Nhận viết luận văn Đại học , thạc sĩ - Zalo: 0917.193.864 Tham khảo bảng giá dịch vụ viết bài tại: vietbaocaothuctap.net Download luận văn đồ án tốt nghiệp ngành sư phạm hóa học với đề tài: Ứng dụng Moodle để hỗ trợ việc giảng dạy và tự học chương Hidrocacbon thơm - Nguồn hidrocacbon thiên nhiên - Hệ thống hóa về hidrocacbon – lớp 11

1. TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM TP. HỒ CHÍ MINH
KHOA HÓA HỌC
KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP
Tên đề tài:
SỬ DỤNG MOODLE THIẾT KẾ WEBSITE
HỖ TRỢ VIỆC TỰ HỌC
CHƯƠNG HIDROCACBON THƠM - NGUỒN
HIDROCACBON THIÊN NHIÊN - HỆ THỐNG HÓA
HIDROCACBON - LỚP 11 CƠ BẢN
GVHD: ThS. Phan Đồng Châu Thủy
Sinh viên thực hiện: Trần Thị Kim Liên
Lớp: Sư phạm Hóa học K35A
Niên khóa 2009- 2013

2. 1
Lời cảm ơn
Để thực hiện được khóa luận này, em đã nhận được rất nhiều sự hướng dẫn,
chỉ bảo và giúp đỡ của các thầy cô. Những ý kiến đóng góp đó đã giúp em có những
định hướng chính xác và đúng đắn hơn trong quá trình thực hiện khóa luận này.
Chính thầy cô là người đã dành biết bao tâm huyết và công sức giúp chúng em có
thể nắm được tri thức, hình thành những kĩ năng cần thiết để có thể trở thành
những người giáo viên tốt trong tương lai.
Em xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc đến cô Phan Đồng Châu Thủy – người đã
tận tình hướng dẫn, giúp đỡ em trong suốt quá trình thực hiện và hoàn thành khóa
luận.
Em xin chân thành gửi lời cảm ơn đến các thầy cô và các em học sinh lớp
11D3 trường Trung học phổ thông Marie Curie đã tạo điều kiện cho em hoàn thành
quá trình thực nghiệm sư phạm.
Cuối cùng, em xin gửi lời tri ân sâu sắc đến gia đình, những bạn bè thân thiết
đã động viên, ủng hộ em trong suốt quá trình thực hiện khóa luận.
Mặc dù em đã cố gắng hết sức nhưng với thời gian và năng lực có hạn nên
khóa luận còn nhiều khuyết điểm và sai sót. Kính mong nhận được sự góp ý, nhận
xét của thầy cô để khóa luận được hoàn chỉnh hơn.
Một lần nữa , em xin gửi lời tri ân đến thầy cô và mọi người.
Thành phố Hồ Chí Minh
Tháng 5/2013

3. 2
MỤC LỤC
Lời cảm ơn.........................................................................................................1
Danh mục các bảng ..........................................................................................6
Danh mục các hình...........................................................................................7
MỞ ĐẦU............................................................................................................9
Chương 1 CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN CỦA ĐỀ TÀI..................14
1.1 Tổng quan vấn đề nghiên cứu ...........................................................14
1.2 Tổng quan về phương pháp dạy học hóa học ...................................16
1.2.1 Những yêu cầu chung đối với phương pháp dạy học hóa học......16
1.2.2 Những yêu cầu cụ thể đối với phương pháp dạy học hóa học......16
1.3 Đổi mới phương pháp dạy học..........................................................17
1.3.1 Định hướng đổi mới phương pháp dạy học ..................................17
1.3.2 Xu hướng đổi mới phương pháp dạy học .....................................18
1.3.3 Đổi mới phương pháp dạy học bằng công nghệ thông tin............19
1.3.4 Vai trò của công nghệ thông tin đối với dạy học..........................20
1.4 Tự học................................................................................................21
1.4.1 Tự học là gì? .................................................................................21
1.4.2 Các kỹ năng tự học........................................................................22
1.4.3 Các hình thức tự học .....................................................................24
1.4.4 Chu trình dạy – tự học...................................................................25
1.4.5 Vai trò của tự học .........................................................................26
1.4.6 Tự học qua mạng và lợi ích của nó ..............................................28
1.5 Tổng quan về hệ thống quản lý học tập ...........................................30

4. 3
1.5.1 Khái niệm về hệ thống quản lý học tập.........................................30
1.5.2 Tính năng của hệ thống quản lý học tập .......................................30
1.6 Hệ thống quản lý học tập Moodle ....................................................35
1.6.1 Moodle là gì? ...............................................................................36
1.6.2 Các đặc điểm chính của Moodle...................................................36
1.6.3 Hướng dẫn cài đặt Moodle cục bộ trên Windows ........................37
1.6.4 Khái quát một khóa học ................................................................46
1.6.5 Những định dạng khóa học...........................................................46
1.6.6 Chỉnh sửa nội dung khóa học........................................................47
Kết luận chương 1 ..........................................................................................49
Chương 2 ỨNG DỤNG MOODLE HỖ TRỢ VIỆC GIẢNG DẠY VÀ TỰ
HỌC CHƯƠNG HIDROCACBON THƠM - NGUỒN HIDROCACBON THIÊN
NHIÊN - HỆ THỐNG HÓA VỀ HIDROCACBON LỚP 11 CƠ BẢN..............50
2.1 Tìm hiểu về chương Hidrocacbon thơm - Nguồn hidrocacbon thiên
nhiên - Hệ thống hóa về hidrocacbon – Lớp 11 cơ bản........................................50
2.1.1 Cấu trúc chương Hidrocacbon thơm - Nguồn hidrocacbon thiên
nhiên - Hệ thống hóa về hidrocacbon – Lớp 11 cơ bản....................................50
2.1.2 Chuẩn kiến thức – kỹ năng của chương Hidrocacbon thơm -
Nguồn hidrocacbon thiên nhiên - Hệ thống hóa về hidrocacbon......................51
2.1.3 Các nguyên tắc sư phạm và phương pháp dạy học được sử dụng
trong giảng dạy chương Hidrocacbon thơm - Nguồn hidrocacbon thiên nhiên -
Hệ thống hóa về hidrocacbon............................................................................53
2.2 Nguyên tắc thiết kế website hỗ trợ hoạt động dạy – học của giáo viên
và học sinh ...........................................................................................................57
2.2.1 Về nội dung...................................................................................58
2.2.2 Về hình thức..................................................................................58

5. 4
2.2.3 Về tính năng..................................................................................59
2.3 Quy trình thiết kế website .................................................................60
2.3.1 Định hướng việc thiết kế website .................................................60
2.3.2 Thiết kế nội dung website.............................................................60
2.3.3 Hoàn thiện và giới thiệu địa chỉ trang web...................................61
2.4 Giới thiệu tổng quan về website........................................................61
2.5 Nội dung website...............................................................................65
2.5.1 Bài 35: Benzen và đồng đẳng .......................................................65
2.5.2 Bài 37: Nguồn hidrocacbon thiên nhiên .......................................74
2.5.1 Bài 38: Hệ thống hóa hidrocacbon................................................77
2.6 Ứng dụng website Hello Hóa học để hỗ trợ quá trình dạy – học
chương Hidrocacbon thơm – Nguồn hidrocacbon thiên nhiên – Hệ thống hóa
hidrocacbon của giáo viên và học sinh lớp 11 cơ bản..........................................82
2.6.1 Giáo án bài “Benzen và đồng đẳng – Một số hidrocacbon thơm
khác” .......................................................................................................83
2.6.2 Giáo án bài “Hệ thống hóa hidrocacbon” ....................................93
Kết luận chương 2 ..........................................................................................99
Chương 3 THỰC NGHIỆM SƯ PHẠM ....................................................100
3.1 Mục đích thực nghiệm.....................................................................100
3.2 Đối tượng thực nghiệm....................................................................100
3.3 Tiến hành thực nghiệm....................................................................101
3.3.1 Chuẩn bị thực nghiệm.................................................................101
3.3.2 Quy trình thực nghiệm................................................................101
3.4 Phương pháp phân tích kết quả thực nghiệm..................................103
3.5 Kết quả thực nghiệm .......................................................................104

6. 5
3.5.1 Kết quả thực nghiệm định lượng ................................................104
3.5.2 Kết quả thực nghiệm định tính....................................................107
3.6 Nhận xét chung sau quá trình thực nghiệm sư phạm ......................113
KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ......................................................................115
TÀI LIỆU THAM KHẢO ...........................................................................119
PHỤ LỤC ......................................................................................................122

7. 6
Danh mục các bảng
Bảng 1.1. Xu hướng đổi mới phương pháp dạy học với sự hỗ trợ của công nghệ
thông tin.....................................................................................................................19
Bảng 1.2. Đổi mới phương pháp dạy và học............................................................19
Bảng 1.3. So sánh tính năng của Moodle với Blackboard........................................35
Bảng 1.3. Hình ảnh và ý nghĩa của các biểu tượng trong chế độ chỉnh sửa. ............48
Bảng 2.1. Chuẩn kiến thức – kỹ năng của chương Hidrocacbon thơm - Nguồn
hidrocacbon thiên nhiên - Hệ thống hóa về hidrocacbon.........................................51
Bảng 3.1 . Danh sách nhóm thực nghiệm và đối chứng. ........................................100
Bảng 3.3. Bảng phân phối tần số, tần suất và tần số lũy tích..................................105
Bảng 3.4. Bảng phân loại kết quả kiểm tra. ............................................................106
Bảng 3.5. Bảng tổng hợp các tham số đặc trưng về kết quả kiểm tra của 2 nhóm.107
Bảng 3.6. Kết quả điều tra câu 1. ............................................................................108
Bảng 3.7. Kết quả điều tra câu 2. ............................................................................108
Bảng 3.8. Kết quả điều tra câu 4.............................................................................109
Bảng 3.9. Kết quả điều tra câu 5.............................................................................109
Bảng 3.10. Kết quả điều tra câu 6...........................................................................111

8. 7
Danh mục các hình
Hình 1.1. Chu trình học 3 giai đoạn..........................................................................25
Hình 1.2. Bảng điều khiển XAMPP..........................................................................38
Hình 1.3. Truy cập máy chủ giả lập tại địa chỉ http://localhost................................39
Hình 1.4. Tạo cơ sở dữ liệu ‘moodle’ .......................................................................39
Hình 1.5. Lựa chọn ngôn ngữ cài đặt Moodle ..........................................................41
Hình 1.6. Cấu hình địa chỉ Moodle_Apache.............................................................41
Hình 1.7. Lựa chọn dạng cơ sở dữ liệu.....................................................................42
Hình 1.8. Cấu hình cơ sở dữ liệu ..............................................................................42
Hình 1.9. Yêu cầu xác nhận bản quyền.....................................................................43
Hình 1.10. Kiểm tra thông số máy chủ .....................................................................43
Hình 1.11. Quá trình cài đặt Moodle ........................................................................44
Hình 1.12. Thiết lập tài khoản quản trị viên .............................................................45
Hình 1.13. Thiết lập trang chủ ..................................................................................45
Hình 1.14. Giao diện mặc định của website. ............................................................46
Hình 1.15. Giao diện chế độ chỉnh sửa khóa học......................................................47
Hình 2.1. Cấu trúc chương Hidrocacbon thơm - Nguồn hidrocacbon thiên nhiên -
Hệ thống hóa về hidrocacbon. ..................................................................................50
Hình 2.2. Giao diện của website Hello Hóa học khi chưa đăng nhập. .....................63
Hình 2.3. Giao diện website khi đăng nhập với vai trò học sinh..............................64
Hình 2.4. Danh sách khóa học của website...............................................................65
Hình 2.5. Giao diện Bài “Benzen và đồng đẳng – Một số hidrocacbon thơm khác”.
...................................................................................................................................65

