SlideShare a Scribd company logo
1 of 38
Улаанбаатар Их Сургууль
Бизнес менежментийн тэнхим

Аж ахуйн нэгжийн санхүү
Лекц 11
Хөрөнгө оруулалтын төслийн үнэлгээ

•Хичээлийн индекс: MG 301
•Хичээлийн кредит: 3
•Судлах анги: НББ-3
Сэдвийн агуулга
• Хөрөнгө оруулалтын төслийн ангилал ба онцлог
• Хөрөнгө оруулалтын төслийг шинжлэх үе шат ба
мөнгөн урсгалууд
• Хөрөнгө оруулалтын төслийг шинжлэх аргууд,
тэдгээрийн ололттой ба дутагдалтай талууд
Хөрөнгө оруулалтын төслийн
ангилал ба онцлог
Компаний дэвшүүлсэн зорилгодоо хүрэхийн тулд
хөрөнгө оруулалтын талаар шийдвэр гаргах болдог.
Энэ шийдвэр нь хөрөнгө оруулалтын төлөвлөлтийн
дагуу хэрэгжиж байдаг.
Хөрөнгө оруулалтын талаар шийдвэр гаргахдаа
хөрөнгөө байршуулах төслүүдийг шинжилж, үнэлж,
тэндээсээ сонголт хийх шаардлагатай болдог. Үүнд:
 Төслийн ирээдүйн мөнгөн урсгалыг тодорхойлж,
үнэлгээ өгөх
 Капиталын нийт өртгийг тодорхойлох
 Сонголт хийж шийдвэр гаргах
Хөрөнгө оруулалтын төслийн
ангилал ба онцлог
• Хөрөнгө оруулалтын төлөвлөлтийг капитал
төсөвлөлт гэдгээр ойлгож болно. Учир нь хөрөнгө
оруулалттай холбогдон ирээдүйд бий болох
мөнгөн урсгалыг төлөвлөх үйл ажиллагааг
капитал төсөвлөлт гэж үздэг.
• Хөрөнгө оруулалтын талаар үндсэн 2 төрлийн
шийдвэр гаргаж болно. Үүнд:
• Сонголт хийх шийдвэр
• Солих буюу шинэчлэх шийдвэр
Хөрөнгө оруулалтын төслийг шинжлэх үе шат
ба мөнгөн урсгалууд
I. Төслийн зорилгыг тодорхойлох
II. Төслийг боловсруулах
III. Төслийг шинжлэх
IV. Төслийн талаар шийдвэр гаргах
V. Төслийг хэрэгжүүлэх
VI. Төслийг хянах
VII.
Хөрөнгө оруулалтын төслийг
хэрэгжүүлэхэд 2 төрлийн мөнгөн урсгал бий болдог.
Үүнд гарах ба орох мөнгөн урсгал орно.
Хөрөнгө оруулалтын төслийг шинжлэх үе шат ба
мөнгөн урсгалууд
• Төслийг хэрэгжүүлэхийн тулд тодорхой хэмжээний
мөнгийг зарцуулах шаардлагатай болдог ба үүнийг
төслийн гарах мөнгөн урсгал гэнэ.
• Төслийг хэрэгжүүлснээр тодорхой хэмжээний орлого
олох ба үүнийг төслийн орох мөнгөн урсгал гэнэ.
• Төслийн мөнгөн урсгалыг:
 Хэвийн ба хэвийн бус
 Нэг удаагийн болон олон удаагийн
 Жигд болон жигд бус
 Үе тутмын эхэнд болон эцэст хийгдэх гэж ангилж
болно.
• Хэвийн мөнгөн урсгал – төслийн хугацааны
эхэнд анхны хөрөнгө оруулалт хийгдээд төслийг
хэрэгжүүлэх
хугацаануудад
тодорхой
хэмжээний орох мөнгөн урсгалууд бий болох
мөнгөн урсгалын хэлбэр юм.
• Хэвийн бус мөнгөн урсгал – төслийн
хугацааны эхэнд төдийгүй төсөл хэрэгжих
явцад ч тодорхой хэмжээний гарах мөнгөн
урсгал бий болох мөнгөн урсгалын хэлбэр юм.
Тооцогдох мөнгөн урсгалууд
• Аливаа хөрөнгө оруулалтын төслийн мөнгөн урсгал
нь
• Анхны хөрөнгө оруулалт
• Үйл ажиллагааны орох мөнгөн урсгалууд
• Эцсийн мөнгөн урсгал /үйл ажиллагааны бус мөнгөн
урсгал/
•
Анхны хөрөнгө оруулалт – төслийг
хэрэгжүүлэхийн тулд төслийн хугацааны эхэнд
зарцуулж буй мөнгөний хэмжээ юм. Үүнд хөрөнгийг
худалдаж авсан үнэ, тээвэрлэх болон угсарч
суурилуулахад гарсан зардал зэргийг авч үзэх ѐстой.
Үйл ажиллагааны орох
мөнгөн урсгал
• Аливаа капитал зардлын хүлээгдэж буй ашиг
орлого нь үйл ажиллагааны орох мөнгөн
урсгалаар хэмжигдэнэ.
• Татварын дараах байдлаар тооцогдож байх
ѐстой.
• Нягтлан бодох бүртгэлийн “ашиг” гэсэн
ойлголтоос ялгаатай авч үзэх ѐстой. Орох
мөнгөн урсгал нь нягтлан бодох бүртгэлийн
“ашиг”-тай тэнцүү байх албагүй. Орох мөнгөн
урсгалыг тооцохдоо татварын дараах цэвэр
ашиг дээр элэгдэл гэх мэт мөнгөн бус
зардлуудыг нэмнэ.
Үйл ажиллагааны орох
мөнгөн урсгал

•
•
•
•
•
•
•
•
•
•

Нийт орлого
Хасах нь: Зардал (элэгдэл ороогүй)
Элэгдэл ба ТӨА
Хасах нь: Элэгдэл
ТӨА
Хасах нь: Татвар
ТДЦА
Нэмэх нь: Элэгдэл
Үйл ажиллагааны орох мөнгөн урсгал
Хэрэв хуучин хөрөнгийг шинээр орлуулж байгаа
бол мөнгөн урсгалыг хуучин ба шинэ хөрөнгийн
мөнгөн урсгалуудын зөрүүгээр тооцох ёстой.
ЭЦСИЙН МӨНГӨН УРСГАЛ

• Төслийн хугацааны эцэст орж ирэх үйл ажиллагааны бус
мөнгөн урсгалыг эцсийн мөнгөн урсгалд тооцно. Энэ нь
төслийн хугацааны эцэст хөрөнгийг зарж борлуулах
орлогоор тодорхойлогдоно.
• Шинэ хөрөнгийн борлуулалтын орлого
• (Хасах нь) Хуучин хөрөнгийн борлуулалтын орлого
• +- Шинэ хөрөнгийн борлуулалтын татвар
• +- Хуучин хөрөнгийн борлуулалтын татвар
• + АЦК – ын өөрчлөлт
• Эцсийн мөнгөн урсгал
ЭЦСИЙН МӨНГӨН УРСГАЛ

• Эцсийн мөнгөн урсгалд хөрөнгийн борлуулалтын татвар
зайлшгүй тооцогдоно. Хэрэв дансны үнээс өндөр үнээр
хөрөнгийг борлуулбал энэ орлогод ногдох татвар нь:
шинэ хөрөнгийнх нь гарах урсгал болж хуучин
хөрөнгийнх нь орох урсгал болж тооцогдох ба дансны
үнээс бага үнээр борлуулбал татвар нь шинэ хөрөнгөнд
орох урсгал, хуучин хөрөнгөнд гарах урсгал болж
тооцогдоно.
• Төслийн хугацаа дуусахад АЦК-ын хэмжээнд мөн
өөрчлөлт гарах ба үүнийг эцсийн мөнгөн урсгалд
оруулж тооцно. Ихэнх тохиолдолд бууралт гардаг.
Капиталын төсөв зохиох
аргачлалууд

• Хөрөнгө оруулалтын төслийн шинжилгээний
аргууд нь боломжит хөрөнгө оруулалтын
төслүүдэд үнэлгээ хийж сонголт хийхэд
ашиглагддаг. Төслийн шинжилгээний арга бүр
нь өөрийн гэсэн харьцуулах хэмжүүртэй байдаг
бөгөөд энэ нь уг төслийг хэрэгжүүлэх эсэхийн
шалгуур болдог.
• Хөрөнгө
оруулалтын
төслийг
шинжлэх
аргуудыг дотор нь мөнгөний цаг хугацааны үнэ
цэнийг тооцдог болон тооцдоггүй гэсэн 2 хэсэгт
ангилж болно.
Хөрөнгө оруулалтын төслийг шинжлэх аргууд
Мөнгөний цаг
хугацааны үнэ
цэнийг тооцдоггүй

Эргэн төлөгдөх хугацааны арга
(Payback period )

Ашгийн нормын арга
( Average Accounting Return)
Дискаунтчлагдсан эргэн төлөгдөх хугацааны
арга (Discount payback period )

