2. Капиталын өртгийн үнэлгээ
I. Капиталын өртгийн тухай ойлголт, түүнийг
тооцох шаардлага
II. Капиталын бүрдэл хэсэг тус бүрийн
өртгийг тооцохөртгийг тооцох
III. Капиталын жигнэсэн дундаж өртөг,
КЖДӨ-н тооцоололд хугарлын цэгийг
ашиглах нь
3. I. Капиталын өртөг
Капиталын өртөг гэдгийг компани урт хугацаат эх
үүсвэрээр санхүүжсэнийхээ төлөө төлөх төлбөр
гэж ойлгож болно.
Капиталын өртгийг, компани хувьцааныхаа үнийг
өсгөхийн тулд эсвэл бууруулахгүй байхын тулдөсгөхийн тулд эсвэл бууруулахгүй байхын тулд
хамгийн багаар бодоход зайлшгүй олох
шаардлагатай өгөөжийн хувь гэж тодорхойлж
болно.
4. Капиталын өртгийг:
1. Хөрөнгө оруулалтын төслийг шинжлэхийн тулд;
2. Урт болон дунд хугацаат санхүүжилт, ажлын
капиталын талаар шийдвэр гаргахын тулд;
3. Компаний үнэ цэнийг нэмэгдүүлэхийн тулд тус3. Компаний үнэ цэнийг нэмэгдүүлэхийн тулд тус
тус тооцох шаардлагатай.
5. Эрсдэл ба санхүүгийн өртөг
Санхүүжилтийн өртөг ба эрсдлийн хоорондын
ерөнхий хамаарлыг дараах байдлаар
илэрхийлж болно.
K=r+bp+fp
K- санхүүжилтын өртөгK- санхүүжилтын өртөг
r - дурын нэг төрлийн санхүүжилтын эрсдэлгүй
өртгийн хэмжээ
bp-бизнесийн эрсдлийн шагнал
fp-санхүүгийн эрсдлийн шагнал
6. Тодорхой нэг төрлийн капиталын
санхүүжилтын өртөг өөрчлөгдөх нь:
Эрсдэлгүй өртгийн өөрчлөлтөөс шалтгаална.
Бизнесийн ба санхүүгийн эрсдэл өөрчлөгдөөгүй
байхад санхүүжилтийн тодорхой нэг эх үүсвэрийн
эрсдэлгүй өртгийн хэмжээ цаг хугацаанаасэрсдэлгүй өртгийн хэмжээ цаг хугацаанаас
хамааран өөрчлөгдөхөд санхүүжилтын өртөг
өөрчлөгдөнө.
Бизнесийн ба санхүүгийн эрсдлийн түвшингийн
өөрчлөлтөөс шалтгаална.
7. Капиталын өртгийн ерөнхий ойлголт
Капиталын өртөг хугацааны тодорхой агшинд
тооцогдох боловч эх үүсвэрийн урт хугацааны
ашиглалтын турш дахь өртгийг тодорхойлж
харуулдаг. Энэ нь урт хугацааны санхүүжилтын
шийдвэр гаргахад капиталын өртгийг ашиглагдагтай
холбоотой.
Урт хугацаат санхүүжилтын 4 үндсэн төрлийн эх үүсвэр
байдаг ба тэдгээр нь капиталын бүрдэл хэсгүүдбайдаг ба тэдгээр нь капиталын бүрдэл хэсгүүд
болдог.
Урт хугацаат зээл
Давуу эрхтэй хувьцаа
Энгийн хувьцаа
Хуримтлагдсан ашиг зэрэг болно.
8. Урт хугацаат зээлийн өртөг тооцох нь
Зээллэгийн замаар бусдаас татан төвлөрүүлсэн
урт хугацаат эх үүсвэрийн татварын дараах өртгийг
урт хугацаат зээлийн өртөг гэнэ. Үүнийг бондын
татварын дараах өртгөөр төлөөлүүлэн авч үзэж
болно.
Бондын татварын дараах өртгийг тооцох үе шат:Бондын татварын дараах өртгийг тооцох үе шат:
1. Бондын цэвэр орлогыг тодорхойлох
2. Бондын татварын өмнөх өртгийг тодорхойлох
3. Бондын татварын дараах өртгийг тодорхойлох
9. 1. Цэвэр орлого
Компаниуд хөрөнгийн зах зээл дээр үнэт
цаас гаргаж арилжаалах замаар урт хугацаат
эх үүсвэр олж авдаг. Иймээс үнэт цаас гаргаж
арилжаалахтай холбогдож зардал гардаг.
