More Related Content Similar to Lecture 4-Risk _ Return.ppsx Эрдсэлийн үнэлгээ хийх аргачлал,,,,,,,,.pptx Эрдсэлийн үнэлгээ хийх аргачлал,,,,,,,,.pptx khurdniizam
Similar to Lecture 4-Risk _ Return.ppsx (20) 2. СЭДВИЙН АГУУЛГА:
1. Эрсдэл ба өгөөж
2. Эрсдэл, өгөөжийг үнэлэх, хэмжих
3. САРМ загвар
Санхүүгийн шийдвэр гаргалтанд өгөөж ба
эрсдлийн нөлөөллийг харгалзах арга зүй, ур
чадварт сургана.
СЭДВИЙН ЗОРИЛГО:
3. ТҮЛХҮҮР ҮГС
• Arithmetic mean
• Capital gain/loss
• Correlation coefficient
• Covariance
• Diversification
• Ex ante returns
• Ex post returns
• Expected returns
• Geometric mean
• Income yield
• Market risk
• Portfolio
• Range
• Risk averse
• Standard deviation
• Total return
• Unique (or non-systematic) or
diversifiable risk
• Variance
4. ХӨРӨНГӨ ОРУУЛАЛТЫН ӨГӨӨЖ
Тодорхойлолт: Тодорхой хугацааны хөрөнгө
оруулалтын ашиг алдагдлын нийт дүн. Ихэвчлэн
хувиар илэрхийлнэ.
Урсгал өгөөж/мөнгөн хувиарлалт=хүү+ногдол ашиг
Нэмж төлөгдсөн капитал=хөрөнгө оруулалтын үнэ
цэнийн өөрчлөлт=капиталын өсөлт
1. ЭРСДЭЛ ба ӨГӨӨЖ
5. Rt=t хугацааны бодит, хүлээгдэж буй, шаардлагатай өгөөжийн түвшин
Ct=t-1-ээс t хугацаанд хөрөнгө оруулалтаас хүлээн авсан мөнгөн урсгал
Pt=t хугацааны хөрөнгийн үнэ
Pt-1=t-1 хугацааны хөрөнгийн үнэ
Ихэвчлэн t=1 буюу rt=жилийн өгөөжийн хувь
Өгөөж =
Урсгал өгөөж + Нэмж төлөгдсөн капитал
Анхны хөрөнгө оруулалт
1. ЭРСДЭЛ ба ӨГӨӨЖ
invested
Amount
invested
Amount
received
Amount
P
P
P
C
r
t
t
t
t
t
_
_
_
)
(
1
1
6. Жишээ: А компани үйлчилгээгээ өргөтгөж Чингэлтэй болон
Сүхбаатар дүүрэгт өөрийн үйлчилгээний цэг нээн ажиллуулав.
2 жилийн дараа хоёр цэгийн нэгийг татан буулгахаар болж
өгөөжийг тооцож үзэв. Уг хоёр үйлчилгээний цэгийн талаар
дараах мэдээлэл өгөгдсөн.
Үзүүлэлт Чингэлтэйн Сүхбаатарын
Анх худалдан
авсан үнэ
15,000,000 17,600,000
Хүлээн авсан
мөнгөн орлого
5,000,000 6,500,000
Өнөөгийн зах
зээлийн үнэ
25,500,000 36,560,000
1. ЭРСДЭЛ ба ӨГӨӨЖ
9. 1. ЭРСДЭЛ ба ӨГӨӨЖ
Санхүүгийн менежерийн үүрэг:
-Компанийн хувь нийлүүлэгчдийн хөрөнгийг
өсгөж үнэ цэнийг өндөрт байлгах юм.
-Компанийн эрсдэл ба өгөөж нь хувьцааны
үнэд шууд нөлөөлдөг учраас компанийн үнэ
цэнийг тодорхойлоход чухал нөлөөтэй.
• Тэгэхээр санхүүгийн менежер чухал
шийдвэрүүдийн эрсдэл өгөөжийг тооцож,
эрсдэлийг хүлээгдэж буй өгөөжөөр хангаж чадаж
байгааг хянах үүрэгтэй.
Эрсдэлийг илрүүлэх- хэмжих -
–эрсдэл өгөөжийн tradeoff-харьцааг үнэлэх
10. ЭРСДЭЛ
Тодорхойлолт: Хүний амьдралд хүмүүсийн хүсэл
зорилгоос үл шалтгаалан байгалийн болон гэнэтийн
аюул осол тохиолдож, амьдралын хэвийн үйл
ажиллагаа алдагдаж хохирох.
