1. Aan de slag! met
Samen Beslissen
Praktijkervaring Maasstad Ziekenhuis Rotterdam
Natalja Basoski,
Reumatoloog
Msc Kwaliteit en Veiligheid in de Patiëntenzorg
3-11-2016 KiZ
2. - Voorstellen
- De Pilot
- Implementatie: Waar loop ik tegen aan
in de praktijk?
- Take home messages
- Discussie
Inhoud
3. - Maasstad Ziekenhuis Rotterdam (zuid)
- Groot, niet-academisch ziekenhuis
- 400.000 patiënten jaar
- Team reumatologie: 11 reumatologen,
5 DA, 4 RC, 8 ondersteuners, ½
kwaliteitsfunctionaris
Context
Zuider Clara
9. Methoden: vragenlijst
- Verschillende opties? Voor/nadelen?
- Voorkeuren/wensen/angsten gevraagd?
- Heeft u ervaren dat u kon
meebeslissen? (adapted control
preference scale) (voor- na)
- Bent u door de 3 Goede Vragen- folder
bewuster van meebeslissen? (na)
- Heeft u één of meer vragen uit de
folder kunnen stellen? (na)
10. Tijdens uw bezoek aan de reumatoloog:
-Heb ik zelf een beslissing genomen
-Heb ik zelf een beslissing genomen, rekening
houdend met de mening van mijn arts
-Nam de arts de beslissing
-Nam de arts de beslissing, terwijl hij sterk
rekening hield met mijn mening
-Namen de arts en ik samen de beslissing
Adapted Control Preference
Scale (perceived role)
15. ‘Ik ben nu bewust dat ik kan meedenken en beslissen over
verschillende behandelingen’
Vrouw, 52 jaar, 6 jaar RA
‘Ja, ik zie de vragen eigenlijk als kernvragen. Het helpt om
door te vragen, ze zijn ook makkelijk te onthouden’
Vrouw, 61 jaar, 9 jaar RA
‘Ik denk dat de vragen helpen om patiënten meer te
betrekken in de zorg. We moeten patiënten expliciet
uitnodigen om samen een beslissing te nemen. Dit is een
cultuurverandering, dat kost tijd’ (reumatoloog)
Procesevaluatie:
Interviews patiënten en reumatologen
17. - 3 Goede Vragen draagt bij aan het
verbeteren van SDM bij RA patiënten
Verder onderzoek is nodig:
- Meer patiënten
- Bevestigen deze uitkomsten
- Factoren die samenhangen met SDM
- Hoe ‘samen beslissen’ verder optimaliseren
- Ziekenhuisbrede implementatie
Conclusie Pilot
18. - Uitbreiding pilot
- 3 andere poliklinieken: orth, neuro, chir
- Kwantitatief onderzoek: observeren consulten
(mate waarin aan SDM wordt gedaan, tijd)
- Kwalitatief onderzoek: diepte- interviews pat
en med specialisten
- {Onderzoek naar zorgkosten?}
- {Uitrol ziekenhuisbreed }
Nèt gestart onderzoek
20. - Situatie van oud nieuw veranderen
- Verkrijgen van betrokkenheid,
draagvlak, motivatie mensen
- Begrijp je het zorgproces waarin SDM
wordt geïmplementeerd?
- Doelgroep-analyse: koplopers,
middengroep, achterblijvers
- Wat is hun Rol? Belang? Kennis? Motivatie?
- Wat is hun informatiebehoefte?
Implementatie
21. - Barrières beslechten: de vloer op, in
gesprek!
- Hoe wil doelgroep benaderd worden?
- Hoe bereik je hen?
‘Hobbels en bobbels’
24. Take home messages
- Samen Beslissen heeft veel positieve
kanten als het goed en in juiste mate
wordt toegepast
- Randvoorwaarde: draagvlak!
- Vergt bewustwording bij, en training
van alle partijen
- Appèl aan kwaliteitsmedewerkers en –
managers!
Bij de CQI: er worden ervaringsvragen en waarderingsvragen gesteld
De spinnenwebgrafiek toont de resultaten van de betreffende zorgaanbieder op de verschillende thema’s ten opzichte van de themagemiddelden
Min score = 2,5,
Max score is 4.
3 vragen zouden mogelijk kunnen helpen?
