Ang araling ito ay naglalaman ng paksa tungkol sa pagsasalita. Tinatampok dito ang pagtalakay sa paraan at punto ng pagsasalita ng isang tao gamit ang isang wika. Bukod pa dito, pinapakita dito ang bahagi ng bibig at kung paano dumadaloy ang hangin na mula sa baga upang makabuo ng tunog na kumakatawan sa bawat titik.
Ang araling ito ay naglalaman ng paksa tungkol sa pagsasalita. Tinatampok dito ang pagtalakay sa paraan at punto ng pagsasalita ng isang tao gamit ang isang wika. Bukod pa dito, pinapakita dito ang bahagi ng bibig at kung paano dumadaloy ang hangin na mula sa baga upang makabuo ng tunog na kumakatawan sa bawat titik.
Ang presentasyong ito ay naglalaman ng mga impormasyon tungkol sa ponemang malayang nagpapalitan sa wikang Filipino. Ipinaliwanag dito ang kahulugan, layunin at kahalagahan ng pag-aaral ng ponemang malayang nagpapalitan.
Ang araling ito ay naglalaman ng mga impormasyon tungkol sa kahulugan at kahalagahan ng alomorp sa pag-aaral ng balarila. Itinatampok dito ang paraan kung paano binubuo ang salita sa pamamagitan ng paggamit nito. Bukod pa dito, ipinababatid din ang mga uri at kung paano ito nagbabago batay sa unang titik ng salitang-ugat.
Ang presentasyong ito ay naglalaman ng mga aralin tungkol sa pagsusuri ng ponolohikal na kaanyuan ng wika. Itinatampok dito ang mga kategorya ng ponemang Filipino, kahulugan ng bawat mahahalagang termino ng paksa, paraan ng pagbigkas ng tunog ng mga ponema, ang ponemang patinig at katinig, at ang mga uri ng ponemang segmental at suprasegmental.
Ang presentasyong ito ay naglalaman ng mga impormasyon tungkol sa ponemang malayang nagpapalitan sa wikang Filipino. Ipinaliwanag dito ang kahulugan, layunin at kahalagahan ng pag-aaral ng ponemang malayang nagpapalitan.
Ang araling ito ay naglalaman ng mga impormasyon tungkol sa kahulugan at kahalagahan ng alomorp sa pag-aaral ng balarila. Itinatampok dito ang paraan kung paano binubuo ang salita sa pamamagitan ng paggamit nito. Bukod pa dito, ipinababatid din ang mga uri at kung paano ito nagbabago batay sa unang titik ng salitang-ugat.
Ang presentasyong ito ay naglalaman ng mga aralin tungkol sa pagsusuri ng ponolohikal na kaanyuan ng wika. Itinatampok dito ang mga kategorya ng ponemang Filipino, kahulugan ng bawat mahahalagang termino ng paksa, paraan ng pagbigkas ng tunog ng mga ponema, ang ponemang patinig at katinig, at ang mga uri ng ponemang segmental at suprasegmental.
Proyekto ng mga mag-aaral na kumukuha ng Bachelor of Secondary Education Major in Filipino sa University of Perpetual System Dalta Molino.
Ipinasa ni Jorebel Billones
Ipinasa kay Mrs. Salvacion Frondozo
Ayon kay Barrett (banggit ni Ollenburger: 1992), sa kanyang "Women's Oppression Today: Problems in Feminist Analysis," ang institusyon ng isang nuklear na pamilya ang nagbibigay ng kakayahan sa lalaki upang madominahan ang babae. Ang pananaw ng ating mga ninuno sa sistemang pambahay ng pamilya ay may ganitong istruktura, na siyang masasalamin sa mga katangian at tungkuling kanilang itinakda sa dalawang kasarian sa ilang anyo ng foklor.
Morpolohiya ang tawag sa pag-aaral ng pinakamaliit na uri ng salita. This presentation helps the readers to understand what morpolohiya means and to study the vocabulary.
2. A. Asimilasyon
• Ito ay tumutukoy sa pagbabagong anyo ng morpema dahil sa
impluwensya ng mga katabing tunog nito.