Хохирлыг хамгийн бага байлгах эрсдэл.н удир.га
Эрсдэл=тодорхойгүй байдал
1. ЭРСДЭЛ ба ӨГӨӨЖ
11. • Яагаад компаниуд эрсдэлийг удирдах гэж
хичээдэг вэ?
• Эрсдэлийг удирдахад санхүүгийн ямар арга
хэрэгслүүд ашигладаг вэ?
• Компаниуд эрсдэлийг ихэсгэх биш түүнийг
хязгаарлах ямар урьдчилан сэргийлэх
бодлого хэрэглэх шаардлагатай вэ?
<<Эрсдэл-Тодорхой хөрөнгийн өгөөжийн
хэлбэлзэл>>
1. ЭРСДЭЛ ба ӨГӨӨЖ
13. Эрсдэл гэдэг нь:
Үр дүн хүлээж
байснаас өөрөөр
гарахыг хэлнэ
1. Эрсдэлийг
илрүүлэх
2. Эрсдэлийг
хэмжих
3. Эрсдэлийг
хязгаарлах
4. Эрсдэлийг
санхүүжүүлэх
5. Эрсдэлийг
хянах
Эрсдэлийн удирдлагын мөчлөг:
14. Эрсдэлийн төрлүүд:
• Системийн
• Системийн бус: Компани хөрөнгө оруулагчид
удирдах боломжтой
Үйл ажиллагааны эрсдэл
Хөрвөх чадварын эрсдэл
Төлбөрийн чадварын эрсдэл
Зах зээлийн эрсдэл
Хүүгийн түвшний эрсдэл
Худалдан авах чадварын эрсдэл
Гадаад валютын ханшийн эрсдэл
1. ЭРСДЭЛ ба ӨГӨӨЖ
15. Хөрөнгө оруулагчдын эрсдэлийн хандлага :
1. Эрсдэлээс зайлсхийгч: Өгөөжийн тогтвортой
түвшинд аль болох эрсдэлгүй хөрөнгийг сонгодог.
Өөрөөр хэлбэл илүү эрсдэлтэй хөрөнгө оруулалтыг
нэмэлт эрсдэлийг даах илүү өгөөж амлахгүй л бол
сонгодоггүй. /Дийлэнхи хүмүүс/
2. Эрсдэлд неутрал: Ийм төрлийн хөрөнгө оруулагч
эрсдэлээс хамаарахгүйгээр өндөр өгөөжтэй хөрөнгө
оруулалтыг сонгоно.
3. Эрсдэл хайгч: Эрсдэл өндөртэй хөрөнгө оруулалтыг
сонгодог. Ийм төрлийн хүмүүс сугалаа, казино зэрэг аз
сорьсон зүйлсд дуртай байх бөгөөд дийлэнхи нь
алддаг хэдий ч оролцсоор байдаг байна.
1. ЭРСДЭЛ ба ӨГӨӨЖ
16. Хөрөнгө оруулалтын талаарх тодорхойгүй
байдал хэр их байна төдий чинээ эрсдэл
өндөр, их байна гэсэн үг.
Эрсдэлийг үнэлэх аргуудад:
• Сценари шинжилгээ
• Магадлалт тархалт ашиглах
Эрсдэлийг хэмжих үзүүлэлт:
• Стандарт хазайлт
Эрсдэлээ үнэлж өгөөжөө таамаглана: Эрсдэл
өгөөжийн харьцаа-tradeoff : вариацын коэф.т
2. Эрсдэл, өгөөжийг үнэлэх
17. 1 хөрөнгийн эрсдэлийн үнэлгээ
2. Эрсдэл, өгөөжийг үнэлэх
Эдийн
засгийн
төлөв
байдал
Тохиолдох
магадлал
Уян
хувьцааны
боломжит
өгөөж /% /
Орд
хувьцааны
боломжит
өгөөж /% /
Өсөлттэй-
Optimistic
0.3 30 % 25 %
Тогтвортой 0.5 10 % 15 %
Уналттай-
Pessimistic
0.2 -10 % 0 %
Жишээ бодлого:
18. Сценари шинжилгээ:
Өгөөжийг таамаглахдаа хэд хэдэн боломжит
хувилбаруудыг авч үздэг.
Pessimistic –хамгийн муу
Optimistic -хамгийн сайн кэйсүүдийг судална.
Эдгээр тохиолдлуудын хооронд боломжит үр
дүнгийн муж(ялгавар) оршино. Хөрөнгийн
өгөөжийн мужийн хэмжээ их байх тусам
эрсдэл ихтэй хөрөнгө болно.
