THỰC TRẠNG QUẢN LÝ THU VÀ CHỐNG THẤT THU BẢO HIỂM XÃ HỘI BẮT BUỘC Ở KHỐI DOANH NGHIỆP FDI TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH BÌNH DƯƠNG

Luận Văn Group viết thuê luận văn thạc sĩ,chuyên đề,khóa luận tốt nghiệp,
báo cáo thực tập, Assignment, Essay
Liên Hệ: Zalo/Sdt 0967 538 624/ 0886 091 915 Website:lamluanvan.net
1
Chương 2:
THỰC TRẠNG QUẢN LÝ THU VÀ CHỐNG THẤT
THU BẢO HIỂM XÃ HỘI BẮT BUỘC Ở KHỐI
DOANH NGHIỆP FDI TRÊN ĐỊA BÀN
TỈNH BÌNH DƯƠNG
2.1. Tổng quan về kinh tế - xã hội của Bình Dương
Bình Dương là một tỉnh thuộc miền Đông Nam Bộ, nằm trong vùng kinh tế
trọng điểm phía Nam với diện tích tự nhiên 2.694,43 km2
, dân số 1.802.500 người,
gồm 9 đơn vị hành chính trực thuộc [20], trong đó tiêu biểu nhất là thành phố mới
Bình Dương với điểm nhấn là Trung tâm hành chính tập trung của tỉnh đã chính
thức đi vào hoạt động từ ngày 20/02/2014. Bình Dương là một trong những tỉnh có
tốc độ tăng trưởng kinh tế cao, phát triển công nghiệp năng động của cả nước.
Trong những năm gần đây, tốc độ tăng trưởng kinh tế luôn ở mức cao, GDP tăng
bình quân khoảng 14,5 %/năm. Cơ cấu kinh tế chuyển biến tích cực, công nghiệp,
dịch vụ tăng trưởng nhanh và chiếm tỷ trọng cao
Hiện nay, Bình Dương có 28 khu công nghiệp và 08 cụm công nghiệp tập trung,
có tổng diện tích hơn 10.000 ha. Đến tháng 12/2014 đã thu hút 2.375 dự án đầu tư
nước ngoài với số vốn 20,380 tỷ đô la Mỹ, với hơn 17.000 doanh nghiệp trong và
ngoài nước đang hoạt động. Với những ưu thế về điều kiện tự nhiên, tiềm năng kinh
tế - xã hội và chính sách lãnh đạo của Đảng và Nhà nước, Bình Dương sẽ tiếp tục
phát triển bền vững, trước năm 2020 trở thành thành phố trực thuộc Trung ương.
Chính vì vậy, hoạt động thực hiện chế độ, chính sách BHXH, BHYT cho NLĐ và
công tác thu quỹ BHXH, BHYT đang đối diện những thách thức to lớn để góp phần
đảm bảo cho sự ổn định và phát triển kinh tế của tỉnh nhà.
Sau khi gia nhập WTO, tình hình thu hút FDI của Việt Nam nhìn chung có

2
những đột biến mạnh mẽ. Trong 10 địa phương dẫn đầu về thu hút FDI, có 4 địa
phương trong vùng kinh tế trọng điểm phía Nam là Thành phố Hồ Chí Minh, Bình
Dương, Đồng Nai và Bà Rịa - Vũng Tàu.
Bảng 2.1: Thu hút FDI tại Bình Dương từ 2010 đến 2014
Chỉ tiêu 2010 2011 2012 2013 2014
Số dự án mới 107 80 109 118 151
Tổng vốn đăng ký mới
(triệu USD)
472,30 554,63 1559,51 531,65 812,34
Số doanh nghiệp FDI
đang hoạt động
1.551 1.598 1.619 1.671 1.725
(Nguồn: Cục thống kê Bình Dương, 2014)
Dựa vào bảng số liệu 2.1, có thể nhận thấy từ 2010 đến 2014, dù tình hình kinh
tế đất nước có nhiều khó khăn, biến động; tuy nhiên, Bình Dương vẫn duy trì việc
thu hút khá nhiều dự án mới với tổng số vốn FDI đăng ký mới đều tăng qua các
năm. Bình Dương là địa phương gặp nhiều khó khăn trong năm 2014 về thu hút đầu
tư do ảnh hưởng của sự việc một số kẻ xấu lợi dụng biểu tình để gây rối, đập phá
doanh nghiệp xảy ra vào giữa tháng 5/2014. Tuy nhiên, với những nỗ lực của chính
quyền địa phương và sự chia sẻ, tin tưởng của các doanh nghiệp nên thu hút vốn
FDI vẫn vượt hơn 65 % so với kế hoạch đề ra và tăng 23 % so với cùng kỳ năm
trước. Với kết quả này, Bình Dương đã vươn lên tốp 3 trong cả nước về thu hút vốn
đầu tư FDI.
Bên cạnh những thành quả đạt được thì cũng có những hạn chế nhất định, một
trong những hạn chế chung trong thu hút FDI hiện nay của cả nước là nguồn nhân
lực còn nhiều hạn chế. Đây cũng là vấn đề của Bình Dương nói riêng. Để giải quyết
vấn đề này, Bình Dương đã và đang thành lập các trường dạy nghề, cao đẳng kỹ
thuật để tăng cường công tác đào tạo lao động tại chỗ cho các doanh nghiệp.
2.2. Tổng quan về cơ quan Bảo hiểm xã hội Bình Dương
2.2.1. Lịch sử hình thành, phát triển
BHXH tỉnh Sông Bé được thành lập và chính thức đi vào hoạt động từ ngày
15/08/1995 với chức năng nhiệm vụ chủ yếu là thực hiện chế độ, chính sách BHXH

3
cho NLĐ có tham gia BHXH trên địa bàn tỉnh. Đến ngày 01/01/1997, tỉnh Bình
Dương được tái lập, từ đó BHXH tỉnh Sông Bé được đổi tên thành BHXH tỉnh Bình
Dương. Thực hiện tiến trình cải cách bộ máy của Chính Phủ, ngày 24/01/2002 Thủ
tướng Chính phủ ban hành Quyết định số 20/2002/QĐ-TTg chuyển BHYT Việt
Nam sang BHXH Việt Nam và Chính phủ ban hành Nghị định 100/2002/NĐ-CP
ngày 06/12/2002 quy định chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn và cơ cấu tổ chức của
BHXH Việt Nam. Trên cơ sở pháp lý này, từ tháng 01/2003, ngoài việc bảo đảm
thực hiện các chế độ BHXH được quy định tại Chương XII Bộ Luật lao động, Nghị
định 12/NĐ-CP ngày 26/01/1995 của Thủ tướng, BHXH tỉnh Bình Dương còn được
giao thêm nhiệm vụ thực hiện chế độ BHYT cho các đối tượng tham gia.
2.2.2. Chức năng, nhiệm vụ Bảo hiểm xã hội Bình Dương (Xem Phụ lục 2)
2.2.3. Cơ cấu tổ chức của Bảo hiểm xã hội Bình Dương
Sơ đồ 2.1: Bộ máy tổ chức Bảo hiểm xã hội Bình Dương
Chức năng nhiệm vụ Ban giám đốc, các phòng nghiệp vụ, BHXH huyện thuộc
BHXH tỉnh Bình Dương. (Xem Phụ lục 3)
2.2.4. Đặc điểm Phòng Quản lý Thu
Phòng Quản lý Thu có chức năng giúp Giám đốc BHXH tỉnh “quản lý và tổ
chức thực hiện công tác thu BHXH bắt buộc, thu BHXH tự nguyện, thu BHTN (sau

