Η ¨ΕΝΩΜΕΝΗ ΡΩΜΗΟΣΥΝΗ¨ ΣΑΣ ΠΑΡΟΥΣΙΑΖΕΙ ΤΟ 16ο ΤΕΥΧΟΣ ΤΟΥ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟΥ ¨ΕΡΩ¨ ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΤΟ ΤΩΡΑ ΣΤΗΝ ΟΘΟΝΗ ΤΟΥ ΥΠΟΛΟΓΙΣΤΗ ΣΑΣ. ΕΝΩΜΕΝΗ ΡΩΜΗΟΣΥΝΗ - ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ Γραφεῖα Θεσσ/νίκης: Μοναστηρίου 225, Μενεμένη, 54628 τηλ: 2310552207, τηλεομοιότυπο: 2310552209 Γραφεῑα Ἀθηνῶν: . Πανεπιστημίου 39, Στοά Πεσματζόγλου 10679, 5ος ὄροφος, τηλ.2106930355 http://www.enromiosini.gr/

1. οκτωβριοσ -δεκεμβριοσ 2013 / ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΤΟΥ ΚΕΝΤΡΟΥ ΕΝΟΤΗΤΟΣ ΚΑΙ ΜΕΛΕΤΗς-ΠΡΟΒΟΛΗς ΤΩΝ ΑΞΙΩΝ ΜΑΣ / ΤΕΥΧΟΣ 16 / TIMH 4
ΣΤΟ ΤΕΥΧΟΣ ΑΥΤΟ ΓΡΑΦΟΥΝ:
ΣΕΒ.ΜΗΤΡ.ΛΑΡΙΣΗΣΚΑΙΤΥΡΝΑΒΟΥκ.ΙΓΝΑΤΙΟΣ,ΑΡΧΙΜ.ΝΙΚΟΔΗΜΟΣΚΑΝΣΙΖΟΓΛΟΥ,ΑΡΧΙΜ.
ΧΡΙΣΤΟΔΟΥΛΟΣ ΚΟΚΛΙΩΤΗΣ, π. ΧΡΙΣΤΟΣ ΚΥΡΙΑΖΟΠΟΥΛΟΣ, π. ΑΝΑΣΤΑΣΙΟΣ ΠΑΡΟΥΤΟΓΛΟΥ,
ΒΑΡΒΑΡΑ ΜΕΤΑΛΛΗΝΟΥ, ΧΡΥΣΑΝΘΗ ΚΟΥΚΟΥ, ΠΑΝΑΓΙΩΤΑ ΠΑΠΑΚΩΣΤΑ ΤΡΙΚΑΛΙΩΤΗ, Ι.
Μ. ΒΛΟΧΟΥ ΤΡΙΧΩΝΙΔΟΣ, ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΜΑΝΤΖΑΡΙΔΗΣ, ΣΤΑΥΡΟΣ ΜΠΟΖΟΒΙΤΗΣ, ΜΕΡΟΠΗ Ν.
ΣΠΥΡΟΠΟΥΛΟΥ, ΛΑΜΠΡΟΣ Κ. ΣΚΟΝΤΖΟΣ, ΠΑΥΛΟΣ ΣΑΒΒΙΔΗΣ, ΜΑΝΟΛΗΣ Γ. ΔΡΕΤΤΑΚΗΣ,
ΒΑΣΙΛΕΙΟΣ Τ. ΓΙΟΥΛΤΣΗΣ, ΣΤΕΡΓΙΟΣ ΜΠΟΥΓΙΑΣ, ΙΩΑΝΝΗΣ ΝΙΚΟΛΑΪΔΗΣ, ΒΑΣΙΛΙΚΗ
ΠΑΝΑΓΙΩΤΟΠΟΥΛΟΥ-ΠΑΠΑΒΑΣΙΛΕΙΟΥ, ΑΝΤΩΝΙΟΣ ΒΑΣΙΛΕΙΑΔΗΣ, ΙΩΑΝΝΗΣ – ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ
ΧΡΙΣΤΟΠΟΥΛΟΣ
Ἀφιέρωμα
ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑ
Ὑπέρτατη, Πανανθρώπινη Ἀξία

2. 1
ΙΔΙΟΚΤΗΤΗΣ - ΕΚΔΟΤΗΣ
«ΕΝΩΜΕΝΗ ΡΩΜΗΟΣΥΝΗ»
ΚΕΝΤΡΟΝ ΕΝΟΤΗΤΟΣ ΚΑΙ ΜΕΛΕΤΗΣ
-ΠΡΟΒΟΛΗΣ ΤΩΝ ΑΞΙΩΝ ΜΑΣ
ΔΙΕΥΘΥΝΤΗΣ ΕΚΔΟΣΗΣ
ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ KATA TON ΝΟΜΟ
Θεόφιλος Παπαδόπουλος, Πρόεδρος
Τηλ.: 6985 085 012
ΥΠΕΥΘΥΝΟΙ ΣΥΝΤΑΞΗΣ
Γεώργιος Βιλλιώτης
Δῆμος Θανάσουλας
Χαράλαμπος Στεργιούλης
ΔΙΟΡΘΩΣΕΙΣ
Γεώργιος Βιλλιώτης
Δήμητρα Τζίκα
Χαράλαμπος Στεργιούλης
ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ-ΣΕΛΙΔΟΠΟΙΗΣΗ
Γεώργιος Ἀνανιάδης, gmjv2012@gmail.com
ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ
ΥΠΕΥΘΥΝΗ ΣΥΝΔΡΟΜΩΝ
Μαρία Ἰωαννίδου, Τηλ.: 2310 552 207
ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ
'Ιορδανίδης Ἀναστάσιος, Τηλ. 6976889447
Τηλεομοιότυπο: 2310 552209
ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ ΑΘΗΝΑΣ
Ἀγγελική Καπετάνιου,
Τηλ. 210 5227967 210 6930355
Τηλεομοιότυπο 210 6930355
EΤΗΣΙΑ ΣΥΝΔΡΟΜΗ
Ἐσωτερικοῦ: 20 Εὐρώ, Ἐξωτερικοῦ: 40 Εὐρώ
ΤΡΑΠΕΖΙΚΟΙ ΛΟΓΑΡΙΑΣΜΟΙ
EUROBANK, BIC: EFGBGRAA
IBAN: GR4002603220000140200352972
ΠΕΙΡΑΙΩΣ: SWIFT-BIC: PIRBGRAA
5253-059675-650
IBAN: GR67 0172 2530 0052 5305 9675 650
«ΕΝΩΜΕΝΗ ΡΩΜΗΟΣΥΝΗ»
Γραφεῖα Θεσσαλονίκης:
Μοναστηρίου 225, Μενεμένη, 54628
Τηλ: 2310 552207, Τηλεομοιότυπο: 2310 552209
Γραφεῖα Ἀθηνῶν:
Πανεπιστημίου 34 Ἱπποκράτους γωνία, Στοὰ
Παλλάδος, 10679, 2ος ὄροφος, Τηλ.210 5227967
Πανεπιστημίου 39, Στοὰ Πεσματζόγλου
10679, 5ος ὄροφος, Τηλ.210 6930355
Ἱστοσελίδα: www.enromiosini.gr
Ἠλεκτρ.ταχυδρομεῖο:contact@enromiosini.gr
ISSN: 1792-2828
Οἱ συγγραφεῖς τῶν ἄρθρων φέρουν
τὴν εὐθύνη γιὰ τὶς ἀπόψεις τους.
ΤΕΥΧΟΣ ΑΡ. 16/ ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ-ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2013
ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ TOY ΚΕΝΤΡΟΥ ΕΝΟΤΗΤΟΣ ΚΑΙ
ΜΕΛΕΤΗΣ-ΠΡΟΒΟΛΗΣ ΤΩΝ ΑΞΙΩΝ ΜΑΣ
ΕΚΔΟΤΙΚΟ ΣΗΜΕΙΩΜΑ
«Μία εἶναι ἡ ἀξία τῆς ζωῆς» παρατηρεῖ ὁ Γέροντας Πα-
ΐσιος. «Ἡ οἰκογένεια. Μόλις σβήσει ἡ οἰκογένεια θὰ σβήσῃ
ὁ κόσμος».
Εἴμαστε ἄραγε κοντὰ στὴν ἐξαφάνιση τῆς ἀξίας τῆς
οἰκογένειας; Τὰ σημάδια εἶναι ἀνησυχητικά. Ὁ ἀριθμὸς
τῶν διαζυγίων καὶ τῶν γεννήσεων παιδιῶν ἐκτὸς γάμου
αὐξάνεται ἀκόμη καὶ στὴ χώρα μας, ὅταν ἤδη, στὴν «πε-
φωτισμένη» Εὐρώπη ἔχει καταστῆ σχεδὸν πλειοψηφικός.
Αὐτὸ φυσικὰ δὲν εἶναι καθόλου τυχαῖο. Ἐδῶ καὶ δεκα-
ετίες, μὲ κάθε τρόπο ποὺ ὁ Δυτικὸς Πολιτισμὸς ἔχει στὴ
διάθεσή του, οἱ ἄνθρωποι προτρέπονται νὰ ζήσουν ἀτο-
μικὰ καὶ νὰ «ἀπολαύσουν» τὴ ζωή τους χωρὶς νὰ ὑπολο-
γίσουν «δεσμεύσεις». Ἡ οἰκογένεια παρουσιάζεται ὡς μία
κατεξοχὴν δέσμευση καὶ ἄρα ἀσύμβατη μὲ τὴν ἡδονικὴ
λαμπερὴ ζωὴ ποὺ ἡ Δύση εὐαγγελίζεται. Οἱ ἀντιλήψεις
αὐτὲς εἰσχώρησαν ἀρχικὰ σιγὰ - σιγὰ στὴν ἑλληνικὴ
κοινωνία γιὰ νὰ φτάσουμε ὅμως σήμερα νὰ ἐπιβάλλω-
νται πλέον κατακλυσμικὰ καὶ ὁλοκληρωτικὰ ἀκόμη
καὶ ἀπὸ τὸ ἴδιο τὸ ἑλληνικὸ κράτος πού, μὲ τὸ πρόσχημα
τοῦ «εὐρωπαϊκοῦ προσανατολισμοῦ», ἀπὸ τὴ μία θεωρεῖ
ὑποχρέωσή του τὴ θεσμικὴ ἀναγνώριση τῶν ὁμοφύλων
«οἰκογενειῶν» καὶ τὴν προστασία αὐτῶν ὡς «εὐαίσθητης
κοινωνικῆς ὁμάδας» καὶ ἀπὸ τὴν ἄλλη καταργεῖ ἐνισχύ-
σεις καὶ βοηθήματα γιὰ τὰ παιδιὰ τῶν πολυτέκνων ὡς μὴ
ἔχοντα ἀνάγκη προστασίας.
Ὅπως προαναφέραμε, ἡ κρίση τῆς ἑλληνικῆς οἰκογένει-
ας εἶναι ὑπαρκτὴ ἀλλὰ ὅμως ὄχι ὅση θὰ περίμενε κανεὶς
μὲ ὅλη αὐτὴ τὴν πλύση ἐγκεφάλου, τὶς δυσμενεῖς οἰκονο-
μικὲς συνθῆκες, τὶς κρατικὲς παρεμβάσεις καὶ παραλή-
ψεις. Ὁ λόγος ποὺ ἀντέχει εἶναι ἡ ποιότητά της ὡς ἀξιακὸ
πρότυπο καὶ ὁ ζωτικὸς ρόλος της στὴ συνοχὴ καὶ τὴ συ-
νέχεια τῆς ἑλληνικῆς κοινωνίας.
Ἡ παραδοσιακὴ Ἑλληνορθόδοξη οἰκογένεια σημαίνει
εὐλογία, θυσία, ἀφοσίωση καὶ ἰσόβια ἀγάπη γιὰ τὰ μέλη
της. Ἀσθένειες, προσωπικὰ καὶ οἰκονομικὰ προβλήματα
ἐπιλύονται σχεδὸν πάντα ἀποτελεσματικὰ μέσα στὴ θαλ-
πωρή της. Οἱ γονεῖς στέκονται δίπλα στὸ ξεκίνημα τῶν
παιδιῶν τους καὶ ἀργότερα, ὡς παπποῦδες καὶ γιαγιάδες,
συνεχίζουν νὰ παραστέκωνται, αὐτὴν τὴ φορὰ στὰ παιδιὰ
τῶν παιδιῶν τους, μὲ τὸ νὰ τὰ φυλάσσουν, νὰ τὰ παιδαγω-
γοῦν καὶ φυσικὰ νὰ τὰ ταΐζουν.
Οἱ νέοι μας μποροῦν ἀμέσως νὰ ξεχωρίσουν τὴν ἄδολη
καὶ εἰλικρινῆ ἀγάπη καὶ ξέρουν ὅτι θὰ βροῦν ἄφθονη μέσα
στὴν οἰκογένειά τους. Ἔτσι λοιπόν, ὅταν ἔρχεται ἡ στιγμὴ
νὰ κάνουν τὶς ἐπιλογές τους γιὰ τὸ μέλλον τους ἔχουν
μέσα τους πάντα ὡς πρότυπο τὴν παραδοσιακὴ ἑλληνικὴ
οἰκογένεια καὶ ἀγωνίζονται ἐν μέσῳ τῶν προβλημάτων
ποὺ προαναφέρθηκαν νὰ τὴ δημιουργήσουν καὶ αὐτοί. Τὸ
γεγονὸς αὐτὸ ἀποτελεῖ ἐλπίδα γιὰ τὸ μέλλον μας ἀλλὰ καὶ
θέτει τὸ πεδίο στὸ ὁποῖο πρέπει νὰ προσπαθήσουμε γιὰ νὰ
βοηθηθῇ ὁ θεσμὸς τῆς οἰκογένειας στὴν πατρίδα μας.
Τὸ παρὸν τεῦχος ἀποτελεῖ μία προσπάθεια μελέτης καὶ
ἀνάδειξης τόσο τῆς κεφαλαιώδους σημασίας τῆς «μικρᾶς
Ἐκκλησίας»ὅπωςἀποκαλεῖτὴνοἰκογένειαὁἱερὸςΧρυσό-
στομος ὅσο καὶ τῶν προβλημάτων ποὺ τὴν ἀπασχολοῦν.
Ἐλπίζουμε ἡ κυκλοφορία του καὶ προπαντὸς ἡ ἀνάγνωσή
του, νὰ λειτουργήσῃ ἐνισχυτικὰ στὸν ἀγώνα ὅλων μας γιὰ
νὰ «μὴ σβήσῃ ὁ κόσμος».

3. 2ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΟΚΤΩΒΡΙΟ Υ - ΔΕΚΕΜΒΡΙΟ Υ 2 0 1 3
ΑΡΘΡΑ ΤΟΥ ΤΡΙΜΗΝΟΥ
σ. 4
σ. 9
σ. 10
σ. 12
σ. 17
σ. 19
Η ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ ΤΟΥ ΣΗΜΕΡΑ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑ, ΤΟ ΠΡΩΤΟ ΣΧΟΛΕΙΟ
Η ΕΙΚΟΝΑ ΤΗΣ
ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΣ ΣΤΗΝ
ΕΛΛΑΔΑ ΤΟΥ ΣΗΜΕΡΑ
Βαρβάρας
Καλογεροπούλου
Μεταλληνοῦ
ΤΑ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ
ΠΟΥ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΖΟΥΝ
ΟΙ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΕΣ
ΛΟΓΩ ΤΗΣ ΚΡΙΣΗΣ
ΚΑΙ Η ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗ
Μανόλη Γ. Δρεττάκη
ΓΑΜΟΣ
ΚΑΙ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑ
ΣΤΟΝ ΠΟΝΤΟ
Ἀντωνίου Βασιλειάδη
Ο ΓΑΜΟΣ ΚΑΤΑ
ΤΟΝ ΑΓ. ΙΩΑΝΝΗ
ΤΟΝ ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟ
π. Χρίστου Κυριαζόπουλου
Η ΕΙΚΟΝΑ ΤΗΣ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΣ ΣΤΗΝ
ΕΛΛΑΔΑ ΤΟΥ ΣΗΜΕΡΑ
(Διαπιστώσεις καὶ Προοπτικές)
Βαρβάρας Καλογεροπούλου Μεταλληνοῦ
ΝΕΟΙ ΚΑΙ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑ
Ἰωάννου Νικολαΐδου
Η ΟΔΥΣΣΕΙΑ
ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΣ
Μποζοβίτη Σταύρου
Η ΔΙΑΛΥΣΗ
ΤΗΣ ΣΥΓΧΡΟΝΗΣ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΣ
Σαβ­βί­δη Παύ­λου
ΘΑΛΑΣΣΙΝΗ ΙΣΤΟΡΙΑ
Χρυσάνθης Κούκου
ΤΑ ΑΥΞΗΜΕΝΑ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ
ΠΟΥ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΖΟΥΝ
ΟΙ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΕΣ
ΛΟΓΩ ΤΗΣ ΚΡΙΣΗΣ
ΚΑΘΙΣΤΟΥΝ ΑΝΑΓΚΑΙΑ
ΤΗΝ ΔΙΕΥΡΥΝΣΗ
ΤΗΣ ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗΣ
Μανόλη Γ. Δρεττάκη*
σ. 24
σ. 29
σ. 36
σ. 40
σ. 43
σ. 44
σ. 50
σ. 56
Η ΚΑΤΑΝΟΗΣΗ ΤΗΣ
ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑΣ ΤΩΝ ΠΑΙΔΙΩΝ
Βασιλείου Τ. Γιούλτση
Ο ΡΟΛΟΣ ΤΟΥ ΠΑΤΕΡΑ
Με­ρό­πης Ν. Σπυ­ρο­πού­λου
Ο ΠΑΠΠΟΥΣ ΚΑΙ Η ΓΙΑΓΙΑ
ΜΕΣΑ ΣΤΟ ΣΠΙΤΙ
Στέργιου Μπούγια
ΣΤΕΦΑΝΟΣ ΓΕΡΟΝΤΩΝ
ΠΟΛΥΠΕΙΡΙΑ ΚΑΙ ΤΟ ΚΑΥΧΗΜΑ
ΑΥΤΩΝ ΦΟΒΟΣ ΚΥΡΙΟΥ
Ἀρχιμ. Νικόδημου Κανσίζογλου
ΤΟ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΚΟ ΤΡΑΠΕΖΙ
Η ΔΥΝΑΜΙΚΗ ΤΗΣ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΣ
ΓΙΑ ΤΗ ΜΕΤΑΔΟΣΗ ΑΞΙΩΝ
Βασιλικῆς Παναγιωτοπούλου-
Παπαβασιλείου
ΓΑΜΟΣ ΚΑΙ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑ
ΣΤΟΝ ΠΟΝΤΟ
Ἀντωνίου Βασιλειάδη
ΕΚΕΙ ΕΚΑΘΗΣΑΜΕΝ
ΚΑΙ ΚΛΑΥΣΑΜΕΝ...»
Σεβ. Μητροπολίτου Λαρίσης
καί Τυρνάβου κ. Ἰγνατίου

