SlideShare a Scribd company logo
บทที่ 2 การเปลี่ยนแปลงของเทคโนโลยีการศึกษา16




การเปลี ่ ย นแปลงของ
เทคโนโลยี ก ารศึ ก ษา
บทที ่ 2 การเปลี ่ ย นแปลงของเทคโนโลยี ก ารศึ ก ษา 17




การเปลี ่ ย นแปลงของ
เทคโนโลยี ก ารศึ ก ษา
                                         บทที ่
                                          2
บทที ่ 2 การเปลี ่ ย นแปลงของเทคโนโลยี ก ารศึ ก ษา 18


โครงร่ า งเนื ้ อ หาของบท                     คำ า สำ า คั ญ
   1. การเปลี่ยนแปลงโฉมหน้าทางการ             • ผู้เรียนเป็น
      ศึกษา                                       ศูนย์กลาง
   2. การเปลียนแปลงของผูเรียน
              ่           ้                   •   ปฏิรูปการ
   3. การเปลี่ยนแปลงมาสู่การเรียนที่เน้นผู้       เรียนรู้
      เรียนเป็นศูนย์กลาง                      •   ทักษะการคิด
วั ต ถุ ป ระสงค์ ก ารเรี ย นรู ้                  ในระดับสูง
    1. อธิบายการเปลี่ยนกระบวนทัศน์ของ         •   การเรียนรู้
      เทคโนโลยีและสื่อการศึกษาในด้าน              อย่างตื่นตัว
      ต่างๆได้                              •     การเรียนรู้
   2. วิเคราะห์ผลกระทบของการ                      แบบรอรับ
      เปลี่ยนแปลงทางเทคโนโลยีและสือการ •
                                      ่           เครื่องมือทาง
      ศึกษาได้                                    ปัญญา
   3. วิเคราะห์ถึงเทคโนโลยีและสื่อการ
      ศึกษาที่สอดคล้องกับผู้เรียนเป็นสำาคัญ
      ได้
กิ จ กรรมการเรี ย นรู ้
    1. ผู้สอนให้มโนทัศน์เชิงทฤษฎี หลักการ
      เรื่องการเปลี่ยนแปลงของเทคโนโลยี
      การศึกษา
   2. นักศึกษาแบ่งเป็นกลุ่มย่อย กลุ่มละ 3
      คน ศึกษาจากสิ่งแวดล้อมทางการ
      เรียนรู้บนเครือข่าย
      http://ednet.kku.ac.th/~sumcha/web-23
      0301/ โดยศึกษาสถานการณ์ปัญหา
      บทที่ 2 วิเคราะห์ทำาความเข้าใจค้นหา
      คำาตอบจากเอกสารประกอบการสอน
      และแหล่งเรียนรู้บนเครือข่ายและร่วม
      กันสรุปคำาตอบ และนำาเสนอในรูปแบบ
      Power point
   3. นักศึกษาร่วมกันสรุปองค์ความรู้และ
      แลกเปลี่ยนความคิดเห็น โดยผู้สอนตั้ง
      ประเด็น และอธิบายเพิ่มเติม
บทที ่ 2 การเปลี ่ ย นแปลงของเทคโนโลยี ก ารศึ ก ษา 19




สถานการณ์ ป ั ญ หา(Problem-based learning)
       ครูสมศรีเป็นครูสอนวิชาสังคมศึกษา เป็นผู้มีความรู้และมี
ความเชี่ยวชาญในด้านนี้เป็นอย่างดี โดยวิธีการสอนนักเรียนใน
แต่ละครั้ง ครูสมศรีมักจะสอนหรือบรรยายให้นักเรียนจำา และสื่อ
การสอนที่นำามาใช้ในประกอบการสอน
ก็เป็นในลักษณะที่เน้นการถ่ายทอด
ความรู้ด้วย ไม่ว่าจะเป็นหนังสือเรียน,
การสอนบนกระดาน หรือแม้กระทั่ง
วิดีโอที่นำามาเปิดให้นักเรียนได้เรียน
โดยครูสมศรีมีความเชื่อที่ว่า การสอน
ที่ดีและมีประสิทธิภาพนั้น คือสามารถ
ทำาให้นักเรียนสามารถจำาเนื้อหา เรื่อง
ราวในบทเรียนให้ได้มากที่สุด ส่วน
นักเรียนของครูสมศรีก็เป็นประเภทที่ว่ารอรับเอาความรู้จากครูแต่
เพียงอย่างเดียว ดำาเนินกิจกรรมการเรียนตามที่ครูกำาหนด
ทั้งหมด เรียนไปได้ไม่นานก็เบื่อ ไม่กระตือรือร้นที่จะหาความรู้
จากที่อื่นเพิ่มเติม ครูให้ทำาแค่ไหนก็ทำาแค่นั้นพอ
       ซึ่งจากวิธีการสอนของครูสมศรีและลักษณะของนักเรียนที่
กล่าวมาทั้งหมด ได้ส่งผลให้เกิดปัญหาขึ้นคือ เมื่อเรียนผ่านมาได้
ไม่นานก็ทำาให้ลืมเนื้อหาที่เคยเรียนมา ไม่สามารถคิดได้ด้วย
ตนเองและไม่สามารถที่จะนำามาใช้แก้ปัญหาในชีวิตประจำาวันได้
ภารกิ จ
       1 . วิเคราะห์แนวคิดวิธีการจัดการเรียนการสอน และการ
ใช้สื่อการสอนของครูสมศรี ตลอดจนวิธีการเรียนรู้ของนักเรียน
ว่าสอดคล้องกับยุคปฏิรูปการศึกษาที่เน้นผู้เรียนเป็นสำาคัญหรือ
ไม่ พร้อมทั้งให้เหตุผลประกอบ
       2. วิเคราะห์เกี่ยวกับการเปลี่ยนแปลงทางการศึกษามาสู่ยุค
ปฏิรูปการเรียนรู้ว่ามีการเปลี่ยนแปลงทางด้านใดบ้าง พร้อมทั้ง
อธิบายเหตุผลสนับสนุน
       3. ปรับวิธีการสอนและวิธีการใช้สื่อการสอนของครูสมศรี
ให้เหมาะสมกับยุคปฏิรูปการศึกษาที่เน้นผู้เรียนเป็นสำาคัญ
บทที ่ 2 การเปลี ่ ย นแปลงของเทคโนโลยี ก ารศึ ก ษา 20
บทที ่ 2 การเปลี ่ ย นแปลงของเทคโนโลยี ก ารศึ ก ษา 21




         การเปลี ่ ย นแปลง                       การเปลี ่ ย นแปลง
         โฉมหน้ า ทางการ                             ผู ้ เ รี ย น
             ศึ ก ษา



                                   สาระ
                                  สำ า คั ญ
                                  ในบท


                           การเปลี ่ ย นแปลง
                           มาสู ่ ก ารเรี ย นที ่
                           เน้ น ผู ้ เ รี ย นเป็ น



การเปลี่ ย นแปลงโฉมหน้ าทางการศึ ก ษา (The C hanging Face of
E d ucation)
       แนวคิ ด ดั ้ ง เดิ ม เกี ่ ย วกั บ การเรี ย นและการสอน ถ้า
ย้อนคิ ดถึ งห้ องเรี ยนแบบเก่ าโดยส่ ว นใหญ่ จะมี ลั กษณะเป็ น ห้ อ งที่
ประกอบด้ ว ย โต๊ะเรี ยนและเก้ าอี้ เรี ยงเป็ น แถว การเรี ยนการสอน
จะมี ครู ยื นอยู่ หน้ าชั้ นเรี ยน และ ถ่ายทอดเนื้ อ หา ในขณะที่ ผู้ เรี ยน
นั่งฟั งและรอรั บความรู้ จากครู ตามแนวความคิ ด นี้ ครู จะเป็ น ผู้ ที่
ดำาเนิ นการ กำา กับควบคุ มวางแผน ดำาเนิ นการและประเมิ น ผล
พฤติ กรรมของผู้ เรีย น ซึ่งน่าจะเป็ นการสอนที่ ผู้ เรี ยนไม่ สามารถ
คิดเกิ นกว่ าข้ อ มู ลที่ ครู จั ดให้ ในบางครั้ งอาจเป็ น การเรี ย นโดย "
เน้ น ทั ก ษะการจดจำ า ” ท่ อ งจำ า อย่ า งเดี ย วเท่ า นั ้ น (Rote
Learning) (Newby, T.J. and Others, 2000)
         แนวคิ ด ใหม่ เ กี ่ ย วกั บ การเรี ย นและการสอน ใน
ปัจจุ บั นกระแสการเปลี่ ยนแปลงด้ านต่ างๆ เกิดขึ้ นอย่ างรวดเร็ ว
ไม่ว่ าจะเป็ นความก้ าวหน้ าทางด้ านวิ ทยาศาสตร์ และเทคโนโลยี ที่
ได้เข้ ามามี อิ ทธิ พล ต่อการดำา เนิ นชี วิ ตของมนุ ษ ย์ เราอย่ างมาก
และจะทวี ความสำา คั ญยิ่ งขึ้ น "การศึ ก ษาจึ ง ต้ อ งเป็ น พลวั ต ร"
บทที ่ 2 การเปลี ่ ย นแปลงของเทคโนโลยี ก ารศึ ก ษา 22