4
đây gọi chung là BHXH), thu BHYT bắt buộc, thu BHYT tự nguyện (sau đây gọi
chung là BHYT) của các đối tượng tham gia theo quy định của pháp luật” [19].
Chức năng, nhiệm vụ phòng Quản lý Thu. (Xem Phụ lục 2)
2.3. Thực trạng quản lý thu và chống thất thu bảo hiểm xã hội bắt buộc ở khối
doanh nghiệp FDI trên địa bàn tỉnh Bình Dương
2.3.1. Đặc điểm doanh nghiệp FDI trên địa bàn tỉnh Bình Dương
Bình Dương là một tỉnh lớn của khu vực phía Nam, đang trên đà phát triển mạnh
và đô thị hóa với tốc độ cao, đồng thời là nơi tập trung nhiều khu công nghiệp lớn
và các doanh nghiệp FDI. Tiến độ giải ngân các dự án FDI ở Bình Dương cũng rất
nhanh. Đây là yếu tố khẳng định nguồn vốn này đã nhanh chóng được đưa vào sản
xuất kinh doanh, đem lại hiệu quả cho nhà đầu tư. Các doanh nghiệp FDI tham gia
hầu hết ở mọi lĩnh vực hoạt động sản xuất kinh doanh như chế biến thực phẩm, đồ
uống, trang phục, da giày, giấy, gỗ, hóa chất, v.v… Theo thống kê của Cục thống kê
tỉnh Bình Dương, tính đến ngày 31/12/2014, Bình Dương có 1.725 doanh nghiệp
FDI đang hoạt động, trong đó doanh nghiệp 100 % vốn đầu tư nước ngoài là 1.676
đơn vị và doanh nghiệp liên doanh nước ngoài là 49 đơn vị [7], tập trung kinh
doanh vào các lĩnh vực chủ yếu như:
Bảng 2.2: Đầu tư trực tiếp nước ngoài được cấp giấy phép phân theo ngành kinh
tế (lũy kế các dự án còn hiệu lực đến 31/12/2014)
Ngành kinh tế
Dự án được cấp phép Tổng vốn đăng ký
Tuyệt đối
(đơn vị)
Tương đối
(%)
Tuyệt đối
(triệu USD)
Tương đối
(%)
Công nghiệp chế biến, chế tạo 2.103 88,55 15.229 74,73
Xây dựng 55 2,32 912 4,48
Bán buôn, bán lẻ 52 2,19 172 0,84
Bất động sản 33 1,39 3.435 16,86
Vận tải, kho bãi 28 1,18 133 0,65
Dịch vụ lưu trú, ăn uống 42 1,77 101 0,50
Nông lâm nghiệp và thủy sản 22 0,93 184 0,90
Khác 40 1,68 213 1,05
Tổng số 2.375 100 20.380 100

5
(Nguồn: Cục thống kê Bình Dương, 2014)
Có thể thấy rằng, ngành công nghiệp chế biến, chế tạo chiếm tỷ trọng khá lớn,
có đến 2.103 dự án, chiếm 88,55 % tổng số dự án với tổng vốn đăng ký là 15.229
triệu USD, chiếm 74,73 % tổng vốn FDI. Bình Dương đã thu hút được khá nhiều
các dự án vừa và nhỏ đầu tư vào lĩnh vực sản xuất công nghiệp, đặc biệt là công
nghiệp phụ trợ.
Lĩnh vực bất động sản khá phát triển và trở thành lĩnh vực thu hút vốn FDI lớn
thứ hai, với 16,86 %. Với môi trường của Bình Dương, việc triển khai dự án rất
thuận lợi. Tỉnh thu hút nhiều dự án FDI nên nhu cầu về chỗ ở cho doanh nhân và
chuyên gia nước ngoài lớn; tỉnh có hạ tầng phát triển, ưu thế về đất sạch (đã đền bù
giải tỏa) và kế cận Thành phố Hồ Chí Minh nên thuận lợi cho việc đi lại, do đó việc
đầu tư dự án bất động sản tại Bình Dương rất khả quan.
Lĩnh vực xây dựng chiếm tỷ trọng 4,48 % trong tổng vốn FDI của Bình Dương.
Tổng công ty Becamex IDC đã liên doanh với tập đoàn Tokyu Nhật Bản để xây
dựng nên những công trình mang tầm vóc quốc tế mà một trong số những dự án tiêu
biểu đó là Khu đô thị vườn Tokyu Bình Dương.
Các doanh nghiệp, công ty kinh doanh dịch vụ vận tải, kho bãi cũng rất phát
triển như: Schenker Gemadept Logistics, Giditrans Logistics, Kerry Integrated
Logistics, v.v… Hoạt động của các doanh nghiệp này tương đối ổn định và ngày
một phát triển, có địa bàn hoạt động rộng, lao động được qua đào tạo bài bản.
Có thể nói, trên địa bàn tỉnh Bình Dương, số lượng các doanh nghiệp FDI chiếm
tỷ trọng khá lớn và tham gia vào mọi lĩnh vực kinh doanh. Nhiều doanh nghiệp đã
và đang phát triển vững chắc trong nền kinh tế thị trường, được khách hàng tín
nhiệm và đánh giá cao, có xu hướng mở rộng sản xuất, thuê mướn thêm nhân công.
Vì vậy, NLĐ có chỗ làm ổn định với mức thu nhập khá. Doanh nghiệp cũng hoàn
toàn có đủ điều kiện để đóng BHXH cho NLĐ, đảm bảo quyền lợi cho họ. Tuy
nhiên, việc tham gia BHXH còn phụ thuộc vào nhiều yếu tố, trong đó có trách
nhiệm của chủ doanh nghiệp, NLĐ, cơ quan BHXH và các cơ quan chức năng.