9. 8
Hình 2.6. Cấu trúc bài học “Benzen và đồng đẳng” và “Một số hidrocacbon thơm
khác” trên website.....................................................................................................66
Hình 2.7. Nội dung bài tập “Benzen cháy trong không khí” ....................................67
Hình 2.8. Nội dung bài tập “Hai chất lỏng bí ẩn”.....................................................68
Hình 2.9. Giao diện diễn đàn “Thử tài của bạn”.......................................................69
Hình 2.11. Nội dung diễn đàn con “Benzen có lợi hay có hại?” ..............................70
Hình 2.12. Nội dung bài tập “Giải trí chút nào!”......................................................71
Hình 2.13. Nội dung bài tập “Giải mã những kí hiệu trên đồ nhựa”. .......................72
Hình 2.14. Nội dung bài tập “Băng phiến đã biến đi đâu?”......................................73
Hình 2.15. Giao diện bài “Nguồn hidrocacbon thiên nhiên”....................................74
Hình 2.16. Cấu trúc bài “Nguồn hidrocacbon thiên nhiên”......................................74
Hình 2.17. Nội dung bài tập “Dầu mỏ được hình thành như thế nào?”....................75
Hình 2.18. Nội dung bài tập “Giàn khoan dầu khí ngoài khơi hoạt động ra sao?”...76
Hình 2.19. Nội dung bài tập “Quy trình chế hóa dầu mỏ”........................................77
Hình 2.20. Giao diện bài “Hệ thống hóa hidrocacbon”. ...........................................77
Hình 2.21. Nội dung bài tập “Cùng chơi trốn tìm với hợp chất hữu cơ nào!”..........78
Hình 2.22. Nội dung bài tập “Vừa học vừa chơi – Vừa chơi vừa học”....................79
Hình 2.23. Nội dung đoạn phim bài tập “Vừa học vừa chơi – Vừa chơi vừa học”..80
Hình 2.24. Nội dung bài tập “PVC được điều chế từ đâu?”.....................................81
Hình 3.1. Đồ thị đường lũy tích ..............................................................................106
Hình 3.2 Biểu đồ phân loại kết quả học tập............................................................106

10. 9
MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài
Trong thời đại hiện nay, khi khoa học kỹ thuật ngày càng phát triển vượt bậc,
nền kinh tế ngày càng có tính chất cạnh tranh cao, tri thức và kỹ năng của con người
được xem là yếu tố quyết định của sự phát triển xã hội. Con người được giáo dục
đào tạo phải có tri thức, phẩm chất trí tuệ cao và những kĩ năng nghề nghiệp phù
hợp. Để có thể đào tạo con người đáp ứng được nhu cầu của xã hội, hòa nhập với
nền giáo dục trên thế giới, Nghị quyết Đại hội Đảng IX đã khẳng định: “Sự cần thiết
phải đổi mới phương pháp dạy và học, phát huy tư duy sáng tạo và năng lực đào tạo
của người học, coi trọng thực hành, thực nghiệm, làm chủ kiến thức, tránh nhồi
nhét, học vẹt, học chay, đổi mới và tổ chức thực nghiệm nghiêm chỉnh chế độ thi
cử”. Do đó, trong “Chiến lược phát triển Giáo dục 2011 – 2020”, một trong những
giải pháp được đưa ra, chính là “Tiếp tục đổi mới phương pháp dạy học và đánh giá
kết quả học tập, rèn luyện theo hướng phát huy tính tích cực, tự giác, chủ động,
sáng tạo và năng lực tự học của người học. Đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông
tin và truyền thông trong dạy và học, đến năm 2015, 100% giảng viên đại học, cao
đẳng, và đến năm 2020, 100% giáo viên giáo dục nghề nghiệp và phổ thông có khả
năng ứng dụng công nghệ thông tin và truyền thông trong dạy học. Biên soạn và sử
dụng giáo trình, sách giáo khoa điện tử”.
Đổi mới phương pháp dạy học trong cấp Trung học phổ thông theo tinh thần
dạy học tích cực, chủ yếu là dạy học sinh cách tự học, tự đánh giá, đồng thời, hướng
dẫn các em cách suy nghĩ độc lập. sáng tạo, rèn kĩ năng vận dụng kiến thức vào
thực tế… Câu hỏi đặt ra, chính là “Làm thế nào để giúp học sinh có cách tự học
hiệu quả tốt nhất, đồng thời có thể phát triển tư duy sáng tạo cho các em?”. Đây là
một câu hỏi khá hóc búa vì thực tế hiện nay, để tổ chức một giờ học trên lớp theo
định hướng mới mà trong đó học sinh chủ động tiếp nhận tri thức, thật sự không dễ
dàng. Chỉ xét với bộ môn hóa học, thời lượng mỗi tiết học chỉ có bốn mươi lăm
phút (kể cả thời gian ổn định lớp, kiểm tra đầu giờ và củng cố kiến thức cuối buổi
học), trong khi, lượng kiến thức trong mỗi bài lại khá nhiều, đã gây ra khá nhiều

11. 10
điều bất cập, khiến giáo viên khó có thể áp dụng các phương pháp dạy học mới,
cũng như mở rộng những kiến thức thực tế cho học sinh. Bên cạnh đó, sĩ số mỗi lớp
học hiện tại lại quá đông, vì vậy, việc giáo viên dành thời gian quan tâm đến khả
năng tiếp thu kiến thức của từng học sinh vẫn còn rất hạn chế. Do đó, những thắc
mắc trong quá trình học tập của học sinh sẽ không được giải đáp kịp thời, điều này
dễ làm cho các em cảm thấy chán nản, mất hứng thú với môn học. Đây sẽ trở thành
những rào cản khiến các em gặp khó khăn trong việc tiếp thu thêm những kiến thức
hóa học nói riêng và các thông tin khoa học hiện đại nói chung.
Ngoài những nguyên nhân khách quan đã nêu, một trong những nguyên nhân
chủ quan chính dẫn đến các khó khăn này là việc tự học của học sinh hiện nay vẫn
chưa tốt, ảnh hưởng khá nhiều đến quá trình học tập. Việc chuẩn bị bài ở nhà của
học sinh thường mang tính chất đối phó tạm thời. Thông thường các em không xem
bài trước, hoặc nếu có cũng chỉ dừng lại ở mức độ trả lời các câu hỏi do giáo viên
yêu cầu một cách máy móc, ngoài ra không có sự đầu tư suy nghĩ thêm các vấn đề
có liên quan. Sự chuẩn bị bài mới thiếu chu đáo cũng khiến cho việc học tập trên
lớp của học sinh gặp nhiều hạn chế. Khi được yêu cầu tự đưa ra nhận xét hay trình
bày ý kiến về những nội dung đã tìm hiểu, học sinh thường tỏ ra khá lúng túng và
phụ thuộc nhiều vào sách giáo khoa. Để giúp học sinh có thể thực sự làm chủ quá
trình nhận thức, phát huy được khả năng của bản thân, cần phải có thêm thời gian,
cũng như sự định hướng từ phía giáo viên.
Với sự phát triển nhanh chóng của công nghệ thông tin, các phương tiện hỗ trợ
cho giáo dục, quá trình dạy học có thể thực hiện ở mọi lúc, mọi nơi (có thể kết nối
Internet), không còn bị gò bó về thời gian và không gian. Giáo viên có thể hướng
dẫn học sinh học tập và tự học một cách chủ động và hứng thu.
Từ những lý do trên, em đã chọn đề tài “ỨNG DỤNG MOODLE HỖ TRỢ
VIỆC GIẢNG DẠY VÀ TỰ HỌC CHƯƠNG HIDROCACBON THƠM -
NGUỒN HIDROCACBON THIÊN NHIÊN - HỆ THỐNG HÓA
HIDROCACBON – LỚP 11 CƠ BẢN” nhằm nâng cao chất lương dạy và học
chương Hidrocacbon thơm - Nguồn hidrocacbon thiên nhiên - Hệ thống hóa về

12. 11
hidrocacbon – lớp 11 cơ bản, đồng thời hình thành và rèn luyện cho các em học
sinh kĩ năng tự học - một kĩ năng không thể thiếu cho dù con người đang sống trong
bất kì xã hội và thời đại nào.
2. Mục đích nghiên cứu
Nghiên cứu, ứng dụng Moodle để hỗ trợ việc giảng dạy và tự học chương
Hidrocacbon thơm - Nguồn hidrocacbon thiên nhiên - Hệ thống hóa về
hidrocacbon – lớp 11 cơ bản nhằm nâng cao chất lượng dạy học, đồng thời hình
thành và rèn luyện cho các em học sinh kĩ năng tự học.
3. Nhiệm vụ đề tài
● Tổng quan cơ sở lý luận về tự học và sử dụng hệ thống Moodle hỗ trợ việc
giảng dạy và học tập.
● Nghiên cứu nội dung và yêu cầu của chương Hidrocacbon thơm - Nguồn
hidrocacbon thiên nhiên - Hệ thống hóa về hidrocacbon – Lớp 11 cơ bản.
● Sử dụng hệ thống Moodle để xây dựng các chủ đề liên quan đến bài học hỗ
trợ quá trình giảng dạy trên lớp của giáo viên và hình thành cho học sinh thói
quen tự học, tự nghiên cứu.
● Tiến hành thực nghiệm sư phạm nhằm xác định tính hiệu quả và khả thi của
đề tài.
4. Khách thể nghiên cứu
Khách thể nghiên cứu: quá trình dạy học bộ môn hóa học ở cấp Trung học phổ
thông.
5. Đối tượng nghiên cứu
Hệ thống Moodle và cách thức sử dụng hệ thống này nhằm hỗ trợ việc giảng
dạy và tự học chương Hidrocacbon thơm - Nguồn hidrocacbon thiên nhiên - Hệ
thống hóa về hidrocacbon – lớp 11 cơ bản.
6. Phạm vi nghiên cứu
Phần nghiên cứu và sử dụng hệ thống Moodle được giới hạn trong phần nội
dung chương Hidrocacbon thơm - Nguồn hidrocacbon thiên nhiên - Hệ thống hóa
về hidrocacbon – lớp 11 cơ bản.

13. 12
Đối tượng thực nghiệm: Học sinh lớp 11D3 của trường Trung học phổ thông
Marie Curie – Quận 3 – TP. Hồ Chí Minh.
7. Giả thuyết khoa học
Nếu ứng dụng hệ thống Moodle để thiết kế các chủ đề liên quan đến từng bài
học trong chương Hidrocacbon thơm - Nguồn hidrocacbon thiên nhiên - Hệ thống
hóa về hidrocacbon – lớp 11 cơ bản một cách khoa học, hợp lý, lôi cuốn, có tổ chức
thì sẽ góp phần nâng cao chất lượng dạy học chương Hidrocacbon thơm - Nguồn
hidrocacbon thiên nhiên - Hệ thống hóa về hidrocacbon và hình thành, rèn luyện
cho học kĩ năng tự học, tự nghiên cứu.
8. Phương pháp nghiên cứu
8.1. Các phương pháp nghiên cứu lý luận
● Thu thập, đọc và phân tích các tài liệu về vấn đề tự học; sử dụng hệ thống
Moodle trong dạy học.
● Phân tích nội dung chương Hidrocacbon thơm - Nguồn hidrocacbon thiên
nhiên - Hệ thống hóa về hidrocacbon – lớp 11 cơ bản.
8.2. Các phương pháp nghiên cứu thực tiễn
● Điều tra khả năng sử dụng máy tính và truy cập Internet của học sinh lớp 11
tại trường Trung học phổ thông tiến hành thực nghiệm sư phạm.
● Thăm dò ý kiến của học sinh về sự khoa học, hợp lí, sức thu hút của các chủ
đề liên quan đến bài học đã xây dựng trên Moodle.
● Đánh giá khả năng tự học của học sinh thông qua mức độ truy cập vào tài
khoản của các em trên Moodle.
● Thực nghiệm sư phạm và đánh giá chất lượng học tập của các em sau khi kết
hợp Moodle với bài giảng trên lớp của giáo viên.
8.3. Phương pháp xử lý số liệu
● Sử dụng phương pháp thống kê toán học trong nghiên cứu khoa học sư phạm
ứng dụng để xử lý định lượng các số liệu, kết quả của việc điều tra và quá
trình thực nghiệm sư phạm để làm cơ sở cho những nhận xét, đánh giá và
tính hiệu quả của đề tài.

14. 13
9. Đóng góp đề tài
9.1. Về lý luận
● Tổng quan cơ sở lí luận về tự học
● Nghiên cứu cách thức sử dụng Moodle để hỗ trợ việc giảng dạy và tự học có
sự quản lí của giáo viên.
9.2. Về thực tiễn
● Ứng dụng hệ thống Moodle hỗ trợ việc giảng dạy và tự học chương
Hidrocacbon thơm - Nguồn hidrocacbon thiên nhiên - Hệ thống hóa về
hidrocacbon – lớp 11 cơ bản dưới sự quản lí của giáo viên.

