MPU 3122 : Hubungan Etnik

1. INSTITUT PENDIDIKAN GURU KAMPUS PULAU PINANG
MPU 3122 HUBUNGAN ETNIK
TUGASAN 2 : PENULISAN ILMIAH
NAMA
NO. KP
ANGKA GILIRAN
HARRY JADE VICTOR
941007-12-5143
2015272340005
KUMPULAN
AKADEMIK
PISMP TAHUN 3 SEM 2 BIMBINGAN DAN KAUNSELING
AMBILAN JUN 2015
PENSYARAH ABD JALEEL ABD HAKEEM

2. INSTITUT PENDIDIKAN GURU
KAMPUS PULAU PINANG
BORANG MAKLUM BALAS KERJA KURSUS
Nama : HARRY JADE VICTOR Angka Giliran: 2015272340005
Tajuk tugasan: Tugasan 2 (Penulisan Ilmiah)
Kod dan Nama Kursus: MPU 3122 Hubungan
Etnik
Pensyarah : Abd Jaleel Abd Hakeem
Tarikh Hantar : Tarikh Terima :
Perincian Maklum Balas Kerja Kursus
Pemeriksa Moderator (jika berkaitan)
Kekuatan
:
Kekuatan:
Aspek yang boleh diperbaiki: Aspek yang boleh diperbaiki:
Tandatangan: Tarikh: Tandatangan: Tarikh:
Pengesahan Pelajar
Saya mengesahkan bahawa maklum balas yang diberikan oleh pensyarah telah saya rujuki
dan fahami.
Catatan (jika ada)
TandatanganPelajar: Tarikh:
Pengakuan Pelajar
Saya mengaku bahawa kerja kursus ini adalah hasil kerja saya sendiri kecuali nukilan
dan ringkasan yang setiap satunya saya jelaskan sumbernya.
Tanda tangan Pelajar :__________________ Tarikh:_______________________

3. SOALAN TUGASAN
Tugasan 2: Penulisan Ilmiah (60%)
Secara individu, anda dikehendaki menghasilkan satu
penulisan ilmiah berdasarkan tajuk-tajuk yang telah ditentukan
berdasarkan RMK terbaharu.
Tajuk penulisan ilmiah : Bagaimana penduduk Malaysia yang
bersifat pluralistik sejak sekian lama mampu untuk
mengekalkan keharmonian hidup bermasyarakat hingga ke hari
ini? Perbincangan dan penjelasan anda perlu merangkumi
aspek berikut: (setiap aspek membawa 15 markah dan panjang
375 patah perkataan)
1. Hubungan etnik dari perspektif ekonomi, politik dan
kepelbagaian agama.
2. Huraian berhubung masyarakat pluralistik di Alam Melayu,
Sarawak dan Sabah, Kesultanan Melayu Melaka dan
penjajahan British serta selepas pembentukan Malaysia
melalui pelbagai sumber rujukan.
3. Membincangkan konsep perlembagaan sebagai asas
pembinaan jati diri dan negara bangsa.
4. Menilai usaha ke arah integrasi nasional serta cabaran
yang dihadapi dalam usaha mengekalkan hubungan etnik
yang baik.

4. Senarai kandungan
Kandungan Halaman
1.0 Pengenalan
1
2.0 Hubungan etnik dari perspektif ekonomi, politik, agama
1 – 2
3.0 Masyarakat pluralistik di Alam Melayu, Sarawak dan Sabah,
Kesultanan Melayu Melaka dan penjajahn British selepas
pembentukan Malaysia
2 - 4
4.0 Konsep perlembagaan sebagai asas pembinaan jati diri dan negara
Bangsa
4
5.0 Usaha ke arah integrasi nasional serta cabaran yang dihadapi
dalam mengekalkan hubungan etnik yang baik
5 – 8
6.0 Rumusan 8
Bibliografi -