นั่นคือ ต้องปรับเปลี่ยนให้ทันและสอดคล้องกับ กระแสการ
เปลี่ยนแปลงของชาติและสังคมโลกอยู่ตลอดเวลา ซึ่งสภาพสังคม
ที่เป็นอยู่ในทุกวันนี้ บุคคลที่จะ
อยู่รอดในสังคมอย่างมีความ
สุขจะต้องเป็นผู้มีประสิทธิภาพ
ของความเป็นมนุษย์ที่สมบูรณ์
ต้องรู้จักคิด รู้จักทำาเป็น รู้จัก
แก้ปัญหาได้ และปฏิบัติในวิถี
ทาง ที่ถูกต้องเหมาะสม จึง
จำาเป็นต้องให้การศึกษาที่มี
คุณภาพโดยจัดกระบวนการ
เรียนรู้ที่ใช้เทคโนโลยีและสารสนเทศต่างๆให้เป็นประโยชน์
        การจัดการศึกษาในทุกๆ แห่ง จึงไม่ควรลืมเป้าหมายอัน
แท้จริง คือ การพัฒนาความเป็นมนุษย์ในทุกๆ ด้าน ไม่ใช่เฉพาะ
ในแง่ความรู้ และทักษะทางวิชาชีพเท่านั้น แต่เราต้องจัดการ
ศึกษาที่ให้ทั้งความรู้พื้นฐานที่จะเป็นบันไดในการศึกษาวิชาอื่นๆ
และความรู้พื้นฐานเกี่ยวกับความเป็นมนุษย์ นั่นก็คือ เราควรต้อง
คำานึงถึงการเตรียมมนุษย์ให้มีคุณภาพอย่างรอบด้าน ให้ ค ิ ด
เป็ น แก้ ป ั ญ หาเป็ น และสามารถศึ ก ษาด้ ว ยตนเองได้ ดัง
พระราชบัญญัติการศึกษาแห่งชาติพุทธศักราช 2542 ซึ่งปัจจุบัน
นี้ในหลักสูตรการเรียนการสอนทุกระดับได้กำาหนดสมรรถนะของ
ผู้เรียนว่าจะต้องมีความสามารถในด้านใดอื่นบ้างที่จำาเป็นต่อการ
ดำารงชีพในยุคแห่งสหัสวรรษหน้า ดังเช่นในระดับอุดมศึกษาได้
กำาหนดมาตรฐานระดับคุณวุฒิอุดมศึกษา ซึ่งมี 5 ขอบข่าย ได้แก่
(1) คุณธรรม จริยธรรม (2) ความรู้ (3) ทักษะทางปัญญา (4)
ทักษะความสัมพันธ์ระหว่างบุคคลและความรับผิดชอบ และ (5)
ทักษะการวิเคราะห์เชิงตัวเลข การสื่อสารและการใช้เทคโนโลยี
สารสนเทศ
การเปลี ่ ย นแปลงผู ้ เ รี ย น (The Changing Learner)
      ในโลกปัจจุบันพบว่า ความต้องการเกี่ยวกับตัวผู้เรียนเพิ่ม
                          มากขึ้น แม้ว่าครั้งหนึ่งอาจจะมี
                          การตอบสนองต่อการเรียนแบบ
                          ท่องจำามามาก แต่ในปัจจุบัน
                          สภาพชีวิตจริงต้องการบุคคลที่มี
                          ความสามารถในการใช้ทักษะการ
บทที ่ 2 การเปลี ่ ย นแปลงของเทคโนโลยี ก ารศึ ก ษา 23


ให้เหตุผลในระดับที่สูงขึ้น เพื่อการแก้ปัญหาที่ซับซ้อน ซึ่งพบ
ว่า ความสามารถในทักษะดังกล่าวที่จะนำามาใช้ในการแก้ปัญหา
ไม่ค่อยปรากฏให้เห็น หรือมีอยู่น้อยมากในปัจจุบัน แนวคิด
เกี่ยวกับผู้เรียนจึงต้องเปลี่ยนแปลงมุมมองใหม่
         ดังที่ Driscoll (1994) กล่าวว่า อาจจะไม่ใช่เวลาที่จะคิดว่า
ผู้เรียนเป็นภาชนะที่ว่างเปล่า ที่รอรับการเติมให้เต็ม แต่น่าจะคิด
ว่าผู้เรียนเป็นสิ่งมีชีวิตที่มีความตื่นตัว กระฉับกระเฉง และค้นหา
ความหมาย ซึ่งขณะนี้ผู้เรียนจะถูกมองว่า เป็นผู้ที่มีส่วนร่วมอย่าง
ตืนตัวในการเรียนรู้ คิดค้น เสาะแสวงหาวิธีที่จะวิเคราะห์ ตั้ง
  ่
คำาถาม อธิบาย ตลอดจนทำาความเข้าใจสิ่งแวดล้อมที่มีการ
เปลี่ยนแปลงตลอดเวลา
         ในปัจจุบันความหลากหลายในสังคม ทำาให้ แบบการ
เรี ย น (Learning Styles) พื้นฐานประสบการณ์ที่แตกต่างกัน
ความแตกต่างของวิถีชีวิตในแต่ละครอบครัวและอื่นๆ ทำาให้
ห้องเรียนในปัจจุบันมีความหลากหลายเป็นเหตุที่ทำาให้เกิด
ปัญหาการเรียนรู้ที่ซับซ้อนสำาหรับครูและผู้เรียน

การเปลี ่ ย นแปลงมาสู ่ ก ารเรี ย นที ่ เ น้ น ผู ้ เ รี ย นเป็ น
ศู น ย์ ก ลาง
          ในปัจจุบันเป็นยุคที่การ
ส่งข้อมูลมีความรวดเร็วมาก
เทคโนโลยีเปิดโอกาสให้
แต่ละ บุคคลได้รับ รวบรวม
วิเคราะห์และสื่อสารข้อมูล
ข่าวสารได้อย่างละเอียดและ
รวดเร็ว มากกว่าที่ผ่านมา
เป็นผลทำาให้ความต้องการ
เกี่ยวกับการศึกษาเพิ่ม
ขึ้น เพื่อที่จะช่วยผู้เรียนทุกคนให้ได้รับทักษะที่เพิ่มมากขึ้นเพื่อ
ให้ผู้เรียนเกิดความพร้อมในการวิเคราะห์ ตัดสินใจ และแก้
ปัญหาที่เกิดขึ้นในชีวิตจริงที่ซับซ้อน ดังที่ Bruner (1983) กล่าว
ว่า “ผู ้ เ รี ย นต้ อ งยกระดั บ การเรี ย นที ่ เ พิ ่ ม จาก “การ
จดจำ า ” ข้ อ เท็ จ จริ ง ไปสู ่ ก ารเริ ่ ม ต้ น ที ่ จ ะคิ ด อย่ า งมี
วิ จ ารณญาณ และสร้ า งสรรค์ ” ความจำา เป็นที่เพิ่มขึ้นเหล่านี้
นำามาสู่การเปลี่ยนแปลงวิธีการที่ครูผู้สอนจะมีปฏิสัมพันธ์กับผู้
บทที ่ 2 การเปลี ่ ย นแปลงของเทคโนโลยี ก ารศึ ก ษา 24