6
2.3.2. Tình hình thu và vấn đề thất thu bảo hiểm xã hội bắt buộc ở khối FDI
2.3.2.1. Tình hình tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc
Tại Bình Dương, được sự quan tâm chỉ đạo sâu sát của BHXH Việt Nam, Tỉnh
Ủy, UBND tỉnh và sự phối kết hợp của các Sở ban ngành liên quan triển khai tương
đối có hiệu quả luật BHXH, thường xuyên phối hợp với Sở LĐ-TB&XH, Liên đoàn
lao động tỉnh đi kiểm tra liên ngành để rà soát, nắm bắt tình hình thực tế tại các đơn
vị đang gặp nhiều khó khăn trong quá trình sản xuất kinh doanh nhằm kịp thời báo
cáo, đề xuất với UBND tỉnh có hướng tháo gỡ, giúp đỡ doanh nghiệp khắc phục, ổn
định sản xuất và thông qua đó có hướng xử lý kịp thời những khó khăn, vướng mắc
trong việc tham gia BHXH, đảm bảo quyền lợi chính đáng cho NLĐ.
Là địa phương có số thu BHXH đứng thứ ba trên toàn quốc sau hai thành phố
lớn là Thành phố Hồ Chí Minh và Hà Nội nên việc tổ chức thực hiện luật BHXH từ
các khâu quản lý thu, chi, quản lý và sử dụng quỹ của BHXH tỉnh Bình Dương luôn
đòi hỏi tính đồng bộ, chính xác, kịp thời; đặc biệt BHXH tỉnh luôn linh động trong
việc giải quyết các quan hệ về BHXH phát sinh chưa được pháp luật điều chỉnh.
Trên cơ sở các văn bản hướng dẫn chỉ đạo của Trung Ương và đặc thù của địa
phương, BHXH tỉnh đã ban hành các văn bản hướng dẫn các doanh nghiệp về
nghiệp vụ thu BHXH và giải quyết các chế độ BHXH kịp thời, thống nhất từ tỉnh
đến các huyện, thị xã, thành phố.
BHXH Bình Dương luôn đặt công tác thu là nhiệm vụ quan trọng đầu tiên có ý
nghĩa quyết định đối với hoạt động của cơ quan BHXH Bình Dương bởi vì có thu
đúng, thu đủ, thu kịp thời và giảm số nợ đọng BHXH đến mức thấp nhất có thể thì
NLĐ sẽ được chi trả và hưởng các chế độ một cách nhanh chóng và kịp thời khi có
rủi ro xảy ra, đảm bảo được quyền lợi hợp pháp của NLĐ.
Bảng 2.3: Số đơn vị và số lao động tham gia BHXH ở khối FDI tại Bình Dương
Chỉ tiêu 2010 2011 2012 2013 2014
Số đơn vị tham gia BHXH ở khối
FDI trên địa bàn tỉnh
1.486 1.546 1.576 1.642 1.708
Số lao động tham gia BHXH ở
khối FDI trên địa bàn tỉnh (người)
380.955 409.655 446.351 485.356 523.573

7
Số lao động ở khối FDI tại thời
điểm 31/12 hàng năm (người)
432.281 466.697 500.160 538.387 573.935
Tỷ lệ giữa lao động tham gia
BHXH và đang làm việc (%)
88,13 87,78 89,24 90,15 91,23
(Nguồn: Báo cáo tổng hợp thu và Niên giám thống kê Bình Dương, 2014)
Từ bảng 2.3 cho thấy, số đơn vị và số lao động tham gia BHXH tăng qua các
năm, và tỷ lệ giữa số lao động tham gia BHXH và số lao động đang làm việc cũng
tăng, đây là một dấu hiệu tốt, chỉ riêng năm 2011 so với 2010 thì tốc độ tăng của số
lao động đóng BHXH chậm hơn so với tốc độ tăng của số lao động đang làm việc,
dẫn đến tỷ lệ này giảm 0,35 %. Tình hình tham gia BHXH cho NLĐ ở các doanh
nghiệp FDI có khả quan nhưng vẫn tăng chậm, số lao động đang làm việc nhưng
không tham gia BHXH vẫn còn khá lớn, tính trong năm 2014 còn khoảng 9 %, vậy
số lao động này làm những công việc gì, HĐLĐ như thế nào và vì sao họ không
tham gia BHXH, đây là vấn đề cần quan tâm. Điều này chứng tỏ rằng chính sách
BHXH còn một kẻ hở mà NLĐ có việc làm không được tham gia BHXH bắt buộc,
có thể kể ra một số nguyên nhân sau:
- Các đơn vị cố tình khai sai số lượng lao động để giảm số phải đóng BHXH.
- Do NLĐ thiếu hiểu biết về lợi ích của việc tham gia BHXH, nên cũng đồng tình
với các đơn vị không tham gia BHXH. Điều này cũng đồng nghĩa với công tác
tuyên truyền về BHXH đến các đối tượng chưa được rộng rãi, NLĐ chưa tiếp cận
được nhiều những thông tin về lợi ích khi tham gia.
- Một số doanh nghiệp hoạt động với quy mô nhỏ, khả năng tài chính có hạn, sử
dụng ít lao động và thường xuyên biến động. Bên cạnh đó, nhận thức về BHXH của
NLĐ thuộc khối FDI còn hạn chế, nhiều NSDLĐ và NLĐ chưa chấp hành nghiêm
chỉnh quy định của pháp luật và cố tình né tránh tham gia BHXH. Mặt khác, NLĐ
làm việc ở khối này có tư tưởng không gắn bó lâu dài với doanh nghiệp nên cũng
không muốn tham gia BHXH.
- Các doanh nghiệp vi phạm luật lao động bằng hình thức chỉ ký hợp đồng thời vụ
dưới 3 tháng dù NLĐ làm việc trên 1 năm hoặc ký HĐLĐ ngắn hạn, khi hết hạn
hợp đồng thì cho NLĐ nghỉ việc vài hôm rồi ký lại để thời gian làm việc không liên

8
tục, không phải đóng BHXH.
2.3.3. Tình hình triển khai văn bản pháp luật
BHXH tỉnh thường xuyên phối hợp với Đài phát thanh, truyền hình của tỉnh xây
dựng và phát sóng nhiều chuyên đề về chính sách BHXH, phối hợp với Báo Bình
Dương, Báo BHXH, các báo và tạp chí khác trả lời phỏng vấn, trực tiếp giải đáp
thắc mắc của NLĐ về các chế độ BHXH, về đối tượng tham gia BHXH. Trả lời
hàng tuần trên website bhxhbinhduong.gov.vn các câu hỏi có liên quan về BHXH
cũng như đăng tải cập nhật thường xuyên các văn bản mới liên quan đến BHXH
nhằm cung cấp thông tin kịp thời đến các đơn vị và NLĐ. Bên cạnh đó, BHXH tỉnh
còn tổ chức các buổi tập huấn nghiệp vụ, giải đáp thắc mắc; năm 2014 BHXH Bình
Dương đã tổ chức được 8 buổi tập huấn nghiệp vụ BHXH mới, luật BHYT bổ sung,
luật việc làm, v.v… BHXH Bình Dương cũng đã phối hợp cùng đội tuyên truyền
pháp luật của tỉnh tuyên truyền tư vấn pháp luật tại các khu công nghiệp trên địa
bàn tỉnh, được sự hưởng ứng tích cực của nhiều doanh nghiệp, kết quả năm 2014
thu hút hơn 50.000 lượt người tham dự. Tuy nhiên, bên cạnh đó thì chất lượng công
tác tuyên truyền cũng là vấn đề cần quan tâm, chất lượng của đội ngũ tuyên truyền cao
hay thấp cũng quyết định nhiều đến kết quả tuyên truyền.
2.3.4. Tình hình phân cấp quản lý thu
Hiện nay, BHXH Bình Dương thực hiện phân cấp quản lý thu theo đối tượng tham
gia BHXH. Tại cơ quan BHXH tỉnh tổ chức thu BHXH bắt buộc chiếm 70 % số thu
của toàn tỉnh, bao gồm các khối thu như: hành chính sự nghiệp tỉnh, doanh nghiệp Nhà
nước, doanh nghiệp FDI trong và ngoài khu công nghiệp, v.v... Cơ quan BHXH tỉnh đã
phân cấp cho BHXH huyện thị 30 % số thu, bao gồm các khối như: hành chính sự
nghiệp huyện, công ty cổ phần, một số doanh nghiệp FDI trong và ngoài khu công
nghiệp, doanh nghiệp ngoài quốc doanh ngoài khu công nghiệp, xã phường v.v…
Riêng ở khối FDI, đa số các doanh nghiệp tập trung ở BHXH tỉnh quản lý có số lao
động lớn, do đó dù số đơn vị phân cấp cho BHXH huyện tăng nhưng số lao động và số
thu vẫn thấp. Theo lộ trình phân cấp, đến năm 2020 sẽ tiến hành phân cấp quản lý thu