5. 1.0 Pengenalan
Malaysia merupakan sebuah negara contoh yang mempunyai masyarakat yang
berbilang etnik seramai hampir 200 kumpulan etnik (Ahmad Zaid, 2013). Dengan
kepelbagaian ini, tidak hairanlah perpaduan etnik sentiasa menjadi agenda dalam
pengurusan masyarakat dan pemerintahan negara. Walaupun pelbagai isu yang
melibatkan etnik yang pelbagai seperti isu hak istimewa, isu perkauman, isu agama dan
sebagainya namun, sehingga kini negara Malaysia masih lagi kekal sebagai sebuah
negara berbilang kaum yang hidup secara harmoni dan menikmati hasil ekonomi secara
bersama (Wan Hashim, 2011).
2.0 Hubungan etnik dari perspektif ekonomi, politik, agama
2.1 Hubungan etnik dari perspektif ekonomi
Dasar pecah dan perintah mengikut kegiatan ekonomi di zaman penjajah
menyebabkan tidak wujud hubungan interaksi antara etnik malah dasar yang diamalkan
menyebabkan wujudnya jurang pembangunan dan pendapatan antara etnik (Ahmad Ali
Bin Seman, 2013). Keadaan ini telah mewujudkan perasaan curiga antara satu sama
lain yang merupakan bom jangka yang menjadi teras peristiwa 13 Mei 1969 (Zakimi,
2013). Ketidakseimbangan dari segi penguasaan ekonomi dalam kalangan kaum masih
wujud walaupun setelah merdeka dan terbentuknya sebuah negara baru yang dikenali
sebagai Malaysia. Jesteru itu kerajaan telah melaksanakan pengagihan pendapatan dan
peluang-peluang ekonomi yang saksama dalam kalangan masyarakat Malaysia melalui
beberapa dasar seperti Dasar Pembangunan Negara, Dasar Ekonomi Baru, Dasar
Pembangunan Nasional serta Dasar Wawasan Negara bagi tujuan memastikan keadilan
dan keseimbagan pembangunan ekonomi yang melibatkan pelbagai etnik.
2.2 Hubungan etnik dari perspektif politik
Dari perspektif politik, hubungan dan perpaduan etnik mula kelihatan semasa era
menentang penjajah serta perjuangan menuntut kemerdekaan di mana beberapa parti
nasionalis telah berjaya menyatupadukan seluruh masyarakat berbilang bangsa untuk
melawan musuh politik (Mohd Rizal Yaakop, 2014). Selepas terbentuknya Malaysia,
hubungan etnik dari perspektif politik dilihat dengan lebih nyata lagi melalui
penggabungan parti-parti yang berasaskan kaum di bawah satu pakatan yang dikenali
sebagai Barisan Nasional (bagi mengelakkan perpecahan masyarakat) serta adanya
penglibatan semua susun lapis masyarakat dalam pentadbiran negara tanpa sekatan
dan mengira perbezaan yang wujud.