De grondleggers van deze 3 vragen waren in australie, waarbij bleek dat –in consulten met simulatiepat- de 3 gv hielpen om bij pat legitimatie te geven om naar mogelijkheden te vragen; ze kregen ook betere informatie, en bij artsen bleek dat ze inderdaad meer info gaven- meer patgericht-, en ervaarden dat pat meer betrokken waren bij het proces van sdm. Gesprekken duurden niet langer, en 3gv bleek een goed middel om de awareness te vergroten. (health foundation en shepherd inPat ed couns 2012/ 2013)
125 RA patienten een info brief gestuurd over samen beslissen, met 3 GV folder, en voor metingsvragenlijst
Direct aansluitend aan consult: nameting vragenlijst
Vooraf 2 trainingen gegeven aan reumatologen: een algemeen over samen beslissen (met wetenschappelijke onderbouwing), een over specifiek de 3 Goede Vragen
14 pat bleken geen RA te hebben! Uiteindelijk 57 pat de voor en nameting vragenlijst ingevuld, die hebben we gebruikt voor analyse
Control Preference Scale= defined as "the degree of control an individual wants to assume when decisions are being made about medical treatment."
The CPS consists of five cards that each portrays a different role in treatment decision-making using a statement and a cartoon.
These roles range from the individual making the treatment decisions, through the individual making the decisions jointly with the physician, to the physician making the decisions.
WAAROM GEKOZEN IN DIT PROJECT: veel gebruikte methode om %verbetering sdm te meten, en veel gebruikt in w.o. O.a. In PILOT Nijmegen; boevendien sluit het mooi aan bij de door mij gekozen definitie (Makoul,
Control Preference Scale= defined as "the degree of control an individual wants to assume when decisions are being made about medical treatment."
The CPS consists of five cards that each portrays a different role in treatment decision-making using a statement and a cartoon.
These roles range from the individual making the treatment decisions, through the individual making the decisions jointly with the physician, to the physician making the decisions.
WAAROM GEKOZEN IN DIT PROJECT: veel gebruikte methode om %verbetering sdm te meten, en veel gebruikt in w.o. O.a. In PILOT Nijmegen; boevendien sluit het mooi aan bij de door mij gekozen definitie (Makoul,
Primaire uitkomstmaat: Er was een significante stijging in samen beslissen met de arts: voor: 21/57 (37%); na de interventie 30/56 (56%) (p=0,03).
Van de 8 mesnen die tijdesn de voormeting zeiden: de ARTS NAM DE BESLISSING, bleven er bij de nameting 2 gelijk, 4 gingen er naar ‘nam de arts de beslissing, rek houdend met mij, en ging er 1 naar samen beslissen.
Van de 8 mesnen die tijdesn de voormeting zeiden: de ARTS NAM DE BESLISSING, bleven er bij de nameting 2 gelijk, 4 gingen er naar ‘nam de arts de beslissing, rek houdend met mij, en ging er 1 naar samen beslissen.
Gebruik van de 3 goede vragen: 78% had de folder gebruikt
Eerste studie met RA patiënten
Hoog responspercentage
Representatieve groep
Tijd (spreekuren liepen niet uit-subjectief)
Beperkingen studie
Duur van studie, pat aantal
Een (gedeelte) niet-gevalideerde vragenlijst
Procesevaluatie: geen focusgroepen of vele (diepte) interviews gedaan
Dit onderzoek laat zien dat de 3 Goede Vragen folder bijdraagt aan het verbeteren van ‘samen beslissen’ bij RA- patiënten.
Dit is positief, echter nog niet optimaal.
Er moet onderzocht worden wat er méér moet gebeuren om een verdere stijging in ‘samen beslissen’ te bereiken.
Ziekenhuisbrede implementatie kan bijdragen aan verbeteren van ‘samen beslissen’.
Na toestemming RvB en steun van stafbestuur:
Je wilt meer factoren boven water krijgen die met SDM te maken hebben, zoals coping syle, angst depressie etc
Ook in focusgroepenwil je weten wat nou precies maakte dat pat meer sdm hebben ervaren, en de groep die dat niet aangaf: wat zit daar dan achter?
We gaan het nu zkhbreed uitrollen, met versch afdelingen (DM, ASTMA, maar ok chir afdelingen bijv)
Implementatie= verandermanagement:verkrijgen van draagvlak en behouden van nieuwe werkwijze
Is cultuurverandering die tijd kost
Dokter en RC cursus = onderdeel van de verbeterstarteoge
Representatieve groep, zoals ook in de CQI????
(geen verschil in leeftijd, geslacht, ziekte- specifieke kenmerken tussen de groepen)
moet ik hier niet zeggen: leeftijd signif verschillend maar dat je dat ook ziet in de cqi RA? Dit geldt ook voor mtx gebruik (meer bij non- respodenrs)
U ziet hier de flow chart:
125 patiënten werden geselecteerd
14 bleken geen RA te hebben en werden geëxcludeerd
57 patiënten vulden beide vragenlijsten in (responspercentage 51%).
