ΤΟ ΤΜΗΝΑ ΝΕΟΤΗΤΟΣ ΤΗΣ ΕΝΩΜΕΝΗΣ ΡΩΜΗΟΣΥΝΗΣ ΣΑΣ ΠΑΡΟΥΣΙΑΖΕΙ ΑΚΟΜΗ ΕΝΑ ΤΕΥΧΟΣ ΤΟΥ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟΥ ¨ΡΩΜΝΙΟΣ¨. ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΤΩΡΑ ΤΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ¨ΡΩΜΝΙΟΣ¨ ΑΠΟ ΤΗΝ ΟΘΟΝΗ ΤΟΥ ΥΠΟΛΟΓΙΣΤΗ ΣΑΣ. ΕΝΩΜΕΝΗ ΡΩΜΗΟΣΥΝΗ - ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ Γραφεῖα Θεσσ/νίκης: Μοναστηρίου 225, Μενεμένη, 54628 τηλ: 2310552207, τηλεομοιότυπο: 2310552209 Γραφεῑα Ἀθηνῶν: Πανεπιστημίου 39, Στοά Πεσματζόγλου 10679, 5ος ὄροφος, τηλ.2106930355 http://www.enromiosini.gr/ http://www.romnios.gr/

1. Οἱ νέοι σήμερα Μ. Ἀνανιάδου, Τὰ παιδιὰ μὲ πετροπόλεμο
νικοῦν τοὺς Τούρκους στὸ Μεσσολόγγι Δ. Φωτιάδη,
Ὁ γέροντας Παΐσιος μιλάει γιὰ τὴν προσευχὴ, Τὸ κακὸ
θὰ σᾶς ἔρθει ἀπὸ τοὺς διαβασμένους Δ. Νατσιοῦ,
Θὰ ἤθελα νὰ ἤμουν ἑλληνίδα Πελαγία Υu, ...
ΔιμηνιαῖοΝεανικὸπεριοδικὸτοῦΚΕΝΤΡΟΥΕΝΟΤΗΤΟΣΚΑΙΜΕΛΕΤΗΣ-ΠΡΟΒΟΛΗΣΤΩΝΑΞΙΩΝΜΑΣ‘’ΕΝΩΜΕΝΗΡΩΜΗΟΣΥΝΗ’’|Τιμὴ2€
Τεῦχος 1
ΜΑΡΤΙΟΣ - ΑΠΡΙΛΙΟΣ 2011
Νιόςρωμ

2. 1
ΤΟ ΠΕΡΙΟ∆ΙΚΟ ΜΑΣ «Ἐρῶ»
«Ἐρῶ» Τεῦχος 2
Ἀπρ.-Ἰούν. 2010
«Ἐρῶ» Τεῦχος 3
Ἰούλ.-Σεπτ. 2010
«Ἐρῶ» Τεῦχος 1
Ἰαν.-Μάρτ. 2010
Περισσότερες πληροφορίες
στά τηλέφωνα:
2310 552 719 καί 2310 552 713
Τηλεοµοιότυπο: 2310 552 209
∆ιαδίκτυο: www.enromiosini.gr
Ἠλεκτρ. ταχυδροµεῖο:
contact@enromiosini.gr
«Ἐρῶ» Τεῦχος 4
Σεπτ.-∆εκ. 2010
«Ἐρῶ» Τεῦχος 5
Ἰαν.-Μάρτ. 2011

3. Τὸ ἀρτισύστατο καὶ νεοπαγὲς Σωματεῖο μας Η ΕΝΩΜΕΝΗ ΡΩΜΗΟΣΥΝΗ (Ε.ΡΩ.) ἀπὸ
τὴν ἀρχὴ ἔδωσε μεγάλη βαρύτητα στὸν τομέα τῆς νεότητος. Δὲν ὑπολόγισε κόπους καὶ
ἔξοδα γιὰ νὰ προσφέρει δωρεὰν βοήθεια στοὺς νέους χωρὶς ἀνταλλάγματα. Ἡ ἀνταπό-
κριση καὶ ὁ ἐνθουσιασμὸς τῶν νέων ὑπῆρξε συγκινητική. Ὡς μέλη τῆς Ε.ΡΩ. καὶ συνάμα ὡς
νέοι, παιδαγωγοὶ καὶ γονεῖς προβαίνουμε στὴν ἔκδοση τοῦ νεανικοῦ περιοδικοῦ Ρωμ–νιός,
τὸ πρῶτο τεῦχος τοῦ ὁποίου κρατᾶτε ἤδη στὰ χέρια σας.
Εὐελπιστοῦμε αὐτὸ τὸ μικρό μας περιοδικὸ νὰ ἀποβεῖ γέφυρα ἐπικοινωνίας καὶ γνω-
ριμίας μεταξὺ τῶν νέων. Εἶναι μεγάλη βοήθεια καὶ στήριγμα γι’ αὐτοὺς νὰ βρίσκουν καὶ
ἄλλους νέους μέ τὰ ἴδια ἐνδιαφέροντα μέσῳ τοῦ περιοδικοῦ. Νὰ ἀποτελέσει φωνὴ παρή-
γορη μέσα στὸ γενικὸ κλίμα ἀπογοήτευσης ποὺ ζοῦμε, δείκτη στὴ σύγχρονη Βαβυλώνα γιὰ
νὰ μὴν χάσουν τὸν δοκιμασμένο καὶ σίγουρο δρόμο. Ἐπίσης νὰ προβάλει σωστὰ πρότυπα
( Ἁγίους, ἥρωες, εὐεργέτες) ποὺ σπανίζουν στὴν ἐπο-
χή μας. Ἐπὶ πλέον νὰ γίνει ἕνα βῆμα γιὰ διάλογο καὶ
προβληματισμό, ὅπου θὰ βρίσκουν ἀπαντήσεις στὶς
ἀναζητήσεις καὶ ἀνησυχίες τους.
Ὅσο μεγάλες καὶ ἂν εἶναι οἱ δυσκολίες ποὺ ἀντι-
μετωπίζουν σήμερα τὰ παιδιὰ μας εἶναι παρήγορο τὸ
ὅτι δὲν συμβιβάζονται μέ τὸ ψέμα καὶ τὴν ὑποκρισία
ἀλλὰ ζητοῦν τὸ γνήσιο, τὸ ἀληθινό, τὸ τέλειο καὶ τὴν
ἀνιδιοτελῆ ἀγάπη. Καὶ ὅταν τὴ βροῦν ἐμπιστεύονται
καὶ δέχονται συμβουλὴ.
Σεβόμαστε τὴν ἐλευθερία τους καὶ δὲν εἶναι σκοπός
μας νὰ τοὺς στρατολογήσουμε, νὰ τοὺς προσφέρου-
με καινούργιες ἰδεολογίες, οὔτε νὰ τοὺς ἐντάξουμε
σὲ κάστες καὶ παρατάξεις, ἀλλὰ νὰ τοὺς δείξουμε τὶς
ἀστείρευτες καὶ ζωηφόρες πηγές, τὶς αἰώνιες ἀξίες μας
μέ τὶς ὁποῖες ἀνετράφηκαν καὶ γαλουχήθηκαν γενεὲς
γενεῶν, κυρίως νὰ τοὺς φέρουμε σὲ ἐπικοινωνία καὶ
συνεργασία μὲ ἄλλους νέους μὲ τὰ ἴδια ἐνδιαφέροντα
καὶ τὶς ἰδιες ἀνησυχίες καὶ ἀναζητήσεις. Εἶναι κρίμα οἱ νέοι ἄλλων χωρῶν νὰ μαθαίνουν
τὴν Ἑλληνικὴ γλώσσα, νὰ ἐνδιαφέρονται γιὰ τὴν ὀρθόδοξη πίστη, τὸν Ἑλληνικὸ πολιτισμό,
τὴν παράδοση καὶ τὴν ἱστορία μας καὶ τὰ παιδιά μας νὰ ἀναζητοῦν σὲ λάθος δρόμο τὴν
εὐτυχία, τὸν προορισμό τους καὶ νὰ ἀγνοοῦν τὴν πίστη τῶν πατέρων τους.
Ἀλλὰ διαπιστώνουμε μέ χαρὰ ὅτι πολλοὶ νέοι μας παρὰ τὸν συνεχῆ βομβαρδισμὸ μέ
ἰδέες καὶ ξένα πρότυπα, ἐμμένουν ἀκόμη ἑλληνοπρεπῶς καὶ μάλιστα στρέφονται καὶ ἀνα-
ζητοῦν μέ δίψα ὃ,τι προσπαθοῦν νὰ τοὺς στερήσουν κάποιοι, τὴν οἰκογένεια, τὶς ἀξίες
μας καὶ τὴ βιωματικὴ σχέση μέ τὴν Ἐκκλησία μας, τὴν τροφὸ καὶ τὸ καταφύγιο τοῦ Γένους
μας. Σ’ αὐτὴν τὴν προσπάθεια ἔρχεται νὰ συμβάλλει τὸ κατὰ δύναμη καὶ ὁ Ρωμ–νιός. Ὁ
λιτὸς τίτλος του σημαίνει νέος ρωμηός, δηλαδὴ Ἑλληνόπαις. Μέσα του ἐμπεριέχει ὅλες
τὶς ἀξίες καὶ τὰ ἰδανικὰ τοῦ Γένους μας, κυρίως Χριστὸν καὶ Ἑλλάδα. Γράφεται κυρίως
ἀπὸ νέους γιὰ νέους καὶ ἀπευθύνεται κυρίως σὲ φοιτητές, σὲ ἀπόφοιτους Πανεπιστημίου,
ἀκόμη σὲ στρατιῶτες, ἀλλὰ καὶ μικρότερες ἡλικίες Γυμνασίου καὶ Λυκείου μποροῦν νὰ
βροῦν ὠφέλιμα καὶ ἐνδιαφέροντα ἄρθρα.
Ζητοῦμε τὴν ἐπικοινωνία καὶ συνεργασία μέ τοὺς νέους καὶ μέ ἄλλες συλλογικὲς προ-
σπάθειες, τὶς ὁποῖες καὶ θὰ προβάλουμε, καὶ τὴν προσευχὴ ὅλων γιὰ νὰ εὐοδωθοῦν οἱ
στόχοι τοῦ Ρωμ–νιοῦ καὶ νὰ βοηθηθοῦν οἱ νέοι μας, τὸ μέλλον καὶ ἡ ἐλπίδα ὅλων μας.
Ρωμνιός
Προλογικὸ

4. 4
2
ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ
1 Προλογικὸ
2 Περιεχόμενα
4 Οἱ νέοι σήμερα
Μαρίας Ἀνανιάδου, μεταπτυχιακῆς φοιτήτριας
Τμήματος Ποιμαντικῆς-Θεολογίας ΑΠΘ
6 Ἡ εἰλικρίνεια τῶν νέων
Ἰωάννου Νικολαΐδου, ἐκπαιδευτικοῦ
8 Σκέφτηκα νὰ σοῦ μιλήσω
Ἐκπαιδευτικοῦ 2ου ΕΠΑΛ Ἀχαρνῶν
10 «Σὰν ἀδελφὸ σου...»
Μάριου Χατζηδήμου, Μαθητῆ Στ΄Δημοτικοῦ
13 Συγγνώμη...
Χαρίκλειας Καζίλα, γεωπόνου
Ἐκ τοῦ Οἴκου
14 Λόγος εἰς τὸ Ἅγιον Πάσχα
Ἁγίου Ἰωάννου Χρυσοστόμου
17 Ἡ εὐχή
Ἀνώνυμου
Λόγος τῶν ἁγίων
18 Ὁ γέροντας Παΐσιος
μιλάει γιὰ τὴν προσευχὴ

5. 5
Μικρή κοινωνία, μεγάλη οἰκογένεια
20 Τὸ κακὸ θὸ σᾶς ἔρθει
ἀπὸ τοὺς διαβασμένους
Δημήτρη Νατσιοῦ, δασκάλου
25 Τὰ παιδιὰ μὲ πετροπόλεμο
νικοῦν τοὺς Τούρκους στὸ Μεσσολόγγι
Δημήτρη Φωτιάδη, λογοτέχνη
Λόγος ἐκ τοῦ κόσμου
26 Θά ἤθελα νά ἤμουν ἐλληνίδα
Πελαγίας Υu, Ταϊβανέζας Ἱεραποστόλου
Τεχνολογία
28 Διαδίκτυο
Πατριδογνωσία
30 Παναγία Χρυσολεόντισσα
31 Ἀρχαῖο Θέατρο Ἐπιδαύρου
32 Ἡ Ἐλιά
Δημήτρη Μπούρα, γεωπόνου
Ἑορτολογικὰ
34 Ὅσιος Γεώργιος ὁ ἐν Μαλεῷ
35 Ἁγία Ταμάρα ἡ βασίλισσα
36 Σχολια - ζωντας
37 Βιβλιοπαρουσίαση
Κωνσταντίνου Καλαϊτζίδη, δικαστικοῦ