6. 2.3 Hubungan etnik dari perspektif agama
Kerajaan sewaktu di bawah Tun Abdullah Ahmad Badawi sebagai perdana menteri
telah memperkenalkan satu gagasan iaitu Islam Hadari bagi tujuan untuk memupuk
perpaduan melalui beberapa prinsip seperti berkenal-kenalan, saling berkasih sayang,
saling jamin menjamin serta konsep kejiranan. Selain itu, keterbukaan dan penerimaan
agama etnik yang pelbagai juga mendukung kepada hubungan etnik yang erat.
Misalnya, meskipun Islam merupakan agama rasmi dalam Perlembagaan Malaysia
namun agama lain bebas diamalkan. Keadaan ini bagi mengelakkan berlakunya isu
agama dalam kalangan masyarakat.
3.0 Masyarakat pluralistik di Alam Melayu, Sarawak dan Sabah, Kesultanan Melayu
Melaka dan penjajahan British serta selepas pembentukan Malaysia
3.1 Masyarakat pluralistik sebelum penjajahan
Sebelum penjajahan British, masyarakat pluralistik di Alam Melayu berlaku hasil
daripada penghijrahan dari dalam wilayah dan juga dari luar yang melibatkan etnik lain
seperti Cina, India, Arab dan sebagainya. Melalui kegiatan perdagangan, penerimaan
baik masyarakat tempatan serta adanya kalangan pedagang yang membentuk
petempatan kekal serta berkahwin dengan penduduk tempatan membentuk masyarakat
pluralistik di Alam Melayu. Contohnya Cina Baba yang berkahwin dengan penduduk
tempatan.
Di Zaman Kesultanan Melaka pula, masyarakat pluralistik berlaku melalui dasar
perintahan (adanya para pegawai istana yang terdiri daripada campuran orang tempatan
dengan bangsa asing hasil daripada perkahwinan campur antara pemerintah dengan
anak pemerintah dari luar) dan juga melalui dasar perdagangan, kependudukan dan
kebudayaan (pedagang Arab, Cina, India dan lain-lain telah berasimilasi dengan
penduduk tempatan dengan baik sekali dan telah mewujudkan kategori masyarakat
yang tidak pernah wujud sebelumnya iaitu masyarakat Baba dan Mamak).
Berbanding keadaan di Sabah dan Sarawak di mana sebelum kedatangan penjajah
SBUB dan Brooke, masyarakat pluralistik sudahpun wujud sejak sekian lama melalui
penghijrahan etnik dari Indonesia, Philipina, Mongolia dan sebagainya di mana ia
seterusnya membentuk berbilang etnik dan budaya di kedua-dua negeri berkenaan.
Dalam erti kata lain, masyarakat pluralistik di Sabah dan Sarawak terbentuk hasil
daripada penghijrahan etnik dari luar bagi tujuan meneruskan hidup baharu di Sabah
dan Sarawak.

7. 3.2 Masyarakat pluralistik semasa penjajahan British
Perkembangan perusahaan timah dan getah di Eropah mulai pertengahan abad ke
19 dan abad ke 20 telah mengakibatkan kemasukan dan penghijrahan imigran Cina dan
India oleh penjajah secara besar-besaran. Pola kemasukan etnik Cina dan India di era
penjajahan jelas memperlihatkan perbezaan yang amat ketara berbanding kemasukan
mereka di zaman kerajaan kesultanan Melayu Melaka. Apa yang lebih teruk lagi, dasar
pecah dan perintah yang diamalkan oleh penjajah British meyebabkan kepada
pengasingan kaum mengikut kegiatan ekonomi. Akibatnya, berlakunya jurang ekonomi
antara kaum serta pembangunan kawasan serta ketiadaan interaksi antara etnik yang
pelbagai ini.
Berbanding dengan di Sabah dan Sarawak, semasa penjajahan SBUB dan Brooke,
penjajah tidak membawa sebarang kemasukan imigran memasuki kedua-dua negeri
tersebut. Kemasukkan etnik baharu terbentuk melalui kegiatan perdagangan. Hal ini
kerana corak penjajahan SBUB dan Brooke agak berbeza dengan cara penjajah British
di mana untuk menguruskan kegiatan-kegiatan penjajah pada masa itu, penjajah SBUB
dan Brooke lebih tertumpu kepada penggunaan tenaga kerja masyarakat pelbagai etnik
yang sedia ada berbanding membawa golongan imigran.
3.3 Masyarakat pluralistik selepas pembentukan Malaysia
Selepas pembentukan Malaysia, masyarakat pluralistik dapat dilihat menerusi aspek
politik, perlembagaan, ekonomi dan pendidikan. Dalam aspek politk, politik sebelum dan
selepas pembentukan Malaysia adalah berteraskan etnik. UMNO mewakili orang
Melayu, MCA mewakili orang Cina dan MIC mewakili orang India. Walaubagaimanapun,
isu ini berjaya diatasi dengan pembentukan sebuah perikatan yang dikenali sebagai
Barisan Nasional (Ahmad Fazullah Md. Zainal Abidin, 2007).
Dari aspek perlembagaan, Perlembagaan Malaysia merupakan undang-undang
tertinggi negara yang menjadi asas kepada kontrak sosial. Dari aspek pendidikan pula,
kerencaman sistem pendidikan zaman British diteruskan selepas kemerdekaan dan
pembentukan Malaysia. Namun begitu, usaha penyeragaman sistem pendidikan telah
dilaksanakan ketika negara di ambang kemerdekaan dengan penubuhan jawatankuasa
mengkaji sistem pendidikan negara bagi tujuan menyatukan kanak-kanak berbilang
bangsa di bawah satu sistem pendidikan iaitu Sistem Pendidikan Kebangsaan yang
menggunakan Bahasa Melayu sebagai bahasa pengantar.

