1. BAB 7
CABARAN HUBUNGAN ETNIK
DI MALAYSIA
©MahyuddinKhalid&AshrofZaki, UiTM
CTU553 HUBUNGAN ETNIK
emkay@salam.uitm.edu.my

2. PENGENALAN
2
Hasil Pembelajaran
• Mengenalpasti asas hubungan
antara etnik-etnik di Malaysia
• Mengenalpasti cabarancabaran hubungan etnik di
Malaysia
• Menghuraikan isu-isu penting
dalam konteks cabaran
hubungan etnik di Malaysia
• Menjelaskan faktor-faktor
pembinaan dan acuan jati diri
rakyat Malaysia
7.1
HUBUNGAN ETNIK D
MALAYSIA
7.2
FAKTOR KONFLIK
7.3
CABARAN
HUBUNGAN ETNIK
7.4
FAKTOR KEJAYAAN
KANDUNGAN BAB 7
©eMKAy

3. HUBUNGAN ETNIK DI MALAYSIA
3



Kesepakatan 3 etnik terbesar negara ketika Persekutuan
Tanah Melayu mencapai kemerdekaan pada tahun 1957
membolehkan rakyat menikmati kuasa politik yang
sama rata dengan dasar perkongsian kuasa.
Begitu juga dasar pengagihan kekayaan, pembangunan
masyarakat yang adil di sisi undang-undang, amalan
demokrasi serta kontrak sosial di antara kepelbagaian
kaum menghasilkan keharmonian masyarakat Malaysia.
Konsep perkongsian kuasa, pengagihan pendapatan
negara secara adil, peluang pendidikan yang sama di
antara kaum, kebebasan beragama yang dijamin oleh
perlembagaan negara, perlindungan terhadap kaum
minoriti serta dasar-dasar yang lain, telah dapat
menjamin keharmonian rakyat berbilang kaum dan
etnik di negara kita.
HUBUNGAN ETNIK D
MALAYSIA
FAKTOR KONFLIK
CABARAN
HUBUNGAN ETNIK
FAKTOR KEJAYAAN
©eMKAy

4. HUBUNGAN ETNIK DI MALAYSIA
4
HUBUNGAN ETNIK DI SEMENANJUNG MALAYSIA
HUBUNGAN ETNIK D
MALAYSIA
Zaman Penjajahan
• Penjajahan meninggalkan kesan mendalam terhadap hubungan etnik dan
pembangunan politik Malaysia
• Melalui penjajahan Inggeris, wujud masyarakat perlbagai etnik melalui
kemasukan orang Cina dan India sebagai buruh
• Mereka diasingkan dengan penduduk tempatan dari segi pekerjaan, tempat
tinggal dan sistem persekolahan, dan menyukarkan untuk berinteraksi sesama
kaum.
• Penjajahan Jepun pula mengamalkan dasar pembahagian yang jelas antara
kaum menyebabkan meningkatnya perasaan permusuhan dan akhirnya
mencetuskan pergaduhan antara kaum.
FAKTOR KONFLIK
CABARAN
HUBUNGAN ETNIK
FAKTOR KEJAYAAN
Selepas Perang
• Hubungan etnik dirumitkan lagi dengan penubuhan Malayan Union yang
ditolak oleh Melayu dan diterima oleh kaum Cina dan India terutama
berkaitan dengan isu kewarganegaraan.
©eMKAy

