SlideShare a Scribd company logo
1 of 39
Download to read offline
ДӨРӨВДҮГЭЭР БҮЛЭГ
БАНКНЫ АКТИВЫН МЕНЕЖМЕНТ
1.
2.
3.
4.

Лекц № 8, 9, 10
Арилжааны банкны актив, түүний мөн чанар
Активын чанар
Арилжааны банкны активт хөрөнгө байршуулах
аргууд
Активын бүтцийн шинжилгээ
4.1. Арилжааны банкны актив, түүний
мөн чанар


Эдийн үзвэл банкны засгийн онолын
хувьд актив буюу хөрөнгө гэдэг нь
банкны өнгөрсөн үйл ажиллагаа болон
үйлдлийн үр дүнд бий болсон ирээдүйд
эдийн засгийн үр ашиг авч ирэх, түүний
мэдэлд байгаа эдийн засгийн нөөц буюу
чадавхийг хэлнэ.
Банкны нягтлан бодох бүртгэлийн
баланс дахь хөрөнгө болох актив нь эх
үүсвэрийн байршил болон ашиглалтыг
харуулна.
 Банкны
хөрөнгө
байршуулах үйл
ажиллагааны үр дүнд активууд бий
болно. Банкны баланс дахь активын
төрөл зүйлийн харьцаа нь түүний
бүтцийг илэрхийлж байдаг.

Манай арилжааны банкны тайлан балансад активуудыг
дараах төрөл зүйлээр ангилан үзүүлнэ. Үүнд:
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.

Мөнгөн хөрөнгө түүнтэй адилтгах хөрөнгө
Богино хугацаат хөрөнгө үзүүлэлт
Зээл
Өмчлөх бусад үл хөдлөх хөрөнгө
Бусад хөрөнгө
Үндсэн хөрөнгө
Урт хугацаат хөрөнгө оруулалт
Банкны хөрөнгө бол хэн бүхний сонирхдог зүйлийн нэг юм. Монгол
банкнаас арилжааны банкуудын дүрмийн сангийн доод хэмжээг 8
тэрбум болгосон. Арилжааны банкуудын дүрмийн сангийн хэмжээг
8 тэрбум төгрөг болгосон явдал нь дараах зорилгыг өөртөө
агуулсан байна. Үүнд:









Банкуудын эрсдлийг бууруулах, үйл ажиллагааны
цар хүрээг нэмэгдүүлэх
Банкуудад банкнаас гадуурх мөнгийг төвлөрүүлж,
санхүүгийн зуучлалыг өргөжүүлэх
Бодит эдийн засагт санхүүгийн эх үүсвэрийг
нэмэгдүүлэх замаар үндэсний эдийн засгийн
тэнцвэртэй хөгжилд дэмжлэг үзүүлэх
Гадаадын банк санхүүгийн байгууллагатай өрсөлдөх
Иргэд болон аж ахуй нэгжийн зүгээс банкинд итгэх
итгэлийг бататган бэхжүүлэх зэрэг юм.
Банкны активуудыг дараах шинж
чанараар нь ангилж болно. Үүнд:





Агуулгаар нь
Хөрвөх чадвараар нь
Эрсдлийн түвшингээр нь
Байршуулсан хугацаагаар нь гэх мэт олон байдлаар ангилж
болдог.
Активыг агуулгаар нь:






Анхдагч нөөцүүд
Эргэлтийн актив
Хөрөнгө оруулалтын активууд
Капиталжсан актив
Бусад актив гэж ангилна.
Активыг хөрвөх чадвараар нь:








Хөрвөх чадвар сайтай активууд /бэлэн мөнгө, үнэт метал, төв
банкин дахь харилцах/
Хөрвөх чадвартай актив /мөнгөн хөрөнгийн хэлбэрт богино
хугацаанд хялбархан хөрвөх боломжтой зээл, үнэт цаас, үнэ
бүхий зүйл/
Удаан хугацаанд хөрвөх актив /жилээс дээш хугацаанд төлөгдөх
зээл, үнэт цаас, хадгаламж/
Хөрвөх чадвар муутай актив /урт хугацаатай хөрөнгө оруулалт,
капиталжсан актив, хугацаа хэтэрсэн болон найдваргүй зээл/
гэж ангилна.
Активыг эрсдэлийн түвшингээр нь: активын эрсдэлийн
түвшинг харгалзан ангилж болдог. Ингэж ангилахдаа актив тус
бүр дээрх эрсдлийн түвшинг тогтооно. Жишээлбэл: зээл нь
/чанараасаа хамаарч/ өөр өөрийн эрсдлийн түвшинтэй байх
жишээтэй.


Активыг байршуулах хугацаагаар нь:
1. Хугацаагүй /касс, харилцах, хугацаагүй хадгаламж, капиталжсан хөрөнгө/
2. Хугацаатай гэж ангилна.
3. Хугацаатай активыг хугацааны байдлыг харгалзан дотор нь:
А. 30 хүртлэх хоногийн хугацаатай
Б. 31-90 хоногийн хугацаатай
В. 1 жилээс дээш гэх мэт ангилж үзнэ
Активын менежмент гэдэг нь хөрөнгийн эх
үүсвэрүүдийг
актив
буюу
хөрөнгө
оруулалтын хувилбаруудад байршуулахыг
хэлнэ.

Арилжааны банкинд хөрөнгийн эх
үүсвэр нь голчлон бэлэн мөнгө, үнэт
цаас, зээл болон бусад активд байршиж
болно.
 Активын менежмент нь үнэт цаас, бонд,
зээлийн менежмент зэргийг багтаадаг.

Арилжааны банкны хөрөнгийн эх үүсвэр,
хуваарилалт
нилээд
олон
бэрхшээлтэй
тулгардаг. Үүнд:






Банк нь бусад бизнесийн байгууллагуудыг бодвол
маш зохицуулалттай бизнесийн нэгж бөгөөд
зохицуулах байгууллагаас түүний эх үүсвэрт хяналт
тавьж байдаг.
Банк нь түүний харилцагчийн харьцаа, итгэлцэл дээр
тогтдог.
Банкны хувь нийлүүлэгчид нь бусад бизнесийн
нэгжийн хувь нийлүүлэгчдийн нэгэн адил өөрт ногдох
өгөөжийг өндөр байлгахыг боддог.
4.2. Активын чанар, үнэлгээ








Банкны активын чанар нь банкны найдвартай үйл ажиллагааны
үр ашигтай байдлыг илэрхийлж байдаг чухал үзүүлэлт юм.
Банкны активын чанар нь банкны найдвартай үйл ажиллагааны
үр ашигтай байдлыг илэрхийлж байдаг чухал үзүүлэлт юм.
Активын чанар нь арилжааны банкны үйл ажиллагааны үндсэн
зорилгыг хэр зэрэг хангаж, тогтвортой орлого оруулж
байгаагаар илэрхийлэгдэнэ.
Банкны активын чанар олон төрлийн хүчин зүйлээр
тодорхойлогдоно. Үүнд:






Актив, пассивын хугацааны бүтцийн харьцаа
Активын хөрвөх чадвар
Активын үйл ажиллагааны диверсификац
Эрсдэлтэй активын хэмжээ, хувийн жин
Активын өөрчлөлтийн шинж чанар зэрэг болно.
СЭЗЯ-ны сайд, Монгол банкны Ерөнхийлөгчийн 2010
оны 475/182/ дугаар тушаалыг удирдлага болгон манай
арилжааны банкуудын активыг /зээл, үнэт цаас, өмчлөх
бусад үл хөдлөх хөрөнгө, авлага/ чанар байдлыг нь
харгалзан:





Хэвийн актив
Хугацаа хэтэрсэн
Чанаргүй актив гэж 3 хуваана.
Чанаргүй активыг дотор нь 3 ангилна. Үүнд:
Хэвийн
 Эргэлзээтэй
 Муу

Өнөөдрийн мөрдөгдөж байгаа журмаар
чанараар ангилахдаа 50 оноогоор үнэлнэ.

активыг

Активын ангилал

Үнэлгээ, онооны байдал

1

Хэвийн

80-100 оноо

2

Хугацаа хэтэрсэн

60-79 оноо

3

Хэвийн бус

40-59 оноо

4

Эргэлзээтэй

20-39 оноо

5

Муу

0-19 оноо

Эдгээр оноог чанарын болон хугацааны үзүүлэлтүүдийг харгалзан
үзнэ.
Зээлийн чанарын ангилал, үнэлгээ: зээлийн ангилахад чанар
хугацаа гэсэн 2 ерөнхий үзүүлэлтийг харгалзана. Чанарт 50
хүртэл оноо, хугацааны үзүүлэлтэд 50 хүртлэх оноог өгч
дүгнэнэ.

Чанарын үзүүлэлтүүдийг дотор нь 3 хуваан тэдэнд
харгалзах үзүүлэлтүүдийг үндэслэн тогтоосон оноог
өгнө. Үүнд чанарын 50 онооноос.