15. 14
Chương 1
CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN CỦA ĐỀ TÀI
1.1 Tổng quan vấn đề nghiên cứu
Thế giới hôm nay đang chứng kiến những đổi thay có tính chất khuynh đảo
trong mọi hoạt động phát triển kinh tế - xã hội nhờ những thành tựu của công nghệ
thông tin. Công nghệ thông tin đã góp phần quan trọng cho việc tạo ra những nhân
tố năng động mới, cho quá trình hình thành nền kinh tế tri thức và xã hội thông tin.
Việc ứng dụng công nghệ thông tin vào quá trình dạy học là một vấn đề quan trọng,
có ý nghĩa và cần phải được thực hiện nhanh chóng trong giai đoạn hiện nay.
Trong tình hình đó, một số đề tài khóa luận tốt nghiệp và luận văn Thạc sĩ đã
hướng đến việc nghiên cứu nội dụng thiết kế website hỗ trợ tự học môn hóa học
dành cho học sinh ở trường Trung học phổ thông. Sau đây là một số khóa luận tốt
nghiệp và luận văn Thạc sĩ chuyên ngành hóa học trường Đại học Sư phạm Thành
phố Hồ Chí Minh:
1. Hỉ A Mối (2005), Thiết kế website tự học môn hóa học lớp 11 chương trình
phân ban thí điểm, Khóa luận tốt nghiệp, ĐHSP TP.HCM.
2. Phạm Dương Hoàng Anh (2006), Phối hợp phần mềm Macromedia
Dreamweaver MX và Macromedia Flash FX 2004 để thiết kế website hỗ trợ
cho việc học tập và củng cố kiến thức môn hóa học phần Hidrocacbon
không no mạch hở dành cho học sinh Trung học phổ thông, Khóa luận tốt
nghiệp, ĐHSP TP.HCM.
3. Nguyễn Thị Liễu (2008), Thiết kế website hỗ trợ việc dạy và tự học hóa học
lớp 11 Nâng cao, Luận văn Thạc sĩ, ĐHSP. TPHCM.
4. Lê Thị Thu Hà (2008), Thiết kế website hỗ trợ việc dạy và học môn hóa ở
trường Trung học phổ thông, Luận văn Thạc sĩ, ĐHSP. TPHCM.

16. 15
5. Nguyễn Thị Tuyết Hoa (2010), Xây dựng website nhằm tăng cường năng
lực tự học cho học sinh giỏi hóa học lớp 10 Trung học phổ thông, Luận văn
Thạc sĩ, ĐHSP. TPHCM.
6. Phạm Duy Nghĩa (2011), Xây dựng website chương nguyên tử, chương bảng
tuần hoàn các nguyên tố hóa học và định luật tuần hoài lớp 10 cơ bản để
nâng cao chất lượng dạy và học, Luận văn Thạc sĩ, ĐHSP. TPHCM.
7. Nguyễn Thị Ngọc Diệp (2011), Thiết kế website hỗ trợ việc tự học môn hóa
học hữu cơ Trung học phổ thông (ban Nâng cao), Luận văn Thạc sĩ, ĐHSP.
TPHCM.
8. Phan Thị Thúy Hằng (2012), Thiết kế website hỗ trợ việc dạy và học hóa
hữu cơ lớp 11 ban cơ bản, Luận văn Thạc sĩ, ĐHSP. TPHCM.
9. Nguyễn Thị Minh Lý (2012), Thiết kế website hỗ trợ tự học môn cóa lớp 10
ban nâng cao ở trường Trung học phổ thông, Luận văn Thạc sĩ, ĐHSP.
TPHCM.
10. Phan Đăng Khoa (2012), Thiết kế website hỗ trợ học sinh tự học phần hóa
hữu cơ lớp 11 ban cơ bản, Luận văn Thạc sĩ, ĐHSP. TPHCM.
Các website trên đều có nội dung đa dạng, giao diện trình bày đẹp với nhiều
hình ảnh, đoạn phim giúp bài học trở nên sinh động và tổ chức được các trò chơi đố
vui tạo hứng thú học tập cho học sinh. Các website bước đâu đã giúp cho học sinh
có một công cụ tự học hiệu quả. Tuy nhiên, vẫn còn tồn tại một số hạn chế như sau:
− Tính năng tương tác giữa người học và giáo viên thông qua website vẫn còn
hạn chế (Học sinh nêu ý kiến – đặt câu hỏi và giáo viên hướng dẫn – trả lời).
− Website không được thường xuyên cập nhật kiến thức, tin tức mới cho người
học.
− Chưa tạo được một môi trường giáo lưu, chia sẻ, trao đổi kiến thức Hóa học
cho giáo viên và học sinh.
− Chủ yếu chỉ mới cung cấp kiến thức giáo khoa cho học sinh mà chưa chú
trọng nhiều vào kiến thức thực tế, cũng như rèn luyện một số kĩ năng giải
quyết vấn đề…

17. 16
1.2 Tổng quan về phương pháp dạy học hóa học [12]
1.2.1 Những yêu cầu chung đối với phương pháp dạy học hóa học
Tiêu chuẩn cao nhất để đánh giá hiệu quả sư phạm của một phương pháp dạy
học là đáp ứng được và góp phần thực hiện những mục tiêu của nhà trường, đảm
bảo thực hiện tốt những nhiệm vụ của dạy học hóa học.
Phương pháp dạy học hóa học bao gồm phương pháp dạy và phương pháp
học. Chúng là 2 hoạt động khác nhau về đối tượng, nhưng thống nhất với nhau về
mục đích, có sự tác động qua lại lẫn nhau. Trong sự thống nhất này, phương pháp
dạy giữ vai trò chủ đạo; còn phương pháp học có tính độc lập tương đối, nhưng chịu
sự chi phối của phương pháp dạy và có ảnh hưởng ngược đối với phương pháp dạy.
Dạy học tối ưu là sự dạy học mà trong đó, về mặt phương pháp, bảo đảm được
cùng một lúc ba sự phối hợp sau:
− Giữa dạy và học.
− Giữa truyền đạt và chỉ đạo trong phương pháp dạy của giáo viên (bằng định
hướng, tổ chức, hướng dẫn và kiểm tra – đánh giá sự học tập của học sinh).
− Giữa tiếp thu và sự chỉ đạo trong phương pháp học tập.
Người giáo viên phải kết hợp thống nhất 2 chức năng – truyền đạt và chỉ đạo –
bằng chính logic của bài giảng. Người học sinh phải vừa tiếp thu điều giáo viên
giảng, vừa tự điều chỉnh, tự chỉ đạo việc học tập của bản thân.
Như vậy phương pháp dạy học có hiệu quả là cách làm việc của giáo viên
pháp huy được tính tự giác, tích cực, tự lực của học sinh trong quá trình học tập. Nó
phải có tác dụng dạy học học sinh phương pháp học, phương pháp nhận thức,
phương pháp làm việc khoa học sáng tạo, nghĩa là, phương pháp dạy học phải có
tác dụng phát triển trí tuệ học sinh. Và do đó chất lượng của phương pháp dạy học
thể hiện cụ thể ở chất lượng kiến thức, kĩ năng và trình độ phát triển trí tuệ… của
học sinh.
1.2.2 Những yêu cầu cụ thể đối với phương pháp dạy học hóa học
Phương pháp dạy học hóa học có chất lượng cao phải đạt được các yêu cầu
dưới đây:

18. 17
− Đảm bảo chất lượng cao về mặt khoa học và giáo dục, nghĩa là bảo đảm
truyền thu cho học sinh những kiến thức cơ bản, vững chắc, chính xác, khoa
học, hiện đại, gắn chặt với thực tiễn sản xuất, đời sống và có nội dung tư
tưởng sâu sắc.
− Bảo đảm cung cấp cho học sinh tiềm lực để phát triển toàn diện, phương
pháp dạy học phải giúp học sinh biết vận dụng lý thuyết vào thực hành và
vào những hoạt động thực tiễn: Trên cơ sở đó giúp học sinh phát triển tư duy
logic, trí thông minh, khả năng làm việc tự lực sáng tạo. Muốn thế phương
pháp dạy học phải đa dạng, phong phú, linh hoạt, luôn luôn được đổi mới,
cải tiến, sáng tạo.
− Phải phù hợp và thể hiện được đặc điểm phương pháp nghiên cứu khoa học
đặc trưng của khoa học hóa học. Hóa học là một môn khoa học vừa lý thuyết
vừa thực nghiệm nên không thể phát triển được nếu không có thí nghiệm,
quan sát cũng như không có quá trinh tiếp thu kiến thức. Vì vậy, trong quá
trình dạy học môn hóa học ở nhà trường nhất thiết phải tận dụng quan sát, thí
nghiệm học tập, phải sử dụng các phương tiện nghe – nhìn, ứng dụng công
nghệ thông tin và truyền thông.
− Đảm bảo truyền thụ cho học sinh theo những nguyên tắc sư phạm tiên tiến –
một khối lượng kiến thức, kĩ năng, kĩ xảo nhất định trong một thế giới hạn
chế với chất lượng cao nhất.
1.3 Đổi mới phương pháp dạy học
1.3.1 Định hướng đổi mới phương pháp dạy học
Định hướng đổi mới phương pháp dạy học đã được xác định trong Nghị quyết
Trung ương 2 khóa VIII (Tháng 12 – 1996) và được chế hóa trong Luật Giáo dục
(2005).
Luật Giáo dục, điều 28.2 đã chỉ rõ “Phương pháp giáo dục phổ thông phát huy
tính tích cực, tự giác, chủ động, sáng tạo của học sinh; phù hợp với đặc điểm của
từng lớp học, môn học; bồi dưỡng phương pháp tự học, khả năng làm việc theo

19. 18
nhóm, rèn luyện kĩ năng vận dụng kiến thức vào thực tiễn, tác động đến tình cảm,
đem lại niềm vui, hứng thú học tập cho học sinh”.
Mục đích cuối cùng của đổi mới phương pháp dạy học ở trường Trung học
phổ thông là thay đổi lối dạy học truyền thụ một chiều sang dạy học theo “Phương
pháp dạy học tích cực”. Qua đó, giúp học sinh phát huy tính tích cực, tự giác, chủ
động, sáng tạo; rèn luyện thói quen, kỹ năng tự học, tinh thần hợp tác, kỹ năng vận
dụng kiến thức vào những tình huống khác nhau trong hoạt động thực tiễn; tạo niềm
tin, niềm vui, hứng thú học tập. Làm cho “học” là quá trình kiến tạo, học sinh tìm
tòi, khám phá, phát hiện, luyện tập, khái thác và xử lý thông tin, tự mình hình thành
hiểu biết, năng lực và phẩm chất. Học để đáp ứng yêu cầu của cuộc sống hiện tại và
tương lai; học những điều cần thiết, bổ ích cho bản thân và cho sự phát triển của xã
hội.
1.3.2 Xu hướng đổi mới phương pháp dạy học [3]
Theo PGS. TS Trịnh Văn Biều, một số xu hướng đổi mới phương pháp dạy
học trên thế giới và ở nước ta hiện nay là:
− Phát huy tính tích cực, tự lực, chủ động, sáng tạo của người học. Chuyển
trọng tâm hoạt động từ giáo viên sang học sinh. Chuyển lối học từ thông báo
tái hiện sang tìm tòi, khám phá.
− Cá thể hóa việc dạy học.
− Sử dụng tối ưu các phương tiện dạy học, đặc biệt là tin học và công nghệ
thông tin.
− Tăng cường khả năng vận dụng kiến thức vào đời sống. Chuyển từ lối học
năng về tiêu hóa kiến thức sang lối học coi trọng việc vận dụng kiến thức.
− Cải tiến việc kiểm tra và đánh giá kiến thức.
− Phục vụ ngày càng tốt hơn hoạt động tự học và phương châm học suốt đời.
− Gắn dạy học với nghiên cứu khoa học ở mức độ ngày càng cao (theo sự phát
triển của học sinh, theo cấp học, bậc học).
Trong các xu hướng nói trên thì việc “phát huy tính tích cực và khả năng tự
học của học sinh” là xu hướng quan trọng về phương pháp dạy và học hiện nay.