4. 3
σ. 74
σ. 78
σ. 82
σ. 85
σ. 104
Εγκύκλιος
Ο ΓΑΜΟΣ ΚΑΤΑ ΤΟΝ ΑΓ. ΙΩΑΝΝΗ
ΤΟΝ ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟ
π. Χρίστου Κυριαζόπουλου
Η ΣΥΜΒΟΛΗ ΤΟΥ ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΟΥ
ΣΤΗΝ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑ
Πρω­το­πρ. Ἀ­να­στα­σί­ου Πα­ρού­το­γλου
ΓΙΑ ΜΙΑ ΑΔΙΑΛΥΤΗ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑ
Ἱ. Μ. Βλοχοῦ Τριχωνίδος
Θέλω να ανοίξω σπιτικό
Ἀρχιμ. Χριστόδουλου Κοκλιώτη
ΘΕΟΛΟΓΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ
ΤΟΥ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΟΣ
ΤΩΝ ΕΚΤΡΩΣΕΩΝ
Λάμπρου Κ. Σκόντζου
Η ΠΑΡΕΝΘΕΤΗ ΜΗΤΡΟΤΗΤΑ
Γε­ωρ­γί­ου Ἰ. Μαν­τζα­ρί­δη
ΠΑΙΔΙΑ ΕΚΤΟΣ ΓΑΜΟΥ
Ἰ­ω­άν­νη Ἀ­λέ­ξαν­δρου Χρι­στό­που­λου
ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΕΣ ΣΥΜΒΟΥΛΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΚΗ ΖΩΗ
ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΕΙΣ
Ο ΡΟΛΟΣ ΤΗΣ ΜΗΤΕΡΑΣ
ΠΩΣ Η ΓΥΝΑΙΚΑ ΘΑ ΣΩΘΗ
ΔΙΑ ΤΗΣ ΤΕΚΝΟΓΟΝΙΑΣ
ΚΑΤΑ ΤΟΝ ΜΕΓΑ ΦΩΤΙΟΝ
Παναγιώτα Παπακώστα Τρικαλιώτη
Η ΑΓΩΓΗ ΤΩΝ ΠΑΙΔΙΩΝ
ΚΑΙ ΟΙ ΜΗΤΕΡΕΣ
Ἁγίου Νεκταρίου
ΟΙ ΣΗΜΕΡΙΝΕΣ ΜΗΤΕΡΕΣ
Ματθαίου Γιωσαφὰτ
Η ΠΑΝΑΓΙΑ ΠΡΟΤΥΠΟ
ΤΟΥ ΓΥΝΑΙΚΕΙΟΥ ΚΟΣΜΟΥ
Ἐπισκόπου Αὐγουστίνου Καντιώτη
σ. 60
σ. 64
σ. 68
σ.72
ΤΟ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΚΟ
ΤΡΑΠΕΖΙ
ΣΤΕΦΑΝΟΣΓΕΡΟΝΤΩΝ
ΠΟΛΥΠΕΙΡΙΑ
ΚΑΙΤΟΚΑΥΧΗΜΑ
ΑΥΤΩΝΦΟΒΟΣΚΥΡΙΟΥ
Ἀρχιμ.Νικόδημου
Κανσίζογλου
Θέλω να ανοίξω
σπιτικό
Ἀρχιμ. Χριστόδουλου
Κοκλιώτη
Η ΑΓΩΓΗ ΤΩΝ ΠΑΙΔΙΩΝ
ΚΑΙ ΟΙ ΜΗΤΕΡΕΣ
Ἁγίου Νεκταρίου
σ. 92
σ. 97
σ. 102
ΜΙΑ ΜΑΡΤΥΡΙΑ...
(ΓΙΑ ΤΙΣ ΑΜΒΛΩΣΕΙΣ)
ΧΡΥΣΟΜΗΛΙΑ ΤΡΙΚΑΛΩΝ:
ΤΟ ΧΩΡΙΟ ΤΩΝ ΠΟΛΥΤΕΚΝΩΝ
ΑΝΩΤΑΤΗ ΣΥΝΟΜΟΣΠΟΝΔΙΑ
ΠΟΛΥΤΕΚΝΩΝ ΕΛΛΑΔΟΣ
σ. 108
Εγκύκλιος Ιεράς Συνόδου
«Προς το Λαό» για την
οικογένεια και το γάμο
ΣΥΓΧΡΟΝΟΙ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΙΣΜΟΙ
σ. 88

5. 4
Η ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑ
ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ
ΤΟΥ ΣΗΜΕΡΑ Η ΕΙΚΟΝΑ
ΤΗΣ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΣ
ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ
ΤΟΥ ΣΗΜΕΡΑ
(Διαπιστώσεις
καὶ Προοπτικές)
ΒαρβάραςΚαλογεροπούλου–
Μεταλληνοῦ
Δρ.Θεολογίας–πτυχ.Φιλολογίας
Ἡ
ἐ­πο­χή μας χα­ρα­κτη­ρί­ζε­ται
ἀ­πὸ ἐ­κτε­τα­μέ­νες οἰ­κο­νο­μι­κές,
κοι­νω­νι­κές, πο­λι­τι­στι­κὲς καὶ
δη­μο­γρα­φι­κὲς ἀλ­λα­γές. Σ᾿ αὐ­τὲς τὶς ρα­
γδαῖ­ες καὶ πο­λυ­δύ­να­μες με­τα­βο­λὲς καὶ
ἀ­να­κα­τα­τά­ξεις ὁ­πωσ­δή­πο­τε ὑ­πάρ­χουν
καὶ θε­τι­κὰ στοι­χεῖ­α. Εἶ­ναι ὅ­μως καὶ μι­ὰ
ἀ­δι­αμ­φι­σβή­τη­τη πραγ­μα­τι­κό­τη­τα ὅ­τι
φόρ­τω­σαν τὴν οἰ­κο­γέ­νει­α μὲ βά­ρη καὶ
νο­ο­τρο­πί­ες ποὺ τὴν δυ­σκο­λεύ­ουν νὰ
λει­τουρ­γή­σει ἀ­πο­τε­λε­σμα­τι­κὰ καὶ νὰ ἐκ­
πλη­ρώ­σει τὴν κύ­ρι­α ἐ­πὶ γῆς ἀ­πο­στο­λή
της, τὴ γο­νε­ϊ­κή.

6. 5
Σή­με­ρα καὶ ἡ ἑλ­λη­νι­κὴ οἰ­κο­γέ­νει­α
ἀν­τι­με­τω­πί­ζει πολ­λὲς προ­κλή­σεις καὶ
ὑ­πο­βάλ­λε­ται σὲ πολ­λὲς πι­έ­σεις, ὑ­λι­κὲς
καὶ πνευ­μα­τι­κές, μέ­σα στὸν γρή­γο­ρα με­
τα­βαλ­λό­με­νο καὶ πο­λύ­πλο­κο κό­σμο μας.
Γι᾿ αὐ­τὸ ἀ­ναγ­κά­ζε­ται νὰ υἱ­ο­
θε­τή­σει νέ­ες στά­σεις ζω­ῆς καὶ
συμ­πε­ρι­φο­ρές, ποὺ τὶς ὑ­πα­γο­
ρεύ­ουν τὰ νέ­α δε­δο­μέ­να. Μί­α
χα­ρα­κτη­ρι­στι­κὴ προ­σαρ­μο­γὴ
τῆς ση­με­ρι­νῆς οἰ­κο­γέ­νει­ας π.χ.
εἶ­ναι ὁ πε­ρι­ο­ρι­σμέ­νος ἀ­ριθ­μὸς
παι­δι­ῶν, ὁ ὁ­ποῖ­ος μά­λι­στα, τὶς
πε­ρισ­σό­τε­ρες φο­ρές, κα­θο­ρί­ζε­
ται τρα­γι­κὰ μέ­σῳ τῶν ἐ­κτρω­
τι­κῶν χα­πι­ῶν καὶ τῶν ἀμ­βλώ­
σε­ων.
Ἡβι­ο­μη­χα­νι­κὴἐ­πα­νά­στα­ση
ἐ­πί­σης, ἡ ἀ­στυ­φι­λί­α, ἡ με­τα­νά­
στευ­ση, ἡ προ­σφυ­γι­ά, ἡ ἀ­νερ­
γί­α, οἱ οἰ­κο­νο­μι­κὲς δυ­σκο­λί­ες
καὶ προ­πάν­των ἡ δῆ­θεν χει­
ρα­φέ­τη­ση τῆς γυ­ναί­κας καὶ ἡ
ἀ­πο­μά­κρυν­σή της ἀ­πὸ τὸ σπί­τι
γι­ὰ νὰ δρα­στη­ρι­ο­ποι­η­θεῖ στὸν
χῶ­ρο τῆς ἀ­μει­βό­με­νης ἐρ­γα­σί­
ας εἶ­χαν ὡς συ­νέ­πει­α οἱ σχέ­σεις
τῶν συ­ζύ­γων νὰ ἀ­το­νί­σουν,
οἱ φρον­τί­δες καὶ ὑ­πο­χρε­ώ­σεις
τῶν γο­νέ­ων πρὸς τὰ παι­δι­ὰ νὰ
μει­ω­θοῦν ποι­ο­τι­κὰ καὶ γε­νι­κὰ
ἡ οἰ­κο­γε­νει­α­κὴ συ­νο­χὴ νὰ ἀ­πο­
δυ­να­μω­θεῖ, μὲ ἀ­πο­τέ­λε­σμα ἡ οἰ­
κο­γέ­νει­α νὰ δυσ­λει­τουρ­γεῖ καὶ
νὰ δι­α­λύ­ε­ται.
Ἡ οἰ­κο­γέ­νει­α, φυ­σι­κά, εἶ­ναι ἕ­νας
ζων­τα­νὸς ὀρ­γα­νι­σμός, ποὺ με­τα­βάλ­λε­ται
καὶ δι­α­φο­ρο­ποι­εῖ­ται μὲ τὸ πέ­ρα­σμα τοῦ
χρό­νου. Τὸ ἀ­νη­συ­χη­τι­κὸ ὅ­μως εἶ­ναι ὅ­τι
στὴν ἐ­πο­χή μας ἀλ­λά­ζει ρα­γδαῖ­α ἡ ὑ­φή
της, καὶ μά­λι­στα ὄ­χι μό­νο πο­σο­τι­κὰ (πα­
τρι­αρ­χι­κὴ–πυ­ρη­νι­κὴ οἰ­κο­γέ­νει­α). Ἀλ­λά­
ζει κυ­ρί­ως ποι­ο­τι­κά, ἀ­κό­μη καὶ σ᾿ αὐ­τὰ
τὰ οὐ­σι­ώ­δη στοι­χεῖ­α της. Εἶ­ναι χα­ρα­κτη­
ρι­στι­κὸ ὅ­τι στὴν ἱ­στο­ρί­α τῆς ἀν­θρω­πό­
τη­τας, ὁ­ποι­α­δή­πο­τε καὶ ἂν ὑ­πῆρ­ξε ἡ δο­
μὴ τῆς οἰ­κο­γέ­νει­ας, τὰ στοι­χεῖ­α ποὺ τὴν
ἔ­κα­ναν ἀ­ναν­τι­κα­τά­στα­τη ἦ­ταν κυ­ρί­ως
ἡ ἀ­μοι­βαι­ό­τη­τα, ἡ ἀλ­λη­λο­ϋ­πο­στή­ρι­ξη,
οἱ ἰ­σχυ­ροὶ δε­σμοὶ με­τα­ξὺ τῶν γε­νε­ῶν, οἱ
ὁ­ρα­μα­τι­σμοὶ γι­ὰ τὸ μέλ­λον, καὶ κυ­ρί­ως
–ἰ­δι­αί­τε­ρα στὶς γνή­σι­ες χρι­στι­α­νι­κὲς οἰ­
κο­γέ­νει­ες– ἡ θυ­σι­α­στι­κὴ ἀ­γά­πη. Αὐ­τὰ
ὅ­μως γι­ὰ νὰ βι­ω­θοῦν προ­ϋ­πο­θέ­τουν τὸν
ἀ­γῶνα, τὸ μαρ­τύ­ρι­ο, τὸν σταυ­ρό, τὴ θυ­
σί­α.
Τὰ ση­με­ρι­νὰ ὅ­μως συν­θή­μα­τα, οἱ νέ­ες
προ­τά­σεις καὶ πρα­κτι­κὲς γι­ὰ τὸ χτί­σι­μο
τῆς σύγ­χρο­νης οἰ­κο­γέ­νει­ας εἶ­ναι ἐν­τε­λῶς
δι­α­φο­ρε­τι­κές. Ἡ φι­λαυ­τί­α, ὁ ἀ­το­μι­σμός,
ὁ ὑ­περ­το­νι­σμὸς τῶν δι­και­ω­μά­των καὶ ἡ
ἄρ­νη­ση ἀ­νά­λη­ψης ὑ­πο­χρε­ώ­σε­ων, ἡ εὐ­
Ἡ Ἐλπὶς τῶν ἀπηλπισμένων,
Ἱ. Ναὸς Εἰσοδίων (ἀπάνω Παναγία) Μοχός, Κρήτη

7. 6
ζω­ΐα, ὁ κα­τα­να­λω­τι­σμός, ὁ παν­σε­ξου­α­λι­
σμός, ἀ­πο­γυ­μνώ­νουν τὴν οἰ­κο­γέ­νει­α ἀ­πὸ
τὸ κοι­νο­τι­κό, ἀ­σκη­τι­κὸ καὶ θυ­σι­α­στι­κὸ
πνεῦ­μα. Ἀ­κό­μη ἐ­ξα­φα­νί­ζε­ται ἡ ὑ­πευ­θυ­
νό­τη­τα, τα­πεί­νω­ση καὶ ὑ­πο­μο­νὴ κι ἔτ­σι
ἡ οἰ­κο­γε­νει­α­κὴ ζω­ὴ με­τα­τρέ­πε­ται σὲ εὐ­
και­ρι­α­κὲς συ­ναι­σθη­μα­τι­κὲς
κα­τα­στά­σεις ἢ οἰ­κο­νο­μι­κὲς
δι­και­ο­πρα­ξί­ες. Τὸ ζευ­γά­ρι
ἀν­τὶ νὰ πο­ρεύ­ε­ται πρὸς τὸ
«ἐ­μεῖς» καὶ τὴν κοι­νο­τι­κὴ
ζω­ή, ὅ­λο καὶ πε­ρισ­σό­τε­ρο
δι­α­σπᾶ­ται μέ­σα στὴ δί­νη
τῶν ἐ­γω­ϊστι­κῶν ἐ­πι­δι­ώ­ξε­
ων καὶ τῆς ψευ­δαί­σθη­σης
τῆς ἀ­το­μι­κῆς εὐ­τυ­χί­ας καὶ
ἐ­ξα­σφά­λι­σης.
Ὁ αἰ­σθη­σι­α­σμὸς κυ­ρι­
αρ­χεῖ στὶς σχέ­σεις τῶν δύ­ο
φύ­λων καὶ ἡ ἐ­κτί­μη­ση ἐ­ξω­
τε­ρι­κῶν–ἐ­πι­φα­νει­α­κῶν χα­
ρι­σμά­των ὁ­δη­γεῖ τὸν ἄν­δρα
καὶ τὴ γυ­ναῖ­κα στὸν γά­μο.
Μὲ θο­λὲς καὶ ἀ­προσ­δι­ό­ρι­
στεςγνώ­σειςγι­ὰτὸτίση­μαί­
νει σύ­ζυ­γος, πα­τέ­ρας, μά­να,
καὶ μὲ ἐν­δό­μυ­χη ἀ­πόρ­ρι­ψη
τῆς ἔν­νοι­ας τοῦ κα­θή­κον­
τος, τῆς προ­σφο­ρᾶς, τῆς θυ­
σί­ας, προ­χω­ροῦν στὴ δη­μι­
ουρ­γί­αοἰ­κο­γέ­νει­ας.Κά­ποι­οι
θε­ω­ρῶν­τας ὅ­τι ὁ γά­μος τοὺς
ἐ­ξα­σφα­λί­ζει τὴ νό­μι­μη κά­
λυ­ψη στὴ δι­α­σκέ­δα­ση καὶ
τὸ σέξ, δὲν προ­βλη­μα­τί­ζον­
ται καὶ δὲν ὑ­πο­λο­γί­ζουν τοὺς
πε­ρι­ο­ρι­σμοὺς καὶ τὶς θυ­σί­ες, ποὺ ἀ­παι­τεῖ
ἡ συ­ζυ­γι­κὴ ζω­ή, ἀλ­λὰ προ­πάν­των ἡ συ­
νε­πὴς βί­ω­ση τῆς μη­τρό­τη­τας καὶ πα­τρό­
τη­τας. Με­γά­λο μέ­ρος ἐ­πί­σης νέ­ων, δῆ­θεν
χει­ρα­φε­τη­μέ­νων, ἀρ­νεῖ­ται τὶς οἰ­κο­γε­νει­
α­κὲς ὑ­πο­χρε­ώ­σεις καὶ προ­τι­μᾶ τὴν ἐ­λεύ­
θε­ρη συμ­βί­ω­ση.
Καὶ πραγ­μα­τι­κά, ἐ­ὰν ὁ γά­μος καὶ ἡ
οἰ­κο­γέ­νει­α θε­ω­ρη­θεῖ ὡς ἐ­πι­χεί­ρη­ση καὶ
ἑ­ται­ρεί­α κερ­δο­σκο­πι­κή, δὲν προ­σφέ­ρει
ὑ­λι­κὰ κέρ­δη, εἶ­ναι τε­λι­κὰ ἀ­σύμ­φο­ρος,
ἐ­πει­δὴ μέ­σα στὸν γά­μο καὶ τὴν οἰ­κο­γέ­
νει­α προ­σφέ­ρεις. Δί­νεις, δί­νεις συ­νε­χῶς,
χω­ρὶς νὰ πε­ρι­μέ­νεις τί­πο­τε ἄλ­λο, ἐ­κτὸς
ἀ­πὸ τὴν εὐ­τυ­χί­α τῶν ἀ­γα­πη­μέ­νων προ­
σώ­πων. Μέ­σα στὴν οἰ­κο­γέ­νει­α σμι­λεύ­ε­
ται ἡ γνή­σι­α ἀ­γά­πη, ἡ θυ­σι­α­στι­κή, καὶ
ἀ­να­πτύσ­σε­ται τὸ πνεῦ­μα τῆς συ­νερ­γα­
σί­ας καὶ ἀλ­λη­λο­βο­ή­θει­ας, χα­ρί­ζον­τας
πνευ­μα­τι­κὰ κέρ­δη, ποὺ προ­έρ­χον­ται ἀ­πὸ
τὴ βί­ω­ση τοῦ μυ­στη­ρί­ου τῆς ἀ­γά­πης.
Καὶ κα­τ᾿ ἀρ­χὰς «μοι­ρα­σι­ὰ» στὶς δου­
λει­ὲς τοῦ σπι­τι­οῦ. Φυ­σι­κὰ εἶ­χαν ἀρ­χί­σει
τὴ σχέ­ση τους μὲ τὴν μον­τέρ­να ἀρ­χή:
«Ἡ τέ­λει­α σχέ­ση ἀ­παι­τεῖ νὰ μὴν ὑ­πάρ­χει
μα­γεί­ρε­μα, κα­θά­ρι­σμα καὶ πλύ­σι­μο ρού­
Οἰκογένεια, ἔργο τοῦ Henry Moore

8. 7
χων καὶ πι­ά­των». Ἡ πο­ρεί­α τῶν πραγ­μά­
των ὅ­μως δεί­χνει ὅ­τι αὐ­τὰ μπο­ροῦν νὰ
ἐ­φαρ­μο­στοῦν στὰ ἄϋ­λα ὄν­τα. Οἱ ἄν­θρω­
ποι ἔ­χουν καὶ ὑ­λι­κὲς ἀ­νάγ­κες καὶ ὅ­λα
αὐ­τὰ εἶ­ναι ἀ­πα­ραί­τη­τα. Γι᾿ αὐ­τὸ ἀ­γῶ­νας
ποι­ὸς θὰ «ρί­ξει» στὸν ἄλ­λο τὶς πε­ρισ­σό­
τε­ρες ὑ­πο­χρε­ώ­σεις. Καὶ προ­χω­ρᾶ­με ...
Μοι­ρα­σι­ὰ –ὄ­χι πάν­τα δί­και­η– στὰ ἔ­ξο­δα
καὶ προ­πάν­των ξε­χω­ρι­στὸ πορ­το­φό­λι
καὶ βι­βλι­ά­ρι­α κα­τα­θέ­σε­ων. Ἀλ­λὰ καὶ στὴ
δι­α­σκέ­δα­ση ὄ­χι πάν­τα μα­ζί... Πο­λὺ μον­
τέρ­νο οἱ ξε­χω­ρι­στὲς δι­α­κο­πές. Εἶ­ναι δὲ
χα­ρα­κτη­ρι­στι­κὸ ὅ­τι σὲ ὅ­λα αὐ­τὰ πρω­το­
στα­τοῦν κυ­ρί­ως οἱ λε­γό­με­νες χει­ρα­φε­τη­
μέ­νες – μον­τέρ­νες γυ­ναῖ­κες.
Οἱ μο­νο­γο­νε­ϊ­κὲς οἰ­κο­γέ­νει­ες συ­νε­χῶς
πλη­θαί­νουν, ἐ­νῷ δι­α­δί­δον­ται ὅ­λο καὶ πε­
ρισ­σό­τε­ρο οἱ «κοι­νω­νι­κὲς ἑ­νώ­σεις», δηλ.
οἱὁ­μο­φυ­λό­φι­λεςοἰ­κο­γέ­νει­ες.Ὁγά­μοςγι­ὰ
πά­ρα πολ­λοὺς ἔ­χει γί­νει πλέ­ον ἀ­σφυ­κτι­
κὸς κλοι­ὸς καὶ ἡ οἰ­κο­γε­νει­α­κὴ ζω­ὴ θε­ω­
ρεῖ­ται φυ­λα­κή. Γι᾿ αὐ­τὸ καὶ ἡ ἀ­πο­φυ­γὴ
τοῦ γά­μου καὶ ἡ δι­ά­λυ­ση τῆς οἰ­κο­γέ­νει­ας
εἶ­ναι πλέ­ον μι­ὰ συ­νη­θι­σμέ­νη πραγ­μα­τι­
κό­τη­τα καὶ στὴ δι­κή μας κοι­νω­νί­α. Τὸ
σύν­θη­μα: «ἀ­γα­πῶ τοὺς ἄν­δρες μου, ὅ­πως
τὰ αὐ­το­κί­νη­τά μου... Γρή­γο­ρα καὶ δυ­να­
τὰ ... καὶ ἕ­να μον­τέ­λο κά­θε χρό­νο», ποὺ
ἀλ­λοῦ ὁ­δη­γεῖ πα­ρὰ στὸν χω­ρι­σμό; Ὁ κα­
θέ­νας νὰ τρα­βή­ξει τὸν δρό­μο του γι­ὰ νὰ
δο­κι­μά­σει κά­που ἀλ­λοῦ...
Οἱ ὑ­πο­χρε­ώ­σεις στὸν καρ­πὸ τῆς συ­
ζυ­γί­ας τους –τὰ παι­δι­ὰ– λύ­νον­ται μὲ τὴν
κά­λυ­ψη τῶν ὑ­λι­κῶν ἀ­ναγ­κῶν τους, τὶς
ὁ­ποῖ­εςφυ­σι­κὰπλου­τί­ζουν...μὲτὸ«δη­λη­
τή­ρι­ο», ποὺ χύ­νει ὁ ἕ­νας γο­νι­ὸς ἐ­ναν­τί­ον
τοῦ ἄλ­λου, χω­ρὶς νὰ προ­βλη­μα­τί­ζον­ται
γι­ὰ τὶς βα­θει­ὲς πλη­γὲς καὶ τὰ ὑ­πο­συ­νεί­
δη­τα συμ­πλέγ­μα­τα, ποὺ ἀ­νοί­γουν στὶς
τρυ­φε­ρὲς ψυ­χὲς τῶν παι­δι­ῶν τους.
Ἀλ­λά, δό­ξα τῷ Θε­ῷ, δὲν ἔ­λει­ψαν τὰ
νέ­α ἐ­κεῖ­να ζευ­γά­ρι­α καὶ οἱ οἰ­κο­γέ­νει­ες,
ποὺ βι­ώ­νουν τὶς δι­α­χρο­νι­κὰ ἀ­να­γνω­
ρι­σμέ­νες ἀ­ξί­ες τῆς προ­σφο­ρᾶς, ἀ­γά­πης
καὶ θυ­σί­ας καὶ ἀ­γω­νί­ζον­ται νὰ ζή­σουν
γνή­σι­α τὸν ρό­λο τους–τῆς συ­ζύ­γου, τοῦ
πα­τέ­ρα, τῆς μάν­ας, καὶ ἀρ­γό­τε­ρα τοῦ
παπ­ποῦ καὶ τῆς γι­α­γι­ᾶς. Οἱ «ὑ­γι­εῖς» νέ­οι
ἄλ­λω­στε, εἶ­ναι δι­α­πι­στω­μέ­νο, πραγ­μα­το­
ποι­οῦν κοι­νω­νι­κὲς ἀλ­λα­γὲς καὶ ρή­ξεις
μὲ τὴ στεί­ρα πα­ρά­δο­ση, ἐ­νῷ συγ­χρό­νως
ἀ­να­πτύσ­σουν νέ­ες θε­τι­κὲς στρα­τη­γι­κὲς
καὶ βρί­σκουν και­νού­ργι­ους δρό­μους γι­ὰ
τὴ μόρ­φω­ση, τὴν ἐ­παγ­γελ­μα­τι­κὴ ἀ­νέ­λι­
ξη καὶ γε­νι­κὰ τὴν προ­σω­πι­κὴ καὶ οἰ­κο­
γε­νει­α­κὴ εὐ­τυ­χί­α τους.
Ἔτ­σι οἱ σύ­ζυ­γοι ζοῦν τὴν γνή­σι­α συ–
ζυ­γί­α, βο­η­θῶν­τας ὁ ἕ­νας τὸν ἄλ­λο καὶ σ᾿
αὐ­τὲς ἀ­κό­μη τὶς δου­λει­ὲς τοῦ σπι­τι­οῦ.
Δὲν θε­ω­ρεῖ­ται πλέ­ον «ἐ­ξευ­τε­λι­στι­κὸ» γι­ὰ
τὸν ἄν­δρα νὰ ἀλ­λά­ξει π.χ. τὸ μω­ρό, γι­ὰ
νὰ προ­λά­βει ἡ σύ­ζυ­γος νὰ ἑ­τοι­μά­σει τὸ
αὐ­ρι­α­νὸ φα­γη­τό ... Σή­με­ρα ὁ πα­τέ­ρας καὶ
ἡ μη­τέ­ρα, στὰ νέ­α ἀν­δρό­γυ­να, ὅ­λο καὶ
πε­ρισ­σό­τε­ρο μοι­ρά­ζον­ται τό­σο τὶς ἐ­ξω­τε­
ρι­κὲς ἐρ­γα­σί­ες, ὅ­σο καὶ τὶς ὑ­πο­χρε­ώ­σεις
μέ­σα στὸ σπί­τι. Μέ­σα σ᾿ αὐ­τὸ τὸ πνεῦ­μα
τῆς ἀλ­λη­λο­προ­σφο­ρᾶς δὲν αἰ­σθά­νον­ται
–ἰ­δι­αί­τε­ρα ἡ γυ­ναῖκα– ὡς θύ­μα­τα, οὔ­τε
δυ­σα­να­σχε­τοῦν, ἀλ­λὰ ἐ­νι­σχύ­ον­ται ὁ ἕ­νας
ἀ­πὸ τὴν κα­λὴ πρό­θε­ση καὶ δι­ά­θε­ση γι­ὰ
ἀ­να­κού­φι­ση τοῦ ἄλ­λου.
Ἡ μη­τέ­ρα μὲ τὴν οὐ­σι­α­στι­κὴ κυ­ρί­ως
πα­ρου­σί­α της –ἔ­στω καὶ ἂν δὲν εἶ­ναι συ­
νε­χής, λό­γῳ τῆς ἐ­ξω­τε­ρι­κῆς ἀ­πα­σχό­λη­
σής της– ἐκ­δη­λώ­νει τὸ ἐν­δι­α­φέ­ρον καὶ
τὴν ἀ­γά­πη της ἀ­φει­δώ­λευ­τα πρὸς ὅ­λα
τὰ μέ­λη τῆς οἰ­κο­γέ­νει­ας καὶ με­ταγ­γί­ζει
τὴν ἠ­ρε­μί­α, γα­λή­νη καὶ συ­ναι­σθη­μα­τι­
κὴ ἰ­σορ­ρο­πί­α.
Ἐ­πι­δι­ώ­κει νὰ ἑ­νώ­νει τὴν οἰ­κο­γέ­νει­ά
της μὲ τὸν εὐρύ­τε­ρο συγ­γε­νι­κὸ καὶ φι­
λι­κὸ κύ­κλο, δη­μι­ουρ­γῶν­τας εὐ­και­ρί­ες
γι᾿ αὐ­τὴν τὴν ἀ­γα­πη­τι­κὴ συ­νάν­τη­ση. Τὸ
κυ­ρι­α­κά­τι­κο τρα­πέ­ζι π.χ. εἶ­ναι μι­ὰ πο­λὺ
πρό­σφο­ρηεὐ­και­ρί­α.Δὲναἰ­σθά­νε­ταιμει­ω­
μέ­νη, ἐ­πει­δὴ δὲν ἔ­κα­με γρή­γο­ρη κα­ρι­έ­ρα,
οὔ­τε πα­ρου­σι­ά­ζε­ται συ­νε­χῶς κου­ρα­σμέ­
νη καὶ ἐ­κνευ­ρι­σμέ­νη, ἐ­πει­δὴ ἐρ­γά­ζε­ται
σκλη­ρὰ καὶ μέ­σα καὶ ἔ­ξω ἀ­πὸ τὸ σπί­τι.
Ἀλ­λὰ εἶ­ναι ἐ­κεί­νη ποὺ δο­ξο­λο­γεῖ τὸν Θε­ὸ
καὶ χαί­ρε­ται μέ­σα στὴν κού­ρα­σή της, γι­ὰ

9. 8
ὅ­σα κα­τορ­θώ­νει νὰ δη­μι­ουρ­γεῖ καὶ προ­
σφέ­ρει κα­θη­με­ρι­νὰ στὰ ἀ­γα­πη­μέ­να της
πρό­σω­πα καὶ ὅ­που ἀλ­λοῦ ἡ ἀ­νοιχ­τή της
καρ­δι­ὰ τὴν ὁ­δη­γή­σει. Εἶ­ναι ἀ­κό­μη ἐ­κεί­
νη, ποὺ συγ­χω­ρεῖ, ποὺ δι­ώ­χνει τοὺς φό­
βους καὶ γε­μί­ζει τὸ σπι­τι­κό της μὲ τὴ δυ­
να­μι­κὴ καὶ συ­νε­τὴ πα­ρου­σί­α της.
Ὁ πα­τέ­ρας πά­λι, εἶ­ναι προ­σι­τός, εὐ­χά­
ρι­στος, πρό­θυ­μος νὰ ξε­κου­ρά­σει καὶ βο­
η­θή­σει. Παί­ζει καὶ συ­ζη­τᾶ μὲ τὰ παι­δι­ὰ
καὶ τὰ βο­η­θᾶ μὲ τὴν πα­ρου­σί­α, τὴν πεί­ρα
καὶ τὶς γνώ­σεις του στὶς δι­κές τους δυ­
σκο­λί­ες. Εἶ­ναι μί­α εἰ­κό­να πο­λὺ δι­α­φο­ρε­
τι­κὴ ἀ­πὸ ἐ­κεί­νη τοῦ πα­τέ­ρα τῶν πα­λαι­
ο­τέ­ρων χρό­νων. Χα­ρί­ζει ἔτ­σι τὴν εὐ­χά­
ρι­στη ἀ­τμό­σφαι­ρα, ἀλ­λὰ καὶ τὴ σι­γου­ρι­ὰ
τῆς πα­ρου­σί­ας του.
Ἀλ­λὰ καὶ ὡς γο­νεῖς, τὰ νέ­α αὐ­τὰ παι­
δι­ά, ἀ­γα­ποῦν τὴ ζω­ή, ποὺ φέρ­νουν στὸν
κό­σμο καὶ γι᾿ αὐ­τὸ χαί­ρον­ται τὴν πα­ρου­
σί­α τῶν παι­δι­ῶν τους, ποὺ εἶ­ναι καρ­πὸς
ἐ­πί­γνω­σης, ὑ­πευ­θυ­νό­τη­τας καὶ ἀ­γά­πης.
Ἀ­κό­μη καὶ τὰ ὁ­μο­λο­γου­μέ­νως σκλη­ρὰ
βά­ρη, ποὺ ἐ­πω­μί­ζε­ται ἡ σύγ­χρο­νη οἰ­κο­
γέ­νει­α καὶ τὰ ὁ­ποῖ­α κα­τὰ πο­λὺ συν­τε­
λοῦν στὸν πε­ρι­ο­ρι­σμὸ τῶν γεν­νή­σε­ων,
αὐ­τοὶ μὲ ἐν­θου­σι­α­σμὸ τὰ ξε­περ­νοῦν καὶ
ὁ­δη­γοῦν­ται, μὲ τὴ βο­ή­θει­α τοῦ Θε­οῦ, καὶ
στὴν πο­λυ­τε­κνί­α, πού στὴν πλει­ο­νό­τη­τά
της ἀ­να­δει­κνύ­ε­ται καὶ καλ­λι­τε­κνί­α.
Γε­νι­κὰ σ᾿ ἕ­να τέ­τοι­ο σπι­τι­κὸ δὲν κυ­
ρι­αρ­χεῖ καμ­μι­ὰ ἐ­ξου­σι­α­στι­κὴ τά­ση καὶ
ἀ­συ­δο­σί­α, ἀλ­λὰ ἡ ἰ­σό­τι­μη συ­νερ­γα­σί­α
καὶ γνή­σι­α συ­ζυ­γί­α, χω­ρὶς τὶς ἀρ­ρω­
στη­μέ­νες ὑ­περ­βο­λὲς, ποὺ δη­μι­ουρ­γεῖ ἡ
ὑ­περ­τρο­φι­κὴ κτη­τι­κὴ ἀ­γά­πη. Ἀ­να­λαμ­
βά­νουν ὅ­λοι, μὲ ὑ­πευ­θυ­νό­τη­τα καὶ χα­
ρά, ἀ­νά­λο­γα μὲ τὴν ἡ­λι­κί­α, ὑ­πο­χρε­ώ­σεις,
προ­σπα­θῶν­τας ὁ ἕ­νας νὰ ξε­κου­ρά­σει καὶ
ἀ­να­κου­φί­σει τὸν ἄλ­λο. Ἀ­να­δύ­ε­ται ἔτ­σι ὁ
κοι­νο­τι­κός, ἀ­γα­πη­τι­κὸς χα­ρα­κτῆ­ρας τῆς
ἀ­λη­θι­νῆς οἰ­κο­γέ­νει­ας καὶ ἡ οἰ­κο­γε­νει­α­
κὴ ζω­ὴ ἀ­πο­κα­λύ­πτε­ται ὡς ὁ μι­κρὸς ἐ­πί­
γει­ος πα­ρά­δει­σός τους.
Πα­ρὰ τὶς ἠ­θι­κὲς με­τα­στρο­φὲς καὶ
δι­α­στρο­φὲς τῆς ἐ­πο­χῆς μας ὑ­πάρ­χουν
πολ­λὰ καὶ ἐλ­πι­δο­φό­ρα ση­μά­δι­α γι­ὰ μί­α
αὐ­ξα­νό­με­νη ἀ­να­γνώ­ρι­ση τοῦ γε­γο­νό­τος
ὅ­τι στὴν καρ­δι­ὰ κά­θε ὑ­γι­οῦς κοι­νω­νί­ας
ὑ­πάρ­χει ὁ σε­βα­σμὸς καὶ ἡ πί­στη στὶς ἀ­ξί­
ες τῆς οἰ­κο­γε­νει­α­κῆς ζω­ῆς. Πολ­λοὶ φω­τι­
σμέ­νοι ἄν­θρω­ποι προ­σπα­θοῦν νὰ βά­λουν
σὲ ἰ­σχὺ νο­μο­θε­σί­ες, ὑ­πη­ρε­σί­ες, συλ­λό­
γους, πρα­κτι­κές, γε­νι­κὰ μέ­σα ὑ­πο­στή­ρι­
ξης τῆς οἰ­κο­γε­νει­α­κῆς ζω­ῆς, κα­θὼς ἀν­τι­
λαμ­βά­νον­ται ὅ­τι ἡ οἰ­κο­γέ­νει­α θε­με­λι­ώ­νει
κοι­νω­νί­ες καὶ ἔ­θνη, ἡ δὲ οἰ­κο­γε­νει­α­κὴ
συ­νο­χὴ ἔ­χει οὐ­σι­ώ­δη ση­μα­σί­α γι­ὰ τὴ δη­
μο­κρα­τί­α, τὴν εἰ­ρή­νη καὶ τὴν ἀ­νά­πτυ­ξη
τῆς ἀν­θρω­πό­τη­τας. Ἡ ὑ­γι­ὴς οἰ­κο­γέ­νει­α
πάν­τα ὑ­πῆρ­ξε ὁ πυ­ρῆ­νας τῆς ἐ­ξέ­λι­ξης καὶ
ἀ­νά­πτυ­ξης τοῦ ἀν­θρώ­που, ἀλ­λὰ καὶ τῆς
συγ­κρό­τη­σης τῆς κοι­νω­νί­ας.
Εἶ­ναι χρέ­ος ὅ­λων νὰ δο­θεῖ στὴν οἰ­
κο­γέ­νει­α με­γα­λύ­τε­ρη ἐν­θάρ­ρυν­ση καὶ
προ­στα­σί­α. Οἱ γο­νεῖς –σχε­δὸν ὅ­λοι– κα­
τὰ τὴ δι­άρ­κει­α κά­ποι­ων οἰ­κο­γε­νει­α­κῶν
κρί­σε­ων χρει­ά­ζον­ται ὑ­πο­στή­ρι­ξη, ἠ­θι­κὴ
καὶ ὑ­λι­κὴ πολ­λὲς φο­ρές, γι­ὰ νὰ ἐκ­πλη­
ρώ­σουν τὸ κα­θῆ­κον τους, ὥ­στε νὰ προ­
σφέ­ρουν φρον­τί­δα καὶ κά­λυ­ψη τῶν ποι­
κί­λων ἀ­νάγ­κων τῶν παι­δι­ῶν τους.
Ἀ­κό­μη πε­ρισ­σό­τε­ρο, χρέ­ος ὅ­λων εἶ­ναι
νὰ βο­η­θη­θοῦν οἱ οἰ­κο­γέ­νει­ες ποὺ ἔ­χουν
ἄ­το­μα μὲ εἰ­δι­κὲς ἀ­νάγ­κες, οἱ ἀ­θέ­λη­τα μο­
νο­γο­νε­ϊ­κὲς οἰ­κο­γέ­νει­ες, προ­πάν­των οἱ
πο­λύ­τε­κνες, ἀλ­λὰ καὶ οἱ οἰ­κο­γέ­νει­ες με­
τα­να­στῶν καὶ προ­σφύ­γων.
Χρέ­ος ὅ­λων, Πο­λι­τεί­ας, Ἐκ­κλη­σί­
ας, Παι­δα­γω­γῶν, Κοι­νω­νι­κῶν Φο­ρέ­ων,
Συλ­λό­γων εἶ­ναι ἡ ἐν­θάρ­ρυν­ση καὶ ἐ­νί­
σχυ­ση, ἠ­θι­κὴ καὶ ὑ­λι­κή, τῆς οἰ­κο­γέ­νει­
ας, τῆς πι­ὸ ζω­τι­κῆς μο­νά­δας τῆς κοι­νω­νί­
ας μας, γι­ὰ νὰ ἀ­να­δει­κνύ­ον­ται πρό­σω­πα
καὶ κοι­νω­νί­ες μὲ ποι­ό­τη­τα καὶ κα­θο­λι­κό­
τη­τα ζω­ῆς. Τό­τε ἡ ἐλ­πί­δα καὶ προσ­δο­κί­α
μας γι­ὰ μί­α ἀν­θρω­πι­νό­τε­ρη καὶ εἰ­ρη­νι­
κό­τε­ρη παγ­κό­σμια­κοι­νω­νί­α θὰ γί­νει μί­α
εὐ­λο­γη­μέ­νη πραγ­μα­τι­κό­τη­τα.

10. 9
ΝΕΟΙ ΚΑΙ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑ
Ἰωάννου Νικολαΐδου
ἐκπαιδευτικοῦ
Κ
ατὰ κοινὴ ὁμολογία ὁ θεσμὸς τῆς
οἰκογένειας περνᾶ κρίση. Τὸ κύτταρο
τῆς κοινωνίας ἀποκτᾶ διασπαστικὲς
τάσεις καὶ ὁ ἀντίκτυπος εἶναι ἐμφανὴς
στὶς κοινωνίες. Σαθροποιοῦνται τὰ θε-
μέλια τῆς κοινωνίας καὶ ἀποδομεῖται ὁ
θεσμός της. Οἱ νέοι ἀπέναντι στὸν θεσμὸ
τῆς οἰκογένειας ἐκδηλώνουν ἔντονη
ἀμφισβήτηση, ἀπόρριψη, ἀντίδραση.
Ἀλλὰ πρὸς ποιό θεσμό; Αὐτὸν ποὺ δια-
μορφώσαμε, ὅπου ποτὲ δὲν κάθισε ὅλη ἡ
οἰκογένεια μαζὶ στὸ τραπέζι, νὰ κάνουν
προσευχή, νὰ μιλήσουν, νὰ συζητήσουν,
νὰ διαφωνήσουν, νὰ γελάσουν. Ὅπου καὶ
οἱ δυὸ γονεῖς ἐργάζονται γιὰ νὰ ζήσουν τὰ
παιδιὰ τους «καλὰ» καὶ τὰ παιδιὰ μαραζώ-
νουν ἀπὸ τὴν ἔλλειψη τῆς παρουσίας τους
καὶ τραυματίζονται ἀπὸ τὴ συμπεριφορά
τους, καὶ ἰδίως τῆς μάνας, ποὺ ὅταν γυρνᾶ
ἀπὸ τὴ δουλειὰ ἀντὶ γιὰ ἕνα χάδι στοργῆς
καὶ ἀγάπης βγάζει ὅλη τὴν κούραση καὶ
τὴν πίεση τῆς ἐργασίας.
Καὶ ἐνῶ παλιὰ οἱ νέοι εἶχαν χορτάσει
γάλα ἀπὸ τὴ μάνα τους (στοργή, ἀγάπη),
σήμερα χορταίνουν ἀπὸ τὸ κρύο γυαλὶ
τοῦ μπιμπερὸ κι ἀφοῦ «ἀπὸ τὰ μπουκά-
λια ἄρχισαν (=μπιμπερὸ) στὰ μπουκάλια
(ποτὰ) θὰ καταλήξουν» (Γ. Παΐσιος).
Σ’ αὐτὴν τὴν οἰκογένεια ἀντιδρᾶ ὁ
νέος. Αὐτὴν ποὺ τοῦ στέρησε τὴ θαλπω-
ρή της, τὸν διαπαιδαγώγησε μὲ τὰ ὑπο-
προϊόντα τῆς τηλεόρασης καὶ τὸν ἄφησε
κενὸ ψυχικὰ καὶ ἀδύναμο πνευματικά.
Δὲν ἀναγνωρίζει τὸν ρόλο της οὔτε
καὶ αὐτοὺς ποὺ ἔπαιξαν κάποτε τὸν ρόλο
τῶν γονιῶν καὶ δὲν δέχεται νὰ ὑπακού-
σει.
Καλύτερο ἴσως θὰ ἦταν, ἀντὶ νὰ
ἀντιδροῦν οἱ νέοι μὲ διάφορους τρόπους
καὶ νὰ ἐπισημαίνουν τὶς ἐνοχὲς στοὺς
αἰτίους νὰ ζητήσουν νὰ ἀλλάξει ἄρδην
ἡ κατάσταση. Καὶ πῶς θὰ γίνει αὐτό;
Χτίζοντας ἐκεῖ ὅπου ἄλλοι γκρέμισαν.
Φτιάχνοντας οἱ ἴδιοι οἰκογένειες ποὺ
θὰ δώσουν στὰ παιδιά τους ὅ,τι οἱ ἴδιοι
στερήθηκαν καὶ θὰ πάρουν ὅ,τι οἱ ἴδιοι
στέρησαν ἀπὸ τοὺς γονεῖς τους. Καὶ ἔτσι,
χωρὶς ἐνοχὲς καὶ τραύματα, θὰ ἀνορθώ-
σουν ἕναν θεσμὸ ποὺ παραπαίει καὶ χα-
ροπαλεύει, πρὸς ὄφελος καὶ ἀγαλλίαση
τῶν ἰδίων, τῶν γονέων τους ἀλλὰ καὶ
ὁλόκληρης τῆς κοινωνίας.

11. 10
Θ
ά ᾿ναι κοντὰ σαράντα χρόνια τώρα
ποὺ ἡ ἑλληνικὴ οἰκογένεια παρα-
δέρνει σὲ σαράντα κύματα. Σὰν τὸν
φοβερὸ ἄνεμο Εὐροκλύδονα ποὺ χτύπησε
τὸ πλοῖο μὲ τὸ ὁποῖο ταξίδευε ὁ Ἀπόστολος
Παῦλος στὴ Ρώμη (Πράξ. κζ΄ 14), οἱ μα-
νιασμένοι Εὐρωκλύδωνες τοῦ βίαιου ἐξευ-
ρωπαϊσμοῦ τοῦ τόπου κλυδωνίζουν καὶ
ἀπειλοῦν νὰ πνίξουν τὸν ἱερὸ θεσμό. Μὲ
ἀντίθεους νόμους οἱ κατὰ καιροὺς ποσει-
δωνίσκοι τῆς Βουλῆς διέλυσαν τὸ ἀτσάλινο
θωρηκτὸ ποὺ εἶχε ναυπηγήσει ἀριστουρ-
γηματικὰ ἡ τρισχιλιόχρονη παράδοσή μας
καὶ τὸ κατάντησαν μισοδιαλυμένη σχεδία,
σὰν τὴ σχεδία τοῦ Ὀδυσσέα στὴν τελευταία
φάση τῶν περιπλανήσεών του, λίγο πρὶν
τὴν καταστρέψει καὶ αὐτὴ μὲ τὴ φοβερή
του τρίαινα ὁ θυμωμένος Ποσειδώνας. Κι
ἴσως, σὰν ἀπὸ μιὰ κακόηχη σύμπτωση,
σήμερα ἄλλη τρίαινα (ἡ λεγόμενη τρόικα)
μὲ ποσειδώνια μανία ἀπειλεῖ νὰ ἀφανίσει
ἐντελῶς τὴν οἰκογένεια. Φορολογεῖ τὴν
κατοικία της, τιμωρεῖ τὴν πολυτεκνία,
τὴν λιμοκτονεῖ μὲ τὴν ἀνεργία, ἐξορίζει
τὰ παιδιά της, χαρατσώνει τὴν ἀναπνοή
της. Θὰ ζήσει; Ζεῖ!
Πέρασε… κι ἀπὸ ποῦ δὲν πέρασε ὅλα
αὐτὰ τὰ χρόνια! Καὶ τί περνάει ἀκόμα!
Ξέφυγε ἀπὸ τὴ χώρα τῶν Λωτοφά-
γων τῆς ἄβουλης Βουλῆς, πολέμησε μὲ
τοὺς Λαιστρυγόνες τῶν κομματικῶν μη-
χανισμῶν, ἀναμετρήθηκε μὲ τὸν Πολύ-
φημο Κύκλωπα τῆς παγκοσμιοποίησης,
πέρασε ἀνάμεσα ἀπὸ τὴ Σκύλλα τοῦ πο-
λιτικοῦ γάμου καὶ τὴ Χάρυβδη τῆς «ἐλεύ-
θερης συμβίωσης», ἔμπλεξε στὰ μάγια
τῆς εὐρωλιγούρας Κίρκης, δελεάστηκε
ἀπὸ τὴ σαρκικότητα ποὺ τῆς πρόσφερε ἡ
ἀμερικάνικη Καλυψὼ τοῦ χυδαίου τηλε-
οπτικοῦ ἐκμαυλισμοῦ, μαγεύτηκε ἀπὸ τὶς
Σειρῆνες τοῦ δανεικοῦ πλουτισμοῦ… Οἱ
ἀπώλειες; Τρομερές! Ξέμεινε ἀπὸ συντρό-
φους. Μόνη της τώρα, σὰν τὸν Ὀδυσσέα
στὴ σχεδία, παλεύει μὲ τὰ κύματα ποὺ σω-
ρεύει ἐναντίον της ἡ βάναυση τροϊκανὴ
ἐπιθετικότητα.
Κι ἀκόμα τὰ πάθια της δὲν τέλειωσαν.
Σὰν φτάσει κάποτε στὴν Ἰθάκη τῶν πα-
τρογονικῶν παραδόσεων θά ᾿χει νὰ ἀντι-
μετωπίσει τοὺς μνηστῆρες τῶν ὕποπτων
Στοῶν, τῶν καταχθόνιων Λεσχῶν, τῶν
μυστικῶν Ὑπηρεσιῶν, ὅλους αὐτοὺς ποὺ
ἐπιβουλεύονταιτὴντιμήτηςκαὶἐκμεταλ-
λεύονται ἀσύστολα τὸ πατρικό της βιός.
Ναί, ἀλλὰ ζεῖ! Αὐτὸ ἔχει σημασία. Δὲν
πέρασε ὁλόκληρος χρόνος ἀπὸ τὴ μεγάλη
πανελλαδικὴ δημοσκόπηση τῆς ἑταιρείας
ALCO ποὺ διενεργήθηκε γιὰ λογαριασμὸ
τῆς τότε ΕΡΤ καὶ δόθηκε στὴ δημοσιότη-
τα στὰ τέλη Δεκεμβρίου τοῦ 2012, κατὰ
τὴν ὁποία στὸ ἐρώτημα: «Ποιὸν θεσμὸ
ἐμπιστεύεστε περισσότερο;», ἡ ἀπάντηση
σὲ ποσοστὸ 98% ἦταν: «τὴν οἰκογένεια»!
Δεύτερη εἶχαν τὴν Ἐκκλησία, ἐνῷ τὰ
κόμματα ἦταν στὴν τελευταία θέση μὲ πο-
σοστὸ 7%! Μάλιστα! Σὲ τέτοιους καιρούς,
μὲ τόση πολεμική, μετὰ ἀπὸ τὴ συστημα-
τικὴ ὕπουλη ὑπονόμευση τοῦ θεσμοῦ,
οἱ πολῖτες δείχνουν ποιὰ εἶναι ἡ δύναμη
ποὺ τοὺς κρατάει ὄρθιους μέσα σὲ τούτη
τὴ σαρωτικὴ θύελλα. Ἡ οἰκογένεια! Ἐνε-
νηνταοκτὼ τοῖς ἑκατό! Μπορεῖ οἱ νέοι νὰ
ἀποτυγχάνουν στὴ δημιουργία σωστῆς
οἰκογένειας, μπορεῖ νὰ ὑπάρχει μεγάλη
διαφθορὰ καὶ νὰ αὐξάνονται ραγδαῖα τὰ
διαζύγια, ὅμως παρόλα αὐτὰ ἡ οἰκογένεια
ζεῖ! Ζεῖ καὶ κρατάει τὸν τόπο. Τραυματι-
σμένη μὲν καὶ γυμνὴ ἀπὸ τὴν παλιά της
Η ΟΔΥΣΣΕΙΑ
ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΣ
Μποζοβίτη Σταύρου
θεολόγου