Үүнийг гаргалтын зардал гэнэ. Үнэт цаасны
арилжааны нийт орлогоос гаргалтын зардлыг
хасаж цэвэр орлогыг тооцно. Эндээс бондын
цэвэр орлогыг
Nd =Gd-Ed гэж тодорхойлж болно.
10. 2.Бондын татварын өмнөх өртөг
Бондын татварын өмнөх өртгийг 4 арга замаар
тооцож болно.
2.1. Бондын цэвэр орлого нь нэрлэсэн үнэтэй
тэнцүү байгаа тохиолдолд бондын татварын
өмнөх өртөг нь бондын хүүтэй тэнцүү байна.
Жишээ. 1000 төгрөгийн нэрлэсэн үнэтэй, 10%-ийн
хүүтэй бондын цэвэр орлого нь 1000 төгрөг
байгаа тохиолдолд бондын татварын өмнөх өртөг
нь 10% байна.
11. 2.2. Бондын татварын өмнөх өртгийг ижил
эрсдэлтэй бондын өгөөжийн хувиар авах
тохиолдол байдаг.
Жишээ. А корпорацийн бондтой ижил түвшний
эрсдэлтэй Б корпорацийн бондын өгөөж 12% бол
А корпорацийн бондын татварын өмнөх өртгийг
12%-р авч болно.12%-р авч болно.
12. 2.3. Бондын татварын өмнөх өртгийг бондын
ирээдүйн мөнгөн урсгалуудын өгөөжийн дотоод
хувь хэмжээг тооцох замаар олж болно. Үүнийг
өгөөжийн дотоод хувийг тооцохтой адил арга
замаар тооцно. Гагцхүү ялгаа нь бонд гаргагчийн
байр сууринаас харах юм бол энэ нь өгөөж бус
зардал өртөг байх болно.зардал өртөг байх болно.
13. 2.4.Бондын татварын өмнөх өртгийг томъёо
ашиглан ойролцоогоор тооцож болно.
Kd-бондын татварын өмнөх өртөг
I-бондын жилийн хүү /мөнгөн дүнгээр/
М-бондын нэрлэсэн үнэ
Nd-бондын цэвэр орлого
n-бондын эргэн төлөгдөх хүртэлх хугацааn-бондын эргэн төлөгдөх хүртэлх хугацаа
n
d
n
t
t
d
d
K
M
K
I
N
)1()1(1 +
+
+
= ∑=
15. Давуу эрхтэй хувьцааны өртөг
ДЭХ-ны өртгийг тооцохдоо жилийн ногдол
ашгийн хэмжээг ДЭХ-ны борлуулалтын цэвэр
орлогод харьцуулна. ДЭХ-ны цэвэр орлогыг
борлуулалтын орлогоос гаргалтын зардлыг хасчборлуулалтын орлогоос гаргалтын зардлыг хасч
тооцно.
;/ ppp NDK =
16. Энгийн хувьцааны өртөг тооцох
Энгийн хувьцааны өртөг нь зах зээл дэх хөрөнгө
оруулагчдын хүсч буй өгөөж буюу шаардлагатай
өгөөжийн хувиар тодорхойлогдоно.
Энгийн хувьцааны өртгийг тооцох 2 аргачлал
байдаг. Үүнд:байдаг. Үүнд:
Гордоны загвар
Капиталын үнэлгээний загвар зэрэг болно.
17. Гордоны загвар
Гордоны загвар буюу тогтмол өсөлттэй загвар нь
“хувьцааны үнэ нь ирээдүйд авах ногдол
ашгуудын өнөөгийн үнэ цэнийн нийлбэртэй
тэнцүү” гэсэн гол санааг агуулдаг.
)/(10 gKDP s −=
-энгийн хувьцааны үнэ
-1 дэх жилийн эцэст олгогдох нэгж хувьцааны
ногдол ашиг
-энгийн хувьцааны шаардлагатай өгөөж
g-ногдол ашгийн өсөлтийн хувь
)/(10 gKDP s −=
0P
1D
sK
gPDKs += )/( 01
18. Капиталын үнэлгээний загварыг
ашиглах нь /САРM/
Капиталын үнэлгээний загвар нь энгийн хувьцааны
шаардлагатай өгөөж ба бета коэф-р хэмжигддэг
компанийн диверсификаци хийх боломжгүйкомпанийн диверсификаци хийх боломжгүй
эрсдлийн хоорондын хамаарлыг илэрхийлнэ.