Мөнгөний цаг
хугацааны үнэ
цэнийг тооцдог

Öýâýð ºíººãèéí ¿íý öýíèéí àðãà
(Net present value)
Орлогын дотоод нормын арга
(Internal Rate of Return )
Ашигт ажиллагааны индексийн арга
(Profitability index)
Орлогын бодит нормын арга
(Modifies internal Rate of Return)
Эргэн төлөгдөх хугацааны арга
• Эргэн төлөгдөх хугацаа гэдэг нь төслөөс олсон
орлогоороо зарцуулсан зардлаа нөхөхөд шаардагдах
хугацааг хэлнэ. Энэ аргын үед дараах шалгуурыг
баримталж хэрэгжүүлэх төслөө сонгоно.
• Хэрэв төслийн эргэн төлөгдөх хугацаа нь төслийн
нийт хугацаанаас бага байвал төслийг хэрэгжүүлж
болно.
• Эргэн төлөгдөх хугацаа нь төсөл хэрэгжих нийт
хугацаанаас их байх төслүүдийг хэрэгжүүлэхээс
татгалзах нь зүйтэй.
Эргэн төлөгдөх хугацааны арга
• Төслийн мөнгөн урсгалын хэлбэрээс хамаарч түүний
эргэн төлөгдөх хугацааг тооцох аргачлал нь өөр өөр
байна.
• Мөнгөн урсгал нь жигд байх хөрөнгө оруулалтын
төслийн
хувьд
эргэн
төлөгдөх
хугацааг
тодорхойлохдоо дараах аргачлалыг ашиглана.
PB – Төслийн эргэн төлөгдөх хугацаа
Io – Төслийг хэрэгжүүлэхийн тулд төслийн хугацааны эхэнд
зарцуулсан хөрөнгө буюу төслийн анхны хөрөнгө оруулалт
A - Төслөөс үе бүрт татварын дараах байдлаар тогтмол
хэмжээтэйгээр хүлээн авах мөнгөн урсгалын хэмжээ
Ололттой тал

Дутагдалтай тал

Тооцоолол энгийн

Мөнгөний цаг хугацааны үнэ
цэнийг тооцдоггүй

Ойлгоход хялбар

Эргэн төлөгдөх хугацаанаас
хойшхи
мөнгөн
урсгалыг
тооцдоггүй

Хөрөнгө
оруулалтын Тухайн хөрөнгө оруулалт нь
зарим
нэг
эрсдлийг компаний үнэ цэнийг өсгөх эсэх
тусгасан байдаг
шийдвэрийн
шалгуур
нь
тодорхойгүй
Хөрвөх
хэмжүүр
байдалтай

чадварын Эргэн төлөгдөх хугацаанаас
нь
тойм хойшхи
мөнгөн
урсгалын
эрсдлийг тооцдоггүй
Ашгийн нормын арга
• Энэ аргын мөн чанар нь жилийн цэвэр ашгийн
хэмжээнд шаардагдах хөрөнгө оруулалтын дундаж
хэмжээг тодорхойлох буюу эдгээрийг харьцуулах
замаар ашигт ажиллагаа буюу ашгийн нормыг
үнэлэхэд оршино. Энэ аргын үед ашгийн норм аль
болох өндөртэй төслийг сонгож хэрэгжүүлнэ. Өөрөөр
хэлбэл ашгийн нормоор нь зэрэгцүүлнэ гэсэн үг юм.

AAR – (Average Accounting Return ) – Ашгийн норм / % /
NI – (Net income ) – Төслийн цэвэр орлого
Io – Анхны хөрөнгө оруулалт
Ололттой тал
Тооцоолол энгийн

Дутагдалтай тал
 Мөнгөний цаг хугацааны
үнэ цэнийг тооцдоггүй

Ойлгоход хялбар
 Ашигт ажиллагаа гэсэн  Бүртгэлийн үзүүлэлтээр
чухал
үзүүлэлтийг мөнгөн
хөрөнгийн
харгалзан үздэг
үзүүлэлтийг сольдог.
ДИСКАУНТЧЛАГДСАН ЭРГЭН ТӨЛӨГДӨХ
ХУГАЦААНЫ АРГА

• Дискаунтчилагдсан эргэн төлөгдөх хугацаа
гэдэг нь төсөлд зарцуулсан хөрөнгийг төслөөс
хүлээн авах дискаунт /хорогдуулалт/ тооцсон
мөнгөн урсгалаар нөхөхөд шаардагдах хугацаа
юм.
•
Энэ аргын мөн чанар нь эргэн төлөгдөх
хугацааг тодорхойлохдоо төслөөс орох мөнгөн
орлогуудыг
дискаунтын
хувь
хэмжээ
/капиталын өртөг/ -ний тусламжтайгаар нэг
сууринд оруулж зэрэгцүүлснээр эцсийн
шийдвэр гаргахад оршдог.
ДИСКАУНТЧЛАГДСАН ЭРГЭН ТӨЛӨГДӨХ
ХУГАЦААНЫ АРГА
• Тооцооллыг хийхдээ төслөөс татварын дараах
байдлаар орж ирэх мөнгөн урсгал тус бүрийн өнөөгийн
үнэ цэнийг тооцож, түүнийг төслийн анхны хөрөнгө
оруулалттай харьцуулах шаардлагатай.
Ололттой тал

Дутагдалтай тал

 Мөнгөний
цаг Тухайн хөрөнгө оруулалт нь
хугацааны үнэ цэнийг компаний үнэ цэнийг өсгөх эсэх
тооцдог
шийдвэрийн
шалгуур
нь
тодорхойгүй
 Эргэн
төлөгдөх
хугацааны
турших
мөнгөн
урсгалын
эрсдлийг тооцдог

 Эргэн төлөгдөх хугацаанаас
хойшхи
мөнгөн
урсгалыг
тооцдоггүй
 Тооцоололд капиталын өртгийг
ашиглахыг шаарддаг
ЦЭВЭР ӨНӨӨГИЙН ҮНЭ
ЦЭНИЙН АРГА
• Цэвэр өнөөгийн үнэ цэнэ нь төслийг хэрэгжүүлснээр
орж ирэх мөнгөн урсгалын өнөөгийн үнэ цэнэ ба
төслийн анхны хөрөнгө оруулалтын хоорондох
зөрүүгээр тодорхойлогдоно.

Энэ аргын үед ирээдүйд орж ирэх мөнгөн урсгалын
өнөөгийн үнэ цэнийг тодорхойлохдоо дискаунтын
хэмжээг капиталын нийт өртгөөр тооцож авдаг.
Шийдвэр гаргах шалгуур нь:

• Хэрэв төслийн цэвэр өнөөгийн үнэ цэнэ нь
тэгээс их байвал уг төслийг хэрэгжүүлж
болно.
• Харин цэвэр өнөөгийн үнэ цэнэ нь тэгээс бага
буюу
тэнцүү
байвал
уг
төслийг
хэрэгжүүлэхээс татгалзах нь зүйтэй.
Ололттой тал

Дутагдалтай тал

 Мөнгөний цаг хугацааны үнэ
цэнийг тооцдог
 Тооцоололд
капиталын өртгийг
 Төслийн бүхий л хугацааны ашиглахыг шаарддаг
турших мөнгөн урсгалын эрсдлийг
тооцдог
 Аль хөрөнгө оруулалт нь
компаний үнэ цэнийг өсгөхийг  Үр дүнгийн
тодорхойлж өгдөг
үзүүлэлтүүд нь
хувиар бус мөнгөн
дүнгээр
Төслийн
хугацааны
турших
илэрхийлэгддэг
бүхий л мөнгөн урсгалыг тооцдог
ОРЛОГЫН ДОТООД НОРМЫН АРГА

• Орлогын дотоод норм нь төслөөс ирээдүйд орж ирэх
мөнгөн урсгалын өнөөгийн үнэ цэнийг төслийн анхны
хөрөнгө оруулалттай тэнцүү байлгахуйц хүүгийн
хэмжээ юм.
• Өөрөөр хэлбэл төслийн цэвэр өнөөгийн үнэ цэнийг
тэгтэй тэнцүү байлгахуйц хүүгийн хэмжээ юм.
ОРЛОГЫН ДОТООД НОРМЫН АРГА

• Хэрэв төслийн мөнгөн урсгал нь тогтмол буюу жигд нэг
хэмжээтэй байх бол уг төслийн орлогын дотоод нормыг
санхүүгийн хүснэгт ашиглан, жигд мөнгөн урсгалын
өнөөгийн үнэ цэнийн хүүгийн хүчин зүйлийн үржвэрийн
/хавсралт¹4/ тусламжтайгаар дараах томъёог ашиглан
тодорхойлно.