เรียน ยิ่งไปกว่านั้น ความเปลี่ยนแปลงดังกล่าวจำาเป็นที่ครูผู้สอน
ต้องมีพื้นฐานของความเข้าใจอย่างดี เกี่ยวกับผู้เรียนแต่ละคนว่า
มีวิธีการเรียนรู้อย่างไร
                                           ดังนั้น ผู้สอนควรจะ
                                   ศึกษาเทคนิค วิธีการ
                                   เทคโนโลยีต่างๆ ที่จะนำามา
                                   ใช้เพื่อช่วยให้ผู้เรียนได้รับ
                                   ความรู้ใหม่ ซึ่งแต่เดิมมัก
                                   เป็นการสอนให้ผู้เรียนเรียน
                                   โดยการท่องจำา ควรปรับ
                                   เปลี่ยนมาสู่การใช้เทคนิควิธี
                                   การที่จะช่วยผู้เรียนรับข้อ
เท็จจริงได้อย่างมีประสิทธิภาพ ได้แก่ การใช้เทคนิคช่วยการ
จำา เช่น Mnemonics เป็นต้น ซึ่งการจัดการสอนที่เน้นครูเป็น
ศูนย์กลางอาจนำาไปใช้ให้เกิดประโยชน์ได้เช่นกัน อย่างไร
ก็ตาม สิ่งที่สำาคัญและเป็นความต้องการของการศึกษาในขณะนี้
คือ การสอนที่ผู้เรียนควรได้รับคือ ทั ก ษะการคิ ด ในระดั บ สู ง
(Higher-Order Thinking Skills) ได้แก่ การคิดวิเคราะห์
สังเคราะห์ ตลอดจนการแก้ปัญหา และการถ่ายโยงความรู้ โดย
เน้น การใช้วิธีการต่างๆ อาทิ สถานการณ์จำาลอง การค้นพบ
การแก้ปัญหา และการเรียนแบบร่วมมือ สำาหรับผู้เรียนจะได้รับ
ประสบการณ์การแก้ปัญหาที่สอดคล้องกับสภาพชีวิตจริง




  ภาพที ่ 2-1 แสดงลักษณะการเรียนรู้ที่เน้นผู้เรียนเป็นสำาคัญ
           ตาม พรบ.การศึกษาแห่งชาติ พ.ศ. 2542
บทที่   2 ก า ร เ ป ล ี ่ ย น แ ป ล ง ข อ ง เ ท ค โ น โ ล ย ี ก า ร ศ ึ ก ษ า 25

       ในกรณีเหล่านี้อาจสังเกตได้ว่ามีการเปลี่ยนแปลงลักษณะ
การวางแผน การนำาไปใช้ และการประเมินเกี่ยวกับการจัด
ประสบการณ์การเรียนรู้ ซึ่งการสอนแบบดั้งเดิมครูผู้สอน จะเป็น
ผู้ควบคุมดำาเนินการในการวางแผนการสอนทั้งหมด ได้
เปลี่ยนแปลงมาสู่การเน้นบทบาทของผู้เรียนในการวางแผนการ
ดำาเนินการและการประเมินด้วยตนเอง




 ภาพ 2-2 แสดงการมีปฏิสัมพันธ์การเรียนรู้อย่างตื่นตัวของ ผู้
                เรียนกับแหล่งข้อมูล
               (สุมาลี ชัยเจริญ, 2551)
        จากภาพ ผู้เรียนจะเป็นศูนย์กลางของการเรียนการสอนจะ
ต้องมีปฏิสัมพันธ์กับแหล่งข้อมูลที่มีศักยภาพ ได้แก่ ครู
เทคโนโลยี พ่อแม่ ภูมิปัญญาท้องถิ่น และบุคคลอื่นๆ และสื่อ เพื่อ
นำามาสู่การหยั่งรู้ในปัญหาและการแก้ปัญหา บทบาทของครูได้
เปลี่ยนแปลงมาสู่การเป็นผู้แนะแนวทางและผู้อำานวยการ ตลอด
จนช่วยเหลือผู้เรียนให้สามารถบรรลุเป้าหมายการเรียนรู้ จาก
เหตุผลดังกล่าว อาจเป็นการยากที่จะประสบความสำาเร็จ ถ้าหาก
จะใช้วธีการจัดการเรียนการสอน แบบใดแบบหนึ่งเท่านั้น (สุมาลี
        ิ
ชัยเจริญ, 2551)
        ต่อไปนี้จะเป็นการเปรียบเทียบบทบาทของครูผู้สอนและผู้
เรียนแบบเดิมและบทบาทที่เปลี่ยนแปลงที่มีการจัดการเรียนรู้ที่
เน้นผู้เรียนเป็นศูนย์กลาง ดังตารางที่ 2.1
บทที ่ 2 การเปลี ่ ย นแปลงของเทคโนโลยี ก ารศึ ก ษา 26


ตารางที ่ 2.1 บทบาทของครูและผู้เรียนในการจัดสิ่งแวดล้อม
ทางการเรียนรู้ที่เน้นผู้เรียนเป็นศูนย์กลาง

การเปลี ่ ย นบทบาทของครู
          บทบาทเดิ ม                 บทบาทที ่ เ ปลี ่ ย นแปลง
เป็นผู้ถ่ายทอดความรู้ เป็นผู้    เป็นผู้ส่งเสริม เอื้ออำานวย ร่วม
เชี่ยวชาญด้านเนื้อหาและเป็น แก้ปัญหา โค้ช ชี้นำาความรู้
แหล่งสำาหรับคำาตอบ               และผู้ร่วมเรียนรู้
เป็นผู้ควบคุมการเรียนการสอน เป็นผู้จัดเตรียมหรือให้สิ่งที่ตอบ
และส่งเนื้อหาความรู้ไปยังผู้     สนองต่อการเรียนรู้ของผู้เรียน
เรียนโดยตรง                      อย่างหลากหลาย
การเปลี ่ ย นบทบาทของผู ้ เ รี ย น
          บทบาทเดิ ม                 บทบาทที ่ เ ปลี ่ ย นแปลง
เป็นผู้รอรับสารสนเทศจากครู       เป็นผู้ร่วมเรียนรู้อย่างตื่นตัวใน
อย่างเฉื่อยชา                    กระบวนการเรียนรู้
เป็นผู้คัดลอกหรือจดจำาความรู้ เป็นผู้สร้างและแลกเปลี่ยน
                                 ความรู้ร่วมกับเพื่อนชั้นแบบผู้
                                 เชี่ยวชาญ
เป็นกิจกรรมการเรียนรู้ราย        เป็นการร่วมมือกันเรียนรู้กับผู้
บุคคล                            เรียนอื่นๆ

         จากตารางที่ 2.1 ที่แสดงการเปลี่ยนแปลงที่สำาคัญเกี่ยว
กับบทบาทของครูและผู้เรียนในสิ่งแวดล้อมทางการเรียนรู้ที่เน้น
ผู้เรียนเป็นศูนย์กลาง จากบทบาทต่าง ๆ ที่เปลี่ยนแปลงไป จะ
เห็นได้ว่าการเรียนรู้ที่เน้นผู้เรียนเป็นศูนย์กลางนั้นมุ่งเน้นให้ผู้
เรียนได้ลงมือกระทำาในภารกิจการเรียนที่ส่งเสริมการแสวงหา
ข้อมูล สารสนเทศ การค้นพบคำาตอบ ตลอดจนสามารถนำาความรู้
ที่เรียนมาใช้ในการแก้ปัญหาได้ ไม่ใช่เพียงแค่บทบาทในการรอ
รับความรู้จากครูเพียงอย่างเดียว

                                         เมื ่ อ กระบวนทั ศ น์ (Par
                                adigm)เกี ่ ย วกั บ การสอน
                                เปลี ่ ย นมาเป็ น การเรี ย นรู ้ มา
                                สู่การเน้น ผู ้ เ รี ย นเป็ น
                                ศู น ย์ ก ลาง ดังนั้น เทคโนโลยี
บทที ่ 2 การเปลี ่ ย นแปลงของเทคโนโลยี ก ารศึ ก ษา 27