Control Preference Scale= defined as "the degree of control an individual wants to assume when decisions are being made about medical treatment."
The CPS consists of five cards that each portrays a different role in treatment decision-making using a statement and a cartoon.
These roles range from the individual making the treatment decisions, through the individual making the decisions jointly with the physician, to the physician making the decisions.
WAAROM GEKOZEN IN DIT PROJECT: veel gebruikte methode om %verbetering sdm te meten, en veel gebruikt in w.o. O.a. In PILOT Nijmegen; boevendien sluit het mooi aan bij de door mij gekozen definitie (Makoul,
Responders- non- responders: chi square test; ongepaarde test (eenmaal);
Mc Nemar test: gepaarde data (2 metingen in d ezelfde groepen): voor- en nameting
Control Preference Scale= defined as "the degree of control an individual wants to assume when decisions are being made about medical treatment."
The CPS consists of five cards that each portrays a different role in treatment decision-making using a statement and a cartoon.
These roles range from the individual making the treatment decisions, through the individual making the decisions jointly with the physician, to the physician making the decisions.
WAAROM GEKOZEN IN DIT PROJECT: veel gebruikte methode om %verbetering sdm te meten, en veel gebruikt in w.o. O.a. In PILOT Nijmegen; boevendien sluit het mooi aan bij de door mij gekozen definitie (Makoul,
Negen essential elements (Makoul and Clayman, 2006
En hoe lukt dat dan in NL?
VBHC: patient values als uitkomst, voor lagere kosten: Meerwaarde voor de patient
VBHC: patient values als uitkomst, voor lagere kosten: Meerwaarde voor de patient
Dus: meerdere partijen in de zorg hebben gezegd: het moet anders, dat wil zeggen: de kwaliteit van zorg behouden en ook kostenbesparing nastreven.
De campagne is veel bredere ingestoken:
‘Verstandige keuzes’ geformuleerd vanuit de wetenschappelijke verenigingen;
Onderzoek naar praktijkvariatie;
Zorgevaluatie- onderzoek: effectiviteit behandeling.
Er wordt gestreefd naar ‘Samen Beslissen’
Joosten: syst review 11 RCT’s: SDM better outcomes in chr zktes
Kostenbesparend: DREAM registry: 4000 RA patienten: op jaarbasis: door ‘tight control’: 1 miljoen euro besparen; biologicals maken 800 miljoen euro van de zorgkosten, per jaar 14.000 euro per jaar; v Herwaarden: RCT (dus mogelijk geen SDM gedaan)
DAS meting systematisch bij RA
van Herwaarden N, van der Maas A, Minten MJM, van den Hoogen FHJ, Kievit W, van Vollenhoven RF, Bijlsma JWJ, van den Bemt BJF, den Broeder AA. Randomised controlled non-inferiority study of disease activity guided dose reduction and withdrawal of adalimumab and etanercept compared to usual care in rheumatoid arthritis. BMJ 2015: afbouw/stop a-TNF alfa vs usual care: non- inferior. (minim flare, ) Geen info over hoe dat gedaan is.
van Hulst LT, Creemers MC, Fransen J, Li LC, Grol R, Hulscher ME, van Riel PL. How to improve DAS28 use in daily clinical practice? A pilot study of a nurse-led intervention. Rheumatology (Oxford). 2010; 49 (4): 741-8. 4. Vermeer M, Kuper HH, Bernelot Moens HJ, Hoekstra M, Posthumus MD, van Riel PL, van de Laar MA. Adherence to a treat-to-target strategy in early rheumatoid arthritis: results of the DREAM remission induction cohort. Arthritis Res Ther. 2012; 23; 14 (6): R254.
Je doet het bij complexe keuzes (bijv bij effective decisions, bijv hysterectomie bij maligniteit), maar ook
Bij eenvoudige keuzes (zoals pat tijd geven om na te denken over med ide hij/zij moet gaan innemen),
-samen eens worden wat het probleem is
of wat de agenda is van het consult
Bij de recente internationale richtlijn voor management van RA wordt SDM aanbevolen.
Ondanks deze aanbevelingen gebeurt SDM nog te weinig:
Barrieres noemen
MAAR HOE IS HET DAN IN NL GESTELD MET SDM?