5. HUBUNGAN ETNIK DI MALAYSIA
5
Zaman Darurat hingga Pembentukan Malaysia
• Menjadi semakin rumit selepas darurat diisytiharkan terutama antara kaum
Melayu dan Cina
• Semakin teruk selepas British memperkenalkan rancangan penempatan semula
yang membataskan pergaulan kaum Melayu yang ditempatkan di kampung
Melayu dan Cina di kampung Baru
• Isu utama politik ketika ini seperti penguasaan ekonomi oleh golongan pendatang,
penglibatan Cina dalam politik Tanah Melayu serta perjuangan etnik
mempertahankan budaya, bahasa dan pendidikan.
• Penyatuan etnik dipupuk melalui dasar-dasar kerajaan berkaitan pendidikan dan
ekonomi serta kerjasama politik melalui Perikatan
HUBUNGAN ETNIK D
MALAYSIA
FAKTOR KONFLIK
CABARAN
HUBUNGAN ETNIK
FAKTOR KEJAYAAN
Hubungan Etnik Masa Kini
• Pelaksanaan dasar-dasar awam kerajaan berkaitan sosial, pendidikan dan ekonomi
bagi mengukuhkan hubungan etnik di Malaysia.
• Antaranya melalui Majlis Perpaduan Negara dan Integrasi Nasional, Dasar
Pendidikan Kebangsaan, Gagasan 1Malaysia, Rancangan-Rancangan Ekonomi dan
sebagainya.
©eMKAy

6. HUBUNGAN ETNIK DI MALAYSIA
6
Sabah
• Hubungan etnik dicorakkan oleh penempatan penduduk bumiputera dan bukan
bumiputera serta Bumiputera bukan Islam dan Bumiputera Islam.
• Sistem penempatan dibentuk melalui sistem kepercayaan di kalangan penduduk;
Bumiputera Islam(Bajau,Idahan,Iranun,Sulu,Bisaya,Melayu-Brunei dan Orang Sungai)
dan Bumiputera bukan Islam(Dusun,Murut,Rungus)
• Mengamalkan hubungan etnik yang harmoni kerana penduduk meletakkan keutamaan
kebudayaan dalam urusan kehidupan bermasyarakat berbanding pembezaan
keagamaan serta ikatan kekeluargaan yang lebih kuat berbanding agama.
Sarawak
• Brooke mengamalkan dasar mengasingkan kumpulan etnik mengikut kepentingan
kepada pentadbiran British di Sarawak
• Perhubungan antara etnik-etnik berasaskan ekonomi.
• Mengasingkan setiap kumpulan etnik di Sarawak mengikut petempatan dan pekerjaan
yang berlainan bagi mengelakkan pertelingkahan dan pertumpahan darah yang
membawa kepada pengenalan etnik berdasarkan tempat tinggal.
• Perhubungan etnik semakin baik melalui perkahwinan campur, toleransi
agama, kesedaran melalui pendidikan dan sebagainya
HUBUNGAN ETNIK D
MALAYSIA
FAKTOR KONFLIK
CABARAN
HUBUNGAN ETNIK
FAKTOR KEJAYAAN
©eMKAy

7. KEPERLUAN MEWUJUDKAN HUBUNGAN ETNIK
7
HUBUNGAN ETNIK D
MALAYSIA
Fitrah
kemanusiaan
FAKTOR KONFLIK
Elak dari
bergantung
dengan
kuasa luar
Keperluan
Hubungan
Etnik
CABARAN
HUBUNGAN ETNIK
Tuntutan
keagamaan
FAKTOR KEJAYAAN
Memenuhi
keperluan
hidup
©eMKAy

8. FAKTOR KONFLIK MASYARAKAT MALAYSIA
8
• Perbezaan dalam unsur-unsur kebudayaan seperti
bahasa, agama dan adat resam.
• Timbulnya jarak sosial antara anggota masyarakat kerana
kurang interaksi.
• Perbezaan pekerjaan dan tempat tinggal.
• Prasangka dan prejudis yang menebal.
• Keengganan anggota masyarakat untuk membuka dunia sosial
kepada masyarakat lain dan kecenderungan untuk
mengekalkan identiti masing-masing.
• Dominasi sesuatu kaum dalam bidang-bidang tertentu seperti
politik atau perniagaan.
• Bilangan anggota masyarakat majoriti dan minoriti lebih
kurang sama.
HUBUNGAN ETNIK D
MALAYSIA
FAKTOR KONFLIK
CABARAN
HUBUNGAN ETNIK
FAKTOR KEJAYAAN
©eMKAy

9. CABARAN HUBUNGAN ETNIK
9
POLITIK
HUBUNGAN ETNIK D
MALAYSIA
FAKTOR KONFLIK
EKONOMI
CABARAN
HUBUNGAN ETNIK
CABARAN
HUBUNGAN ETNIK
FAKTOR KEJAYAAN
SOSIAL
AGAMA DAN
BUDAYA
©eMKAy