Хэрэв төслийн мөнгөн урсгал нь жигд бус хэмжээтэй
байвал уг төслийн орлогын дотоод нормыг дээрх
томъѐог ашиглан таамаглах замаар тодорхойлж
болно. Таамаглах үйл явц төслийн цэвэр өнөөгийн үнэ
цэнийг тэгтэй тэнцэх хүртэл нь явагдана.
ОЛОЛТТОЙ
ДУТАГДАЛТАЙ
ТАЛ
ТАЛ
 Мөнгөний цаг хугацааны үнэ
цэнийг тооцдог
Тооцоололд
капиталын өртгийг
 Төслийн бүхий л хугацааны ашиглахыг шаарддаг
турших
мөнгөн
урсгалын
эрсдлийг тооцдог

 Аль хөрөнгө оруулалт нь  Харилцан
бие
компаний үнэ цэнийг өсгөхийг биенээ
үгүйсгэдэг
тодорхойлж өгдөг
төслүүдийг
 Төслийн хугацааны турших харьцуулах үед үнэ
цэнийг хамгийн их
бүхий л мөнгөн урсгалыг
байлгах шийдвэрийн
тооцдог
шалгуур болохгүй
АШИГТ АЖИЛЛАГААНЫ
ИНДЕКСИЙН АРГА

• Ашигт ажиллагааны индексийг төслөөс ирээдүйд
орж ирэх мөнгөн урсгалын өнөөгийн үнэ цэнийг
түүний анхны хөрөнгө оруулалтын хэмжээнд
харьцуулах замаар тооцдог.
•
Өөрөөр хэлбэл энэ арга нь хөрөнгө оруулалтын
1 төгрөг тутмаас хэдэн төгрөгийн орлого олж
байгааг харуулдаг.
• Энэ аргын тусламжтайгаар хөрөнгө оруулалтын
төслүүдийг сонирхол татах эрэмбээр нь жагсааж
болно.
АШИГТ АЖИЛЛАГААНЫ
ИНДЕКСИЙН АРГА

• Ашигт ажиллагааны индексийг дараах байдлаар
томъёолж болно.
Энэ аргаар төслийг үнэлж сонголт хийхдээ дараах
шалгуурыг баримтална. Хөрөнгө оруулалтын төслийн
ашигт ажиллагааны индекс нь 1-ээс их байвал
төслийг сонгон хэрэгжүүлж болно.
Ашигт ажиллагааны индекс нь 1-ээс бага буюу тэнцүү
байвал төслийг хэрэгжүүлэхээс татгалзах нь зүйтэй.
ОЛОЛТТОЙ
ТАЛ
 Мөнгөний цаг хугацааны үнэ цэнийг
тооцдог
 Төслийн бүхий л хугацааны турших
мөнгөн урсгалын эрсдлийг тооцдог

ДУТАГДАЛТАЙ
ТАЛ
Тооцоололд
капиталын өртгийг
ашиглахыг
шаарддаг

бие
 Аль хөрөнгө оруулалт нь компаний  Харилцан
үнэ цэнийг өсгөхийг тодорхойлж өгдөг биенээ үгүйсгэдэг

төслүүдийг
харьцуулах үед үнэ
 Төслийн хугацааны турших бүхий л цэнийг хамгийн их
байлгах
мөнгөн урсгалыг тооцдог
шийдвэрийн
 Хөрөнгө оруулалтын төслүүдийг анхны
шалгуур болохгүй

хөрөнгө оруулалт болон ирээдүйн мөнгөн
урсгалаас
хамаарахгүйгээр
сонгох,
зэрэгцүүлэх боломжтой
Орлогын бодит нормын арга
• Орлогын дотоод нормын арга нь хэвийн мөнгөн
урсгал бүхий хөрөнгө оруулалтын төслийг үнэлэхэд
тохиромжтой байдаг бол орлогын бодит нормын арга
нь хэвийн бус мөнгөн урсгал бүхий төслийг үнэлэхэд
тохиромжтой байдаг.
•
Орлогын бодит норм гэдэг нь төслийн гарах
мөнгөн урсгалуудын буюу хөрөнгө оруулалтын нийт
зардлын өнөөгийн үнэ цэнийг төслийн орох мөнгөн
урсгалуудын төслийн хугацааны эцэс дэх үнэ
цэнүүдийн өнөөгийн үнэ цэнэтэй тэнцүү байлгах
хүүгийн хувь хэмжээ юм.
Орлогын бодит нормын арга
n
n
t 0

CIFt x 1 RR

COFt
1

RR

t 0
t

1 MIRR

n

n 1

MIRR ?

• COFt Төслийг хэрэгжүүлэхийн тулд t хугацаанд төсөлд
зарцуулах мөнгөний хэмжээ буюу төслийн гарах мөнгөн урсгал
/Төгрөгөөр/
• CIFt – Төслийг хэрэгжүүлснээр хугацааны t агшинд хүлээн авах
орлогын хэмжээ буюу төслийн орох мөнгөн урсгал /Төгрөгөөр/
• RR - Дахин хөрөнгө оруулалтын хүүгийн хувь хэмжээ буюу
капиталын нийт өртөг /%-аар /
• n – Төсөл хэрэгжих нийт хугацаа
• t – Хугацааны тодорхой нэг үечлэл
• MIRR – Орлогын бодит нормын хэмжээ /% - аар/
Орлогын бодит нормын арга

• Энэ аргаар төслийг үнэлж сонголт хийхдээ
дараах шалгуурыг баримтална.
• Хэрэв төслийн орлогын бодит норм нь
капиталын нийт өртгөөс их байх бол уг
төслийг хэрэгжүүлж болно.
• Харин орлогын бодит норм нь капиталын
нийт өртгөөс бага буюу тэнцүү байх
тохиолдолд
төслийг
хэрэгжүүлэхээс
татгалзах нь зүйтэй.
ОЛОЛТТОЙ
ТАЛ

ДУТАГДАЛТАЙ
ТАЛ

 Мөнгөний цаг хугацааны үнэ Тооцоололд
цэнийг тооцдог
өртгийг
шаарддаг

капиталын
ашиглахыг

 Төслийн бүхий л хугацааны  Хөрөнгө оруулалт болон
турших мөнгөн урсгалын эрсдлийг эрсдлийн түвшин, хэрэгжих
тооцдог
хугацаа зэргээрээ харилцан
адилгүй байх, харилцан
 Аль
хөрөнгө
оруулалт
нь
бие
биенээ
үгүйсгэдэг
компаний үнэ цэнийг өсгөхийг
төслүүдийг харьцуулах үед
тодорхойлж өгдөг
үнэ цэнийг хамгийн их
байлгах шийдвэр болж
 Төслийн хугацааны турших
чаддаггүй
бүхий л мөнгөн урсгалыг тооцдог

Хэвийн бус мөнгөн урсгал бүхий
төслийг шинжлэхэд тохиромжтой
Хөрөнгө оруулалтын төслийн
хэлбэрүүд болон аргууд
• Хоорондоо хамааралгүй төслүүдээс сонгож
хэрэгжүүлэх бол дискаунтчилагдсан эргэн
төлөгдөх хугацааны аргыг ашиглах нь зүйтэй.
•
Хэрэв харилцан бие биенээ үгүйсгэдэг,
хоорондоо өрсөлдөгч шинж чанартай, хөрөнгө
оруулалтын хэмжээ болон эрсдэл нь ижил байх
төслүүдийг үнэлэх бол цэвэр өнөөгийн үнэ
цэнийн арга болон орлогын бодит нормын аргын
тусламжтайгаар төслүүдийн хамгийн их үнэ
цэнийг тодорхойлж, тэндээсээ сонголт хийж
болно.
•
Хөрөнгө оруулалтын төслийн
хэлбэрүүд болон аргууд

• Хэрэв хөрөнгө оруулах төслүүд нь харилцан
бие биенээ үгүйсгэдэг боловч эрсдэл болон
мөнгөн урсгалаараа ялгаатай байх бол цэвэр
өнөөгийн үнэ цэнийн аргаар үнэлэх нь илүү
тохиромжтой.
•
Хэрэв хөрөнгө оруулалтын төслүүдээс
хязгаарлагдмал төсвийн хүрээнд сонголт хийж
хэрэгжүүлэх бол төслүүдийг цэвэр өнөөгийн
үнэ цэнийн арга болон ашигт ажиллагааны
индексийн аргаар үнэлнэ.
Ашигласан материал

• Л. Жаргал, Ж. Бат-Өлзий “Санхүүгийн
менежмент” гуравдугаар хэвлэл, УБ хот 2008 он
• Р. Баянсан “Бизнесийн санхүү” УБ хот 2003 он
• Б. Бүжинлхам “Санхүүгийн удирдлага” УБ хот
2004 он
• Ц. Аюурзана “Компаний санхүү” УБ хот 2009 он
• Stephen A.Ross, Randolph W.Westerfield, Jeffrey
F.Jaffe “ Corporate finance” 1996 In the United
States of America

More Related Content

What's hot

Зардлын бүртгэл Лекц 2
Зардлын бүртгэл Лекц 2Зардлын бүртгэл Лекц 2
Зардлын бүртгэл Лекц 2Bbujee
 
Financial management lecture 1
Financial management lecture 1Financial management lecture 1
Financial management lecture 1Bbujee
 
эргэцийн шинжилгээ
эргэцийн шинжилгэээргэцийн шинжилгээ
эргэцийн шинжилгээDalai Tumursukh
 
урт хугацаат өр төлбөрийн бүртгэл
урт хугацаат өр төлбөрийн  бүртгэл урт хугацаат өр төлбөрийн  бүртгэл
урт хугацаат өр төлбөрийн бүртгэл Bachkana Enhbat
 
үйлдвэрийн нэмэгдэл зардлын бүртгэл
үйлдвэрийн нэмэгдэл зардлын бүртгэлүйлдвэрийн нэмэгдэл зардлын бүртгэл
үйлдвэрийн нэмэгдэл зардлын бүртгэлEnebish Vandandulam
 
Бонд, бондын үнэлгээ, бондын зах зээл
Бонд, бондын үнэлгээ, бондын зах зээлБонд, бондын үнэлгээ, бондын зах зээл
Бонд, бондын үнэлгээ, бондын зах зээлAdilbishiin Gelegjamts
 