20. 19
1.3.3 Đổi mới phương pháp dạy học bằng công nghệ thông tin
Trong báo cáo về “Công nghệ thông tin trong giáo dục” ngày 2/11/2005, tác
giả Quách Tuấn Ngọc [18] đã đưa ra một số vấn đề về đổi mới phương pháp dạy và
học với sự hỗ trợ của công nghệ thông tin.
1.3.3.1 Xu hướng đổi mới với sự hỗ trợ của công nghệ thông tin
Bảng 1.1. Xu hướng đổi mới phương pháp dạy học với sự hỗ trợ của công nghệ
thông tin.
Từ Đến
Xây dựng trường lớp với bảng, bàn…
Xây dựng một hạ tầng tri thức (trường
học, phòng thí nghiệm, radio, TV,
Internet)
Các lớp học Từng người một (cá thể)
Giáo viên là người cung cấp kiến thức
Giáo viên là người hướng dẫn và tạo
điều kiện tìm tri thức.
Bộ sách giáo khoa và một vài đồ dùng phụ
trợ nghe nhìn tương tự (radio – cassette…)
Dụng cụ đa phương tiện Multimedia
(in ấn, âm thanh, thiết bị số…) và
nguồn thông tin trên mạng máy tính.
1.3.3.2 Đổi mới phương pháp dạy và học
Bảng 1.2. Đổi mới phương pháp dạy và học.
Cũ Mới
Về phương pháp
trình bày
− Từ phấn bảng
− Từ độc thoại, thầy đọc
trò chép
sang trình chiếu điện tử.
sang đối thoại, diễn giải, trình
bày.
Về phương tiện
trình chiếu
− Từ máy chiếu overhead
(ảnh tĩnh) đơn giản
sang máy chiếu multimedia.
Về bài thí
nghiệm
− Từ thí nghiệm trên hiện
vật trực quan
sang thí nghiệm trực quan kết
hợp thí nghiệm ảo, sinh động,
không độc hại, đỡ tốn kém, cá

21. 20
thể hóa…
Về phương tiện
truyền tải thông
tin
− Từ kênh chữ
− Từ sách giáo khoa
thuần chữ (dạng text)
sang multimedia với hình ảnh,
video, âm thanh sinh động,
trực quan.
sang ebook đa phương tiện.
Vai trò giáo viên
− Từ độc thoại, người
cung cấp kiến thức
sang vai trò người hướng dẫn,
kích hoạt các hoạt động để học
sinh chủ động thu nhận kiến
thức.
Vai trò học sinh
− Từ tiếp thu kiến thức
một cách thụ động
sang tăng cường tính tự học,
chủ động tiếp thu kiến thức,
khuyến khích giao lưu quốc tế,
nhiều khi trò giỏi hơn thầy…
1.3.4 Vai trò của công nghệ thông tin đối với dạy học [8], [11], [12]
− Nếu theo hướng khai thác về mặt kĩ thuật thì công nghệ thông tin là phương
tiện dạy học hiệu quả, nghĩa là nó có khả năng của phương tiện dạy học hiện đại (kĩ
thuật đồ họa, sự hòa nhập giữa công nghệ thông tin và truyền thông, công nghệ
multimedia, công nghệ tri thức, giao tiếp người – máy, phần mền chuyên dụng, soạn
thảo tài liệu học tập, quản trị dữ liệu, bảng tính điện tử, trình chiếu Microsoft
PowerPoint…):
+ Hỗ trợ giáo viên biên soạn bài giảng điện tử và trình chiếu bài giảng
trong môi trường dạy học đa phương tiện thuận tiện, dễ dàng nhằm đạt hiệu
quả tối đa quá trình học đa giác quan; đồng thời giáo viên cũng có nhiều
thời gian đặt các câu hỏi gợi mở, tạo điều kiện cho học sinh hoạt động trong
giờ học.
+ Mang lại cho người học nguồn thông tin phong phú, đa dạng, bài
giảng trở nên trực quan hơn, hấp dẫn hơn, thu hút sự tập trung, niềm say
mê, hứng thú của người học, giúp người học dễ hiểu và nhớ lâu.

22. 21
+ Mô phỏng nhiều quá trình, hiện tượng trong tự nhiên, xã hội mà
không thể hoặc không nên để xảy ra trong điều kiện nhà trường; khắc phục
được những khó khăn trong việc giảng giải các khái niệm trừu tượng của lý
thuyết về cấu tạo chất và phản ứng Hóa học, thể hiện sống động mối quan
hệ giữa cấu trúc và tính chất của các chất, giúp người học dễ phát hiện bản
chất có quy luật của vấn đề nghiên cứu.
+ Góp phần chống “dạy chay”, “học chay” trong điều kiện cơ sở vật
chất và trang bị phòng thí nghiệm, phòng thực hành còn thiếu thốn.
+ Giúp xây dựng kho tài nguyên học tập và lập cơ sở dữ liệu để quản lý
tư liệu một cách khoa học, logic, hiệu quả.
− Nếu theo hướng khai thác về mặt tiềm năng sư phạm thì công nghệ thông tin
có tiềm năng thay thế một số vai trò của người giáo viên:
+ Kích thích hứng thú học tập thông qua các khả năng kĩ thuật nêu trên.
+ Góp phần tổ chức, điều khiển quá trình dạy học.
+ Hợp lý hóa công viêc của thầy và trò.
+ Chấm bài, kiểm tra, đánh giá kết quả học tập chính xác và công bằng.
− Ngoài ra, với sự xuất hiện của Internet, website ngày càng trở thành phương
tiện mang tính toàn cầu, mang tính tương tác, đầy tiềm lực và năng động cho việc
chia sẻ thông tin. Website cung cấp cơ hội phát triển những kiến thưc mới cho
người học, đồng thời tăng cường mối quan hệ tốt đẹp, cởi mở giữa thầy và trò, kết
nối mọi người với nhau nhờ việc chia sẻ, trao đổi kiến thức, trao đổi cách dạy, cách
học, trình bày ý tưởng khoa học, tạo ra một khí thế dạy và học mới.
1.4 Tự học [2]
1.4.1 Tự học là gì?
Theo Từ điển Giáo dục học – NXB Từ điển Bách khoa 2001 [10], “Tự học” là
“quá trình tự mình hoạt động lĩnh hội tri thức khoa học và rèn luyện kĩ năng thực
hành không có sự hướng dẫn trực tiếp của giáo viên và sự quản lý trực tiếp của cơ
sở giáo dục, đào tạo”.

23. 22
Theo tác giả Nguyễn Kỳ, “Tự học nghĩa là người học tích cực chủ động tự
mình tìm ra bằng hành động của mình, tự thể hiện mình và hợp tác với các bạn, học
bạn, học thầy và học mọi người. Tự học là tự đặt mình vào tình huống học, vào vị
trị của người tự nghiên cứu, xử lý các tình huống, giải quyết các vấn đề đặt ra cho
mình để nhận biết vấn đề, thu thập xử lý thông tin cũ, xây dụng các giải pháp giải
quyết vấn đề, thử nghiệm các giải pháp…” [14]
Theo GS.TS Nguyễn Cảnh Toàn, “Tự học là tự mình động não, suy nghĩ, sử
dụng các năng lực trí tuệ (quan sát, so sánh, phân tích, tổng hợp…) và có khi cả cơ
bắp (khi phải sử dụng công cụ) cùng các phẩm chất của mình, rồi cả động cơ, tình
cảm, cả nhân sinh quan, thế giới quan (như tính trung thức, khách quan, có chí tiến
thủ, không ngại khó, ngại khổ, kiên trì, nhẫn nại, lòng say mê khoa học, ý muốn thi
đỗ, biến khó khăn thành thuận lợi…) để chiếm lĩnh một lĩnh vực hiểu biết nào đó
của nhân loại, biến lĩnh vực đó thành sở hữu của mình”. Việc tự học sẽ được tiến
hành khi người học có nhu cầu muốn hiểu biết một kiến thức nào đó và bằng nỗ lực
của bản thân cố gắng chiếm lĩnh được kiến thức đó [24].
Như vậy, tự học là hình thức học tập độc lập, tự giác, tích cực của người học
nhằm lĩnh hội, củng cố và vận dụng các kiến thức, kỹ năng, kỹ xảo.
Tự học có những đặc điểm nổi bật sau:
− Là một hình thức tổ chức dạy học mang tính chất cá nhân.
− Người học tự tổ chức quá trình nhận thức của mình, thể hiện tính độc lập, tự
giác, tự chủ, kiên trì cao của bản thân.
− Người dạy giữ vai trò chỉ đạo, định hướng, song không trực tiếp can thiệp vào
quá trình tự lĩnh hội của người học.
− Tự học giúp người học củng cố, mở rộng, đào sâu, hệ thống hóa, khái quát hóa
kiến thức, rèn luyện kỹ năng, kỹ xảo, tư duy độc lập, sáng tạo, vận dụng vào
giải quyết các nhiệm vụ thực tiễn.
1.4.2 Các kỹ năng tự học [2]
Tổ chức hoạt động tự học một cách khoa học, có chất lượng, hiệu quả không
chỉ là trach nhiệm của sự nghiệp giáo dục và đào tạo mà đây còn là trách nhiệm to

24. 23
lớn của cá nhân từng người học. Trong quá trình học tập, việc xác định mục đích,
xây dựng động cơ, lực chọn phương pháp, hình thức học tập hợp lý là vô cùng cần
thiết. Song, điều cốt lõi nhất là bản thân người học phải có các kỹ năng tự học phù
hợp thì mới có thể phát huy hết năng lực sở trường của bản thân và có được kết quả
như mong muốn.
Do đó, đối với học sinh, cần phải rèn luyện những kỹ năng tự học cơ bản sau:
− Biết đọc, nghiên cứu giáo trình và tài liệu học tập; chọn ra những tri thức cơ
bản, chủ yếu; sắp xếp, hệ thống hóa theo trình tự hợp lý, khoa học.
− Biết và phát huy những thuận lợi; hạn chế những mặt còn non yếu của bản
thân trong quá trình học tập ở lớp, ở nhà, ở thư viện, ở phòng thí nghiệm và ở cơ sở
thực tế.
− Biết vận dụng các lợi thế và khắc phục các khó khăn, thích nghi với điều
kiện học tập (cơ sở vật chất, phương tiện học tập, thời gian học tập…).
− Biết sử dụng linh hoạt các hình thức và phương pháp học tập để đạt hiệu quả
cao.
− Biết xây dụng kế hoạch học tập trong tuần, tháng, học kỳ, năm học.
− Biết và sử dụng có hiệu quả các kỹ năng đọc sách, nghe giảng, trao đổi, thảo
luận, tranh luận, xây dựng đề cương, viết báo cáo, thu thập và xử lý thông tin.
− Biết sử dụng các phương tiện học tập, đặc biệt là công nghệ thông tin.
− Biết chọn lọc và ghi chép những điều quan trọng, cần thiết.
− Biết lắng nghe và thông tin tri thức, giải thích tài liệu cho người khác.
− Biết giao tiếp với những người có học, với chuyên gia và những người hoạt
động thực tiễn trong các lĩnh vực khác nhau.
− Biết phân tích, đánh giá và sử dụng các thông tin.
− Biết kiểm tra – đánh giá chất lượng học tập của bản thân và bạn học.
− Biết vận dụng thực hành, tham gia nghiên cứu, thực nghiệm, ứng dụng.
Trong điều kiện công nghệ thông tin phát triển mạnh, biết tự học cũng có
nghĩa là biết tra cứu những thông tin cần thiết, biết khai thác những ngân hàng dữ

