1. CHAPTER 4
สื่อการเรียนรู้

2. สถานการณ์ปัญหา
สมมติว่าในขณะนี้คุณเป็นนักศึกษาฝึกสอนโดยทาการสอนที่โรงเรียนสาระวิทยา หลังจากที่คุณสอนมาได้ระยะหนึ่งแล้ว คุณก็สังเกตเห็นว่านักเรียนมีลักษณะต่างๆ ดังนี้ ด.ญ.ปนัดดา เป็นคนขยัน ชอบอ่านหนังสือมาก เธอบอกว่าชอบทาความเข้าใจเนื้อหา จากการอ่านหนังสือ หรือเอกสารมากกว่า ฟังครูอธิบาย ด.ช.เรียงชัย เป็นคนที่ชอบเรียนรู้สิ่งแปลกใหม่ ชอบค้นคว้า ชอบสิ่งที่ตื่นตาตื่นใจและท้า ทายความสามารถ เพราะยิ่งท้าทายและตื่นตามากเท่าไหร่ ยงจดจ่อกับสิ่งนั้นมากและทาให้เกิดการ เรียนรู้สิ่งเหล่านั้นได้ดี ด.ช. มรกต เป็นคนที่ขาดจินตนาการ ถ้าไม่ได้เรียนจากการมองเห็นภาพหรือของจริง เวลาครูสอนในชั้นนึกภาพตามไม่ทัน ส่งผลทาให้เขาเรียนรู้ได้ช้าและไม่ทันเพื่อน ด.ญ. สะรีรัตน์ เป็นคนที่ไม่ชอบศึกษาจากหนังสอที่เป็นข้อความหรือตัวอักษร เพราะใน เวลาเรียนเขาจะตั้งใจฟังครูอธิบายเนื้อหา ทาความเข้าใจและพยายามจับประเด็นที่สาคัญให้ได้ใน ขณะที่เรียน เช่น กระบวนการในการแก้โจทย์ เขาจะต้องเข้าใจตอนนั้น โดยไม่ต้องกลับไปอ่าน หนังสืออีก เป็นต้น

3. ภารกิจ…
1. นักศึกษาจะนาความรู้เรื่องสื่อการสอน ไป ใช้ในการจัดการเรียนรู้อย่างไรเพื่อสนับสนุนวิธีการ เรียนรู้และพัฒนาศักยภาพของนักเรียนแต่ละคนให้ มีประสิทธิภาพโดยสื่อที่นามาใช้นั้นต้องสนองตอบ ต่อการจัดการเรียนรู้ที่เน้นผู้เรียนเป็นศูนย์กลาง โดย ให้นักเรียนเป็นผู้สร้างความรู้เองด้วย
2. ในปัจจุบันนี้จะพบคาว่า "สื่อการ สอน" กับคาว่า "สื่อการเรียนรู้" ในฐานะที่ นักศึกษาจะก้าวออกไปเป็นครูยุคใหม่ที่มี คุณภาพ ให้อธิบายว่า สองคานี้ เหมือน หรือมีความแตกต่างกันอย่างไร
3. ออกแบบสื่อการเรียนรู้ที่ สอดคล้องกับสาระการเรียนรู้ของ ท่าน