6. 6
Εἶναι γνωστό ὅτι οἱ νέοι εἶναι ὅ,τι πιό
πολύτιµο ἔχει ὁ κόσµος µας γιά τό µέλλον
του. Γι’ αὐτό, πρέπει ὅλοι (γονεῖς, Ἐκκλη-
σία, σχολεῖο, ἐνήλικες γενικότερα) νά ἔχουν
τό βλέµµα στραµµένο ἐπάνω τους, νά τούς
συµβουλεύουν ἐλέγχοντας τίς κινήσεις τους
καί ,κυρίως, νά ἀποτελοῦν τό παράδειγµά
τους.
Εἶναι πραγµατικά δύσκολη ἡ ἀντιµετώπι-
ση τῶν νέων καί ἡ προσπάθεια πρέπει νά
εἶναι µεγάλη καί εὔστοχη. Χρειάζεται συνε-
χής καθοδήγηση καί εἰδικά, διευκρίνιση στά
ἠθικά, δεοντολογικά, πνευµατικά καί συναι-
σθηµατικά θέµατα, γιά νά µήν βρίσκεται ὁ
νέος σέ σύγχυση σχετικά µέ τόν κόσµο πού
τόν περιβάλλει. Ἀλλά, γιά νά δίνονται στούς
νέους σωστά ἠθικά ἐρεθίσµατα, πρέπει νά
δηµιουργηθοῦν στήν κοινωνία οἱ κατάλλη-
λες ὑποδοµές καί νά ὑπάρχουν οἱ ὑπεύθυ-
νοι ἄνθρωποι πού νά ἔχουν ἀντίληψη τῆς
πραγµατικότητας. Οἱ ἐκδηλώσεις τῶν νέων
δέν ἔχουν µόνο βιολογικό καί ψυχολογικό χα-
ρακτήρα, ἀλλά σίγουρα συνδέονται καί µέ
τίς θρησκευτικές, κοινωνικές καί πολιτικές
συνθῆκες τῆς ἐποχῆς. Κάτι πού τούς χαρα-
κτηρίζει καί εἶναι ἀπόλυτα φυσιολογικό, εἶναι
ἡ ἐπιθυµία τους νά ἀλλάξουν τόν κόσµο,
πράγµα πού σήµερα δέν φαίνεται τόσο
ἔντονα, διότι ὁ ἴδιος ὁ κόσµος ἀνατρέπεται
µέ ταχύτητα πού δέν προλαβαίνουν. Πρίν
προλάβει ὁ ἄνθρωπος νά προσαρµοστεῖ στά
νέα δεδοµένα ἔρχεται ἀντιµέτωπος µέ ἄλλες,
καινούριες καταστάσεις καί ἀνάγκες.
Αὐτό τούς ἐπιφέρει µία σύγχυση, ἀποτέ-
λεσµα τῆς ὁποίας εἶναι ἡ σηµερινή γενιά
τῶν νέων νά χαρακτηρίζεται ἀπαθής γενιά.
Μοιάζει νά µήν ἐνδιαφέρεται γιά τό µέλλον
καί ἐνῷ εἶναι ἡ ἐλπίδα τῆς κοινωνίας γιά τό
αὔριο, στερεῖται ζωντάνιας καί θελήσεως.
Ἐπιπλέον, σέ ἀντίθεση µέ ὅ,τι συνέβαινε
παλαιότερα, ὑποστηρίζεται ὅτι σήµερα κυ-
ριαρχεῖ ἡ ἀπελπισία καί ἡ ἀπογοήτευση γιά
τό µέλλον. Πῶς νά µήν ἐπικρατεῖ ὃµως αὐτή
ἡ ἄποψη ἀπό τή στιγµή πού ἡ ἴδια ἡ κοινω-
νία ἔχει καταστεῖ ταχέως µεταβαλλόµενη, µέ
ἀβεβαιότητα καί ρευστότητα, δίχως νά προ-
σφέρει ὁράµατα καί σιγουριά στά νέα παι-
διά, ὥστε νά µπορέσουν µέ τίς γνώσεις πού
θά ἀποκτήσουν, νά προχωρήσουν σταθερά,
φροντίζοντας γιά τό µέλλον τους καί ὄχι µόνο
γιά τό παρόν; Γιά ὅλα αὐτά ὑπεύθυνοι εἶναι
κυρίως οἱ ἐνήλικες, πού µέ τή στάση τους δέν
τούς δίνουν κουράγιο καί δέν τούς βοηθοῦν
οὐσιαστικά στή διανοητική, πνευµατική καί
ἠθική ἀνάπτυξή τους καί τούς ἀφήνουν νά
παρασύρονται ἀπό τήν ἀπόκτηση ἀνούσιων
ἀγαθῶν καί νά χαίρονται µέ τήν ἀπόκτηση
ὑλικῶν στοιχείων, πού δέν ἔχουν ἀξία. Εἶναι
λοιπόν πολύ δύσκολο οἱ ἐνήλικες σήµερα νά
γίνουν τό παράδειγµα γιά τούς νεότερους
καί νά τούς δείξουν τόν δρόµο καί τίς ἀξίες
πού πρέπει νά ἀκολουθήσουν στή ζωή. Οἱ
νέοι ἔρχονται σέ ἐπαφή µέ τή ζωή ἀπό νω-
ρίς καί πολλές φορές δέν µποροῦν νά βροῦν
σέ αὐτήν ὑψηλά ἠθικά πρότυπα, µιά καί σέ
αὐτήν ἐπικρατεῖ, κυρίως, ἡ προσπάθεια ἀπό-
κτησης ὑλικῶν ἀγαθῶν.
Ὁ ἄνθρωπος εἶναι ζωντανός, ἀναπτυσσόµε-
νος ὀργανισµός, µέ ἀνάγκες καί βρίσκεται
σέ διαλεκτική σχέση µέ τό συνεχῶς µετα-
βαλλόµενο περιβάλλον. Τά µέσα ἐπικοινωνί-
ας αὐξάνονται καί ἡ τεχνολογία προχωράει.
Οἱ νέοι σήμερα
Μαρίας Ἀνανιάδου
Μεταπτυχιακῆς φοιτήτριας Τμήμα-
τος Ποιμαντικῆς-Θεολογίας ΑΠΘ

7. 7
Δέν µπορούµε νά ἀποφύγουµε ἀλλά οὔτε καί
νά ἀγνοήσουµε τίς συνεχόµενες µεταβολές
οἱ ὁποῖες ἐπιφέρουν καί ἀνάλογη ἀνάπτυξη
σέ κάθε ἐποχή. Ἔτσι κάθε ποµπός πρέπει νά
βρίσκει τρόπο νά ἐκπέµπει µέ τόν πιό σωστό
καί σύγχρονο τρόπο τό µήνυµά του στούς
νέους, γιά νά µπορεῖ αὐτό τό µήνυµα νά γί-
νεται δεκτό ἀπό αὐτούς, γιά νά µήν δηµιουρ-
γοῦνται παρεκτροπές.
Τό 1970 ὁ Raymon Aron εἶπε: «Οἱ χθεσι-
νές ἀξίες χάθηκαν καί οἱ αὐριανές δέν ὑπάρ-
χουν». Σήµερα δέν ὑπάρχει Raymon Aron,
ὃµως ὑπάρχει ἡ κρίση στίς ἀξίες. Κρίση, ἡ
ὁποία ἔχει ὁδηγήσει µεγάλο ποσοστό νέων
σέ ἐκδηλώσεις ἀπονενοηµένων ἐνεργειῶν,
στή χρήση ναρκωτικῶν οὐσιῶν, σέ διάφορα
ἔκτροπα και, τό κυριότερο, στήν ἀποµάκρυν-
ση ἀπό τόν Θεό, ἀναφερόµενοι ἁπλά σέ µία
ἀνώτερη δύναµη.
Μπροστά σέ µία τόσο ἀπαισιόδοξη προ-
οπτική, ἔρχεται ἡ κατάσταση νά γίνει χειρό-
τερη ἀπό τήν ἔλλειψη Πίστης στόν Θεό. Ἀντί
λοιπόν νά Τοῦ δείχνουµε τήν ἀγάπη µας, τήν
εὐγνωµοσύνη µας, νά εἴµαστε ταπεινοί, ὀλι-
γαρκεῖς καί νά χαρακτηριζόµαστε ἀπό πρά-
ξεις ἁπλές καί ἀληθινές, κάνουµε ἀκριβῶς τό
ἀντίθετο, ἐκµεταλλευόµενοι τήν ἐλευθερία
πού µᾶς παρέχει ὁ Μεγαλοδύναµος. Ἀνά
διαστήµατα παρατηρεῖται ὁ Ἰησοῦς Χρι-
στός νά γίνεται µόδα ἐπάνω στά ροῦχα, στά
ἀξεσουάρ καί σέ διάφορα ἄλλα ἀντικείµενα,
πού σηµαίνει ἔλλειψη σεβασµοῦ. Ἐπιπλέον,
ἐκµεταλλευόµαστε τήν ὑπερβολική ἐλευθερία
καί ξεφεύγουµε ἀπό κάθε ὅριο, ἐνδιαφερόµε-
νοι πλέον µόνο γιά ἀνούσια, ἐπιφανειακά καί
ἐπιπόλαια πράγµατα. Παρατηρεῖται τότε
πνευµατική ἔνδεια καί ἀναζήτηση περισ-
σότερων ὑλικῶν ἀγαθῶν, πού
δέν ἔχουν πραγµατική ἀξία
καί, ἀντί νά εἴµαστε ἐµεῖς
ἐπικεφαλῆς καί νά τά χρη-
σιµοποιοῦµε γιά τίς ἀνάγκες
µας, πλέον ἔχουν καταλήξει
νά µᾶς κυριεύουν καί νά µᾶς
καθοδηγοῦν τά ἴδια.
Ἔτσι φαίνεται νά εἶναι
σήµερα ἡ κοινωνία, στήν
ὁποία ζοῦν οἱ νέοι καί ἀπό
τήν ὁποία γαλουχοῦνται. Ὁ
δυνατότερος κατασπαρά-
ζει τόν ἀσθενέστερο καί δέν
ὑπάρχει δικαιοσύνη, ὅπως τή
δίδαξε ὁ Ἰησοῦς, καί ὁ καλύ-
τερος κρίνεται σύµφωνα µέ
τή µέτρηση τῶν ὑλικῶν του
ἀγαθῶν.
Ὁ µόνος τρόπος γιά νά
δηµιουργήσουµε µία κοινω-
νία µέ µέλλον εἶναι ἡ µελέτη,
ἡ γνώση καί ἡ ἐφαρµογή τῶν
διδαχῶν τοῦ Κυρίου. Ἡ ἐπί-
κληση τοῦ ὀνόματός Του, σέ κάθε προσπά-
θειά µας, θά µᾶς δίνει τήν ψυχική δύναµη νά
ἀντιµετωπίζουµε κάθε πρόβληµα καί δυσκο-
λία στή ζωή µας.
Γένοιτο.

8. 8
Ἡ εἰλικρίνεια τῶν νέων
Ἰωάννου Νικολαΐδου
Ἐκπαιδευτικοῦ
Στὴ σύγχρονη γοργῶς μεταβαλλόμενη κοι-
νωνία μὲ τὰ κοινωνικοοικονομικὰ προβλήμα-
τα συνεχῶς νὰ διογκώνονται, χρειάζεται μιὰ
δύναμη ποὺ θ’ ἀντιβγεῖ σ’ αὐτὸ τὸ κακό, θὰ
παλαίψει καὶ θὰ βρεῖ διέξοδο. Καὶ μιὰ τέτοια
δύναμη σαφῶς εἶναι οἱ νέοι μας. Στρέφοντας
ὅμως κανεὶς τὸ βλέμμα πρὸς τὴ φερέλπιδα
νεολαία τῆς Ἑλλάδας ἀπογοητεύεται ἀπὸ
αὐτὸ ποὺ ‘’βλέπει’’. Νέοι ἀναρχικοί, ἀντι-
δραστικοί, ράθυμοι, φίλαυτοι, ἀδιάφοροι ἢ
φανατισμένοι γιὰ ἀνοησίες, καταστροφικοὶ
μὲ τάσεις καὶ αὐτοκαταστροφῆς, ἄβουλοι,
ἀναποφάσιστοι γιὰ κάτι σοβαρό, ἀπείθαρ-
χοι, ἀναξιοπρεπεῖς.
Πῶς θὰ ξυπνήσει αὐτὴ ἡ νεολαία γιὰ νὰ
ἀντιδράσει σωστὰ καὶ ἔγκαιρα στὰ σύγχρονα
προβλήματα; Μήπως τελικὰ οἱ ἴδιοι οἱ νέοι
ἔχουν καταντήσει πρόβλημα γιὰ τὴν κοινω-
νία; Νομίζω πὼς
ὄχι. Οἱ νέοι δὲν
δημιούργησαν
τὰ προβλήματα.
Τὰ ὑφίστανται.
Ἐλαχιστότατη
ἕως μηδενικὴ
εἶναι ἡ εὐθύνη
τους καὶ ἡ δυνα-
τότητα συμμε-
τοχῆς σ’ αὐτά.
Ἡ συμπερι-
φορὰ τῶν νέων
ποὺ ἀντιδρᾶ
στὴν κοινωνία
ποὺ τοὺς πε-
ριβάλλει δεί-
χνει ὑγεία. Δὲν
ἀνέχονται τὴν
ὑποκρισία καὶ
τὴν ψευτιά, τὴν
ἐκμετάλλευση
καὶ τὴ δωρο-
δοκία. Ἴσως ἡ
ἀντίδραση δὲν εἶναι ὑγιής, ἀλλὰ τὰ κίνητρα
εἶναι δεῖγμα ὑγείας. Ἂν συμφωνοῦσαν μὲ
τὴν ὑφιστάμενη κατάσταση, αὐτὸ θὰ ἦταν
ἀνησυχητικό. Διότι πολλὰ μπορεῖ νὰ τοὺς
προσάψει κανεὶς, ἀλλὰ γιὰ ἀνειλικρίνεια δὲν
μπορεῖ νὰ τοὺς κατηγορήσει. Καὶ αὐτὴ ἡ
εἰλικρίνειά τους δὲν ἀνέχεται καὶ δὲν συμβι-
βάζεται μὲ τὴν ὑποκρισία τῆς κοινωνίας.