8. Dalam aspek ekonomi, dasar yang diamalkan oleh penjajah British telah
mewujudkan jurang pendapatan antara kawasan bandar dan luar bandar serta jurang
pendapatan antara etnik. Jesteru itu, selepas merdeka dan pebentukan Malaysia,
kerajaan cuba memmperbaiki kepincangan ekonomi dengan memperkenalkan beberapa
langkah pembangunan berencana. Antaranya ialah Rancangan Pembangunan Negara,
Dasar Ekonomi Baru (DEB), Dasar Penswastaan, Wawasan 2020 dan sebagainya.
4.0 Konsep perlembagaan sebagai asas pembinaan jati diri dan negara bangsa
Perlembagaan merupakan sumber undang-undang tertinggi di Malaysia. Ia
mengandungi beberapa unsur penting untuk mewujudkan identiti Malaysia dan
memupuk persefahaman ke arah perpaduan (Abdul Aziz Bari, 2008). Antaranya ialah
bahasa, agama, bidang tugas, serta hak istimewa orang Bumiputera Melayu, Sabah dan
Sarawak. Dalam aspek bahasa, berdasarkan kepada perkara 152 (1), Bahasa Melayu
merupakan bahasa rasmi, namun penggunaan dan pembelajaran bahasa-bahasa lain
tidak dihalang. Contohnya, penggunaan bahasa cina, tamil di media cetak atau
elektronik, di sekolah-sekolah, serta ada subjek bahasa iban, kadazan cina dan tamil di
sekolah.
Dalam aspek agama pula, perkara 3 dalam perlembagaan menyatakan bahawa
Islam sebagai Agama rasmi. Walaupun agama Islam dianggap sebagai agama rasmi,
namun agama-agama lain masih boleh diamalkan secara bebas. Begitu juga dengan
aspek bidang tugas di mana perkara 32, 38 (4) dalam perlembagaan dibentuk bagi
tujuan menentukan kedudukan Raja-Raja Melayu dalam sistem pemerintahan negara.
Dalam aspek hak istimewa pula, ia merujuk kepada hak yang meliputi penjawatan
dalam perkhidmatan awam, biasiswa, pendididkan, dan sebagainya. Selain itu berkaitan
dengan perezaban tanah, perkara ini tidak boleh dilaksanakan jika mengakibatkan
penarikan hak berkaitan terhadap kaum lain. Etnik lain juga diberikan ruang untuk
terlibat dalam perkara yang serupa dengan bilangan yang minoriti.
Secara keseluruhannya, melalui perlembagaan ia berupaya untuk mewujudkan satu
bentuk pemerintahan yang licin dalam negara yang pelbagai etnik di mana sebagai
contohnya, melalui bidang tugas ia dapat mengelak dari berlakunya penyalahgunaan
kuasa oleh pemerintah serta mengawal pergerakan kerajaan dan rakyat. Secara amnya,
adanya perlembagaan sebagai undang-undang tertinggi negara, ia berupaya sebagai
alat untuk menyelesaikan masalah serta menjamin keamanan dan kestabilan negara
sekaligus menjamin hak dan perlindungan semua etnik dengan adil tanpa sebarang
penindasan ke atas etnik lain.

