BİR SOSYAL SERMAYE OLARAK GÜVEN

1. BİR
SOSYAL SERMAYE
OLARAK GÜVEN
Bu sunum şu kaynaktan yararlanılarak hazırlanmıştır:
Coşkun Can Aktan & Hilmi Çoban, “Bir Sosyal Sermaye Olarak Güven”
Pazarlama ve İletişim Kültürü Dergisi, 2008/1.
Sunumu Hazırlayan: Ayşe Gökçe Tak
Prof. Dr. Coşkun Can Aktan

2. Güven

3. Sosyal Sermayenin Tanımı
• Francis Fukuyama öncülüğünde bulunmuş olup birçok çalışmalar yapılmıştır.
• Fukuyama’ya göre; “Sosyal Sermaye”, insanlar arasındaki eşgüdümü ve
işbirliğini teşvik eden ve içtenliğin hakim olduğu normlar birliğidir”
(Fukuyama, 1999).
• Fukuyama, bu normlar birliğinin itici gücünü “güven”
unsuruna dikkati çekmekte ve gönüllü işbirliğinde güven
faktörünü ön planda tutmaktadır.

4. Sosyal Sermayenin Özellikleri
Tüm görüşler;
ekonomik, sosyal ve
politik alanları
birleştirir, sosyal
ilişkilerin ekonomik
sonuçları etkilediğini,
ekonominin de bunları
etkilediği görüşünü
savunur.
Kalkınma sonuçları
için gerekli potansiyeli
bulundurduğu
görüşünü
savunurlarken diğer
taraftan da negatif
etkilerinin tehlikeleri
üzerinde
durmaktadırlar.
Ekonomi kurumları arasındaki
ilişkilerle, yasal ve yasal olmayan
örgütlerin ekonomik kalkınmanın
etkilerini artırmada nasıl etkili
olabileceğini araştırırlar.

5. Francis Fukuyama Kimdir?
1952 Chicago doğumludur. Lisansını Cornell
Üniversitesi’nde; doktorasını da Harvard
Üniversitesi’nde yapmıştır. ABD Dışişleri
Bakanlığı’nda Ortadoğu uzmanı ve Genel Direktör
Yardımcısı olarak çalışmıştır. Huntington ile
birlikte bir süre The Journal of Democracy
Dergisinin editörlüğünü yapmıştır.
Fukuyama, 2005 yılından beri Johns Hopkins
Üniversitesinde uluslararası iktisat politikası öğretim
üyesi olarak görev yapmakta ve The American
Interest Dergisinin yayın kurulu başkanlığını
yürütmektedir.

6. BİR
SOSYAL SERMAYE
OLARAK GÜVEN
GÜVEN KAVRAMI

7. GÜVEN KAVRAMI VE TANIMI
Güven, karşı tarafın davranışlarının
ortaya koyacağı önemli sonuçların
beklentisine dayalı olarak duyarlı
davranma istekliliğidir.
Heimovics’a göre, bireyin başka bir
bireyin veya sosyal grubun özverili
davranacağına ilişkin sahip olduğu
beklentilerdir.
Luhmann’a göre, kişinin, karşı
tarafın adil, ahlak kurallarına uygun
ve öngörülebilir şekilde
davranacağına olan inancıdır.
Fukuyama, 2005:37
Üyelerinin ortaklaşa paylaşılan
normlara dayalı, belli bir düzen,
dürüstlük, işbirliği ve dayanışma
içinde davrandığı toplumda ortaya
çıkan beklentilerdir.

8. İlişkileri ve
toplumları bir
arada tutar.
Dinamik bir
süreçtir.
GÜVEN KAVRAMININ ÖZELLİKLERİ
Yalnızca bireysel
psikoloji ve
kişisel tutumlarla
açıklanabilecek
bir şey değildir.
Soyut bir kavram
olmakla birlikte,
sürekli biçimde
gösterilen çabanın
ürünüdür.

9. GÜVEN KAVRAMININ ÖZELLİKLERİ
Tarihsel bir
şeydir, ama
geçmişe bağlı
olmaktan çok
geleceğe
gebedir.
Bir ruh hali ve
duygusal beceri
meselesidir.
Toplumsal kültürün
bir ürünüdür.
Taahhütlerde
bulunmayı ve bunları
yerine getirmeyi
zorunlu kılar.
Francis Fukuyama
“yüksek güvenli”
toplumlar ile “düşük
güvenli” toplumlar
arasında o ünlü
ayrımı yaparken,
aslında değiştirilip
beslenebilen
duygusal pratiklere
atıfta bulunuyordu.