9. 9
Ἀρκεῖ ὅμως μόνο αὐτὸ πρὸς ἐξυγίανση
τῆς κοινωνίας; Σαφῶς ὄχι, ἀλλὰ εἶναι ἕνα
σταθερὸ ἐφαλτήριο, μιὰ ὑγιὴς βάση ὅπου
μπορεῖ νὰ χτιστεῖ ἕνα καινούργιο οἰκοδόμη-
μα κοινωνικὸ ἔναντι του παλαιοῦ ποὺ ἀποδο-
μεῖται μὲ ταχεῖς ρυθμούς. Αὐτὸ ποὺ ἀπομέ-
νει γιὰ τὸν Ἕλληνα νέο εἶναι νὰ ‘’χτίσει’’ τὴν
κοινωνία μὲ βάση ὑγιῆ πρότυπα ἀνθρώπων
καὶ μὲ μιὰ ἀγαπητικὴ καὶ θυσιαστικὴ προ-
σωπικὴ ἐπικοινωνία νὰ συνθέσει ὑγιέστερο
κοινωνικὸ σύνολο. Καὶ αὐτὰ τὰ πρότυπα γιὰ
τὸν Ἕλληνα νέο εἶναι ὡς πρὸς τὴν κοινωνία
ἡ παραδοσιακὴ ἑλληνορθόδοξη κοινωνία μὲ
τὴ ζεστὴ ἑλληνικὴ ψυχὴ καὶ θερμὴ διαπρο-
σωπικὴ ἐπικοινωνία, μὲ θυσιαστικὴ ἀγάπη
καὶ ἀνιδιοτέλεια. Τὴν κοινωνία τοῦ ‘’ἐμεῖς’’
τοῦ Ἀθάνατου
Μ α κ ρ υ γ ι ά ν -
νη καὶ ὄχι τὴ
βιούμενη τοῦ
‘’ἐγώ’’. Ὅπου
στὶς ‘’χαρὲς’’ –
γάμους, βαφτί-
σια, επιστροφή
ξενιτεμένων,
γεννητούρια -
μικροὶ καὶ με-
γάλοι ποὺ τρέ-
χουν πολλὲς
φορὲς σὰν μι-
κροὶ, τρέχουν
νὰ πάρουν τὰ
συχαρίκια ἀπὸ
τὰ ἀφοροῦντα
πρόσωπα διότι
συν-χαίρουν,
καὶ στὶς ‘’λύ-
πες’’ -θανά-
τους, ξενιτεμό,
κλπ. -πενθεῖ καὶ
συν-λυπεῖται ὅλη ἡ κοινότητα. Ἐνῷ πάλι σὲ
προσωπικὸ ἐπίπεδο πρότυπο γιὰ τὸν Ἕλλη-
να νέο εἶναι ὁ ἅγιος καὶ ὁ ἥρωας. Πρότυ-
πα ἀμίμητα, ἄφθαστα, ἀθάνατα, ποὺ σκό-
πιμα ἀποσιωποῦνται ἢ διαστρεβλώνονται
ἀπὸ καθοδηγητὲς ‘’ἱστοριογράφους’’. Οἱ
μὲν πρῶτοι, σὲ κάθε ἔννοια ποὺ θὰ περι-
όριζε τὴν ἐλευθερία τῆς ψυχῆς, εἴτε λέγο-
νταν αὐτὰ ψυχικὰ πάθη (ὑπερηφάνεια,
φιληδονία, φιλοχρηματία) εἴτε ἄρνηση τῆς
πίστεως, ἀντιστάθηκαν μέχρις αἵματος καὶ
ἀναδείχθηκαν πρότυπα ἐλευθερίας ψυχῆς
καὶ ὑγιοῦς ἀνθρώπου. Ἐνῷ οἱ δεύτεροι ἐπα-
ναστάτησαν σὲ κάθε μορφὴ δουλείας καὶ
θυσίασαν τὸ ‘’ἐγώ’’ - ζωή, κτήματα, οἰκο-
γένειες, περιουσίες - στὸ βωμὸ τοῦ ‘’ἐμεῖς’’
ὥστε ἐμεῖς σήμερα νὰ εἴμαστε ἐλεύθεροι. Μὲ
τέτοια ὑγιῆ πρότυπα ὁ Ἕλληνας νέος διαθέ-
τει ὅλα τὰ προσόντα ὥστε νὰ καταστεῖ ἀνα-
γεννητὴς τῆς Ἑλληνικῆς καὶ παγκόσμιας κοι-
νωνίας, ὅπως κάποτε οἱ Μαραθωνομάχοι, οἱ
ἐπαναστάτες τοῦ ’21, καὶ οἱ πολεμιστὲς τοῦ
’40 ποὺ ἄλλαξαν, μιὰ χούφτα ἄνθρωποι,
τὸν ροῦ τῆς παγκόσμιας ἱστορίας καὶ τῆς
μοίρας ἑκατομμυρίων ἀνθρώπων.
Ἂς τοῦ προσφέρουμε τοῦ Ἕλληνα νέου
αὐτὰ τὰ πρότυπα ὅπου καὶ ὅπως μποροῦμε.
Κι ἂν ἀπὸ τὴ ραστώνη μας δὲν εἴμαστε ἱκα-
νοὶ νὰ τὰ προσφέρουμε βιωμένα, νὰ τὰ δώ-
σουμε ἔστω ἀναγινωσκόμενα καὶ διδασκόμε-
να. Καὶ τότε θὰ δοῦμε τὴν ἀναγέννηση τῆς
κοινωνίας.

10. 10
Σκέφτηκα νὰ σοῦ μιλήσω
Ἐκπαιδευτικοῦ
2ου ΕΠΑΛ Ἀχαρνῶν
Σκέφτηκα νὰ σοῦ μιλήσω γιὰ τὸν Κα-
ραϊσκάκη, ἀλλὰ τὸ µυαλό σου θὰ πάει στὸ
γήπεδο.
Σκέφτηκα νὰ σοῦ µιλήσω γιὰ τὸ 21, ἀλλὰ
ὁ νοῦς σου θὰ πάει στὴν Ὀρίτζιναλ. Συλ-
λογίστηκα πολύ, γιὰ νὰ καταλήξω ἂν ἀξίζει
νὰ σὲ ταλαιπωρήσω γιὰ κάτι τόσο µακρινό,
τόσο ξένο. Δυὸ αἰῶνες πίσω κάποια γεγονό-
τα τί νὰ λένε σὲ σένα; Σὲ ἐσένα ποὺ βιάζεσαι
νὰ φύγεις, νὰ πᾶς γιὰ τσιγάρο, γιὰ καφὲ ἢ
γιὰ κάτι ἄλλο. Θὰ σοῦ µιλήσω λοιπὸν προ-
σωπικά.
Ἐγὼ ὁ δάσκαλος ποὺ δούλεψα ἕνα χρόνο
σὲ αὐτὸ τὸ σχολεῖο καὶ σὲ δεκαπέντε µέρες
φεύγω γιὰ ἀλλοῦ. Σὲ ἐσένα ποὺ εἶσαι ἐδῶ
ἕνα, δυό, τρία ἢ καὶ περισσότερα χρόνια, θὰ
σοῦ µιλήσω σταράτα, γιὰ νὰ σοῦ ἐκφράσω
δυὸ σκέψεις µου.
Οἱ µαθητὲς ποὺ συνάντησα
µέσα στὶς τάξεις, οἱ µαθητὲς ποὺ δίδαξα
φέτος στὴ συντριπτική τους πλειονότητα
µέ σεβάστηκαν, ἂν καὶ δὲν ἀνταποκρίθηκαν
στὶς ἀπαιτήσεις τοῦ µαθήµατος. Πολλοὶ
ὃµως ἀπὸ τοὺς ὑπόλοιπους µαθητὲς δὲν µέ
σεβάστηκαν, µέ προσέβαλαν κατ’ ἐπανάλη-
ψη. Μὲ ἔργα, µέ λόγια, µέ ὕβρεις, δείχνοντας
ἕνα χαρακτήρα καὶ ἕνα ἦθος ποὺ µέ σόκα-
ρε, ποὺ µέ ἔβαλε σὲ μελαγχολικὲς σκέψεις.
Αὐτὸ φαίνεται να ἀποδεικνύει πὼς κάτι σά-
πιο ὑπάρχει σὲ αὐτὸ τὸ σχολεῖο, πὼς ἐκτὸς
τοῦ γνωστικοῦ ἐλλείμματος τὸ συγκεκριµένο
σχολεῖο χωλαίνει δραµατικὰ καὶ στὸ ἠθικο-
πλαστικό του ἔργο, στὴ διαµόρφωση δηλαδὴ
τῶν µαθητικῶν ψυχῶν καὶ πνευµάτων.
Καὶ ἡ εὐθύνη γιὰ αὐτὴν τὴν ἀποτυχία
εἶναι εὐθύνη ἀποκλειστικὰ δικὴ µας, τῶν δα-
σκάλων σας καὶ τῶν γονιῶν σας.
Δὲν ἔχουµε κατορθώσει νὰ σᾶς δείξουµε
πώς χωρὶς ἀρχὲς ἡ ζωὴ σας αὔριο θὰ εἶναι
µιά κόλαση, πὼς χωρὶς ὄνειρα καὶ στόχους
θὰ χρειαστεῖτε ὑποκατάστατα, θὰ καταφύ-
γετε πιθανὸν σὲ ἐπιλογὲς ποὺ θὰ σᾶς ξεφτι-
λίσουν, θὰ σᾶς κάνουν νὰ σιχαίνεστε τὸν
ἑαυτό σας, θὰ σᾶς γεµίσουν τὴ ζωὴ πλήξη
καὶ κούραση, θὰ σᾶς γεράσουν πρόωρα.
Ἂν ὃµως θέλετε µιά συμβουλὴ ἀπὸ ἕναν
δάσκαλο, σκεφτεῖτε τὸ παράδειγμα τοῦ Μα-
κρυγιάννη, ποὺ ἔφτασε ἀγριόγατος µέχρι τὰ
πενήντα σχεδόν, γιὰ νὰ καταλάβει τότε πὼς
ἡ μόρφωση, ἡ καλλιέργεια ἦταν τὸ ὅπλο ποὺ
ἔλειπε ἀπὸ τὴν προσωπικὴ του θήκη..
Καὶ κάθισε µέ πολλὴ δυσκολία καὶ χωρὶς
δάσκαλο καὶ ἔλαβε πέντε κολλυβογράμματα,
γιὰ νὰ µᾶς πεῖ τὴν ἱστορία τοῦ βίου του, τὸ
παραµύθι τῆς ἐπανάστασης τῶν ὑπόδουλων
Ρωµιῶν.
Αὐτὸ τὸ παράδειγµα εἶναι γιὰ σένα τὸ
πιὸ κατάλληλο, καὶ µπορεῖς τριάντα χρόνια
νωρίτερα ἀπὸ τὸ στρατηγὸ Μακρυγιάννη νὰ
ἀκολουθήσεις τὸν δρόµο ποὺ ἐκεῖνος ἔδει-
ξε, τὸ µονοπάτι τῆς καλλιέργειας, τὸν δρόµο
τῆς παιδείας, τὴ λεωφόρο τῆς προσωπικῆς
σου προκοπῆς. Δὲν εἶστε σὲ τίποτε λιγότερο
ἱκανοὶ ἀπὸ τὸν Γιώργη Καραϊσκάκη. Ἦταν
κι αὐτὸς ἀθυρόστοµος σὰν κι ἐσᾶς, ἀλλὰ
Αὐτὰ τὰ λόγια ἀπηύθυνε ἕνας φωτισμένος δάσκαλος στοὺς µαθητές του, στο 2ο ΕΠΑΛ
Ἀχαρνῶν γιὰ τὴν ἐπέτειο τῆς 25ης Μαρτίου.

11. 11
εἶχε αὐτὸ ποὺ ἀπὸ τὰ ἀλβανικὰ µάθαµε σὰν
µπέσα, ἦταν πάνω ἀπ’ ὅλα µπεσαλής.
Αὐτὸ θὰ ‘θελα νὰ ἔχετε κι ἐσεῖς. Ὑπευ-
θυνότητα, µπέσα, τσίπα. Νὰ ἀναλαµβά-
νετε τὶς εὐθύνες σας, νὰ ἀπεχθάνεστε τὴν
ὑποκρισία, νὰ σιχαίνεστε τὸ συµφέρον, νὰ
µισεῖτε τὸ ψέµα
καὶ τὴν εὐθυνο-
φοβία.
Ἡ ἀγάπη
γιὰ τὸν τόπο
του, ἡ λατρεία
γιὰ τὴν πατρίδα
του ἦταν αὐτὸ
ποὺ χαρακτή-
ριζε τὴ ζωὴ τοῦ
Νικήτα Σταµα-
τ ε λ ό π ο υ λ ο υ ,
τοῦ Νικηταρᾶ.
Ἀγωνίστηκε στὴ
διάρκεια τῆς
ἐπανάστασης,
συνέβαλε στὴν
ἀπελευθέρωση
τῆς πατρίδας
του κι ἔπειτα
φυλακίστηκε,
γιὰ νὰ χαθεῖ σ’
ἕνα στενοσό-
κακο τοῦ Πει-
ραιᾶ, σχεδὸν
τ υ φ λ ω µ έ ν ο ς ,
πάµπτωχος καὶ
ἐγκαταλειµµέ-
νος ἀπὸ ὅλους.
Δὲν ζήτησε τί-
ποτε ἀπὸ τὴν
ἐλεύθερη Ἑλλά-
δα κι ὅταν οἱ γύρω του τὸν παρακινοῦσαν
νὰ ἀπαιτήσει ἀπὸ τὴν κυβέρνηση µιά πλού-
σια σύνταξη, ἀπαντοῦσε πὼς ἡ πατρίδα τὸν
ἀµείβει πολὺ καλά, λέγοντας ψέµατα, γιὰ νὰ
µήν προσβάλει τὴν πατρίδα του.
Εἶναι δύσκολο, τὸ κατανοῶ, τὸ παρά-
δειγµα τοῦ Νικηταρᾶ. Ἀλλὰ νοµίζω πὼς κι
ἐσεῖς εἶστε ἱκανοὶ γιὰ τὰ δύσκολα, μπορεῖτε
νὰ ἀκολουθήσετε τὸ δρόµο τῆς ἀξιοπρέπει-
ας, νὰ προσπαθήσετε τίµια καὶ µέ ἀγωνιστι-
κότητα γιὰ ἐσᾶς καὶ γιὰ τὸ µέλλον τῆς οἰκο-
γένειας ποὺ αὔριο θὰ κάνετε.
Ξέρω, καταλαβαίνω, ἀντιλαµβάνοµαι
πὼς σᾶς προτείνω µιά διαδροµὴ ζωῆς δύ-
σκολη καὶ ἀπαιτητική. Ὅταν δίπλα σας κυ-
ριαρχεῖ ὁ εὔκο-
λος δρόµος τῶν
γονιῶν, τῶν
δασκάλων, τῶν
πολιτικῶν, τῆς
ἐποχῆς στὴν
ὁποία µεγαλώ-
νετε.
Όµως κάθε
ἐποχὴ ἐλπίζει
στοὺς νέους
της, περιµένει
ἀπὸ αὐτοὺς νὰ
σηκώσουν ψηλὰ
καὶ µέ ἐπιτυχία
τὴ σηµαία τοῦ
ἀγώνα καὶ νὰ
ὁδηγήσουν τὴν
πατρίδα τους,
τὸν τόπο τους
σὲ καλύτερες
µέρες, σὲ πιὸ
φωτεινὲς σελί-
δες.
Κι ὅταν βλέ-
πω τὴν ἐποχὴ
µας νὰ µαραζώ-
νει χωµένη στὴν
ἀλλοτρίωση, νὰ
ξεψυχᾶ ἀπὸ
τὴν τηλεοπτικὴ
ἀνία, νὰ µου-
χλιάζει ἀπὸ τὸ κυνήγι τῆς εὐκολίας, μόνο σὲ
ἐσᾶς ἐλπίζω, στὴν εἰλικρινῆ σας διάθεση νὰ
ἀγωνιστεῖτε, νὰ ἀντισταθεῖτε, νὰ πολεµήσε-
τε, νὰ νικήσετε.
Μὴ µᾶς ἀπογοητεύσετε.