Nou, niet zo best dus
HIER NOEMEN: OM BARRIERSE TE BESLECHTEN EN SDM VERDER TE OPTIMALSEREN…… zijn keuzehulpen etc
Elwyn heeft het meest gebruikte model beschreven, met 3 stappen
Daarnaast is er ook voor kwetsbare pat groepen door oa Marcel Olde Rikkert een uitbreiding van het model vanElwyn beschreven, maar daar ga ik hier niet verder op in (zaken waarbij de dood om de hoek komt kijken en levensovertuiging een rol kunnen spelen
HIER NOEMEN: OM BARRIERSE TE BESLECHTEN EN SDM VERDER TE OPTIMALSEREN…… zijn keuzehulpen etc
Elwyn heeft het meest gebruikte model beschreven, met 3 stappen
Daarnaast is er ook voor kwetsbare pat groepen door oa Marcel Olde Rikkert een uitbreiding van het model vanElwyn beschreven, maar daar ga ik hier niet verder op in (zaken waarbij de dood om de hoek komt kijken en levensovertuiging een rol kunnen spelen
MISSCHIEN WEGLATEN??
We zijn uitgegaan van het veelgebruikte model van gezamenlijke besluitvorming van Elwyn e.a. waarin drie fasen worden onderscheiden in de besluitvorming.4
De drie fasen zijn ‘choice talk’, het uitwisselen van informatie en aanbieden van keuzemogelijkheden, ‘option talk’, beschrijven en overwegen van alle opties met voor- en nadelen, en ‘decision talk’, patiënt en dokter komen samen eventueel met behulp van keuzehulpen tot besluitvorming.
HIER NOEMEN: OM BARRIERSE TE BESLECHTEN EN SDM VERDER TE OPTIMALSEREN…… zijn keuzehulpen etc
Elwyn heeft het meest gebruikte model beschreven, met 3 stappen
Daarnaast is er ook voor kwetsbare pat groepen door oa Marcel Olde Rikkert een uitbreiding van het model vanElwyn beschreven, maar daar ga ik hier niet verder op in (zaken waarbij de dood om de hoek komt kijken en levensovertuiging een rol kunnen spelen
Wat is hier belangrijk?
Communicatie, interactie tussen 2, duidelijk leiding geven, leiding nemen, kunst van het volgen, daarnaast improvisatie en interpretatie; dus samenwerking en wederzijds vertrouwen.
Samen beslissen wordt vaak vergeleken met het dansen van een tango. De tango kent geen vaste pasjes, die geef je als experts al dansend samen vorm.
Een van de codes is: goede leiders dansen op het niveau van de volgers waarmee ze dansen.
Samenwerking en wederzijds vertrouwen.
Pilot: 6 verschillende specialismen; consulten van spec, aios en vpk; gebnruikt bij versch soorten beslissingen , per specialismen moesten in ieder geval 25 vragenlijsten worden gehaald
Control Preference Scale= defined as "the degree of control an individual wants to assume when decisions are being made about medical treatment."
The CPS consists of five cards that each portrays a different role in treatment decision-making using a statement and a cartoon.
These roles range from the individual making the treatment decisions, through the individual making the decisions jointly with the physician, to the physician making the decisions.
WAAROM GEKOZEN IN DIT PROJECT: veel gebruikte methode om %verbetering sdm te meten, en veel gebruikt in w.o. O.a. In PILOT Nijmegen; boevendien sluit het mooi aan bij de door mij gekozen definitie (Makoul,
Control Preference Scale= defined as "the degree of control an individual wants to assume when decisions are being made about medical treatment."
De a –CPS werd bepaald door het afnemen van een van de 13 vragen in devragenlijst, en pat konden op een 5 puntsschaal antwoorden: het meet de ERVAREN rol die ze hebben aangenomen bij beslissen; in studie bvan Nota werd heirvan ook gebruik gemaakt, en ook in nijmegen hebben ze deze gebruikt, vandaar dat wij hem gebruikten
The CPS consists of five cards that each portrays a different role in treatment decision-making using a statement and a cartoon.
These roles range from the individual making the treatment decisions, through the individual making the decisions jointly with the physician, to the physician making the decisions.
WAAROM GEKOZEN IN DIT PROJECT: veel gebruikte methode om %verbetering sdm te meten, en veel gebruikt in w.o. O.a. In PILOT Nijmegen; boevendien sluit het mooi aan bij de door mij gekozen definitie (Makoul,
Control Preference Scale= defined as "the degree of control an individual wants to assume when decisions are being made about medical treatment."
De a –CPS werd bepaald door het afnemen van een van de 13 vragen in devragenlijst, en pat konden op een 5 puntsschaal antwoorden: het meet de ERVAREN rol die ze hebben aangenomen bij beslissen; in studie bvan Nota werd heirvan ook gebruik gemaakt, en ook in nijmegen hebben ze deze gebruikt, vandaar dat wij hem gebruikten
The CPS consists of five cards that each portrays a different role in treatment decision-making using a statement and a cartoon.