และนวัตกรรมการศึกษา ตลอดจนสื่อการสอนจำาเป็นต้องปรับ
กระบวนทัศน์เพื่อให้สอดคล้องกับ ความเปลี่ยนแปลงดังกล่าว
จากเดิ ม ที ่ เ ป็ น สื ่ อ การสอนมาเป็ น สื ่ อ การเรี ย นรู ้ และ
นวั ต กรรมเพื ่ อ การเรี ย นรู ้ เพื่อที่จะนำามาใช้ในการเรียนรู้ที่
สอดคล้องกับการจัดการเรียนรู้ที่ผู้เรียนเป็นศูนย์กลางที่ไม่ได้มุ่ง
เพียง เพื่อให้ผู้เรียนสามารถจดจำาสิ่งที่เรียนรู้ได้เท่านั้น แต่ยังมุ่ง
พัฒนาคุณลักษณะที่พึงประสงค์ของสังคมไทย ได้แก่ ความ
สามารถคิดแบบองค์รวม เรียนรู้ร่วมกันและทำางานเป็นทีม ตลอด
จนความสามารถในการแสวงหาความรู้ และสร้างความรู้ด้วย
ตนเอง เพื่อทำาให้เป็นสังคมที่มีการเรียนรู้อย่างต่อเนื่องตลอดชีวิต
เพื่อที่สามารถแข่งขัน และร่วมมืออย่างสร้างสรรค์ในสังคมและ
โลกต่อไป
         ซึ่งความเปลี่ยนแปลงกระบวนทัศน์ดังกล่าวที่ส่งผลต่อการ
เปลี่ยนแปลงต่อเทคโนโลยีการสอน หรือเทคโนโลยีการศึกษา
ตลอดจนสื่อที่ใช้ในการจัดการเรียนรู้
ค ำา ถ า ม ส ะ ท ้ อ น ค ว า ม ค ิ ด
     ท่านคิดว่าเพราะเหตุใดจึงต้องมีการ
      เปลี่ยนแปลงโฉมหน้าทางการศึกษา
     หากพิจารณาสภาพการศึกษาในปัจจุบัน
      ของประเทศไทยแล้วบทบาทของครูและผู้เรียนมีการ
      เปลี่ยนแปลงอย่างไร เพราะเหตุใด
     ท่านคิดว่าสาเหตุสำาคัญที่ทำาให้ผลการปฏิรูปการศึกษา
      ของไทยยังไม่สัมฤทธิผลเนื่องมาจากสาเหตุใด และจะมีวิธี
      การแก้ไขอย่างไร
กิ จ ก ร ร ม เ ส น อ แ น ะ
ให้ท่านศึกษาผลงานวิจัยเกี่ยวกับการจัดการ
ศึกษาของไทยแล้วสรุปสาระสำาคัญ ดังนี้ ข้อค้น
พบที่สำาคัญ ปัญหาการศึกษาของไทย วิธีการ
จัดการเรียนรู้ที่ใช้
บรร ณ า นุกร ม
กรมวิชาการ. (2541). คู ่ ม ื อ พั ฒ นาโรงเรี ย นด้ า นการเรี ย นรู ้
    โครงการการปฏิ ร ู ป กระบวนการเรี ย นการสอนเพื ่ อ
บทที ่ 2 การเปลี ่ ย นแปลงของเทคโนโลยี ก ารศึ ก ษา 28


     พั ฒ นาคุ ณ ภาพการศึ ก ษา. กรุงเทพมหานคร: โรงพิมพ์ครุ         ุ
     สภาลาดพร้าว.
กรมวิชาการ. (2543). การสร้ า งความรู ้ ด ้ ว ยตนเอง.
     กรุงเทพมหานคร: โรงพิมพ์คุรุสภาลาดพร้าว.
กองวิจัยทางการศึกษา. (2535). รายงานวิ จ ั ย เรื ่ อ งรั ก ของ
     เด็ ก ไทย โครงการวิ จ ั ย องค์ ป ระกอบที ่ ม ี อ ิ ท ธิ พ ลต่ อ
     ความเข้ า ใจในการเรี ย น. กรมวิชาการ: กระทรวง
     ศึกษาธิการ.
สุมาลี ชัยเจริญ. (2551).เทคโนโลยี ก ารศึ ก ษา: หลั ก การ
     ทฤษฎี สู ่ ก ารปฏิ บ ั ต ิ .ขอนแก่น: คลังนานาวิทยา.
Bruner, J. S . (1 983). In search of mind: Essays in
     autobiography. New York: Harper & Row.
Driscoll, M. P. (1994). Psychology of learning for instruction.
     Boston: Allyn and Bacon.
Newby, T. J., Stepich, D. A., Lehman, J. D., & Russell, J. D.
     (2000). Instructional technology for teaching and
     learning Designing instruction, integrating computers,
     and using media (second edition). Englewood Cliffs, NJ:
     Prentice-Hall.

More Related Content

What's hot

ครูผู้ช่วย ภารกิจ
ครูผู้ช่วย ภารกิจครูผู้ช่วย ภารกิจ
ครูผู้ช่วย ภารกิจShe's Kukkik Kanokporn
 
Chapter 2 การเปลี่ยนแปลงของเทคโนโลยีการศึกษา
Chapter 2 การเปลี่ยนแปลงของเทคโนโลยีการศึกษาChapter 2 การเปลี่ยนแปลงของเทคโนโลยีการศึกษา
Chapter 2 การเปลี่ยนแปลงของเทคโนโลยีการศึกษาWuth Chokcharoen
 
ระดับครผู้ช่วย
ระดับครผู้ช่วยระดับครผู้ช่วย
ระดับครผู้ช่วยtyehh
 
04 instructional system_design
04 instructional system_design04 instructional system_design
04 instructional system_design
Athit Thongkum
 
บทที่ 3 การออกแบบและพัฒนานวัตกรรม สื่อ และเทคโนโลยีสารสนเทศเพื่อการเรียนรู้
บทที่ 3 การออกแบบและพัฒนานวัตกรรม สื่อ และเทคโนโลยีสารสนเทศเพื่อการเรียนรู้บทที่ 3 การออกแบบและพัฒนานวัตกรรม สื่อ และเทคโนโลยีสารสนเทศเพื่อการเรียนรู้
บทที่ 3 การออกแบบและพัฒนานวัตกรรม สื่อ และเทคโนโลยีสารสนเทศเพื่อการเรียนรู้
panisa thepthawat
 
บทที่ 2 เซค 1
บทที่  2 เซค 1บทที่  2 เซค 1
บทที่ 2 เซค 1yaowalakMathEd
 
The assure model
The assure modelThe assure model
The assure model
khon Kaen University
 
สถานการณ์ปัญหาพุทธิปัญญานิยม
สถานการณ์ปัญหาพุทธิปัญญานิยมสถานการณ์ปัญหาพุทธิปัญญานิยม
สถานการณ์ปัญหาพุทธิปัญญานิยมUraiwan Chankan
 
รูปแบบการสอนดร.ทิศนา แขมณี
รูปแบบการสอนดร.ทิศนา แขมณีรูปแบบการสอนดร.ทิศนา แขมณี
รูปแบบการสอนดร.ทิศนา แขมณีParichart Ampon
 
ตัวอย่าง Addie ok
ตัวอย่าง Addie ok ตัวอย่าง Addie ok
ตัวอย่าง Addie ok
เจนจิรา จีนเจือ
 
รายงานพัฒนาการเรียนการสอนโดยใช้บทเรียนคอมพิวเตอร์ช่วยสอน
รายงานพัฒนาการเรียนการสอนโดยใช้บทเรียนคอมพิวเตอร์ช่วยสอนรายงานพัฒนาการเรียนการสอนโดยใช้บทเรียนคอมพิวเตอร์ช่วยสอน
รายงานพัฒนาการเรียนการสอนโดยใช้บทเรียนคอมพิวเตอร์ช่วยสอน
Natmol Thedsanabun
 
การออกแบบการสอน
การออกแบบการสอนการออกแบบการสอน
การออกแบบการสอน
guest68e3471
 
บทที่ 8
บทที่ 8บทที่ 8
บทที่ 8
Piyapong Chaichana
 
กิจกรรมลดเวลาเรียน เพิ่มเวลารู้ ม.1 ม.3
กิจกรรมลดเวลาเรียน เพิ่มเวลารู้ ม.1 ม.3กิจกรรมลดเวลาเรียน เพิ่มเวลารู้ ม.1 ม.3
กิจกรรมลดเวลาเรียน เพิ่มเวลารู้ ม.1 ม.3
ทศพล พรหมภักดี
 