25. 24
liệu quan trọng từ nhiều nguồn trung tâm lớn, nhất là trên Internet, để hỗ trợ nhiệm
vụ học tập của bản thân.
1.4.3 Các hình thức tự học [2]
Hoạt động tự học diễn ra dưới nhiều hình thức và mức độ khác nhau:
− Hình thức 1: Cá nhân tự mày mò theo sở thích và hứng thú một cách
độc lập, không có tài liệu và sự hướng dẫn của giáo viên.
Hình thức này gọi là tự nghiên cứu của các nhà khoa học. Kết quả của quá
trình nghiên cứu đi đến sáng tạo và phát minh ra các tri thức khoa học mới, đây thể
hiện đỉnh cao của hoạt động tự học. Dạng tự học này phải được dựa trên nền tảng
một niềm khát khao, say mê khám phá tri thức mới và đồng thời phải có một vốn tri
thức vừa rộng, vừa sâu. Tới trình độ tự học này, người học không thầy, không sách,
mà chỉ tiếp xúc với thực tiễn vẫn có thể tổ chức hiệu quả hoạt động của mình.
− Hình thức 2: Tự học có tài liệu nhưng không có giáo viên bên cạnh.
Ở hình thức học tập này có thể diễn ra ở 2 mức:
+ Thứ nhất, học theo tài liệu mà không có sự hướng dẫn của thầy:
Trường hợp này người học tự học để hiểu, để thấm các kiến thức trong
sách, qua đó sẽ phát triển về tư duy. Tự học hoàn toàn với sách là cái
đích mà mọi người phải đạt đến để xây dựng một xã hội học tập suốt
đời.
+ Thứ hai, tự học có thầy ở xa hướng dẫn: Mặc dù thầy ở xa những vẫn
có mối quan hệ trao đổi thông tin giữa thầy và trò bằng các phương tiện
trao đổi thông tin thô sơ hay hiện đại dưới dạng phản ánh và giải đáp
thắc mắc, làm bài, kiểm tra, đánh giá…
− Hình thức 3: Tự học có tài liệu, có sự gặp mặt với giáo viên một số
tiết trong ngày, trong tuần, được thầy hướng dẫn, giảng giải sau đó
về nhà tự học.
Trong quá trình học tập trên lớp, người thầy có vai trò là nhân tố hỗ trợ, chất
xúc tác thúc đẩy và tạo điều kiện để trò tự chiếm lĩnh tri thức. Trò với vai trò là chủ

26. 25
Giai đoạn I
• Nhận biết
• Thu nhận
• Xử lý
• Giải quyết
Giai đoạn II
• Trình bày
• Hỏi
• Tranh
luận
Giai đoạn III
• Tổng hợp
• Điều
chỉnh
• Rút kinh
nghiệm
thể của quá trình chiếm lĩnh tri thức: tự giác, tích cực, say mê, sáng tạo tham gia
vào quá trình học tập.
Trong quá trình tự học ở nhà, tuy người học không giáp mặt với thầy, nhưng
dưới sự hướng dẫn gián tiếp của thầy, người học phải phát huy tính tích cực, tự
giác, chủ động tự sắp xếp kế hoạch huy động mọi trí tuệ và kỹ năng của bản thân để
hoàn thành những yêu cầu do giáo viên đề ra. Tự học của người học theo hình thức
này liên quan trực tiếp tới yêu cầu của giáo viên, được giáo viên định hướng về nội
dung phương pháp tự học để người học thực hiện. Như vậy, ở hình thức tự học thứ
ba này, quá trình tự học của học sinh có liên quan chặt chẽ với quá trình dạy học,
chịu sự tác động của nhiều yếu tố, trong đó có yếu tố tổ chức và quản lý quá trình
dạy học của giáo viên và quá trình tự học của học sinh.
1.4.4 Chu trình dạy – tự học [8]
Theo tác giả Nguyễn Kỳ [13], chu trình học “là chu trình chủ thể tìm hiểu, xử
lý, giải quyết vấn đề hay vật cản của một tình huống học tập với sự hợp tác của tác
nhân và hỗ trợ của môi trường sư phạm”.
Chu trình học diễn biến theo 3 giai đoạn:
− Giai đoạn I: Tự nghiên cứu.
− Giai đoạn II: Tự thể hiện, hợp tác với thầy và bạn.
− Giai đoạn III: Tự kiểm tra, tự điều chỉnh.
Hình 1.1. Chu trình học 3 giai đoạn
1.4.4.1 Giai đoạn I: Tự nghiên cứu

27. 26
Người học tự tìm tòi, quan sát, mô tả, giải thích, phát hiện vấn đề, định hướng
giải quyết vấn đề, tự tìm ra kiến thức mới (chỉ yêu cầu mới đối với người học) và
tạo ra sản phẩm thô có tính chất cá nhân.
1.4.4.2 Giai đoạn II: Tự thể hiện, hợp tác với thầy và bạn
Người học tự thể hiện mình bằng văn bản, bằng lời nói, tự sắm vai trong các
tình huống, vấn đề, tự trình bày, bảo vệ kiến thức hay sản phẩm cá nhân ban đầu
của mình, tự thể hiện qua sự hợp tác, trao đổi, đối thoại, giao tiếp với bạn và thầy,
tạo ra sản phẩm có tính chất xã hội cộng đồng của lớp học.
1.4.4.3 Giai đoạn III: Tự kiểm tra, tự điều chỉnh
Thảo luận ở cộng đồng lớp học và ý kiến của giáo viên đã cung cấp thông tin
phản hồi về sản phẩm học ban đầu của chủ thể, làm cơ sở cho người học so sánh,
đối chiếu, tự kiểm tra lại sản phẩm học, tự đánh giá, tự phê bình, tổng hợp, chốt lại
vấn đề, từ đó người học tự sửa sai, điều chỉnh, hoàn thiện sản phẩn khoa học (tri
thức) và tự rút kinh nghiệm về cách học, cách tư duy, cách giải quyết vấn đề của
mình, sẵn sàng bước vào một tình huống học tập mới.
1.4.5 Vai trò của tự học [2], [8], [12]
“Mỗi người đều nhận hai thứ giáo dục: một thứ từ người khác truyền cho; một
thứ, quan trọng hơn nhiều, do mình tự kiếm lấy” – Gibbon.
− Quan niệm tự học suốt đời nổi lên trong thời đại ngày nay như một
chìa khóa mở ra cánh cửa bước vào thế kỷ XXI – thế kỷ của kỹ thuật
công nghệ đầy sôi động với những bước nhảy vượt bậc. Trong thời đại
bùng nổ thông tin, chúng ta “học để biết – học để làm – học để cùng
sống với nhau – học để làm người” – những động cơ này luôn thôi thúc
con người phải không ngừng nỗ lực trau dồi bản thân đển đạt đến chân
– thiện – mỹ. Chính vì vậy, tự học có ý nghĩa quyết định quan trọng đối
với sự thanh đạt của mỗi người.
− Tự học là con đường tự khẳng định giá trị của mỗi người. Tự học giúp con
người giải quyết mâu thuẫn giữa khát vọng cao đẹp về học vấn với hoàn cảnh của
cuộc sống khó khăn.

28. 27
− Tự học khắc phục nghịch lý: học vấn thì vô hạn và tuổi học đường thì có
hạn. Sự bùng nổ thông tin làm cho người thầy không có cách nào để truyền thụ hết
kiến thức cho trò, trò phải học cách học, tự học, tự đào tạo để không bị rơi vào tình
trạng “tụt hậu”. Đối với học sinh ở trường Trung học phổ thông, quỹ thời gian 3
năm được đào tạo ở bậc học này chắc chắn không thể tiếp thu được hết khối lượng
kiến thức khổng lồ trong chương trình. Do đó, tự học là một giải pháp khoa học
giúp giải quyết mâu thuẫn giữa khối lượng kiến thức đồ sộ với quỹ thời gian ít ỏi ở
nhà trường.
− Tự học là con đường tạo ra tri thức bền vững cho mỗi người. Quá trình tự
học khác hẳn với quá trình học tập thụ động, nhồi nhét, áp đặt. Quá trình tự học
diễn ra theo đúng quy luật của hoạt động nhận thức. Kiến thức có được do tự học
diễn ra theo đúng quy luật của hoạt động nhận thức. Kiến thức có được do tự học là
kết quả của sự hứng thú, sự tìm tòi, lựa chọn nên bao giờ cũng vững chắc, bền lâu.
Có phương pháp học tập tốt sẽ đem lại kết quả học tập cao hơn. Khi học sinh biết
cách tự học, các em sẽ “có ý tự thức và xây dựng thời gian tự học, tự nghiên cứu
giáo trình, tài liệu, gắn lý thuyết với thực hành, phát huy tính tích cực, chủ động,
sáng tạo, biến quá trình đào tạo thành quá trình tự đào tạo”.
− Người học phải biết cách tự học vì học tập là quá trình suốt đời. Đối với học
sinh ở trường Trung học phổ thông, nếu không có khả năng và phương pháp tự học,
tự nghiên cứu thì khi lên đến các bậc học cao hơn như cao đẳng, đại học…, học sinh
sẽ khó thích ứng với cách học đòi hỏi phải tự học tập, tự nghiên cứu thường xuyên
do đó khó có thể thu được một kết quả học tập tốt.
− Không chỉ có vậy, tự học còn có vai trò to lớn trong việc giáo dục, hình
thành nhân cách cho học sinh. Việc tự học rèn luyện cho học sinh thói quen độc lập
suy nghĩ, độc lập giải quyết vấn đề khó khăn trong cuộc sống, giúp họ tự tin hơn
trong việc lựa chọn cuộc sống cho mình. Hơn thế, tự học hình thành cho học sinh
tính ham học, ham hiểu biết, khát khao vươn tới những đỉnh cao của khoa học, sống
có hoài bão, ước mơ. Do vậy, mỗi học sinh nên xây dựng cho mình một thói qune,
một phương thức để nâng cao chất lượng tự học một cách tốt nhất.

29. 28
−Tự học của học sinh ở trường Trung học phổ thông còn có vai trò quan trọng
đối với việc yêu cầu đổi mới giáo dục và đào tạo, nâng cao chất lượng đào tạo tại
các trường phổ thông. Với lối dạy theo hướng “nhồi nhét” ở một số trường phổ
thông hiện nay, học sinh khó có thể có thời gian tự học và tự học có hiệu quả. Đổi
mới phương pháp dạy học theo hướng tích cực hóa người học sẽ phát huy tính tích
cực, tự giác, chủ động, sáng tạo của các em trong việc lĩnh hội tri thức khoa học. Vì
vậy, tự học chính là con đường phát triển phù hợp với quy luật tiến hóa của nhân
loại và là biện phát sư phạm đúng đắn cần được phát huy ở các trường Trung học
phổ thông.
1.4.6 Tự học qua mạng và lợi ích của nó [8],[11]
1.4.6.1 Tự học qua mạng
Tự học qua mạng là một hình thức của tự học, trong đó, thay vì dùng lời nói
trực tiếp để giao lưu với nhau, người học sẽ sử dụng các phương tiện khác – đó là
máy tính có kết nối mạng Internet. Người học chủ động tìm kiếm tri thức để thỏa
mãn nhu cầu chiếm lĩnh tri thức của mình, tự củng cố, tự phân tích, tự đào sâu, tự
đánh giá, tự rút kinh nghiệm… với sự hỗ trợ của máy tính.
1.4.6.2 Lợi ích của tự học qua mạng
− Giúp người học không bị ràng buộc vào thời khóa biểu chung, một kế hoạch
chung, có thời gian để suy nghĩ sâu sắc một vấn đề, phát hiện ra những khía cạnh
xung quanh vấn đề đó và ra sức tìm tòi, học hỏi thêm. Dần dần, cách tự học đó trở
thành thói quen, giúp người học phát triển được tư duy độc lập, tư duy phê phán, tư
duy sáng tạo.
− Giúp người học có thể tìm kiếm nhanh chóng và dễ dàng một khối lượng lớn
thông tin bổ ích trong những “kho kiến thức” khổng lồ được liên kết, tích hợp với
nhau, biến chúng thành nguồn tài nguyên quý giá của bản thân. Về mặt này, người
học hoàn toàn thuận lợi so với việc tìm kiếm trên sách báo.
− Tự học qua mạng cho phép giải tỏa tâm lý tự ti, rụt rè của học sinh.
− Tự học qua mạng có thể làm biến đổi cách học cũng như vai trò của người
học. Người học đóng vai trò trung tâm và chủ động của quá trình đào tạo, người học