Санхүүгийн тайланг унших аргууд
Санхүүгийн тайланг унших аргуудСанхүүгийн тайланг унших аргууд
Санхүүгийн тайланг унших аргуудByambadrj Myagmar
 
Оруулсан хөрөнгө капиталын шин
Оруулсан хөрөнгө капиталын шинОруулсан хөрөнгө капиталын шин
Оруулсан хөрөнгө капиталын шинByambadrj Myagmar
 
Lecture 6
Lecture 6Lecture 6
Lecture 6Bbujee
 
Нягтлан бодох бүртгэлийн үндэс хичээл 10 ШИДС
Нягтлан бодох бүртгэлийн үндэс хичээл  10 ШИДС Нягтлан бодох бүртгэлийн үндэс хичээл  10 ШИДС
Нягтлан бодох бүртгэлийн үндэс хичээл 10 ШИДС Chuluun Zulaa
 
Lecture №1.2.3.4
Lecture №1.2.3.4Lecture №1.2.3.4
Lecture №1.2.3.4ariunubu
 
Хувьцаа, хувьцааны үнэлгээ
Хувьцаа, хувьцааны үнэлгээХувьцаа, хувьцааны үнэлгээ
Хувьцаа, хувьцааны үнэлгээAdilbishiin Gelegjamts
 
Ma lecture-5
Ma lecture-5Ma lecture-5
Ma lecture-5Odko Ts
 
Мөнгөн хөрөнгийн бүртгэл
Мөнгөн хөрөнгийн бүртгэлМөнгөн хөрөнгийн бүртгэл
Мөнгөн хөрөнгийн бүртгэлDOtgontsetseg
 

What's hot (20)

Зардлын бүртгэл Лекц 2
Зардлын бүртгэл Лекц 2Зардлын бүртгэл Лекц 2
Зардлын бүртгэл Лекц 2
 
Financial management lecture 1
Financial management lecture 1Financial management lecture 1
Financial management lecture 1
 
эргэцийн шинжилгээ
эргэцийн шинжилгэээргэцийн шинжилгээ
эргэцийн шинжилгээ
 
урт хугацаат өр төлбөрийн бүртгэл
урт хугацаат өр төлбөрийн  бүртгэл урт хугацаат өр төлбөрийн  бүртгэл
урт хугацаат өр төлбөрийн бүртгэл
 
үйлдвэрийн нэмэгдэл зардлын бүртгэл
үйлдвэрийн нэмэгдэл зардлын бүртгэлүйлдвэрийн нэмэгдэл зардлын бүртгэл
үйлдвэрийн нэмэгдэл зардлын бүртгэл
 
Бонд, бондын үнэлгээ, бондын зах зээл
Бонд, бондын үнэлгээ, бондын зах зээлБонд, бондын үнэлгээ, бондын зах зээл
Бонд, бондын үнэлгээ, бондын зах зээл
 
Нягтлан бодох бүртгэлийн тухай ойлголт
Нягтлан бодох бүртгэлийн тухай ойлголтНягтлан бодох бүртгэлийн тухай ойлголт
Нягтлан бодох бүртгэлийн тухай ойлголт
 
Санхүүгийн тайланг унших аргууд
Санхүүгийн тайланг унших аргуудСанхүүгийн тайланг унших аргууд
Санхүүгийн тайланг унших аргууд
 
Sm3 1
Sm3 1Sm3 1
Sm3 1
 
Sb 5 bm
Sb 5 bmSb 5 bm
Sb 5 bm
 
Оруулсан хөрөнгө капиталын шин
Оруулсан хөрөнгө капиталын шинОруулсан хөрөнгө капиталын шин
Оруулсан хөрөнгө капиталын шин
 
Lecture 6
Lecture 6Lecture 6
Lecture 6
 
Нягтлан бодох бүртгэлийн үндэс хичээл 10 ШИДС
Нягтлан бодох бүртгэлийн үндэс хичээл  10 ШИДС Нягтлан бодох бүртгэлийн үндэс хичээл  10 ШИДС
Нягтлан бодох бүртгэлийн үндэс хичээл 10 ШИДС
 
Lecture №1.2.3.4
Lecture №1.2.3.4Lecture №1.2.3.4
Lecture №1.2.3.4
 
Lecture 1
Lecture 1Lecture 1
Lecture 1
 
Бүлэг7
Бүлэг7Бүлэг7
Бүлэг7
 
Хувьцаа, хувьцааны үнэлгээ
Хувьцаа, хувьцааны үнэлгээХувьцаа, хувьцааны үнэлгээ
Хувьцаа, хувьцааны үнэлгээ
 
лекц 2
лекц 2лекц 2
лекц 2
 
Ma lecture-5
Ma lecture-5Ma lecture-5
Ma lecture-5
 
Мөнгөн хөрөнгийн бүртгэл
Мөнгөн хөрөнгийн бүртгэлМөнгөн хөрөнгийн бүртгэл
Мөнгөн хөрөнгийн бүртгэл
 

Viewers also liked

БАГА ЧАДЛЫН ДУЛААНЫ ЭХ ҮҮСВЭРИЙН ҮР АШГИЙГ ДЭЭШЛҮҮЛСНЭЭР АГААРЫН БОХИРДОЛЫГ Б...
БАГА ЧАДЛЫН ДУЛААНЫ ЭХ ҮҮСВЭРИЙН ҮР АШГИЙГ ДЭЭШЛҮҮЛСНЭЭР АГААРЫН БОХИРДОЛЫГ Б...БАГА ЧАДЛЫН ДУЛААНЫ ЭХ ҮҮСВЭРИЙН ҮР АШГИЙГ ДЭЭШЛҮҮЛСНЭЭР АГААРЫН БОХИРДОЛЫГ Б...
БАГА ЧАДЛЫН ДУЛААНЫ ЭХ ҮҮСВЭРИЙН ҮР АШГИЙГ ДЭЭШЛҮҮЛСНЭЭР АГААРЫН БОХИРДОЛЫГ Б...NCRAPM
 
Баярмаа - Дулааны хэмнэлттэй тоноглолын үр ашгийн тооцоо
Баярмаа - Дулааны хэмнэлттэй тоноглолын үр ашгийн тооцооБаярмаа - Дулааны хэмнэлттэй тоноглолын үр ашгийн тооцоо
Баярмаа - Дулааны хэмнэлттэй тоноглолын үр ашгийн тооцооbatnasanb
 
Lecture 8,9
Lecture 8,9Lecture 8,9
Lecture 8,9Bbujee
 
Санхүүгийн шинжилгээ /санхүүгийн тайлангийн шинжилгээ, харьцаа, санхүүгийн хү...
Санхүүгийн шинжилгээ /санхүүгийн тайлангийн шинжилгээ, харьцаа, санхүүгийн хү...Санхүүгийн шинжилгээ /санхүүгийн тайлангийн шинжилгээ, харьцаа, санхүүгийн хү...
Санхүүгийн шинжилгээ /санхүүгийн тайлангийн шинжилгээ, харьцаа, санхүүгийн хү...Adilbishiin Gelegjamts
 
Мөнгө, мөнгөний үнэ цэнэ, мөнгөний цаг хугацааны үнэлгээ, мөнгөний өнөөгийн ү...
Мөнгө, мөнгөний үнэ цэнэ, мөнгөний цаг хугацааны үнэлгээ, мөнгөний өнөөгийн ү...Мөнгө, мөнгөний үнэ цэнэ, мөнгөний цаг хугацааны үнэлгээ, мөнгөний өнөөгийн ү...
Мөнгө, мөнгөний үнэ цэнэ, мөнгөний цаг хугацааны үнэлгээ, мөнгөний өнөөгийн ү...Adilbishiin Gelegjamts
 

Viewers also liked (7)

БАГА ЧАДЛЫН ДУЛААНЫ ЭХ ҮҮСВЭРИЙН ҮР АШГИЙГ ДЭЭШЛҮҮЛСНЭЭР АГААРЫН БОХИРДОЛЫГ Б...
БАГА ЧАДЛЫН ДУЛААНЫ ЭХ ҮҮСВЭРИЙН ҮР АШГИЙГ ДЭЭШЛҮҮЛСНЭЭР АГААРЫН БОХИРДОЛЫГ Б...БАГА ЧАДЛЫН ДУЛААНЫ ЭХ ҮҮСВЭРИЙН ҮР АШГИЙГ ДЭЭШЛҮҮЛСНЭЭР АГААРЫН БОХИРДОЛЫГ Б...
БАГА ЧАДЛЫН ДУЛААНЫ ЭХ ҮҮСВЭРИЙН ҮР АШГИЙГ ДЭЭШЛҮҮЛСНЭЭР АГААРЫН БОХИРДОЛЫГ Б...
 
