VERGİ HARCAMALARI: VERGİ KOLAYLIKLARI, VERGİ AVANTAJLARI, VERGİ TEŞVİKLERİ
•
0 likes•354 views
VERGİ HARCAMALARI: VERGİ KOLAYLIKLARI, VERGİ AVANTAJLARI, VERGİ TEŞVİKLERİ
Recommended
More Related Content
What's hot
What's hot (18)
Similar to VERGİ HARCAMALARI: VERGİ KOLAYLIKLARI, VERGİ AVANTAJLARI, VERGİ TEŞVİKLERİ
Similar to VERGİ HARCAMALARI: VERGİ KOLAYLIKLARI, VERGİ AVANTAJLARI, VERGİ TEŞVİKLERİ (18)
More from COSKUN CAN AKTAN
More from COSKUN CAN AKTAN (20)
VERGİ HARCAMALARI: VERGİ KOLAYLIKLARI, VERGİ AVANTAJLARI, VERGİ TEŞVİKLERİ
- 1. O P T İ M A L V E R G İ L E M E İ L K E L E R İ A Ç I S I N D A N V E R G İ H A R C A M A L A R I N I N B İ R E L E Ş T İ R İ S İ Bu sunum şu kaynaktan yararlanılarak hazırlanmıştır: Coşkun Can Aktan, Mali Ayrımcılık: Ankara: Seçkin Yayınları, 2019. Sunumu Hazırlayan :GİZEM KÖSLÜ P R O F. D R . C O Ş K U N C A N A K TA N
- 2. Vergi harcamaları, ideal bir vergi sisteminde bulunması gereken ilkeler ile uyumlu değildir. Optimal vergileme adını verdiğimiz vergi sistemi; ideal vergileme ilkeleri üzerine inşa edilmiştir. Optimal vergileme (optimal taxation) başta Nobel ekonomi ödülü sahibi James Mirlees’in katkıları ile oluşturulmuş bir teoridir. Ancak burada optimal vergileme kavramı Mirless’in perspektifinden farklı olarak sadece ideal vergileme ilkelerinin mevcut olduğu bir sistem olarak ele alınmıştır.
- 3. VERGİ HARCAMALARI HİÇBİR ŞEKİLDE “ADALET İLKESİ” İLE BAĞDAŞMAZ! Tam aksine vergi harcamaları verginin öznesi ve nesnesi üzerinden bir ayrımcılık yapar. ÖRNEĞİN; Vergi mükellefi olması gereken kişiler ya da kurumlar vergi dışı bırakılabilir. Vergiye tabi olması gereken bir konu vergi dışı bırakılabilir.
- 4. VERGİ HARCAMALARI “KANUN ÖNÜNDE EŞİTLİK” İLKESİNİN AÇIK İHLALİDİR! Hukuk devletinin en temel ilkelerinden birisi “kanun önünde eşitlik” ilkesidir. Bu ilke yasalar önünde herkesin eşit olmasını ve herkese eşit davranılmasını şart koşar.
- 5. VERGİ HARCAMALARI “GENELLİK” İLKESİNE AYKIRI BİR UYGULAMADIR! • Herkes, dil, ırk, cinsiyet, siyasi düşünce, felsefi inanç, din ve mezhep ayırımı gözetilmeksizin kanun önünde eşit olmalıdır. • Hiçbir kişiye, zümreye veya sınıfa imtiyaz tanınmamalıdır.
- 6. VERGİ HARCAMALARI VERGİLEMEDE “BASİTLİK” İLKESİNE UYGUN OLMAYAN BİR UYGULAMADIR! Açık Anlaşılır Kesin Belirli Vergi mevzuatı karmaşıklaşır. İdeal vergileme ilkelerinden uzaklaşır. Vergi uzmanları mali müşavirler vs. bile vergi sistemini anlamakta güçlük çekebilirler. İDEALVERGİ SİSTEMİ; VERGİ HARCAMALARI OLDUĞUNDA
- 7. VERGİ HARCAMALARI VERGİLEMEDE “ETKİNLİK İLKESİ” İLE BAĞDAŞMAZ! VERGİ İDARESİ AÇISINDAN; • Vergi harcamaları vergi sistemini etkinlikten uzaklaştırır. • Vergi harcamalarının artmasına bağlı olarak vergi idaresinde ‘‘vergi harcama bürokrasisi’’ ortaya çıkarır. • Vergi harcamaları idari maliyetleri yükseltir. MÜKELLEFLER AÇISINDAN; • Vergi harcamaları vergi mükellefleri açısından ilave maliyetlere neden olur. o İşlem maliyeti, zaman maliyeti vs. • Artan maliyetler mükellefleri vergi sığınakları ve vergi boşlukları aramaya yöneltir. • Ayrıca mükellefler vergi avantajı elde etmek için rant kollama çabalarını da arttırırlar.
- 8. VERGİ HARCAMALARI “TARAFSIZLIK İLKESİ” İLE BAĞDAŞMAZ! • Hükümetler iradi/takdiri vergi politikaları kullanarak vergi sistemine müdahalelerini arttırırlar. • Müdahalelerini arttırmaları da makro ekonomik karar ve tercihleri olumsuz etkiler. • Örnek: tasarruf ve yatırım kararları
- 9. VERGİ HARCAMALARI, “AÇIKLIK” VE “GÖRÜLEBİLİRLİK” İLKELERİNİ İHLAL EDER! • Bürokrasi gizlilik ve örtbası sever ve mümkün olduğunca “arka-kapıdan harcama” (backdoor spending) ve “gizli-saklı teşvikler” uygulama yollarını arar. • Bütçe dışı harcamalar ve bütçe dışı fonlar ve bütçe dışı vergi harcamaları uzun yıllar boyunca kamu harcamalarının saydam bir şekilde görülmesini engellemiştir ve hala bir sorun olmaya devam etmektedir.