These roles range from the individual making the treatment decisions, through the individual making the decisions jointly with the physician, to the physician making the decisions.
WAAROM GEKOZEN IN DIT PROJECT: veel gebruikte methode om %verbetering sdm te meten, en veel gebruikt in w.o. O.a. In PILOT Nijmegen; boevendien sluit het mooi aan bij de door mij gekozen definitie (Makoul,
Control Preference Scale= defined as "the degree of control an individual wants to assume when decisions are being made about medical treatment."
De a –CPS werd bepaald door het afnemen van een van de 13 vragen in devragenlijst, en pat konden op een 5 puntsschaal antwoorden: het meet de ERVAREN rol die ze hebben aangenomen bij beslissen; in studie bvan Nota werd heirvan ook gebruik gemaakt, en ook in nijmegen hebben ze deze gebruikt, vandaar dat wij hem gebruikten
The CPS consists of five cards that each portrays a different role in treatment decision-making using a statement and a cartoon.
These roles range from the individual making the treatment decisions, through the individual making the decisions jointly with the physician, to the physician making the decisions.
WAAROM GEKOZEN IN DIT PROJECT: veel gebruikte methode om %verbetering sdm te meten, en veel gebruikt in w.o. O.a. In PILOT Nijmegen; boevendien sluit het mooi aan bij de door mij gekozen definitie (Makoul,
Control Preference Scale= defined as "the degree of control an individual wants to assume when decisions are being made about medical treatment."
De a –CPS werd bepaald door het afnemen van een van de 13 vragen in devragenlijst, en pat konden op een 5 puntsschaal antwoorden: het meet de ERVAREN rol die ze hebben aangenomen bij beslissen; in studie bvan Nota werd heirvan ook gebruik gemaakt, en ook in nijmegen hebben ze deze gebruikt, vandaar dat wij hem gebruikten
The CPS consists of five cards that each portrays a different role in treatment decision-making using a statement and a cartoon.
These roles range from the individual making the treatment decisions, through the individual making the decisions jointly with the physician, to the physician making the decisions.
WAAROM GEKOZEN IN DIT PROJECT: veel gebruikte methode om %verbetering sdm te meten, en veel gebruikt in w.o. O.a. In PILOT Nijmegen; boevendien sluit het mooi aan bij de door mij gekozen definitie (Makoul,
Dank aan Maren Karreman, Martijn Kuijper, Piet v Riel, (en Annelieke Pasma, alsmede de studentens voor het handmatig invoeren in de datamanangementsystemen , Annelieke Pasma (EMC), Anouk Knops (NPCF), Marjan Faber (IQ Healthcare), Sjoerd Hilkhuijsen & Martine Goverde afd Marketing/ Strategie MSZ,
Verder: secretariaat reumatologie, baliepersoneel, TL Marieke Holtrop, de reumatologen die medewerking wilden verlenen aan interviews, alle RA patienten, Management/RvB (A Weel)
Van de 8 mesnen die tijdesn de voormeting zeiden: de ARTS NAM DE BESLISSING, bleven er bij de nameting 2 gelijk, 4 gingen er naar ‘nam de arts de beslissing, rek houdend met mij, en ging er 1 naar samen beslissen.
Van de 8 mesnen die tijdesn de voormeting zeiden: de ARTS NAM DE BESLISSING, bleven er bij de nameting 2 gelijk, 4 gingen er naar ‘nam de arts de beslissing, rek houdend met mij, en ging er 1 naar samen beslissen.
Van de 8 mesnen die tijdesn de voormeting zeiden: de ARTS NAM DE BESLISSING, bleven er bij de nameting 2 gelijk, 4 gingen er naar ‘nam de arts de beslissing, rek houdend met mij, en ging er 1 naar samen beslissen.
Van de 8 mesnen die tijdesn de voormeting zeiden: de ARTS NAM DE BESLISSING, bleven er bij de nameting 2 gelijk, 4 gingen er naar ‘nam de arts de beslissing, rek houdend met mij, en ging er 1 naar samen beslissen.
Van de 8 mesnen die tijdesn de voormeting zeiden: de ARTS NAM DE BESLISSING, bleven er bij de nameting 2 gelijk, 4 gingen er naar ‘nam de arts de beslissing, rek houdend met mij, en ging er 1 naar samen beslissen.
Beperkingen van onderzoek leiden toch altijd tot nieuwe initiatieven: