Nghiên cứu đặc điểm lâm sàng, của bệnh nhân TDMP trên 60 tuổi điều trị tại khoa hô hấp bệnh viện Bạch Mai Phí tải 20.000đ Liên hệ quangthuboss@gmail.com

1. BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ Y TẾ
TRƯỜNG ĐẠI HỌC Y HÀ NỘI
SUY KEAREAK
NGHIÊN C U Đ C ĐI M LÂM SÀNG, C N LÂM SÀNGỨ Ặ Ể Ậ
C A B NH NHÂN TDMP TRÊN 60 TU I ĐI U TRỦ Ệ Ổ Ề Ị
T I KHOA HÔ H P B NH VI N B CH MAIẠ Ấ Ệ Ệ Ạ
H ng d n khoa h c: PGS.TS. Tr n Hoàng Thànhướ ẫ ọ ầ
Hà N i 2011ộ

2. ĐẶT VẤN ĐỀ
- TDMP là tình tr ng d ch tích t nhi u h n m cạ ị ụ ề ơ ứ
bình th ng trong khoang màng ph iườ ổ
- Nguyên nhân TDMP r t nhi u, bao g m c ngoàiấ ề ồ ả
ph i và t i ph iổ ạ ổ
- Tri u ch ng th ng g p là h i ch ng 3 gi m khiệ ứ ườ ặ ộ ứ ả
khám ph i nh ng tùy thu c vào nguyên nhânổ ư ộ
mà có th kèm theo các tri u ch ng khácể ệ ứ
- Hi n nay ch a có nghiên c u nào v TDMPệ ư ứ ề ở
b nh nhân trên 60 tu iệ ổ

3. MỤC TIÊU NGHIÊN CỨU
1. Mô t đ c đi m lâm sàng c a BN TDMPả ặ ể ủ
trên 60 tu i t i khoa Hô h p BV B ch Maiổ ạ ấ ạ
2. Mô t đ c đi m c n lâm sàng c a BNả ặ ể ậ ủ
TDMP trên 60 tu i t i khoa Hô h p BVổ ạ ấ
B ch Maiạ

4. TỔNG QUAN
- Theo Bueno E.C và CS (1990) th y 30 – 50% TDMP do ung thấ ư
+ 49% nam gi i do K ph iở ớ ổ
+ 37% n gi i do K vú di cănở ữ ớ
- Hoàng Long Phát (1981) 34,8% TDMP do K
- Hà Văn Nh (1998) th y 76,8% TDMP do laoư ấ
- Tuy nhiên đó ch là nh ng N/C v TDMP nói chung trên m i l aỉ ữ ề ọ ứ
tu iổ

5. TỔNG QUAN
- T l BN TDMP trên 60 tu i m i ch đ c nêu trên m t s N/Cỷ ệ ổ ớ ỉ ượ ộ ố
+ Lê Thanh Ch ng (2004): 32,6% BN TDMP do lao > 60Tươ
+ Vũ Văn Giáp (2005): 41,4% BN TDMP do K > 60T
+ Najib M. Rahman, Stephen J. Chapman and Robert J. O. Davies (2004)
TDMP do ung th là nguyên nhân hàng đ u nh ng BN >60 tu iư ầ ở ữ ổ

6. ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN
CỨU
1. Đ i t ngố ượ : T t c các b nh nhân TDMP > 60ấ ả ệ
tu i đ c đi u tr t i khoa hô h p BV B chổ ượ ề ị ạ ấ ạ
Mai t tháng 1/2010 đ n tháng 12/2010ừ ế
1.1. Tiêu chu n l a ch nẩ ự ọ
1.1.1. Tiêu chu n ch n đoán TDMPẩ ẩ
- Lâm sàng: H/c 3 gi m 1 hay 2 bên ph iả ổ
- Hình nh (XQ, CT ng c): TDMP nhi u m c đả ự ề ứ ộ
- Ch c dò d ch MP: có ra d chọ ị ị

7. ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP
NGHIÊN CỨU
1.1.2. Tiêu chu n ch n đoán nguyên nhânẩ ẩ
- TDMP do lao: phát hi n AFB trong DMP hay môệ
b nh h c có t n th ng viêm lao c a MPệ ọ ổ ươ ủ
- TDMP do K: phát hi n t bào K trong DMP hayệ ế
t n th ng K mô b nh h c trong sinh thi t MPổ ươ ệ ọ ế
- M MP: BC ĐNTT dày đ c hay phát hi n BC ĐNTTủ ặ ệ
thoái hóa trong d ch màng ph iị ổ
- TDMP d ch d ng ch p:ị ưỡ ấ
- + Triglycerid DMP > 110 mg/dl
+ Cholesterol DMP/ huy t thanh < 1ế

8. ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP
NGHIÊN CỨU
- Tràn máu MP: Hemoglobin DMP > 50% Hemoglobin máu
ngo i viạ
- TDMP d ch máu: Hematocrit DMP< 50% Hct máu ngo i viị ạ
- TDMP d ch th m: + Protein DMP < 30 g/lị ấ
+ P/ Rivalta (-)ư
- TDMP d ch th m th ng do x gan, suy tim, HCTH …ị ấ ườ ơ
- TDMP vô căn: không tìm đ c nguyên nhân gìượ
1.2. Tiêu chu n lo i trẩ ạ ừ
- T t c BN không đ tiêu chu n trênấ ả ủ ẩ
- BN không đ ng ý tham gia N/Cồ

9. ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP
NGHIÊN CỨU
2. Ph ng pháp nghiên c uươ ứ
2.1. Thi t k N/Cế ế : H i c u mô t c t ngang, các d li uồ ứ ả ắ ữ ệ
thu th p đ c nghi vào b nh án m uậ ượ ệ ẫ
2.2. Đ a đi mị ể : khoa Hô h p BV B ch Maiấ ạ
2.3. Th i gian N/Cờ : tháng 3/2011 – tháng 10/2011
2.4. X lý s li uử ố ệ : ph n m m SPSS 16.0 theo qui đ nhầ ề ị
c a WHOủ

10. KẾT QUẢ VÀ BÀN LUẬN

11. TỶ LỆ BỆNH THEO NGUYÊN NHÂN (n=110)
0
5
10
15
20
25
30
35
40
45
Ung thư Lao Không rõ NN NN khác
43,6%
20,9% 21,8%
13,7%
%
Nguyên nhân
- Vũ Văn Giáp (2005): TDMP do K gặp hầu hết ở các BN >60 tuổi
- Najib M. Rahman, Stephen J. Chapman and Robert J. O. Davies
(2004): TDMP do K chiếm ưu thế ở những người >60 tuổi

12. NHÓM TDMP DO K
n = 48/110 (43,6%)

13. TỶ LỆ NHÓM TUỔI VÀ GIỚI (n=48)
0
5
10
15
20
25
30
35
40
60 – 69 70 – 79 80 – 89 > 90
39,6%
22,9%
35,4%
2,1%
%
Nhóm tuổi
Nam: 70,8%, Nữ: 29,2%
- Vũ Văn Giáp (2005, n=29) có 12 BN > 60T, nam 8 TH (27,6%), nữ 4 TH
(13,8%)
- Najib M. Rahman, Stephen J. Chapman and Robert J. O.
Davies (2004): TDMP do K chủ yếu gặp ở người >60 tuổi

14. TRIỆU CHỨNG CƠ NĂNG
0
10
20
30
40
50
60
70
80
90
%
Đau ngực Khó thở Ho khan Ho đờm Tr/c
85,4%
70,8%
52,08%
33,3%
Vũ Văn Giáp (2005, n = 29)
• Đau ngực 96,6%,
• Khó thở 89.7%,
• Ho khan 65,5%

15. TRIỆU CHỨNG TOÀN THÂN, THỰC THỂ (n=48)
0
10
20
30
40
50
60
70
80
90
100
%
Gầy sút Hạch thượng đòn Da xanh H/c 3 giảm Tr/c
31,25%
8,3%14,5%
100%
- Vũ Văn Giáp (2005, n=29): gầy sút 24,1%, hạch TĐ 20,7%, da xanh
nhợt 3,4%
- Bùi Tường Lân (2011): gầy sút: 46,6%, sốt: 40% và da xanh 33,3%

16. HÌNH ẢNH XQUANG
0
10
20
30
40
50
60
70
80
90
100
%
TDMP 1 bên TDMP 2 bên Thể TDMP
91,42%
8,58%
- Vũ Văn Giáp (2005, n=29) TDMP 1 bên 89,6%, TDMP 2 bên 10,4%
- Khan FY, Alsamawi M, Yasin M, Ibrahim AS, Hamza M, Lingawi
M, Abbas MT and Musa R.M (2011): TDMP do K thường xẩy ra ở
1 bên

17. HÌNH ẢNH XQUANG, CT- SCAN
0
5
10
15
20
25
30
35
40
45
%
TT nhu mô Hạch trung thất TD màng tim TT kèm theo
41,9%
12,9%
9,8%
- Vũ Văn Giáp (2005, n=29) TT nhu mô 41,1%
Hạch trung thất 17,2%
Dày MP 24,1%
Xâm lấn thành ngực 6,9%

18. TÍNH CHẤT DỊCH MÀNG PHỔI
Dịch đỏ máu Tế bào ác tính
Vũ Văn Giáp (n=29) 55,2% 46,2%
B. T. Lân (n=15) 53,3% 0 %
Chúng tôi (n=48) 47,92% 10,42%

19. CÁC THĂM DÒ KHÁC
• STMP mù (n=29/101) : 28,7%
Sayed Agha All Shah (n=77) : 29,87%
• ST niêm m c PQ (n=13/60) : 21,7%ạ
B.T.Lân (n=6/21) : 28,57%
V.V.Giáp (n=2/14) : 14,28%
• ST h ch (n=7/8) : 87,5%ạ
B.T.Lân (n=3/10) : 30%
* 1 ca phát hi n qua soi d dày ( K bi u mô typ kém bi t hóa)ệ ạ ể ệ

20. KẾT QUẢ MÔ BỆNH HỌC
- K bi u mô tuy n: 34 (70,8%)ể ế
- K bi u mô v y: 3 (6,25%) và m t s lo i Kể ẩ ộ ố ạ
bi u mô khác hi m g pể ế ặ
- Nogueiras Alonso J.M, Alvarez Perez A.M, Pou Ucha J,
Fernandez Villar A, Serena Puig A, Campos Vallarino L.M,
Rivas Dominguez O, Barandela Salgado J and Gutian
Iglesias R (2011). Type mô b nh h c g p ch y u là K bi uệ ọ ặ ủ ế ể
mô tuy nế

21. NHÓM TDMP DO LAO
n = 23/110 (20,9%)

22. TUỔI VÀ GIỚI (n=23)
0
5
10
15
20
25
30
35
40
45
50
%
60 – 69 70 – 79 > 80 Nhóm tuổi
47,8%
39,1%
13,1%
Nam/Nữ: 1,3/1
- Michael H. Bauman, MD, MS, FCCP; Rathel Nolan, MD; Marcy Petrini, PhD,
FPPC; YC, Gary Lee, MBChB, PhD, FCCP and Eileen Schneider, MD, MPH
(2007): TDMP do lao gặp nổi trội ở nhóm >45 tuổi, đặc biệt ở người >65 tuổi
- Lê Thanh Chương (n=95, BN> 60T : 32,6% ) Nam: 64,2%

23. TRIỆU CHỨNG CƠ NĂNG
0
10
20
30
40
50
60
70
80
90
100
Đau ngực Ho khan Khó thở Ho đờm Tr/c
%
95,6%
69,5% 69,5%
26,08%
- Phạm Thị Mỹ Dung: Đau ngực 93,6%
Ho khan 76,2%
Khó thở 81,25%

24. TRIỆU CHỨNG TOÀN THÂN, THỰC THỂ
0
10
20
30
40
50
60
70
80
90
100
Sốt Gầy sút Da, niêm mạc nhợt H/c3 giảm Tr/c
%
39,1%
21,7%
8,7%
100%
Sốt : - Lê Thanh Chương (2004): 95,5%
- Phạm Thị Mỹ Dung (2008): 90,3%
- Bùi Tường Lân (2011): 95,5%

25. HÌNH ẢNH XQUANG
0
5
10
15
20
25
30
35
40
45
50
Chủ yếu là TDMP 1 bên 91,4% (n=23)
%
30,4%
13%
47,8%
Ít Trung bình Nhiều Mức độ
- Lê Thanh Chương (2004) : 95,7% TDMP 1 bên
- Khan FY (2011) : 95,4% TDMP 1 bên

26. DỊCH MÀNG PHỔI
Vàng chanh Protein TB Chủ yếu
lymphocyte
Lê Thanh Chương 89,5% 68,56 g/l 98,6%
P.T.Mỹ Dung 97,4%
Chúng tôi 100% 48,27 g/l 100%

27. BILAN LAO
P/ư
Mantoux
PCR DMP AFB DMP MGIT DMP
L.T. Chương 53,3% 41,3% (-) (-)
P. T. M. Dung 46,9% 32,3% (-) (-)
Chúng tôi
(n = 23)
66,7% 5,97% (-) (-)

28. SINH THIẾT MÀNG PHỔI
Viêm lao (+)
Khan FY và CS (2011)
n=65
88,3%
Sayed Agha All Shah
(2011)
n=77
40,25%
Chúng tôi
n=23
86,9%