9
100 % các đơn vị đóng trên địa bàn cho các BHXH huyện; từ năm 2014, BHXH Bình
Dương đã thực hiện phân cấp thêm cho BHXH các huyện số đơn vị và số thu.
Bảng 2.5: Phân cấp quản lý đối tượng tham gia BHXH bắt buộc ở khối FDI
từ 2010 đến 2014
Năm
BHXH Tỉnh quản BHXH Huyện quản Tổng số
Đơn vị Lao động
(người)
(người)
(người)
2010 1.098 355.793 388 25.162 1.486 380.955
2011 1.143 379.333 403 30.322 1.546 409.655
2012 1.168 413.801 408 32.550 1.576 446.351
2013 1.209 445.412 433 39.944 1.642 485.356
2014 1.064 450.903 644 72.670 1.708 523.573
(Nguồn: Báo cáo tổng hợp thu, 2014)
Bảng 2.6: Phân cấp quản lý số thu BHXH bắt buộc ở khối FDI từ 2010 đến 2014
Năm
BHXH Tỉnh quản BHXH Huyện quản
Tổng số
(đồng)
Tuyệt
đối (đồng)
Tương
đối (%)
Tuyệt
đối (đồng)
Tương
đối (%)
2010 1.595.701.535.776 94,19 98.444.715.446 5,81 1.694.146.251.222
2011 2.192.365.326.154 93,76 145.926.284.001 6,24 2.338.291.610.155
2012 3.286.835.807.889 93,54 226.926.941.733 6,46 3.513.762.749.622
2013 4.155.086.979.702 93,12 307.158.098.194 6,88 4.462.245.077.896
2014 5.173.207.690.627 89, 44 610.826.922.278 10, 56 5.784.034.612.905
Các số liệu tại bảng 2.5, 2.6 cho thấy số đơn vị, số lao động và số thu BHXH tăng
qua các năm. Trong đó, số đơn vị, số lao động và số tiền thu BHXH do BHXH tỉnh
quản lý chiếm tỷ trọng khá lớn trong tổng số thu BHXH toàn tỉnh. Năm 2014, thực
hiện chỉ đạo của BHXH Việt Nam, BHXH tỉnh đã thực hiện phân cấp thêm cho BHXH
các huyện Dĩ An, Bến Cát và Phú Giáo thêm một số đơn vị, vì thế số thu BHXH ở khối
FDI do BHXH tỉnh quản chỉ còn chiếm khoảng 89,44 % tổng số thu BHXH toàn tỉnh.

10
Hiện tại, văn phòng BHXH tỉnh có 40 chuyên quản thu phụ trách khối FDI, mỗi người
phụ trách một số đơn vị, một số địa bàn nhất định, bám sát cơ sở theo kiểu “nằm vùng”
để đôn đốc thu, thực chất là vận động thu. Hiện mỗi cán bộ chuyên quản thu ở tỉnh
quản lý bình quân khoảng 25 đơn vị với khoảng 11.000 lao động, đây là số lượng khá
lớn so với nhiều tỉnh thành khác trong cả nước, điều này rất dễ dẫn đến việc quản lý
lỏng lẻo, không chặt chẽ. Đội ngũ cán bộ làm công tác thu còn thiếu, lại kiêm thêm
nhiều việc khác dẫn đến quá tải trong công việc. Do đó nảy sinh hiện tượng ngồi chờ
doanh nghiệp đến đóng, hoặc gọi điện nhắc nhở, v.v..., nếu không đến thì không tập
trung tìm hiểu điều tra thu thập số liệu, nắm bắt thông tin cần thiết để khai thác số thu.
Ngoài ra, cơ quan BHXH tỉnh chưa tập trung chỉ đạo và tiến hành điều tra, khảo sát,
nắm tình hình các doanh nghiệp FDI trên từng địa bàn cụ thể, trong quá trình thực hiện
chưa coi trọng việc khai thác nguồn thu này, thiếu tập trung tìm ra các biện pháp hữu
hiệu. BHXH tỉnh Bình Dương phân cấp quản lý thu khối FDI cho BHXH các huyện
thị, thành phố nhưng chưa thể hiện hết vai trò quản lý định hướng cho cấp dưới, chưa
kịp thời tìm ra những giải pháp đồng bộ để BHXH huyện tổ chức thực hiện tốt hơn.
Bên cạnh đó, việc chưa chủ động phối hợp với các ban ngành chức năng đề xuất
biện pháp tích cực yêu cầu chủ doanh nghiệp tham gia BHXH, dẫn đến tình trạng
doanh nghiệp cố tình không tham gia BHXH theo luật định vẫn chưa phát hiện kịp thời
để kiểm tra, xử phạt. Vì thế, các doanh nghiệp thường dựa dẫm, nhìn nhau để trốn
tránh, không tham gia BHXH cho NLĐ một cách đầy đủ và kịp thời.
2.3.5. Tình hình thực hiện quy trình quản lý thu
Đối với các đơn vị tham gia lần đầu
Hiện nay, BHXH Bình Dương đang thực hiện quy trình thu theo Quyết định
1111/2011/QĐ-BHXH ngày 25/10/2011 và Quyết định 1018/QĐ-BHXH ngày
10/10/2014 của BHXH Việt Nam. Nội dung của Quyết định 1111/2011/QĐ-BHXH
là văn bản quy định, hướng dẫn về thủ tục hồ sơ, quy trình nghiệp vụ, quyền và
trách nhiệm của cá nhân, cơ quan, đơn vị và tổ chức BHXH trong thực hiện thu
BHXH, BHYT; cấp, ghi, quản lý và sử dụng sổ BHXH, thẻ BHYT. Còn Quyết định

11
1018/QĐ-BHXH chỉ sửa đổi một số nội dung tại các quyết định ban hành quy định
quản lý thu, chi BHXH, BHYT.
Một số đơn vị mới tham gia BHXH lần đầu thì thành phần hồ sơ đăng ký tham
gia BHXH bao gồm: bản sao Quyết định thành lập hoặc Giấy chứng nhận đăng ký
kinh doanh hoặc Giấy phép hoạt động và 1 bản danh sách lao động tham gia
BHXH, BHYT. Tuy nhiên, qua thực tế rà soát hầu hết các đơn vị FDI đăng ký tham
gia BHXH đều không kịp thời, có đơn vị khai báo trễ vài tháng; có đơn vị sau khi
hoạt động được một, hai năm mới đăng ký tham gia; cũng có đơn vị cho đến khi cơ
quan BHXH trực tiếp đến tiếp xúc thì mới biết và đăng ký tham gia. Điều này
chứng tỏ công tác phát triển đối tượng còn có rất nhiều hạn chế, và gây ảnh hưởng
không nhỏ đến số thu BHXH hàng năm.
Đối với các đơn vị đang tham gia
Việc khai báo tăng giảm lao động, tăng giảm mức đóng ở một số doanh nghiệp
FDI hiện nay còn quá sơ sài, báo cáo hàng tháng vẫn còn nhiều sai sót, nhân sự xử
lý không kịp thời hoặc không xử lý, điều này cũng gây ảnh hưởng đến số thu.
Nguyên nhân của vấn đề này là do nhân sự phụ trách BHXH tại các doanh nghiệp
chưa hiểu hoặc chưa nắm hết các quy trình nghiệp vụ BHXH; đơn vị có nhiều phát
sinh liên quan đến mức lương đóng BHXH hoặc tăng giảm lao động hàng tháng;
hoạt động quản lý nhân sự chưa chặt chẽ ở một số doanh nghiệp khiến quyền lợi
NLĐ bị ảnh hưởng. Mặt khác, lao động ở khối FDI cũng thường xuyên biến động,
đặc biệt là các doanh nghiệp tập trung đông lao động phổ thông, sự biến động lao
động chủ yếu là do lao động tự ý bỏ việc, chuyển từ doanh nghiệp này sang doanh
nghiệp khác, điều này cũng gây khó khăn cho công tác nhân sự và lập báo cáo lao
động tham gia BHXH hàng tháng. Đây cũng là nguyên nhân ảnh hưởng đến số thu.
2.3.6. Tình hình kiểm tra việc chấp hành pháp luật bảo hiểm xã hội
Sau nhiều năm đi vào thực hiện, luật BHXH thể hiện nhiều bất cập và kẽ hở khiến
các hành vi lách luật có chiều hướng gia tăng, gây ảnh hưởng đến quyền lợi của NLĐ.
Những hành vi vi phạm pháp luật về BHXH xảy ra rất đa dạng, với nhiều hình thức