12. 12
«Σάν ἀδελφό σου…»
Μάριου Χατζηδήµου
Μαθητῆ Στ΄ Δηµοτικοῦ,
3ο Ἀγαθοβούλειο Γιανιτσῶν
Ἦταν ἕνα ἡλιόλουστο σαββατιάτικο
πρωινό τοῦ Δεκέµβρη. Ἡ γιαγιά, πού πρίν
ἀπό λίγο εἶχε ξυπνήσει, καθόταν ἀναπαυτικά
στήν κουνιστή της πολυθρόνα καί χάιδευε
τήν ἀγαπηµένη της γάτα, πού τεµπέλικα ξά-
πλωνε στά γόνατά της. Τό τρίξιµο τῶν ξύλων
στό ἀναµµένο τζάκι καί τό χασµουρητό τῆς
γιαγιᾶς ἦταν οἱ µόνοι ἦχοι πού τάραζαν τήν
ἀπόλυτη ἡσυχία τοῦ σπιτιοῦ….
Ξαφνικά, ἡ πόρτα ἄνοιξε µ’ ὁρµή καί δυό
γελαστές φατσοῦλες εἰσέβαλαν σάν σίφουνας
στό δωµάτιο. Ἡ γάτα τροµαγµένη ἔκανε ἕναν
σάλτο καί κρύφτηκε κάτω ἀπ’ τό τραπέζι, ἐνῷ
ἡ γιαγιά φόρεσε τό πιό ὄµορφο χαµόγελό της
καί ἄνοιξε διάπλατα τή γέρικη ἀγκαλιά της.
«Καλῶς τό παλληκάρι µου! Τί κάνεις Νικο-
λάκη µου, πῶς ἔτσι πρωί πρωί;»
«Τί πρωί, καλέ γιαγιά, µεσηµέριασε σχεδόν!
Λοιπόν, ἦρθα νά σοῦ γνωρίσω τόν καινούργιο
µου φίλο, τόν Ἰβάν. Εἶναι ἀπό πολύ µακριά,
ἀπό τή Σιβηρία! Ξέρεις ποῦ εἶναι αὐτό, γιαγιά;
Καί ἔχει κρύο ἐκεῖ, πολύ κρύο καί παγωνιές
καί χιόνια καί… καί…» ἔλεγε ἀσταµάτητα
ἐνθουσιασµένος ὁ µικρός Νικόλας καί ὁ Ἰβάν
ντροπαλός στεκόταν δίπλα του, κόκκινος σάν
παντζάρι, λίγο ἀπ’ τό τρέξιµο, λίγο ἀπ’ τή ζέ-
στη, ἴσως καί λίγο ἀπ’ τήν ντροπή του.
«Νά τόν ἀγαπᾶς, παιδί µου, τόν καινούργιό
σου φίλο, νά τόν ἀγαπᾶς σάν ἀδελφό σου…
Ἄν µποροῦσες νά καταλάβεις πόσο σηµαντικό
εἶναι γι’ αὐτόν, τώρα πού βρέθηκε µακριά ἀπό
τήν πατρίδα καί τούς φίλους του!» «Ἔτσι δέν

13. 13
εἶναι Ἰβάν;» εἶπε ἡ γιαγιά καί τράβηξε κοντά
της τόν Ἰβάν σφίγγοντας τώρα καί τά δυό παι-
διά µαζί στήν ἀγκαλιά της. Εἶναι µεγάλη ἡ
ἀγκαλιά τῆς γιαγιᾶς, γιατί τήν πλάτυναν τά
χρόνια, οἱ πίκρες καί οἱ χαρές µιᾶς ὁλόκλη-
ρης ζωῆς, τά παιδιά, τά ψυχοπαίδια καί τά
ἐγγόνια πού ἔσφιξε µέσα της.
«Ναί, γιαγιά! Μπορῶ νά σᾶς λέω γιαγιά,
ἔτσι δέν εἶναι;» ἀπάντησε ὁ Ἰβάν καί χωρίς
νά περιµένει τήν ἐπιβεβαίωση, συνέχισε.
«Ἤρθαµε στήν Ἑλλά-
δα πρίν ἀπό δυό
µῆνες περίπου. Στήν
πατρίδα, τά πράγµατα
ἦταν δύσκολα. Δη-
λαδή, δύσκολα γιά
τούς γονεῖς µου, γιατί
γιά µένα ἦταν παρά-
δεισος. Εἶχα φίλους,
πολλούς φίλους.
Κάθε µέρα, µετά τό
σχολεῖο, παίζαµε µέ
τίς ὧρες στίς αὐλές
καί στά χωράφια.
Εἶχε καί µία λίµνη,
ἐκεῖ κοντά στό χωριό
µας, πού πάγωνε τόν
χειµώνα καί κάναµε
ἐπάνω της πατινάζ· εἶναι τόσο διασκεδαστικό
νά γλιστρᾶς πάνω στόν πάγο! Ἀλλά καί στό
σχολεῖο, ἤµουν τό καµάρι τῶν δασκάλων
µου. Ἤµουν ἄριστος στή Γλώσσα ὅσο καί στά
Μαθηµατικά, ἀλλά περισσότερο ἀπ’ ὅλα µοῦ
ἄρεσε ἡ Γεωγραφία. Ὀνειρευόµουν ταξίδια σέ
ξένες χῶρες, γνωριµίες µέ ἄλλα παιδιά πού
µιλοῦν ἄλλες γλῶσσες… Τελικά γνώρισα αὐτά
πού ὀνειρευόµουν, ὄχι ὅµως σάν διασκέδαση,
ἀλλά σάν ἀνάγκη. Ὅταν τά πράγµατα δυσκόλε-
ψαν πιό πολύ, οἱ γονεῖς µου ἀποφάσισαν νά
ἐγκαταλείψουµε τή χώρα, ἀναζητώντας καλύ-
τερες συνθῆκες ζωῆς. Δέν ξέρετε τί δύσκολο
εἶναι νά ἀποχαιρετᾶς ξαφνικά ὅ,τι ἀγαπᾶς, τούς
φίλους, τούς συγγενεῖς, τά ἀγαπηµένα σου
µέρη, τόν τόπο πού µεγάλωσες, φεύγοντας
γιά τό ἄγνωστο».
«Κι ἔτσι βρεθήκατε στήν Ἑλλάδα;» Ρώτησε
ἡ γιαγιά.
«Μακάρι νά ἦταν ἔτσι. Ὁ πατέρας µου
ἐπέµενε νά πᾶµε στήν Ἀµερική. Εἶχε ἐκεῖ ἕναν
µακρινό του ἐξάδελφο καί πίστευε πώς θά τόν
βοηθήσει.»
«Οὐάου! Πῆγες δηλαδή στήν Ἀµερική;
Εἶδες ἀπό κοντά τούς καταρράκτες τοῦ Νια-
γάρα, µίλησες µέ κάουµπόηδες; Πώ-πώ, τί
φανταστικά!» Πετάχτηκε ἐνθουσιασµένος ὁ
Νίκος καί ἡ φαντασία του ἄρχισε νά τρέχει,
ἀλλά τόν προσγείωσε ἀπότοµα ὁ Ἰβάν.
«Ξέρεις, Νίκο, αὐτά ἦταν γιά τούς τουρί-
στες», ἀπάντησε ὁ Ἰβάν
κουνώντας τό κεφάλι
του «γιά µᾶς ἦταν πολύ
δύσκολα». «Καί πιό
πολύ γιά µένα, νοµίζω.
Βρέθηκα σέ µία µεγα-
λούπολη, ξένος, ἄγνω-
στος, σέ ἕνα τεράστιο
σχολεῖο µέ ἑκατοντάδες
µαθητές, πού µιλοῦσαν
µία περίεργη γλώσσα
πού δέν καταλάβαινα.
Κανείς δέν ἔµπαινε στόν
κόπο νά προσπαθήσει
νά µέ καταλάβει, κανείς
δέν νοιαζόταν νά µέ βο-
ηθήσει. Ὅλοι εἶχαν τίς
παρέες καί τίς ἀσχολίες
τους. Καί ἐγώ, κλείστηκα στό καβούκι µου γιά
νά προστατευτῶ. Εὐτυχῶς γιά µένα, κάπως ἔτσι
πρέπει νά ἔνοιωθαν καί οἱ γονεῖς µου, καί ἔτσι
σέ µερικούς µῆνες τά µαζέψαµε καί ἤρθαµε
στήν Ἑλλάδα».
«Καί πῶς παιδί µου σκεφτήκατε νά ἔρθετε
ἐδῶ;» ρώτησε τώρα ἡ γιαγιά.
«Λίγο καιρό πρίν φύγουµε ἀπό τή Σιβηρία,
εἶχε ἔρθει ἐκεῖ ἕνας Μπάτουσκα (πατερούλης
– ἔτσι ἀποκαλοῦν στή Ρωσία τούς ἱερεῖς γιά νά
δείξουν τόν σεβασµό καί τήν ἀγάπη τους), ἀπό
τήν Ἑλλάδα, µαζί µέ ἕνα γκρούπ ἀπό φοιτη-
τές. Ἄχ, νά βλέπατε τά πρόσωπά τους, τά µάτια
τους τά χαµόγελά τους ἦταν γεµάτα ἀγάπη καί
µᾶς γέµισαν ζεστασιά στήν παγωµένη πατρί-
δα. Ὁ παππούλης µᾶς µίλησε γιά τόν Θεό, γιά
τήν ἀγάπη πού πρέπει νά ἔχουµε γιά τόν κάθε
ἄνθρωπο, διότι ὅλοι εἴµαστε ἀδέλφια ἄσχετα
ποιά γλώσσα µιλᾶµε, ποιά εἶναι ἡ καταγωγή
µας ἤ ἄν εἴµαστε πλούσιοι ἤ φτωχοί…

14. 14
Μᾶς εἶπε καί µία ἱστορία, γιά ἕναν ἄνθρωπο
πού καθώς περπατοῦσε στόν δρόµο, πηγαίνο-
ντας ἀπό τήν Ἱερουσαλήµ στήν Ἱεριχώ, ἔπεσε
σέ παγίδα ληστῶν, οἱ ὁποῖοι τόν λήστεψαν·
ἔπειτα πέρασαν ἀπό ἐκεῖ δυό ἄνθρωποι καί
µάλιστα «εὐσεβεῖς» καί µορφωµένοι, ἀλλά
δέν σταµάτησαν νά τόν βοηθήσουν. Μετά ἀπ’
αὐτούς πέρασε καί ἕνας ξένος, ἕνας Σαµαρεί-
της, τόν εἶδε, τόν λυπήθηκε καί, ἀφοῦ ἔσκυ-
ψε πάνω του µέ ἀγάπη καί τοῦ περιποιήθηκε
τά τραύµατα, τόν ἔβαλε πάνω στό ζῶο του
καί αὐτός πεζός τόν µετέφερε στό κοντινό
πανδοχεῖο καί παρήγγειλε στόν ἰδιοκτήτη νά
τόν περιποιηθεῖ, ὥσπου νά γίνει καλά, ἀνα-
λαµβάνοντας αὐτός ὅλα τά ἔξοδα πού τυχόν
θά ἔκανε γιά νά τόν φροντίσει. Νά, σάν αὐτόν
τόν Σαµαρείτη, πρέπει κι ἐµεῖς νά στεκόµαστε
ἀπέναντι στόν κάθε ἄνθρωπο. Ἔτσι δίδαξε ὁ
Χριστός µας.
Μᾶς εἶπε κι ἄλλα πολλά πράγµατα καί,
ὅταν µᾶς ἀποχαιρετοῦσε, ὑποσχέθηκε πώς ὅσα
ἀπό µᾶς ἦταν καλά παιδιά καί καλοί µαθητές,
θά µποροῦσαν τό καλοκαίρι νά ἔρθουν στήν
Ἑλλάδα σέ µία κατασκήνωση, πού φιλοξε-
νοῦσε καί ἄλλα παιδάκια, κυρίως ὀρφανά ἀπό
διάφορα µέρη τῆς Ρωσίας καί τῆς Κριµαίας.
Λοιπόν, αὐτόν τόν ἄνθρωπο θυµήθηκαν
οἱ γονεῖς µου, ὅταν τά πράγµατα δυσκόλεψαν
πολύ, καί σίγουροι πώς θά µᾶς βοηθοῦσε ξε-
κίνησαν γιά τήν Ἑλλάδα.
Ἔτσι βρεθήκαµε µία µέρα ἐδῶ, καί µετά ἀπό
ἀρκετές περιπλανήσεις καταφέραµε νά βροῦµε
τόν Μπάτουσκα.
Ἡ συνάντησή µας µαζί του ἄνοιξε µία
καινούργια σελίδα στή ζωή µας. Μέ τή βοή-
θειά του καί τή στήριξή του, καταφέραµε νά
προσαρµοστοῦµε στή φιλόξενη αὐτή χώρα.
Θυµᾶµαι πώς, τήν πρώτη µέρα στό σχολεῖο,
µέ πῆρε ὁ ἴδιος ἀπ’ τό χέρι καί µέ παρέδωσε
στήν καλή µας δασκάλα.
Θυµᾶµαι ἐπίσης τό χαµόγελό της, τόν τρό-
πο πού µέ παρουσίασε στούς συµµαθητές µου
καί µέ πόση ἀγάπη τούς ζήτησε νά µέ βοη-
θοῦν σ’ ὅ,τι χρειάζοµαι τόν
πρῶτο καιρό. Πόσες φορές
χρειάστηκε καί χρειάζεται,
δηλαδή ἀκόµη, νά πεῖ καί
νά ξαναπεῖ ἕνα πράγµα γιά
νά τό καταλάβω!
Ὅµως ποτέ δέν δείχνει
νά κουράζεται µ’ αὐτό καί
νά δυσανασχετεῖ. Ἀλλά
κι ὁ Νίκος, πῶς ἀπ’ τήν
ἀρχή µ’ ἀγκάλιασε καί µέ
δέχτηκαν ὅλοι στήν παρέα
τους! Ἀγαπῶ τήν Ἑλλάδα
σάν δεύτερη πατρίδα µου,
γιατί πραγµατικά µέ δέ-
χθηκε σάν παιδί της. Εἶναι
σκληρό ν’ ἀφήνεις τόν
τόπο σου, ἀλλά µαλακώ-
νει, ὅταν ἐκεῖ πού πᾶς οἱ ἄνθρωποι ξέρουν ν’
ἀγαποῦν!».
«Ἰβάν, παιδί µου, εἶσαι ἕνας θησαυρός»
εἶπε ἡ γιαγιά καί τά µάτια της βούρκωσαν.
«Οἱ δυσκολίες πού πέρασες σ’ ἔχουν
ὡριµάσει καί εὔχοµαι νά κρατήσεις πάντα µέσα
σου τίς ἐµπειρίες αὐτές. Ἀπό σήµερα, ἐγώ ἔχω
ἕναν ἀκόµη ἐγγονό καί ὁ Νικόλας τόν ἀδελφό
πού τόσο λαχταροῦσε τόσα χρόνια. Ἡ ἀγάπη,
παιδιά µου, γεφυρώνει ἀποστάσεις, φυλές,
χρώµατα, λαούς. Ἡ ἀγάπη εἶναι ἡ µόνη ἀλη-
θινή ὁδός ζωῆς. Καί ὁ Θεός µας εἶναι Ἀγάπη.
Εἶναι ὁ Πατέρας καί ὅλοι ἐµεῖς τά παιδιά
του. Μία οἰκογένεια πού ἀγκαλιάζει ὅλη τή
γῆ µας».