4. 1. นักศึกษาจะนาความรู้เรื่องสื่อการสอน ไปใช้ในการจัดการเรียนรู้อย่างไรเพื่อสนับสนุนวิธีการ เรียนรู้และพัฒนาศักยภาพของนักเรียนแต่ละคนให้มีประสิทธิภาพโดยสื่อที่นามาใช้นั้นต้องสนองตอบ ต่อการจัดการเรียนรู้ที่เน้นผู้เรียนเป็นศูนย์กลาง โดยให้นักเรียนเป็นผู้สร้างความรู้เองด้วย
สื่อการสอน หมายถึงวัสดุ เครื่องมือและเทคนิควิธีการที่ผู้สอนนามาใช้ประกอบการเรียนการสอน เพื่อให้ผู้เรียนเกิดการเรียนรู้ได้อย่างมีประสิทธิภาพจากนิยามความหมายของสื่อการสอนที่กล่าวมา ข้างต้น อาจจะยังไม่สอดคล้อง กับความเปลี่ยนแปลงของกระบวนทัศน์เกี่ยวกับการศึกษาที่เปลี่ยนไป เพราะความสาคัญ ของสื่อการสอนยังเป็นเพียงตัวกลางที่ถ่ายทอดเนื้อหาหรือความรู้เท่านั้น ดังนั้น นิยาม ความหมายของสื่อการสอนตามหลักสูตรการศึกษาขั้นพื้นฐาน ปีพุทธศักราช 2544 จะ ปรับเปลี่ยนเป็น “สื่อการเรียนรู้” สื่อการเรียนรู้หมายถึง ทุกสิ่งทุกอย่างรอบตัวผู้เรียนที่ช่วยให้ผู้เรียน เกิดการเรียนรู้เช่นคน สัตว์ สิ่งของ ธรรมชาติ รวมถึงเหตุการณ์ หรือ แนวความคิด โดยมุ่งเน้นส่งเสริม การค้นคว้า หรือ การแสวงหาความรู้ด้วยตนเอง ช่วยให้ผู้เรียนสามารถเรียนรู้ได้อย่างต่อเนื่องตลอด ชีวิต

5. สื่อการสอนที่จะสนับสนุนวิธีการเรียนรู้และพัฒนา ศักยภาพของนักเรียน มีดังนี้
- สื่อสิ่งพิมพ์ เอกสารประกอบการเรียน ที่จัดทาโดยมีเรื่องราว หัวข้อ และ รูปแบบการจัดวางที่เป็นระเบียบ สามารถใช้ได้กับทุกสภาพแวดล้อมที่มี แสง พกติดตัวได้สะดวก - สื่อเทคโนโลยี การนาเทคโนโลยีสารสนเทศ เช่น สื่อมัลติมีเดีย ที่นาเสนอ ภาพเคลื่อนไหว ภาพจริง ตลอดจนเสียงประกอบ วีดิทัศน์ อินเตอร์เน็ต - สื่อที่เป็นกิจกรรม/กระบวนการ มีการจัดให้ผู้เรียนได้ร่วมกันแก้ปัญหา เพื่อฝึกระบวนการคิดและการปฏิบัติ จัดทาโครงงาน ค้นหาความรู้ด้วยตนเอง เช่น เกม หรือการทดลองต่างๆ

6. - สื่อบุคคล ครูที่ทาหน้าที่เป็นผู้ส่งสาร ครูสามารถอธิบาย เนื้อหาความรู้ไปสู่ผู้เรียนได้อย่างชัดเจนและถูกต้อง - สื่อวัสดุอุปกรณ์ รูปภาพ แผนภูมิ ตาราง อุปกรณ์การทดลองที่จะให้เด็กใช้ใน การเรียน

7. จากสื่อการสอนข้างต้น ทาให้สามารถนาไปใช้ในการจัดการเรียนรู้ เพื่อสนับสนุนวิธีการ เรียนรู้และพัฒนาศักยภาพของนักเรียนแต่ละคนให้มีประสิทธิภาพ คือ
ด.ญ.ปนัดดา ใช้สื่อสิ่งพิมพ์ที่เป็นเนื้อหา เพื่อให้ได้ทา ความเข้าในเนื้อหาจากการอ่านด้วยตนเอง และในเอกสาร จะมีการตั้งปัญหาเพื่อให้นักเรียนได้คิดและลงมือกระทา อย่างตื่นตัว  ด.ช.มรกต ใช้สื่อวัสดุอุปกรณ์ เพื่อจะได้มีของจริงที่ มองเห็นภาพได้อย่างทันที เช่น หุ่นจาลอง แผนภูมิ ตาราง โดยจะทาให้เรียนรู้และเกิดความเข้าใจได้ง่ายขึ้น