What's hot (18)

บทที่ 4 new
บทที่ 4 newบทที่ 4 new
บทที่ 4 new
 
Ch 2
Ch 2Ch 2
Ch 2
 
ครูผู้ช่วย ภารกิจ
ครูผู้ช่วย ภารกิจครูผู้ช่วย ภารกิจ
ครูผู้ช่วย ภารกิจ
 
Chapter 2 การเปลี่ยนแปลงของเทคโนโลยีการศึกษา
Chapter 2 การเปลี่ยนแปลงของเทคโนโลยีการศึกษาChapter 2 การเปลี่ยนแปลงของเทคโนโลยีการศึกษา
Chapter 2 การเปลี่ยนแปลงของเทคโนโลยีการศึกษา
 
ระดับครผู้ช่วย
ระดับครผู้ช่วยระดับครผู้ช่วย
ระดับครผู้ช่วย
 
04 instructional system_design
04 instructional system_design04 instructional system_design
04 instructional system_design
 
บทที่ 3 การออกแบบและพัฒนานวัตกรรม สื่อ และเทคโนโลยีสารสนเทศเพื่อการเรียนรู้
บทที่ 3 การออกแบบและพัฒนานวัตกรรม สื่อ และเทคโนโลยีสารสนเทศเพื่อการเรียนรู้บทที่ 3 การออกแบบและพัฒนานวัตกรรม สื่อ และเทคโนโลยีสารสนเทศเพื่อการเรียนรู้
บทที่ 3 การออกแบบและพัฒนานวัตกรรม สื่อ และเทคโนโลยีสารสนเทศเพื่อการเรียนรู้
 
บทที่ 2 เซค 1
บทที่  2 เซค 1บทที่  2 เซค 1
บทที่ 2 เซค 1
 
The assure model
The assure modelThe assure model
The assure model
 
สถานการณ์ปัญหาพุทธิปัญญานิยม
สถานการณ์ปัญหาพุทธิปัญญานิยมสถานการณ์ปัญหาพุทธิปัญญานิยม
สถานการณ์ปัญหาพุทธิปัญญานิยม
 
รูปแบบการสอนดร.ทิศนา แขมณี
รูปแบบการสอนดร.ทิศนา แขมณีรูปแบบการสอนดร.ทิศนา แขมณี
รูปแบบการสอนดร.ทิศนา แขมณี
 
ตัวอย่าง Addie ok
ตัวอย่าง Addie ok ตัวอย่าง Addie ok
ตัวอย่าง Addie ok
 
รายงานพัฒนาการเรียนการสอนโดยใช้บทเรียนคอมพิวเตอร์ช่วยสอน
รายงานพัฒนาการเรียนการสอนโดยใช้บทเรียนคอมพิวเตอร์ช่วยสอนรายงานพัฒนาการเรียนการสอนโดยใช้บทเรียนคอมพิวเตอร์ช่วยสอน
รายงานพัฒนาการเรียนการสอนโดยใช้บทเรียนคอมพิวเตอร์ช่วยสอน
 
การออกแบบการสอน
การออกแบบการสอนการออกแบบการสอน
การออกแบบการสอน
 
บทที่ 8
บทที่ 8บทที่ 8
บทที่ 8
 
Kku5
Kku5Kku5
Kku5
 
กิจกรรมลดเวลาเรียน เพิ่มเวลารู้ ม.1 ม.3
กิจกรรมลดเวลาเรียน เพิ่มเวลารู้ ม.1 ม.3กิจกรรมลดเวลาเรียน เพิ่มเวลารู้ ม.1 ม.3
กิจกรรมลดเวลาเรียน เพิ่มเวลารู้ ม.1 ม.3
 
บทที่ 4
บทที่ 4 บทที่ 4
บทที่ 4
 

Similar to บทที่ 2

บทที่ 2
บทที่ 2บทที่ 2
บทที่ 2
issaraka
 
การพัฒนาแหล่งการเรียนรู้
การพัฒนาแหล่งการเรียนรู้การพัฒนาแหล่งการเรียนรู้
การพัฒนาแหล่งการเรียนรู้thanakorn
 
Slideshare
SlideshareSlideshare
Slidesharepaewwaew
 
งานนำเสนอ1 การเปลี่ยนแปลงเทคโนโลยีการศึกษา
งานนำเสนอ1  การเปลี่ยนแปลงเทคโนโลยีการศึกษางานนำเสนอ1  การเปลี่ยนแปลงเทคโนโลยีการศึกษา
งานนำเสนอ1 การเปลี่ยนแปลงเทคโนโลยีการศึกษาAmu P Thaiying
 
บทที่ 4 new
บทที่ 4 newบทที่ 4 new
บทที่ 4 new
Rathapon Silachan
 
ระดับครผู้ช่วย
ระดับครผู้ช่วยระดับครผู้ช่วย
ระดับครผู้ช่วยtyehh
 
การออกแบบการสอนระดับครูมือใหม่ 1
การออกแบบการสอนระดับครูมือใหม่ 1การออกแบบการสอนระดับครูมือใหม่ 1
การออกแบบการสอนระดับครูมือใหม่ 1
Ailada_oa
 
ระดับครูผู้ช่วย
ระดับครูผู้ช่วยระดับครูผู้ช่วย
ระดับครูผู้ช่วยVachii Ra
 
การออกแบบการสอนระดับครูมือใหม่
การออกแบบการสอนระดับครูมือใหม่การออกแบบการสอนระดับครูมือใหม่
การออกแบบการสอนระดับครูมือใหม่
Ailada_oa
 
ระดับครผู้ช่วย
ระดับครผู้ช่วยระดับครผู้ช่วย
ระดับครผู้ช่วยtyehh
 
ภารกิจระดับครูมือใหม่
ภารกิจระดับครูมือใหม่ภารกิจระดับครูมือใหม่
ภารกิจระดับครูมือใหม่Vachii Ra
 
การเปลี่ยนแปลงของเทคโนโลยีการศึกษา Chapter2
การเปลี่ยนแปลงของเทคโนโลยีการศึกษา Chapter2การเปลี่ยนแปลงของเทคโนโลยีการศึกษา Chapter2
การเปลี่ยนแปลงของเทคโนโลยีการศึกษา Chapter2เนตร นภา
 

Similar to บทที่ 2 (20)

บทที่ 2
บทที่ 2บทที่ 2
บทที่ 2
 
ครูมืออาชีพ
ครูมืออาชีพครูมืออาชีพ
ครูมืออาชีพ
 
ครูมืออาชีพ
ครูมืออาชีพครูมืออาชีพ
ครูมืออาชีพ
 
การพัฒนาแหล่งการเรียนรู้
การพัฒนาแหล่งการเรียนรู้การพัฒนาแหล่งการเรียนรู้
การพัฒนาแหล่งการเรียนรู้
 
Slideshare
SlideshareSlideshare
Slideshare
 
บทที่ 4 new
บทที่ 4 newบทที่ 4 new
บทที่ 4 new
 
Chapter2 2003
Chapter2 2003Chapter2 2003
Chapter2 2003
 
งานนำเสนอ1 การเปลี่ยนแปลงเทคโนโลยีการศึกษา
งานนำเสนอ1  การเปลี่ยนแปลงเทคโนโลยีการศึกษางานนำเสนอ1  การเปลี่ยนแปลงเทคโนโลยีการศึกษา
งานนำเสนอ1 การเปลี่ยนแปลงเทคโนโลยีการศึกษา
 
บทที่ 4 new
บทที่ 4 newบทที่ 4 new
บทที่ 4 new
 
ระดับครผู้ช่วย
ระดับครผู้ช่วยระดับครผู้ช่วย
ระดับครผู้ช่วย
 
การออกแบบการสอนระดับครูมือใหม่ 1
การออกแบบการสอนระดับครูมือใหม่ 1การออกแบบการสอนระดับครูมือใหม่ 1
การออกแบบการสอนระดับครูมือใหม่ 1
 
ระดับครูผู้ช่วย
ระดับครูผู้ช่วยระดับครูผู้ช่วย
ระดับครูผู้ช่วย
 
บทที่ 7
บทที่ 7บทที่ 7
บทที่ 7
 
การออกแบบการสอนระดับครูมือใหม่
การออกแบบการสอนระดับครูมือใหม่การออกแบบการสอนระดับครูมือใหม่
การออกแบบการสอนระดับครูมือใหม่
 