15. 15
Χαρίκλειας Καζίλα
Γεωπόνου
Συγγνώμη...
Εἶναι τὸ κάτι ἄλλο νὰ εἶσαι πτυχιοῦχος.
Ψώνιο; Δὲ θὰ τὸ ‘λεγα. Ἁπλά, ρὲ παιδί μου,
εἶναι σὰν νὰ εἶχες ἕνα βουνὸ ποὺ κάποτε
ἒμοιαζε ἀτέλειωτο, τεράστιο καὶ τώρα νὰ ‘σαι
στὴν κορυφή του.
Ἔχεις μάθει ἀπ’ τὸ ταξίδι, ἔχεις μάθει
πιότερο ἀπὸ ἀνθρώπους παρὰ ἀπὸ γνώσεις.
Ἀλλὰ καὶ τὰ δυὸ χρειάζονται. Σὲ ὁλοκληρώ-
νουν καὶ σὲ ὡριμάζουν. Μὴ σοῦ πῶ ὅτι τε-
λικὰ ἡ Γνώση γιὰ τοὺς ἀνθρώπους εἶναι πιὸ
χρήσιμη. Με τὰ μικρά τους καὶ τὰ μεγάλα
τους σὲ ἀνεβάζουν σκαλοπάτια ποὺ μόνος
σου δὲν μπορεῖς. Καὶ ἄλλοτε σὲ κατεβάζουν
στὰ Τάρταρα! Μεγάλος ὁ ἄνθρωπος. Κι ὁ
καθηγητής μας ἀκόμα μεγαλύτερος. Ἀπὸ
τὴν πρώτη φορὰ ποὺ μπῆκε στὸ ἀμφιθέα-
τρο μᾶς ἔκανε νὰ ἀγαπήσουμε τὴ μέλισσα.
Μπῆκε μὲ κέφι καὶ ὄρεξη, μὲ πάθος πραγ-
ματικὸ γιὰ τὴν ἐπιστήμη του καὶ ἔδειξε πὼς
μποροῦμε νὰ πάρουμε μεγάλα μαθήματα
ἀπὸ αὐτὸ τὸ μικρὸ ἐντομάκι. Ἔξυπνο τὸ
βλέμμα του, καυστικὸ τὸ χιοῦμορ του καὶ
καίρια ἡ παρατήρησή του. Μὲ ὅραμα γιὰ
τὴν ἑλληνικὴ μελισσοκομία καὶ γιὰ τὸν ἕλληνα
μελισσοκόμο. Μὲ πρωτοτυπία καὶ τομὴ στὸ
μάθημά του. Ἀκόμα καὶ ταινία εἴδαμε στὸ
μάθημά του. Ἐπιστημονικῆς φαντασίας. Καὶ
τὰ χρόνια πέρασαν καὶ ὁ καθηγητὴς ἦταν
πάντα ἐκεῖ. “Δάσκαλε, ἡ ἀδερφή μου εἶναι
δασκάλα καὶ θέλει νὰ μιλήσει στὰ παιδιὰ γιὰ
τὴ μέλισσα!”, τόλμησα νὰ πῶ μιὰ μέρα καὶ
μετὰ ἀπὸ δυὸ βδομάδες ἡ ἀδελφή μου μὲ
τὴν τάξη της δοκίμαζαν μέλια καὶ κοιτοῦσαν
τὴν κυψέλη παρατήρησης τοῦ ἐργαστηρίου.
Ἀπρόβλεπτος καὶ ταλαντοῦχος.
“Δάσκαλε, τελειώσαμε! Ἤρθαμε νὰ σᾶς
κεράσουμε γιὰ τὸ πτυχίο!”, πήγαμε προχτὲς
μὲ τὴν Ἑλένη νὰ τὸν κεράσουμε. Ἀεικίνητος
ὡς συνήθως, εἶχε γυρίσει ἀπὸ μιὰ ἐκδρομὴ
μὲ τοὺς φοιτητὲς τοῦ 9ου ἀπ΄ τὸ μέλι Ἀττι-
κή. Μᾶς ἔβαλε καὶ κάτσαμε, μᾶς ρώτησε τὰ
νέα μας, μᾶς ἔδειξε πάλι τὸ πατρικό του
ἐνδιαφέρον.
Ὅταν σηκωθήκαμε νὰ φύγουμε τοῦ λέμε:
“Δάσκαλε, σᾶς εὐχαριστοῦμε. Γιὰ ὅλα. Κι
ἐσεῖς ξέρετε ὅτι ἦταν πολλά.” Ἐκεῖνος μᾶς
κοίταξε καὶ μᾶς εἶπε: “Παιδιά, ἐγὼ τὸ καθῆκον
μου ἔκανα καὶ μόνο. Ἐγὼ νὰ σᾶς ζητήσω συγ-
γνώμη μόνο. Ἂν τυχὸν σᾶς στεναχώρησα καὶ
γιὰ ὅσα λάθη ἔκανα ὅλα αὐτὰ τὰ χρόνια.”
Γιατί νὰ μὴν σ’ ἔχω ψηλὰ μετά, Δάσκα-
λε; Γι’ αὐτὸ σὲ σέβομαι. Γιατί ἐσὺ μὲ σέβε-
σαι πρῶτος καὶ μετὰ ἀπὸ 5 χρόνια σπουδῶν
γυρνᾶς καὶ μοῦ ζητᾶς συγγνώμη. Γι’ αὐτὸ δὲν
θέλω νὰ χτίσω τὴν πόρτα τοῦ γραφείου σου.
Δὲν εἶναι μεγαλοκαθηγητάδες ὅλοι. Δὲν ἐκμε-
ταλλεύονται ὅλοι τὸν φοιτητή. Ὑπάρχουν καὶ
αὐτοὶ ποὺ εἶναι…ἀντίδοτο στὴν ἐθνική μας
κατάθλιψη.
Σ’ εὐχαριστῶ Δάσκαλε.

16. 16
ἐκ τοῦ Οἴκου
Λόγος εἰς τὸ Ἅγιον Πάσχα
Ἁγίου Ἰωάννου Χρυσοστόμου
«Σήµερον ἑορτάζοµε τὴν λαµπράν νί-
κην µας. Σήµερον ὁ Κύριος ἡµῶν ἔστησε τὸ
τρόπαιον κατὰ τοῦ θανάτου, κατέλυσε τὴν
τυραννία τοῦ διαβόλου καὶ µᾶς ἐχάρισε τὴν
ὁδὸν τῆς σωτηρίας διὰ τῆς ἀναστάσεως.
Ὅλοι χαίροµεν, σκιρτῶµεν, ἀγαλλόµεθα.
Ἂν καὶ ὁ Κύριός µας Χριστὸς ἐνίκησε καὶ
ἔστησε τὸ τρόπαιον, ἐν τούτοις κοινὴ εἶναι
ἡ εὐφροσύνη καὶ ἡ χαρὰ µας. Ὅλα τοῦτα τὰ
ἔκαµε διὰ τὴν ἰδικὴν µας σωτηρίαν καὶ µέ τὰ
ἴδια µέσα ποὺ µᾶς κατεπάλαισεν ὁ διάβολος,
ἀκριβῶς µέ τὰ ἴδια τὸν ἐνίκησεν ὁ Χριστός.
Ἔλαβε τὰ ἴδια ὅπλα καὶ τὸν κατεπολέµησε
µέ αὐτά.
Πῶς, ἄκουσέ το. Ἡ Παρθένος, τὸ Ξύλον
καὶ ὁ Θάνατος ἦσαν τὰ σύµβολα τῆς ἰδικῆς

17. 17
µας ἥττας. Παρθένος εἶναι ἡ Εὒα. Οὐδέποτε
εἶχε γνωρίσει ἄνδρα, ὅταν ὑπέστη τὴν ἀπά-
τη. Ξύλον εἶναι τὸ δένδρον καὶ Θάνατος τὸ
ἐπιτίµιον ἐναντίον τοῦ Ἀδάµ. Εἶδες πῶς ἡ
παρθένος, τὸ ξύλον καὶ ὁ θάνατος ἔγιναν τὰ
σύµβολα τῆς ἥττας µας;
Κοίταξε τώρα πῶς ἔγιναν αἴτια τῆς νίκης.
Ἀντὶ τῆς Εὒας ἡ Μαρία, ἀντὶ τοῦ δένδρου τῆς
γνώσεως τοῦ καλοῦ καὶ πονηροῦ, τὸ ξύλον
τοῦ σταυροῦ, ἀντὶ τοῦ θανάτου τοῦ Ἀδάµ,
ὁ θάνατος τοῦ Κυρίου. Εἶδες µέ ποιὰ µέσα
ἐνίκησεν, ἐνῷ µέ τὰ ἴδια ἡττᾶται; Γύρω ἀπὸ
τὸ δένδρον ἐπάλαισε καὶ ἐνίκησε τὸν Ἀδὰµ
ὁ διάβολος;
Γύρω ἀπὸ τὸν σταυρὸν ἐνίκησε τὸν διάβο-
λο ὁ Χριστός. Καὶ τὸ µέν ξύλον ἐκεῖνο, τὸ δέν-
δρον ἔστελνε εἰς τὸν ᾋδην, ἐνῷ τοῦτο, τὸ τοῦ
σταυροῦ, ἀνεκάλει καὶ ὅσους εἶχον ὑπάγει εἰς
τὸν ᾋδην. Τὸ πρῶτον ἔκρυπτε τὸν ἡττηµένον,
ὅπως τὸν αἰχµάλωτον καὶ τὸν γυµνόν, ἐνῷ τὸ
δεύτερον, ἐδείκνυεν εἰς ὅλους τὸν νικητήν,
προσηλωµένον γυµνὸν ἐφ’ ὑψηλοῦ σηµείου.
Καὶ ὁ µέν θάνατος εἰς τὴν πρώτην περίπτωσιν
συµπαρέσυρε καὶ τοὺς µετὰ τὸν Ἀδάµ, ἐνῷ ὁ
τοῦ Χριστοῦ ἀνέστησεν ἀληθῶς καὶ τοὺς πρὸ
αὐτοῦ θανόντας.
«Ποιὸς θὰ περιγράψει τὰς δυνάµεις τοῦ
Κυρίου καὶ θὰ κάνει νὰ εἰσακουσθοῦν ὃλαι
αἱ αἰνέσεις του;». Διὰ τοῦ θανάτου ἐγίναµεν
ἀθάνατοι, ἀνέστηµεν ἀπὸ τὴν πτῶσιν καὶ
ἀπὸ νικηµένοι κατέστηµεν νικηταί. Αὐτὰ εἶναι
τὰ κατορθώµατα τοῦ σταυροῦ, αὐτὴ εἶναι ἡ
µεγίστη ἀπόδειξις τῆς ἀναστάσεως.
Σήµερον σκιρτοῦν οἱ ἄγγελοι καὶ ὃλαι αἱ
δυνάµεις τοῦ οὐρανοῦ ἀγάλλονται εὐχα-
ριστούµενοι διὰ τὴν κοινὴν σωτηρίαν τοῦ
γένους τῶν ἀνθρώπων. Ἂν διὰ τὴν µετά-
νοιαν καὶ ἑνὸς ἁµαρτωλοῦ γίνεται χαρὰ εἰς
τὸν οὐρανὸν καὶ τὴν γῆν, πολὺ περισσότε-
ρον συµβαίνει τοῦτο διὰ τὴν σωτηρίαν τῆς
οἰκουµένης.
Σήµερον ὁ Χριστὸς ἠλευθέρωσε τὴν
ἀνθρώπινην φύσιν ἀπὸ τὴν τυραννία τοῦ
διαβόλου καὶ τὴν ἐπανέφερεν εἰς τὴν προ-
ηγουµένην της εὐγένειαν. Ὅταν λοιπὸν ἴδω
τὴν ἀρχικὴν µου καταβολὴν οὕτω νὰ νικᾶ τὸν
θάνατον, δὲν φοβοῦµαι πλέον, δὲν ἀπεχθά-
νοµαι τὸν πόλεµον, οὔτε κάµπτοµαι διὰ τὴν
ἀδυναµίαν µου, ἀλλὰ αἰσθάνοµαι τὴν θείαν
δύναµιν σύµµαχόν µου εἰς τὸ µέλλον.
Ἐκεῖνος ποὺ θὰ κατανικήσει τὴν τυραν-
νίαν τοῦ θανάτου καὶ θὰ µπορέσει νὰ ἀχρη-
στεύσει τὴν δύναµίν του, τί νοµίζετε, δὲν θὰ
κάνει τὸ πᾶν διὰ τοὺς συνανθρώπους του,
τῶν ὁποίων τὴν µορφὴν ἐδέχθη ὁ Χριστὸς
νὰ λάβει λόγῳ τῆς µεγάλης του φιλανθρω-
πίας καὶ νὰ πολεµήσει ὑπὸ τὴν ἀνθρωπίνην
µορφὴν τὸν διάβολον;
Σήµερον ἡ σύναξις τῶν ἀγγέλων καὶ ὁ
χορὸς ὅλων τῶν οὐρανίων δυνάµεων ἀγάλ-
λονται διὰ τὴν σωτηρίαν τῶν ἀνθρώπων.
Σκέψου, λοιπόν, ἀγαπητέ, τὸ µέγεθος τῆς
χαρᾶς, ἀφοῦ καὶ αἱ οὐράνιαι δυνάµεις συ-
νεορτάζουν µέ ἡµᾶς καὶ χαίρουν ἐπίσης διὰ
τὰ ἰδικὰ µας ἀγαθά. Ἂν καὶ εἶναι ἰδικὴ µας ἡ
χάρις ποὺ µᾶς παρεχώρησεν ὁ Χριστός, ἐν
τούτοις εἶναι καὶ ἰδικὴ των ἡ εὐχαρίστησις.
Διὰ τοῦτο δὲν ἐντρέπονται νὰ συνεορτάζουν
µαζὶ µας.
Ἀλλὰ τί λέγω, ὅτι μόνον οἱ σύνδουλοί µας
δὲν ἐντρέπονται νὰ συνεορτάζουν; Ὁ ἴδιος ὁ
Κύριος αὐτῶν, ἀλλὰ καὶ ἡµῶν, δὲν ἐντρέπεται
νὰ συνεορτάζει µαζὶ µας. Ἀλλὰ διατὶ εἶπον
δὲν ἐντρέπεται; Ὄχι µόνον δὲν ἐντρέπεται,
ἀλλὰ καὶ τὸ ἐπιθυµεῖ. Ἀπὸ ποῦ τεκµαίρεται
αὐτό;
Ἄκουσέ τον τί λέγει: «Ἐπεθύµησα σφοδρῶς
νὰ φάγω µαζὶ σας τοῦτο τὸ Πάσχα». Δηλαδὴ
ἀφοῦ ἐπεθύµησε νὰ φάγει, αὐτὸ σηµαίνει καὶ
νὰ συνεορτάσει. Ὅταν δεῖς ὄχι µόνον τοὺς
ἀγγέλους καὶ τὴν σύναξιν ὅλων τῶν οὐρα-
νίων δυνάµεων, ἀλλὰ καὶ αὐτὸν τὸν Κύριον
τῶν ἀγγέλων νὰ συνεορτάζει µαζὶ µας, τί σοῦ
ἀποµένει διὰ νὰ εὐφρανθεῖς; Λοιπόν, ἂς µή
εἶναι κανεὶς κατηφὴς σήµερον λόγῳ πενίας.
Ἡ ἑορτὴ εἶναι πνευµατική....