30. 29
có thể học bất cứ nội dung gì, bất cứ thời gian nào, bất cứ nơi nào có kết nối mạng
Internet.
− Tuy không thể hoàn toàn thay thế được phương thức đào tạo truyền thống,
tự học qua mạng có thể giải quyết một vấn đề trong lĩnh vực giáo dục trên toàn thế
giới, đó là: nhu cầu đào tạo của người học tăng lên quá tải so với khả năng của các
cơ sở đào tạo.
− Trong thời đại “bùng nổ thông tin”, mỗi người, muốn thoát khỏi sự lạc hậu
với khoa học kỹ thuật và công nghê, phải có thói quen và khả năng tự học suốt đời
vì không phải ai cũng có điều kiện đến lớp. Tự học hoàn toàn rất khó, phải có một
sự hướng dẫn được tổ chức chu đáo. Chính vì vậy, tự học qua mạng ra đời, nhằm
cung cấp sự hướng dẫn đó cho bất cứ ai muốn học một chương trình nào đó hoặc
xem lại, bổ sung, mở rộng kiến thức đã học ở trường.
− Giúp người học dễ dàng chia sẻ, học hỏi và trao đổi thông tin trên phạm vi
toàn cầu một cách dễ dàng. Đồng thời, với tính năng siêu liên kết và giao diện thân
thiện, sinh động, nội dung kiến thức phong phú, hấp dẫn, dễ sử dụng, các website,
forum hay blog đem đến cho người học sự thú vị, say mê trong quá trình tiếp thu tri
thức, góp phần nâng cao hứng thú và hiệu quả học tập.
− Tự học qua mạng giúp cho người học tiếp cận với nên tri thức cao trên thế
giới, tạo điều kiện cho việc chuyển giao tri thức được thức hiện nhanh chóng. Bill
Gates, ông chủ của tập đoàn Microsoft, đã khẳng định: “Một trong những điều kì
diệu nhất trong 20 năm trở lại đây là sự xuất hiện của Internet. Chính Internet đã
làm cho thế giới trở nên rất nhỏ, khoảng cách địa lý đã bị san phẳng… Một điều
tuyệt vời khác là ngày càng có nhiều trường đại học trên thế giới đưa bài giảng lên
Internet. Bạn có thể ở bất kỳ nơi đâu trên thế giới để chọn bài giảng, chủ đề… thậm
chí là những giáo sư danh tiếng, để học tập mà không phải trả tiền. Đây sẽ là một sự
thay đổi gốc rễ hệ thống giáo dục trong thời gian tới”.
Tóm lại, xã hội ngày càng phát triển và ngày càng có nhiều phát kiến vĩ đại thì
cần phải có những con người toàn diện. Bí quyết để chiến thắng là trang bị cho
mình những tri thức toàn diện, đây cũng là nhiệm vụ đặt ra cho công tác tự học. Do

31. 30
đó, người giáo viên cần giúp học sinh tự học có hiệu quả. Dạy cho học sinh biết
cách tự học qua mạng chính là một trong những cách giúp học sinh tìm ra chiếc chìa
khóa vàng để mở ra kho tàng kiến thức vô tận của nhân loại.
1.5 Tổng quan về hệ thống quản lý học tập [15]
1.5.1 Khái niệm về hệ thống quản lý học tập
Hệ thống quản lý học tập – Learning Management System (LMS) là phần
mềm quản lý, theo dõi và tạo các báo cáo dựa trên tương tác giữa học sinh và nội
dung, giữa học sinh và giáo viên. Người ta cũng có thể gọi là Course Management
System (Hệ thống quản lý khóa học).
1.5.2 Tính năng của hệ thống quản lý học tập
Yêu cầu về chức năng của một Hệ thống quản lý học tập điển hình có thể được
liệt kê như sau:
Yêu cầu chung:
− Có khả năng nâng cấp lên số lượng người dùng và số lượng bản ghi
người dùng không hạn chế.
− Được thiết kế để người dùng thông thường (chẳng hạn giáo viên) có thể
sử dụng.
− Được thiết kế dưới dạng ứng dụng website để có thể truy cập từ mọi
máy tính có sử dụng trình duyệt.
− Hỗ trợ đa ngôn ngữ: yêu cầu ngôn ngữ cơ bản là tiếng Việt và tiếng
Anh, có khả năng nâng cấp để hỗ trợ bất cứ ngôn ngữ nào, không phân
biệt mẫu kí tự (Latinh, tượng hình).
Yêu cầu kĩ thuật:
− Tương thích với các trình duyệt.
− Được thiết kế theo module để có thể dễ dàng nâng cấp trong tương lai.
− Được thiết kế để người học có thể tham gia học tập qua đường thoại
thông thường.
− Có khả năng tích hợp ứng dụng thư điện tử Microsoft Outlook Express
và có khả năng trao đổi thư điện tử với mọi hệ thống thư điện tử chuẩn.

32. 31
− Có khả năng chạy trên nhiều máy chủ (IBM, HP…), có khả năng tận
dụng năng lực phần cứng để tăng hiệu suất hoạt động, không yêu cầu
cấu hình phần cứng quá mạnh.
Yêu cầu điều khiển truy nhập và bảo mật:
− Hỗ trợ các giao thức truy nhập và chứng thực của Windows.
− Ngăn chặn các đăng kí trái phép.
− Bảo vệ được nội dung, kế hoạch và thông tin đào tạo trong trường hợp
hệ thống bị phá hủy do vô tình hoặc cố ý.
− Hạn chế truy nhập tới các bản ghi đào tạo cá nhân. Chỉ có người học,
người giám sát và người quản lý chương trình đào tạo mới có thể truy
nhập tới các bản ghi cá nhân đó.
− Có khả năng hạn chế truy nhập tới dữ liệu/ nội dung theo người dùng.
− Hỗ trợ kiến trúc bảo mật cho ứng dụng web.
Yêu cầu giao diện người dùng:
− Hỗ trợ giao diện người dùng trên cơ sở trình duyệt Web, có khả năng
tùy chỉnh thân thiện với người dùng.
− Cho phép thiết kế nhiều giao diện riêng biệt cho các nhóm người dùng
khác nhau.
− Cung cấp phương tiện để người dùng tự thiết lập giao diện của mình mà
không cần đến sự trợ giúp của đội ngũ kĩ thuật.
− Chỉ hiển thị các chức năng và tùy chọn tương ứng với vai trò của người
dùng khi đăng nhập.
− Hỗ trợ chức năng trợ giúp và hướng dẫn trực tuyến.
Yêu cầu chức năng:
− Chức năng chung:
o Có khả năng tích hợp với thông tin đào tạo hiện có.
o Có khả năng cung cấp các khóa học miễn phí cho khách hàng.
o Có khả năng tự động kiểm tra xung đột lịch trình sử dụng tài
nguyên , gồm phương tiện, thiết bị và con người…

33. 32
o Có khả năng tạo và duy trì các thông tin chi tiết về giáo viên,
gồm lý lịch, thông tin liên lạc và địa chỉ thư điện tử…
o Cung cấp chức năng để người quản trị có thể lên thời khóa biểu
cho giáo viên.
o Có khả năng giám sát trình độ chuyên môn và bằng cấp của giáo
viên.
o Cung cấp diễn đàn nội bộ, thư điện tử cục bộ và chat trực tuyến.
o Có khả năng tính học phí.
− Chức năng đăng ký, giám sát:
o Cho phép người quản trị thiết lập nhiều loại khóa học khác nhau
(đồng bộ, không đồng bộ…)
o Cho phép người quản trị lên thời khóa biểu cho các lớp trực
tuyến.
o Cho phép quản lý phòng học và kiểm tra xung đột trong việc sử
dụng phòng học.
o Cho phép học sinh xem danh sách và đăng ký các khóa học trực
tuyến, đồng bộ và không đồng bộ.
o Hỗ trợ khả năng đăng ký nhóm.
o Hệ thống phải có khả năng xác nhận lập tức thông qua e-mail
đối với việc đăng ký học.
o Cho phép người quản trị chỉ rõ khóa học nào là bắt buộc và khóa
học nào là có thể chọn.
o Hệ thống phải có khả năng ngăn chặn các đăng ký lặp (đăng ký
2 lần).
o Có khả năng theo dõi sự có mặt của học sinh.
o Cho phép người quản trị soạn chính sách đăng ký khóa học để
thiết lập và quản lý các quá trình đăng ký học phức tạp.
o Có khả năng tự động thông báo trong trường hợp xác nhận, hủy
bỏ, nhắc nhở hoặc thay đổi phòng học.

34. 33
o Có khả năng tự động cập nhật trạng thái lớp học khi có thay đổi.
o Cho phép giáo viên xem lại hoạt động của học sinh và các số
liệu thống kê.
o Có khả năng cho phép các nhóm người học đăng ký học một
chương trình gồm nhiều khóa học.
o Cung cấp chức năng tìm kiếm danh mục khóa học.
o Cho phép học sinh xem kết quả học tập.
o Cho phép học sinh xem tin tức và thông báo trên trang chủ.
o Cho phép học sinh xem lại kế hoạch đào tạo cá nhân.
− Chức năng báo cáo:
o Có báo cáo đánh giá khóa học.
o Có báo cáo hàng tuần về trạng thái của người dùng (học sinh
đang học, module hoàn thành, số liệu về đăng nhập.
o Có báo cáo về từng học sinh (thời gian đăng nhập, module và bài
kiểm tra đã hoàn thành).
o Có báo cáo về điểm kiểm tra trung bình, tổng cộng hoặc theo
từng module.
o Có khả năng tạo các báo cáo đặc biệt khi cần.
o Có thể thay đổi các báo cáo đã định nghĩa trước.
o Cho phép xuất báo cáo ra dạng bảng tính.
o Cho phép tự động báo cáo và chuyển đến màn hình của người
học, người quản lý hoặc người quản trị.
o Cho phép xem báo cáo trực tuyến, in ra hoặc xuất bản.
− Chức năng chuẩn hóa E-learning:
o Có khả năng tích hợp và giám sát các khóa học theo chuẩn
SCORM và AICC.
o Hỗ trợ các khóa học từ nhà cung cấp thứ 3.
o Hỗ trợ các khóa học được phát triển bằng ToolBook,
Authorware, Dreamweaver và các công cụ đóng gói khác.

35. 34
− Chức năng quản lý chương trình giảng dạy:
o Hỗ trợ tạo và triển khai các chương trình đào tạo pha trộn, gồm
lớp học trực tuyến, đồng bộ, không đồng bộ…
o Có khả năng thiết lập các điều kiện tiên quyết.
o Cho phép tạo và giám sát các kế hoạch học tập.
o Cho phép người quản lý khóa học và lớp học thi hành từ xa.
o Cung cấp các bản mẫu lập lịch trình khóa học.
− Chức năng kiểm tra:
o Hỗ trợ các dạng câu hỏi sau: nhiều lựa chọn, đúng/sai, điền vào
chỗ trống, câu trả lời ngắn…
o Các câu hỏi kiểm tra có thể chứa hình ảnh, âm thanh hoặc đoạn
phim.
o Cho phép chọn câu hỏi ngẫu nhiên.
o Có phản hồi và chấm điểm.
o Câu hỏi có chứa gợi ý cho học sinh.
o Có khả năng giới hạn số lần thực hiện một bài kiểm tra.
o Cho phép các câu hỏi có số điểm khác nhau.
o Cho phép tạo các bài kiểm tra hỗn hợp, gồm các dạng câu hỏi:
nhiều lựa chọn, đúng/sai, điền vào chỗ trống…
o Cho phép kiểm tra đánh giá trước, trong và sau khi tham gia
khóa học.
o Cho phép giới hạn thời gian thực hiện bài kiểm tra.
o Có thể hỗ trợ các dạng bài kiểm tra phức tạp như bài luận.
o Kết quả kiểm tra phải được lưu lại trong cơ sở dữ liệu.
Tóm lại, LMS cung cấp công cụ để tạo ra một trang web đào tạo trực tuyến và
cung cấp sự điều khiển, quản lý sự truy cập của người học, bao gồm một số chức
năng sau:
− Đăng ký: học sinh đăng ký thông qua môi trường website. Quản trị viên
và giáo viên cũng quản lý học sinh thông qua môi trường website.