2. Эрсдэл, өгөөжийг үнэлэх
19. 2. Эрсдэл, өгөөжийг үнэлэх
Эдийн
засгийн
төлөв
байдал
Тохиолдох
магадлал
Уян
хувьцааны
боломжит
өгөөж /% /
Орд
хувьцааны
боломжит
өгөөж /% /
Өсөлттэй 0.3 30 % 25 %
Тогтвортой 0.5 10 % 15 %
Уналттай 0.2 -10 % 0 %
Үр дүнгийн муж/эрсдэл/ =30+10
=40%
=25-0
=25%
20. Магадлалт тархалт:
Хөрөнгийн эрсдэлийг илүү нарийн буюу тухайн үр
дүн гарах боломжийг магадлалаар илэрхийлдэг.
Магадлалын тархалт нь үр дүнгүүдийн магадлалын
функц-загвар юм. Дискрет/ тасралтгүй
2. Эрсдэл, өгөөжийг үнэлэх
0%
5%
10%
15%
20%
25%
30%
Өсөлттэй Тогтвортой Уналттай
Орд хувьцааны өгөөж
-15%
-10%
-5%
0%
5%
10%
15%
20%
25%
30%
35%
Өсөлттэй Тогтвортой Уналттай
Уян хувьцааны өгөөж
21. Эрсдэлийг хэмжих:
Хүлээгдэж буй өгөөж нь түүхэн өгөөжийн
дундаж бөгөөд бодит өгөөжийн
хэлбэлзэл(эрсдэл) нь стандарт хазайлт -𝝈-
SD / дунджаас хазайх хазайлт/-аар
илэрхийлэгдэнэ.
2. Эрсдэл, өгөөжийг үнэлэх
24. 2. Эрсдэл, өгөөжийг үнэлэх
Э.з-ийн
төлөв
байдал
Тохиолдох
магадлал
Уян
хувьцааны
өгөөж
Орд
хувьцааны
өгөөж
Өсөлттэй 0.3 30 % 25 %
Тогтвортой 0.5 10 % 15 %
Уналттай 0.2 -10 % 0 %
Өгөөжийн дундаж- 𝑟 12% 15%
Стандарт хазайлт- 𝑆𝐷 ±𝟏𝟒% ±𝟖. 𝟔𝟔%
25. 2. Эрсдэл, өгөөжийг үнэлэх
Хэвийн тархалт: Тэгш хэмт, хонх хэлбэртэй.
Хүмүүсийн өндөр, дөнгөж төрж буй хүүхдийн жин,
оюутнуудын голч дүн
1 литрийн савалгаатай ундааны жинхэнэ хэмжээ г.м
Санхүү ШУ-д хөрөнгийн үнийн өгөөж нь ХБӨ-ийнхөө
орчинд нормал тархалттай төстэйгээр тархсан байдаг
тул өгөөжийн загварчлалд нормал тархалтыг өргөн
ашигладаг.
29. 2. Эрсдэл, өгөөжийг үнэлэх
Хөрөнгө оруулалтын багцын эрсдэл ба өгөөж
Үнэт цаасны багц:
Хамгийн багаар бодоход 2-оос доошгүй төрлийн
үнэт цаасанд хийсэн хөрөнгө оруулалт.
Шинэ хөрөнгө оруулалтын эрсдэл өгөөж нь
хөрөнгийн багцын эрсдэл өгөөжид ямар нөлөө
үзүүлэхийг судлах хэрэгтэй болдог.
Санхүүгийн менежерийн зорилго нь эрсдэлийн
тодорхой түвшинд хамгийн өндөр өгөөж бүхий үр
ашигтай багц бүрдүүлэх. Багц хөрөнгийн эрсдэл,
өгөөжийг үнэлэх хэрэгтэй болно.
30. Багцын өгөөжид нөлөөлөх хүчин зүйлс:
Багцад багтаж буй хувьцаа тус бүрийн өгөөж
Багц дахь хувьцаа тус бүрийн эзлэх хувийн
жин
Багц бүрдүүлж буй хувьцааны тоо
Багцад багтаж буй хувьцаа тус бүрийн бетта
Зах зээлийн дундаж өгөөж болон эрсдэлгүй
хүүгийн хэмжээ
2. Эрсдэл, өгөөжийг үнэлэх
31. Өмнөх жишээн дээр авч үзсэн ОРД ба
УЯН хувьцаануудаар:
А. 50:50
Б. 75:25
В. 25:75
харьцаатай байхаар 3 хувилбараар багц
бүрдүүлсэн гэж үзээд багц бүрийн
өгөөж болон эрсдлийг тооцсоны
үндсэн дээр сонголт хийж, шийдвэр
гаргая.