18. 18
Ἂς ἑορτάσωµεν, λοιπόν, τὴν ἑορτὴν τῆς
Ἀναστάσεως τοῦ Κυρίου. Ἀνέστη καὶ µαζί
του συνανέστησε τὴν οἰκουµένην. Καὶ αὐτὸς
µέν ἀνέστη
θραύσας τὰ
δεσµὰ τοῦ
θ α ν ά τ ο υ ,
ἡµᾶς δὲ ἀνέ-
στησε συ-
ντρίψας τὰς
ἁ λ υ σ ί δ α ς
τῶν ἁµαρ-
τιῶν µας. Ὁ
Ἀδὰµ ἡµάρ-
τησε καὶ
ἀπέθανεν.
Ὁ Χριστὸς
δὲν ἡµάρτη-
σε καὶ ἀπέ-
θανεν. Και-
νοφανὲς καὶ
παράδοξον.
Ὁ πρῶτος
ἡ µ ά ρ τ η σε
καὶ ἀπέθα-
νεν. Ὁ δεύ-
τερος δὲν
ἡµάρτησε,
ἀλλὰ ἀπέ-
θανεν. Διὰ
ποῖον λό-
γον καὶ δι-
ατί; Διὰ νὰ
µπορέσει ὁ
ἁµαρτήσας
καὶ ἀπο-
θανῶν νὰ ἐλευθερωθεῖ ἀπὸ τὰ δεσµὰ τοῦ
θανάτου µέσῳ τοῦ µή ἁµαρτήσαντος καὶ
ἀποθανόντος.
Ἔτσι πολλάκις γίνεται καὶ εἰς τὰς πε-
ριπτώσεις ὅσων ὀφείλουν χρήµατα. Ὀφείλει
κάποιος εἰς κάποιον ἀργύρια, δὲν ἔχει νὰ
τὰ καταβάλει καὶ ἕνεκα τούτου φυλακίζεται.
Ἕνας ἄλλος ποὺ δὲν ὀφείλει καὶ ποὺ ἠµπορεῖ
νὰ τὰ καταβάλει, τὰ καταθέτει καὶ ἀπολύε-
ται ὁ ὑπόλογος.
Τὸ ἴδιο ἔγινε καὶ εἰς τὴν περίπτωσιν τοῦ
Ἀδὰµ καὶ τοῦ Χριστοῦ. Ὤφειλεν ὁ Ἀδὰµ τὸν
θάνατον καὶ ἐκρατεῖτο ὑπὸ τοῦ διαβόλου. Ὁ
Χριστὸς οὔτε
ὤφειλεν, οὔτε
ἐκρατεῖτο.
Ἦλθεν ὃµως
καὶ κατέβαλε
τὸν θάνατον
ὑπὲρ τοῦ
κρατουµέ-
νου, προ-
κειµένου νὰ
τὸν ἀπολύ-
σει ἀπὸ τὰ
δεσµὰ τοῦ
θανάτου.
Εἶδες τὸ
κατόρθωµα
τῆς Ἀναστά-
σεως; Εἶδες
τὴν φιλαν-
θ ρ ω π ί α ν
τοῦ Κυρίου;
Εἶδες µέγεθος
φροντίδος;
Λοιπόν, ἂς
µή γινώµεθα
ἀγνώµονες
δι’ αὐτὸν
τὸν οὕτως
εὐεργετήσα-
ντα ἡµᾶς,
µήτε, ἐπειδὴ
ἐπέρασεν ἡ
νηστεία, νὰ καταστῶµεν ἀµελέστεροι. Ἀντι-
θέτως, τώρα παρὰ ποτέ, ἂς ἐπιµελούµεθα
περισσότερον τὴν ψυχὴν µας, διὰ νὰ µή
γίνεται ἀσθενεστέρα, ὅταν εὐχαριστῶµεν
τὴν σάρκα µας, πράγµα ποὺ ὁµοιάζει με τὸ
νὰ περιποιούµεθα τὴν δούλην καὶ νὰ πα-
ραµελῶµεν τὴν δέσποιναν».
ἐκ τοῦ Οἴκου

19. 19
ἡ εὐχὴ
Ἀνώνυµου
Μέσ’ ἀπ’ τό σύδενδρο στήν παγωνιά
δεξιά ξεπρόβαλε µία σκιά
τό βῆµα σέρνει καί µουρµουρίζει...
ὁ ἀγέρας λύσσαξε τρελά µουγκρίζει.
Σφίγγει ἀπάνω του µ’ ἀργό τό χέρι,
ἕνα παµπάλαιο τρύπιο κουρέλι.
Σάν µιά προσπάθεια νά ζεσταθεῖ
στό ξεροβόρρι σάν ν’ ἀντισταθεῖ.
Τά ροῦχα µαῦρα, µά, λευκή ἡ ψυχή
σιγά κι ἀσίγαστα µιά προσευχή
τά χείλη λέγουνε µά κι ἡ καρδιά
κι ἡ ἀγαλλίαση σκιρτᾶ βαθειά.
Ἔρηµος , ἄοικος, πτωχός µοναχός
ἀκτήµων, πλούσιος,
(µικρός σοφός) ἄλλης ζωῆς.
Οἰκήτωρ µόνιµος τῶν οὐρανῶν
καί παρεπίδηµος αὐτῆς τῆς γῆς.
Τί τόν κρατάει στά χαµηλά
µήπως ἐπίγεια καµµιά χαρά;
Καί σάν θά σκύψεις στά χείλη σιµά
Θ’ ἀφουγκραστεῖς νά λέγουν,
καί νά λέγουν ξανά
δυό λέξεις µονάχα,
ἀργά, καθαρά,
µά πονεσιάρικα κι ὅλο χαρά
καί εἶν’ ὅλο δύναµη –µικρή εὐχή-
τά χείλη φλέγονται σάν τά κινεῖ.
Μ’ αὐτή ‘ναι σίγουρα πού τόν κρατᾶ
ἐδῶ τόν πάµφτωχο στήν ἐρηµιά
αὐτή τόν τρέφει, αὐτή θαλπωρή
αὐτή ἡ ἀνάσα του, αὐτή τροφή.
Κι ἄν τήν ἀκούσεις εἶν’ µιά µικρή,
ἁπλή καί σύντοµη λιτή εὐχή.
Καλεῖ τόν Κύριον Ἰησοῦ Χριστόν
νά ἐλεήσει ἁµαρτωλόν.

20. 20
«Ὅταν πονάει κανεὶς γιὰ
τὴ σηµερινὴ κατάσταση ποὺ ἐπικρα-
τεῖ στὸν κόσµο καὶ προσεύχεται, τότε
βοηθιοῦνται οἱ ἄνθρωποι, χωρὶς νὰ
παραβιάζεται τὸ αὐτεξούσιο».
Παλιά, γιὰ νὰ κάνει κανεὶς κάτι, ἂν
ἦταν κοσµικὸς ἄνθρωπος, θὰ σκεφτόταν.
Ἂν ἦταν πνευµατικὸς ἄνθρωπος, θὰ σκε-
φτόταν καὶ θὰ προσευχόταν. Στὴν ἐποχὴ
µας ἀκόµη καὶ «πνευµατικοὶ» ἄνθρωποι
ὄχι µόνο δὲν προσεύχονται, ἀλλὰ οὔτε
σκέφτονται. Καὶ µάλιστα, συχνὰ πρόκει-
ται γιὰ σοβαρὰ θέµατα, καὶ αὐτοὶ κάνουν
πρόβες µέ τὸν κόσµο.
Σὲ ὅλες τὶς περιπτώσεις, πρὶν ἐνερ-
γήσουµε, νὰ λέµε: «Σκέφτηκα γι’ αὐτό;
Προσευχήθηκα γι’ αὐτό;» Ὅταν κανεὶς
ἐνεργεῖ, χωρὶς νὰ σκεφθεῖ καὶ χωρὶς νὰ
προσευχηθεῖ, ἐνεργεῖ σατανικά. Καὶ
βλέπεις, συχνὰ πολλοὶ χριστιανοὶ µέ
τὸν τρόπο ποὺ ἐνεργοῦν, δὲν ἀφήνουν
τὸν Θεὸ νὰ ἐπέµβει. Νοµίζουν ὅτι αὐτοὶ
θὰ τὰ καταφέρουν ὅλα µόνοι τους. Ἐνῷ
ἀκόµα καὶ ὁ ἄπιστος λέει «ἔχει ὁ Θεός»,
αὐτοὶ δὲν τὸ λένε (...).
Συνέχεια ἀνθρώπινες προσπάθειες
καὶ δὲν ἀφήνουν τὸν Θεὸ νὰ ἐνεργήσει.
Δὲν καταφεύγουν στὴν προσευχή, ὥστε
νὰ ἀπαντήσει ὁ Θεὸς διὰ τῆς προσευχῆς.
Μὲ τὴν ταπείνωση καὶ τὴν προσευχὴ δι-
ορθώνονται ὅλα τὰ ἀδιόρθωτα (...).
Νὰ παρακαλοῦµε κατ’ ἀρχὰς ἡ
προσευχὴ µας νὰ ἔχει ὡς ἀποτέλεσµα
νὰ ἔρθουν σὲ θεοσέβεια ὅσοι ζοῦν καὶ
ὅσοι θὰ ζήσουν. Ἐγὼ στὴν προσευχὴ
µου λέω «Παράτεινον τὸ ἔλεός Σου τοῖς
Ὁ γέροντας Παΐσιος
λΟΓΟΙ ΑΓΙΩΝ ΠΑΤΕΡΩΝ

21. 21
γινώσκουσί Σε» καὶ προσθέτω «καὶ τοῖς
µή γινώσκουσί Σε». Ἀκόµα λέω «Κύριε,
σῶσον τοὺς ἀσεβεῖς». (Βέβαια ἡ Ἐκκλη-
σία καλὰ κανόνισε νὰ λέει «Κύριε, σῶσον
τοὺς εὐσεβεῖς...», γιατί µπορεῖ νὰ βρί-
ζουν οἱ ἀσεβεῖς, ἐπειδὴ προσεύχονται
γι’ αὐτούς).
Ὅταν πάλι ὁ ἱερέας λέει «Ὑπὲρ τῶν
ἐντειλαµένων ἡµῖν τοῖς ἀναξίοις εὒχε-
σθαι ὑπὲρ αὐτῶν», προσθέτω καὶ «ὑπὲρ
τῶν µή ἐντειλαµένων». Γιατί πρέπει νὰ
προσευχόµαστε καὶ γι’ αὐτοὺς ποὺ µᾶς
ζήτησαν νὰ προσευχηθοῦµε, ἀλλὰ καὶ
γι’ αὐτοὺς ποὺ δὲν µᾶς ζήτησαν, καὶ γιὰ
τοὺς γνωστοὺς καὶ γιὰ τοὺς ἀγνώστους.
Τόσες χιλιάδες ἄνθρωποι ὑπάρχουν
ποὺ ἔχουν µεγαλύτερη ἀνάγκη καὶ σο-
βαρότερα προβλήµατα ἀπὸ αὐτοὺς ποὺ
µᾶς ζήτησαν νὰ προσευχηθοῦµε. Νὰ
κάνουµε προσευχὴ καὶ γιὰ ὅσους ἔχουν
ἀδικηθεῖ, νὰ φανεῖ τὸ δίκαιο• νὰ δοθεῖ
χάρη στοὺς φυλακισµένους, νὰ πιάσει
τόπο ἡ ταλαιπωρία ποὺ πέρασαν καὶ νὰ
βοηθηθοῦν. Ὅταν βάζω ξύλα στὴ φωτιά,
δοξολογῶ τὸν Θεὸ καὶ λέω: «Ζέστανε, Θεὲ
µου, ὅσους δὲν ἔχουν ζεστασιά». Ὅταν
πάλι καίω τὰ γράµµατα ποὺ µοῦ στέλ-
νουν – τὰ διαβάζω καὶ µετὰ τὰ καίω, για-
τί ἔχουν καὶ θέµατα και ἀπόρρητα καὶ
ἐξοµολογήσεις , λέω: «Νὰ τούς κάψει ὁ
Θεὸς ὅλα τὰ κουσούρια. Νὰ τοὺς βοη-
θάει ὁ Θεὸς νὰ ζοῦν πνευµατικὰ καὶ νὰ
τοὺς ἁγιάζει».
Ἀκόµη συνηθίζω νὰ ζητῶ ἀπὸ τοὺς
Ἁγίους νὰ προστατεύουν τοὺς ἀνθρώ-
πους ποὺ φέρουν τὸ ὂνοµά τους καὶ ἀπὸ
τοὺς ἁγίους Πάντες νὰ προστατεύουν
αὐτοὺς ποὺ δὲν ἔχουν προστάτη Ἃγιο.
µιλάει γιὰ τὴν προσευχὴ