9. 5.0 Usaha ke arah integrasi nasional serta cabaran yang dihadapi dalam usaha
mengekalkan hubungan etnik yang baik
5.1 Usaha ke arah integrasi nasional
Peristiwa 13 Mei pada tahun 1969 telah memberi satu inisiaitif untuk mewujudkan
kesedaran di antara masyarakat yang berbilang kaum dalam negara tentang pentingnya
perpaduan dan integrasi nasional. Antaranya usaha ke arah integrasi nasional ialah :
5.1.1 Politik
Usaha integrasi nasional diambil melalui penggabungan parti-parti politik
melalui Barisan Nasional (Fatimi Hanafi, 2007). Dengan tertubuhnya Barisan
Nasional, ia telah melengkapkan perwakilan dari pelbagai etnik dan kepentingan
dalam parti pemerintah. Pemimpin-pemimpin Barisan Nasional yang terdiri daripada
pelbagai kaum ini telah memberi peluang kepada semua kaum menjalankan
pemerintahan. Keadaan ini telah menunjukkan bahawa tidak wujud diskrimasi kaum
dalam konteks politik Malaysia kerana terdapat perwakilan daripada semua kaum
dalam Barisan Nasional. Kerajaan juga telah mengambil langkah untuk
mengeratkan lagi perpaduan di kalangan negeri-negeri di mana negeri yang kurang
maju seperti Kedah, Perlis, Kelantan dan Terengganu diberi peruntukan
perbelanjaan pembangunan yang lebih berbanding dengan negeri-negeri lain yang
dianggap maju bagi tujuan merapatkan lagi jurang perbezaan ekonomi wilayah.
Kerajaan juga menitikberatkan integrasi antara Semenanjung, Sabah dan
Sarawak dengan penyatuan sistem pendidikan dalam sistem pendidikan
kebangsaan serta memperkukuhkan perhubungan antara Semenanjung, Sabah dan
Sarawak melalui perkhidmatan telekomunikasi, pengangkutan udara dan
perkhidmatan pos yang baik dan membuat lawatan muhibah antara pemimpin
Sabah dan Sarawak dengan pemimpin dari Semenanjung.
5.1.2 Ekonomi
Proses perkembangan ekonomi dirangka untuk membolehkan semua kaum
menyertai semua bidang dan peringkat kegiatan ekonomi. Proses ini telah
dilaksanakan oleh kerajaan menerusi Dasar Ekonomi Baru (DEB). DEB dibentuk
bagi tujuan menghapuskan jurang pendapatan dan pembagunan antara wilayah
serta membasmi kemiskinan dengan meningkatkan pendapatan dan menambah
peluang-peluang pekerjaan untuk semua rakyat Malaysia tanpa mengira kaum.

10. Selepas DEB, ia diteruskan pula dengan Dasar Pembangunan Nasional pada
17 Jun 1991 hingga 2000 oleh Yang Amat Berhormat Dato Seri Dr. Mahathir
Mohamad bagi tujuan perpaduan negara sepertimana Dasar Ekonomi Baru.
Misalnya, salah satu daripada Dasar Pembangunan Nasional adalah dengan
menggalakkan dan memperkukuhkan integrasi nasional dengan prinsip
pembangunan seimbang dan pengagihan ekonomi yang saksama untuk menjamin
keadilan sosial seterusnya memperkukuhkan perpaduan negara.
5.1.3 Sosial
Untuk menyatupadukan rakyat, negara memerlukan satu ideologi iaitu Rukun
Negara di mana ia dapat didefinisikan sebagai Ideologi Negara Malaysia. Rukun
Negara diperkenalkan pada 31 Ogos 1970 selepas tercetusnya peristiwa 13 Mei
1969 dan digubal oleh Majlis Perundangan Negara untuk memupuk integrasi
nasional. Rukun Negara menggariskan 5 prinsip yang harus diikuti dan diamalkan
oleh rakyat (Ismail Baharom, 2000). Tidak dilupakan, ia menyedarkan rakyat
tentang kesan buruk yang menimpa negara akibat tragedi tersebut serta
membolehkan rakyat mengamalkan toleransi dan tatasusila yang mulia.
Usaha ke arah integrasi nasional juga diambil melalui dasar Pendidikan
Kebangsaan. Antara langkah-langkah yang diambil adalah dengan menjadikan
bahasa Melayu sebagai bahasa pengantar di sekolah-sekolah dan institusi
pengajian tinggi, menyediakan sukatan pelajaran yang seragam untuk semua
sekolah serta melaksanakan kegiatan kokurikulum yang sama.
Usaha integrasi nasional juga dipupuk melalui Dasar Kebudayaan negara
yang bermatlamat untuk memupuk perpaduan menerusi satu gaya hidup dan nilai-
nilai yang dipersetujui dan dihayati bersama oleh semua kaum melalui 3 prinsip
yang utama iaitu kebudayaan Kebangsaan Malaysia hendaklah berteraskan
kebudayaan rakyat asal rantau ini, unsur-unsur kebudayaan lain yang sesuai dan
wajar boleh diterima menjadi unsur kebudayaan kebangsaan dan Islam menjadi
unsur penting dalam pembentukan Kebudayaan kebangsaan.
Melalui Skim Rukun Tetangga, Jabatan Perpaduan Negara menggalakkan
kegiatan-kegiatan yang bercorak muhibah atau kejiranan seperti kempen
kebersihan, pertandingan sukan, rondaan keselamatan dan kelas kejiranan di
samping menganjurkan khemah kerja kejiranan bagi mengeratkan persefahaman
dalam kalangan belia serta menanam sifat-sifat kewarganegaraan toleransi dan
semangat perpaduan.