Баярмаа - Дулааны хэмнэлттэй тоноглолын үр ашгийн тооцоо
Баярмаа - Дулааны хэмнэлттэй тоноглолын үр ашгийн тооцооБаярмаа - Дулааны хэмнэлттэй тоноглолын үр ашгийн тооцоо
Баярмаа - Дулааны хэмнэлттэй тоноглолын үр ашгийн тооцоо
 
лекц №7
лекц №7лекц №7
лекц №7
 
лекц 7
лекц 7лекц 7
лекц 7
 
Lecture 8,9
Lecture 8,9Lecture 8,9
Lecture 8,9
 
Санхүүгийн шинжилгээ /санхүүгийн тайлангийн шинжилгээ, харьцаа, санхүүгийн хү...
Санхүүгийн шинжилгээ /санхүүгийн тайлангийн шинжилгээ, харьцаа, санхүүгийн хү...Санхүүгийн шинжилгээ /санхүүгийн тайлангийн шинжилгээ, харьцаа, санхүүгийн хү...
Санхүүгийн шинжилгээ /санхүүгийн тайлангийн шинжилгээ, харьцаа, санхүүгийн хү...
 
Мөнгө, мөнгөний үнэ цэнэ, мөнгөний цаг хугацааны үнэлгээ, мөнгөний өнөөгийн ү...
Мөнгө, мөнгөний үнэ цэнэ, мөнгөний цаг хугацааны үнэлгээ, мөнгөний өнөөгийн ү...Мөнгө, мөнгөний үнэ цэнэ, мөнгөний цаг хугацааны үнэлгээ, мөнгөний өнөөгийн ү...
Мөнгө, мөнгөний үнэ цэнэ, мөнгөний цаг хугацааны үнэлгээ, мөнгөний өнөөгийн ү...
 

Similar to Lecture11

Lecture 13,14
Lecture 13,14Lecture 13,14
Lecture 13,14Bbujee
 
Төсөл бичих заавар
Төсөл бичих зааварТөсөл бичих заавар
Төсөл бичих зааварgalsan Lkhanaa
 
Бизнес төсөл хэрхэн бичих вэ?
Бизнес төсөл хэрхэн бичих вэ?Бизнес төсөл хэрхэн бичих вэ?
Бизнес төсөл хэрхэн бичих вэ?Nael Narantsengel
 
Lecture 10
Lecture 10Lecture 10
Lecture 10Bbujee
 
2.4.proposal development lecture
2.4.proposal development lecture2.4.proposal development lecture
2.4.proposal development lectureEnebish Ganbaatar
 
5. day2 proposal development lecture
5. day2 proposal development lecture5. day2 proposal development lecture
5. day2 proposal development lectureDavaasuren Nyamaa
 
Investment analysis capital budgeting хөрөнгө оруулалтын шинжилгээ капитал ...
Investment analysis   capital budgeting хөрөнгө оруулалтын шинжилгээ капитал ...Investment analysis   capital budgeting хөрөнгө оруулалтын шинжилгээ капитал ...
Investment analysis capital budgeting хөрөнгө оруулалтын шинжилгээ капитал ...Sharav Namnan
 
2.4.proposal development lecture
2.4.proposal development lecture2.4.proposal development lecture
2.4.proposal development lectureBtk Bataka
 
биет бус хөрөнгийн үнэлгээний орлого капиталжуулалтын хандлага
биет бус хөрөнгийн үнэлгээний орлого капиталжуулалтын хандлагабиет бус хөрөнгийн үнэлгээний орлого капиталжуулалтын хандлага
биет бус хөрөнгийн үнэлгээний орлого капиталжуулалтын хандлагаХонгорзул Лили
 
Нягтлан бодох бүртгэлийн үндэс Хичээл - 5
Нягтлан бодох бүртгэлийн үндэс Хичээл - 5Нягтлан бодох бүртгэлийн үндэс Хичээл - 5
Нягтлан бодох бүртгэлийн үндэс Хичээл - 5E-Gazarchin Online University
 

Similar to Lecture11 (20)

Lecture 13,14
Lecture 13,14Lecture 13,14
Lecture 13,14
 
RMON304
RMON304RMON304
RMON304
 
сэдэв 3-хотш
сэдэв 3-хотшсэдэв 3-хотш
сэдэв 3-хотш
 
Hurungu oruulaltiin tusliin vnelgee
Hurungu oruulaltiin tusliin vnelgeeHurungu oruulaltiin tusliin vnelgee
Hurungu oruulaltiin tusliin vnelgee
 
лекц №7
лекц №7лекц №7
лекц №7
 
Sedev 6 nemelt material
Sedev 6 nemelt materialSedev 6 nemelt material
Sedev 6 nemelt material
 
сэдэв 7-хотш
сэдэв 7-хотшсэдэв 7-хотш
сэдэв 7-хотш
 
Төсөл бичих заавар
Төсөл бичих зааварТөсөл бичих заавар
Төсөл бичих заавар
 
сэдэв 8-хотш
сэдэв 8-хотшсэдэв 8-хотш
сэдэв 8-хотш
 
Бизнес төсөл хэрхэн бичих вэ?
Бизнес төсөл хэрхэн бичих вэ?Бизнес төсөл хэрхэн бичих вэ?
Бизнес төсөл хэрхэн бичих вэ?
 
Lecture 10
Lecture 10Lecture 10
Lecture 10
 
2.4.proposal development lecture
2.4.proposal development lecture2.4.proposal development lecture
2.4.proposal development lecture
 
5. day2 proposal development lecture
5. day2 proposal development lecture5. day2 proposal development lecture
5. day2 proposal development lecture
 
Investment analysis capital budgeting хөрөнгө оруулалтын шинжилгээ капитал ...
Investment analysis   capital budgeting хөрөнгө оруулалтын шинжилгээ капитал ...Investment analysis   capital budgeting хөрөнгө оруулалтын шинжилгээ капитал ...
Investment analysis capital budgeting хөрөнгө оруулалтын шинжилгээ капитал ...
 
Sm3
Sm3Sm3
Sm3
 
2.4.proposal development lecture
2.4.proposal development lecture2.4.proposal development lecture
2.4.proposal development lecture
 
Project selection ppt
Project selection pptProject selection ppt
Project selection ppt
 
биет бус хөрөнгийн үнэлгээний орлого капиталжуулалтын хандлага
биет бус хөрөнгийн үнэлгээний орлого капиталжуулалтын хандлагабиет бус хөрөнгийн үнэлгээний орлого капиталжуулалтын хандлага
биет бус хөрөнгийн үнэлгээний орлого капиталжуулалтын хандлага
 
Pm5 1
Pm5 1Pm5 1
Pm5 1
 
Нягтлан бодох бүртгэлийн үндэс Хичээл - 5
Нягтлан бодох бүртгэлийн үндэс Хичээл - 5Нягтлан бодох бүртгэлийн үндэс Хичээл - 5
Нягтлан бодох бүртгэлийн үндэс Хичээл - 5
 

More from Bbujee

NBB Lecture 9
NBB Lecture 9NBB Lecture 9
NBB Lecture 9Bbujee
 
NBB Lecture 10
NBB Lecture 10NBB Lecture 10
NBB Lecture 10Bbujee
 
NBB Lecture 11
NBB Lecture 11NBB Lecture 11
NBB Lecture 11Bbujee
 
NBB Lecture 12
NBB Lecture 12NBB Lecture 12
NBB Lecture 12Bbujee
 
NBB Lecture 13
NBB Lecture 13NBB Lecture 13
NBB Lecture 13Bbujee
 
NBB Lecture 14
NBB Lecture 14NBB Lecture 14
NBB Lecture 14Bbujee
 
NBB Lecture 15
NBB Lecture 15NBB Lecture 15
NBB Lecture 15Bbujee
 
Зардлын бүртгэл тест
Зардлын бүртгэл тестЗардлын бүртгэл тест
Зардлын бүртгэл тестBbujee
 
Зардлын бүртгэл Лекц 15, 16
Зардлын бүртгэл Лекц 15, 16Зардлын бүртгэл Лекц 15, 16
Зардлын бүртгэл Лекц 15, 16Bbujee
 
Зардлын бүртгэл Лекц 13. 14
Зардлын бүртгэл Лекц 13. 14Зардлын бүртгэл Лекц 13. 14
Зардлын бүртгэл Лекц 13. 14Bbujee
 
Financial management lecture 6
Financial management lecture 6Financial management lecture 6
Financial management lecture 6Bbujee
 
Financial management lecture 14, 15
Financial management lecture 14, 15Financial management lecture 14, 15
Financial management lecture 14, 15Bbujee
 
Financial management lecture 12, 13
Financial management lecture 12, 13Financial management lecture 12, 13
Financial management lecture 12, 13Bbujee
 
Financial management lecture 11
Financial management lecture 11Financial management lecture 11
Financial management lecture 11Bbujee
 
Financial management lecture 9, 10
Financial management lecture 9, 10Financial management lecture 9, 10
Financial management lecture 9, 10Bbujee
 
Financial management lecture 8
Financial management lecture 8Financial management lecture 8
Financial management lecture 8Bbujee
 
Financial management lecture 7
Financial management lecture 7Financial management lecture 7
Financial management lecture 7Bbujee
 
Financial management lecture 5
Financial management lecture 5Financial management lecture 5
Financial management lecture 5Bbujee
 
Financial management lecture 4
Financial management lecture 4Financial management lecture 4
Financial management lecture 4Bbujee
 
Financial management lecture 3
Financial management lecture 3Financial management lecture 3
Financial management lecture 3Bbujee
 

More from Bbujee (20)