Зээлийн хувийн хэргийн бүрдэлтэд 10 хүртлэх оноо
Зээлдэгчийн санхүүгийн үзүүлэлтэд харгалзан 25 хүртэлх
оноо /зээлдэгчийн төлбөрийн чадвар, хөрвөх чадвар,
хөрөнгийн өгөөж, хугацаа хэтэрсэн өр төлбөр гэх мэт/
Бусад үзүүлэлтүүдэд харгалзан 15 хүртэлх оноо /зээлийн
барьцаа, хугацаа сунгалт, удирдлага, зохион байгуулалт,
бизнесийн төлөв байдал гэх мэт/ өгч дүгнэнэ.
Харин хугацааны үзүүлэлтэд харгалзах 50 хүртлэх
оноог зээл болон түүний хүү хугацаандаа төлөгдөж
байгаа болон хугацаа хэтэрсэн хоногийн тоог харгалзан
дараах байдлаар үнэлнэ.
Үүнд:
 Зээл, хүү хугацаандаа төлөгдөж байгаа бол 41-50
оноо
 Хугацаа 90 хүртэл оноогоор хэтэрсэн бол 31-40 оноо
 Хугацаа 91-180 хоногоор хэтэрсэн бол 21-30 оноо
 Хугацаа 181-270 хоногоор хэтэрсэн бол 1-20 оноо
 Хугацаа 271-ээс дээш бол 0 оноо өгч, чанар болон
хугацааны үзүүлэлтүүдийг харгалзан үнэлсэн онооны
нийлбэрээр үнэлгээний оноог тодорхойлж ямар
ангилалд хамрагдахыг шийдвэрлэнэ.
4.3. Арилжааны банкны активд
хөрөнгө байршуулах аргууд


Банк нь эх үүсвэрийг байршуулахдаа 2 үндсэн
зорилгыг тавьдаг. Үүнд:





Бизнесийн байгууллага учир ашиг орлого олох боломжийг
дээд зэргээр хангах
Харилцагчдад шаардлагатай хөрөнгийг цаг тухай бүрт нь
гаргаж өгч чаддаг байх буюу банкны төлбөрийн чадвартай
байх /хөрвөх чадвартай байх/ явдал юм

Энэ 2 нь хоорондоо эсрэг зорилго юм. Өөрөөр хэлбэл
хэт их орлого олох зорилт тавих юм бол хөрвөх
чадвар муудаж, харилцагчдын хөрөнгийг цагт гаргаж
өгч чадахгүйд хүрнэ.
Арилжааны банкны хөрөнгийн эх үүсвэрийг
активд байршуулах дараах аргууд байдаг.


Үүнд:
 Цул

нэгдлийн арга
 Актив хуваарилалтын арга
 Шугаман програмчилалын арга
Цул нэгдлийн арга: Энэ арга нь бүх эх үүсвэрийг
тооцож нэгтгээд дараа нь активуудад хуваарилах
замаар удирдахыг хэлнэ.

Эх үүсвэр:

Хөрөнгө:

Харилцах

Анхдагч нөөц

Хугацаагүй
хадгаламж

Хоёрдогч нөөц

Хугацаатай
хадгаламж
Хувь нийлүүлэгчийн
хөрөнгө

Öóë íýãäýë

Зээл
Үнэт цаас
Үндсэн хөрөнгө




Цул нэгдлийн арга нь: Бүх эх үүсвэрээ
нэгтгээд түүний хэд хичнээнийг активын ямар
хэсэгт,
ямар
хэмжээгээр
байршуулбал
зохистой байгааг тооцож удирдана.
Өөрөөр хэлбэл: нийт эх үүсвэрийн
 14%-ийг

анхдагч нөөцөд
 6%-ийг зээл
 25%-ийг үнэт цаасанд
 15%-ийг
үндсэн хөрөнгөнд
оновчтой гэх мэт

байршуулах

нь
Актив хуваарилалтын арга:




Активуудад хуваарилах арга нь хөрөнгийг
бүрдүүлэх эх үүсвэрүүдээс хамааран банкинд
байх нөөцийн хэмжээг тодорхойлох боломж
өгнө.
Эх үүсвэр тус бүрийг активуудад хуваарилах
арга нь зайлшгүй байх нөөцийн норм,
хөрөнгийн эргэлтийн хурдтай уялдуулан эх
үүсвэрүүдэд ялгавартай хандан удирдах арга
юм.
Эх үүсвэр:

Хөрөнгө:

Харилцах

Анхдагч нөөц

Хугацаагүй
хадгаламж

Хоёрдогч нөөц
Зээл

Хугацаатай
хадгаламж

Үнэт цаас

Хувь нийлүүлэгчийн
хөрөнгө

Үндсэн хөрөнгө






Харилцах данс дахь хөрөнгө хугацаатай бусад эх
үүсвэрийг бодвол илүү их нөөцийг шаарддаг төдийгүй
эргэлт нь хурдан байдаг. Иймд харилцах дансанд
болон хугацаагүй хадгаламжинд байгаа үлдэгдлийн
ихэнхийг анхдагч болон хоёрдогч нөөцөд, бага
хэсгийг нь зээл, үнэт цаасанд байршуулах хэрэгтэй
болно.
Хугацаатай хадгаламжийн хувьд зайлшгүй байх нөөц
бага шаардах тул анхдагч болон хоёрдогч нөөцөд
бага, харин зээл, үнэт цаасанд ихэнх хэсгийн
байршуулах нь тохиромжтой байдаг.
Хувь нийлүүлсэн хөрөнгийн эх үүсвэрээр банкны үйл
ажиллагаа явуулахад шаардагдах үндсэн хөрөнгө,
материал бэлтгэж үлдэх хэсгийг нь зээл, үнэт
цаасанд байршуулан орлого олох боломжтой.
Шугаман програмчилалын арга:




Шугаман програмчлалын арга нь банкны балансын
үзүүлэлтүүдийн харилцан уялдаанд үндэслэдэг ба
илүү нийлмэл загваруудыг ашиглан судалгаа хийхэд
тулгуурлана.
Энэ аргыг хэрэглэж байх үед дараах үндсэн 3 зүйлд
хариулт өгдөг. Үүнд:




Асуудлын мөн чанар нь юунд оршиж байна вэ?
Түүнийг шийдвэрлэх ямар хувилбарууд байна ?
Ямар хувилбар нь хамгийн илүү вэ? гэсэн асуудлууд болно.
Активд хөрөнгө байршуулахад анхаарах гол
асуудлууд нь:



Хөрвөх чадвараа хангаж байх
 Орлого

хамгийн их байх
 Эрсдлийн түвшин хамгийн бага байх явдал
юм
Шугаман програмчлалын арга нь активын болон пассивын
удирдлагатай холбоотой асуудлууд мөн ашигт ажиллагаа,
төлбөрийн чадварт тавигдах хязгаарлалтуудыг хамардаг. Энэ
аргын гол онцлог нь туйлширсан зорилгыг авч үздэг явдал юм.
Банкинд хөрөнгө оруулалтын олон хувилбарууд байна. Үүнд:
 Засгийн газрын богино хугацаат үнэт цаасны хүү 4% - х1


Засгийн газрын урт хугацаат үнэт цаасны хүү

5% - х2



Богино хугацаат зээл

6% - х3



Урт хугацаат зээл

7% - х4



Х – активт оруулах хөрөнгө
 Р- ашиг
Шугаман програмчилалын гол зорилго нь ашгаа хамгийн их
байлгах явдал юм.




P=x1 x 0,04+x2 x 0,05+x 3 x 0,06+x 4 x 0,07


Хэрвээ банк төлбөрийн чадварыг авч үздэггүй, рискгүй, хуулийн
хязгаарлалтгүй байсан бол ашгийг хамгийн их байлгахын тулд бүх
актив ба хөрөнгөө урт хугацаатай зээл болгож болно.

Тэр тохиолдолд:
 X=Х1+Х2+Х3+Х4
 Р= 0,07 Х

Энэ нь практик дээр бараг биелэгдэхгүй дутагдалтай.
Учир нь:
 Банк урт хугацаат зээл хүсэгчдээс гадна өөр харилцагчдын
хэрэгцээг хангах шаардлагатай
 Янз бүрийн хууль эрхийн зохицуулалт нь банкыг дээрх
байдлаар үйл ажиллагаа явуулах буюу төрөлжихийг
зөвшөөрдөг.
 Төв банкин дахь хадгаламж болон бэлэн мөнгө нь ядаж л
зайлшгүй шаардлагатай нөөцтэй тэнцүү байх бөгөөд энэ нь янз
бүрийн хадгаламжуудын хувиудын нийлбэрээр хялбар
тодорхойлогдох боломжтой.
 Урт хугацаат зээл нь банкны хүлээж авах зээлийн өргөдлөөр
хязгаарлагдана. Иймд банкны менежерүүд хүлээж авах зээлийн
4.4. Активын бүтцийн шинжилгээ






Актив нь хөрөнгийн эх үүсвэрийг хэрхэн ашиглаж
байгаа буюу юунд байршуулсныг цаг хугацааны
тодорхой агшинд харуулж байдаг.
Активыг шинжилхийн тулд эхлээд тэдгээрийн
ерөнхий бүтцийг гаргаж судална.
Активын ерөнхий бүтцийн шинжилгээг хийхэд нэг
анхаарах хүчин зүйл нь банкны балансын тухайн
бүлэгт зээлийн хэмжээг тусгахдаа нийт зээлийн
үлдэгдлээс зээлийн болзошгүй эрсдлийн санг хасч
цэвэр дүнгээр нь тооцдог тул зээлийн бодит
үлдэгдлүүдийн нийлбэрийг гаргаж судалгаанд авна.
Активууд
Мөнгөн хөрөнгө
Банк бус санхүүгийн
байгууллагууд дахь
харилцах, хадгаламж
Үнэт цаасанд оруулсан
хөрөнгө оруулалт
Зээл ба урьдчилгаа
Бусад актив
Үндсэн хөрөнгө
Нийт актив