12
khác nhau, có nhiều trường hợp gây ra hậu quả nghiêm trọng, không chỉ thiệt hại về vật
chất, ảnh hưởng đến quỹ BHXH mà còn tác động xấu đối với trật tự, an toàn xã hội.
Qua các đợt kiểm tra cho thấy, đa số các doanh nghiệp không chấp hành đầy đủ các
quy định của pháp luật về lao động và luật BHXH hoặc chỉ thực hiện mang tính chất
đối phó với các cơ quan quản lý Nhà nước. Các sai phạm chủ yếu về việc: ký HĐLĐ
không đúng loại; không xây dựng thang, bảng lương; không thực hiện đầy đủ các chế
độ với NLĐ; không đóng hoặc đóng không đầy đủ số lao động thuộc diện phải tham
gia BHXH bắt buộc. Qua đó, lực lượng chức năng đã nhắc nhở, đề nghị khắc phục sai
phạm đối với các doanh nghiệp được kiểm tra. Đồng thời ra quyết định xử phạt vi
phạm hành chính đối với các doanh nghiệp sai phạm.
Bảng 2.8: Tình hình thanh, kiểm tra việc chấp hành pháp luật lao động và BHXH ở
khối FDI trên địa bàn tỉnh Bình Dương từ 2010 đến 2014
Đvt: đơn vị
Năm 2010 2011 2012 2013 2014
Kiểm tra độc lập 135 35 43 76 93
Thanh, kiểm tra
liên ngành
87 123 103 89 19
(Nguồn: Phòng kiểm tra - BHXH tỉnh Bình Dương, 2014)
Dựa trên bảng 2.8, có thể thấy số đơn vị kiểm tra độc lập và thanh kiểm tra liên
ngành biến động tăng giảm không liên tục qua các năm. Số lượng đơn vị kiểm tra liên
ngành năm 2014 giảm đáng kể là do sau cuộc bạo động xảy ra ngày 13/05/2014 trên
địa bàn tỉnh, các Sở ban ngành (tùy theo chức năng) tập trung vào việc hỗ trợ doanh
nghiệp khắc phục khó khăn nên hoạt động của đoàn thanh tra liên ngành ngưng từ thời
điểm đó đến cuối năm. BHXH Bình Dương thời gian qua đã tích cực trong việc kiểm
tra hoặc phối hợp với các cơ quan liên quan triển khai thanh kiểm tra liên ngành nhưng
chưa thường xuyên, số lượng đơn vị kiểm tra còn ít. Có thể thấy số lượng các cuộc
thanh kiểm tra liên ngành cao hơn số lượng đơn vị mà cơ quan BHXH tỉnh kiểm tra
độc lập, nhưng nội dung kiểm tra liên ngành chủ yếu tập trung vào nhiều vấn đề như
việc thực hiện pháp luật lao động, các vấn đề về an toàn lao động, lương, ngày công,
v.v..., mà chưa chú trọng đôn đốc thu hồi nợ đọng BHXH, trong khi đó thì số đơn vị

13
kiểm tra độc lập còn ít. Ở bảng số liệu 2.7, có thể thấy số nhân viên phòng kiểm tra
không nhiều (năm 2014 là 10 người, chiếm tỷ lệ 4,42 %). Bên cạnh đó, cơ quan BHXH
Bình Dương cũng chưa chú trọng tập huấn nghiệp vụ cho các kiểm tra viên, dẫn đến
quá trình kiểm tra gặp nhiều khó khăn, vướng mắc; nhiều cuộc kiểm tra được triển khai
chưa đáp ứng yêu cầu và kế hoạch đề ra về quy mô, phạm vi; nội dung kiểm tra chưa
sâu. Quyết định xử lý các đơn vị vi phạm pháp luật về BHXH phát hiện qua thanh
kiểm tra còn hạn chế, thực hiện thiếu kiên quyết, chưa triệt để. Đôn đốc thực hiện quyết
định xử phạt vi phạm hành chính chưa thường xuyên, chưa có biện pháp cưỡng chế đối
với các đơn vị cố tình không thực hiện, dẫn đến hiệu quả xử phạt chưa cao.
Bên cạnh đó, việc cơ quan BHXH không được phép thực hiện chức năng thanh tra
về BHXH cũng là nguyên nhân dẫn đến việc xử lý các hành vi vi phạm về BHXH chưa
hiệu quả. Theo Ông Trần Đình Liệu - Trưởng ban Thu - BHXH Việt Nam thì “việc cơ
quan BHXH không được quyền xử phạt cũng làm giảm hiệu quả công tác kiểm tra,
giám sát thu, chi BHXH” [18]. Thanh tra ngành LĐ-TB&XH hiện không đảm bảo số
lượng lẫn chất lượng cho công tác thanh tra. Cơ quan BHXH chịu trách nhiệm thực
hiện pháp luật BHXH, đồng thời quản lý quỹ tài chính rất lớn liên quan đến ASXH. Vì
thế, việc tăng thẩm quyền cho cơ quan BHXH Việt Nam trong thanh tra thực hiện pháp
luật BHXH là hoàn toàn hợp lý.
2.3.7. Tình hình nợ đọng thu bảo hiểm xã hội bắt buộc
Bên cạnh việc không chấp hành đầy đủ các quy định về việc thực hiện các chế độ
BHXH cho NLĐ thì vấn đề trốn đóng, chậm đóng ở các doanh nghiệp FDI cũng đang
là vấn đề lớn. Theo quy định tại Khoản 3, Điều 138 Luật BHXH năm 2006 và Khoản 2
Điều 49 Luật BHYT năm 2008, đối với NSDLĐ có hành vi vi phạm pháp luật về đóng
BHXH, BHYT thì ngoài việc phải đóng số tiền chưa đóng, chậm đóng và bị xử lý theo
quy định của pháp luật, còn phải đóng số tiền lãi của số tiền BHXH chưa đóng, chậm
đóng theo mức lãi suất của hoạt động đầu tư quỹ BHXH trong năm; số tiền BHYT và
tiền lãi của số tiền BHYT chưa đóng, chậm đóng theo mức lãi suất cơ bản do Ngân
hàng Nhà nước công bố. Tuy nhiên, các quy định về xử lý hành vi vi phạm pháp luật về