Ppt
PptPpt
Ppt
 
Chapter2
Chapter2Chapter2
Chapter2
 
ระดับครผู้ช่วย
ระดับครผู้ช่วยระดับครผู้ช่วย
ระดับครผู้ช่วย
 
ภารกิจระดับครูมือใหม่
ภารกิจระดับครูมือใหม่ภารกิจระดับครูมือใหม่
ภารกิจระดับครูมือใหม่
 
การเปลี่ยนแปลงของเทคโนโลยีการศึกษา Chapter2
การเปลี่ยนแปลงของเทคโนโลยีการศึกษา Chapter2การเปลี่ยนแปลงของเทคโนโลยีการศึกษา Chapter2
การเปลี่ยนแปลงของเทคโนโลยีการศึกษา Chapter2
 
ครุผู้ช่วยช่วยTtg
ครุผู้ช่วยช่วยTtgครุผู้ช่วยช่วยTtg
ครุผู้ช่วยช่วยTtg
 

More from Rathapon Silachan

งานนำเสนอ1 แก้ไข
งานนำเสนอ1 แก้ไขงานนำเสนอ1 แก้ไข
งานนำเสนอ1 แก้ไขRathapon Silachan
 
บทที่ 3
บทที่ 3บทที่ 3
บทที่ 3
Rathapon Silachan
 
บทที่ 1
บทที่ 1บทที่ 1
บทที่ 1
Rathapon Silachan
 
บทที่ 1
บทที่ 1บทที่ 1
บทที่ 1
Rathapon Silachan
 

More from Rathapon Silachan (14)