10. • Özgüven; güvenin temel ve ayrılmaz parçası iken korku, kontrol ve güç güvenin bütünleyicisi değil,
alternatifleridir.
• Güven, doğruluğun kopmaz bir parçasıdır.
• Güvenmeme çoğu kez kişinin özgüven yoksunluğunun bir
uzantısıdır.
• Güven “nötr” bir karakter özelliği değildir
GÜVEN KAVRAMININ ÖZELLİKLERİ
• Güven kavramı içinde incelenen özgüven kavramı, kişinin güven mekanizmalarını kullanmasını
sağlayan temel beceri yeteneğidir.

11. BİR
SOSYAL SERMAYE
OLARAK GÜVEN
GÜVEN TÜRLERİ

12. GÜVEN TÜRLERİ
" BU ÖDEV DEMO GÖSTERİM AMAÇLI HAZIRLANMIŞTIR "
Genel Güven
Kişisel Güven
Ahlaki Güven
Stratejik Güven
Kurumsal Güven
Sürece Dayalı Güven
Siyasal Güven
Yatay Güven
Dikey Güven
Bilişsel Güven
Duygusal Güven

13. III.I. – GENEL GÜVEN
• İnsanların güvene ilişkin davranışları ve tutumları, üyesi oldukları grubun güven
konusundaki eğilimleri ile paralellik göstermektedir. Aynı şekilde insanlar
başkalarına güvenme sürecinde, onların içinde bulundukları grubun güven
konusundaki genel düşüncelerinden etkilenirler.
• Genel olarak iyi ve güvenilir bir yönetim sisteminde yer alan kişiler “güvenilir”
olarak kabul edilebilirken, güvenilir olmayan bir kültürel miras devralmış olan
insanlar “güvenilmez” olarak kabul edilebilir.

14. III.II. – KİŞİSEL GÜVEN
• İnsanlar başkalarının kişisel niteliklerine bağlı olarak güven davranışlarını
belirleyebilirler. Güven tanımlamalarında belirtildiği üzere güveni kolaylaştıran
bir çok kişilik özelliği bulunmaktadır.
• Doğruluk, bilinçli tutarlılık, dürüstlük, samimiyet, ahlaki olma, adil olma vb.
nitelikler herhangi birine güvenmeye yol açan niteliklerdir. Bu nitelikler
odağında oluşan güven “kişisel güven” olarak ifade edilebilir.

15. III.III.– SÜRECE DAYALI GÜVEN
• Güven oluşturma oldukça uzun ve istikrarlı tekrarı gerektiren bir süreçtir. Bu
süreç içerisindeki temel nokta, karşılıklı iletişim ve etkileşim içerisinde gelişen
sosyal ilişkilerin güvenme veya güvenmeme konusunda referans olmasıdır.
• Özellikle açık iletişim kaynakları ile desteklenmeyen bir süreç, güven
oluşumunu geciktirmekte veya güven konusunda gereksiz riskler alınmasına
neden olmaktadır.

16. III.IV.– AHLAKİ GÜVEN
• Bir kişinin çok önem verdiği değerleri, onunla en çok paylaşan kişilere duymuş olduğu
bir inançtır.
• Aynı değerler etrafında toplanabilmiş insanlar arasında ki ahlaki güven sürecini
başlatır.

17. III.V.– STRATEJİK GÜVEN
• Daha kısmi bir güveni ifade etmektedir.
• Stratejik güven insanların nasıl davranacağına ilişkin sahip olduğumuz beklentilerdir.
• Stratejik güven yalnızca insanların tanıdığı insanlarla aralarında iş birliğinin oluşmasına
ve artmasına yardımcı olur.

18. III.VI.– KURUMSAL GÜVEN
• Toplumdaki muhtelif kurum ve kuruluşlara yani; hükümet, siyasal partiler, sivil toplum
kuruluşları, ordu, medya vs. olan sevgi ve sempatiyi ifade eder.
• Şüphesiz, bu sevgi ve sempatinin oluşması kurumların gösterdikleri tutarlı ve istikrarlı davranış ve eylemlerden
etkilenir.
‘ Büyük başarılar, küçük adımlarla başlar.’