14
BHXH, BHYT còn một số điểm còn chưa phù hợp, chưa sát với thực tế, mức phạt theo
lãi suất chưa đủ sức răn đe. Chính vì vậy, các doanh nghiệp FDI ngày càng “nhờn” và
tìm mọi cách để lách luật, trục lợi từ những kẽ hở của pháp luật. Nhiều doanh nghiệp
FDI đã lợi dụng quy định này chiếm dụng tiền đóng BHXH trong thời gian kéo dài; có
doanh nghiệp đã trích tiền đóng BHXH của NLĐ nhưng lại không đóng cho cơ quan
BHXH, sử dụng để đầu tư sản xuất, kinh doanh, chấp nhận nộp phạt. Với số tiền chiếm
dụng hàng tỉ đồng nếu đem đầu tư, doanh nghiệp sẽ thu lợi lớn hơn nên tình trạng vi
phạm ngày càng tràn lan, doanh nghiệp sẵn sàng vi phạm và chịu phạt. Tâm lý thà
đóng phạt còn hơn đóng đủ đã tồn tại nhiều năm tại các doanh nghiệp.
Bảng 2.9: Tình hình nợ BHXH tại Bình Dương từ 2010 đến 2014
Năm
Số thực thu
(triệu đồng)
Số nợ
(triệu đồng)
Tỷ lệ nợ
(%)
Kế hoạch thu
(triệu đồng)
(1) (2) (3) (4) = (3) / (5) (5)
2010 3.538.874 108.912 3,00 3.629.807
2011 4.827.194 260.344 5,95 4.373.938
2012 6.956.307 336.298 5,07 6.628.230
2013 8.839.688 333.741 3,78 8.836.133
2014 11.024.015 431.001 4,12 10.455.542
Dựa vào bảng 2.9, có thể nhận thấy rằng tỷ lệ nợ BHXH tăng giảm không liên tục
qua các năm, nhưng tỷ lệ nợ này cao so với tỷ lệ nợ bình quân của toàn ngành BHXH,
năm 2014 tỷ lệ nợ BHXH bình quân của toàn ngành là 4 % trong khi tỷ lệ nợ BHXH
của Bình Dương là 4,12 %. Mặc dù là tỉnh có số thu BHXH lớn (xếp thứ 3 sau Hà Nội
và Thành phố Hồ Chí Minh), nhưng Bình Dương lại có tỷ lệ nợ khá cao. Hiện nay, biện
pháp cuối cùng mà cơ quan BHXH Bình Dương có thể làm là khởi kiện các doanh
nghiệp ra tòa. Tuy nhiên, chúng ta cùng xem bảng số liệu 2.10 để hiểu thêm về tình
hình khởi kiện các đơn vị nợ đọng BHXH tại Bình Dương.
Bảng 2.10: Tình hình khởi kiện các đơn vị nợ BHXH tại Bình Dương
từ 2010 đến 2014

15
Năm Số đơn vị
Số tiền khởi kiện
(triệu đồng)
Số tiền thu hồi
(triệu đồng)
Số tiền thu hồi/Số
tiền khởi kiện (%)
2010 40 23.717 4.623 19,49
2011 24 13.101 2.872 21,92
2012 41 24.184 4.921 20,35
2013 99 35.658 12.349 34,63
2014 123 84.969 9.138 10,75
Có thể thấy rằng, số đơn vị nợ BHXH và số tiền khởi kiện tăng lên qua các năm
(trừ năm 2011), tỷ lệ phần trăm giữa số tiền thu hồi được từ khởi kiện so với số tiền nợ
khởi kiện vẫn còn thấp, năm 2014 chỉ đạt 10,75 %. Thực tế cho thấy, khi BHXH khởi
kiện thì dù thắng kiện nhưng số tiền thu hồi được cũng rất hạn chế. Cơ quan BHXH
khởi kiện ra tòa thì thủ tục cũng rất phức tạp, việc mỗi tòa án lại tiếp nhận và thụ lý hồ
sơ ở một khía cạnh riêng cũng tạo ra khó khăn cho cơ quan BHXH. Quá trình thi hành
án kéo dài, trong khi số lượng doanh nghiệp nợ đọng lại nhiều. Nếu doanh nghiệp tiếp
tục chây ỳ, không thi hành phán quyết của tòa án, cơ quan BHXH cũng không thể làm
gì được. Nhiều doanh nghiệp còn rút hết tiền trong tài khoản để cơ quan BHXH không
thể thu hồi nợ, vì thế khi tiến hành phong tỏa tài khoản thì số dư trong tài khoản rất ít,
không trả được nợ. Bên cạnh đó, việc phong tỏa tài khoản ngân hàng cũng không dễ
dàng vì động chạm đến lợi ích của các ngân hàng. Trong trường hợp doanh nghiệp
tuyên bố phá sản, các tài sản có giá trị cũng thường được thế chấp để vay ngân hàng
nên dù bản án có hiệu lực pháp luật thì có muốn cưỡng chế, cơ quan thi hành án cũng
không thể tịch thu được các tài sản đó, hoặc nếu có tài sản để thanh toán các khoản nợ
thì nợ BHXH cũng không được ưu tiên thanh toán trước.
Bình Dương là một tỉnh thu hút được lượng vốn FDI lớn. Cũng như Thành phố Hồ
Chí Minh và Hà Nội, Bình Dương là tỉnh có bảng danh sách các doanh nghiệp nợ
BHXH khá dài. Các doanh nghiệp nợ này đến từ những nước láng giếng như: Trung
Quốc, Hàn Quốc, v.v... Hầu hết các doanh nghiệp này đều thuê lại nhà xưởng của các
nhà đầu tư khác mà không có hoạt động đầu tư xây dựng cơ bản. Nguyên nhân của tình
hình trên là do các doanh nghiệp hoạt động không hiệu quả, không hoàn thành nghĩa vụ