29. NHÓM TDMP KHÔNG RÕ NGUYÊN NHÂN
(n = 24/110) – 21,8%
- Alemán C, Sanchez L, Alegre J, Ruiz E, Vázquez A, Soriano T, Sarrapio
T, Teisido Andreu J, Felip E, Armandans L and T. Fernández De Vevilla
(2007): n = 1014 BN TDMP không rõ nguyên nhân – 9,7%
- Najib M. Rahman, Stephen J. Chapman and Robert J. O. Davies
(2004): TDMP không rõ nguyên nhân 7 – 15%

30. LÂM SÀNG
- Tu i: 53,3% t 70 – 79 Tổ ừ
- Lâm sàng: đau ng c 70,8%, khó th 66,7%, ho khan 54,2%, hoự ở
kh c đ m 41,6%,ạ ờ s t 29,2%, da xanh – niêm m c nh t 20,8%ố ạ ợ
- Bùi T ng Lân (2011): ho khan (69,5%), đau t c ng c (43,4%) và cùngườ ứ ự
m t t l 26,08% cho khó th và ho kh c đ mộ ỷ ệ ở ạ ờ

31. HÌNH ẢNH XQUANG, SIÊU ÂM
0
10
20
30
40
50
60
70
%
66,7%
56,25%
27,9%
TDMP 1 bên Vách hóa Kèm TDMT hình ảnh
Nhóm TDMP không rõ nguyên nhân thường xẩy ra ở một bên

32. CÁC THĂM DÒ KHÁC
- Màu dịch: màu vàng chanh: 66,7%; màu đỏ máu: 33,3%
- Tế bào: 88,3% lymphocytes

33. CÁC THĂM DÒ KHÁC
- Vi sinh: Bilan lao (-)
Vi khu n khác (-)ẩ
- Mô b nh h c: STMP viêm m n tínhệ ọ ạ
ST niêm m c PQ viêm m n tínhạ ạ
ST h ch, STXTN viêm m n tínhạ ạ

34. NHÓM TDMP DO NGUYÊN NHÂN KHÁC
n = 15/110 (13,7%)
- 11 TH d ch th m do suy th n m n – 73,3%ị ấ ậ ạ
- 3 TH m màng ph i – 20%ủ ổ
- 1 TH TDMP d ng ch p (ch a rõ NN)ưỡ ấ ư
- Tri u ch ng: 53,3% t 70 – 79 Tệ ứ ừ
Ho khan 60%, khó th 73,3%, đau ng c 80%ở ự
60% TDMP 1 bên,40% TDMP 2 bên
Khan FY, Alsamawi M, Yasin M, Ibrahim AS, Hamza M, Lingawi M, Abbas
MT and Musa R.M (2011): TDMP do suy tim (13%), M màng ph i (8,5%),ủ ổ
suy th n (3%ậ ), do lupus 0,5%

35. KẾT LUẬN

36. 1. Lâm sàng
Do K Do lao Chưa rõ NN NN khác
Nam 70,8% 56,5% 54,1%
Tuổi 60 - 69
(39,6%)
80 - 89
(35,4%)
60- 69
(47,8%)
70 – 79
(39,1%)
70 – 79
(54,2%)
70 – 79
(53,2%)
Ho khan 65,5% 69,5% 54,2% 60%
Đau ngực 96,6% 95,6% 70,8% 80%
Khó thở 89.7% 69,5% 66,7% 73,3%
Gầy sút 31,25% 21,7% 29,2% 6,6%
Sốt 6,25% 39,1% 29,2% 20%

37. KẾT LUẬN
2. C n lâm sàngậ
2.1. Nhóm TDMP do K
- Hình nh: 91,42% TDMP 1 bên, 41,9% có TT nhu môả
12,9% kèm h ch TTạ
- D ch MP đ máu 47,9%,10,42% có TB ác tính trong DMPị ỏ
- CĐ xác đ nh: mô b nh h c d a trên nhi u thăm dò khác nhị ệ ọ ự ề ư
STMP, ST qua soi PQ, ST h chạ
- 70,8%là K bi u mô tuy nể ế
2.2.Nhóm TDMP do lao
- Hình nh: 91,4% TDMP 1 bênả
m c đ TB 30,4%, nhi u 47,8%ứ ộ ề

38. KẾT LUẬN
- D ch MP 100% vàng chanhị
- 100% thành ph n ch y u là BC lymphoầ ủ ế
- STMP viêm lao 86,9%
2.3. Nhóm TDMP ch a rõ NNư
- Hình nh: TDMP 1 bên 66,7%, vách hóa 56,25%ả
TDMT kèm theo 27,9%
- D ch MP đ máu 47,92%ị ỏ
- Ch y u HC và Lymphocyte 89,58%ủ ế
- P/ Mantoux (+) 16,7%ư
- Mô b nh h c: viêm m n tínhệ ọ ạ

39. XIN TRÂN TRỌNG CẢM ƠN !