( )[ ];fmfs RKRK −+= β
20. Хуримтлагдсан ашгийн өртөг
Xуримтлагдсан ашгийн өртөг нь энгийн
хувьцааны өртөгтэй адил байна.
- хуримтлагдсан ашгийн өртөг
- энгийн хувьцааны шаардлагатай өгөөж
sf KK =
fK
K - энгийн хувьцааны шаардлагатай өгөөжsK
21. Шинээр гаргах энгийн хувьцааны
өртөг
Шинээр гаргах энгийн хувьцааны өртгийг
тооцохдоо хувьцааг худалдсан үнэ ба гаргалтын
зардлыг харгалзаж үзнэ.
gNDK nn += )/( 1
22. III. Капиталын жигнэсэн дундаж өртөг
Капиталыг бүрдүүлж буй эх үүсвэрийн
төрлүүдийн өртгийг тэдгээрийн хувийн жингээр
нь жигнэх замаар нийт эх үүсвэрийн өртгийг
тооцсоныг капиталын жигнэсэн дундаж өртөг гэж
нэрлэдэг.
)*()*()*( ssppii KWKWKWWACC ++=
-капиталын бүтцэд урт хугацаат зээлийн эзлэх
хувь
- капиталын бүтцэд ДЭХ-ны эзлэх хувь
- капиталын бүтцэд энгийн хувьцааны эзлэх
хувь
ssppii
iW
pW
sW
23. Капиталын жигнэсэн ахиуц өртөг
Санхүүжилтийн өртөг ба хөрөнгө оруулалтын
өгөөж нь нийт санхүүжилт ба хөрөнгө оруулалтын
цар хүрээнээс хамааран өөрчлөгдөнө.
Компаний нийт санхүүжилтийн хэмжээ өөрчлөгдөх
бүрт WACC өөрчлөгдөнө. Санхүүжилтийн хэмжээ
өсөхийн хирээр бүрэлдэхүүн хэсгүүдийн өртөг өсчөсөхийн хирээр бүрэлдэхүүн хэсгүүдийн өртөг өсч
улмаар WACC өснө. Иймд шинээр хийгдэж буй
санхүүжилтийн нэг төгрөгийн санхүүжилтэнд
ногдох жигнэсэн дундаж өртгийг капиталын
жигнэсэн ахиуц өртөг гэж тодорхойлдог. /WMCC/
Шинээр хийгдэж буй санхүүжилтийн түвшинтэй
холбоотойгоор WМCC өснө.
24. Хугарлын цэгийг тооцох
Эх үүсвэрийн аль нэг бүрэлдэхүүн хэсгийн
өртгийг өөрчлөх шинээр хийгдэх нэмэлт
санхүүжилтын түвшинг хугарлын цэг харуулна.
Хугарлын цэг = (Бага өртөгтэй эх үүсвэрийн
боломжит дээд хэмжээ) / (дээрх эх үүсвэрийнболомжит дээд хэмжээ) / (дээрх эх үүсвэрийн
капиталын бүтцэд эзлэх хувь хэмжээ)
25. Капиталын жигнэсэн ахиуц өртгийг
тооцох
Хугарлын цэгийг тооцож гаргасны дараа уг
хугарлын цэгүүдийг ашиглан шинээр хийгдэх
санхүүжилтын түвшингүүдийг тодорхойлно.
Санхүүжилтын түвшин бүрт WАCC-г тооцно.Санхүүжилтын түвшин бүрт WАCC-г тооцно.
26. Хөрөнгө оруулалт ба санхүүжилтийн
шийдвэр гаргалт
Хөрөнгө оруулалтын боломжит хувилбаруудаас
сонголт хийхийн тулд тэдгээрийг эрэмбэлдэг.
Эрэмбэлэгдсэн хөрөнгө оруулалтын төслүүдээс
хамгийн өндөр өгөөжтэйгээс нь эхлэн сонгож аваххамгийн өндөр өгөөжтэйгээс нь эхлэн сонгож авах
ба энэ сонголт хийх явц нь хөрөнгө оруулалтын
төслийн өгөөжийн дотоод хувь нь компаний
WACC-тай тэнцэх хүртэл үргэлжилнэ.
Өх, IRR>WACC нөхцлийг хангасан хөрөнгө
оруулалтын төслийг сонгож авах болно.