16
tài chính với Nhà nước, không trả được lương cho NLĐ, không trả được nợ, v.v... nên
phải ngừng kinh doanh. Mặt khác, do thủ tục chấm dứt hoạt động, thanh lý và giải thể
doanh nghiệp thường mất nhiều thời gian và tốn chi phí nên nhiều nhà đầu tư đã bỏ về
nước, không thực hiện các thủ tục này. Hầu hết các doanh nghiệp trên đều nợ BHXH
và không trả lại sổ BHXH cho NLĐ nên ảnh hưởng đến việc hưởng chế độ của họ.
Doanh nghiệp nợ BHXH khiến quyền lợi của NLĐ bị xâm phạm nghiêm trọng.
Đây cũng là nguyên nhân khiến NLĐ bất bình và dẫn đến những cuộc đình công, biểu
tình tập thể, ảnh hưởng không tốt đến mối quan hệ lao động tại doanh nghiệp. Khi chưa
giải quyết được vấn đề nợ đọng ở các doanh nghiệp thì quyền lợi chính đáng của hàng
trăm nghìn lao động sẽ vẫn tiếp tục bị ảnh hưởng.
2.4. Kết quả khảo sát tình hình tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc ở khối FDI
2.5. Đánh giá hoạt động thu bảo hiểm xã hội bắt buộc ở các doanh nghiệp FDI
trên địa bàn tỉnh Bình Dương
2.5.1. Những thành công
Sau nhiều năm triển khai luật BHXH, hiện đã có khoảng 90 % NLĐ làm việc ở các
doanh nghiệp FDI trên địa bàn tỉnh tham gia BHXH, việc thực hiện BHXH ở khối
doanh nghiệp FDI góp phần tạo sự bình đẳng giữa các thành phần kinh tế theo đường
lối chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước và đã tạo được nhận thức đúng về
BHXH của NLĐ, đồng thời góp phần xóa đi ranh giới giữa những NLĐ làm việc trong
khu vực FDI với những NLĐ làm việc trong các thành phần kinh tế khác. Bình Dương
là một trong những tỉnh thành tập trung lao động nhập cư và có tỷ lệ dân số trong độ
tuổi lao động cao, và bộ phận NLĐ này làm việc trong các doanh nghiệp FDI ổn định
được đời sống một phần không nhỏ do các chính sách BHXH đem lại.
BHXH Bình Dương đã triển khai thành công việc áp dụng hệ thống bảng biểu. Hệ
thống tiêu thức quản lý thu mà BHXH Việt Nam xây dựng phù hợp với yêu cầu quản
lý thực tế của tỉnh. Các bước triển khai trong quy trình thu BHXH đã được chuyên môn
hóa, đảm bảo việc chuyển tiền thu một cách nhanh chóng và hiệu quả. Các bước đặt ra

17
trong quy trình thu BHXH cũng tương đối toàn diện, đảm bảo việc thực hiện thu
BHXH và đối chiếu số thu cho doanh nghiệp và NLĐ. BHXH tỉnh cũng đã ban hành
các văn bản hướng dẫn các doanh nghiệp kịp thời, thống nhất từ tỉnh đến huyện.
Với nguồn cán bộ viên chức khá hòa nhã, lịch sự và thân thiện, đây chính là điểm
mạnh quan trọng của cơ quan BHXH tỉnh. Bên cạnh đó, BHXH tỉnh cũng đã áp dụng
nhiều ứng dụng công nghệ thông tin vào quản lý đối tượng, đối chiếu và xác nhận quá
trình cho NLĐ đảm bảo chính xác và rút ngắn thời gian, giúp giải quyết đúng hẹn các
loại hồ sơ, đây cũng chính là thành công lớn của cơ quan BHXH Bình Dương.
2.5.2. Những hạn chế
Bên cạnh những kết quả đạt được, công tác quản lý thu BHXH bắt buộc ở khối FDI
trên địa bàn tỉnh Bình Dương vẫn còn tồn tại những hạn chế nhất định, cụ thể:
 Tồn tại lớn nhất hiện nay là vẫn còn một số lượng nhất định các doanh nghiệp và
NLĐ thuộc khối FDI chưa tham gia BHXH. Số đơn vị thuộc khu vực FDI cũng như số
lao động tham gia BHXH còn chưa tương xứng tiềm năng. Tình trạng đăng ký số lao
động thấp hơn so với thực tế sử dụng lao động, không ký HĐLĐ hoặc ký hợp đồng
ngắn hạn dưới 3 tháng hoặc hợp đồng vụ việc, v.v…
 Việc thực hiện các quy định của pháp luật về xử lý các vi phạm chính sách BHXH
nói chung và quy định về nghĩa vụ đóng BHXH nói riêng còn rất hạn chế, kém hiệu
quả. Quy định của pháp luật trong việc xử lý các vi phạm chính sách BHXH còn quá
nhẹ so với số tiền chậm nộp hoặc không nộp.
 Thủ tục tham gia BHXH còn rườm rà, cần đơn giản hóa hơn nhằm tiết kiệm thời
gian, chi phí cho các doanh nghiệp.
 Cán bộ làm công tác quản lý thu BHXH còn thiếu cả về số lượng và chất lượng.
Trong khi số đơn vị phải quản lý lớn (bình quân mỗi chuyên quản phụ trách 25 đơn vị,
11.000 lao động) nên chưa bám sát cơ sở, bám sát NLĐ, v.v… Bên cạnh đó, sức ép về
biên chế để thực hiện nhiệm vụ của cấp cơ sở rất lớn trong khi đối tượng tham gia
BHXH ngày càng tăng nhanh, chưa có nhiều khóa tập huấn cho nhân viên mới.
 Công tác quản lý thu BHXH chưa đồng bộ, việc chưa nắm chắc được tình hình hoạt

18
động sản xuất kinh doanh và sử dụng lao động ở các doanh nghiệp FDI của cơ quan
BHXH cũng như các sở, ban, ngành tạo kẻ hở cho các doanh nghiệp đăng ký thành lập
doanh nghiệp nhưng không đăng ký sử dụng lao động. Qua kiểm tra vẫn còn nhiều
doanh nghiệp này và đây cũng là nguồn thất thu lớn cho BHXH tỉnh. Khi sử dụng lao
động không có hợp đồng cụ thể, không đảm bảo các điều kiện quy định của bộ luật lao
động. Do đó, cơ quan BHXH không có cơ sở xác định hình thức HĐLĐ để khai thác
đối tượng thuộc diện tham gia BHXH bắt buộc.
 Mức tiền lương, tiền công đăng ký trích nộp BHXH cũng không đúng với thực tế,
tiền lương khai báo thấp hoặc ghi trong hợp đồng không rõ ràng, không có căn cứ xác
định khi trích nộp BHXH. Các doanh nghiệp tìm mọi cách để khai giảm quỹ lương
nhằm giảm số tiền phải đóng BHXH.
 Công tác kiểm tra việc chấp hành pháp luật BHXH tại đơn vị cũng chưa thường
xuyên, chất lượng thanh kiểm tra liên ngành chưa cao, nội dung kiểm tra chưa sâu.
 Số tiền thu hồi sau khởi kiện chưa đạt yêu cầu dù công tác khởi kiện các đơn vị nợ
BHXH đã thực hiện khá tốt, thời gian thi hành án kéo dài gây ảnh hưởng đến số thu
BHXH và đặc biệt ảnh hưởng đến quyền lợi của NLĐ.
2.5.3. Nguyên nhân
Thực trạng các doanh nghiệp FDI tham gia BHXH cho NLĐ chưa tương xứng so
với số lao động đang sử dụng như hiện nay (theo kết quả khảo sát thì số lao động tham
gia BHXH chỉ chiếm 72,14 % số lao động đang làm việc tại các doanh nghiệp này,
vẫn còn đến 27,86 % số lao động đang làm việc nhưng chưa được tham gia BHXH)
xuất phát từ nhiều lý do khác nhau:
 Về phía cơ chế, chính sách:
 Việc ban hành các văn bản luật, nghị định còn nhiều kẽ hở, cụ thể trong luật Lao
động và luật BHXH quy định doanh nghiệp có sử dụng 10 lao động trở lên và có
HĐLĐ từ 3 tháng trở lên thì chủ doanh nghiệp phải có trách nhiệm và nghĩa vụ trích
nộp BHXH cho NLĐ. Chính quy định này đã tạo ra kẽ hở để một số chủ doanh nghiệp
thực hiện hành vi trốn tránh nghĩa vụ đóng BHXH.