10. POLITIK
10
 Politik
Perkauman:
 Setiap kaum
di Malaysia diwakili oleh parti politik
masing-masing.
 Menyuara, menjaga serta memperjuangkan kepentingan
dan kelangsungan kaum masing-masing.
 Sukar menerima pemimpin dari kaum lain.
 Mengukuhkan semangat perkauman yang menebal.
HUBUNGAN ETNIK D
MALAYSIA
FAKTOR KONFLIK
CABARAN
HUBUNGAN ETNIK
FAKTOR KEJAYAAN
©eMKAy

11. EKONOMI
11
 Dominasi
Sektor Ekonomi:
 Jurang yang
luas dari segi penguasaan ekonomi dan
ketidakseimbangan pendapatan.
 Tiap-tiap etnik berusaha untuk mendapatkan hak dan
keuntungan yang lebih besar daripada pertumbuhan
ekonomi dan peluang ekonomi yang wujud.
 Perbezaan Pekerjaan:
 Menghalang interaksi
yang lebih kerap.
 Interaksi berlaku di kalangan etnik yang sama.
 Semangat perkauman terus menebal.
HUBUNGAN ETNIK D
MALAYSIA
FAKTOR KONFLIK
CABARAN
HUBUNGAN ETNIK
FAKTOR KEJAYAAN
©eMKAy

12. SOSIAL
12

Pemisahan Fizikal




Sistem Pendidikan yang Berasingan



Setiap golongan etnik mempunyai sistem pendidikan yang
tersendiri
Sistem persekolahan yang memisahkan pelajar mengikut bahasa
ibunda menyebabkan interaksi berkisar dikalangan etnik sendiri
sahaja
Polarisasi dalam Kalangan Pelajar


Akibat dasar pecah perintah British.
Merenggangkan hubungan dan menyukarkan interaksi.
Memperkuatkan perasaan kekitaan dan etnosentrisme.
HUBUNGAN ETNIK D
MALAYSIA
FAKTOR KONFLIK
CABARAN
HUBUNGAN ETNIK
FAKTOR KEJAYAAN
Keterasingan di peringkat sekolah rendah, kerenggangan di sekolah
menengah serta di Institusi Pengajian Tinggi menyukarkan proses
hubungan etnik di Malaysia
Kontrak Sosial

Kontrak Sosial yang menjadi asas dalam pembinaan masyarakat
Malaysia seringkali di pertikaikan
©eMKAy

13. AGAMA, ADAT ISTIADAT & BUDAYA
13

Setiap etnik mempunyai agama, adat istiadat
bahasa dan kebudayaan yang berlainan:
 Mudah
terjadinya konflik.
 Setiap kaum terus menebal dengan bahasa dan
kebudayaan mereka sendiri.
 Mengutamakan anggota dari etnik yang sama
dalam mendapatkan pekerjaan, memilih sahabat
dan mencari teman hidup.
HUBUNGAN ETNIK D
MALAYSIA
FAKTOR KONFLIK
CABARAN
HUBUNGAN ETNIK
FAKTOR KEJAYAAN
©eMKAy

14. FAKTOR KEJAYAAN PEMBINAAN MASYARAKAT MALAYSIA
14
Keazaman politik (Political
Will)
HUBUNGAN ETNIK D
MALAYSIA
Golongan sasaran yang
dikenalpasti (Critical Mass)
FAKTOR KONFLIK
Kekukuhan Ekonomi
CABARAN
HUBUNGAN ETNIK
Peranan Islam
FAKTOR KEJAYAAN
MASYARAKAT MALAYSIA
Wawasan yang dikongsi
(Shared Vision)
Penggunaan Sains dan
Teknologi (S&T)
©eMKAy