NBB Lecture 9
NBB Lecture 9NBB Lecture 9
NBB Lecture 9
 
NBB Lecture 10
NBB Lecture 10NBB Lecture 10
NBB Lecture 10
 
NBB Lecture 11
NBB Lecture 11NBB Lecture 11
NBB Lecture 11
 
NBB Lecture 12
NBB Lecture 12NBB Lecture 12
NBB Lecture 12
 
NBB Lecture 13
NBB Lecture 13NBB Lecture 13
NBB Lecture 13
 
NBB Lecture 14
NBB Lecture 14NBB Lecture 14
NBB Lecture 14
 
NBB Lecture 15
NBB Lecture 15NBB Lecture 15
NBB Lecture 15
 
Зардлын бүртгэл тест
Зардлын бүртгэл тестЗардлын бүртгэл тест
Зардлын бүртгэл тест
 
Зардлын бүртгэл Лекц 15, 16
Зардлын бүртгэл Лекц 15, 16Зардлын бүртгэл Лекц 15, 16
Зардлын бүртгэл Лекц 15, 16
 
Зардлын бүртгэл Лекц 13. 14
Зардлын бүртгэл Лекц 13. 14Зардлын бүртгэл Лекц 13. 14
Зардлын бүртгэл Лекц 13. 14
 
Financial management lecture 6
Financial management lecture 6Financial management lecture 6
Financial management lecture 6
 
Financial management lecture 14, 15
Financial management lecture 14, 15Financial management lecture 14, 15
Financial management lecture 14, 15
 
Financial management lecture 12, 13
Financial management lecture 12, 13Financial management lecture 12, 13
Financial management lecture 12, 13
 
Financial management lecture 11
Financial management lecture 11Financial management lecture 11
Financial management lecture 11
 
Financial management lecture 9, 10
Financial management lecture 9, 10Financial management lecture 9, 10
Financial management lecture 9, 10
 
Financial management lecture 8
Financial management lecture 8Financial management lecture 8
Financial management lecture 8
 
Financial management lecture 7
Financial management lecture 7Financial management lecture 7
Financial management lecture 7
 
Financial management lecture 5
Financial management lecture 5Financial management lecture 5
Financial management lecture 5
 
Financial management lecture 4
Financial management lecture 4Financial management lecture 4
Financial management lecture 4
 
Financial management lecture 3
Financial management lecture 3Financial management lecture 3
Financial management lecture 3
 