36. 35
− Lập kế hoạch: lập lịch các khóa học và tạo chương trình đào tạo nhằm
đáp ứng các yêu cầu của tổ chức và cá nhân.
− Phân phối: phân phối các khóa học trực tuyến, các bài thi, các tài
nguyên khác.
− Theo dõi: theo dõi quá trình học tập của học sinh và tạo các báo cáo.
− Trao đổi thông tin: trao đổi thông tin bằng phòng chat trực tuyến, diễn
đàn, e-mail…
− Kiểm tra: cung cấp bài kiểm tra và đánh giá kết quả học tập của học
sinh.
Với các tính năng như trên, LMS cho phép học sinh thảo luận trực tuyến, có
cơ hội biểu lộ chính mình, không bị ràng buộc về vấn đề ngôn ngữ; học sinh có thể
chủ động về thời gian học tập.
1.6 Hệ thống quản lý học tập Moodle [15], [23]
Hiện nay có một số hệ thống quản lý học tập được sử dụng nhiều như
Blackboard, WebCT, Sakai, Moodle, LRN… trong đó Sakai, Moodle và LRN là
phần mềm mã nguồn mở, còn Blackboard và WebCT là phần mềm thương mại.
Trong đề tài nghiên cứu này, em lựa chọn Moodle cho việc xây dựng website.
Lý do chúng tôi chọn Moodle là vì đây là phần mềm mã nguồn mở đáp ứng
đầy đủ các yêu cầu cơ bản về chức năng của một LMS điển hình. Hơn nữa, Moodle
còn có những đặc tính vượt trội so với một LMS thương mại.
Dưới đây là bảng so sánh một số chức năng giữa Moodle và Blackboard.
Bảng 1.3. So sánh tính năng của Moodle với Blackboard.
Tính năng Blackboard Moodle
Upload và chia sẻ tài liệu Có Có
Thảo luận trực tuyến (forum) Có Có
Sắp xếp thảo luận/sự tham gia Không Có
Chat Có Có
Tổng quan học sinh Không Có

37. 36
Bài thi/khảo sát trực tuyến Có Có
Sổ điểm trực tuyến Có Có
Nộp tài liệu của học sinh Có Có
Nhật ký học sinh Không Có
Như vậy, ngoài những đặc tính giống như các hệ thống quản lý học tập thương
mại, Moodle có thêm một số đặc tính khác, đồng thời còn có ưu thế là mã nguồn
mở. Do đó, khi sử dụng phần mềm Moodle để thiết kế website sẽ tiết kiệm được
nhiều chi phí.
1.6.1 Moodle là gì? [9],[15],[23]
Moodle (viết tắt của Modular Object-Oriented Dynamic Learning
Environment) được sáng lập năm 1999 bởi Martin Dougiamas, người tiếp tục điều
hành và phát triển chính của dự án. Do không hài lòng với hệ thống LMS/LCMS
thương mại WebCT trong trường học Curtin của Úc, Martin đã quyết tâm xây dựng
một hệ thống LMS mã nguồn mở hướng tới giáo dục và người dùng hơn. Từ đó đến
nay Moodle có sự phát triển vượt bậc và thu hút được sự quan tâm của hầu hết các
quốc gia trên thế giới và ngay cả những công ty bán LMS/LCMS thương mại lớn
nhất như BlackCT (BlackBoard + WebCT) cũng có các chiến lược riêng để cạnh
tranh với Moodle.
Được sử dụng tại 199 quốc gia và đã được dịch ra hơn 75 ngôn ngữ khác
nhau, Moodle là mã nguồn mở được đánh giá cao nhất và có một cộng đồng hỗ trợ
rộng lớn nhất. Cộng đồng hỗ trợ của Moodle rất tích cực, họ sẵn sàng giúp đỡ các
thành viên mới tham gia và thường xuyên đóng góp ý kiến, cũng như tài chính để
nâng cao chất lượng phần mềm.
Cộng đồng Moodle Việt Nam được thành lập tháng 3 năm 2005 với mục đích
xây dựng phiên bản tiếng Việt và hỗ trợ các trường triển khai Moodle. Từ đó đến
nay, nhiều trường đại học, tổ chức và cá nhân ở Việt Nam đã dùng Moodle. Có thể
nói Moodle là một trong các LMS thông dụng nhất tại Việt Nam.
1.6.2 Các đặc điểm chính của Moodle [15]
− Xây dựng trên mã nguồn mở

38. 37
− Moodle nổi bật là thiết kế hướng tới giáo dục, dành cho những người
làm trong lĩnh vực giáo dục.
− Phù hợp với nhiều cấp độ và hình thức đào tạo: Từ phổ thông đến đại
học, sau đại học. Các đơn vị đào tạo có thể là trường học cho đến các
công ty, tập đoàn.
− Cho phép quản lý hệ thống cơ sở dữ liệu từ hàng trăm đến hàng vạn học
sinh.
− Tính đơn giản và dễ hiểu cho người sử dụng, dù đó là người quản trị
hay học sinh, giáo viên.
− Moodle rất dễ dùng với giao diện trực quan, giáo viên chỉ mất một thời
gian ngắn để làm quen và có thể sử dụng thành thạo.
− Do thiết kế dựa trên module nên Moodle cho phép bạn chỉnh sửa giao
diện bằng cách dùng các theme có trước hoặc tạo thêm một theme mới
cho riêng mình.
1.6.3 Hướng dẫn cài đặt Moodle cục bộ trên Windows [15],[23]
Moodle là một platform hoạt động theo cơ chế của một hệ thống quản lí học
tập (LMS – Learning Management System). Moodle được viết tắt từ Modular,
Object-Oriented, Dynamic Learning Environment, nghĩa là “Môi trường học tập
theo phân đoạn, hướng đối tượng và năng động”. Khi sử dụng chính thức, platform
Moodle thường được cài trên mạng, thông qua một máy chủ có tên miền truy cập
được trên World Wide Web. Việc cài đặt và quản trị platform này thường do bộ
phận quản trị mạng thực hiện. Tuy nhiên, việc biên soạn giáo trình thường ít khi
được làm trực tiếp trên mạng, do có nhiều bất tiện và rủi ro. Để làm việc đó, người
giáo viên có thể cài đặt một máy chủ (giả lập) trên chính máy tính cá nhân của
mình, cho vận hành cục bộ để làm nháp, làm thử. Sau khi đã hoàn tất việc biên soạn
trên máy tính cá nhân, giáo viên có thể làm một bản sao, tiếp theo đưa lên trên
mạng hồi phục nguyên dạng rồi đưa vào sử dụng.
Các bước cài đặt:
Bước 1. Tải phần mềm:

39. 38
− Tập tin cài đặt XAMPP dạng .exe: http://www.xampp.org
− Gói cài đặt Moodle dạng nén: http://www.moodle.org
Bước 2. Cài đặt máy chủ giả lập:
− Nhấn đúp lên tập tin cài đặt XAMPP và cài đặt theo hướng dẫn của
phần mềm. Nên để mọi thông số thiết lập theo mặc định. Khi cài đặt
xong, toàn bộ hệ thống máy chủ giả lập sẽ được lưu trong ổ cứng máy
tính tại thư mục C:xampp.
− Kể từ đó, máy chủ sẽ truy cập được thông qua trình duyệt web (Internet
Explorer, Mozilla Firefox,...) tại địa chỉ: http://localhost hay
http://127.0.0.1.
Bước 3. Tạo cơ sở dữ liệu cho platform
− Mở máy chủ giả lập bằng biểu tượng XAMPP Control Panel trên màn
hình. Bảng điều khiển XAMPP sẽ xuất hiện.
− Khởi động hai dịch vụ Apache và MySql bằng cách nhấn các nút Start
tương ứng. Hoạt động của hai dịch vụ này được báo hiệu bằng chữ
“Running” trên nền màu xanh lá cây.
Hình 1.2. Bảng điều khiển XAMPP

40. 39
− Mở trình duyệt web, truy cập máy chủ giả lập qua địa chỉ
http://localhost.
− Ở cột bên tay trái, chọn công cụ phpMyAdmin để tạo cơ sở dữ liệu.
Bảng điều khiển của phpMyAdmin sẽ xuất hiện.
Hình 1.3. Truy cập máy chủ giả lập tại địa chỉ http://localhost
− Trong tab Database, nhập tên cơ sở dữ liệu mà mình muốn tạo vào ô
Create new Database, sau đó nhấn nút Create.
− Lưu ý: tên cơ sở dữ liệu là một trong ba thông tin quan trọng để quản lí
cơ sở dữ liệu (nơi lưu toàn bộ thông tin của platform Moodle), cần ghi
nhớ cẩn thận.
Hình 1.4. Tạo cơ sở dữ liệu ‘moodle’
Điền tên database
Chọn mục này

41. 40
− Với mỗi cơ sở dữ liệu, cần phải có tên truy cập và mật khẩu. Với một
website hoạt động trên máy chủ giả lập, chỉ khi sử dụng đúng tên truy
cập và mật khẩu thì mới có thể truy xuất (đọc) từ CSDL hay lưu giữ
(ghi) thông tin vào CSDL được.
− Cơ sở dữ liệu mới tạo ra có tên truy cập mặc định là 'root' và mật khẩu
để trống. Có thể tạo tên truy cập và mật khẩu khác, song điều này thông
thường dễ gây nhầm lẫn với người dùng không nắm rõ cơ chế hoạt
động của các website, nên dễ nhất là cứ sử dụng thông tin mặc định.
Bước 4. Đưa gói cài đặt mã nguồn Moodle vào phần ổ cứng do máy chủ
giả lập quản lý.
− Gói cài đặt Moodle thường được cung cấp dưới dạng một tập tin nén
(.zip). Sau khi tải về, việc đầu tiên là giải nén (unzip) tập tin này. Thao
tác thường gặp trên các máy tính là nhấn chuột phải lên tập tin nén,
trong thẻ lệnh nhanh của công cụ giải nén (như Winzip, 7-ZIP,
WinRAR,...), chọn lệnh “Extract here”. Tập tin nén sẽ được bung ra
thành một thư mục hoàn chỉnh, với tên mặc định là 'moodle'.
− Chép cẩn thận thư mục 'moodle' này vào phần ổ cứng do máy
chủ giả lập quản lí: C:xampphtdocs.
Bước 5. Cài đặt Moodle phiên bản 2.0.10 trên máy chủ giả lập XAMPP
− Địa chỉ truy cập của platform trên máy chủ giả lập thường là:
http://localhost/moodle. Phần đuôi sau 'localhost/' chính là tên thư mục
website cục bộ đã chép trong thư mục htdocs.
− Mở trình duyệt Web (Internet Exploer hoặc FireFox hay Chrome…) và
gõ địa chỉ http://localhost/moodle để thực hiện các bước cài đặt.
a. Chọn ngôn ngữ giao diện
− Trong màn hình đầu tiên hiện ra là form cho phép chọn ngôn ngữ hiển
thị, chọn ngôn ngữ là Tiếng Việt (Vietnamese) rồi click Tiếp theo.

42. 41
Hình 1.5. Lựa chọn ngôn ngữ cài đặt Moodle
b. Xác nhận các thư mục cài
− Form này sẽ hiển thị các thư mục hệ thống, có thể để như mặc định rồi
click Tiếp theo.
Hình 1.6. Cấu hình địa chỉ Moodle_Apache
c. Thiết lập về cơ sở dữ liệu

43. 42
− Form này cho phép đặt tên cơ sở dữ liệu và mật khẩu truy nhập cơ sở
dữ liệu, tiền tố cho các tên bảng dữ liệu.
− Cần nhập mật khẩu vào ô Database password, các mục khác có thể để
như mặc định rồi click Tiếp theo.
Hình 1.7. Lựa chọn dạng cơ sở dữ liệu
Hình 1.8. Cấu hình cơ sở dữ liệu
d. Xác nhận bản quyền
− Click Tiếp theo để tiếp tục cài đặt

44. 43
Hình 1.9. Yêu cầu xác nhận bản quyền
e. Kiểm tra thông số máy chủ
− Form này hiển thị các thông số máy chủ mà website đặt tại đó, click
Tiếp theo để tiếp tục cài đặt.
Hình 1.10. Kiểm tra thông số máy chủ
f. Cài đặt Moodle
− Quá trình cài đặt được thực hiện trong vài phút, các thông báo hiện ra
như hình dưới. Khi kết thúc quá trình này, hãy click nút Tiếp theo.

45. 44
Hình 1.11. Quá trình cài đặt Moodle
g. Thiết lập tài khoản người dùng quản trị
− Trong form này cần nhập các thông tin cần thiết cho tài khoản người
dùng quản trị. Các mục chữ đỏ có dấu sao (*) là bắt buộc phải nhập.
Sau khi nhập xong click nút Cập nhật hồ sơ để lưu lại.
− Chú ý: Mật khẩu phải có ít nhất 8 ký tự, bao gồm ít nhất một chữ số, ít
nhất một ký tự chữ HOA và một ký tự không thuộc bảng chữ cái, chữ
số. Ví dụ, mật khẩu abcDe$12 là hợp lệ.

