1. Decreet rechtpositie minderjarigen
Kinderen, jongeren en gezinnen uit balans
Ilse Mariën

2. Waarom een decreet?
 Rechtspositie en rechtsbekwaamheid waren onduidelijk
 DRM creëert ruimte door:
 Ieders positie zuiver te benoemen en definiëren
 Specifiëren en transparant maken van de rechten van de
minderjarige in de hulpverlening

3. Uitgangspunten DRM
 Comprehensiviteit en congruentie
 1 instrument voor de verschillende sectoren
 Alle rechten samen in een instrument
 Eenduidig
 Ondeelbaarheid en interafhankelijkheid van rechten
 Non-discriminatie
 Inclusief
 Belang van de minderjarige als belangrijkste
overweging
 Competentiebenadering
 Participatieve benadering

4. Toepassingsgebied
 Decreet regelt rechtspositie tav jeugdhulpaanbieders en
intermediaire organisaties (uitz. Jeugdrechtbank)
 Integrale jeugdhulpverlening
 Dus niet gevat: K-diensten, revalidatiecentra, psychiatrische
ziekenhuizen en OCMW’s

5. Toepassingsgebied
 Alle bepalingen hebben betrekking op jeugdhulpaanbieders,
sommigen ook op opvoedingsverantwoordelijken
(pleegouders)
 Rechten zijn van toepassing, vanaf het moment dat er
interactie plaatsvindt, ongeacht op wiens initiatief

6. Rechten uit DRM
 Recht op jeugdhulp
 Recht op instemming en vrije keuze
 Recht op informatie en duidelijke communicatie
 Recht op respect voor het gezinsleven
 Recht op inspraak en participatie
 Toegangsrecht dossier
 Recht op bijstand
 Recht op privacy
 Recht op vrij besteedbaar gedrag
 Recht op menswaardige behandeling
 Klachtrecht

7. Recht op jeugdhulp
 Recht op welzijn en ontplooiingskansen
 Jeugdhulp mag niet in de weg staan van andere rechten
 Rekening houden met wenselijkheid van de continuïteit van
de opvoeding en de achtergrond

8. Recht op instemming en vrije keuze
 Informed consent
 Informed refusal
 Recht op vrije keuze van jeugdhulpaanbieder en
jeugdhulpverlener (geen absolute keuzevrijheid)

9. Recht op informatie en duidelijke
communicatie
 Aard van de informatie
 Wijze van informatieverstrekking
 Bestemmeling
 Agogische exceptie
 Actieve informatieplicht jeugdhulpaanbieders

10. Recht op respect voor het gezinsleven
 Recht om niet gescheiden te worden van ouders tegen zijn
wil
 Indien toch gescheiden recht op regelmatig contact met
ouders en bezoek/omgang
 Specifieke aandacht voor niet-begeleide minderjarige
vreemdelingen

11. Recht op inspraak en participatie
 Recht op participatie bij totstandkoming en uitvoering van de
jeugdhulp
 Recht mening te uiten + passend gevolg
(motivering indien onmogelijk en desgevraagd
toevoeging aan het dossier)
 Recht op een periodieke evaluatie
 Recht om te vergaderen met medebewoners (semi-
res. en resid. hv)

12. Recht op inspraak en participatie
 Plicht van jeugdhulpvoorzieningen te beschikken over een
inspraakregeling (collectieve inspraak verplicht voor
residentiële en semi-residentiële jeugdhulpverlening).

13. Toegangsrecht dossier
 Een coherente juridische constructie maar complex
 Aandacht voor de context van belangenconflicten tussen
minderjarige en ouders
 Aandacht voor onderscheid tussen gezondheidsgegevens en
persoonsgegevens en multidisciplinairdossier CLB en CGG
 Maximalistische invulling: open verslaggeving

14. Toegangsrecht dossier
 Recht op een zorgvuldig bijgehouden en veilig
 Bewaard dossier
 Recht van de minderjarige op toegang tot gegevens
 Identiteit van gegevens
 moment en manier van toegang
 Recht op toelichting en toevoeging van
 informatie
 recht op afschrift;
 Verzetsrecht minderjarige

15. Recht op bijstand
 in elk contact en bij de uitoefening van zijn rechten;
 Enkel door een persoongebonden door het
beroepsgeheim of door een leerkracht (ambtsgeheim-
discretieverplichting);
 Mag niet betrokken zijn bij de jeugdhulp;
 Op ondubbelzinnige wijze aangeduid door de
minderjarige
 Aandacht voor belangenconflicten bij feitelijk
handelingsonbekwame minderjarigen.

16. Recht op privacy
 Respectvolle omgang met eigen politieke,
filosofische, ideologische of religieuze overtuigingen en
seksuele geaardheid;
 in de context van semi-residentiële en residentiële hulp: het
recht bezoek te ontvangen (indien beperking, motivatie in
het dossier) en recht op overleg omtrent
verblijfsomstandigheden

17. Recht op een vrij besteedbaar bedrag

18. Recht op een menswaardige
behandeling
 Sancties moeten de toets van de menselijke waardigheid
doorstaan
 Randvoorwaarden bij toepassing van maatregelen van
tijdelijke afzondering of tijdelijke
vrijheidsberoving

19. Terugblik op de opdrachten
 Discussiepunt: hebben cliënten met een mentale beperking
minder recht op inspraak?
 Eerste vraag:
 Hoe herken je de principes uit het decreet rechtspositie minderjarige (DRM) in
de uitvoering,opzet van de intersectorale toegangspoort en in andere aspecten
van de integrale jeugdhulp?
 Belangrijke componenten :participatie en hoe die doorgedreven is in IJH via
maximalisatie van vrijwilligheid,opzet van A-doc en contactpersoon-
aanmelder,recht op info,…
 leg voldoende linken in je antwoord