200..
төг

хувь









Материалжсан актив үндсэн хөрөнгө, бага үнэтэй
түргэн элэгдэх зүйлс, материал хамаарагдана.
Хүснэгтэнд активын бүтцийг гаргасны дараа түүнд
дүгнэлт хийнэ.
Энд актив тус бүрийн эзлэх хувийн жин, өсөлтийн
хурдыг анхаарч, өсөлт бууралтын шалтгааныг
тодорхойлж дүгнэлт өгнө.
Активын бүтцийн 2 онийг зэрэгцүүлсэн байдлаар
гаргаж өсөлтийн хурдыг тодорхойлж дүгнэлт өгөх
хэрэгтэй.
Хэт их өссөн, буурсан активын учир шалтгааныг
тодруулна.
Шинжилж буй банкны нийт активын хөрөнгийн
байршлын бүтэц нь зохистой байгаа эсэхийг
тайлбарлана.
Активуудыг орлого оруулах байдлаар ангилж,
дүгнэлт хийх нь активын байршил, түүнийг
удирдахад чухал ач холбогдолтой.
Активуу
д

200..
Төг

Хувь

200..
Төг

Хувь

Орлого
явуулах
актив
Орлого
үл
оруулах
актив
Нийт
актив

100%

Өсөлт
Төг

Хувь






Банкны активуудын гол хэсгийг орлого оруулах актив
эзлэсэн байдаг боловч энэ ямар активууд голлох
үүрэгтэй
байгааг
харах,
хэтийн
бодлогыг
боловсруулахад ашиглахын тулд орлого оруулах
активуудын нэр төрлөөр нь бүтцийг гаргах
шаардлагатай.
Орлого оруулах активт зээл, үнэт цаас, бусад банкин
дахь хадгаламж /зарим тохиолдолд харилцах байж
болно/ орно.
Орлого оруулах актив тус бүрийн өөрчлөлт, түүний
шалтгааныг тогтоож дүгнэлт өгнө. Үүнийг балансаар
гарсан үлдэгдлээр тооцохын зэрэгцээ шинжилгээ
хийж буй хугацааны дундаж үлдэгдлээр гаргавал
илүү бодитой болно. Эндээс активын орлогын
суурийг тооцно.
Энэ нь активын ямар хэсэг орлого оруулж байгаа, түүний
өөрчлөлтийг харуулдаг байна. Энэ коэффицентийг шинжилгээ
хийж буй хугацаа тус бүрээр балансын дүнгээр гаргахын зэрэгцээ
дунджаар нь авч үзвэл илүү бодитой болно.






Активын орлогын суурь= орлого оруулах актив
нийт актив
Энэ коэффициент өндөр байх тусам банкны ашиг,
ашигт ажиллагаанд сайнаар нөлөөлөх боловч
активуудын чанараас ихээхэн хамааралтай байдаг
тул активуудын чанарын ангилал хийж, дүгнэлт өгөх
шаардлагатай.
Хэдийгээр энэ коэффициент өндөр байсанч зээлийн
чанар муу бол түүнийг бууруулах талтай. Иймээс
зээлийн чанарыг судлах шаардлага гарч ирнэ.
Зээлийн ангилал тус бүрт өсөлт, бууралтыг тооцож
дүгнэлт хийж, шалтгааныг тодруулна.
Зээлийг чанараар нь дараах байдлаар харуулж
болно.
Зээлийн
ангилал

200..
төгрөг

200..
%

төгрөг

Өөрчлөлт
%

төгрөг

%

Хэвийн зээл
Хугацаа
хэтэрсэн зээл
Хэвийн бус
зээл
Муу зээл
Нийт зээл

Иймээс зээлийн нэр төрөл, зээлдэгч нэг бүрээр судалж
учир шалтгааныг тодруулах шаардлагатай.
Чанарын ангилалд байгаа зээлийн үлдэгдлээс
байгуулах эрсдлийн санг тооцож, гарсан дүнг зээлийн
эрсдлийн байгуулсан сантай харьцуулж дүгнэлт хийнэ.
Зээлийн үлдэгдэл

Зээлийн
ангилал

Суурь он

Тайлант он

Хэвийн
зээл
Хугацаа
хэтэрсэн
зээл
Хэвийн
бус зээл
Муу зээл
Нийт зээл
Байгуулсан сан
Зөрүү

Зээлийн эрсдлийн сан
Сан
байгуулах
хувь

Сангийн
хэмжээ,
суурь он

Сангийн
хэмжээ,
тайлант он
Ер нь
зээлийн эрсдлийн санг хэт ихээр байгуулж болохгүй. Санг
болзошгүй алдагдлын зарлагаар байгуулдаг учир тэр хэмжээгээр олох
ашиг орлогын хэмжээ буурч байдаг. Иймээс үүнд хязгаарлалт тогтоох
шаардлагатай байдаг.


Зах зээл өндөр хөгжсөн орнуудад энэ зориулалтаар
гарах зардлын хэмжээ нь нийт активын 0.5%-аас
ихгүй байх нь тохиромжтой байдаг байна.



0.5% ≥ зээлийн болзошгүй эрсдлийн зардал
нийт актив



Энд болзошгүй эрсдлийн сангийн үлдэгдлээр биш
болзошгүй эрсдлийн зардлын дансны үлдэгдлээр авч
үзэх нь илүү тохиромжтой.
Банкны активын бүтцийн шинжилгээ хийж, хөрөнгийн байршлын үр
дүнг харахын тулд активын ашиг, орлогын үзүүлэлтүүдтэй холбож
үзэх хэрэгтэй. Энд дараах үзүүлэлтүүдийн харьцааг тооцох бөгөөд
эдгээр нь активын удирдлагын үр дүнг харуулдаг юм.


Активын өгөөжийг
А. Орлогоор
Б. Ашгаар тооцно.
А1ª =

орлого
активын дундаж үлдэгдэл

А2º = татвар төлөхийн өмнөх ашиг
активын дундаж үлдэгдэл
А3º = татвар төлсний дараах ашиг
активын дундаж үлдэгдэл


Активаас олох орлого нь ихэвчлэн хүүгийн хэлбэрээр
орж ирдэг тул зөвхөн хүүгийн орлогоо активын
дундаж үлдэгдэлд харьцуулах замаар активын
өгөөжийг тооцон үзэж болох юм.
А4ª =

хүүгийн орлого
активын дундаж орлого

А5º=

хүүгийн орлого
хүүгийн орлого оруулдаг активын дундаж үлдэгдэл
Ашигласан материал:










Номын нэр: Санхүү
Зохиогч: Л.Намжил
Хэвлэгдсэн он: 2001 он
Номын нэр: Мөнгө банкны үйл ажиллагаа, мөнгө зээлийн бодлого
Зохиогч: 1, 2-р боть Орчуулга
Хэвлэгдсэн он: 2003 он
Номын нэр: Арилжааны банкны үйл ажиллагааны үндэс
Зохиогч: Д.П. Уайтинг
Хэвлэгдсэн он: 2004 он
Номын нэр: Банкны менежтент 1, 2
Зохиогч: Питер С. Роуз
Хэвлэгдсэн он: 1999 он
Номын нэр: Bank management
Зохиогч: George H. Hempel, Donald G. Simonson
Хэвлэгдсэн он: 1998 он

More Related Content

What's hot

Lecture4,5
Lecture4,5Lecture4,5
Lecture4,5Bbujee
 
Lekts 6 sanhuugiin togtwortoi baidal
Lekts 6 sanhuugiin togtwortoi baidalLekts 6 sanhuugiin togtwortoi baidal
Lekts 6 sanhuugiin togtwortoi baidalByambadrj Myagmar
 
үйлдвэрийн нэмэгдэл зардлын бүртгэл
үйлдвэрийн нэмэгдэл зардлын бүртгэлүйлдвэрийн нэмэгдэл зардлын бүртгэл
үйлдвэрийн нэмэгдэл зардлын бүртгэлEnebish Vandandulam
 
Lecture 12
Lecture 12Lecture 12
Lecture 12Bbujee
 
Санхүүгийн хөшүүрэг
Санхүүгийн хөшүүрэгСанхүүгийн хөшүүрэг
Санхүүгийн хөшүүрэгShunkhlai Group LLC
 
Lekts 5 tulburiin chadwar [repaired]
Lekts 5 tulburiin chadwar [repaired]Lekts 5 tulburiin chadwar [repaired]
Lekts 5 tulburiin chadwar [repaired]Byambadrj Myagmar
 
Нягтлан бодох бүртгэлийн үндэс хичээл 3 ШИДС
Нягтлан бодох бүртгэлийн үндэс хичээл 3 ШИДС Нягтлан бодох бүртгэлийн үндэс хичээл 3 ШИДС
Нягтлан бодох бүртгэлийн үндэс хичээл 3 ШИДС Chuluun Zulaa
 
Санхүүгийн тайланд шинжилгээ хийх үлгэрчилсэн заавар
Санхүүгийн тайланд шинжилгээ хийх үлгэрчилсэн зааварСанхүүгийн тайланд шинжилгээ хийх үлгэрчилсэн заавар
Санхүүгийн тайланд шинжилгээ хийх үлгэрчилсэн зааварByambadrj Myagmar
 
Санхүүгийн тайлангийн шинжилгээ - Part 1
Санхүүгийн тайлангийн шинжилгээ - Part 1Санхүүгийн тайлангийн шинжилгээ - Part 1
Санхүүгийн тайлангийн шинжилгээ - Part 1Azzaya L
 