2. Эрсдэл, өгөөжийг үнэлэх
32. Багцын өгөөж:
n
n
p w
r
w
r
w
r
r
...
2
2
1
1
n
i
i
i
p w
r
r
1
n
i
i
n w
w
w
w
1
2
1 1
...
2. Эрсдэл, өгөөжийг үнэлэх
Багцын эрсдэл:
Багц дахь хөрөнгийн өгөөжийн магадлалууд мэдэгдэж
байгаа үед: c1,2 корреляцийн коэф.т.
𝜎𝑟𝑝
= 𝑤1
2
𝜎1
2
+ 𝑤2
2
𝜎2
2
+ 2𝑤1𝑤2𝑐1,2𝜎1𝜎2
Click to add text
Click to add text
34. Хөрөнгийн өгөөжүүд харилцан хамааралтай эсэхийг
корреляцийн коэффифиент илэрхийлнэ.
2. Эрсдэл, өгөөжийг үнэлэх
Диверсификаци
хийгдсэн үед
35. 2. CAPM загвар
Системийн буюу тогтмол эрсдэл
Системийн бус эрсдэл
Хөрөнгийн тоо
Нийт эрсдэл
Багцын
эрсдэл
Эрсдэл Өгөөж
Диверсификаци
Эрсдэл Өгөөж
36. 2. CAPM загвар
Эрсдэл ба өгөөжийн хамаарлыг хэмжих, ө.х, нэмэлт эрсдэл
хүлээн авбал хичнээн хэмжээний нэмэлт өгөөж хүртэж
болохыг капитал хөрөнгийн үнэлгээний загвараар-CAPM
тооцох боломжтой. Системийн эрсдэл ба хүлээгдэж буй
өгөөжийн хамаарлыг илэрхийлдэг.
)
( f
m
p
f
p r
r
r
r
Rf = эрсдэлгүй хөрөнгийн өгөөж, ө.х. БХЗГҮЦ
Rm-rf= зах зээлийн эрсдэлийн шагнал
Betta=системийн эрсдэлийн хэмжигдэхүүн
37. 2. CAPM загвар
Betta: Зах зээлийн өгөөж өөрчлөгдөхөд хөрөнгийн өгөөж
хэрхэн өөрчлөгдөж байгааг илэрхийлдэг индекс. Түүхэн
өгөөжөөс тооцдог.
n
i
i
i
p w
1
Багцын хувьд:
𝛽𝑖 =
𝜎𝑖
𝜎𝑚
𝜌𝑖𝑚 =
𝐶𝑂𝑉𝑖𝑚
𝜎𝑚
2
38. 2. CAPM загвар
Хувьцааны бетта
Хувьцааны хүлээгдэж буй өгөөж
Эрсдэлийн шагнал
Эрсдэлгүй хүүний хэмжээ
Үнэт цаасны зах
зээлийн шулуун(SML)
rf
rm
rz
bz
bm
Бетта болон өгөөжийн хамаарлыг үнэт цаасны зах зээлийн
шулуунаар илэрхийлдэг.
40. Засгийн газрын бонд
Орон нутгийн бонд
Корпорацийн бонд
Давуу эрхтэй хувьцаа
Энгийн хувьцаа
Опцион
Таваарын фьючерс
Санхүүгийн
фьючерс
Үнэт цаасны зах
зээлийн шугам
Хүлээгдэж буй
өгөөж
Учирч болох эрсдэл
41. Багцаас сонголт хийж шийдвэр
гаргах шалгуур, сонголт
Багцууд
Багцын
өгөөж
Багцын
стандарт
хэлбэлзэл
Багцын
хазайлтын
коэффици-
ент
Сонголт
/Шийдвэр
гаргах/
а) 50:50 13.5 % 11.3 % 0.84 В сонголт
буюу
25:75
харьцаа-
тай байх
б) 75:25 12.75 % 12.65 % 0.99
в) 25:75 14.25 % 9.97 % 0.7
Шалгуур Их Бага байх Бага байх
43. 1. Үнэт цаасны зах зээлийн муруй
байгуулж, шилжилт хөдөлгөөнийг
ойлгож, тайлбарлах
2. Эрсдэл өгөөжийн хамаарал нь
санхүүгийн менежментийн
шийдвэр гаргалтанд хэрхэн
нөлөөлөх талаар жишээгээр
тайлбарлан бичих
СЕМИНАРЫН ДААЛГАВАР