15. 15
 Pemimpin ada
niat untuk menginstitusikan
hubungan etnik.
 Niat ini dicetuskan oleh kesedaran tentang
pentingnya hubungan etnik.
 Dari sini akan tercetus kemahuan serta aktiviti
dalam bentuk pelan tindakan yang berkesan.
HUBUNGAN ETNIK D
MALAYSIA
FAKTOR KONFLIK
CABARAN
HUBUNGAN ETNIK
FAKTOR KEJAYAAN
©eMKAy

16. 16

Adanya badan induk yang menjadi faktor
pemangkin kepada semua program hubungan
etnik dan integrasi yang melibatkan critical mass
seperti Jabatan Perpaduan Negara & Integrasi
Nasional (JPNIN) dan Institut Kajian & Latihan
Integrasi Nasional (IKLIN).
HUBUNGAN ETNIK D
MALAYSIA
FAKTOR KONFLIK
CABARAN
HUBUNGAN ETNIK
FAKTOR KEJAYAAN
©eMKAy

17. 17


Faktor ekonomi memainkan peranan penting
dalam menentukan kejayaan hubungan etnik di
Malaysia. Pengajarannya ialah peristiwa 13 Mei
1969.
Hubungan etnik dan integrasi hanya boleh
terhasil jika keperluan asas untuk survival
manusia dipenuhi.
HUBUNGAN ETNIK D
MALAYSIA
FAKTOR KONFLIK
CABARAN
HUBUNGAN ETNIK
FAKTOR KEJAYAAN
©eMKAy

18. 18



Islam telah memberi pengaruh yang mendalam
dalam pertumbuhan dan perkembangan
Tamadun Malaysia.
Dengan majoriti penduduk beragama Islam,
maka sewajar Islam menjadi asas hubungan
etnik dan integrasi nasional kerana ia serasi
dengan majoriti penduduk dan minoritinya.
Sebagai agama rasmi, Islam mestilah dihormati
kerasmiannya namun ia tidak menghalang
kebebasan beragama.
HUBUNGAN ETNIK D
MALAYSIA
FAKTOR KONFLIK
CABARAN
HUBUNGAN ETNIK
FAKTOR KEJAYAAN
©eMKAy

19. 19


Mestilah mempunyai visi yang sama tentang
hala tuju dan hasil integrasi yang diingini.
Gagasan 1Malaysia dan Wawasan 2020 harus
dijadikan salah satu paksi terpenting pada
keseluruhan gagasan hubungan etnik dan
integrasi nasional negara ini.
HUBUNGAN ETNIK D
MALAYSIA
FAKTOR KONFLIK
CABARAN
HUBUNGAN ETNIK
FAKTOR KEJAYAAN
©eMKAy

20. 20

Penggunaan Mykad untuk mengatasi masalah
imigresen, interaksi virtual dengan penggunaan
teknologi tanpa wayar 3G, penerbangan yang
lebih murah daripada Air Asia dan rangkaian
sosial seperti Facebook dapat menangani
masalah hubungan etnik dan integrasi nasional.
HUBUNGAN ETNIK D
MALAYSIA
FAKTOR KONFLIK
CABARAN
HUBUNGAN ETNIK
FAKTOR KEJAYAAN
©eMKAy

21. PENGUKUHAN
21

Bincangkan EMPAT (4) cabaran hubungan etnik di Malaysia

Huraikan TIGA (3) ciri asas untuk mengurangkan masalah polarisasi
kaum yang terdapat dalam Dasar Kebudayaan Kebangsaan

Bincangkan TIGA (3) kesan pengabaian hubungan antara etnik dalam
menjalinkan perpaduan dan keharmonian masyarakat Malaysia.

TIGA (3) pengajaran akibat daripada peristiwa 13 Mei 1969.

TIGA (3) cabaran pembentukan masyarakat berintegrasi di Malaysia.

Bincangkan EMPAT (4) cabaran hubungan etnik.

Huraikan TIGA (3) Dasar Negara dalam menyelesai cabaran hubungan
etnik.

HUBUNGAN ETNIK D
MALAYSIA
Jelaskan TIGA (3) pelan tindakan dalam menangani masalah
perpaduan di kalangan masyarakat.
FAKTOR KONFLIK
CABARAN
HUBUNGAN ETNIK
FAKTOR KEJAYAAN
©eMKAy