- 10. OPTİMAL VERGİLEME İLKELERİ-VERGİ HARCAMALARI İLİŞKİSİ OPTİMALVERGİLEME İLKELERİ ADALET-EŞİTLİK İLKESİ • Yatay Adalet • Dikey Adalet • Kanun Önünde Eşitlik -Vergi yasaları herkese eşit ve aynı şekilde uygulanmalıdır. • Vergi harcamaları kanun önünde eşitlik yatay ve dikey adalet ilkelerini açık olarak ihlal eden uygulamalardır VERGİ HARCAMALARI ELEŞTİRİSİ ✔ ×
- 11. OPTİMAL VERGİLEME İLKELERİ-VERGİ HARCAMALARI İLİŞKİSİ OPTİMALVERGİLEME İLKELERİ İSTİKRAR İLKESİ • Öngörülebilirlik • Bağlayıcılık • Kurallarda İstikrar -Vergi ile ilgili kurallar çok sık değişmemeli ve kurallar siyasal otoriteleri bağlayıcı olmalıdır. • Vergi harcamaları idarenin iradi-takdiri karar ve uygulamaları ile gerçekleşir. • Bu idari tasarrufların neticesi ise vergi ayrıcalıklarıdır. • Vergi ayrıcalıkları da vergi sitemini istikrardan uzaklaştırır. VERGİ HARCAMALARI ELEŞTİRİSİ ✔
- 12. OPTİMAL VERGİLEME İLKELERİ-VERGİ HARCAMALARI İLİŞKİSİ OPTİMALVERGİLEME İLKELERİ ETKİNLİK İLKESİ • Maliyet Etkinliği • Yönetimde Etkinlik=Verimlilik • Hizmette Etkinlik - İdari maliyetler, uyum maliyetleri, işlem maliyetleri gibi vergileme maliyetleri en düşük seviyede olmalıdır - Ayrıca maliyet etkinliği kadar hizmet maliyetleri de önemlidir. • Vergi harcamaları ilave bir vergi bürokrasisi oluşturur. • Hem vergi yükümlülerinin hem de vergi idaresinin vergi maliyetleri artar. VERGİ HARCAMALARI ELEŞTİRİSİ ✔
- 13. OPTİMAL VERGİLEME İLKELERİ-VERGİ HARCAMALARI İLİŞKİSİ OPTİMALVERGİLEME İLKELERİ BASİTLİK İLKESİ • Açıklık • Görülebilirlik • Belirlilik = Kesinlik - Vergiler basit, açık, anlaşılır, belirli ve kesin olmalıdır. - Vergi yükü görülebilir olmalıdır. • Vergi istisna ve muafiyetleri, matrah indirimleri, vergi oranlarında indirimler ve mahsup ve iade işlemleri gibi uygulamalar vergi sistemini karmaşık hale getirir. • Vergi sistemini basitlikten uzaklaştırır. VERGİ HARCAMALARI ELEŞTİRİSİ ✔
- 14. OPTİMAL VERGİLEME İLKELERİ-VERGİ HARCAMALARI İLİŞKİSİ OPTİMALVERGİLEME İLKELERİ GENELLİK İLKESİ • Vergi Ayrıcalığı Sağlamama • Kanun Önünde Eşitlik - Vergi siteminde hiçbir kişi ya da kesime vergi imtiyazları (istisna ve muafiyetler, özel teşvikler, indirimler vs.) tanınmamalıdır. • Vergi sisteminde belirli kişi, grup, sektörler ve endüstrilere sağlanan vergi imtiyazları açı bir şekilde genellik ilkesini ihlal eder. VERGİ HARCAMALARI ELEŞTİRİSİ ✔
- 15. OPTİMAL VERGİLEME İLKELERİ-VERGİ HARCAMALARI İLİŞKİSİ OPTİMALVERGİLEME İLKELERİ TARAFSIZLIK İLKESİ • TasarrufVeYatırım Kararları İle Çalışma Gayreti Üzerinde Nötr Etki - Tarafsızlık, vergilerin ekonomik birimlerin karar ve tercihlerini etkilemeyecek özelliklerde olmasın ifade eder. • Vergi harcamaları; müdahaleci vergi politikası araçlarıdır. • Vergi sisteminde tarafsızlık ilkesini zedeler. VERGİ HARCAMALARI ELEŞTİRİSİ ✔
- 16. SONUÇ Vergi harcamaları belirli kişiler, gruplar, sektörler lehine özel vergisel ayrıcalıklardır ve sonuçta vergi ayrımcılığı sorununu ortaya çıkarırlar. Vergi harcamaları, ideal(optimal) vergileme ilkelerinin çoğu ile uyumlu değildir ve bu ilkelere aykırılık teşkil eder. Hükümetlerin vergi harcamalarına yönelik aldıkları iradi takdiri kararları meclis onayını gerek görmeksizin hızlı ve kolay bir şekilde uygulamaya geçirmeleri vergi hukukunda daimilik ve istikrar ilkesini ihlal eder. Daimilik ve istikrar ilkesi ortadan kalktığında öngörülebilirlik ilkesi de zedelenir. Ayrıca belirli mükellef gruplarına yönelik düzenlemeler ‘‘kanun önünde eşitlik’’ ilkesini yok eder ve ‘‘vergi ayrımcılığı’’nın vergi sisteminde yerleşmesine neden olur.