บทที่ 5
บทที่ 5บทที่ 5
บทที่ 5
 
งานนำเสนอ1 แก้ไข
งานนำเสนอ1 แก้ไขงานนำเสนอ1 แก้ไข
งานนำเสนอ1 แก้ไข
 
บทที่ 4 new
บทที่ 4 newบทที่ 4 new
บทที่ 4 new
 
บทที่ 4 new
บทที่ 4 newบทที่ 4 new
บทที่ 4 new
 
Story board
Story boardStory board
Story board
 
บทที่ 10
บทที่ 10บทที่ 10
บทที่ 10
 
บทที่ 9
บทที่ 9บทที่ 9
บทที่ 9
 
บทที่ 8
บทที่ 8บทที่ 8
บทที่ 8
 
บทที่ 6
บทที่ 6บทที่ 6
บทที่ 6
 
บทที่ 5
บทที่ 5บทที่ 5
บทที่ 5
 
บทที่ 4
บทที่ 4 บทที่ 4
บทที่ 4
 
บทที่ 3
บทที่ 3บทที่ 3
บทที่ 3
 
บทที่ 1
บทที่ 1บทที่ 1
บทที่ 1
 
บทที่ 1
บทที่ 1บทที่ 1
บทที่ 1
 

บทที่ 2

  • 2. บทที ่ 2 การเปลี ่ ย นแปลงของเทคโนโลยี ก ารศึ ก ษา 17 การเปลี ่ ย นแปลงของ เทคโนโลยี ก ารศึ ก ษา บทที ่ 2
  • 3. บทที ่ 2 การเปลี ่ ย นแปลงของเทคโนโลยี ก ารศึ ก ษา 18 โครงร่ า งเนื ้ อ หาของบท คำ า สำ า คั ญ 1. การเปลี่ยนแปลงโฉมหน้าทางการ • ผู้เรียนเป็น ศึกษา ศูนย์กลาง 2. การเปลียนแปลงของผูเรียน ่ ้ • ปฏิรูปการ 3. การเปลี่ยนแปลงมาสู่การเรียนที่เน้นผู้ เรียนรู้ เรียนเป็นศูนย์กลาง • ทักษะการคิด วั ต ถุ ป ระสงค์ ก ารเรี ย นรู ้ ในระดับสูง 1. อธิบายการเปลี่ยนกระบวนทัศน์ของ • การเรียนรู้ เทคโนโลยีและสื่อการศึกษาในด้าน อย่างตื่นตัว ต่างๆได้ • การเรียนรู้ 2. วิเคราะห์ผลกระทบของการ แบบรอรับ เปลี่ยนแปลงทางเทคโนโลยีและสือการ • ่ เครื่องมือทาง ศึกษาได้ ปัญญา 3. วิเคราะห์ถึงเทคโนโลยีและสื่อการ ศึกษาที่สอดคล้องกับผู้เรียนเป็นสำาคัญ ได้ กิ จ กรรมการเรี ย นรู ้ 1. ผู้สอนให้มโนทัศน์เชิงทฤษฎี หลักการ เรื่องการเปลี่ยนแปลงของเทคโนโลยี การศึกษา 2. นักศึกษาแบ่งเป็นกลุ่มย่อย กลุ่มละ 3 คน ศึกษาจากสิ่งแวดล้อมทางการ เรียนรู้บนเครือข่าย http://ednet.kku.ac.th/~sumcha/web-23 0301/ โดยศึกษาสถานการณ์ปัญหา บทที่ 2 วิเคราะห์ทำาความเข้าใจค้นหา คำาตอบจากเอกสารประกอบการสอน และแหล่งเรียนรู้บนเครือข่ายและร่วม กันสรุปคำาตอบ และนำาเสนอในรูปแบบ Power point 3. นักศึกษาร่วมกันสรุปองค์ความรู้และ แลกเปลี่ยนความคิดเห็น โดยผู้สอนตั้ง ประเด็น และอธิบายเพิ่มเติม
  • 4. บทที ่ 2 การเปลี ่ ย นแปลงของเทคโนโลยี ก ารศึ ก ษา 19 สถานการณ์ ป ั ญ หา(Problem-based learning) ครูสมศรีเป็นครูสอนวิชาสังคมศึกษา เป็นผู้มีความรู้และมี ความเชี่ยวชาญในด้านนี้เป็นอย่างดี โดยวิธีการสอนนักเรียนใน แต่ละครั้ง ครูสมศรีมักจะสอนหรือบรรยายให้นักเรียนจำา และสื่อ การสอนที่นำามาใช้ในประกอบการสอน ก็เป็นในลักษณะที่เน้นการถ่ายทอด ความรู้ด้วย ไม่ว่าจะเป็นหนังสือเรียน, การสอนบนกระดาน หรือแม้กระทั่ง วิดีโอที่นำามาเปิดให้นักเรียนได้เรียน โดยครูสมศรีมีความเชื่อที่ว่า การสอน ที่ดีและมีประสิทธิภาพนั้น คือสามารถ ทำาให้นักเรียนสามารถจำาเนื้อหา เรื่อง ราวในบทเรียนให้ได้มากที่สุด ส่วน นักเรียนของครูสมศรีก็เป็นประเภทที่ว่ารอรับเอาความรู้จากครูแต่ เพียงอย่างเดียว ดำาเนินกิจกรรมการเรียนตามที่ครูกำาหนด ทั้งหมด เรียนไปได้ไม่นานก็เบื่อ ไม่กระตือรือร้นที่จะหาความรู้ จากที่อื่นเพิ่มเติม ครูให้ทำาแค่ไหนก็ทำาแค่นั้นพอ ซึ่งจากวิธีการสอนของครูสมศรีและลักษณะของนักเรียนที่ กล่าวมาทั้งหมด ได้ส่งผลให้เกิดปัญหาขึ้นคือ เมื่อเรียนผ่านมาได้ ไม่นานก็ทำาให้ลืมเนื้อหาที่เคยเรียนมา ไม่สามารถคิดได้ด้วย ตนเองและไม่สามารถที่จะนำามาใช้แก้ปัญหาในชีวิตประจำาวันได้ ภารกิ จ 1 . วิเคราะห์แนวคิดวิธีการจัดการเรียนการสอน และการ ใช้สื่อการสอนของครูสมศรี ตลอดจนวิธีการเรียนรู้ของนักเรียน ว่าสอดคล้องกับยุคปฏิรูปการศึกษาที่เน้นผู้เรียนเป็นสำาคัญหรือ ไม่ พร้อมทั้งให้เหตุผลประกอบ 2. วิเคราะห์เกี่ยวกับการเปลี่ยนแปลงทางการศึกษามาสู่ยุค ปฏิรูปการเรียนรู้ว่ามีการเปลี่ยนแปลงทางด้านใดบ้าง พร้อมทั้ง อธิบายเหตุผลสนับสนุน 3. ปรับวิธีการสอนและวิธีการใช้สื่อการสอนของครูสมศรี ให้เหมาะสมกับยุคปฏิรูปการศึกษาที่เน้นผู้เรียนเป็นสำาคัญ
  • 5. บทที ่ 2 การเปลี ่ ย นแปลงของเทคโนโลยี ก ารศึ ก ษา 20
  • 6. บทที ่ 2 การเปลี ่ ย นแปลงของเทคโนโลยี ก ารศึ ก ษา 21 การเปลี ่ ย นแปลง การเปลี ่ ย นแปลง โฉมหน้ า ทางการ ผู ้ เ รี ย น ศึ ก ษา สาระ สำ า คั ญ ในบท การเปลี ่ ย นแปลง มาสู ่ ก ารเรี ย นที ่ เน้ น ผู ้ เ รี ย นเป็ น การเปลี่ ย นแปลงโฉมหน้ าทางการศึ ก ษา (The C hanging Face of E d ucation) แนวคิ ด ดั ้ ง เดิ ม เกี ่ ย วกั บ การเรี ย นและการสอน ถ้า ย้อนคิ ดถึ งห้ องเรี ยนแบบเก่ าโดยส่ ว นใหญ่ จะมี ลั กษณะเป็ น ห้ อ งที่ ประกอบด้ ว ย โต๊ะเรี ยนและเก้ าอี้ เรี ยงเป็ น แถว การเรี ยนการสอน จะมี ครู ยื นอยู่ หน้ าชั้ นเรี ยน และ ถ่ายทอดเนื้ อ หา ในขณะที่ ผู้ เรี ยน นั่งฟั งและรอรั บความรู้ จากครู ตามแนวความคิ ด นี้ ครู จะเป็ น ผู้ ที่ ดำาเนิ นการ กำา กับควบคุ มวางแผน ดำาเนิ นการและประเมิ น ผล พฤติ กรรมของผู้ เรีย น ซึ่งน่าจะเป็ นการสอนที่ ผู้ เรี ยนไม่ สามารถ คิดเกิ นกว่ าข้ อ มู ลที่ ครู จั ดให้ ในบางครั้ งอาจเป็ น การเรี ย นโดย " เน้ น ทั ก ษะการจดจำ า ” ท่ อ งจำ า อย่ า งเดี ย วเท่ า นั ้ น (Rote Learning) (Newby, T.J. and Others, 2000) แนวคิ ด ใหม่ เ กี ่ ย วกั บ การเรี ย นและการสอน ใน ปัจจุ บั นกระแสการเปลี่ ยนแปลงด้ านต่ างๆ เกิดขึ้ นอย่ างรวดเร็ ว ไม่ว่ าจะเป็ นความก้ าวหน้ าทางด้ านวิ ทยาศาสตร์ และเทคโนโลยี ที่ ได้เข้ ามามี อิ ทธิ พล ต่อการดำา เนิ นชี วิ ตของมนุ ษ ย์ เราอย่ างมาก และจะทวี ความสำา คั ญยิ่ งขึ้ น "การศึ ก ษาจึ ง ต้ อ งเป็ น พลวั ต ร"