22. 22
ὰ ξεκινήσω μέ τρία κείµενα.
Ἕνα ἀπὸ τὴν ἀρχαία Ἑλλά-
δα, τὸ ἑπόµενο ἀπὸ τὴν Πο-
νεµένη Ρωµιοσύνη, τὸ κακῶς
λεγόµενο Βυζάντιο καὶ τὸ τρίτο ἀπὸ τὴ
νεότερη ἐποχή. «Ἄρξοµαι τῶν προγόνων»
πρῶτα, ὅπως λέει ὁ Περικλῆς στὸν Ἐπιτά-
φιο. Ἴσως καὶ ὁ λόγος µου σήµερα εἶναι
καὶ αὐτὸς ἐπιτάφιος, ἐπικήδειος ἐπάνω
στὸ ἄταφο σῶµα τῆς Παιδείας µας, τῆς
πάλαι ποτὲ ἐθνικῆς καὶ νῦν νεοταξικῆς
καὶ καλύτερα δαιµονικῆς. Δὲν ἔλεγε ὁ Πα-
τροκοσµᾶς «τὸ κακὸ θὰ σᾶς ἔρθει ἀπὸ
τοὺς διαβασµένους»; Τὸ κακὸ ἦρθε καὶ
τὸ κακὸ ἔχει ὄνοµα «ὁ ὄφις ὁ ἀρχαῖος, ὁ
καλούµενος Διάβολος».
Τὸ πρῶτο κείµενο εἶναι ἀπὸ τὸ ἐξαί-
σιο πόνηµα τοῦ Πλουτάρχου «περὶ
παίδων ἀγωγῆς». Ἀφοῦ προτάσσει ὁ
φιλόσοφος τὴ µεγάλη ἀλήθεια «Παι-
δεία δὲ τῶν ἐν ἡµῖν ἐστιν ἀθάνατον
κὰ θεῖον», ἀναφέρεται στὸν νοµο-
θέτη τῆς Σπάρτης, τὸν Λυκοῦργο:
«Ὁ Λυκοῦργος, ὁ νοµοθέτης τῶν Λακε-
δαιµονίων, πῆρε δυὸ κουταβάκια γεν-
νηµένα ἀπὸ τοὺς ἴδιους γονεῖς καὶ τὰ µε-
«Τό κακό θά σᾶς ἒρθει
ἀπό τούς διαβασμένους»
Δημήτρη Νατσιοῦ
Δασκάλου
Μικρή κοινωνία, μεγάλη οικογένεια
Θ

23. 23
γάλωσε µέ τρόπο ἐντελῶς διαφορετικὸ τὸ ἕνα
ἀπὸ τὸ ἄλλο, κάνοντας τὸ ἕνα λαίµαργο καὶ
µέ ροπὴ στὴν κλοπή, καὶ τὸ ἄλλο ἱκανὸ στὴν
ἀνίχνευση καὶ ἐπιτήδειο στὸ κυνήγι. Ἀργό-
τερα, ὅταν κάποτε οἱ Λακεδαιµόνιοι εἶχαν
συγκεντρωθεῖ σ’ ἕνα µέρος, τούς εἶπε:
Γιὰ τὴν ἀπόκτηση τῆς ἀρετῆς, Λακεδαιµό-
νιοι, µεγάλη συµβολή ἔχουν καὶ ἡ συνήθεια
καὶ ἡ ἐκπαίδευση καὶ ἡ διδαχὴ καὶ ὁ τρόπος
ἀγωγῆς, καὶ τοῦτα εὐθὺς θὰ σᾶς τ’ ἀποκαλύ-
ψω. Ἔφερε τότε τὰ δυὸ σκυλιὰ καὶ τ’ ἄφησε
ἐλεύθερα, ἀφοῦ ἔβαλε στὴ µέση µπροστὰ
τους ἕνα δοχεῖο µέ φαγητὸ κι ἕναν λαγό. Τότε
τὸ ἕνα σκυλὶ κίνησε κατὰ τὸν λαγό, ἐνῶ τὸ
ἄλλο ὃρµησε στὸ δοχεῖο.
Οἱ Λακεδαιµόνιοι δὲν µποροῦσαν ἀκόµα
νὰ καταλάβουν τί σηµασία ἀπέδιδε σ’ αὐτὸ
καὶ μέ ποιὰ πρόθεση τοὺς ἔδειχνε τὰ σκυλιά•
τότε τοῦς εἶπε: Καὶ τὰ δυὸ τοῦτα εἶναι ἀπὸ
τοὺς ἴδιους γονεῖς, ἀλλά, µέ τὸ νὰ λάβουν
διαφορετικὴ ἀγωγή, τὸ ἕνα ἔγινε τοῦ φα-
γητοῦ καὶ τὸ ἄλλο τοῦ κυνηγιοῦ».
Κείµενο δεύτερο, ἁγίου Ἰωάννου τοῦ
Χρυσοστόµου, ἀπὸ τὸ θαυµάσιο «περὶ
κενοδοξίας καὶ ἀνατροφῆς τῶν τέκνων».
«Ἂν οἱ καλὲς διδασκαλίες χαραχτοῦν
στὴν ψυχὴ τοῦ παιδιοῦ, ὅταν ἀκόµη
εἶναι τρυφερή, κανεὶς δὲν θὰ µπορέσει
νὰ τὶς ἀφαιρέσει, γιατί θὰ ἔχουν ἀποτυ-
πωθεῖ ἀνεξίτηλα, ὅπως ἡ σφραγίδα στὸ
µαλακὸ κερί».
Τὸ τρίτο εἶναι ἀπὸ τὸν λόγο τοῦ Κο-
λοκοτρώνη στοὺς µαθητὲς τῶν Ἀθηνῶν,
τὸ 1838, στὴν Πνύκα.
«Παιδιὰ µου, νὰ µήν ἔχετε πολυτέ-
λεια, νὰ µήν πηγαίνετε εἰς τούς καφενέ-
δες καὶ εἰς τὰ µπιλιάρδα.
Νὰ δοθεῖτε εἰς τὰς σπουδάς σας, καὶ
καλλίτερα νὰ κοπιάσετε ὀλίγον δυὸ καὶ
τρεῖς χρόνους, καὶ νὰ ζήσετε ἐλεύθεροι
εἰς τὸ ἐπίλοιπο τῆς ζωῆς σας, παρὰ
νὰ περάσετε τέσσαρους πέντε χρό-
νους τῆς νεότητάς σας καὶ νὰ µείνετε
ἀγράµµατοι.
Νὰ σκλαβωθεῖτε εἰς τὰ γράµµατά
σας.
Νὰ ἀκούετε τὰς συµβουλάς τῶν διδα-
σκάλων καὶ γεροντοτέρων, καί, κατὰ τὴν πα-
ροιµία, µύρια ἤξευρε καὶ χίλια µάθαινε.
Ἡ προκοπή σας καὶ ἡ µάθησή σας νὰ
µήν γίνει σκεπάρνι µόνο διὰ τὸ ἂτοµό σας,
ἀλλὰ νὰ κυττάζει τὸ καλὸ τῆς κοινότητος,
καὶ µέσα εἰς τὸ καλὸ αὐτὸ εὑρίσκεται καὶ τὸ
δικό σας».
Μὲ τὰ τελευταῖα του λόγια, ὁ ἀγράµµα-
τος, ἀλλὰ βαθιὰ µορφωµένος Γέρος τοῦ Μο-
ριᾶ, ἐπαναλαµβάνει τὸν Θουκυδίδη.
«Καλῶς µέν γὰρ φερόµενος ἀνὴρ τὰ καθ’
ἑαυτόν, διαφθειροµένης τῆς πατρίδος οὐδὲν
ἧσσον ξυναπόλλυται, κακοτυχών δὲ ἐν εὐτυ-
χοῦσι, πολλῷ µᾶλλον διασώζεται» (στὸ Β΄,
60).
Μεταφράζει ὁ Ἐλευθέριος Βενιζέλος, ἐκεί-
νη τὴν ἐποχὴ οἱ πολιτικοὶ ἤξεραν γράµµατα,
τὰ σηµερινὰ ἀγράµµατα καὶ ἀπελέκητα ἀπο-
Παιδιὰ µου, νὰ µήν ἔχετε πολυτέλεια, νὰ µήν πη-
γαίνετε εἰς τούς καφενέδες καὶ εἰς τὰ µπιλιάρδα. Νὰ
δοθεῖτε εἰς τὰς σπουδάς σας, καὶ καλλίτερα νὰ κο-
πιάσετε ὀλίγον δυὸ καὶ τρεῖς χρόνους, καὶ νὰ ζήσε-
τε ἐλεύθεροι εἰς τὸ ἐπίλοιπο τῆς ζωῆς σας, παρὰ νὰ
περάσετε τέσσαρους πέντε χρόνους τῆς νεότητάς σας
καὶ νὰ µείνετε ἀγράµµατοι. Νὰ σκλαβωθεῖτε εἰς τὰ
γράµµατά σας. Νὰ ἀκούετε τὰς συµβουλάς τῶν δι-
δασκάλων καὶ γεροντοτέρων, καί, κατὰ τὴν παροιµία,
µύρια ἤξευρε καὶ χίλια µάθαινε.
Κολοκοτρώνης

24. 24
λειφάδια πολιτεύονται µέ ζεµπε-
κιὲς καὶ κουµπαριές.
Γράφει ὁ Βενιζέλος: «Διότι ὁ
ἄνθρωπος ποὺ εὐδοκιµεῖ εἰς τὰς
ἰδιωτικάς του ὑποθέσεις, ἐὰν ἡ
πατρίς του καταστραφεῖ, χάνε-
ται κι αὐτὸς µαζί της, ἐνῷ εἶναι
πολὺ πιθανὸν ὅτι θὰ σωθεῖ, ἐὰν
κακοτυχεῖ µέν ὁ ἴδιος, ἡ πατρίς
του ὃλως εὐτυχεῖ».
Ἂς τὰ ἔχουν ὑπ’ ὄψιν τους
αὐτὰ τὰ λόγια οἱ τωρινοὶ χρυσο-
κάνθαροι µἐ τὸ κλεφτοκατσικάδι-
κο ἦθος.
Κάπως τὸ γράφει ὁ Καρυω-
τάκης: «Ἐπρόδωσαν τὴν ἀρετὴν/
κι ἦρθαν οἱ ἔσχατοι πρῶτοι/ µέ
χρήµατα παίρνεται ἡ καρδιὰ/ κι
ἀποτιµᾶται ὁ φίλος».
Καὶ τὰ τρία τιµαλφῆ κείµενα
ποὺ παρέθεσα, τζιβαϊρικὰ πολυ-
τίµητα ποὺ µᾶς παρέδωσαν σο-
φοί, ἥρωες καὶ ἅγιοι τοῦ Γένους
µας, ἀναδεικνύουν τὴ σπουδαι-
ότητα τῆς ἀγωγῆς, τῆς Παιδείας
µέ ἀξίες ποὺ πρέπει νὰ λαµβάνει
ὁ ἄνθρωπος στὴν παιδικὴ ἡλικία.
(Οἱ λέξεις ἀγωγὴ καὶ ἀξία εἶναι
ὁµόρριζες. Ἀπὸ τὸ ρῆµα ἄγω,
στὸν µέλλοντα ἄξω- ἀπὸ δῶ ἡ
ἀξία. Ἡ ἀγωγὴ πρέπει νὰ ὁδηγεῖ
σὲ ἀξίες).
Κατ’ ἀρχὰς τί εἶναι Παιδεία;
Χρησιµοποιῶ ἕναν ὁρισµὸ τοῦ
Πλάτωνα:
«Παιδεία ἐστὶ οὐ τὴν ὑδρίαν
πληρῶσαι, ἀλλὰ ἀνάψαι αὐτήν».
Ἡ Παιδεία εἶναι, ὄχι τὸ
γέµισµα ἄδειου δοχείου, (ὁ ἐγκέ-
φαλος τοῦ παιδιοῦ), ἀλλὰ ἂναµµα
ψυχῆς, εἶναι φῶς. (Ἐδῶ ἔχουµε
σπερµατικὸ λόγο: «οὐχ ἀλλότριά
ἐστι τὰ Πλάτωνος διδάγµατα τοῦ
Χριστοῦ» γράφει ὁ ἅγιος Ἰουστί-
Μικρή κοινωνία, μεγάλη οικογένεια
«Ἂν οἱ καλὲς διδασκαλίες χαραχτοῦν
στὴν ψυχὴ τοῦ παιδιοῦ, ὅταν ἀκόµη εἶναι
τρυφερή, κανεὶς δὲν θὰ µπορέσει νὰ τὶς
ἀφαιρέσει, γιατί θὰ ἔχουν ἀποτυπωθεῖ
ἀνεξίτηλα, ὅπως ἡ σφραγίδα στὸ µαλακὸ
κερί».
Ἁγίου Ἰωάννου τοῦ Χρυσοστόµου,
«Περὶ κενοδοξίας καὶ ἀνατροφῆς τῶν τέκνων».

25. 25
νος, ὁ φιλόσοφος καὶ µάρτυρας.
Ἀπὸ τὰ φῶτα τοῦ Πλάτωνος φτά-
νουµε στὸ «φῶς Χριστοῦ φαίνει
πᾶσι»).
«Τὸ σχολεῖο φωτίζει τοὺς
ἀνθρώπους», λέει ὁ ἅγιος
Κοσµᾶς. Τὸ σχολεῖο ὃμως σήµε-
ρα δὲν φωτίζει, σκοτίζει, σκοτά-
δι πολὺ ποὺ ἐπικάθησε καὶ στὶς
ψυχὲς τῶν παιδιῶν, γι’ αὐτὸ τὸ
πετροβολοῦν.
[...]. Ὁ λόγος τοῦ Πατρο-
κοσµᾶ εἶναι ἀδυσώπητος: «Εἶναι
µιά µηλιά καὶ κάνει ξινὰ µῆλα.
Ἐµεῖς τώρα τί πρέπει νὰ κατηγο-
ρήσουµε, τὰ µῆλα ἢ τὴ µηλιά; Τὴ
µηλιά. Λοιπὸν κάµνετε καλὰ ἐσεῖς
οἱ γονεῖς, οἱ δάσκαλοι συµπλη-
ρώνω, ὅπου εἴστενε ἡ µηλιά, νὰ
γίνονται καὶ τὰ µῆλα γλυκά». «Ἐκ
γὰρ τοῦ καρποῦ τὸ δένδρον γινώ-
σκεται». Τώρα εἴµαστε σὲ κρίση,
δηλαδή, στὸ σάπισµα. Καὶ γιὰ
νὰ φτάσουµε στὸ σάπισµα τῶν
καρπῶν, ἔπρεπε νὰ πληγοῦν καί-
ρια πρῶτα οἱ γονεῖς, µετὰ οἱ δά-
σκαλοι καὶ τελευταῖοι, µέσῳ τῶν
βιβλίων, οἱ µαθητές. [ ...].
Ὁ Ἕλληνας, ὁ Ρωµιός, ὁ
Γραικὸς - ὅλα δικὰ µας εἶναι -
ὑποκορίστηκε, ἔγινε Γραικύλος.
Νόµισε ὁ δυστυχὴς πὼς ἂν πα-
ραµείνει Ἕλληνας, ὅπως τὸν ἔµα-
θαν οἱ πατεράδες του, θὰ µείνει
πίσω, θὰ εἶναι συντηρητικός.
«Ἔκοψε δρόµο», ἔχασε τὸν
προσανατολισµό του, βρέθηκε
στὸν γκρεµό. Τὸν ἔφαγε ἡ πρόο-
δος ἡ πολλή, ἡ ἀχώνευτη. Ὕψω-
σε σὲ ἐθνικὸ ἰδεῶδες ἕναν «πο-
λιτισµὸ» - (Δύση)- διαφορετικὸ
ἀπὸ πολλὲς ἀπόψεις ἀπὸ τὸν
δικό τους, µόνο καὶ µόνο ἐπειδὴ
Ὁ λόγος τοῦ Πατροκοσµᾶ:
«Εἶναι µιά µηλιά καὶ κάνει ξινὰ µῆλα.
Ἐµεῖς τώρα τί πρέπει νὰ κατηγορήσουµε,
τὰ µῆλα ἢ τὴ µηλιά; Τὴ µηλιά. Λοιπὸν
κάµνετε καλὰ ἐσεῖς οἱ γονεῖς, οἱ δάσκα-
λοι συµπληρώνω, ὅπου εἴστενε ἡ µηλιά,
νὰ γίνονται καὶ τὰ µῆλα γλυκά».