8. ด.ญ.สะรีรัตน์ ใช้สื่อบุคคลประกอบการสอน คือ ครูทา หน้าที่ในการถ่ายทอดความรู้ อีกทั้งครูจะให้นักเรียน ได้แก้โจทย์ปัญหาเพื่อพัฒนาศักยภาพทางการคิด ซึ่งเป็นการสร้างความรู้ด้วยตนเอง
ด.ช.เรียงชัย ใช้สื่อเทคโนโลยี เช่น สื่อจาพวกมัลติมีเดีย ที่นาเสนอภาพเคลื่อนไหว ภาพจริง เสียงประกอบที่ ชัดเจน เพื่อให้ผู้เรียนได้เรียนรู้สิ่งที่แปลกใหม่ และ ท้าทายความสามารถ จะทาให้เด็กเกิดความสนใจและ เกิดการเรียนรู้ได้ดี

9. การทากิจกรรมในชั้นเรียน ใช้สื่อกิจกรรม/กระบวนการ คือให้นักเรียนได้สามารถฝึกกระบวนการคิด และ แก้ปัญหาได้ตนเอง มีการร่วมมือกันภายในกลุ่ม ลงมือกระทาด้วยตนเอง โดยเปิดให้ผู้เรียนได้วางแผน ดาเนินการ และประเมินตนเองได้ อีกทั้งจะนาสื่อต่างๆ มาประกอบเพื่อที่จะนามาสู่การหยั่งรู้ในปัญหา และการแก้ปัญหา หรือการได้มาซึ่งความรู้ที่ตนเองสร้างขึ้น

10. 2. ในปัจจุบันนี้จะพบคาว่า "สื่อการสอน" กับคาว่า "สื่อการเรียนรู้" ในฐานะที่นักศึกษาจะก้าวออกไป เป็นครูยุคใหม่ที่มีคุณภาพ ให้อธิบายว่า สองคานี้ เหมือนหรือมีความแตกต่างกันอย่างไร
ความหมาย สื่อการสอน หมายถึงวัสดุ เครื่องมือและเทคนิควิธีการที่ผู้สอนนามาใช้ ประกอบการเรียนการสอนเพื่อให้ผู้เรียนเกิดการเรียนรู้ได้อย่างมีประสิทธิภาพ สื่อการเรียนรู้ หมายถึง เครื่องมือที่ออกแบบโดยบูรณาการกับวิธีการ จัดการเรียนรู้ที่กระตุ้นให้เกิดการพัฒนาศักยภาพทางปัญญา (Cognitive tools) ตลอดจนกระตุ้นให้เป็นผู้แสวงหาความรู้และมีทักษะในการสร้างความรู้ ด้วยตนเอง เพื่อมุ่งส่งเสริมให้ผู้เรียนมีโอกาสเรียนรู้ด้วยตนเอง ส่งเสริมการสร้าง ความรู้ ความเข้าใจ ความรู้สึก เพิ่มพูนทักษะและประสบการณ์โดยเครื่องมือ เหล่านั้นอาจเป็นทุกสิ่งทุกอย่างรอบตัวผู้เรียนที่ช่วยให้ผู้เรียนเกิดการเรียนรู้

11. ลักษณะที่เหมือนกันของ สื่อการสอนและสื่อการเรียนรู้
ลักษณะที่เหมือนกันของ สื่อการสอนและสื่อการเรียนรู้คือ ในชั้น เรียนจะประกอบไปด้วย วัสดุ อุปกรณ์ เทคโนโลยีสารสนเทศ วิธีการ และมี ความมุ่งหวังที่จะให้ผู้เรียนเกิดความรู้ ความเข้าใจ เหมือนกัน

12. ลักษณะที่แตกต่างกันของ สื่อการสอนและสื่อการเรียนรู้
ประเด็น
สื่อการสอน
สื่อการเรียนรู้
กระบวนทัศน์การ จัดการเรียนรู้
เน้นครูเป็นศูนย์กลาง
การสอน สื่อการ สอน
เน้นผู้เรียนเป็นศูนย์กลาง
การเรียนรู้ สื่อการเรียนรู้
บทบาทต่อการเรียนรู้
มุ่งเน้นการถ่ายทอดเนื้อหา ความรู้จากผู้สอนไปยัง ผู้เรียน
มุ่งเน้นการให้ผู้เรียนมี ปฏิสัมพันธ์เพื่อสร้าง กระบวนการเรียนรู้ด้วย ตนเอง
การออกแบบ
บรรจุเนื้อหา ความรู้ และ ทักษะ รวมทั้งประสบการณ์
ส่งเสริมการคิด การแสร้าง ความรู้และการแก้ปัญหา