Lecture11

  • 1. Улаанбаатар Их Сургууль Бизнес менежментийн тэнхим Аж ахуйн нэгжийн санхүү Лекц 11 Хөрөнгө оруулалтын төслийн үнэлгээ •Хичээлийн индекс: MG 301 •Хичээлийн кредит: 3 •Судлах анги: НББ-3
  • 2. Сэдвийн агуулга • Хөрөнгө оруулалтын төслийн ангилал ба онцлог • Хөрөнгө оруулалтын төслийг шинжлэх үе шат ба мөнгөн урсгалууд • Хөрөнгө оруулалтын төслийг шинжлэх аргууд, тэдгээрийн ололттой ба дутагдалтай талууд
  • 3. Хөрөнгө оруулалтын төслийн ангилал ба онцлог Компаний дэвшүүлсэн зорилгодоо хүрэхийн тулд хөрөнгө оруулалтын талаар шийдвэр гаргах болдог. Энэ шийдвэр нь хөрөнгө оруулалтын төлөвлөлтийн дагуу хэрэгжиж байдаг. Хөрөнгө оруулалтын талаар шийдвэр гаргахдаа хөрөнгөө байршуулах төслүүдийг шинжилж, үнэлж, тэндээсээ сонголт хийх шаардлагатай болдог. Үүнд:  Төслийн ирээдүйн мөнгөн урсгалыг тодорхойлж, үнэлгээ өгөх  Капиталын нийт өртгийг тодорхойлох  Сонголт хийж шийдвэр гаргах
  • 4. Хөрөнгө оруулалтын төслийн ангилал ба онцлог • Хөрөнгө оруулалтын төлөвлөлтийг капитал төсөвлөлт гэдгээр ойлгож болно. Учир нь хөрөнгө оруулалттай холбогдон ирээдүйд бий болох мөнгөн урсгалыг төлөвлөх үйл ажиллагааг капитал төсөвлөлт гэж үздэг. • Хөрөнгө оруулалтын талаар үндсэн 2 төрлийн шийдвэр гаргаж болно. Үүнд: • Сонголт хийх шийдвэр • Солих буюу шинэчлэх шийдвэр
  • 5. Хөрөнгө оруулалтын төслийг шинжлэх үе шат ба мөнгөн урсгалууд I. Төслийн зорилгыг тодорхойлох II. Төслийг боловсруулах III. Төслийг шинжлэх IV. Төслийн талаар шийдвэр гаргах V. Төслийг хэрэгжүүлэх VI. Төслийг хянах VII. Хөрөнгө оруулалтын төслийг хэрэгжүүлэхэд 2 төрлийн мөнгөн урсгал бий болдог. Үүнд гарах ба орох мөнгөн урсгал орно.
  • 6. Хөрөнгө оруулалтын төслийг шинжлэх үе шат ба мөнгөн урсгалууд • Төслийг хэрэгжүүлэхийн тулд тодорхой хэмжээний мөнгийг зарцуулах шаардлагатай болдог ба үүнийг төслийн гарах мөнгөн урсгал гэнэ. • Төслийг хэрэгжүүлснээр тодорхой хэмжээний орлого олох ба үүнийг төслийн орох мөнгөн урсгал гэнэ. • Төслийн мөнгөн урсгалыг:  Хэвийн ба хэвийн бус  Нэг удаагийн болон олон удаагийн  Жигд болон жигд бус  Үе тутмын эхэнд болон эцэст хийгдэх гэж ангилж болно.
  • 7. • Хэвийн мөнгөн урсгал – төслийн хугацааны эхэнд анхны хөрөнгө оруулалт хийгдээд төслийг хэрэгжүүлэх хугацаануудад тодорхой хэмжээний орох мөнгөн урсгалууд бий болох мөнгөн урсгалын хэлбэр юм. • Хэвийн бус мөнгөн урсгал – төслийн хугацааны эхэнд төдийгүй төсөл хэрэгжих явцад ч тодорхой хэмжээний гарах мөнгөн урсгал бий болох мөнгөн урсгалын хэлбэр юм.
  • 8. Тооцогдох мөнгөн урсгалууд • Аливаа хөрөнгө оруулалтын төслийн мөнгөн урсгал нь • Анхны хөрөнгө оруулалт • Үйл ажиллагааны орох мөнгөн урсгалууд • Эцсийн мөнгөн урсгал /үйл ажиллагааны бус мөнгөн урсгал/ • Анхны хөрөнгө оруулалт – төслийг хэрэгжүүлэхийн тулд төслийн хугацааны эхэнд зарцуулж буй мөнгөний хэмжээ юм. Үүнд хөрөнгийг худалдаж авсан үнэ, тээвэрлэх болон угсарч суурилуулахад гарсан зардал зэргийг авч үзэх ѐстой.
  • 9. Үйл ажиллагааны орох мөнгөн урсгал • Аливаа капитал зардлын хүлээгдэж буй ашиг орлого нь үйл ажиллагааны орох мөнгөн урсгалаар хэмжигдэнэ. • Татварын дараах байдлаар тооцогдож байх ѐстой. • Нягтлан бодох бүртгэлийн “ашиг” гэсэн ойлголтоос ялгаатай авч үзэх ѐстой. Орох мөнгөн урсгал нь нягтлан бодох бүртгэлийн “ашиг”-тай тэнцүү байх албагүй. Орох мөнгөн урсгалыг тооцохдоо татварын дараах цэвэр ашиг дээр элэгдэл гэх мэт мөнгөн бус зардлуудыг нэмнэ.
  • 10. Үйл ажиллагааны орох мөнгөн урсгал • • • • • • • • • • Нийт орлого Хасах нь: Зардал (элэгдэл ороогүй) Элэгдэл ба ТӨА Хасах нь: Элэгдэл ТӨА Хасах нь: Татвар ТДЦА Нэмэх нь: Элэгдэл Үйл ажиллагааны орох мөнгөн урсгал Хэрэв хуучин хөрөнгийг шинээр орлуулж байгаа бол мөнгөн урсгалыг хуучин ба шинэ хөрөнгийн мөнгөн урсгалуудын зөрүүгээр тооцох ёстой.
  • 11. ЭЦСИЙН МӨНГӨН УРСГАЛ • Төслийн хугацааны эцэст орж ирэх үйл ажиллагааны бус мөнгөн урсгалыг эцсийн мөнгөн урсгалд тооцно. Энэ нь төслийн хугацааны эцэст хөрөнгийг зарж борлуулах орлогоор тодорхойлогдоно. • Шинэ хөрөнгийн борлуулалтын орлого • (Хасах нь) Хуучин хөрөнгийн борлуулалтын орлого • +- Шинэ хөрөнгийн борлуулалтын татвар • +- Хуучин хөрөнгийн борлуулалтын татвар • + АЦК – ын өөрчлөлт • Эцсийн мөнгөн урсгал
  • 12. ЭЦСИЙН МӨНГӨН УРСГАЛ • Эцсийн мөнгөн урсгалд хөрөнгийн борлуулалтын татвар зайлшгүй тооцогдоно. Хэрэв дансны үнээс өндөр үнээр хөрөнгийг борлуулбал энэ орлогод ногдох татвар нь: шинэ хөрөнгийнх нь гарах урсгал болж хуучин хөрөнгийнх нь орох урсгал болж тооцогдох ба дансны үнээс бага үнээр борлуулбал татвар нь шинэ хөрөнгөнд орох урсгал, хуучин хөрөнгөнд гарах урсгал болж тооцогдоно. • Төслийн хугацаа дуусахад АЦК-ын хэмжээнд мөн өөрчлөлт гарах ба үүнийг эцсийн мөнгөн урсгалд оруулж тооцно. Ихэнх тохиолдолд бууралт гардаг.
  • 13. Капиталын төсөв зохиох аргачлалууд • Хөрөнгө оруулалтын төслийн шинжилгээний аргууд нь боломжит хөрөнгө оруулалтын төслүүдэд үнэлгээ хийж сонголт хийхэд ашиглагддаг. Төслийн шинжилгээний арга бүр нь өөрийн гэсэн харьцуулах хэмжүүртэй байдаг бөгөөд энэ нь уг төслийг хэрэгжүүлэх эсэхийн шалгуур болдог. • Хөрөнгө оруулалтын төслийг шинжлэх аргуудыг дотор нь мөнгөний цаг хугацааны үнэ цэнийг тооцдог болон тооцдоггүй гэсэн 2 хэсэгт ангилж болно.
  • 14. Хөрөнгө оруулалтын төслийг шинжлэх аргууд Мөнгөний цаг хугацааны үнэ цэнийг тооцдоггүй Эргэн төлөгдөх хугацааны арга (Payback period ) Ашгийн нормын арга ( Average Accounting Return) Дискаунтчлагдсан эргэн төлөгдөх хугацааны арга (Discount payback period ) Мөнгөний цаг хугацааны үнэ цэнийг тооцдог Öýâýð ºíººãèéí ¿íý öýíèéí àðãà (Net present value) Орлогын дотоод нормын арга (Internal Rate of Return ) Ашигт ажиллагааны индексийн арга (Profitability index) Орлогын бодит нормын арга (Modifies internal Rate of Return)
  • 15. Эргэн төлөгдөх хугацааны арга • Эргэн төлөгдөх хугацаа гэдэг нь төслөөс олсон орлогоороо зарцуулсан зардлаа нөхөхөд шаардагдах хугацааг хэлнэ. Энэ аргын үед дараах шалгуурыг баримталж хэрэгжүүлэх төслөө сонгоно. • Хэрэв төслийн эргэн төлөгдөх хугацаа нь төслийн нийт хугацаанаас бага байвал төслийг хэрэгжүүлж болно. • Эргэн төлөгдөх хугацаа нь төсөл хэрэгжих нийт хугацаанаас их байх төслүүдийг хэрэгжүүлэхээс татгалзах нь зүйтэй.
  • 16. Эргэн төлөгдөх хугацааны арга • Төслийн мөнгөн урсгалын хэлбэрээс хамаарч түүний эргэн төлөгдөх хугацааг тооцох аргачлал нь өөр өөр байна. • Мөнгөн урсгал нь жигд байх хөрөнгө оруулалтын төслийн хувьд эргэн төлөгдөх хугацааг тодорхойлохдоо дараах аргачлалыг ашиглана. PB – Төслийн эргэн төлөгдөх хугацаа Io – Төслийг хэрэгжүүлэхийн тулд төслийн хугацааны эхэнд зарцуулсан хөрөнгө буюу төслийн анхны хөрөнгө оруулалт A - Төслөөс үе бүрт татварын дараах байдлаар тогтмол хэмжээтэйгээр хүлээн авах мөнгөн урсгалын хэмжээ
  • 17. Ололттой тал Дутагдалтай тал Тооцоолол энгийн Мөнгөний цаг хугацааны үнэ цэнийг тооцдоггүй Ойлгоход хялбар Эргэн төлөгдөх хугацаанаас хойшхи мөнгөн урсгалыг тооцдоггүй Хөрөнгө оруулалтын Тухайн хөрөнгө оруулалт нь зарим нэг эрсдлийг компаний үнэ цэнийг өсгөх эсэх тусгасан байдаг шийдвэрийн шалгуур нь тодорхойгүй Хөрвөх хэмжүүр байдалтай чадварын Эргэн төлөгдөх хугацаанаас нь тойм хойшхи мөнгөн урсгалын эрсдлийг тооцдоггүй
  • 18. Ашгийн нормын арга • Энэ аргын мөн чанар нь жилийн цэвэр ашгийн хэмжээнд шаардагдах хөрөнгө оруулалтын дундаж хэмжээг тодорхойлох буюу эдгээрийг харьцуулах замаар ашигт ажиллагаа буюу ашгийн нормыг үнэлэхэд оршино. Энэ аргын үед ашгийн норм аль болох өндөртэй төслийг сонгож хэрэгжүүлнэ. Өөрөөр хэлбэл ашгийн нормоор нь зэрэгцүүлнэ гэсэн үг юм. AAR – (Average Accounting Return ) – Ашгийн норм / % / NI – (Net income ) – Төслийн цэвэр орлого Io – Анхны хөрөнгө оруулалт
  • 19. Ололттой тал Тооцоолол энгийн Дутагдалтай тал  Мөнгөний цаг хугацааны үнэ цэнийг тооцдоггүй Ойлгоход хялбар  Ашигт ажиллагаа гэсэн  Бүртгэлийн үзүүлэлтээр чухал үзүүлэлтийг мөнгөн хөрөнгийн харгалзан үздэг үзүүлэлтийг сольдог.