26. 26
Μικρή κοινωνία, μεγάλη οικογένεια
ἦταν ὑλικὰ ὑπέρτερος. [...]
Ἡ λαϊκὴ θυµοσοφία συνόψισε εὐθύβο-
λα τὴν περιρρέουσα σκυβαλοκρατία: τὰ
λίγα βγαίνουν µέ κόπο, τὰ πολλὰ µέ κόλπο.
Πάχυνε τὸ σῶµα του, φτώχυνε ἡ ψυχή του.
Ἀλλάζει τὸν τρόπο ἀνατροφῆς τῶν παιδιῶν
του. Ἀναθρέφει µοσχοαναθρεµµένους µονα-
χογιοὺς καὶ µοναχοκόρες, παρέχοντάς τους
ἄφθονα ὑλικὰ ἀγαθά, γιατί δὲν µποροῦσε νὰ
τοὺς προσφέρει τὸ φυσικὸ λίπασµα τῆς ἀνα-
τροφῆς τῶν παιδιῶν, τὴν ἀγάπη, γιατί «ὅσο
πλεονάζεις τῷ πλούτῳ, τοσούτῳ ἐλλείπεις τῇ
ἀγάπῃ» (Μέγας Βασίλειος).
Λησµόνησε ὁ ἀξιοθρήνητος τὸ εὐλογηµέ-
νο «ὄχι».
Φοβήθηκε µήν τὸν ποῦν ὀπισθοδροµικό.
Ἔτρεµε, ὅπως προείπαµε, καὶ τὶς λοιδορί-
ες τῶν κατ’ ἐπάγγελµα προοδευτικῶν. [...]
Γιατί παιδεία θὰ πεῖ γλώσσα.
Καὶ ἡ ἑλληνικὴ γλώσσα εἶναι πρῶτα δου-
λειὰ τῆς µάνας.
Οἱ µαστοί της εἶναι τρεῖς.
Οἱ δυὸ γιὰ τὸ γάλα καὶ ὁ τρίτος τὸ στόµα
της, ἡ λαλιά της, ἡ γνήσια καὶ ἄδολη πηγὴ
τῆς γλώσσας.
Ὃταν αὐτὸς ὁ δροσερὸς σταλακτίτης
στερεύει, τότε ἀντικαθίσταται ἀπὸ τὸ ἀναί-
σχυντο στόµα τῆς τηλοψίας.
Σειρὰ ἔχει ὁ δάσκαλος.
Καταστρέψαµε τὸν δάσκαλο ὡς
θεµέλιο καὶ ψυχὴ τοῦ σχολείου, γιὰ νὰ
τὸν µεταβάλλουµε σὲ συνδικαλιστὴ καὶ
φροντιστή, σὲ πρότυπο ἰδιοτέλειας καὶ
ἀδιαφορίας, σὲ πενταροκυνηγὸ ποὺ
ξέρει ἁπλῶς νὰ ἔχει διεκδικήσεις καὶ νὰ
πολιτικολογεῖ.
Δὲν καταλαβαίνουµε πὼς καλὸ εἶναι
τὸ σχολεῖο µέ ἀφοσιωµένους δασκά-
λους, µέ δασκάλους, οἱ ὁποῖοι, µετ’
ἐπιστήµης, χαλυβδώνουν τὰ παιδιὰ µέ
ψυχὴ καὶ Χριστό, µέ φιλοπατρία καὶ
φιλοτιµία, µέ πρότυπο τὸν ἅγιο καὶ
τὸν ἥρωα, τὸν Πατροκοσµᾶ καὶ τὸν
Καραϊσκάκη.
Ὁ λαὸς µας ἔλεγε: «κάλλιο γνώση
παρὰ γρόσι».
Τώρα ἡ γνώση ὑποκλίνεται στὴν πλη-
ροφορία, στὸ ἐφήµερο, στὸ ἄχρηστο,
γιὰ νὰ καταλήξουµε σ’ ἕναν νέο τύπο
ἀνθρώπου: στὸν µορφωµένο βάρβαρο.
O tempora o mores…

27. 27
Στὶς 2 τοῦ Ιούλη, τὸ δειλινό, οἱ
Τοῦρκοι δίνουν
φωτιὰ σ’ ἕνα
λαγούμι ποὺ
δέσανε, γιὰ νὰ
γεμίσουν, μὲ τὸ
χῶμα ποὺ θ’ ἀνα-
γύριζε, τὸ χαντά-
κι μπροστὰ στὴ
Μεγάλη Ντάπια.
Τόση στάθηκε ἡ
δύναμή του, ποὺ
ἀνάμεσα σ’ ὅσα
τίναξε πάνω ἀπὸ
τὸ τειχὶ μέσα
στὴν ντάπια ἦταν
καὶ μιὰ ρίζα ἐλιᾶς
ἴσαμε ἑκατὸ ὀκά-
δες βάρος.
Οἱ Ἓλληνες θάρ-
ρεψαν πὼς οἱ
ἐχθροὶ θὰ χυ-
μοῦσαν νὰ πά-
ρουν τὴν ντάπια
καὶ, γιὰ νὰ τοὺς προλάβουν, βγαίνουν
μὲ μιᾶς καὶ κάνουν κόντρα γιουρούσι·
πιάνουνται στὰ χέρια τὰ δυὸ ἀσκέρια,
ταμπουρώνονται καὶ πολεμᾶνε μιάμιση
ὀργιὰ τό ΄να ἀπὸ τ’ ἄλλο· οἱ χαλδούπη-
δες* κουνᾶνε ψηλὰ τὰ γυμνωμένα γιατα-
γάνια τους κ’ οἱ ντερβισάδες τὰ κοφτερὰ
τσεκούρια τους. Γυρεύει νὰ τρομάξει ὁ
ἕνας τὸν ἄλλον, μὲ τὶς φωνὲς , τὶς βρισιὲς
καὶ τὶς βλαστήμιες.
Ὅπως δὲν μποροῦν οὔτε κεῖνοι οὔτε
τοῦτοι νὰ σηκώσουν κεφάλι νὰ τουφεκί-
σουν, ἁρπᾶνε οἱ δικοί μας πέτρες καὶ τὶς
σέρνουν στοὺς τούρκους. Τὰ παιδιὰ τοῦ
Μεσσολογιοῦ, ποὺ, ἅμα ἄκουσαν πὼς
ἔσκασε λαγούμι, τρέξαν καὶ παραφύλαγαν
νὰ δοῦν τί θὰ
ἀπογίνει, βλέ-
πουν πὼς
ἄρχισε πετρο-
πόλεμος στὴ
Μεγάλη Ντά-
πια, μπήγουν
τὶς φωνὲς κι
ὁρμᾶνε. Έ,
αὐτὰ κι ἂν
εἶναι μάστο-
ροι σὲ τέτοιο
πόλεμο! Βροχὴ
πέφτουν τὰ
κοτρώνια στὰ
τούρκικα κε-
φάλια κ’ οἱ
μεγάλοι τὰ
καμαρώνουν
βλέποντας μὲ
πόση διαβολιὰ
καὶ σβελτά-
δα ἄλλα κου-
βαλᾶνε πέτρες κι ἄλλα τὶς ρίχνουν ψηλο-
κρεμαστὰ νὰ ζυαστοῦν καὶ νὰ πέσουν μ’
ὁρμὴ μέσα στὸ ταμπούρι τοῦ ἐχθροῦ.
Δυὸ ὧρες βάσταξε τούτη ἡ μάχη καὶ κεί-
νη τὴ μέρα τὸ βραβεῖο τῆς ἀξιοσύνης τὸ
πῆραν τὰ παιδιά.
*Ἔτσι ὠνόμαζαν τοὺς Τούρκους τῆς Ἑλλάδος.
Κονιάρηδες ἔλεγαν τοὺς Τούρκους τῆς Ἀνατολῆς.
Ἀπόσπασμα ἀπὸ τὸ βιβλίο ‘’Τὸ Μεσσολόγγι’’
τοῦ Δημ. Φωτιάδη, ἐκδ Δωρικός, Ἀθήνα 1980, ἔκδοση 9η
Τὰ παιδιὰ μὲ πετροπόλεμο
νικοῦν τοὺς τούρκους στὸ Μεσσολόγγι
Δημήτρη Φωτιάδη
Λογοτέχνη

28. 28
Εἶμαι Κινέζα, γεννήθηκα στὴν Ταϊβάν
καὶ τὸ χριστιανικό μου ὄνομα εἶναι Πελαγία.
Ἤμουν προτεστάντισσα καὶ χρειάστηκαν πέ-
ντε χρόνια γιὰ νὰ γίνω Ὀρθόδοξη. Μοῦ ἀρέ-
σει νὰ διαβάζω τὴν Ἁγία Γραφὴ καὶ ἔχω ὅλες
τὶς ἐκδόσεις της στὰ κινεζικά. Ἔχω ἐπισκεφθεῖ
τὴν Ἑλλάδα καὶ διαπίστωσα ὅτι εἶναι μιὰ πολὺ
ξεχωριστὴ χώρα. Ταξιδεύοντας στὴν πατρίδα
σας, πρὶν φθάσω ἀκόμα, μέσα στὸ ἀεροπλάνο
διαπίστωσα πόσο διαφορετικοὶ εἶναι οἱ Ἕλλη-
νες, πόσο ξένοιαστα μιλοῦσαν, πῶς γελοῦσαν
καὶ πῶς χειροκροτοῦσαν τὸν πιλότο κατὰ τὴν
προσγείωση, πράγμα ἀπίστευτο γιὰ μᾶς τοὺς
Ἀσιάτες ποὺ εἴμαστε συντηρητικοὶ καὶ δὲν
ἐκδηλώνουμε τὰ συναισθήματά μας. Τώρα πιὰ
ξέρω ὅτι ἡ ἐλευθερία ἔχει μέσα της λίγο πά-
θος καὶ λίγο λίγη ἔνταση φωνῆς. Στὴν Ἑλλάδα
ἐπισκέφθηκα πολλὲς ἐκκλησίες, συμμετεῖχα
στὴ Θεία Λειτουργία καὶ ὅταν κοινωνοῦσα τὰ
Ἄχραντα Μυστήρια ἔκλαιγα, παρόλο ποὺ δὲν
καταλάβαινα τὴν ἑλληνικὴ γλώσσα, γιατί ἡ
Ὀρθόδοξη πίστη εἶναι ἴδια.
Θὰ ἤθελα νὰ ἤμουν Ἑλληνίδα, νὰ εἶχα
γεννηθεῖ Ὀρθόδοξη, νὰ μεταλάβαινα τὴ Θεία
Κοινωνία καὶ νὰ φιλοῦσα τὶς Ἅγιες Εἰκόνες ἀπὸ
τὰ βρεφικά μου χρόνια μέχρι τὸν θάνατό μου.
Κλαίω γιὰ μένα καὶ γιὰ τοὺς συμπατριῶτες μου,
γιατί ἀντὶ τῆς Θείας
Κοινωνίας τρῶμε καὶ
πίνουμε τὰ φαγητὰ
τῶν εἰδώλων.
Θὰ ἤθελα νὰ
ἤμουν Ἑλληνίδα, γιὰ
νὰ γεμίζουν τὰ αὐτιά
μου ἀπὸ Ἅγιους
Ὕμνους. Κλαίω γιὰ
μένα καὶ γιὰ τοὺς συ-
μπατριῶτες μου, ποὺ
τὰ αὐτιὰ μας εἶναι
γεμάτα μὲ ἤχους
ἀπὸ τὶς σοῦτρες καὶ
τὰ οὐρλιαχτὰ τῶν
εἰδώλων.
Θὰ ἤθελα νὰ
ἤμουν Ἑλληνίδα, γιὰ
νὰ ὀσφραίνομαι τὴ
γλυκιὰ εὐωδία τοῦ
λιβανιοῦ. Κλαίω γιὰ μένα καὶ γιὰ τοὺς συμπα-
τριῶτες μου, ποὺ ἡ ὄσφρησή μας εἶναι γεμάτη
ἀπὸ καπνοὺς ἀπὸ τὶς θυσίες στὰ εἴδωλα.
Θὰ ἤθελα νὰ ἤμουν Ἑλληνίδα, ὥστε τὰ χέ-
ρια μου νὰ ἀγγίζουν τὶς εἰκόνες, τὰ Ἅγια Λείψα-
να καὶ νὰ ἀγκαλιάζουν τὴν ἀγάπη τοῦ Χριστοῦ.
Κλαίω γιὰ μένα καὶ γιὰ τοὺς συμπατριῶτες μου,
ποὺ τὰ χέρια μας ἀγγίζουνε εἴδωλα, εἰδωλόθυ-
τα καὶ ἀγκαλιάζουν τὸ τίποτα.
Θὰ ἤθελα νὰ ἤμουν Ἑλληνίδα, νὰ ἀνάβω
λαμπάδες στὸν Χριστὸ καὶ ὄχι ὅπως ἐδῶ ποὺ
καῖμε χρήματα γιὰ τὰ φαντάσματα. Ἔψαχνα τὴν
ἀλήθεια, χρησιμοποιώντας περισσότερες ἀπὸ
30 διαφορετικὲς ἐκδόσεις τῆς Ἁγίας Γραφῆς, οἱ
ὁποῖες δυστυχῶς ὅλες τους εἶναι γεμάτες λάθη
λόγος ἐκ τοῦ κόσμου
ΘΑ ΗΘΕΛΑ ΝΑ ΗΜΟΥΝ ΕΛΛΗΝΙΔΑ…
Ἐπιστολὴ ἀπὸ τὴν πρώτη Ταϊβανέζα Ἱεραπόστολο Πελαγία Υu