Санхүүгийн эрсдэл ба өгөөж
Санхүүгийн эрсдэл ба өгөөжСанхүүгийн эрсдэл ба өгөөж
Санхүүгийн эрсдэл ба өгөөжAdilbishiin Gelegjamts
 
Lecture 6,7
Lecture 6,7Lecture 6,7
Lecture 6,7Bbujee
 

What's hot (20)

Fm 06
Fm 06Fm 06
Fm 06
 
Lecture4,5
Lecture4,5Lecture4,5
Lecture4,5
 
Lekts 6 sanhuugiin togtwortoi baidal
Lekts 6 sanhuugiin togtwortoi baidalLekts 6 sanhuugiin togtwortoi baidal
Lekts 6 sanhuugiin togtwortoi baidal
 
үйлдвэрийн нэмэгдэл зардлын бүртгэл
үйлдвэрийн нэмэгдэл зардлын бүртгэлүйлдвэрийн нэмэгдэл зардлын бүртгэл
үйлдвэрийн нэмэгдэл зардлын бүртгэл
 
(1)
      (1)      (1)
(1)
 
Lecture 12
Lecture 12Lecture 12
Lecture 12
 
Санхүүгийн хөшүүрэг
Санхүүгийн хөшүүрэгСанхүүгийн хөшүүрэг
Санхүүгийн хөшүүрэг
 
Lekts 5 tulburiin chadwar [repaired]
Lekts 5 tulburiin chadwar [repaired]Lekts 5 tulburiin chadwar [repaired]
Lekts 5 tulburiin chadwar [repaired]
 
Sb 6 uh
Sb 6 uhSb 6 uh
Sb 6 uh
 
Нягтлан бодох бүртгэлийн үндэс хичээл 3 ШИДС
Нягтлан бодох бүртгэлийн үндэс хичээл 3 ШИДС Нягтлан бодох бүртгэлийн үндэс хичээл 3 ШИДС
Нягтлан бодох бүртгэлийн үндэс хичээл 3 ШИДС
 
Mungun hurungiin udirdlaga
Mungun hurungiin udirdlagaMungun hurungiin udirdlaga
Mungun hurungiin udirdlaga
 
Санхүүгийн тайланд шинжилгээ хийх үлгэрчилсэн заавар
Санхүүгийн тайланд шинжилгээ хийх үлгэрчилсэн зааварСанхүүгийн тайланд шинжилгээ хийх үлгэрчилсэн заавар
Санхүүгийн тайланд шинжилгээ хийх үлгэрчилсэн заавар
 
Санхүүгийн тайлангийн шинжилгээ - Part 1
Санхүүгийн тайлангийн шинжилгээ - Part 1Санхүүгийн тайлангийн шинжилгээ - Part 1
Санхүүгийн тайлангийн шинжилгээ - Part 1
 
зардал
зардалзардал
зардал
 
сэдэв 2-хотш
сэдэв 2-хотшсэдэв 2-хотш
сэдэв 2-хотш
 
лекц 2
лекц 2лекц 2
лекц 2
 
Sanhuugiin tailangiin shinjilgee 2
Sanhuugiin tailangiin shinjilgee 2Sanhuugiin tailangiin shinjilgee 2
Sanhuugiin tailangiin shinjilgee 2
 
Санхүүгийн эрсдэл ба өгөөж
Санхүүгийн эрсдэл ба өгөөжСанхүүгийн эрсдэл ба өгөөж
Санхүүгийн эрсдэл ба өгөөж
 
Lecture 6,7
Lecture 6,7Lecture 6,7
Lecture 6,7
 
Lecture 3,4 dcf analysis
Lecture 3,4  dcf analysisLecture 3,4  dcf analysis
Lecture 3,4 dcf analysis
 

Viewers also liked

арилжааны банкууд
арилжааны банкуударилжааны банкууд
арилжааны банкуудNomin-Erdene Gantur
 
АРИЛЖААНЫ БАНКНЫ САНХҮҮГИЙН ТАЙЛАНГИЙН БҮТЭЦ
АРИЛЖААНЫ БАНКНЫ САНХҮҮГИЙН ТАЙЛАНГИЙН БҮТЭЦАРИЛЖААНЫ БАНКНЫ САНХҮҮГИЙН ТАЙЛАНГИЙН БҮТЭЦ
АРИЛЖААНЫ БАНКНЫ САНХҮҮГИЙН ТАЙЛАНГИЙН БҮТЭЦBilgee Zaya
 
Мөнгөний зах зээл ба арилжааны банкны үйл ажиллагаа
Мөнгөний зах зээл ба арилжааны банкны үйл ажиллагаа Мөнгөний зах зээл ба арилжааны банкны үйл ажиллагаа
Мөнгөний зах зээл ба арилжааны банкны үйл ажиллагаа Adilbishiin Gelegjamts
 
Мөнгөний үүрэг, онол болон эрэлт, нийлүүлэлт /Тооны онол, Кейнс, Фрейдман гэх...
Мөнгөний үүрэг, онол болон эрэлт, нийлүүлэлт /Тооны онол, Кейнс, Фрейдман гэх...Мөнгөний үүрэг, онол болон эрэлт, нийлүүлэлт /Тооны онол, Кейнс, Фрейдман гэх...
Мөнгөний үүрэг, онол болон эрэлт, нийлүүлэлт /Тооны онол, Кейнс, Фрейдман гэх...Adilbishiin Gelegjamts
 
Лекц 10
Лекц 10Лекц 10
Лекц 10Etugen
 
МӨНГӨ, МӨНГӨНИЙ ТҮҮХ /мөнгөний үүсэл хөгжил, зоос, цаасан мөнгө гэх мэт/
МӨНГӨ, МӨНГӨНИЙ ТҮҮХ /мөнгөний үүсэл хөгжил, зоос, цаасан мөнгө гэх мэт/МӨНГӨ, МӨНГӨНИЙ ТҮҮХ /мөнгөний үүсэл хөгжил, зоос, цаасан мөнгө гэх мэт/
МӨНГӨ, МӨНГӨНИЙ ТҮҮХ /мөнгөний үүсэл хөгжил, зоос, цаасан мөнгө гэх мэт/Adilbishiin Gelegjamts
 
Lecture 8,9
Lecture 8,9Lecture 8,9
Lecture 8,9Bbujee
 
Мөнгө, мөнгөний үнэ цэнэ, мөнгөний цаг хугацааны үнэлгээ, мөнгөний өнөөгийн ү...
Мөнгө, мөнгөний үнэ цэнэ, мөнгөний цаг хугацааны үнэлгээ, мөнгөний өнөөгийн ү...Мөнгө, мөнгөний үнэ цэнэ, мөнгөний цаг хугацааны үнэлгээ, мөнгөний өнөөгийн ү...
Мөнгө, мөнгөний үнэ цэнэ, мөнгөний цаг хугацааны үнэлгээ, мөнгөний өнөөгийн ү...Adilbishiin Gelegjamts
 

Viewers also liked (11)

арилжааны банкууд
арилжааны банкуударилжааны банкууд
арилжааны банкууд
 
АРИЛЖААНЫ БАНКНЫ САНХҮҮГИЙН ТАЙЛАНГИЙН БҮТЭЦ
АРИЛЖААНЫ БАНКНЫ САНХҮҮГИЙН ТАЙЛАНГИЙН БҮТЭЦАРИЛЖААНЫ БАНКНЫ САНХҮҮГИЙН ТАЙЛАНГИЙН БҮТЭЦ
АРИЛЖААНЫ БАНКНЫ САНХҮҮГИЙН ТАЙЛАНГИЙН БҮТЭЦ
 
мөнгө гэж юу вэ?
мөнгө гэж юу вэ?мөнгө гэж юу вэ?
мөнгө гэж юу вэ?
 
Lecture 12
Lecture 12Lecture 12
Lecture 12
 
Мөнгөний зах зээл ба арилжааны банкны үйл ажиллагаа
Мөнгөний зах зээл ба арилжааны банкны үйл ажиллагаа Мөнгөний зах зээл ба арилжааны банкны үйл ажиллагаа
Мөнгөний зах зээл ба арилжааны банкны үйл ажиллагаа
 
Мөнгөний үүрэг, онол болон эрэлт, нийлүүлэлт /Тооны онол, Кейнс, Фрейдман гэх...
Мөнгөний үүрэг, онол болон эрэлт, нийлүүлэлт /Тооны онол, Кейнс, Фрейдман гэх...Мөнгөний үүрэг, онол болон эрэлт, нийлүүлэлт /Тооны онол, Кейнс, Фрейдман гэх...
Мөнгөний үүрэг, онол болон эрэлт, нийлүүлэлт /Тооны онол, Кейнс, Фрейдман гэх...
 