46. 45
Hình 1.12. Thiết lập tài khoản quản trị viên
h. Thiết lập trang chủ
− Nhập các tiêu đề, mô tả cho website rồi click nút Lưu những thay đổi.
Hình 1.13. Thiết lập trang chủ

47. 46
i. Hoàn tất
− Tới đây quá trình cài đặt đã hoàn tất và trang học tập trực tuyến trên
nền Moodle sẽ xuất hiện như trong hình dưới đây.
− Phía trên góc phải màn hình có một ComboBox (hộp kết hợp) với các
tùy chọn ngôn ngữ phù hợp với người sử dụng.
− Tùy thuộc vào chế độ cài đặt của người tạo khóa học mà màn hình
chính sẽ thay đổi.
Hình 1.14. Giao diện mặc định của website.
1.6.4 Khái quát một khóa học
Các khóa học là nơi giáo viên cung cấp các tài liệu học tập cho học sinh của
mình. Các khóa học được tạo ra bởi các quản trị viên hoặc người quản lý khóa học.
Giáo viên có thể thêm hoặc sắp xếp lại nội dung theo nhu cầu riêng của bản thân.
Học sinh có thể tham gia học tập bằng cách click vào tên khóa học để ghi
danh. Giáo viên cũng có thể ghi danh cho học sinh để định hướng học tập cho các
em.
1.6.5 Những định dạng khóa học
Không như một số LMS bắt buộc dùng một định dạng nhất định, Moodle cung
cấp một số tùy chọn định dạng cho khóa học, có thể chọn khóa học định dạng theo
tuần, theo chủ đề hoặc định dạng theo xã hội.

48. 47
Định dạng theo tuần: Khóa học sẽ được tổ chức theo từng tuần, với ngày bắt
đầu và kết thúc cụ thể. Moodle sẽ tạo một khu vực học tập cho từng tuần. Giáo viên
có thể thêm nội dung, diễn đàn, bài kiểm tra và nhiều hoạt động khác trong các khu
vực này.
Định dạng theo chủ đề: Khóa học sẽ được tổ chức thành các chủ đề do giáo
viên đặt tên. Tương tự như định dạng theo tuần, giáo viên có thể thêm nội dung học
tập trong khu vực của từng chủ đề.
Định dạng kiểu diễn đàn cộng đồng: Khóa học sẽ được tổ chức dưới dạng một
diễn đàn xã hội và sẽ xuất hiện dưới dạng liệt kê trên trang chính. Định dạng này rất
thích hợp cho mục đích tổ chức lớp học dưới nhiều hình thức khác nhau.
Định dạng theo tiêu chuẩn SCORM: Sharable Content Object Reference
Model (viết tắt là SCORM) là một tập hợp các tiêu chuẩn và các mô tả cho một
chương trình e-learning dựa vào website. Định dạng này chỉ có một phần duy nhất,
cho phép giáo viên có thể chèn một gói SCORM đã được xây dựng trước. Moodle
có thể sử dụng gói SCORM dưới dạng một module hoặc một khóa học.
1.6.6 Chỉnh sửa nội dung khóa học
Khi đã quyết định định dạng cho khóa học và chỉnh sửa các thiết lập của khóa
học, bước tiếp theo là thêm nội dung vào khóa học. Cần bật chế độ chỉnh sửa đề
thêm tài nguyên và các hoạt động vào khóa học.
Hình 1.15. Giao diện chế độ chỉnh sửa khóa học.

49. 48
Để chỉnh sửa phần tóm tắt cho nội dung của mỗi phần của khóa học, click vào
biểu tượng ở phía trên góc trái. Một vùng soạn thảo văn bản sẽ xuất hiện, có thể
tóm tắt ngắn gọn khoảng một hoặc hai câu cho mỗi phần để tránh làm trang chính
quá dài.
Bên cạnh mỗi hoạt động hoặc tài nguyên trong từng phần cũng sẽ xuất hiện
một số biểu tượng trong chế độ chỉnh sửa. Hình ảnh và ý nghĩa của các biểu tượng
được trình bày ở bảng 1.3 dưới đây.
Bảng 1.3. Hình ảnh và ý nghĩa của các biểu tượng trong chế độ chỉnh sửa.
Biểu tượng Ý nghĩa
Click đúp vào biểu tượng này, sau đó di chuyển chuột
để thay đổi vị trí của từng khu vực/hoạt động trong khóa học
(lên hoặc xuống trong những vùng tương ứng của chúng).
Dùng để ẩn/hiện các hoạt động hoặc khu vực học tập.
Nếu muốn giữ một hoạt động hoặc khu vực trong khóa học
nhưng không muốn cho học sinh thấy, có thể sử dụng tùy
chọn này.
Dùng để di chuyển các hoạt động/tài nguyên sang phải
hoặc trái.
Xóa khu vực hoặc hoạt động/tài nguyên trong khóa học.
Cập nhật nội dung hoạt động hoặc tài nguyên trong
khóa học.
Chỉ định vai trò của giáo viên và học sinh đối với hoạt
động/tài nguyên trong khóa học.
Những biểu tượng này được sử dụng xuyên suốt Moodle để tùy biến giao diện
theo nhu cầu của giáo viên hoặc quản trị viên.
Để đưa nội dung học tập vào khóa học, cần sử dụng menu “Thêm một tài
nguyên” và “Thêm một hoạt động”.

50. 49
Kết luận chương 1
Qua nghiên cứu cơ sở lý luận và thực tiễn của việc ứng dụng Moodle để thiết
kế website hỗ trợ cho quá trình dạy và học chương Hidrocacbon thơm – Nguồn
hidrocacbon thiên nhiên – Hệ thống hóa hidrocacbon, chúng tôi có một số nhận xét
như sau:
− Ngày nay, sự bùng nổ thông tin và sự phát triển mạnh mẽ của khoa học
công nghệ đã đặt ra cho nền giáo dục Việt Nam những thách thức mới.
Việc ứng dụng công nghệ thông tin vào giảng dạy trở thành vấn đề
sống còn đối với nước ta nói riêng và với mọi quốc gia trên thế giới nói
chung.
− Trong quá trình học của học sinh, tự học chiếm một vai trò khá quan
trọng, tuy nhiên việc tự học của học sinh vẫn chưa được quan tâm đúng
mức.
− Moodle là một trong những hệ thống quản lý khóa học khá phổ biến
hiện nay. Với những chức năng hơn hẳn một số hệ thống quản lý khóa
học có tính phí khác, việc ứng dụng Moodle để thiết kế website hỗ trợ
quá trình dạy và học của giáo viên và học sinh sẽ đem lại những kết quả
khả quan.

51. 50
Chương 2
ỨNG DỤNG MOODLE HỖ TRỢ VIỆC GIẢNG DẠY
VÀ TỰ HỌC CHƯƠNG HIDROCACBON THƠM -
NGUỒN HIDROCACBON THIÊN NHIÊN - HỆ THỐNG
HÓA VỀ HIDROCACBON
LỚP 11 CƠ BẢN
2.1 Tìm hiểu về chương Hidrocacbon thơm - Nguồn hidrocacbon thiên nhiên -
Hệ thống hóa về hidrocacbon – Lớp 11 cơ bản
2.1.1 Cấu trúc chương Hidrocacbon thơm - Nguồn hidrocacbon thiên
nhiên - Hệ thống hóa về hidrocacbon – Lớp 11 cơ bản
Hình 2.1. Cấu trúc chương Hidrocacbon thơm - Nguồn hidrocacbon thiên nhiên -
Hệ thống hóa về hidrocacbon.
HIDROCACBON THƠM - NGUỒN HIDROCACBON THIÊN NHIÊN -
HỆ THỐNG HÓA VỀ HIDROCACBON
Benzen và
đồng đẳng
Đồng đẳng,
đồng phân,
danh pháp,
cấu tạo
Tính chất vật
lý
Tính chất Hóa
học
Một số
hidrocacbon
thơm khác
Stiren
Naphtalen
Nguồn
hidrocacbon
thiên nhiên
Dầu mỏ
Khí thiên
nhiên và khí
mỏ dầu
Than mỏ
Hệ thống hóa
về
Hidrocacbon
Hệ thống hóa
về
hidrocacbon
Sự chuyển
hóa giữa các
loại
hidrocacbon

52. 51
2.1.2 Chuẩn kiến thức – kỹ năng của chương Hidrocacbon thơm - Nguồn
hidrocacbon thiên nhiên - Hệ thống hóa về hidrocacbon
Bảng 2.1. Chuẩn kiến thức – kỹ năng của chương Hidrocacbon thơm - Nguồn
hidrocacbon thiên nhiên - Hệ thống hóa về hidrocacbon.
Tên bài Chuẩn kiến thức – kỹ năng cần đạt được
BENZEN VÀ ĐỒNG ĐẲNG Kiến thức:
Biết được :
− Định nghĩa, công thức chung, đặc điểm cấu
tạo, đồng phân, danh pháp.
− Tính chất vật lí : Quy luật biến đổi nhiệt độ
nóng chảy, nhiệt độ sôi của các chất trong
dãy đồng đẳng benzen.
− Tính chất hoá học : Phản ứng thế (quy tắc
thế), phản ứng cộng vào vòng benzen ;
− Phản ứng thế và oxi hoá mạch nhánh.
Kĩ năng:
− Viết được công thức cấu tạo của benzen và
một số chất trong dãy đồng đẳng.
− Viết được các phương trình hoá học biểu
diễn tính chất hoá học của benzen, vận
dụng quy tắc thế để dự đoán sản phẩm
phản ứng.
− Xác định công thức phân tử, viết công thức
cấu tạo và gọi tên.
− Tính khối lượng benzen, toluen tham gia
phản ứng hoặc thành phần phần trăm về
khối lượng của chất trong hỗn hợp
MỘT SỐ HIDROCACBON Kiến thức:

53. 52
THƠM KHÁC Biết được :
− Cấu tạo phân tử, tính chất vật lí, tính chất
hoá học của stiren (tính chất của
hiđrocacbon thơm; tính chất của
hiđrocacbon không no : Phản ứng cộng,
phản ứng trùng hợp ở liên kết đôi của mạch
nhánh).
− Cấu tạo phân tử, tính chất vật lí, tính chất
hoá học của naphtalen (tính chất của
hiđrocacbon thơm : phản ứng thế, cộng).
Kĩ năng:
− Viết công thức cấu tạo, từ đó dự đoán được
tính chất hoá học của stiren và naphtalen.
− Viết được các phương trình hoá học minh
hoạ tính chất hoá học của stiren và
naphtalen.
− Phân biệt một số hiđrocacbon thơm bằng
phương pháp hoá học.
− Tính khối lượng sản phẩm thu được sau
phản ứng trùng hợp.
NGUỒN HIDROCACBON
THIÊN NHIÊN
Kiến thức:
Biết được :
− Thành phần, phương pháp khai thác, ứng
dụng của khí thiên nhiên.
− Thành phần, phương pháp khai thác, cách
chưng cất, crăckinh và rifominh ; ứng dụng
của các sản phẩm từ dầu mỏ.
− Thành phần, cách chế biến, ứng dụng của

54. 53
than mỏ.
Kĩ năng:
− Đọc, tóm tắt được thông tin trong bài học
và trả lời câu hỏi.
− Tìm được thông tin tư liệu về dầu mỏ và
than ở Việt Nam.
− Tìm hiểu được ứng dụng của các sản phẩm
dầu mỏ, khí thiên nhiên, than mỏ trong đời
sống.
HỆ THỐNG HÓA
HIDROCACBON
Kiến thức:
Biết được: Mối quan hệ giữa các loại hiđrocacbon
quan trọng.
Kĩ năng:
− Lập được sơ đồ quan hệ giữa các loại
hiđrocacbon.
− Viết được các phương trình hoá học biểu
diễn mối quan hệ giữa các chất.
− Tách chất ra khỏi hỗn hợp khí, hỗn hợp
lỏng.
− Xác định công thức phân tử, viết công thức
cấu tạo và gọi tên.
2.1.3 Các nguyên tắc sư phạm và phương pháp dạy học được sử dụng
trong giảng dạy chương Hidrocacbon thơm - Nguồn hidrocacbon
thiên nhiên - Hệ thống hóa về hidrocacbon [12]
2.1.3.1 Các nguyên tắc sư phạm cần đảm bảo khi giảng dạy
chương Hidrocacbon thơm - Nguồn hidrocacbon thiên
nhiên - Hệ thống hóa về hidrocacbon