  • 20. ДИСКАУНТЧЛАГДСАН ЭРГЭН ТӨЛӨГДӨХ ХУГАЦААНЫ АРГА • Дискаунтчилагдсан эргэн төлөгдөх хугацаа гэдэг нь төсөлд зарцуулсан хөрөнгийг төслөөс хүлээн авах дискаунт /хорогдуулалт/ тооцсон мөнгөн урсгалаар нөхөхөд шаардагдах хугацаа юм. • Энэ аргын мөн чанар нь эргэн төлөгдөх хугацааг тодорхойлохдоо төслөөс орох мөнгөн орлогуудыг дискаунтын хувь хэмжээ /капиталын өртөг/ -ний тусламжтайгаар нэг сууринд оруулж зэрэгцүүлснээр эцсийн шийдвэр гаргахад оршдог.
  • 21. ДИСКАУНТЧЛАГДСАН ЭРГЭН ТӨЛӨГДӨХ ХУГАЦААНЫ АРГА • Тооцооллыг хийхдээ төслөөс татварын дараах байдлаар орж ирэх мөнгөн урсгал тус бүрийн өнөөгийн үнэ цэнийг тооцож, түүнийг төслийн анхны хөрөнгө оруулалттай харьцуулах шаардлагатай.
  • 22. Ололттой тал Дутагдалтай тал  Мөнгөний цаг Тухайн хөрөнгө оруулалт нь хугацааны үнэ цэнийг компаний үнэ цэнийг өсгөх эсэх тооцдог шийдвэрийн шалгуур нь тодорхойгүй  Эргэн төлөгдөх хугацааны турших мөнгөн урсгалын эрсдлийг тооцдог  Эргэн төлөгдөх хугацаанаас хойшхи мөнгөн урсгалыг тооцдоггүй  Тооцоололд капиталын өртгийг ашиглахыг шаарддаг
  • 23. ЦЭВЭР ӨНӨӨГИЙН ҮНЭ ЦЭНИЙН АРГА • Цэвэр өнөөгийн үнэ цэнэ нь төслийг хэрэгжүүлснээр орж ирэх мөнгөн урсгалын өнөөгийн үнэ цэнэ ба төслийн анхны хөрөнгө оруулалтын хоорондох зөрүүгээр тодорхойлогдоно. Энэ аргын үед ирээдүйд орж ирэх мөнгөн урсгалын өнөөгийн үнэ цэнийг тодорхойлохдоо дискаунтын хэмжээг капиталын нийт өртгөөр тооцож авдаг.
  • 24. Шийдвэр гаргах шалгуур нь: • Хэрэв төслийн цэвэр өнөөгийн үнэ цэнэ нь тэгээс их байвал уг төслийг хэрэгжүүлж болно. • Харин цэвэр өнөөгийн үнэ цэнэ нь тэгээс бага буюу тэнцүү байвал уг төслийг хэрэгжүүлэхээс татгалзах нь зүйтэй.
  • 25. Ололттой тал Дутагдалтай тал  Мөнгөний цаг хугацааны үнэ цэнийг тооцдог  Тооцоололд капиталын өртгийг  Төслийн бүхий л хугацааны ашиглахыг шаарддаг турших мөнгөн урсгалын эрсдлийг тооцдог  Аль хөрөнгө оруулалт нь компаний үнэ цэнийг өсгөхийг  Үр дүнгийн тодорхойлж өгдөг үзүүлэлтүүд нь хувиар бус мөнгөн дүнгээр Төслийн хугацааны турших илэрхийлэгддэг бүхий л мөнгөн урсгалыг тооцдог
  • 26. ОРЛОГЫН ДОТООД НОРМЫН АРГА • Орлогын дотоод норм нь төслөөс ирээдүйд орж ирэх мөнгөн урсгалын өнөөгийн үнэ цэнийг төслийн анхны хөрөнгө оруулалттай тэнцүү байлгахуйц хүүгийн хэмжээ юм. • Өөрөөр хэлбэл төслийн цэвэр өнөөгийн үнэ цэнийг тэгтэй тэнцүү байлгахуйц хүүгийн хэмжээ юм.
  • 27. ОРЛОГЫН ДОТООД НОРМЫН АРГА • Хэрэв төслийн мөнгөн урсгал нь тогтмол буюу жигд нэг хэмжээтэй байх бол уг төслийн орлогын дотоод нормыг санхүүгийн хүснэгт ашиглан, жигд мөнгөн урсгалын өнөөгийн үнэ цэнийн хүүгийн хүчин зүйлийн үржвэрийн /хавсралт¹4/ тусламжтайгаар дараах томъёог ашиглан тодорхойлно. Хэрэв төслийн мөнгөн урсгал нь жигд бус хэмжээтэй байвал уг төслийн орлогын дотоод нормыг дээрх томъѐог ашиглан таамаглах замаар тодорхойлж болно. Таамаглах үйл явц төслийн цэвэр өнөөгийн үнэ цэнийг тэгтэй тэнцэх хүртэл нь явагдана.
  • 28. ОЛОЛТТОЙ ДУТАГДАЛТАЙ ТАЛ ТАЛ  Мөнгөний цаг хугацааны үнэ цэнийг тооцдог Тооцоололд капиталын өртгийг  Төслийн бүхий л хугацааны ашиглахыг шаарддаг турших мөнгөн урсгалын эрсдлийг тооцдог  Аль хөрөнгө оруулалт нь  Харилцан бие компаний үнэ цэнийг өсгөхийг биенээ үгүйсгэдэг тодорхойлж өгдөг төслүүдийг  Төслийн хугацааны турших харьцуулах үед үнэ цэнийг хамгийн их бүхий л мөнгөн урсгалыг байлгах шийдвэрийн тооцдог шалгуур болохгүй
  • 29. АШИГТ АЖИЛЛАГААНЫ ИНДЕКСИЙН АРГА • Ашигт ажиллагааны индексийг төслөөс ирээдүйд орж ирэх мөнгөн урсгалын өнөөгийн үнэ цэнийг түүний анхны хөрөнгө оруулалтын хэмжээнд харьцуулах замаар тооцдог. • Өөрөөр хэлбэл энэ арга нь хөрөнгө оруулалтын 1 төгрөг тутмаас хэдэн төгрөгийн орлого олж байгааг харуулдаг. • Энэ аргын тусламжтайгаар хөрөнгө оруулалтын төслүүдийг сонирхол татах эрэмбээр нь жагсааж болно.
  • 30. АШИГТ АЖИЛЛАГААНЫ ИНДЕКСИЙН АРГА • Ашигт ажиллагааны индексийг дараах байдлаар томъёолж болно. Энэ аргаар төслийг үнэлж сонголт хийхдээ дараах шалгуурыг баримтална. Хөрөнгө оруулалтын төслийн ашигт ажиллагааны индекс нь 1-ээс их байвал төслийг сонгон хэрэгжүүлж болно. Ашигт ажиллагааны индекс нь 1-ээс бага буюу тэнцүү байвал төслийг хэрэгжүүлэхээс татгалзах нь зүйтэй.
  • 31. ОЛОЛТТОЙ ТАЛ  Мөнгөний цаг хугацааны үнэ цэнийг тооцдог  Төслийн бүхий л хугацааны турших мөнгөн урсгалын эрсдлийг тооцдог ДУТАГДАЛТАЙ ТАЛ Тооцоололд капиталын өртгийг ашиглахыг шаарддаг бие  Аль хөрөнгө оруулалт нь компаний  Харилцан үнэ цэнийг өсгөхийг тодорхойлж өгдөг биенээ үгүйсгэдэг төслүүдийг харьцуулах үед үнэ  Төслийн хугацааны турших бүхий л цэнийг хамгийн их байлгах мөнгөн урсгалыг тооцдог шийдвэрийн  Хөрөнгө оруулалтын төслүүдийг анхны шалгуур болохгүй хөрөнгө оруулалт болон ирээдүйн мөнгөн урсгалаас хамаарахгүйгээр сонгох, зэрэгцүүлэх боломжтой
  • 32. Орлогын бодит нормын арга • Орлогын дотоод нормын арга нь хэвийн мөнгөн урсгал бүхий хөрөнгө оруулалтын төслийг үнэлэхэд тохиромжтой байдаг бол орлогын бодит нормын арга нь хэвийн бус мөнгөн урсгал бүхий төслийг үнэлэхэд тохиромжтой байдаг. • Орлогын бодит норм гэдэг нь төслийн гарах мөнгөн урсгалуудын буюу хөрөнгө оруулалтын нийт зардлын өнөөгийн үнэ цэнийг төслийн орох мөнгөн урсгалуудын төслийн хугацааны эцэс дэх үнэ цэнүүдийн өнөөгийн үнэ цэнэтэй тэнцүү байлгах хүүгийн хувь хэмжээ юм.
  • 33. Орлогын бодит нормын арга n n t 0 CIFt x 1 RR COFt 1 RR t 0 t 1 MIRR n n 1 MIRR ? • COFt Төслийг хэрэгжүүлэхийн тулд t хугацаанд төсөлд зарцуулах мөнгөний хэмжээ буюу төслийн гарах мөнгөн урсгал /Төгрөгөөр/ • CIFt – Төслийг хэрэгжүүлснээр хугацааны t агшинд хүлээн авах орлогын хэмжээ буюу төслийн орох мөнгөн урсгал /Төгрөгөөр/ • RR - Дахин хөрөнгө оруулалтын хүүгийн хувь хэмжээ буюу капиталын нийт өртөг /%-аар / • n – Төсөл хэрэгжих нийт хугацаа • t – Хугацааны тодорхой нэг үечлэл • MIRR – Орлогын бодит нормын хэмжээ /% - аар/
  • 34. Орлогын бодит нормын арга • Энэ аргаар төслийг үнэлж сонголт хийхдээ дараах шалгуурыг баримтална. • Хэрэв төслийн орлогын бодит норм нь капиталын нийт өртгөөс их байх бол уг төслийг хэрэгжүүлж болно. • Харин орлогын бодит норм нь капиталын нийт өртгөөс бага буюу тэнцүү байх тохиолдолд төслийг хэрэгжүүлэхээс татгалзах нь зүйтэй.
  • 35. ОЛОЛТТОЙ ТАЛ ДУТАГДАЛТАЙ ТАЛ  Мөнгөний цаг хугацааны үнэ Тооцоололд цэнийг тооцдог өртгийг шаарддаг капиталын ашиглахыг  Төслийн бүхий л хугацааны  Хөрөнгө оруулалт болон турших мөнгөн урсгалын эрсдлийг эрсдлийн түвшин, хэрэгжих тооцдог хугацаа зэргээрээ харилцан адилгүй байх, харилцан  Аль хөрөнгө оруулалт нь бие биенээ үгүйсгэдэг компаний үнэ цэнийг өсгөхийг төслүүдийг харьцуулах үед тодорхойлж өгдөг үнэ цэнийг хамгийн их байлгах шийдвэр болж  Төслийн хугацааны турших чаддаггүй бүхий л мөнгөн урсгалыг тооцдог Хэвийн бус мөнгөн урсгал бүхий төслийг шинжлэхэд тохиромжтой
  • 36. Хөрөнгө оруулалтын төслийн хэлбэрүүд болон аргууд • Хоорондоо хамааралгүй төслүүдээс сонгож хэрэгжүүлэх бол дискаунтчилагдсан эргэн төлөгдөх хугацааны аргыг ашиглах нь зүйтэй. • Хэрэв харилцан бие биенээ үгүйсгэдэг, хоорондоо өрсөлдөгч шинж чанартай, хөрөнгө оруулалтын хэмжээ болон эрсдэл нь ижил байх төслүүдийг үнэлэх бол цэвэр өнөөгийн үнэ цэнийн арга болон орлогын бодит нормын аргын тусламжтайгаар төслүүдийн хамгийн их үнэ цэнийг тодорхойлж, тэндээсээ сонголт хийж болно. •
  • 37. Хөрөнгө оруулалтын төслийн хэлбэрүүд болон аргууд • Хэрэв хөрөнгө оруулах төслүүд нь харилцан бие биенээ үгүйсгэдэг боловч эрсдэл болон мөнгөн урсгалаараа ялгаатай байх бол цэвэр өнөөгийн үнэ цэнийн аргаар үнэлэх нь илүү тохиромжтой. • Хэрэв хөрөнгө оруулалтын төслүүдээс хязгаарлагдмал төсвийн хүрээнд сонголт хийж хэрэгжүүлэх бол төслүүдийг цэвэр өнөөгийн үнэ цэнийн арга болон ашигт ажиллагааны индексийн аргаар үнэлнэ.
  • 38. Ашигласан материал • Л. Жаргал, Ж. Бат-Өлзий “Санхүүгийн менежмент” гуравдугаар хэвлэл, УБ хот 2008 он • Р. Баянсан “Бизнесийн санхүү” УБ хот 2003 он • Б. Бүжинлхам “Санхүүгийн удирдлага” УБ хот 2004 он • Ц. Аюурзана “Компаний санхүү” УБ хот 2009 он • Stephen A.Ross, Randolph W.Westerfield, Jeffrey F.Jaffe “ Corporate finance” 1996 In the United States of America