Лекц 10
Лекц 10Лекц 10
Лекц 10
 
Lesson31
Lesson31Lesson31
Lesson31
 
МӨНГӨ, МӨНГӨНИЙ ТҮҮХ /мөнгөний үүсэл хөгжил, зоос, цаасан мөнгө гэх мэт/
МӨНГӨ, МӨНГӨНИЙ ТҮҮХ /мөнгөний үүсэл хөгжил, зоос, цаасан мөнгө гэх мэт/МӨНГӨ, МӨНГӨНИЙ ТҮҮХ /мөнгөний үүсэл хөгжил, зоос, цаасан мөнгө гэх мэт/
МӨНГӨ, МӨНГӨНИЙ ТҮҮХ /мөнгөний үүсэл хөгжил, зоос, цаасан мөнгө гэх мэт/
 
Lecture 8,9
Lecture 8,9Lecture 8,9
Lecture 8,9
 
Мөнгө, мөнгөний үнэ цэнэ, мөнгөний цаг хугацааны үнэлгээ, мөнгөний өнөөгийн ү...
Мөнгө, мөнгөний үнэ цэнэ, мөнгөний цаг хугацааны үнэлгээ, мөнгөний өнөөгийн ү...Мөнгө, мөнгөний үнэ цэнэ, мөнгөний цаг хугацааны үнэлгээ, мөнгөний өнөөгийн ү...
Мөнгө, мөнгөний үнэ цэнэ, мөнгөний цаг хугацааны үнэлгээ, мөнгөний өнөөгийн ү...
 

Similar to лекц 8, 9, 10

Lecture 4, 5
Lecture 4, 5Lecture 4, 5
Lecture 4, 5Bbujee
 
Lecture 4, 5
Lecture 4, 5Lecture 4, 5
Lecture 4, 5Bbujee
 
Lecture 4, 5
Lecture 4, 5Lecture 4, 5
Lecture 4, 5Bbujee
 
SbeuL15.2019- 2020on
SbeuL15.2019- 2020onSbeuL15.2019- 2020on
SbeuL15.2019- 2020onhicheel2020
 
Ч.Гэрэлтуяа Ш.Хишигбаяр - Арилжааны банкны рейтинг тогтоох аргачлалын зарим а...
Ч.Гэрэлтуяа Ш.Хишигбаяр - Арилжааны банкны рейтинг тогтоох аргачлалын зарим а...Ч.Гэрэлтуяа Ш.Хишигбаяр - Арилжааны банкны рейтинг тогтоох аргачлалын зарим а...
Ч.Гэрэлтуяа Ш.Хишигбаяр - Арилжааны банкны рейтинг тогтоох аргачлалын зарим а...batnasanb
 
Зээлийн шинжилгээ power point-7
Зээлийн шинжилгээ power point-7Зээлийн шинжилгээ power point-7
Зээлийн шинжилгээ power point-7Ikhzasag SEZS
 
Sbeul3.2019 2020on
Sbeul3.2019  2020onSbeul3.2019  2020on
Sbeul3.2019 2020onhicheel2020
 
Арилжааны банк гэж юу вэ?
Арилжааны банк гэж юу вэ?Арилжааны банк гэж юу вэ?
Арилжааны банк гэж юу вэ?2011_2013
 
Sbeul3 2.2019 -2020on
Sbeul3 2.2019 -2020onSbeul3 2.2019 -2020on
Sbeul3 2.2019 -2020onhicheel2020
 
Sanhuugiin undes L8.2019- 2020 on
Sanhuugiin undes L8.2019- 2020 onSanhuugiin undes L8.2019- 2020 on
Sanhuugiin undes L8.2019- 2020 onhicheel2020
 
0726 20
0726 200726 20
0726 20Jigmee
 
Санхүүгийн тайланг зөв цэгцтэй ойлгох нь
Санхүүгийн тайланг зөв цэгцтэй ойлгох нь Санхүүгийн тайланг зөв цэгцтэй ойлгох нь
Санхүүгийн тайланг зөв цэгцтэй ойлгох нь Azzaya L
 
Банкны хяналт шинжилгээ power point-7
Банкны хяналт шинжилгээ power point-7Банкны хяналт шинжилгээ power point-7
Банкны хяналт шинжилгээ power point-7Ikhzasag SEZS
 
Зээлийн шинжилгээ power point-3
Зээлийн шинжилгээ power point-3Зээлийн шинжилгээ power point-3
Зээлийн шинжилгээ power point-3Ikhzasag SEZS
 

Similar to лекц 8, 9, 10 (20)

Lecture 4, 5
Lecture 4, 5Lecture 4, 5
Lecture 4, 5
 
Lecture 4, 5
Lecture 4, 5Lecture 4, 5
Lecture 4, 5
 
Lecture 4, 5
Lecture 4, 5Lecture 4, 5
Lecture 4, 5
 
SbeuL15.2019- 2020on
SbeuL15.2019- 2020onSbeuL15.2019- 2020on
SbeuL15.2019- 2020on
 
Sbeul18.2020
Sbeul18.2020Sbeul18.2020
Sbeul18.2020
 
Sedev 12 nemelt material 2
Sedev 12 nemelt material 2Sedev 12 nemelt material 2
Sedev 12 nemelt material 2
 
Ч.Гэрэлтуяа Ш.Хишигбаяр - Арилжааны банкны рейтинг тогтоох аргачлалын зарим а...
Ч.Гэрэлтуяа Ш.Хишигбаяр - Арилжааны банкны рейтинг тогтоох аргачлалын зарим а...Ч.Гэрэлтуяа Ш.Хишигбаяр - Арилжааны банкны рейтинг тогтоох аргачлалын зарим а...
Ч.Гэрэлтуяа Ш.Хишигбаяр - Арилжааны банкны рейтинг тогтоох аргачлалын зарим а...
 
Зээлийн шинжилгээ power point-7
Зээлийн шинжилгээ power point-7Зээлийн шинжилгээ power point-7
Зээлийн шинжилгээ power point-7
 
Sbeul3.2019 2020on
Sbeul3.2019  2020onSbeul3.2019  2020on
Sbeul3.2019 2020on
 
Арилжааны банк гэж юу вэ?
Арилжааны банк гэж юу вэ?Арилжааны банк гэж юу вэ?
Арилжааны банк гэж юу вэ?
 
Sbeul3 2.2019 -2020on
Sbeul3 2.2019 -2020onSbeul3 2.2019 -2020on
Sbeul3 2.2019 -2020on
 
Sbeul6.2021 2022
Sbeul6.2021  2022Sbeul6.2021  2022
Sbeul6.2021 2022
 
Sanhuugiin undes L8.2019- 2020 on
Sanhuugiin undes L8.2019- 2020 onSanhuugiin undes L8.2019- 2020 on
Sanhuugiin undes L8.2019- 2020 on
 
0726 20
0726 200726 20
0726 20
 
Sedev 12
Sedev 12Sedev 12
Sedev 12
 
Санхүүгийн тайланг зөв цэгцтэй ойлгох нь
Санхүүгийн тайланг зөв цэгцтэй ойлгох нь Санхүүгийн тайланг зөв цэгцтэй ойлгох нь
Санхүүгийн тайланг зөв цэгцтэй ойлгох нь
 
лекц №11
лекц №11лекц №11
лекц №11
 
Банкны хяналт шинжилгээ power point-7
Банкны хяналт шинжилгээ power point-7Банкны хяналт шинжилгээ power point-7
Банкны хяналт шинжилгээ power point-7
 
Зээлийн шинжилгээ power point-3
Зээлийн шинжилгээ power point-3Зээлийн шинжилгээ power point-3
Зээлийн шинжилгээ power point-3
 
Sanhuugiin tailangiin butets zohion baiguulalt
Sanhuugiin tailangiin butets zohion baiguulaltSanhuugiin tailangiin butets zohion baiguulalt
Sanhuugiin tailangiin butets zohion baiguulalt
 

More from ariunubu

лекц 5, 6, 7
лекц 5, 6, 7лекц 5, 6, 7
лекц 5, 6, 7ariunubu
 
лэкц 4
лэкц 4лэкц 4
лэкц 4ariunubu
 
Hicheeliin todorhoilolt bank
Hicheeliin todorhoilolt bankHicheeliin todorhoilolt bank
Hicheeliin todorhoilolt bankariunubu
 
Bank lekts №16
Bank lekts №16Bank lekts №16
Bank lekts №16ariunubu
 
Bank lekts №13, 14, 15
Bank lekts №13, 14, 15Bank lekts №13, 14, 15
Bank lekts №13, 14, 15ariunubu
 
Bank lekts №11,12,
Bank lekts №11,12,Bank lekts №11,12,
Bank lekts №11,12,ariunubu
 
Bank lekts №8, 9,10,
Bank lekts №8, 9,10,Bank lekts №8, 9,10,
Bank lekts №8, 9,10,ariunubu
 
Bank lekts №5,6,7
Bank lekts №5,6,7Bank lekts №5,6,7
Bank lekts №5,6,7ariunubu
 
Bank lekts №4
Bank lekts №4Bank lekts №4
Bank lekts №4ariunubu
 
лекц 2, 3
лекц 2, 3лекц 2, 3
лекц 2, 3ariunubu
 
лекц 1
лекц 1лекц 1
лекц 1ariunubu
 
Lecture №13,14,15,16
Lecture №13,14,15,16Lecture №13,14,15,16
Lecture №13,14,15,16ariunubu
 
Lecture №9,10,11,12
Lecture №9,10,11,12Lecture №9,10,11,12
Lecture №9,10,11,12ariunubu
 
Lecture №5,6,7,8
Lecture №5,6,7,8Lecture №5,6,7,8
Lecture №5,6,7,8ariunubu
 
Lecture №1.2.3.4
Lecture №1.2.3.4Lecture №1.2.3.4
Lecture №1.2.3.4ariunubu
 
Hicheeliin todorhoilolt nbb
Hicheeliin todorhoilolt nbbHicheeliin todorhoilolt nbb
Hicheeliin todorhoilolt nbbariunubu
 
Hicheeliin todorhoilolt nbb
Hicheeliin todorhoilolt nbbHicheeliin todorhoilolt nbb
Hicheeliin todorhoilolt nbbariunubu
 
Hicheeliin todorhoilolt bank
Hicheeliin todorhoilolt bankHicheeliin todorhoilolt bank
Hicheeliin todorhoilolt bankariunubu
 

More from ariunubu (18)

лекц 5, 6, 7
лекц 5, 6, 7лекц 5, 6, 7
лекц 5, 6, 7
 
лэкц 4
лэкц 4лэкц 4
лэкц 4
 
Hicheeliin todorhoilolt bank
Hicheeliin todorhoilolt bankHicheeliin todorhoilolt bank
Hicheeliin todorhoilolt bank
 
Bank lekts №16
Bank lekts №16Bank lekts №16
Bank lekts №16
 
Bank lekts №13, 14, 15
Bank lekts №13, 14, 15Bank lekts №13, 14, 15
Bank lekts №13, 14, 15
 
Bank lekts №11,12,
Bank lekts №11,12,Bank lekts №11,12,
Bank lekts №11,12,
 
Bank lekts №8, 9,10,
Bank lekts №8, 9,10,Bank lekts №8, 9,10,
Bank lekts №8, 9,10,
 
Bank lekts №5,6,7
Bank lekts №5,6,7Bank lekts №5,6,7
Bank lekts №5,6,7
 
Bank lekts №4
Bank lekts №4Bank lekts №4
Bank lekts №4
 
лекц 2, 3
лекц 2, 3лекц 2, 3
лекц 2, 3
 
лекц 1
лекц 1лекц 1
лекц 1
 
Lecture №13,14,15,16
Lecture №13,14,15,16Lecture №13,14,15,16
Lecture №13,14,15,16
 
Lecture №9,10,11,12
Lecture №9,10,11,12Lecture №9,10,11,12
Lecture №9,10,11,12
 
Lecture №5,6,7,8
Lecture №5,6,7,8Lecture №5,6,7,8
Lecture №5,6,7,8
 
Lecture №1.2.3.4
Lecture №1.2.3.4Lecture №1.2.3.4
Lecture №1.2.3.4
 
Hicheeliin todorhoilolt nbb
Hicheeliin todorhoilolt nbbHicheeliin todorhoilolt nbb
Hicheeliin todorhoilolt nbb
 
Hicheeliin todorhoilolt nbb
Hicheeliin todorhoilolt nbbHicheeliin todorhoilolt nbb
Hicheeliin todorhoilolt nbb
 
Hicheeliin todorhoilolt bank
Hicheeliin todorhoilolt bankHicheeliin todorhoilolt bank
Hicheeliin todorhoilolt bank
 

лекц 8, 9, 10

  • 1. ДӨРӨВДҮГЭЭР БҮЛЭГ БАНКНЫ АКТИВЫН МЕНЕЖМЕНТ 1. 2. 3. 4. Лекц № 8, 9, 10 Арилжааны банкны актив, түүний мөн чанар Активын чанар Арилжааны банкны активт хөрөнгө байршуулах аргууд Активын бүтцийн шинжилгээ
  • 2. 4.1. Арилжааны банкны актив, түүний мөн чанар  Эдийн үзвэл банкны засгийн онолын хувьд актив буюу хөрөнгө гэдэг нь банкны өнгөрсөн үйл ажиллагаа болон үйлдлийн үр дүнд бий болсон ирээдүйд эдийн засгийн үр ашиг авч ирэх, түүний мэдэлд байгаа эдийн засгийн нөөц буюу чадавхийг хэлнэ.
  • 3. Банкны нягтлан бодох бүртгэлийн баланс дахь хөрөнгө болох актив нь эх үүсвэрийн байршил болон ашиглалтыг харуулна.  Банкны хөрөнгө байршуулах үйл ажиллагааны үр дүнд активууд бий болно. Банкны баланс дахь активын төрөл зүйлийн харьцаа нь түүний бүтцийг илэрхийлж байдаг. 
  • 4. Манай арилжааны банкны тайлан балансад активуудыг дараах төрөл зүйлээр ангилан үзүүлнэ. Үүнд: 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. Мөнгөн хөрөнгө түүнтэй адилтгах хөрөнгө Богино хугацаат хөрөнгө үзүүлэлт Зээл Өмчлөх бусад үл хөдлөх хөрөнгө Бусад хөрөнгө Үндсэн хөрөнгө Урт хугацаат хөрөнгө оруулалт
  • 5. Банкны хөрөнгө бол хэн бүхний сонирхдог зүйлийн нэг юм. Монгол банкнаас арилжааны банкуудын дүрмийн сангийн доод хэмжээг 8 тэрбум болгосон. Арилжааны банкуудын дүрмийн сангийн хэмжээг 8 тэрбум төгрөг болгосон явдал нь дараах зорилгыг өөртөө агуулсан байна. Үүнд:      Банкуудын эрсдлийг бууруулах, үйл ажиллагааны цар хүрээг нэмэгдүүлэх Банкуудад банкнаас гадуурх мөнгийг төвлөрүүлж, санхүүгийн зуучлалыг өргөжүүлэх Бодит эдийн засагт санхүүгийн эх үүсвэрийг нэмэгдүүлэх замаар үндэсний эдийн засгийн тэнцвэртэй хөгжилд дэмжлэг үзүүлэх Гадаадын банк санхүүгийн байгууллагатай өрсөлдөх Иргэд болон аж ахуй нэгжийн зүгээс банкинд итгэх итгэлийг бататган бэхжүүлэх зэрэг юм.
  • 6. Банкны активуудыг дараах шинж чанараар нь ангилж болно. Үүнд:     Агуулгаар нь Хөрвөх чадвараар нь Эрсдлийн түвшингээр нь Байршуулсан хугацаагаар нь гэх мэт олон байдлаар ангилж болдог.
  • 7. Активыг агуулгаар нь:      Анхдагч нөөцүүд Эргэлтийн актив Хөрөнгө оруулалтын активууд Капиталжсан актив Бусад актив гэж ангилна.
  • 8. Активыг хөрвөх чадвараар нь:     Хөрвөх чадвар сайтай активууд /бэлэн мөнгө, үнэт метал, төв банкин дахь харилцах/ Хөрвөх чадвартай актив /мөнгөн хөрөнгийн хэлбэрт богино хугацаанд хялбархан хөрвөх боломжтой зээл, үнэт цаас, үнэ бүхий зүйл/ Удаан хугацаанд хөрвөх актив /жилээс дээш хугацаанд төлөгдөх зээл, үнэт цаас, хадгаламж/ Хөрвөх чадвар муутай актив /урт хугацаатай хөрөнгө оруулалт, капиталжсан актив, хугацаа хэтэрсэн болон найдваргүй зээл/ гэж ангилна.
  • 9. Активыг эрсдэлийн түвшингээр нь: активын эрсдэлийн түвшинг харгалзан ангилж болдог. Ингэж ангилахдаа актив тус бүр дээрх эрсдлийн түвшинг тогтооно. Жишээлбэл: зээл нь /чанараасаа хамаарч/ өөр өөрийн эрсдлийн түвшинтэй байх жишээтэй.  Активыг байршуулах хугацаагаар нь: 1. Хугацаагүй /касс, харилцах, хугацаагүй хадгаламж, капиталжсан хөрөнгө/ 2. Хугацаатай гэж ангилна. 3. Хугацаатай активыг хугацааны байдлыг харгалзан дотор нь: А. 30 хүртлэх хоногийн хугацаатай Б. 31-90 хоногийн хугацаатай В. 1 жилээс дээш гэх мэт ангилж үзнэ
  • 10. Активын менежмент гэдэг нь хөрөнгийн эх үүсвэрүүдийг актив буюу хөрөнгө оруулалтын хувилбаруудад байршуулахыг хэлнэ. Арилжааны банкинд хөрөнгийн эх үүсвэр нь голчлон бэлэн мөнгө, үнэт цаас, зээл болон бусад активд байршиж болно.  Активын менежмент нь үнэт цаас, бонд, зээлийн менежмент зэргийг багтаадаг. 
  • 11. Арилжааны банкны хөрөнгийн эх үүсвэр, хуваарилалт нилээд олон бэрхшээлтэй тулгардаг. Үүнд:    Банк нь бусад бизнесийн байгууллагуудыг бодвол маш зохицуулалттай бизнесийн нэгж бөгөөд зохицуулах байгууллагаас түүний эх үүсвэрт хяналт тавьж байдаг. Банк нь түүний харилцагчийн харьцаа, итгэлцэл дээр тогтдог. Банкны хувь нийлүүлэгчид нь бусад бизнесийн нэгжийн хувь нийлүүлэгчдийн нэгэн адил өөрт ногдох өгөөжийг өндөр байлгахыг боддог.
  • 12. 4.2. Активын чанар, үнэлгээ     Банкны активын чанар нь банкны найдвартай үйл ажиллагааны үр ашигтай байдлыг илэрхийлж байдаг чухал үзүүлэлт юм. Банкны активын чанар нь банкны найдвартай үйл ажиллагааны үр ашигтай байдлыг илэрхийлж байдаг чухал үзүүлэлт юм. Активын чанар нь арилжааны банкны үйл ажиллагааны үндсэн зорилгыг хэр зэрэг хангаж, тогтвортой орлого оруулж байгаагаар илэрхийлэгдэнэ. Банкны активын чанар олон төрлийн хүчин зүйлээр тодорхойлогдоно. Үүнд:      Актив, пассивын хугацааны бүтцийн харьцаа Активын хөрвөх чадвар Активын үйл ажиллагааны диверсификац Эрсдэлтэй активын хэмжээ, хувийн жин Активын өөрчлөлтийн шинж чанар зэрэг болно.
  • 13. СЭЗЯ-ны сайд, Монгол банкны Ерөнхийлөгчийн 2010 оны 475/182/ дугаар тушаалыг удирдлага болгон манай арилжааны банкуудын активыг /зээл, үнэт цаас, өмчлөх бусад үл хөдлөх хөрөнгө, авлага/ чанар байдлыг нь харгалзан:     Хэвийн актив Хугацаа хэтэрсэн Чанаргүй актив гэж 3 хуваана. Чанаргүй активыг дотор нь 3 ангилна. Үүнд: Хэвийн  Эргэлзээтэй  Муу 
  • 14. Өнөөдрийн мөрдөгдөж байгаа журмаар чанараар ангилахдаа 50 оноогоор үнэлнэ. активыг Активын ангилал Үнэлгээ, онооны байдал 1 Хэвийн 80-100 оноо 2 Хугацаа хэтэрсэн 60-79 оноо 3 Хэвийн бус 40-59 оноо 4 Эргэлзээтэй 20-39 оноо 5 Муу 0-19 оноо Эдгээр оноог чанарын болон хугацааны үзүүлэлтүүдийг харгалзан үзнэ.
  • 15. Зээлийн чанарын ангилал, үнэлгээ: зээлийн ангилахад чанар хугацаа гэсэн 2 ерөнхий үзүүлэлтийг харгалзана. Чанарт 50 хүртэл оноо, хугацааны үзүүлэлтэд 50 хүртлэх оноог өгч дүгнэнэ. Чанарын үзүүлэлтүүдийг дотор нь 3 хуваан тэдэнд харгалзах үзүүлэлтүүдийг үндэслэн тогтоосон оноог өгнө. Үүнд чанарын 50 онооноос.    Зээлийн хувийн хэргийн бүрдэлтэд 10 хүртлэх оноо Зээлдэгчийн санхүүгийн үзүүлэлтэд харгалзан 25 хүртэлх оноо /зээлдэгчийн төлбөрийн чадвар, хөрвөх чадвар, хөрөнгийн өгөөж, хугацаа хэтэрсэн өр төлбөр гэх мэт/ Бусад үзүүлэлтүүдэд харгалзан 15 хүртэлх оноо /зээлийн барьцаа, хугацаа сунгалт, удирдлага, зохион байгуулалт, бизнесийн төлөв байдал гэх мэт/ өгч дүгнэнэ.
  • 16. Харин хугацааны үзүүлэлтэд харгалзах 50 хүртлэх оноог зээл болон түүний хүү хугацаандаа төлөгдөж байгаа болон хугацаа хэтэрсэн хоногийн тоог харгалзан дараах байдлаар үнэлнэ. Үүнд:  Зээл, хүү хугацаандаа төлөгдөж байгаа бол 41-50 оноо  Хугацаа 90 хүртэл оноогоор хэтэрсэн бол 31-40 оноо  Хугацаа 91-180 хоногоор хэтэрсэн бол 21-30 оноо  Хугацаа 181-270 хоногоор хэтэрсэн бол 1-20 оноо  Хугацаа 271-ээс дээш бол 0 оноо өгч, чанар болон хугацааны үзүүлэлтүүдийг харгалзан үнэлсэн онооны нийлбэрээр үнэлгээний оноог тодорхойлж ямар ангилалд хамрагдахыг шийдвэрлэнэ.
  • 17. 4.3. Арилжааны банкны активд хөрөнгө байршуулах аргууд  Банк нь эх үүсвэрийг байршуулахдаа 2 үндсэн зорилгыг тавьдаг. Үүнд:    Бизнесийн байгууллага учир ашиг орлого олох боломжийг дээд зэргээр хангах Харилцагчдад шаардлагатай хөрөнгийг цаг тухай бүрт нь гаргаж өгч чаддаг байх буюу банкны төлбөрийн чадвартай байх /хөрвөх чадвартай байх/ явдал юм Энэ 2 нь хоорондоо эсрэг зорилго юм. Өөрөөр хэлбэл хэт их орлого олох зорилт тавих юм бол хөрвөх чадвар муудаж, харилцагчдын хөрөнгийг цагт гаргаж өгч чадахгүйд хүрнэ.
  • 18. Арилжааны банкны хөрөнгийн эх үүсвэрийг активд байршуулах дараах аргууд байдаг.  Үүнд:  Цул нэгдлийн арга  Актив хуваарилалтын арга  Шугаман програмчилалын арга
  • 19. Цул нэгдлийн арга: Энэ арга нь бүх эх үүсвэрийг тооцож нэгтгээд дараа нь активуудад хуваарилах замаар удирдахыг хэлнэ. Эх үүсвэр: Хөрөнгө: Харилцах Анхдагч нөөц Хугацаагүй хадгаламж Хоёрдогч нөөц Хугацаатай хадгаламж Хувь нийлүүлэгчийн хөрөнгө Öóë íýãäýë Зээл Үнэт цаас Үндсэн хөрөнгө
  • 20.   Цул нэгдлийн арга нь: Бүх эх үүсвэрээ нэгтгээд түүний хэд хичнээнийг активын ямар хэсэгт, ямар хэмжээгээр байршуулбал зохистой байгааг тооцож удирдана. Өөрөөр хэлбэл: нийт эх үүсвэрийн  14%-ийг анхдагч нөөцөд  6%-ийг зээл  25%-ийг үнэт цаасанд  15%-ийг үндсэн хөрөнгөнд оновчтой гэх мэт байршуулах нь
  • 21. Актив хуваарилалтын арга:   Активуудад хуваарилах арга нь хөрөнгийг бүрдүүлэх эх үүсвэрүүдээс хамааран банкинд байх нөөцийн хэмжээг тодорхойлох боломж өгнө. Эх үүсвэр тус бүрийг активуудад хуваарилах арга нь зайлшгүй байх нөөцийн норм, хөрөнгийн эргэлтийн хурдтай уялдуулан эх үүсвэрүүдэд ялгавартай хандан удирдах арга юм.