11. 5.2 Cabaran yang dihadapi dalam usaha mengekalkan hubungan etnik yang baik
5.2.1 Perbezaan budaya
Rakyat Malaysia terdiri daripada masyarakat yang berbilang kaum dan
masing-masing mempunyai corak kebudayaannya yang tersendiri. Dengan
perbezaan kebudayaan yang dimiliki, adanya sikap pentingkan diri sendiri dan
masing-masing mengagungkan budaya sendiri menjadi satu racun dalam usaha
mengekalkan hubungan etnik yang pelbagai di Malaysia. Misalnya, sikap masing-
masing mahu mengamalkan budaya sendiri tanpa menghiraukan sensitiviti kaum
lain, tidak menghormati kaum lain, berlainan penggunaan laras bahasa yang sesuai
boleh meninggalkan perspektif negatif terhadap kaum tersebut. keadaan ini
menyukarkan proses perpaduan antara kaum di Malaysia.
5.2.2 Tidak celik ilmu dan buta sejarah
Ramai di antara kita hanya tahu menegakkan itu ini tanpa mengetahui objektif
perjuangan mereka. Kebanyakan dari mereka hanya mengikut arahan dan
bertindak membuta tuli tanpa memikirkan kesannya kepada negara. Mereka hanya
mahukan suara mereka didengari dan diikuti. Tetapi ada baiknya kerana sikap inilah
yang membuatkan penjajah British suatu ketika dahulu amat gerun dengan orang
Melayu. Itu kisah generasi lama, berlainan pula dengan generasi muda zaman ini.
Kebanyakan dari mereka belum pun menamatkan persekolahan, tetapi sudah
pandai bertindak luar kawalan, bukan seperti yang dibataskan sebagai seorang
pelajar. Mereka terlalu muda dan sememangnya hanya belajar sejarah semata-
mata untuk peperiksaan dan bukannya menghayati erti dan sebab perjuangan
tokoh-tokoh pejuang dahulu. Jadi, jati diri itu tidak dapat diserap sepenuhnya dalam
diri mereka.
5.2.3 Pemisahan fizikal
Pemisahan fizikal merupakan kesan daripada dasar pecah dan perintah
British. Ianya menyebabkan sesuatu golongan etnik tidak kenal antara satu sama
lain kerana tidak berpeluang untuk berinteraksi dengan kerap. Keadaan yang sama
juga berlaku ke atas Semenanjung, Sabah dan Sarawak yang dipisahkan oleh Laut
China Selatan. Pemisahan penempatan atau fizikal ini merenggangkan
perhubungan dan interaksi antara etnik dan menghasilkan etnosentrimse. Akhirnya,
wujudnya prasangka dan prejudis terhadap etnik (Abd Rahim Abd Rashid, 2004).

