Pagbabagong Morpoponemiko

1. FILIPINO 7
GURO: Bb. Camile De Vera Aquino

2.  Natutukoy angkaibahan ng iba’t
ibang uri ng pagbabagong
morpoponemiko.
 Nakabubuo ng sariling
pangungusap gamit ang
pagbabagong morpoponemiko.
MGA LAYUNIN:

4. PAGBABAGONG
MORPOPONEMIKO

5. Tawag sa anumang
pagbabago sa
karaniwang anyo ng
isang morpema sahil
sa impluwensya ng
kaligiran nito.

7.  • Ito ay tumutukoy sa
pagbabagong anyo ng morpema
dahil sa impluwensya ng mga
katabing tunog nito.
 • panlaping nagtatapos sa –ng
katulad ng:
 sing- na maaaring maging sin o
sim
 pang- na maaaring maging pan- o
pam- dahil sa impluwensya ng
kasunod na katinig

8. Ang mga salitang nagsisimula
sa d, l, r, s, t ay inuunlapian ng
(sin-) at (pan-)
Halimbawa:
• sing + tindi = sin + tindi =
sintindi
• pang + laban = pan + laban =
panlaban

9. Ang mga salitang nagsisimula
sa b at p ay inuunlapian ng
(sim-) at (pam-)
Halimbawa:
pang + pilosopiya = pam +
pilosopiya =pampilosopiya
sing + bait= sim + bait=
simbait

10. Ang mga salitang nagsisimula
sa patinig / a,e,i,o,u / at katinig
na / k,g,h,n,w,y/ ay inuunlapian
ng (sing-) at (pang-). Dito ay
walang pagbabagong
nagaganap sa mga salita.
Halimbawa:
• sing + ganda = sing + ganda
= singganda
• pang + kaisipan = pang +
kaisipan = pangkaisipan

11. Ang asimilasyon ay
may dalawang uri
•Asimilasyong parsyal o
di-ganap
•Asimilasyong ganap

12.  – ang pagbabagong nagaganap
lamang dito ay nasa pinal na
panlaping –ng.
 Halimbawa:
 • sing + tindi = sin + tindi =
sintindi
 • pang + laban = pan + laban =
panlaban
 • pang + pilosopiya = pam +
pilosopiya = pampilosopiya
Asimilasyong parsyal o di-
ganap

13.  – nagaganap ang asimilasyong ito
kapag matapos na maging /n/ at /m/ ng
panlapi dahil sa pakikibagay sa
kasunod na tunog ay nawawala pa ang
sumusunod na unang titik ng salitang-
ugat at nananatili na lamang ang tunog
na /n/ o /m/.
 Halimbawa:
 • pang + baril = pam + baril = pamaril
 • pang + takot = pan + takot = panakot
Asimilasyong ganap

15. •Ito ay tinatawag ding
metatesis na
nangangahulugan ng
paglilipat ng posisyon ng
mga ponema.
Kapag nagsisimula sa /l/ o
/y/ ang salitang-ugat nito at
nilagyan ng gitlaping -in-,
nagkakapalit ang /i/ at /n/ at
nagiging /ni-/.

16. Halimbawa:
S.U: YAKAG
•y + -in + akag>
yinakag = niyakag
S.U: LAYON
•l +-in + ayon > linayon
= nilayon

18. •Ito ay ang pagkawala ng isang
ponema o morpema sa isang
salita.
Maaari itong maganap sa
unahan o gitna ng salita.
May mga salita ring nakakaltas
ang ponema o morpema sa
gitna, at napapalitan ng
ponema ang nasa hulihang
morpema.

19. Halimbawa:
•Dala +hin >dalahin >
dalhin
•Bukas+an >bukasan >
buksan

21. •Ito ay tumutukoy
sa ponemang
nagbabago o
napapalitan sa
pagbuo ng mga
salita.

22.  /d/ at /r/
Napapalitan ng /r/ at /d/
kapag patinig ang tunog na
sinusundan ng /d/.
Halimbawa:
dito > rito
ma + dapat >marapat
ma + dami >marami

23.  1. Ano ang pagbabagong
morpoponemiko?
 2. Sa iyong palagay, bakit
mahalagang matutuhan ang
pagbabagong morpoponemiko?
 3. Paano pinalalawak ng
kaalamang ito ang ating
kasanayan sa paggamit ng wika?
MGA KATANUNGAN:

25. 1. tamnan
2. sintamis
3. tinawaran
4. kunan
5. niyakap
6. binayaran
7. panabas
8. atipan
9. hangarin
10. niluha
Panuto: Tukuyin kung anong
pagbabagong morpoponemiko ang
naganap sa mga sumusunod na salita.

27. 1. pamasko
2. nilisan
3. pantulog
4. pinagsarhan
5. pangkamot
Panuto: Gamitin sa pangungusap
ang mga salitang may pagbabagong
morpoponemiko.

28. Bumuo ng usapan o dayalogo
hinggil sa mga nangyayari sa
bansa.Tiyaking wasto ang
pagkakagamit ng mga
salitang may pagbabagong
morpoponemiko sa mga
pangungusap. Isulat ito inyong
kwaderno at ibahagi sa klase.
Takdang Aralin