  • 22. Эх үүсвэр: Хөрөнгө: Харилцах Анхдагч нөөц Хугацаагүй хадгаламж Хоёрдогч нөөц Зээл Хугацаатай хадгаламж Үнэт цаас Хувь нийлүүлэгчийн хөрөнгө Үндсэн хөрөнгө
  • 23.    Харилцах данс дахь хөрөнгө хугацаатай бусад эх үүсвэрийг бодвол илүү их нөөцийг шаарддаг төдийгүй эргэлт нь хурдан байдаг. Иймд харилцах дансанд болон хугацаагүй хадгаламжинд байгаа үлдэгдлийн ихэнхийг анхдагч болон хоёрдогч нөөцөд, бага хэсгийг нь зээл, үнэт цаасанд байршуулах хэрэгтэй болно. Хугацаатай хадгаламжийн хувьд зайлшгүй байх нөөц бага шаардах тул анхдагч болон хоёрдогч нөөцөд бага, харин зээл, үнэт цаасанд ихэнх хэсгийн байршуулах нь тохиромжтой байдаг. Хувь нийлүүлсэн хөрөнгийн эх үүсвэрээр банкны үйл ажиллагаа явуулахад шаардагдах үндсэн хөрөнгө, материал бэлтгэж үлдэх хэсгийг нь зээл, үнэт цаасанд байршуулан орлого олох боломжтой.
  • 24. Шугаман програмчилалын арга:   Шугаман програмчлалын арга нь банкны балансын үзүүлэлтүүдийн харилцан уялдаанд үндэслэдэг ба илүү нийлмэл загваруудыг ашиглан судалгаа хийхэд тулгуурлана. Энэ аргыг хэрэглэж байх үед дараах үндсэн 3 зүйлд хариулт өгдөг. Үүнд:    Асуудлын мөн чанар нь юунд оршиж байна вэ? Түүнийг шийдвэрлэх ямар хувилбарууд байна ? Ямар хувилбар нь хамгийн илүү вэ? гэсэн асуудлууд болно.
  • 25. Активд хөрөнгө байршуулахад анхаарах гол асуудлууд нь:  Хөрвөх чадвараа хангаж байх  Орлого хамгийн их байх  Эрсдлийн түвшин хамгийн бага байх явдал юм
  • 26. Шугаман програмчлалын арга нь активын болон пассивын удирдлагатай холбоотой асуудлууд мөн ашигт ажиллагаа, төлбөрийн чадварт тавигдах хязгаарлалтуудыг хамардаг. Энэ аргын гол онцлог нь туйлширсан зорилгыг авч үздэг явдал юм. Банкинд хөрөнгө оруулалтын олон хувилбарууд байна. Үүнд:  Засгийн газрын богино хугацаат үнэт цаасны хүү 4% - х1  Засгийн газрын урт хугацаат үнэт цаасны хүү 5% - х2  Богино хугацаат зээл 6% - х3  Урт хугацаат зээл 7% - х4  Х – активт оруулах хөрөнгө  Р- ашиг Шугаман програмчилалын гол зорилго нь ашгаа хамгийн их байлгах явдал юм.   P=x1 x 0,04+x2 x 0,05+x 3 x 0,06+x 4 x 0,07
  • 27.  Хэрвээ банк төлбөрийн чадварыг авч үздэггүй, рискгүй, хуулийн хязгаарлалтгүй байсан бол ашгийг хамгийн их байлгахын тулд бүх актив ба хөрөнгөө урт хугацаатай зээл болгож болно. Тэр тохиолдолд:  X=Х1+Х2+Х3+Х4  Р= 0,07 Х Энэ нь практик дээр бараг биелэгдэхгүй дутагдалтай. Учир нь:  Банк урт хугацаат зээл хүсэгчдээс гадна өөр харилцагчдын хэрэгцээг хангах шаардлагатай  Янз бүрийн хууль эрхийн зохицуулалт нь банкыг дээрх байдлаар үйл ажиллагаа явуулах буюу төрөлжихийг зөвшөөрдөг.  Төв банкин дахь хадгаламж болон бэлэн мөнгө нь ядаж л зайлшгүй шаардлагатай нөөцтэй тэнцүү байх бөгөөд энэ нь янз бүрийн хадгаламжуудын хувиудын нийлбэрээр хялбар тодорхойлогдох боломжтой.  Урт хугацаат зээл нь банкны хүлээж авах зээлийн өргөдлөөр хязгаарлагдана. Иймд банкны менежерүүд хүлээж авах зээлийн
  • 28. 4.4. Активын бүтцийн шинжилгээ    Актив нь хөрөнгийн эх үүсвэрийг хэрхэн ашиглаж байгаа буюу юунд байршуулсныг цаг хугацааны тодорхой агшинд харуулж байдаг. Активыг шинжилхийн тулд эхлээд тэдгээрийн ерөнхий бүтцийг гаргаж судална. Активын ерөнхий бүтцийн шинжилгээг хийхэд нэг анхаарах хүчин зүйл нь банкны балансын тухайн бүлэгт зээлийн хэмжээг тусгахдаа нийт зээлийн үлдэгдлээс зээлийн болзошгүй эрсдлийн санг хасч цэвэр дүнгээр нь тооцдог тул зээлийн бодит үлдэгдлүүдийн нийлбэрийг гаргаж судалгаанд авна.
  • 29. Активууд Мөнгөн хөрөнгө Банк бус санхүүгийн байгууллагууд дахь харилцах, хадгаламж Үнэт цаасанд оруулсан хөрөнгө оруулалт Зээл ба урьдчилгаа Бусад актив Үндсэн хөрөнгө Нийт актив 200.. төг хувь
  • 30.       Материалжсан актив үндсэн хөрөнгө, бага үнэтэй түргэн элэгдэх зүйлс, материал хамаарагдана. Хүснэгтэнд активын бүтцийг гаргасны дараа түүнд дүгнэлт хийнэ. Энд актив тус бүрийн эзлэх хувийн жин, өсөлтийн хурдыг анхаарч, өсөлт бууралтын шалтгааныг тодорхойлж дүгнэлт өгнө. Активын бүтцийн 2 онийг зэрэгцүүлсэн байдлаар гаргаж өсөлтийн хурдыг тодорхойлж дүгнэлт өгөх хэрэгтэй. Хэт их өссөн, буурсан активын учир шалтгааныг тодруулна. Шинжилж буй банкны нийт активын хөрөнгийн байршлын бүтэц нь зохистой байгаа эсэхийг тайлбарлана.
  • 31. Активуудыг орлого оруулах байдлаар ангилж, дүгнэлт хийх нь активын байршил, түүнийг удирдахад чухал ач холбогдолтой. Активуу д 200.. Төг Хувь 200.. Төг Хувь Орлого явуулах актив Орлого үл оруулах актив Нийт актив 100% Өсөлт Төг Хувь
  • 32.    Банкны активуудын гол хэсгийг орлого оруулах актив эзлэсэн байдаг боловч энэ ямар активууд голлох үүрэгтэй байгааг харах, хэтийн бодлогыг боловсруулахад ашиглахын тулд орлого оруулах активуудын нэр төрлөөр нь бүтцийг гаргах шаардлагатай. Орлого оруулах активт зээл, үнэт цаас, бусад банкин дахь хадгаламж /зарим тохиолдолд харилцах байж болно/ орно. Орлого оруулах актив тус бүрийн өөрчлөлт, түүний шалтгааныг тогтоож дүгнэлт өгнө. Үүнийг балансаар гарсан үлдэгдлээр тооцохын зэрэгцээ шинжилгээ хийж буй хугацааны дундаж үлдэгдлээр гаргавал илүү бодитой болно. Эндээс активын орлогын суурийг тооцно.
  • 33. Энэ нь активын ямар хэсэг орлого оруулж байгаа, түүний өөрчлөлтийг харуулдаг байна. Энэ коэффицентийг шинжилгээ хийж буй хугацаа тус бүрээр балансын дүнгээр гаргахын зэрэгцээ дунджаар нь авч үзвэл илүү бодитой болно.    Активын орлогын суурь= орлого оруулах актив нийт актив Энэ коэффициент өндөр байх тусам банкны ашиг, ашигт ажиллагаанд сайнаар нөлөөлөх боловч активуудын чанараас ихээхэн хамааралтай байдаг тул активуудын чанарын ангилал хийж, дүгнэлт өгөх шаардлагатай. Хэдийгээр энэ коэффициент өндөр байсанч зээлийн чанар муу бол түүнийг бууруулах талтай. Иймээс зээлийн чанарыг судлах шаардлага гарч ирнэ. Зээлийн ангилал тус бүрт өсөлт, бууралтыг тооцож дүгнэлт хийж, шалтгааныг тодруулна.
  • 34. Зээлийг чанараар нь дараах байдлаар харуулж болно. Зээлийн ангилал 200.. төгрөг 200.. % төгрөг Өөрчлөлт % төгрөг % Хэвийн зээл Хугацаа хэтэрсэн зээл Хэвийн бус зээл Муу зээл Нийт зээл Иймээс зээлийн нэр төрөл, зээлдэгч нэг бүрээр судалж учир шалтгааныг тодруулах шаардлагатай.
  • 35. Чанарын ангилалд байгаа зээлийн үлдэгдлээс байгуулах эрсдлийн санг тооцож, гарсан дүнг зээлийн эрсдлийн байгуулсан сантай харьцуулж дүгнэлт хийнэ. Зээлийн үлдэгдэл Зээлийн ангилал Суурь он Тайлант он Хэвийн зээл Хугацаа хэтэрсэн зээл Хэвийн бус зээл Муу зээл Нийт зээл Байгуулсан сан Зөрүү Зээлийн эрсдлийн сан Сан байгуулах хувь Сангийн хэмжээ, суурь он Сангийн хэмжээ, тайлант он
  • 36. Ер нь зээлийн эрсдлийн санг хэт ихээр байгуулж болохгүй. Санг болзошгүй алдагдлын зарлагаар байгуулдаг учир тэр хэмжээгээр олох ашиг орлогын хэмжээ буурч байдаг. Иймээс үүнд хязгаарлалт тогтоох шаардлагатай байдаг.  Зах зээл өндөр хөгжсөн орнуудад энэ зориулалтаар гарах зардлын хэмжээ нь нийт активын 0.5%-аас ихгүй байх нь тохиромжтой байдаг байна.  0.5% ≥ зээлийн болзошгүй эрсдлийн зардал нийт актив  Энд болзошгүй эрсдлийн сангийн үлдэгдлээр биш болзошгүй эрсдлийн зардлын дансны үлдэгдлээр авч үзэх нь илүү тохиромжтой.
  • 37. Банкны активын бүтцийн шинжилгээ хийж, хөрөнгийн байршлын үр дүнг харахын тулд активын ашиг, орлогын үзүүлэлтүүдтэй холбож үзэх хэрэгтэй. Энд дараах үзүүлэлтүүдийн харьцааг тооцох бөгөөд эдгээр нь активын удирдлагын үр дүнг харуулдаг юм.  Активын өгөөжийг А. Орлогоор Б. Ашгаар тооцно. А1ª = орлого активын дундаж үлдэгдэл А2º = татвар төлөхийн өмнөх ашиг активын дундаж үлдэгдэл А3º = татвар төлсний дараах ашиг активын дундаж үлдэгдэл
  • 38.  Активаас олох орлого нь ихэвчлэн хүүгийн хэлбэрээр орж ирдэг тул зөвхөн хүүгийн орлогоо активын дундаж үлдэгдэлд харьцуулах замаар активын өгөөжийг тооцон үзэж болох юм. А4ª = хүүгийн орлого активын дундаж орлого А5º= хүүгийн орлого хүүгийн орлого оруулдаг активын дундаж үлдэгдэл
  • 39. Ашигласан материал:      Номын нэр: Санхүү Зохиогч: Л.Намжил Хэвлэгдсэн он: 2001 он Номын нэр: Мөнгө банкны үйл ажиллагаа, мөнгө зээлийн бодлого Зохиогч: 1, 2-р боть Орчуулга Хэвлэгдсэн он: 2003 он Номын нэр: Арилжааны банкны үйл ажиллагааны үндэс Зохиогч: Д.П. Уайтинг Хэвлэгдсэн он: 2004 он Номын нэр: Банкны менежтент 1, 2 Зохиогч: Питер С. Роуз Хэвлэгдсэн он: 1999 он Номын нэр: Bank management Зохиогч: George H. Hempel, Donald G. Simonson Хэвлэгдсэн он: 1998 он