12. 5.2.4 Sistem pendidikan yang berasingan
Setiap etnik menggunakan bahasa sendiri dalam sistem pendidikan. Ini
adalah sistem vernakular. Contohnya, orang Melayu belajar di sekolah Melayu dan
menggunakan Bahasa Melayu, orang Cina belajar di sekolah Cina dan
menggunakan bahasa Cina. Begitu juga dengan etnik India. Sistem persekolahan
yang terpisah menyebabkan integrasi dan persefahaman sukar untuk dipupuk
dalam kalangan murid. Apabila kerajaan memperkenalkan program RIMUP, maka
diharap program ini mampu untuk mengeratkan interaksi dan perpaduan antara
etnik pada usia yang muda (Tan Yao Sua, 2005).
6.0 Rumusan
Secara keseluruhannya, dapatlah dinyatakan bahawa kepelbagaian etnik di negara
kita pada hakikatnya terbentuk sejak sekian lama. Dalam konteks negara kita yang terdiri
daripada masyarakat majmuk ini, adalah bukan mudah untuk memupuk perpaduan dan
integrasi nasional ditambah lagi selain etnik yang pelbagai, pegangan agama, budaya dan
sentiviti setiap susun lapis masyarakat juga adalah berbeza-beza mengikut etnik. Jesteru itu,
dalam memastikan kestabilan dan keharmonian negara masyarakat majmuk ini terjaga,
peranan setiap etnik dalam masyarakatlah yang memainkan peranan penting melalui
adanya penerimaan, sifat menghormati dan tidak memperlekehkan amalan etnik lain.

13. BIBLIOGRAFI
Abdul Aziz Bari. (2008). Perlembagaan Malaysia : Teori dan Praktis. Selangor Darul Ehsan :
ARAH PENDIDIKAN SDN. BHD.
Ahmad Fazullah Md. Zainal Abidin. (2007). Masyarakat Pluralistik Dalam Pembangunan
Hubungan etnik. Kuala Lumpur : Utusan Publications & Distributors Sdn. Bhd.
Ahmad Ali Bin Seman & Warti Bt Kimi. (2013). Hubungan Etnik Di Malaysia. Kuala Lumpur :
Freemind Horizons Sdn. Bhd.
Abd Rahim Abd Rashid. (2004). Patriotisme : Agenda Pembinaan Bangsa. Kuala Lumpur :
Utusan Publications & Distributors Sdn. Bhd.
Ahmad Zaid. (2013). Kepelbagaian Etnik Di Malaysia. Dimuat turun pada 2 Mac 2018,
daripada https://www.slideshare.net/kepelbagaian-etnik-di-malaysia.
Fatimi Hanafi. (2007). Perpaduan Politik Asas Integrasi Nasional Di Malaysia. Kuala Lumpur
: Utusan Publications & Distributors Sdn. Bhd.
Ismail Baharom. (2000). Masyarakat Malaysia Ke Arah integrasi nasional : Satu Kajian Kes
Di Universiti Malaya. Kuala lumpur : Jabatan Antropologi dan Sosiologi, Fakulti
Sastera dan Sains Sosial, Universiti Malaya.
Mohd Rizal Yaakop. (2014). Malaysia Kesepaduan Dalam Kepelbagaian. Dimuat turun pada
2 Mac 2018, daripada https://www.slideshare.net/bab-1-malaysia-kesepaduan-dalam
Kepelbagaian.
Tan Yao Sua. (2005). Buku Panduan : Rancangan Integrasi Murid Untuk Perpaduan
RIMUP. Selangor Darul Ehsan : Penerbit Fajar Bakti Sdn. Bhd.
Wan Hashim. (2011). Hubungan etnik : Konsep Asas. Dimuat turun pada 2 Mac 2018,
daripada https://www.slideshare.net/hubungan-etnik-konsep-asas.
Zakimi. (2013). Hubungan Etnik. Dimuat turun pada 2 Mac 2018, daripada
https://www.slideshare.net/hubungan-etnik-13-mei.