13. 3. ออกแบบสื่อการเรียนรู้ที่สอดคล้องกับสาระการเรียนรู้ของท่าน
- หนังสือเรียนคณิตศาสตร์ควรมีสีสันสวยงาม น่าสนใจ - มีการจัดทาเอกสารประกอบในส่วนที่สาคัญ เช่น แม่ สูตรคูณ สูตรคณิตศาสตร์ เป็นต้น - แบบฝึกทักษะทางคณิตศาสตร์ ที่ให้นักเรียนได้ใช้ กระบวนการคิดในการแก้โจทย์ปัญหาต่างๆ
สื่อสิ่งพิมพ์

14. - นาเสนอวีดีทัศน์ในชั้นเรียนที่มีเกี่ยวข้องกับเนื้อหาที่เรียน เช่น วีดี ทัศน์ในชั้นเรียนญี่ปุ่น เพื่อให้นักเรียนได้ใช้กระบวนการคิดที่ครูตั้ง คาถามให้ ซึ่งเป็นคาถามปลายเปิด ทาให้นักเรียนเกิดความคิดที่ หลากหลาย - การทาสื่อด้วยโปรแกรม PowerPoint จะทาให้นักเรียนเห็น ภาพได้อย่างชัดเจน - มีการใช้อินเตอร์เน็ตภายในชั้นเรียนเพื่อให้นักเรียนเข้าใจในเนื้อหา มากยิ่งขึ้น
สื่อ เทคโนโลยี

15. - ควรมีใบงานให้นักเรียนได้ฝึกกระบวนการคิดของตนเอง - ครูมอบหมายปัญหา ให้นักเรียนได้ร่วมกันแก้ปัญหาโดยใช้ กระบวนการกลุ่ม - มีเกมทางคณิตศาสตร์ เช่น เกมซูโดกุ การสร้างรูปเรขาคณิต จากอุปกรณ์ที่ครูเตรียมไว้ และอื่นๆ - การมอบหมายโครงงานคณิตศาสตร์ให้นักเรียนไปศึกษาหา ความรู้เพิ่มเติม และนามาอภิปรายให้เพื่อนในชั้นเรียนได้ฟัง
สื่อกิจกรรม/ กระบวนการ

16. - ครู เป็นผู้ถ่ายทอดเนื้อหาทางคณิตศาสตร์และเป็นผู้ที่มี ความรู้ในเนื้อหาวิชาคณิตศาสตร์เป็นอย่างดี - วิทยากร มีการเชิญผู้เชี่ยวชาญด้านคณิตศาสตร์หรือกลุ่ม นักศึกษามาแนะนาให้ความรู้ และจัดกิจกรรมการเรียนการ สอนให้กับนักเรียน
สื่อบุคคล

17. - สภาพแวดล้อมในห้องเรียน มีการจัดป้ายนิเทศที่ เกี่ยวข้องกับวิชาคณิตศาสตร์ เช่น บทนิยาม และ ทฤษฎีต่างๆ รูปและประวัติของนักคณิตศาสตร์ - สภาพแวดล้อมนอกห้องเรียน คือ การใช้ ชีวิตประจาวัน เช่น การใช้จ่ายเงิน
สื่อธรรมชาติ และ สิ่งแวดล้อม

18. - มีแผนภูมิรูปต่างๆ ตาราง สถิติ ที่แสดงถึงข้อมูลทาง คณิตศาสตร์ - อุปกรณ์ประกอบการเรียนรู้ เช่น อุปกรณ์เรขาคณิตที่ ให้นักเรียนเห็นของจริงและสัมผัสได้
สื่อวัสดุ อุปกรณ์

19. สมาชิกในกลุ่ม
นางสาวพรพิมล จันทร์สว่าง 563050111-3
นางสาวรติยากร คชา 563050126-0
นางสาวศินารักษ์ สุขโต 563050140-6
นางสาวนิดาวรรณ เพียสุพรรณ 563050370-9