19. III.VII.– SİYASAL GÜVEN
• Devletin faaliyetlerinin, herhangi bir kişinin devletin fonksiyonlarının ne
olması gerektiği konusundaki beklentilerine uygun olduğuna ilişkin inançtır
(Miller, 1974:989).
• Easton siyasal destek ile ilgili çalışmalarında “spesifik destek” ve “yaygın
destek” kavramlarını ayırmıştır. Spesifik destek devletin hizmet çıktılarından
ve performansından memnun olmayı ifade etmektedir.

20. III.VIII.– IX - DİKEY – YATAY GÜVEN
• Özellikle organizasyonlardaki güven türlerini ayrıştırmaktadır. Buna göre
dikey güven, kurallar içinde sorumlulukların yerine getirileceği ve
karşılığında elde edilen hak ve kazançların verileceğine ilişkin
organizasyonun ast ve üst üyeleri arasında sağlanmış olan güveni ifade eder.
• Yatay güven ise, organizasyon içinde benzer pozisyon ve seviyedeki üyeler
arasındaki güveni ifade etmektedir (Scholz & Lubell, 1998:400).

21. III.X – ZİHİNSEL (COGNITIVE) VE DUYGUSAL
GÜVEN
• Ayrımın temel dayanağı, güvenin objektif veya subjektif kriterlere dayalı olup
olmamasıdır (Lewis & Weigert, 1985:972). Zihinsel güven diğerlerinin
güvenilirliği, sorumluluk anlayışı ve liyakati çerçevesinde yapılan
değerlendirmelerle oluşur.
• Duygusal güven ise diğer insanlarla olan ilişkiler ve etkileşimlerden ortaya
çıkan düşünce ve kaygılara bağlı olarak sübjektif değerlendirmeler sonucu
oluşur (McAllister, 1995:25-27).

22. BİR
SOSYAL SERMAYE
OLARAK GÜVEN
GÜVENİN BOYUTLARI

23. GÜVENİN BOYUTLARI
Güven, toplumsal düzene yönelik koordinasyon mekanizmasının anahtarıdır. Güven kavramının tanımlanmasında
kullanılan farklı nitelikler ve farklı vurgular ışığında güven, dört ayrı boyutta ele alınabilir (Adler, 2001:217-219).
Güvenin Kaynakları : Alışkanlıklar, kazançlar ve normlar güvenin oluşmasına kaynaklık eden temel etmenlerdir.
Tekrarlanan etkileşimler sonucu ortaya çıkan alışkanlıklar, elde edilen kazançlar, öngörülebilirliği ve güvenilirliği yaratan
normlar güvenin kaynaklarını oluşturmaktadır.
Güven Mekanizmaları : Bu mekanizmalar daha çok pratiğe yöneliktir. Güven, kişiler arasında doğrudan iletişim, itibar ve
kurumsal çerçeve mekanizmaları yoluyla oluşturulabilir. Doğrudan iletişim kişiler arası güvenin oluşturulmasında temel
etmen iken, kurumlar arası veya kurumlara güvenin temel mekanizması ise kurumsal çerçevedir.
Güvenin Objeleri : Güven; bireyler, sistemler ve topluluklar gibi objelerin bir bütünüdür. Ancak sosyal psikoloji
uzmanlarının çoğu bireyler üzerine odaklanmışlardır. (Bigley and Pearce, 1998)
Güvenin Temelleri : Güven; bireyler, sistemler ve topluluklar arasında liyakat, doğruluk, sadakat vb. temeller üzerine
kurulan, doğrudan iletişim gibi mekanizmalar yoluyla alışkanlıkların ve kazançların gerçekleşmesini sağlayan, toplumsal
koordinasyonun sağlanmasında anahtar rol oynayan bir kavramdır.

24. Prof.Dr. Coşkun Can Aktan
Dokuz Eylül Üniversitesi, İİBF Öğretim Üyesi &
Sosyal Bilimler Araştırmaları Derneği
http://www.sobiad.org
Professor Coşkun Can Aktan
Dokuz Eylul University, Faculty of Economics and Management &
Social Sciences Research Society
http://www.sobiad.org
CAN AKTAN: Sosyal Bilimler Kütüphanesi
CAN AKTAN: Social Science Library
http://www.canaktan.org
CAN AKTAN: Yaşam Felsefesi ve Gezme Sanatı
CAN AKTAN: Philosophy of Life and Art of Travel
http://www.canaktan.net