12. 11
δόξα, ἀλλὰ ζεῖ… εἶναι ἀκόμα δυνατή!
Ὅμως, ἂν σὲ τούτη τὴν ὥρα θελήσουμε
νὰ κάνουμε ἐξέταση βαθύτερη γιὰ τὴν
αἰτία τοῦ βαρύτατου τραυματισμοῦ τοῦ
θεσμοῦ τῆς οἰκογένειας, θὰ συμφωνή-
σουμε, θαρροῦμε, στὸ ὅτι ὑπάρχει οὐσι-
αστικότερη αἰτία γιὰ τὸν τραυματισμό
της. Ἀναφέραμε τοὺς ἐξωτερικούς, ἐντὸς
καὶ ἐκτὸς συνόρων, ἐχθροὺς καὶ ἐπιβού-
λους της. Ὅμως εἶναι καιρὸς νὰ βάλουμε
τὸ δάχτυλο στὴ μεγάλη πληγή. «Τὰ κά-
στρα πέφτουν πάντα ἀπὸ μέσα»· ὅταν ὁ
προδότης ἀνοίξει τὶς πύλες ἢ ἡ ἀμέλεια
τῶν ὑπευθύνων ἀφήσει ἀνοιχτὴ τὴν
κερκόπορτα. Λοιπὸν καὶ τὸ κάστρο τῆς
οἰκογένειας τὶς τελευταῖες δεκαετίες εἶχε
προδοθεῖ ἔσωθεν. Πρωτίστως στὸ ἴδιο τὸ
θεμέλιό του, τὸ μυστήριο τοῦ Γάμου, ποὺ
ἔχει καταντήσει ἐμπαιγμὸς καὶ ἀσέβεια.
Ἔχει μεταβληθεῖ σὲ προκλητικὴ ἐπίδειξη
σαρκικότητας, ἄθλιο φωτογραφικὸ θέ-
ατρο, βεβήλωση τῆς ἱερότητας τοῦ ναοῦ
καὶ τοῦ Μυστηρίου. Δικαίως ὁ Θεὸς μᾶς
ἐγκατέλειψε καὶ παρέδωσε τὸν ἱερὸ θεσμὸ
νὰ τὸν κατασπαράξουν τὰ ὀμηρικὰ τέρα-
τα. Τί θὰ πρέπει νὰ γίνει γιὰ νὰ ζήσει καὶ
στὸ μέλλον ἡ ἑλληνικὴ οἰκογένεια;
Τὸ πρῶτο ποὺ ἀπαιτεῖται εἶναι τὸ νὰ
κλείσει ἐπειγόντως ἡ κερκόπορτα τοῦ
ἐμπαιγμοῦ τοῦ μυστηρίου τοῦ Γάμου.
Σ᾿ αὐτὸ τὸ σημεῖο τὸ ἄριστο θὰ ἦταν νὰ
ὑπάρξει αὐστηρὴ καὶ ἀνυποχώρητη ἀπό-
φαση τοῦ συνόλου τῆς Ἱεραρχίας. Ἕως
ὅτου ὅμως γίνει αὐτό, ἡ διόρθωση ἂς ἐπι-
χειρεῖται σὲ προσωπικὸ ἐπίπεδο. Ὅλοι μας
νὰ ἐνημερώνουμε συγγενεῖς, γνωστοὺς
καὶ φίλους γιὰ τὴ σοβαρότητα τοῦ ζητή-
ματος. Δεύτερο, πολὺ σημαντικὸ ἐπίσης,
εἶναι ὁ πνευματικὸς στηριγμὸς τῶν νέων
παιδιῶν ποὺ ἐπιθυμοῦν νὰ δημιουργή-
σουν οἰκογένεια. Νὰ βοηθηθοῦν νὰ
βροῦν τὸν δρόμο πρὸς τὸ πατρικὸ
κελλάρι ποὺ κρύβει τοὺς ἀμύθη-
τους θησαυροὺς τῆς Παραδόσεώς
μας. Εἶναι ἀνάγκη νὰ κατανοήσουν
τὰ νέα παιδιὰ ὅτι οὔτε ὁ πολιτικὸς
γάμος οὔτε ἡ ἐλεύθερη συμβίωση
ἀποτελοῦν λύση. Μάλιστα ἐπιδει-
νώνουν ἀφάνταστα τὸ πρόβλημα.
Λύσηεἶναιὁσωστὸςἐκκλησιαστικὸς
γάμος! Νὰ ἐνισχύονται λοιπὸν τὰ
νέα παιδιὰ νὰ κάνουν ἁπλὸ καὶ ὀλι-
γοέξοδο ἐκκλησιαστικὸ γάμο, γιὰ νὰ
ἔχουν τὴν εὐλογία τοῦ Θεοῦ στὴ
νέα τους ζωή. Τρίτον νὰ στηριχθεῖ
τὸ νέο ζευγάρι καὶ οἰκονομικῶς. Ὁ
παπποὺς καὶ ἡ γιαγιὰ μὲ τὴ συντα-
ξούλα τους. Ὁ πατέρας καὶ ἡ μάνα
μὲ τὴ ζεστασιὰ τῆς ἀγάπης καὶ τῆς
φροντίδας τους, ὥστε νὰ τολμήσουν
οἱ ἄνεργοι, ὡς ἐπὶ τὸ πλεῖστον, νέοι
νὰ προχωρήσουν στὴ δημιουργία τοῦ
νέου σπιτικοῦ. Βρισκόμαστε σὲ κρισιμό-
τατη καμπή! Ἴσως εἶναι ὑπερβολικὸ νὰ
περιμένουμε σύντομα θεαματικότατη
ἀλλαγή. Ὅμως δὲν ἀποκλείεται μέσα ἀπὸ
τὸ χάος κάποια στιγμὴ νὰ ξεπεταχτεῖ μιὰ
μορφὴ μεγάλη, ποὺ θὰ μᾶς ἐμπνεύσει καὶ
θὰ ἀλλάξει ὅλο τὸν κόσμο, ὁδηγῶντας τον
στὴν πηγὴ τῆς χαρᾶς, τὸν Χριστό.
Νὰ στηρίξουμε λοιπὸν μὲ κάθε μέσο
τὴν οἰκογένεια. Ἀρκετὰ περιπλανήθηκε
ἀνάμεσα στὰ σύγχρονα τέρατα. Καιρὸς νὰ
βρεθεῖ στὴν Ἰθάκη! Νὰ ἀρχίσει ἐπιτέλους
ἡ ἐξόντωση τῶν μνηστήρων ποὺ σπατα-
λοῦν ἀσύστολα τὸ βιὸς τοῦ Θεοῦ…
ἩφυγὴστὴνΑἰγυπτο,τοιχογραφίαἹ.Μ.ἉγίουΝεοφύτου,Κύπρος

13. 12
«Τ
ὶς δώ­σει κε­φα­λή μου ὕ­δωρ καὶ
ὀ­φθαλ­μοῖς μου πη­γὴν δα­κρύ­
ων, καὶ κλαύ­σο­μαι τὸν λα­ὸν
τοῦ­τον ἡ­μέ­ρας καὶ νυ­κτὸς;…». Ποι­ός θὰ
δώ­σει εἰς τὴν κε­φα­λήν μου νε­ρό, ποι­ός θὰ
κα­τα­στή­σει τὰ μά­τι­α μου πη­γὴν δα­κρύ­
ων, ὥ­στε νὰ κλαύ­σω τὸν λα­όν μου αὐ­τὸν
ἡ­μέ­ραν καὶ νύ­κτα; Ἱ­ερ. 9, 1.
Εἶ­ναι ὁ ἀ­βά­σταχ­τος πό­νος, ἡ κραυ­γὴ
ἀ­πό­γνω­σης καὶ τὸ ξέ­σπα­σμα τοῦ πο­λύ­
πα­θου προ­φή­τη Ἱ­ε­ρε­μί­ου γι­ὰ τοὺς πο­λὺ
ἀ­γα­πη­τούς του συμ­πα­τρι­ῶ­τες, τοῦ ἐ­κλε­
κτοῦ καὶ χι­λι­ο­ευ­ερ­γε­του­μέ­νου κα­τὰ τὰ
ἄλ­λα λα­οῦ τοῦ Θε­οῦ, ποὺ τοὺς ἔ­βλε­πε κα­
θη­με­ρι­νὰ καὶ ἀ­με­τα­νό­η­τα νὰ προ­κα­λοῦν
μὲ τὶς ἁ­μαρ­τί­ες τὴν ὀρ­γὴ τοῦ Θε­οῦ.
Σή­με­ρα, ποὺ ζοῦ­με σ᾿ ἕ­ναν ἀ­νε­λέ­η­το
κα­τα­κλυ­σμὸ εὐ­λο­γι­ῶν τοῦ Χρι­στοῦ καὶ
τῆς Ἐκ­κλη­σί­ας Του, στὴν κα­τὰ τὰ ἄλ­λα
Ὀρ­θό­δο­ξη Ἑλ­λη­νι­κὴ Πα­τρί­δα, θὰ χρει­α­
ζό­μα­σταν πολ­λοὺς ἱε­ρε­μι­α­κοὺς θρή­νους
γι­ὰ τὴν κα­τάν­τι­α μί­ας πα­τρί­δας ποὺ μα­
στί­ζε­ται ὄ­χι ἁ­πλὰ ἀ­πὸ μί­α οἰ­κο­νο­μι­κὴ
κρί­ση, ἀλ­λὰ ἀ­πὸ μέ­γι­στη ἠ­θι­κὴ χρε­ω­κο­
πί­α, συ­στη­μα­τι­κὰ δὲ ἀ­πὸ μί­α προ­σπά­θει­α
ἐκ­θε­με­λι­ώ­σε­ως καὶ εὐ­τε­λι­σμοῦ ἀ­με­τα­κί­
νη­των πα­ρα­δο­σι­α­κῶν δι­α­χρο­νι­κῶν θε­
σμῶν, ὅ­πως αὐ­τὴ τῆς ἑλ­λη­νορ­θό­δο­ξης
οἰ­κο­γέ­νει­ας… Θὰ προ­σπα­θή­σου­με νὰ
δώ­σου­με μί­α συ­νο­πτι­κὴ εἰ­κό­να μὲ ὅ­λα
τὰ νο­μι­κὰ καὶ κοι­νω­νι­κὰ προ­βλή­μα­τα
τῆς σύγ­χρο­νης οἰ­κο­γέ­νει­ας χω­ρὶς κου­ρα­
στι­κὲς λε­πτο­μέ­ρει­ες. Μί­α σύν­το­μη ἀρ­νη­
τι­κὴ φω­το­γρά­φη­ση θὰ μᾶς δώ­σει νὰ κα­
τα­λά­βου­με τὴν τό­ση θλι­βε­ρὴ εἰ­κό­να ποὺ
πα­ρου­σι­ά­ζε­ται στὰ μά­τι­α μας.
Ὅ­μως δὲν θὰ μεί­νου­με ἁ­πλὰ καὶ μό­νο
σὲ κα­τα­θλι­πτι­κὲς καὶ ἀγ­χω­τι­κὲς δι­α­πι­
στώ­σεις. Θὰ προ­χω­ρή­σου­με, θὰ βγοῦ­με
στὸ ξέ­φω­το, θὰ δοῦ­με μὲ ἐλ­πί­δα τὶς προ­ο­
πτι­κὲς γι­ὰ τὴν ἀ­νόρ­θω­ση καὶ τὴν ἡ­γε­μο­
νι­κή της θέ­ση καὶ τὴν κα­τα­λυ­τι­κή της
ἀ­πο­στο­λὴ στὴν ἐν πολ­λοῖς ἀν­τίχρι­στη
κοι­νω­νί­α μας.
πα­ρα­δο­σι­α­κη
Ελ­λη­νι­κη Οι­κο­γέ­νει­α
Χω­ρὶς νὰ εἴ­μα­στε ἀ­θε­ρά­πευ­τα νο­
σταλ­γοὶ τοῦ πα­ρελ­θόν­τος, χω­ρὶς τά­σεις
ὡ­ραι­ο­ποι­ή­σε­ως ἢ καὶ ἡρω­ποι­ή­σε­ως, οἱ
με­γα­λύ­τε­ροι ἀ­πὸ μᾶς γεν­νη­θή­κα­με με­
γα­λώ­σα­με καὶ ζή­σα­με σὲ κεί­νην τὴν εὐ­
λο­γη­μέ­νη καὶ συ­νή­θως ὑ­περ­πο­λύ­τε­κνη
οἰ­κο­γέ­νει­α μὲ δε­σπό­ζου­σες τὶς πα­τρι­αρ­
χι­κὲς μορ­φὲς τοῦ Παπ­ποῦ καὶ τῆς Γι­α­γι­
ᾶς! Δε­μέ­νοι καὶ δο­σμέ­νοι ὁ ἕ­νας γι­ὰ τὸν
ἄλ­λον σὲ ἀ­πε­ρί­γρα­πτες φτώ­χει­ες μὲ κα­
Η ΔΙΑΛΥΣΗ
ΤΗΣ ΣΥΓΧΡΟΝΗΣ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΣ
Σαβ­βί­δη Παύ­λου
θε­ο­λό­γου

14. 13
κὴ δί­αι­τα, μὲ χι­λι­ομ­πα­λω­μέ­να ροῦ­χα καὶ
συ­νή­θως ξυ­πό­λη­τοι, μὲ πα­ρα­δο­σι­α­κὴ
εὐ­σέ­βει­α ἀλ­λὰ καὶ τὴν ἀ­πό­λυ­τη βε­βαι­
ό­τη­τα πὼς ὁ Θε­ὸς ἔ­χει γι­ὰ τὸ κά­θε παι­
δὶ τὴν ἔ­γνοι­α Του, τὴν ἀ­γά­πη Του καὶ
ἔτ­σι λοι­πὸν μὲ μί­α τέ­τοι­α ἀ­γω­γὴ πο­ρευ­
τή­κα­με. Ὄ­χι ὅ­τι καὶ τό­τε δὲν ὑ­πῆρ­χαν
προ­βλή­μα­τα, δυ­σκο­λί­ες, δυ­σαρ­μο­νί­ες,
οἱ σκλη­ροὶ καὶ ἀ­κα­τέρ­γα­στοι χα­ρα­κτῆ­
ρες καὶ οἱ ἀ­να­πό­φευ­κτοι καυ­γά­δες, καὶ
ἀ­κό­μα πε­ρισ­σό­τε­ρο γι­ὰ νὰ εἴ­μα­στε ρε­α­λι­
στὲς καὶ τὸ ξύ­λο ὑ­πῆρ­χε, ὅ­μως ὅ­λα αὐ­τὰ
δὲν ἔβ­γαι­ναν πρὸς τὰ ἔ­ξω. Τὸν γά­μο τὸν
ἐ­ξα­σφά­λι­ζε καὶ ἡ γνω­στὴ ρή­ση: «Παν­
τρευ­τή­κα­με, τε­λει­ώ­σα­με, τὸν δέ­σα­με
τὸν γά­ιδα­ρό μας». Ἡ θυ­σι­α­στι­κὴ πάν­τως
ἀ­γά­πη καὶ ἡ ἀ­νε­ξάν­τλη­τη ὑ­πο­μο­νὴ συ­
νή­θως τῆς μά­ννας προ­λά­βαι­νε τὰ χει­ρό­
τε­ρα καὶ κρα­τοῦ­σε τὸν γά­μο. Στὴν πα­
ρα­δο­σι­α­κὴ ἐ­κεί­νη κοι­νω­νί­α ποὺ κα­τὰ τὸ
πλεῖ­στον ἦ­ταν ἀ­γρο­τι­κὴ ἐ­κεῖ­νο τὸ ὁ­ποῖ­ο
ἦ­ταν ἀρ­κε­τὸ γι­ὰ ἕ­ναν ἐ­πι­τυ­χη­μέ­νο γά­μο
ἦ­ταν ὁ ἄν­τρας νὰ εἶ­ναι ἐρ­γα­τι­κός, νὰ μὴν
εἶ­ναι τεμ­πέ­λης, νὰ μὴν πί­νει καὶ νὰ μὴ
χτυ­πά­ει τὴν γυ­ναῖ­κα του. Αὐ­τὰ ζη­τοῦ­σε
κά­θε γυ­ναῖκα τό­τε. Τὸ με­γα­λύ­τε­ρο πο­σο­
στὸ τῶν ἀν­δρῶν ἀν­τί­στοι­χα ζη­τοῦ­σε ἡ
γυ­ναῖ­κα νὰ εἶ­ναι νοι­κο­κυ­ρά, βε­βαί­ως νὰ
μὴν εἶ­ναι γλωσ­σοῦ.
Ἦ­ταν πο­λὺ ση­μαν­τι­κὸ αὐ­τό. Αὐ­τὰ
ἦ­ταν ἀρ­κε­τὰ γι­ὰ νὰ χα­ρα­κτη­ρι­στεῖ ἕ­νας
γά­μος ἐ­πι­τυ­χη­μέ­νος τό­τε καὶ νὰ εἶ­ναι
καὶ οἱ ἄν­θρω­ποι εὐ­χα­ρι­στη­μέ­νοι» (Πα­
τὴρ Βα­σί­λει­ος Θερ­μός).
Τὸ δι­α­ζύ­γι­ο σχε­δὸν καὶ σὰν λέ­ξη ἦ­ταν
ἄ­γνω­στο καὶ στὴ χει­ρό­τε­ρη πε­ρί­πτω­ση ἡ
ἔκ­δο­σή του ἦ­ταν «εἴ­δη­ση».
Ποι­οί πα­ρά­γον­τες προ­ε­τοί­μα­σαν τὴν
ἐ­πι­χει­ρού­με­νη σή­με­ρα δι­ά­λυ­ση τῆς οἰ­κο­
γέ­νει­ας.
1. Εὐ­μά­ρει­α, σὲ συν­δυ­α­σμὸ μὲ τὴν
χα­λά­ρω­ση τῶν ἠ­θῶν.
Τὸ γνω­στὸ ρε­φρὲν «ἔ­χουν χα­λά­σει οἱ
ἄν­θρω­ποι», ἀπό­το­κος ἴ­σως τῆς οἰ­κο­νο­μι­
κῆς εὐ­μά­ρει­ας, καὶ ἰ­δι­αί­τε­ρα τῆς ἐρ­γα­ζό­
με­νης ἔ­ξω ἀ­πὸ τὸ σπί­τι γυ­ναί­κας μὲ τὸ
ἀ­νε­ξάρ­τη­το οἰ­κο­νο­μι­κὸ πορ­το­φό­λι, δι­ευ­
κό­λυ­ναν ἀ­φάν­τα­στα καὶ μά­λι­στα στὴν
χω­ρὶς πολ­λὲς ἐ­νο­χὲς εὔ­κο­λη ἐ­πι­λο­γὴ τοῦ
χω­ρι­σμοῦ.
2. Φταί­ει ἡ τη­λε­ό­ρα­ση!
Τὴ με­ρί­δα τοῦ λέ­ον­τος κα­τέ­χει ἀ­δι­
αμ­φι­σβή­τη­τα ἡ ἔ­ξαρ­ση τῆς ἰ­δι­ω­τι­κῆς
τη­λε­ό­ρα­σης μέ­σῳ τῶν ξε­νι­κῶν κυ­ρί­ως
«σί­ρι­αλς», ἡ ὁ­ποί­α καὶ ἔ­χει δι­α­μορ­φώ­σει
ἢ τοὐλά­χι­στον προ­πα­γαν­δι­στι­κὰ θέ­λει
νὰ πα­ρου­σι­ά­σει ὡς πρό­τυ­πα οἰ­κο­γέ­νει­ες
μὲ τὸ εὐ­ρω­πα­ϊ­κὸ ἐ­λεύ­θε­ρο καὶ συ­νή­θως
ἀ­νή­θι­κο ἦ­θος τοῦ εὔ­κο­λου χω­ρι­σμοῦ,
τὴν ἐμ­πο­ρι­κο­ποί­η­ση τοῦ ἔ­ρω­τα καὶ τοῦ
σώ­μα­τος καὶ τὴ σύ­να­ψη ἄλ­λων ἁ­μαρ­τω­
λῶν σχέ­σε­ων.

15. 14
3. Ἄ­γνοι­α τοῦ μυ­στη­ρί­ου τοῦ γά­μου.
Πό­σοι ἄ­ρα­γε ἄν­θρω­ποι ποὺ ἔρ­χον­
ται «εἰς γά­μου κοι­νω­νί­αν» ἔ­χουν ἔ­στω
στοι­χει­ώ­δη γνώ­ση τῆς ἱ­ε­ρο­λο­γί­ας ἀλ­λὰ
καὶ τῆς θε­ο­λο­γί­ας τοῦ γά­μου; Πό­σοι ἐν
ἐ­πι­γνώ­σει γνω­ρί­ζουν ὅ­τι «τὸ μυ­στή­ρι­ον
τοῦ­το μέ­γα ἐ­στί» καὶ ὅ­τι ἡ νέ­α ζω­ὴ ποὺ
ἀρ­χί­ζει εἶ­ναι «συγ­κλή­ρω­σις τοῦ βί­ου δι­
α­παν­τός»;
4. Ὁ πο­λι­τι­κὸς γά­μος.
Εἰ­σα­γό­με­νο αὐ­τὸ τὸ φροῦ­το ἀ­πὸ τὰ
προ­τε­σταν­τι­κὰ κρά­τη τὰ ὁ­ποῖ­α δὲν ἀ­να­
γνω­ρί­ζουν τὰ Μυ­στή­ρι­α. Ἀλ­λὰ τί ἀ­κρι­
βῶς εἶ­ναι τέ­λος πάν­των;
Ὅ­σο δι­α­κο­σμη­μέ­νη καὶ ἂν εἶ­ναι ἡ αἴ­
θου­σα τοῦ δη­μαρ­χεί­ου, ὅ­σο στο­λι­σμέ­νοι
καὶ ἂν προ­σέρ­χον­ται ''γαμ­πρὸς’’ καὶ ''νύ­
φη’’,ὅ­σοι''ἐ­πί­ση­μοι’’καὶἂνπα­ρί­σταν­ται
στὴν τε­λε­τή, τὸ πε­ρι­βάλ­λον εἶ­ναι ψυ­χρὸ
καὶ οἱ ''σύ­ζυ­γοι’’ θε­ω­ροῦν­ται καὶ αἰ­σθά­
νον­ται ἀ­στε­φά­νω­τοι». (Ἀρχιμ. Θε­ό­δω­ρος
Μπε­ρά­της). Αὐ­τὸς εἶ­ναι ὁ «πο­λι­τι­κὸς γά­
μος» σὲ λί­γες γραμ­μές.
5.Δι­α­ζύ­γι­οκα­νο­νι­κὸκαὶτὸσυ­ναι­νε­τι­κὸ.
Ἐ­άν, ὅ­πως ση­μει­ώ­σα­με στὴν ἀρ­χή,
τὰ πα­λι­ὰ τὰ χρό­νι­α τὸ δι­α­ζύ­γι­ο ἦ­ταν κυ­
ρι­ο­λε­κτι­κὰ εἴ­δη­ση, σή­με­ρα ἔ­χου­με μί­α
ἐ­κρη­κτι­κὴ ἄ­νο­δο, οἱ στα­τι­στι­κὲς κά­νουν
λό­γο γι­ὰ δι­ά­λυ­ση οἰ­κο­γε­νεί­ας καὶ ἔκ­δο­ση
δι­α­ζυ­γί­ου τοῦ ἑ­νὸς στοὺς τρεῖς γά­μους!
Μὲ ἁ­πλὰ λό­γι­α τὸ δι­α­ζύ­γι­ο ἔ­γι­νε ρου­
τί­να ἢ μᾶλ­λον ὅ­πως ἡ ἔκ­δο­ση ἑ­νὸς εἰ­σι­
τη­ρί­ου.
6. Ἡ μο­νο­γο­νε­ϊ­κὴ οἰ­κο­γέ­νει­α.
Μορ­φὴ σύγ­χρο­νης ἐ­πι­δη­μί­ας, ἡ ὁ­πο-
ί­α καὶ ἀ­πο­σα­θρώ­νει καὶ ἀ­πει­λεῖ νὰ ἀν­
τι­κα­τα­στή­σει τὴν πα­ρα­δο­σι­α­κὴ μορ­φὴ
τῆς ἑλ­λη­νι­κῆς οἰ­κο­γέ­νει­ας εἶ­ναι καὶ ἡ
λε­γό­με­νη μο­νο­γο­νε­ϊ­κή, ἡ ὁ­ποί­α ἐ­κτὸς
ἐ­λα­χί­στων ἀ­να­πό­δρα­στων πε­ρι­στά­σε­ων,
δη­μι­ουρ­γεῖ σο­βα­ρὰ τραύ­μα­τα τό­σο στὰ
ἴ­δι­α πα­θόν­τα πρό­σω­πα, ὅ­σο καὶ στὴν μὲ
πο­λὺ εὐ­κο­λί­α ἀ­πό­σει­ση εὐ­θυ­νῶν τῶν γο­
νέ­ων μὲ θύ­μα­τα σὲ τε­λι­κὴ ἀ­νά­λυ­ση τῶν
ἴ­δι­ων τῶν παι­δι­ῶν τους. Εἶ­ναι μί­α πο­λὺ
βο­λι­κὴ κα­τά­στα­ση ἡ ὁ­ποί­α ναὶ μὲν προ­
στα­τεύ­ε­ται νο­μι­κὰ ὅ­μως ἀ­δι­κεῖ­ται κα­
τά­φο­ρα ἡ πο­λύ­τε­κνη οἰ­κο­γέ­νει­α ποὺ μὲ
θυ­σι­α­στι­κὴ δι­ά­θε­ση κρα­τά­ει ὄρ­θι­α τὴν
πραγ­μα­τι­κὴ οἰ­κο­γέ­νει­α καὶ δυ­στυ­χῶς
ἀ­πο­λαμ­βά­νει λι­γό­τε­ρα προ­νό­μι­α στὶς δι­
ά­φο­ρες κοι­νω­νι­κὲς πα­ρο­χὲς.
Ὁ­πωσ­δή­πο­τε βλέ­που­με μὲ πο­λὺ συμ­
πά­θει­α τὸ ἐ­ξα­πα­τη­θὲν μὲ ὁ­ποι­ο­δή­πο­τε
τρό­πο μέ­λος, ὅ­μως στὶς πε­ρισ­σό­τε­ρες
τῶν πε­ρι­πτώ­σε­ων ἔ­χουν καὶ τὴν προ­σω­
πι­κή τους εὐ­θύ­νη. Νὰ δώ­σου­με ὅ­μως τὶς
ἀ­ναγ­καῖ­ες ἐ­ξη­γή­σεις.
Ἡ μο­νο­γο­νε­ϊ­κὴ οἰ­κο­γέ­νει­α ἀ­πο­τε­λεῖ­
ται ἀ­πὸ ἕ­να γο­νι­ὸ (πα­τέ­ρας ἢ μη­τέ­ρα) καὶ
τὰ παι­δι­ὰ ἢ συ­νή­θως τὸ παι­δί. Ἂν θε­λή­
σου­με νὰ ἐν­το­πί­σου­με τὰ αἴ­τι­α αὐ­τὰ πε­
ρί­που εἶ­ναι:
α) Θά­να­τος τοῦ ἑ­νὸς γο­νι­οῦ.
β) Δι­α­ζύ­γι­ο.
γ) Γέν­νη­ση παι­δι­οῦ ἐ­κτὸς γά­μου καὶ
ἕ­νας ἀ­π᾿ τοὺς δύ­ο δὲν ἀ­να­λαμ­βά­νει τὴν
εὐ­θύ­νη σὰν γο­νι­ός.
δ) Υἱ­ο­θε­σί­α παι­δι­οῦ ἀ­πὸ ἀ­νύ­παν­δρο
γο­νέ­α.
Συ­νή­θως ὁ ὅ­ρος μο­νο­γο­νε­ϊ­κὸς ἀ­να­φέ­
ρε­ται σὲ ἀ­νύ­παν­δρες μη­τέ­ρες καὶ πο­λὺ
σπά­νι­α σὲ ἀ­νύ­παν­δρους πα­τέ­ρες μὲ παι­
δί. Ἐ­πί­σης σὲ χω­ρι­σμέ­νο γο­νι­ὸ μὲ παι­δί.
Σὲ πε­ρι­πτώ­σεις θα­νά­του ἀ­πα­λεί­φε­ται
ὁ ὅ­ρος καὶ τὰ παι­δι­ὰ δι­και­οῦν­ται ἀ­να­λό­
γως τὴν σύν­τα­ξη καὶ τὴν κλη­ρο­νο­μι­ά. Σὲ
προ­κη­ρύ­ξεις ὅ­μως δι­και­οῦν­ται ἐ­πι­πλέ­ον
μό­ρι­α σὰν μέ­λη μο­νο­γο­νε­ϊ­κῆς οἰ­κο­γέ­νει­
ας (μᾶλ­λον σὲ ἀν­τι­κα­τά­στα­ση τοῦ ὅρου
χῆ­ρος, χή­ρα, ὀρ­φα­νός, ὀρ­φα­νή).
7. Γά­μος ὁ­μο­φυ­λο­φί­λων.
Tό μό­νο ποὺ ἔ­λει­πε ἀ­πὸ τὴν Ἑλ­λά­δα
τῶν 350.000 ἐ­κτρώ­σε­ων ἐ­τη­σί­ως καὶ τῆς
οἰ­κο­νο­μι­κῆς ἐ­ξα­θλί­ω­σης, εἶ­ναι ὁ νό­μος
ποὺ θὰ ἐ­πι­τρέ­πει νὰ παν­τρεύ­ον­ται ἄ­το­μα
τοῦ ἴ­δι­ου φύ­λου, κοι­νῶς ὁ­μο­φυ­λό­φι­λοι,
ἀλ­λὰ φαί­νε­ται ὅ­τι ὁ ὑ­πουρ­γὸς Δι­και­ο­σύ­

16. 15
νης φρον­τί­ζει καὶ γι­ὰ τὴν ὑ­λο­ποί­η­ση καὶ
αὐ­τῆς τῆς με­ταρ­ρύθ­μι­σης!
8. Ἐ­λεύ­θε­ρη συμ­βί­ω­ση.
Ὅ­πως ση­μει­ώ­σα­με καὶ γι­ὰ τὸν πο­λι­
τι­κὸ γά­μο τέ­λει­ο ἄν­θρω­πο νὰ βροῦ­με καὶ
νὰ παν­τρευ­τοῦ­με εἶ­ναι ἀ­δύ­να­το. Ὁ χα­ρι­
τω­μέ­νος γέ­ρον­τας Πα­ΐσι­ος εἶ­πε ἕ­ναν πο­
λὺ ὄ­μορ­φο λό­γο «δὲν συμ­φέ­ρει νὰ παν­
τρεύ­ον­ται δύ­ο κα­λοὶ «πνευ­μα­τι­κοὶ» ἄν­
θρω­ποι γι­α­τί… θὰ κοι­μοῦν­ται ὄρ­θι­οι!».
Ὅ­λοι ἔ­χουν τὰ κου­σού­ρι­α τους, τε­λι­κὰ
«μό­νο ἡ ἀ­γά­πη πρὸς τὸν Θε­ὸ μπο­ρεῖ νὰ
ἐμ­πνεύ­σει στὶς ψυ­χὲς τῶν ἀν­θρώ­πων
τὴν ἀ­λη­θι­νὴ ἀ­γά­πη καὶ με­τα­ξύ τους».
Καὶ τὴν σκέ­ψη αὐ­τὴ μπο­ροῦ­με νὰ τὴν
ἰ­σχυ­ρο­ποι­ή­σου­με μὲ τὸν λό­γο τοῦ ἱ­ε­ροῦ
Χρυ­σο­στό­μου: «Ἀ­πὸ γὰρ σω­φρο­σύ­νης
ἀ­γά­πη τί­κτε­ται, ἀ­πὸ δὲ ἀ­γά­πης τὰ μυ­ρί­α
ἀ­γα­θὰ». Ἀ­πὸ τὴ σω­φρο­σύ­νη γεν­νι­έ­ται ἡ
ἀ­γά­πη καὶ ἀ­πὸ τὴν ἀ­γά­πη τὰ ἄ­πει­ρα ἀ­γα­
θά.
Συμ­πε­ρα­σμα­τι­κά
Ἡ πι­κρὴ ἀ­να­φο­ρὰ σὲ ὅ­λους τούς σύγ­
χρο­νους ἀν­τί­χρι­στους συν­τε­λε­στὲς τῆς
δι­α­λύ­σε­ως τῆς πα­ρα­δο­σι­α­κῆς ἑλ­λη­νορ­
θό­δο­ξης οἰ­κο­γέ­νει­ας, μᾶς γε­μί­ζουν μὲ
με­λαγ­χο­λί­α, πο­λὺ ἄγ­χος, καὶ ἔν­το­νους
προ­βλη­μα­τι­σμοὺς γι­ὰ τὸ σή­με­ρα γι­ὰ τὸ
αὔ­ρι­ο. Καὶ φυ­σι­κὰ κα­νεὶς δὲν μπο­ρεῖ νὰ
μεί­νει ἀ­πα­θὴς στὸ σύγ­χρο­νο αὐ­τὸ δρᾶ­μα.
Ἰ­δι­αί­τε­ρα σκε­πτι­κοὶ οἱ ση­με­ρι­νοὶ γο­νεῖς
μὲ τὰ δι­α­φαι­νό­με­να ἀ­δι­έ­ξο­δα καὶ τὰ σκε­
πτι­κὰ βλέμ­μα­τα τῶν παι­δι­ῶν τους ποὺ
συν­θέ­τουν ἕ­να ἐ­ξό­χως ἀ­πελ­πι­στι­κὸ πὰζλ
χω­ρὶς νὰ δι­α­φαί­νε­ται κά­ποι­α ἀ­κτῖνα φω­
τός, κά­ποι­α ἔ­στω καὶ δει­λὰ-δει­λὰ χα­μό­γε­
λα γι­ὰ ἀ­να­στρο­φὴ καὶ ἀ­νά­καμ­ψη!
Μή­πως αὐ­τὴ ἡ ζό­φω­ση καὶ με­λαγ­
χο­λι­κὴ κα­τά­στα­ση τῆς ση­με­ρι­νῆς κλο­
νι­ζό­με­νης καὶ μᾶλ­λον χει­μα­ζό­με­νης ἑλ­
λη­νορ­θό­δο­ξης οἰ­κο­γέ­νει­ας δὲν ἔ­χει μέλ­
λον ἀλ­λὰ βαί­νει ὁ­λο­τα­χῶς πρὸς δι­ά­λυ­ση
σύμ­φω­να μὲ τὰ μον­τέρ­να εὐ­ρω­πα­ϊ­κὰ
πρό­τυ­πα καὶ δυ­στυ­χῶς πολ­λὲς φο­ρές…
πρό­στυ­χα;
Δὲν εἶ­ναι ὅ­μως ἔτ­σι ἀ­κρι­βῶς τὰ πράγ­
μα­τα, γι᾿ αὐ­τὸ καὶ σὲ πο­λὺ λί­γο χρό­νο
μπαί­νου­με στὸ ξέ­φω­το, στὴν ἐλ­πί­δα καὶ
τὴν χα­ρὰ τῆς δη­μι­ουρ­γί­ας τῆς νέ­ας «κα­-
τ᾿ οἶ­κον ἐκ­κλη­σί­ας» τῆς ἑλ­λη­νορ­θό­δο­ξης
οἰ­κο­γέ­νει­ας. Γι᾿ αὐ­τὸ καὶ πά­ρε­τε θάρ­ρος
…ἀρ­χί­ζου­με ἀ­νε­πί­στρο­φα τὴν δυ­να­μι­κή
μας πο­ρεί­α… ἡ οἰ­κο­γέ­νει­α θὰ ζή­σει καὶ
κον­τὰ της σὺν Θεῷ καὶ ὅ­λοι ἐ­μεῖς…
Η ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΟΡΘΟΔΟΞΗ
ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑ
Σὲ πα­νελ­λα­δι­κὴ ἔ­ρευ­να τῆς ΑLCO γι­ὰ
τὴν ΕΡΤ τὸ Δε­κέμ­βρι­ο τοῦ 2012 οἱ Ἕλ­
λη­νες ρω­τή­θη­καν γι­ὰ τὸ ποι­οὺς θε­σμοὺς
ἐμ­πι­στεύ­ον­ται πε­ρισ­σό­τε­ρο. Ὑ­πάρ­χει

17. 16
κα­θο­λι­κὴ ἐμ­πι­στο­σύ­νη στὸν θε­σμὸ τῆς
οἰ­κο­γέ­νει­ας 98% τῶν Ἑλ­λή­νων.
Τὸ ση­μαν­τι­κὸ εἶ­ναι ὅ­τι τὸ 63% τῶν
Ἑλ­λή­νων ἐμ­πι­στεύ­ε­ται στα­θε­ρὰ τὴν Ἐκ­
κλη­σία­, τὴ Δι­και­ο­σύ­νη τὸ 41%, τοὺς Πο­
λι­τι­κοὺς τὸ 17%, τὰ ΜΜΕ τὸ 14% καὶ τὰ
Κόμ­μα­τα τὸ 7%.
Εἶ­ναι αὐ­το­νό­η­τη ἀ­λή­θει­α ὅ­τι ὁ ἑλ­λη­
νι­κὸς καὶ συ­νή­θως θρη­σκευ­τι­κὸς θε­σμὸς
τοῦ γά­μου, πέ­ραν ἀ­πὸ τριγ­μοὺς καὶ δι­
α­κυ­μάν­σεις, δὲν παύ­ει νὰ ἀ­πο­τε­λεῖ τὴν
σπον­δυ­λι­κὴ στή­λη τῆς πι­ὸ ὄ­μορ­φης ἀν­
θρω­πί­νως ζω­ῆς τοῦ ἔ­στω καὶ ἐ­πι­φα­νει­
α­κὰ θρη­σκευ­ό­με­νου Ἕλ­λη­να. Εἶ­ναι ζυ­
μω­μέ­νος μὲ τὴν πα­ρα­δο­σι­α­κὴ εὐ­σέ­βει­α
καὶ τὴν ἱ­ε­ρή του Πα­ρά­δο­ση. Εἶ­ναι συ­
νυ­φα­σμέ­νη ἡ ζω­ή του ἔ­στω καὶ με­ρι­κῶς
ἀ­πο­χρω­μα­τι­σμέ­νη μὲ τὴν Ἐκ­κλη­σί­α, γι᾿
αὐ­τὸ καὶ προ­τι­μᾶ τὸν θρη­σκευ­τι­κὸ γά­μο
«μὲ παπ­πᾶ καὶ μὲ κουμ­πά­ρο!».
Ἡ μυ­στη­ρι­α­κὴ θε­με­λί­ω­ση τοῦ γά­μου
μὲ τὴν ὁ­λό­καρ­δη, εἰ­λι­κρι­νῆ καὶ ἀ­νι­δι­ο­τε­
λῆ ἀ­γά­πη τῶν «νῦν προ­σερ­χο­μέ­νων», κα­
τὰ κα­νό­να εἶ­ναι καὶ ἡ ἀ­δα­μαν­τί­νη βά­ση
γι­ὰ τὴν δη­μι­ουρ­γί­α, ἀ­νά­πτυ­ξη καὶ κα­τὰ
τὸ δυ­να­τὸν ἐ­πι­τυ­χί­α τῆς νέ­ας οἰ­κο­γε­νεί­
ας – κα­τ᾿ οἶ­κον ἐκ­κλη­σί­ας.
Ὅ­πως πο­λὺ σο­φὰ ἐ­πι­ση­μαί­νει ὁ μα­
κα­ρι­στὸς πα­τὴρ Γε­ώρ­γι­ος Δη­μόπου­λος,
αὐ­θεν­τι­κὸς με­λε­τη­τὴς τοῦ οἰ­κο­γε­νει­α­
κοῦ βί­ου, «…κα­νεὶς δὲν γνω­ρί­ζει τί θὰ
συ­ναν­τή­σει στὸν δρό­μο της ἡ νέ­α οἰ­κο­
γέ­νει­α, γνω­ρί­ζου­με ὅ­μως κά­τι, ποὺ εἶ­ναι
πο­λὺ πε­ρισ­σό­τε­ρο ση­μαν­τι­κό. Ὅ­τι δη­
λα­δὴ στὸ χέ­ρι ἐ­κεί­νων ποὺ τὴν ἀ­πε­τέ­λε­
σαν εἶ­ναι κα­τὰ με­γά­λο μέ­ρος τὸ νὰ εἶ­ναι
ἡ πο­ρεί­α της στα­θε­ρή. Ὅ­τι γιά­νὰ εἶ­ναι
ἡ συ­ζυ­γί­α ἀ­σφα­λής, ἡ ἑ­νό­τη­τα ἀ­δι­άρ­ρη­
κτη καὶ ἡ εὐ­τυ­χί­α ἐ­ξα­σφα­λι­σμέ­νη, εἶ­ναι
ἀ­νάγ­κη κά­θε ἕ­νας ἀ­πὸ τοὺς νε­ο­νύμ­φους,
καὶ ὁ σύ­ζυ­γος καὶ ἡ σύ­ζυ­γος, νὰ ἐ­φαρ­μό­
σουν στὴν οἰ­κο­γε­νει­α­κή τους ζω­ὴ ὅ,τι ὁ
νό­μος τοῦ Θε­οῦ ὁ­ρί­ζει…».
Γνω­ρί­ζον­τας λοι­πὸν πό­σο με­γά­λο Μυ­
στή­ρι­ο εἶ­ναι ὁ γά­μος καὶ ποι­οῦ με­γά­λου
πράγ­μα­τος εἶ­ναι τύ­πος, μὴ σκέ­πτε­σαι γι᾿
αὐ­τὸν ἐ­πι­πό­λαι­α καὶ ὅ­πως τύ­χει, οὔ­τε νὰ
ζη­τᾶς πολ­λὰ χρή­μα­τα, ὅ­ταν πρό­κει­ται νὰ
νυμ­φευ­θεῖς. Γι­α­τί τὸ γά­μο δὲν πρέ­πει νὰ
τὸν θε­ω­ρεῖς ἐμ­πο­ρι­κὴ συ­ναλ­λα­γή, ἀλ­λὰ
κοι­νω­νί­α βί­ου.
Ἔ­λε­γε ἕ­νας Πνευ­μα­τι­κός: «ἀ­γα­πᾶς
τὴ γυ­ναῖ­κα σου; Πῶς τὸ δεί­χνεις; ξέ­ρεις
ποι­ό φα­γη­τὸ τῆς ἀ­ρέ­σει; Φρον­τί­στε νὰ
ἐ­πι­κοι­νω­νεῖ­τε, νὰ μι­λᾶ­τε καὶ νὰ κοι­τι­ό­
σα­στε, νὰ τσα­κώ­νε­στε δὲν πει­ρά­ζει, μέ­σα
ἀ­πὸ τὸν καυ­γὰ νὰ ἀ­γα­πᾶς τὸν ἄν­θρω­πό
σου… νὰ νοι­ώ­σει ὅ­τι παίρ­νει, ὅ­τι χορ­ταί­
νει, φεύ­γει ἀ­πὸ τὸ σπί­τι γε­μᾶ­τος – τη, καὶ
δὲν κοι­τά­ζει ἀλ­λοῦ… ὁ γά­μος (συ­νε­χί­ζει
ὁ Πνευ­μα­τι­κὸς) κρα­τι­έ­ται μ᾿ ἕ­να δω­ρά­κι,
ἕ­να φα­γη­τό, ἕ­να λου­λού­δι, ἕ­ναν κα­λὸ λό­
γο, μὲ λί­γες γλυ­κει­ὲς κου­βέν­τες ποὺ δὲν
χρει­ά­ζον­ται καὶ ἰ­δι­αί­τε­ρα ἔ­ξο­δα».
Ἡ συ­ζυ­γι­κὴ ἀ­γά­πη εἶ­ναι πάν­το­τε ἡ
βά­ση τῆς οἰ­κο­γε­νει­α­κῆς εὐ­τυ­χί­ας, ἡ ὁ­πο-
ί­α καὶ πρέ­πει νὰ συν­δαυ­λί­ζε­ται ἀ­πὸ μι­
κρο­χα­ρὲς ποὺ νο­στι­μί­ζουν, συν­τη­ροῦν
καὶ ὀ­μορ­φαί­νουν τὸν οἰ­κο­γε­νει­κὸ δε­σμό.
«Ἔ­χεις γυ­ναῖ­κα, ἔ­χεις παι­δι­ὰ μπο­ρεῖ ἄλ­
λη ἡ­δο­νὴ νὰ ἐ­ξι­σω­θεῖ μ᾿ αὐ­τή; Ἔ­χεις οἰ­
κο­γέ­νει­α, ἔ­χεις φί­λους, ὅ­λα δη­λα­δὴ αὐ­τὰ
τὰ εὐ­χά­ρι­στα, τὰ ὁ­ποῖ­α μα­ζὶ μὲ τὴ σω­
φρο­σύ­νη, σοῦ πα­ρέ­χουν καὶ με­γά­λη ὠ­φέ­
λει­α…» (Ἱ­ε­ρὸς Χρυ­σό­στο­μος). Και­ρὸς νὰ
συμ­μα­ζέ­ψου­με τὶς ἀρ­νη­τι­κὲς σκέ­ψεις
ποὺ σί­γου­ρα ὑ­πάρ­χουν μύ­ρι­ες ὅ­σες – ἐ­δῶ
νὰ ὑ­πο­γραμ­μί­σου­με ἰ­δι­αί­τε­ρα τὸ πό­σο
κα­κὸ εἶ­ναι ἡ εἰ­ρω­νεί­α μέ­σα στὸ σπί­τι, τὸ
νὰ σκα­λί­ζου­με πλη­γὲς τοῦ ἄλ­λου, καὶ ἡ
ἐ­νο­χλη­τι­κὴ καὶ στὶς πε­ρισ­σό­τε­ρες φο­ρὲς
σπα­στι­κὴ τε­λει­ο­μα­νί­α τῆς νοι­κο­κυ­ρᾶς,
γι­α­τί πρέ­πει νὰ φύ­γου­με μὲ χα­ρού­με­
νη τὴ δι­ά­θε­ση καὶ πάν­τα μὲ τὴν σκέ­ψη
πὼς ἡ ἑλ­λη­νορ­θό­δο­ξη οἰ­κο­γέ­νει­α πρέ­πει
νὰ ζή­σει πέ­ρα ἀ­πὸ τὶς πο­λυ­ποί­κι­λες δυ­
σκο­λί­ες καὶ θὰ ζή­σει εἰς πεῖ­σμα ὅ­λων τῶν
ἀν­τι­χρί­στων δυ­νά­με­ων ποὺ τὴν ἐ­πι­βου­
λεύ­ον­ται…