• panlaping nagtatapos sa –ng katulad ng sing- na maaaring maging sin o
sim
• pang- na maaaring maging pan- o pam- dahil sa impluwensya ng
kasunod na katinig
3. Ang mga salitang nagsisimula sa d, l, r,
s, t ay inuunlapian ng (sin-) at (pan-)
Halimbawa:
• sing + tindi = sin + tindi = sintindi
• pang + laban = pan + laban = panlaban
4. Ang mga salitang nagsisimula sa b, p
ay inuunlapian ng (sim-) at (pam-)
Halimbawa:
• pang + pilosopiya = pam + pilosopiya =
pampilosopiya
5. Ang mga salitang nagsisimula sa
patinig /a,e,i,o,u/ at katinig na
/k,g,h,n,w,y, ay inuunlapian ng (sing-)
at (pang-). Dito ay walang pagbabagong
nagaganap sa mga salita.
Halimbawa:
• sing + ganda = sing + ganda = singganda
• pang + kaisipan = pang + kaisipan = pangkaisipan
6. Ang asimilasyon ay may dalawang uri.
Halimbawa:
• Asimilasyong parsyal o di-ganap
• Asimilasyong ganap
7. a. Asimilasyong parsyal o di-ganap – ang
pagbabagong nagaganap lamang dito ay nasa
pinal na panlaping –ng.
Halimbawa:
• sing + tindi = sin + tindi = sintindi
• pang + laban = pan + laban = panlaban
• pang + pilosopiya = pam + pilosopiya = pampilosopiya
8. b. Asimilasyong ganap – nagaganap ang
asimilasyong ito kapag matapos na maging /n/
at /m/ ng panlapi dahil sa pakikibagay sa
kasunod na tunog ay nawawala pa ang
sumusunod na unang titik ng salitang-ugat at
nananatili na lamang ang tunog na /n/ o /m/.
Halimbawa:
• pang + baril = pam + baril = pamaril
• pang + takot = pan + takot = panakot
9. B. Pagpapalit
•Ito ay tumutukoy sa ponemang
nagbabago o napapalitan sa pagbuo ng
mga salita.
10. • /o/ at /u/. Sa ngayon, ayon sa Ortograpiyang
Pambansa 2013, sa pag-uulit ng salitang-ugat
na nagtatapos sa patinig na o hindi ito
pinapalitan ng letrang u. Kinakabitan ng
pang-ugnay/ linker (-ng) at ginagamitan ng
gitling sa pagitan ng salitang-ugat. (tuntunin
7.5, pp. 31 at 32)
Halimbawa: linggo-linggo ano-ano
11. • /e/ at /i/. Ganoon din sa pag-uulit ng
salitang-ugat na nagtatapos sa e, hindi ito
pinapalitan ng letrang i. Kinakabitan ng
pang-ugnay/liner (-ng) at ginagamitan din ito
ng gitling sa pagitan ng salitang-ugat.
(tuntunin 7.5, pp. 31 at 32)
Halimbawa:
• babae - babaeng-babae
• Salbahe - salabaheng-salbahe
12. • /d/ at /r/. Napapalitan ng /r/ and /d/
kapag patinig ang tunog na sinusundan ng
/d/.
Halimbawa: dito >rito
ma + dapat >marapat
ma + dami >marami
13. C. Paglilipat
• Ito ay tinatawag ding metatesis na
nangangahulugan ng paglilipat ng posisyon ng
mga ponema. Kapag nagsisimula sa /l/ o /y/
ang salitang-ugat nito at nilagyan ng gitlaping
• -in-, nagkakapalit ang /i/ at /n/ at nagiging
/ni-/.
14. Halimbawa:
•y + -in + akag> yinakag > niyakag
(niyayakag, hindi yinayakag)
•l +-in + ayon > linayon > nilayon
(nilalayon, hindi linalayon)
15. D. Pagdaragdag
•Nangangahulugan ito ng pagdaragdag ng
isa pang morpema sa hulihan ng salitang-
ugat (hulapi) kahit mayroon nang dating
hulapi ang salitang-ugat.
16. Halimbawa:
•pa + bula + han > pabulahan
> pabula(h)an + an > pabulaanan
•ka + totoo + han > katotoohan
> katoto(o)han + an > katotohanan
17. E. Pagkakaltas
• Ito ay ang pagkawala ng isang ponema o morpema
sa isang salita. Maaari itong maganap sa unahan o
gitna ng salita. May mga salita ring nakakaltas ang
ponema o morpema sa gitna, at napapalitan ng
ponema ang nasa hulihang morpema.