19
 Pháp luật về BHXH chưa đủ mạnh, nhất là trong việc ban hành chế tài xử phạt hành
vi vi phạm luật BHXH chưa có tính răn đe cao, hình thức cao nhất cũng chỉ là khởi
kiện dân sự; quy định xử phạt chỉ dừng lại ở hình thức cảnh cáo, phạt tiền, tuy nhiên
mức nộp phạt quá thấp nên chưa có tính cưỡng chế và không mang lại hiệu quả cao
trong công tác xử lý vi phạm.
 Về phía doanh nghiệp: Chủ sử dụng lao động ở các doanh nghiệp FDI nhận thức
chưa đầy đủ về nghĩa vụ, trách nhiệm trong việc thực hiện đóng BHXH cho NLĐ.
 Hiện nay, hầu hết chủ sử dụng lao động với phương châm sản xuất kinh doanh chỉ
“thích ứng” chứ không “lâu dài”, chủ doanh nghiệp chưa có nhận thức đúng về trách
nhiệm và nghĩa vụ tham gia BHXH cho NLĐ, ý thức chấp hành luật chưa nghiêm,
phần lớn chưa tự giác, tìm mọi hình thức trốn tránh tham gia BHXH.
 Lợi dụng kẽ hở pháp luật và sự kém hiểu biết của NLĐ, chủ doanh nghiệp trốn
đóng, không đóng BHXH cho NLĐ để sử dụng vào mục đích khác: đầu tư sản xuất,
giảm giá thành, tăng sức cạnh tranh trên thị trường và mang lại nhiều lợi nhuận hơn.
 Nhiều doanh nghiệp FDI chưa thành lập tổ chức công đoàn hoặc có thành lập
nhưng không có chi bộ Đảng để lãnh đạo, hoặc ở doanh nghiệp đó công đoàn chưa
hoạt động hoặc không dám đấu tranh, đòi hỏi quyền lợi chính đáng cho NLĐ cũng như
cho cả chính mình với nhiều lý do khác nhau, chẳng hạn do sức ép về việc làm ngày
càng tăng, cán bộ công đoàn cũng là người làm công ăn lương, kiêm nhiệm, thiên về
công tác chuyên môn hơn công tác công đoàn vì đó là nguồn sống của họ, bị lệ thuộc
vào chủ sử dụng lao động.
 Về phía người lao động: NLĐ còn hiểu biết rất mơ hồ, chung chung về luật Lao
động, luật BHXH, còn nhầm lẫn giữa BHXH với loại hình bảo hiểm khác, do đó họ
chưa có ý thức tự giác tham gia BHXH. Lao động làm việc trong các doanh nghiệp
FDI chủ yếu là lao động ngoại tỉnh nên ngoài nhu cầu chi tiêu sinh hoạt bản thân còn
có nghĩa vụ, trách nhiệm với gia đình; vì vậy, bản thân họ không muốn đồng lương của
mình bị “chia sẻ” để đóng BHXH. Họ chỉ thấy lợi ích trước mắt mà không nhìn thấy
lợi ích lâu dài. Ngoài ra, do sức ép từ việc làm, tâm lý sợ mất việc hoặc bị cắt bớt tiền

20
lương nên không dám đấu tranh đòi hỏi chủ sử dụng lao động đóng BHXH cho mình.
 Về phía cơ quan BHXH tỉnh:
 Đội ngũ cán bộ chuyên quản thu còn thiếu, lại kiêm thêm nhiều việc khác dẫn đến
tình trạng quá tải trong công việc. Do đó, nảy sinh hiện tượng ngồi chờ doanh nghiệp
đến đóng, hoặc gọi điện nhắc nhở, v.v..., nếu không đóng thì không tập trung tìm hiểu
điều tra thu thập số liệu, nắm bắt những thông tin cần thiết để khai thác số thu.
 Chưa tập trung chỉ đạo và tiến hành điều tra, khảo sát, nắm tình hình các doanh
nghiệp FDI trên từng địa bàn cụ thể, trong quá trình thực hiện chưa thực sự coi trọng
việc khai thác nguồn thu này, thiếu tập trung tìm ra các biện pháp hữu hiệu.
 Chưa đầu tư lớn cho công tác tuyên truyền chính sách, nghĩa vụ và quyền lợi của
người tham gia BHXH đối với NLĐ thuộc khu vực FDI.
 Chưa chủ động phối hợp với các ban ngành chức năng đề xuất biện pháp tích cực
yêu cầu chủ doanh nghiệp tham gia BHXH, dẫn đến tình trạng doanh nghiệp cố tình
không tham gia BHXH theo luật định vẫn không bị kiểm tra, xử phạt hoặc nếu có thì
hình phạt cũng không đủ tính răn đe. Vì thế các doanh nghiệp thường dựa dẫm, nhìn
nhau để trốn tránh không tham gia BHXH cho NLĐ một cách đầy đủ.
Nói tóm lại, các hạn chế trong việc thu BHXH khối doanh nghiệp FDI xuất phát từ
nhiều nguyên nhân, trong đó có nguyên nhân thuộc về chủ quan, nguyên nhân thuộc về
khách quan. Do đó, để tăng cường, thúc đẩy công tác thu BHXH bắt buộc khối FDI
cần phải phân tích các nguyên nhân để từ đó đưa ra các biện pháp khắc phục.
TÓM TẮT CHƯƠNG 2
Thông qua chương 2 có thể thấy được toàn cảnh hoạt động thu BHXH bắt buộc
ở khối FDI trên địa bàn tỉnh. Qua phân tích một số chỉ tiêu, tác giả cũng đã phần
nào đánh giá được hoạt động thu BHXH ở khối này, đồng thời phân tích các kết quả
khảo sát thực tế hoạt động thu BHXH, đây là những cơ sở giúp đánh giá chính xác,
nhận ra các điều kiện tác động đến hoạt động thu BHXH ở khối FDI. Trước những
tồn tại trên, cơ quan BHXH Bình Dương cùng với các ngành, các cấp cần đưa ra các
biện pháp khắc phục hữu hiệu, nhằm từng bước đưa công tác thu BHXH ở khối

21
doanh nghiệp FDI đạt hiệu quả hơn. Dưới đây là một số giải pháp, kiến nghị mà tác
giả đưa ra nhằm khắc phục những tồn tại trên.

THỰC TRẠNG QUẢN LÝ THU VÀ CHỐNG THẤT THU BẢO HIỂM XÃ HỘI BẮT BUỘC Ở KHỐI DOANH NGHIỆP FDI TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH BÌNH DƯƠNG

Recommended

Recommended

More Related Content

Similar to THỰC TRẠNG QUẢN LÝ THU VÀ CHỐNG THẤT THU BẢO HIỂM XÃ HỘI BẮT BUỘC Ở KHỐI DOANH NGHIỆP FDI TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH BÌNH DƯƠNG

Similar to THỰC TRẠNG QUẢN LÝ THU VÀ CHỐNG THẤT THU BẢO HIỂM XÃ HỘI BẮT BUỘC Ở KHỐI DOANH NGHIỆP FDI TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH BÌNH DƯƠNG (20)

More from lamluanvan.net Viết thuê luận văn

More from lamluanvan.net Viết thuê luận văn (20)

Recently uploaded

Recently uploaded (20)

THỰC TRẠNG QUẢN LÝ THU VÀ CHỐNG THẤT THU BẢO HIỂM XÃ HỘI BẮT BUỘC Ở KHỐI DOANH NGHIỆP FDI TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH BÌNH DƯƠNG