18. 17
ΘΑΛΑΣΣΙΝΗ ΙΣΤΟΡΙΑ
Χρυσάνθης Κούκου
ἱατροῦ-πρεσβυτέρας
Ἦ
ταν μία φορὰ κι ἕναν καιρό, ἕνα
καράβι ποὺ τὸ ἔλεγαν «Οἰκογέ-
νεια». Νέο σκαρί, ἀταξίδευτο,
μόλις βγαλμένο ἀπὸ ἕνα μεγάλο ναυπη-
γεῖο, τὴν «Ἐκκλησία», ἑτοιμάστηκε νὰ
σηκώσει ἄγκυρα γιὰ τὸ πρῶτο του ταξίδι
στὸ ἀρχιπέλαγος τῆς «Ζωῆς». Ὁ καπετά-
νιος κι ἡ καπετάνισσα, δυὸ ἄνθρωποι
ἄγνωστοι μέχρι χθές, ἄφησαν πίσω τὰ
δικά τους καράβια, αὐτὰ στὰ ὁποῖα γεν-
νήθηκαν καὶ μεγάλωσαν, πιάστηκαν
χέρι, χέρι κι ἀποφάσισαν νὰ ταξιδέψουν
μαζί, σ’ αὐτὸ τὸ νέο καράβι. Τί μυστή-
ριο ἀνεξήγητο κι αὐτό! «Τὸ μυστήριον
τοῦτο μέγα ἐστι...ἀντὶ τούτου καταλήψει
ἄνθρωπος τὸν πατέρα αὐτοῦ καὶ τὴν μη-
τέρα καὶ προσκολληθήσεται πρὸς τὴ γυ-
ναῖκα αὐτοῦ, καὶ ἔσονται οἱ δύο εἰς σάρκα
μία...». Δύο ξένοι ποὺ γίνονται ἕνα σῶμα,
δυὸ δέντρα ἀπὸ ξεχωριστὲς ρίζες ποὺ
σμίγουν σὲ κοινὸ κορμό, γιὰ νὰ δώσουν
μαζὶ κλαδιὰ λουλούδια καὶ καρπούς. Μία
ἕνωση ἀνεξήγητη, ποὺ μόνο μέσα ἀπὸ τὴν
ἀνεξάντλητη ἀγάπη τοῦ Οὐράνιου Πατέ-
ρα, μπορεῖ νὰ συλληφθεῖ καὶ νὰ τελεσφο-
ρήσει. Ὁ καπετάνιος κι ἡ καπετάνισσα ...
ἕνα σῶμα μία ψυχὴ κι ὁ καθένας τὸν ρόλο
του μέσα στὸ νιὸ καράβι. Ἐκεῖνος στὸ τι-
μόνι, μὲ ψυχραιμία καὶ τόλμη, ἀνοίγεται
στὸ πέλαγος. Ἔχει πυξίδα τὴν πίστη καὶ
στὸ ψηλὸ κατάρτι «βιγλάτορα», τὸν Ἥλιο
τῆς Δικαιοσύνης, τὸν πανάγαθο Θεό. Κι
ἐπειδὴ τὰ δικά του ἀφτιά, ὧρες ὧρες σκο-
τίζονται ἀπ’ τὸν μανιασμένο ἄνεμο καὶ
χάνουν τὴν ἐπαφὴ μὲ τὸ ψηλὸ κατάρτι,
ἔχει πάντα δίπλα του τὸν ἄγρυπνο ἀσυρ-
ματιστή του, τὸν ἀγαθὸ παππούλη, τὸν
«Πνευματικό τους», γιὰ νὰ τοῦ μεταφέρει
σωστὰ τὶς ὁδηγίες καὶ τὰ παραγγέλματα
τοῦ Θεοῦ στὴν πορεία τῆς πλεύσης τους.
Αὐτὸν ἀκούει προσεκτικὰ καὶ ἡ καπε-
τάνισσα, ποὺ μὲ μαεστρία τεντώνει κι
ἀφήνει τὰ σχοινιὰ στρέφοντας τὰ πανιὰ
τοῦ καραβιοῦ στὴν σωστὴ στράτα. Καὶ
παράλληλα, συντονίζει τὶς κινήσεις της
ἁρμονικὰ μὲ τὸν καπετάνιο τῆς ζωῆς της,
ἀφουγκράζεται τοὺς κτύπους τῆς καρδιᾶς
του, βλέπει μέσα στὰ μάτια του ὁλάνοι-
χτους τοὺς χάρτες τοῦ μυαλοῦ του, τρέχει
δίπλα του στὴν πρώτη σταλαγματιὰ τοῦ
ἱδρῶτα, ἀγκαλιάζει σφικτὰ τὴν κάθε του
ἀγωνία, σβήνει μὲ τὴν δροσιὰ τῆς ἀγάπης,
τὸ καμίνι τῆς ταραχῆς του.
Μὰ κι ὅταν τῆς καπετάνισσας τὰ μά-
τια βουρκώνουν, ὅταν τὰ φυλλοκάρδια
της ταράζονται ἀπὸ τὴν μανία τῆς θάλασ-
σας, ὅταν τ’ ἀστραπόβροντα θαμπώνουν
καὶ θολώνουν τὸν ὁρίζοντά της, ἔχει τὰ
δικά του μπράτσα νὰ στηριχτεῖ, τὴν δική
του ἀγκαλιὰ νὰ χωθεῖ σὰν τὸ πλοῖο στ’
ἀπάνεμο ἀραξοβόλι.
Κι ὅταν ὁ ἥλιος ἀποσταμένος ἀπ’ τὸ
ταξίδι τῆς μέρας, βουτᾶ νὰ δροσιστεῖ
στὴν θαλασσιὰ ἀπεραντοσύνη, κι ἀφή-
νει τ’ ἀστέρια νὰ διαφεντέψουν γιὰ λίγο
στὸν οὐρανό, τότε κι οἱ δυό τους ἀνοί-
γουν τὰ χέρια κι ἀποθέτουν τὸν κάματο
τῆς μέρας στὰ πόδια τοῦ Δημιουργοῦ.
Λαφρώνουν μέσα ἀπ’ τὴν κοινὴ προ-

19. 18
σευχὴ τὶς καρδιές τους κι ἑνωμένες τὶς
προσφέρουν ὡς θυμίαμα στὸν οὐράνιο
θρόνο Του. Μοσχοβολᾶ ἡ «κατ’ οἶκον
ἐκκλησία», τὴν εὐωδία τῆς ἁγνῆς τους
ἀγάπης καὶ λαμπρύνεται ἀναβαπτιζόμε-
νη στὶς ἀκτῖνες τοῦ Ἀκτίστου Φωτός.
Κάθονται τότε, στὰ κατάρτια οἱ ἄγγελοι
καὶ στὴν πλώρη θρονιάζει ἡ Παναγία, νὰ
ταξιδέψουν τὸ καράβι μέσα στὴν νύχτα,
νὰ ξαποστάσουν λιγάκι ὁ καπετάνιος κι
ἡ καπετάνισσα, νὰ πάρουν δυνάμεις γιὰ
τὸ ἑπόμενο πρωί...
Τὸ φεγγοβόλημα κάποιας μέρας, βρί-
σκει στὸ καράβι τους κι ἕνα ναυτάκι. Τὸν
πρῶτο καρπὸ τῆς ἀγάπης τους καὶ τοῦ
ἀπείρου ἐλέους τοῦ Πανάγαθου Θεοῦ.
«Δὸς αὐτοῖς καρπὸν κοιλίας, καλλιτεκνί-
αν...». Τὸ ἀγκαλιάζουν κι οἱ δυό τους μὲ
προσευχή, τὸ προστατεύουν σὰν πολύ-
τιμο δῶρο, τὸ ἀνατρέφουν μ΄ ἀγάπη καὶ
σύνεση. Τὰ πρῶτα ἀκούσματά του, δοξο-
λογία στὸν Οὐράνιο πατέρα. Οἱ πρῶτες
εἰκόνες του, ἡ μορφὴ τῆς Παναγίας Μη-
τέρας μὲ τὸ Θεῖο Βρέφος στὴν ἀγκαλιὰ
καὶ τοῦ Ἁγίου του, ποὺ κρέμονται πάνω
ἀπὸ τὴν κούνια του. Τὰ χεράκια του
πρὶν μάθουν νὰ κρατοῦν τὸ μολύβι, μα-
θαίνουν νὰ σχηματίζουν τὸ σημεῖο τοῦ
σταυροῦ...
Τὰ ναυτάκια πληθαίνουν στὸ καρά-
βι «ὡς νεόφυτα ἐλαιῶν», πληθαίνει κι
ἡ χαρὰ τοῦ καπετάνιου καὶ τῆς καπετά-
νισσας, ποὔχει ζωστεῖ τὴν ποδιὰ τῆς ὑπο-
μονῆς καὶ τῆς προσευχῆς κι ἀκούραστα
μοιράζει τὴν ἀγάπη της, ὡς ἄρτον «ἀεὶ
ἐσθιόμενον καὶ μηδέποτε δαπανώμενον»
στὸ τραπέζι τῆς οἰκογένειας. Κι ὁ καπετά-
νιος εἶναι πάντα στὸ πλευρό της. Ἄλλοτε
μόνο μὲ τὸ νοῦ καὶ τὴν καρδιά, ἀφοῦ
τὸ καλὸ ὅλων τὸν θέλει ὀρθὸ στὸ τιμόνι
τοῦ καραβιοῦ, νὰ τ’ ὁδηγεῖ στὴν σωστὴ
ρότα, μέσ’ ἀπὸ μπουνάτσες καὶ καταιγί-
δες, μέσ’ ἀπὸ συμπληγάδες καὶ σειρῆνες.
Πάντα ὅμως ξεκλέβει χρόνο, νὰ καθίσει
δίπλα στὴν καπετάνισσα, νὰ χορέψει στὰ
γόνατά του τὰ μικρὰ ναυτάκια, νὰ τοὺς
διηγηθεῖ ἱστορίες, ἁλατισμένες μὲ τὴν
ἁλμύρα τῆς θάλασσας καὶ δροσισμένες
μὲ τὴν δροσιὰ τοῦ μπάτη. Νὰ τοὺς μιλή-
σει γιὰ τὸν πραγματικὸ κυβερνήτη τοῦ
καραβιοῦ τους καὶ νὰ τοὺς μάθει πὼς νὰ
μιλοῦν κι αὐτὰ σ’ Αὐτόν.
Μὰ πάνω ἀπ’ ὅλα, βρίσκει χρόνο νὰ
γονατίσει μαζί τους καὶ νὰ ὑψώσουν τὰ
χέρια καὶ τὶς καρδιὲς στὸν Θεὸ Πατέρα,
ν’ ἀφεθοῦν στὴν γλυκιὰ ἀγκαλιὰ τῆς
Παναγιᾶς μητέρας, ν’ ἀτενίσουν στὰ κα-
τάρτια τους ψηλά, τὶς μορφὲς τῶν ἁγίων
τους, αὐτῶν ποὺ ἀδιάλειπτα τοὺς σκέ-
πουν μὲ τὶς πρεσβεῖες τους.
Ἔτσι ταξιδεύει τὸ καράβι μας στὰ πέ-
λαγα τῆς ζωῆς. Δὲν εἶναι πιὰ τὸ νιόβγαλ-
το γυαλιστερὸ σκαρί, ποὺ ξεκινοῦσε μία
μέρα τὸ ταξίδι του. Ἔχει περάσει ἀντά-
ρες καὶ σκοπέλους ποὺ ἄφησαν πάνω
του λαβωματιὲς μὰ γέμισαν τ’ ἀμπάρια
του μὲ πεῖρα καὶ σοφία. Τὰ κατάρτια ρα-
γίσαν κάποιες φορές, τὰ σχοινιὰ σπάσαν
πρὸς στιγμή, ὅμως μαζὶ ἑνωμένα, τέσ-
σερα χέρια στὴν ἀρχή, κι ἔπειτα ἔξι κι
ὀκτὼ καὶ δεκατέσσερα, μὲ μία καρδία, μὲ
μία πνοή, μ’ ἀγάπη πίστη καὶ προσευχή,
κατάφεραν κι ἐπούλωσαν τὶς πληγές.
«Ὅπου γὰρ εἰσὶ δύο ἢ τρεῖς συνηγμένοι
ἐν τῷ ὀνόματί μου...» Ναί, εἶναι πάντα
ἐκεῖ, μαζί τους ὁ Θεός. Καθημερινὰ Τὸν
καλημερίζουν, Τὸν προσκαλοῦν στὸ κοι-
νό τους τραπέζι, Τὸν καληνυχτίζουν,
πρὶν παραδοθοῦν στὴν παρηγοριὰ τοῦ
ὕπνου.
Ἀληθινά, εἶναι ἕνα καράβι ἡ οἰκογέ-
νεια...
Εἶναι μία θάλασσα ἡ ζωή...
Θάλασσα μὲ γαλήνη καὶ γλυκιὰ νηνε-
μία, ἀλλὰ καὶ φουρτούνα κι ἀντάρα καὶ
ταραχή...
Εἶναι ἕνα λιμάνι ἡ ἐκκλησία...
Λιμάνι ποὺ προβάλλει σιμὰ σὲ κάθε
θαλασσοταραχή, νὰ προστατέψει, νὰ
ἐπουλώσει, νὰ ἀνεφοδιάσει... τὸ κάθε
καράβι, τὸν κάθε καπετάνιο ἢ καπετά-
νισσα, τὸν κάθε ναύτη, τὸν καθένα ποὺ
συνειδητὰ θ’ ἀναζητήσει τὴν θαλπωρή,
στὴν ἀγαπητικὴ τοῦ νηνεμία.

20. 19
ΤΑ ΑΥΞΗΜΕΝΑ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ
ΠΟΥ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΖΟΥΝ
ΟΙ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΕΣ ΛΟΓΩ
ΤΗΣ ΚΡΙΣΗΣ ΚΑΘΙΣΤΟΥΝ ΑΝΑΓΚΑΙΑ
ΤΗΝ ΔΙΕΥΡΥΝΣΗ ΤΗΣ ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗΣ
Μανόλη Γ. Δρεττάκη*
Ε
ἶναι γνωστὸ ὅτι στὴ χώρα μας ἡ
οἰκογένεια, βασικὸς θεσμὸς γιὰ τὴν
ἐπιβίωση τοῦ ἔθνους, δὲν ἔτυχε ποτὲ
τῆς φροντίδας ποὺ τῆς ἀξίζει ἀπὸ τὴν Πο-
λιτεία. Δὲν ὑπῆρξε, δηλαδή, ποτὲ μία συ-
γκροτημένη μακροπρόθεσμη πολιτικὴ
γιὰ τὴν πολύπλευρη στήριξή της. Τὴν
ἔλλειψη αὐτὴ τὴ βίωνε μεγάλος ἀριθμὸς
οἰκογενειῶν μὲ παιδιὰ (καὶ ἰδιαίτερα οἱ
πολύτεκνες καὶ τρίτεκνες οἰκογένειες)
ὅλα τὰ χρόνια πρὶν ἀπὸ τὸ ξέσπασμα τῆς
παγκόσμιας οἰκονομικῆς κρίσης ἐξαιτί-
ας:
Τῆς ἀνεπάρκειας δημόσιων καὶ δη-
μοτικῶν βρεφονηπιακῶν καὶ παιδικῶν
σταθμῶν.
Τῶν ἰσχνῶν οἰκογενειακῶν ἐπιδομά-
των.
Τῶν μικρῶν φορολογικῶν ἀπαλ-
λαγῶν.
Τῆς ἀνάγκης προσφυγῆς σὲ φροντι-
στήρια ἢ ἰδιαίτερα μαθήματα γιὰ προ-
ετοιμασία γιὰ τὶς εἰσαγωγικὲς ἐξετά-
σεις σὲ ΑΕΙ/ΤΕ ἢ γιὰ ἐκμάθηση ξένων
γλωσσῶν, κ.λπ.
Αὐτὴ ἦταν ἡ κατάσταση μέχρι τὸ
ξέσπασμα τῆς παγκόσμιας οἰκονομικῆς
κρίσης, ἡ ὁποία ἦλθε στὴ χώρα μας στὰ
τέλη τοῦ 2008 γιὰ νὰ κορυφωθεῖ τὸ
2009. Ἡ κορύφωση αὐτὴ ἀπεκάλυψε
ὅλες τὶς διαχρονικὲς ἀδυναμίες καὶ τὰ
προβλήματα τῆς ἑλληνικῆς οἰκονομίας,
τὰ ὁποῖα ἐπιδεινώθηκαν ἐξαιτίας τῆς
πολιτικῆς ποὺ ἀκολούθησαν ὅλες οἱ με-
τέπειτα κυβερνήσεις. Ἡ πολιτικὴ αὐτή,
στηριζόμενη σὲ δάνεια, εἶχε ὡς κύριο
ἀποτέλεσμα τὸ δημόσιο χρέος τῆς χώρας
σὲ δισ. εὐρὼ νὰ φτάσει σὲ δυσθεώρητα
ὕψη καὶ νὰ εἶναι τὸ ὑψηλότερο στὴν
Εὐρωπαϊκὴ Ἕνωση ὡς ποσοστὸ τοῦ
Ἀκαθάριστου Ἐγχώριου Προϊόντος.
Ἡ ἀδυναμία ἐξυπηρέτησης τοῦ ὑψη-
λοῦ αὐτοῦ δημόσιου χρέους ὁδήγησε τὴ
χώρα στὸ μηχανισμὸ στήριξης (δηλαδὴ
σὲ δάνεια) ἀπὸ τὴν τρόικα τῆς Εὐρω-
παϊκῆς Ἕνωσης, τῆς Εὐρωπαϊκῆς Κε-
ντρικῆς Τράπεζας καὶ τοῦ Διεθνοῦς Νο-
μισματικοῦ Ταμείου, μὲ τὴν ὑποχρέω-