Op maandag 3 december 2012 lanceerden we officieel de 3 expertisecentra die onze onderzoeksinspanningen bundelen én kwalitatief sterker gaan uitbouwen. Deze expertisecentra bieden praktijkgericht onderzoek op vraag van en in samenwerking met het werkveld. http://www.kdg.be/expertisecentra

1. Expertisecentrum
Psychisch Welzijn in
Patiëntenzorg
Lanceringsevenement
03 december 2012
ALM

2. 6-12-2012

4. KdG Expertisecentrum
PSYCHISCH WELZIJN IN PATIËNTENZORG
Erik Franck, PhD
Hoofd Expertisecentrum Psychisch Welzijn in Patiëntenzorg, KdG
Vakgroep Verpleegkunde en Vroedkunde, UA
6-12-2012

5. Psychisch Welzijn in
Patiëntenzorg
• Patiëntenzorg is een complex
gegeven
• Met de afgelopen 30 jaar een
enorme evolutie…
6-12-2012 - p.5

6. Evolutie in de patiëntenzorg (Medisch centrum west, 1990; ER, 2010)
6-12-2012 - p.6

7. Psychisch Welzijn in
patiëntenzorg
“(Mental) health problems do not
affect three or four out of every
five persons but one out of one”
Dr. William Menninger
6-12-2012

8. Raymond Vahan
Damadian, 1977: Eerste
„full body‟ MRI scan
6-12-2012 - p.8

9. 6-12-2012 - p.9

10. 33 jaar later… 6-12-2012 - p.10

11. 105cm
55cm
33 jaar later… en 50cm smaller! 6-12-2012 - p.11

12. Evolutie in de patiëntenzorg
• Dit kan niet zonder aandacht voor
psychisch welzijn…
• Prevalentie van angstproblemen bij
een MRI onderzoek:
– 25% rapporteert angstsymptomen
– 15% vertoont ernstige claustrofobie
– 14,3% wordt gesedeerd
(Thorpe et al., 2008; Murphy & Brunberg, 1997)
6-12-2012

13. Belang van Psychisch welzijn in
patiëntenzorg
• Wondheling:
– Relatie stress en wondheling:
r=-.42, p<.01) (Walburn et
al., 2009)
– Korte relaxatie-procedure
(45min + cd 3 dagen voor en 7
na operatie): Interventiegroep
hogere hydroxyproline
afzetting (t(43)=2.2, p=.03)
(Broadbent et al., 2012)
• Borstkanker:
– Preoperatieve 2 sessies
psychosociale interventie:
bloedanalyses tonen geen
interferon-γ (IFN-γ)
onderdrukking in
interventiegroep (Larson et
al., 2000)
6-12-2012 - p.13

14. En wat met de toenemende vergrijzing van onze
bevolking? Ook deze doelgroep heeft bijzondere
noden inzake psychisch welzijn in patiëntenzorg…
Cfr. PWO Project Kristin Slachmuylders (KdG)
fysieke fixatie
6-12-2012 - p.14

15. Psychisch Welzijn in
Patiëntenzorg
“First, we create conditions that lead to burnout of
nurses, and then we incur higher costs from their
absenteeism. The price can be measured in both
human and financial terms.”
—Doris Grinspun, Ontario Nurses Association
6-12-2012

16. 6-12-2012 - p.16

17. Evolutie in de patiëntenzorg
• En wat met de impact
van deze evolutie op
de hulpverleners
werkzaam in de
patiëntenzorg?
• Momenteel loopt de
levensloopprevalentie
van burnout in de
zorg op tot 40%
(Alexander, 2009)
6-12-2012 - p.17

18. Belang van Psychisch welzijn in
patiëntenzorg
• Patiëntveiligheid:
6-12-2012 - p.18

19. Belang van Psychisch welzijn in
patiëntenzorg
• Patiëntveiligheid:
– Hoewel drukte in luchtruim
de afgelopen 15 jaar is
verdubbeld, Is het aantal
ongelukken NIET toegenomen
– Psychologie in de luchtvaart
– SAMENWERKING & COMMUNICATIE
6-12-2012 - p.19

20. You have
I have control control
6-12-2012 - p.20

21. Evoluties in Patiëntenzorg
• Onze gezondheidszorg wordt
complexer
• Acute aandoeningen zijn vandaag
niet langer lethaal maar krijgen een
chronisch karakter
• Mensen leven langer
• Maar wat is het gevolg van deze
toegenomen complexiteit?
6-12-2012

22. Complexere Patiëntenzorg
• Heeft een impact op
6-12-2012 - p.22

23. Onderzoek binnen de
hogeschool
• Hogescholendecreet 1994 - gewijzigd
door flexibiliseringsdecreet 2004 - Art.
190bis
• Projectmatig Wetenschappelijk
Onderzoek
• Praktijkgerelateerd: i.s.m. het werkveld
en met een duidelijke outcome voor het
werkveld
6-12-2012 - p.23

24. Onderzoek binnen het
departement gezondheidszorg
• Sedert 2004 al heel wat projectmatig
wetenschappelijke onderzoekservaring
opgebouwd (dankzij Christine Ceulemans)
• Verleden PWO-projecten:
– Malnutritie (Bart Geurden)
– Fysieke fixatie I & II (Kristin Slachtmuylders)
– Achterhoofddecubitus (Nancy Van Genechten & Mark
Willekens)
– Postnatale gewichtsevolutie (Lore Wellens, Kathleen
Biesmans, Cathleen Gavel)
– Kwetsbaar zwanger (Christine Ceulemans)
6-12-2012 - p.24

25. Expertisecentrum: een middel
om krachten te bundelen
• Vanuit één thema
• Een onderzoekslijn uitbouwen
• Met een vast team
• Om op termijn nog meer expertise op te
bouwen
• Uit onderzoek
• En terug te geven o.v.v. dienstverlening
6-12-2012 - p.25

26. Expertisecentrum: een
middel om krachten te
bundelen
In samenwerking met het
werkveld
U dus!
6-12-2012
- p.26

27. Onderwijsgroep Welzijn, Onderwijs en Gezondheid
Opleiding Opleiding Expertisecentrum
Verpleegkunde Vroedkunde Psych Welz Patz
Onderwijs Maatschappelijke Onderzoek
dienstverlening
6-12-2012 - p.27

28. KdG Expertisecentrum Psychisch
Welzijn in Patiëntenzorg
2 PIJLERS
Patiëntenzorg: Hulpverleners:
Thema is het Thema is het psychisch
psychisch welzijn van welzijn van
patiënten in de zorg hulpverleners in de zorg
6-12-2012 - p.28

29. Onderzoek en dienstverlening
binnen het Expertisecentrum
• Lopende onderzoeken
– PTSS bij pas bevallen vrouwen
– Individuele kwetsbaarheid voor burnout bij
Maar ook
verpleeg- en vroedkundigen
– Informatienoden omtrent seksualiteit na
• opdrachtonderzoek
gynaecologische kanker
Toekomstig onderzoek:
is mogelijk!
– Preventie van PTSS door HRV-training
– Veerkracht verhogen bij verpleegkundigen met
een kwetsbaarheid
– Communicatie tijdens urgenties
– Seksualiteit en urologische kanker
6-12-2012 - p.29

30. Dienstverlening
• Aanbod uitbouwen inzake verworven
expertise uit onderzoek
• Topics:
– Vorming levensreddende vaardigheden
in de verloskunde: communicatie
– Coaching in de zorg
– Vorming preventie van burnout
– Vorming en coaching rond communicatie
en samenwerking in teams
6-12-2012 - p.30

31. Team
Christine
Ceulemans
Socioloog
Departementaal
Erik Franck coördinator
Verpleegkundige onderzoek
Psycholoog, Ph.D.
Hoofd
Expertisecentrum - p.31

32. Team
Saar Van
Pottelberghe
Psycholoog
Sarah De Onderzoeker
Schepper gynaecologische
Verpleegkundige, kanker Nina Geuens
MSc Vroedvrouw,
Onderzoeker MSc
PTSS Onderzoeker
Burnout
6-12-2012 - p.32

33. Samenwerkingsverbanden
6-12-2012 - p.33

34. Samen naar een gezonde
(psychische) toekomst…
Wij hebben er alvast zin in!
6-12-2012 - p.34

35. Dank voor uw interesse in
ons Expertisecentrum
En uw aanwezigheid!
6-12-2012
- p.35

36. Programma
• Retentiebeleid in de zorg: hoe kunnen we
verpleegkundigen langer in de zorg
houden?
Frank Vander Sijpe, Director HR Research Securex Group
• Impact psychisch welzijn van de
zorgverlener op patiëntenzorg
Prof. Dr. Peter van Bogaert, Voorzitter Vakgroep Verpleegkunde en
Vroedkunde, Faculteit Geneeskunde en
Gezondheidswetenschappen, Universiteit Antwerpen
• Patiëntenzorg binnen ZNA
Dr. Bruno Holthof, voorzitter en CEO Ziekenhuis Netwerk
Antwerpen
• Hoe het bemiddelingsgericht werken in de
zorg een meerwaarde kan zijn
Luc Van Bauwel, coördinator dienst bemiddeling, coaching en
psychosociale ondersteuning GZA
6-12-2012 - p.36