  • 7. บทที ่ 2 การเปลี ่ ย นแปลงของเทคโนโลยี ก ารศึ ก ษา 22 นั่นคือ ต้องปรับเปลี่ยนให้ทันและสอดคล้องกับ กระแสการ เปลี่ยนแปลงของชาติและสังคมโลกอยู่ตลอดเวลา ซึ่งสภาพสังคม ที่เป็นอยู่ในทุกวันนี้ บุคคลที่จะ อยู่รอดในสังคมอย่างมีความ สุขจะต้องเป็นผู้มีประสิทธิภาพ ของความเป็นมนุษย์ที่สมบูรณ์ ต้องรู้จักคิด รู้จักทำาเป็น รู้จัก แก้ปัญหาได้ และปฏิบัติในวิถี ทาง ที่ถูกต้องเหมาะสม จึง จำาเป็นต้องให้การศึกษาที่มี คุณภาพโดยจัดกระบวนการ เรียนรู้ที่ใช้เทคโนโลยีและสารสนเทศต่างๆให้เป็นประโยชน์ การจัดการศึกษาในทุกๆ แห่ง จึงไม่ควรลืมเป้าหมายอัน แท้จริง คือ การพัฒนาความเป็นมนุษย์ในทุกๆ ด้าน ไม่ใช่เฉพาะ ในแง่ความรู้ และทักษะทางวิชาชีพเท่านั้น แต่เราต้องจัดการ ศึกษาที่ให้ทั้งความรู้พื้นฐานที่จะเป็นบันไดในการศึกษาวิชาอื่นๆ และความรู้พื้นฐานเกี่ยวกับความเป็นมนุษย์ นั่นก็คือ เราควรต้อง คำานึงถึงการเตรียมมนุษย์ให้มีคุณภาพอย่างรอบด้าน ให้ ค ิ ด เป็ น แก้ ป ั ญ หาเป็ น และสามารถศึ ก ษาด้ ว ยตนเองได้ ดัง พระราชบัญญัติการศึกษาแห่งชาติพุทธศักราช 2542 ซึ่งปัจจุบัน นี้ในหลักสูตรการเรียนการสอนทุกระดับได้กำาหนดสมรรถนะของ ผู้เรียนว่าจะต้องมีความสามารถในด้านใดอื่นบ้างที่จำาเป็นต่อการ ดำารงชีพในยุคแห่งสหัสวรรษหน้า ดังเช่นในระดับอุดมศึกษาได้ กำาหนดมาตรฐานระดับคุณวุฒิอุดมศึกษา ซึ่งมี 5 ขอบข่าย ได้แก่ (1) คุณธรรม จริยธรรม (2) ความรู้ (3) ทักษะทางปัญญา (4) ทักษะความสัมพันธ์ระหว่างบุคคลและความรับผิดชอบ และ (5) ทักษะการวิเคราะห์เชิงตัวเลข การสื่อสารและการใช้เทคโนโลยี สารสนเทศ การเปลี ่ ย นแปลงผู ้ เ รี ย น (The Changing Learner) ในโลกปัจจุบันพบว่า ความต้องการเกี่ยวกับตัวผู้เรียนเพิ่ม มากขึ้น แม้ว่าครั้งหนึ่งอาจจะมี การตอบสนองต่อการเรียนแบบ ท่องจำามามาก แต่ในปัจจุบัน สภาพชีวิตจริงต้องการบุคคลที่มี ความสามารถในการใช้ทักษะการ
  • 8. บทที ่ 2 การเปลี ่ ย นแปลงของเทคโนโลยี ก ารศึ ก ษา 23 ให้เหตุผลในระดับที่สูงขึ้น เพื่อการแก้ปัญหาที่ซับซ้อน ซึ่งพบ ว่า ความสามารถในทักษะดังกล่าวที่จะนำามาใช้ในการแก้ปัญหา ไม่ค่อยปรากฏให้เห็น หรือมีอยู่น้อยมากในปัจจุบัน แนวคิด เกี่ยวกับผู้เรียนจึงต้องเปลี่ยนแปลงมุมมองใหม่ ดังที่ Driscoll (1994) กล่าวว่า อาจจะไม่ใช่เวลาที่จะคิดว่า ผู้เรียนเป็นภาชนะที่ว่างเปล่า ที่รอรับการเติมให้เต็ม แต่น่าจะคิด ว่าผู้เรียนเป็นสิ่งมีชีวิตที่มีความตื่นตัว กระฉับกระเฉง และค้นหา ความหมาย ซึ่งขณะนี้ผู้เรียนจะถูกมองว่า เป็นผู้ที่มีส่วนร่วมอย่าง ตืนตัวในการเรียนรู้ คิดค้น เสาะแสวงหาวิธีที่จะวิเคราะห์ ตั้ง ่ คำาถาม อธิบาย ตลอดจนทำาความเข้าใจสิ่งแวดล้อมที่มีการ เปลี่ยนแปลงตลอดเวลา ในปัจจุบันความหลากหลายในสังคม ทำาให้ แบบการ เรี ย น (Learning Styles) พื้นฐานประสบการณ์ที่แตกต่างกัน ความแตกต่างของวิถีชีวิตในแต่ละครอบครัวและอื่นๆ ทำาให้ ห้องเรียนในปัจจุบันมีความหลากหลายเป็นเหตุที่ทำาให้เกิด ปัญหาการเรียนรู้ที่ซับซ้อนสำาหรับครูและผู้เรียน การเปลี ่ ย นแปลงมาสู ่ ก ารเรี ย นที ่ เ น้ น ผู ้ เ รี ย นเป็ น ศู น ย์ ก ลาง ในปัจจุบันเป็นยุคที่การ ส่งข้อมูลมีความรวดเร็วมาก เทคโนโลยีเปิดโอกาสให้ แต่ละ บุคคลได้รับ รวบรวม วิเคราะห์และสื่อสารข้อมูล ข่าวสารได้อย่างละเอียดและ รวดเร็ว มากกว่าที่ผ่านมา เป็นผลทำาให้ความต้องการ เกี่ยวกับการศึกษาเพิ่ม ขึ้น เพื่อที่จะช่วยผู้เรียนทุกคนให้ได้รับทักษะที่เพิ่มมากขึ้นเพื่อ ให้ผู้เรียนเกิดความพร้อมในการวิเคราะห์ ตัดสินใจ และแก้ ปัญหาที่เกิดขึ้นในชีวิตจริงที่ซับซ้อน ดังที่ Bruner (1983) กล่าว ว่า “ผู ้ เ รี ย นต้ อ งยกระดั บ การเรี ย นที ่ เ พิ ่ ม จาก “การ จดจำ า ” ข้ อ เท็ จ จริ ง ไปสู ่ ก ารเริ ่ ม ต้ น ที ่ จ ะคิ ด อย่ า งมี วิ จ ารณญาณ และสร้ า งสรรค์ ” ความจำา เป็นที่เพิ่มขึ้นเหล่านี้ นำามาสู่การเปลี่ยนแปลงวิธีการที่ครูผู้สอนจะมีปฏิสัมพันธ์กับผู้
  • 9. บทที ่ 2 การเปลี ่ ย นแปลงของเทคโนโลยี ก ารศึ ก ษา 24 เรียน ยิ่งไปกว่านั้น ความเปลี่ยนแปลงดังกล่าวจำาเป็นที่ครูผู้สอน ต้องมีพื้นฐานของความเข้าใจอย่างดี เกี่ยวกับผู้เรียนแต่ละคนว่า มีวิธีการเรียนรู้อย่างไร ดังนั้น ผู้สอนควรจะ ศึกษาเทคนิค วิธีการ เทคโนโลยีต่างๆ ที่จะนำามา ใช้เพื่อช่วยให้ผู้เรียนได้รับ ความรู้ใหม่ ซึ่งแต่เดิมมัก เป็นการสอนให้ผู้เรียนเรียน โดยการท่องจำา ควรปรับ เปลี่ยนมาสู่การใช้เทคนิควิธี การที่จะช่วยผู้เรียนรับข้อ เท็จจริงได้อย่างมีประสิทธิภาพ ได้แก่ การใช้เทคนิคช่วยการ จำา เช่น Mnemonics เป็นต้น ซึ่งการจัดการสอนที่เน้นครูเป็น ศูนย์กลางอาจนำาไปใช้ให้เกิดประโยชน์ได้เช่นกัน อย่างไร ก็ตาม สิ่งที่สำาคัญและเป็นความต้องการของการศึกษาในขณะนี้ คือ การสอนที่ผู้เรียนควรได้รับคือ ทั ก ษะการคิ ด ในระดั บ สู ง (Higher-Order Thinking Skills) ได้แก่ การคิดวิเคราะห์ สังเคราะห์ ตลอดจนการแก้ปัญหา และการถ่ายโยงความรู้ โดย เน้น การใช้วิธีการต่างๆ อาทิ สถานการณ์จำาลอง การค้นพบ การแก้ปัญหา และการเรียนแบบร่วมมือ สำาหรับผู้เรียนจะได้รับ ประสบการณ์การแก้ปัญหาที่สอดคล้องกับสภาพชีวิตจริง ภาพที ่ 2-1 แสดงลักษณะการเรียนรู้ที่เน้นผู้เรียนเป็นสำาคัญ ตาม พรบ.การศึกษาแห่งชาติ พ.ศ. 2542
  • 10. บทที่ 2 ก า ร เ ป ล ี ่ ย น แ ป ล ง ข อ ง เ ท ค โ น โ ล ย ี ก า ร ศ ึ ก ษ า 25 ในกรณีเหล่านี้อาจสังเกตได้ว่ามีการเปลี่ยนแปลงลักษณะ การวางแผน การนำาไปใช้ และการประเมินเกี่ยวกับการจัด ประสบการณ์การเรียนรู้ ซึ่งการสอนแบบดั้งเดิมครูผู้สอน จะเป็น ผู้ควบคุมดำาเนินการในการวางแผนการสอนทั้งหมด ได้ เปลี่ยนแปลงมาสู่การเน้นบทบาทของผู้เรียนในการวางแผนการ ดำาเนินการและการประเมินด้วยตนเอง ภาพ 2-2 แสดงการมีปฏิสัมพันธ์การเรียนรู้อย่างตื่นตัวของ ผู้ เรียนกับแหล่งข้อมูล (สุมาลี ชัยเจริญ, 2551) จากภาพ ผู้เรียนจะเป็นศูนย์กลางของการเรียนการสอนจะ ต้องมีปฏิสัมพันธ์กับแหล่งข้อมูลที่มีศักยภาพ ได้แก่ ครู เทคโนโลยี พ่อแม่ ภูมิปัญญาท้องถิ่น และบุคคลอื่นๆ และสื่อ เพื่อ นำามาสู่การหยั่งรู้ในปัญหาและการแก้ปัญหา บทบาทของครูได้ เปลี่ยนแปลงมาสู่การเป็นผู้แนะแนวทางและผู้อำานวยการ ตลอด จนช่วยเหลือผู้เรียนให้สามารถบรรลุเป้าหมายการเรียนรู้ จาก เหตุผลดังกล่าว อาจเป็นการยากที่จะประสบความสำาเร็จ ถ้าหาก จะใช้วธีการจัดการเรียนการสอน แบบใดแบบหนึ่งเท่านั้น (สุมาลี ิ ชัยเจริญ, 2551) ต่อไปนี้จะเป็นการเปรียบเทียบบทบาทของครูผู้สอนและผู้ เรียนแบบเดิมและบทบาทที่เปลี่ยนแปลงที่มีการจัดการเรียนรู้ที่ เน้นผู้เรียนเป็นศูนย์กลาง ดังตารางที่ 2.1
  • 11. บทที ่ 2 การเปลี ่ ย นแปลงของเทคโนโลยี ก ารศึ ก ษา 26 ตารางที ่ 2.1 บทบาทของครูและผู้เรียนในการจัดสิ่งแวดล้อม ทางการเรียนรู้ที่เน้นผู้เรียนเป็นศูนย์กลาง การเปลี ่ ย นบทบาทของครู บทบาทเดิ ม บทบาทที ่ เ ปลี ่ ย นแปลง เป็นผู้ถ่ายทอดความรู้ เป็นผู้ เป็นผู้ส่งเสริม เอื้ออำานวย ร่วม เชี่ยวชาญด้านเนื้อหาและเป็น แก้ปัญหา โค้ช ชี้นำาความรู้ แหล่งสำาหรับคำาตอบ และผู้ร่วมเรียนรู้ เป็นผู้ควบคุมการเรียนการสอน เป็นผู้จัดเตรียมหรือให้สิ่งที่ตอบ และส่งเนื้อหาความรู้ไปยังผู้ สนองต่อการเรียนรู้ของผู้เรียน เรียนโดยตรง อย่างหลากหลาย การเปลี ่ ย นบทบาทของผู ้ เ รี ย น บทบาทเดิ ม บทบาทที ่ เ ปลี ่ ย นแปลง เป็นผู้รอรับสารสนเทศจากครู เป็นผู้ร่วมเรียนรู้อย่างตื่นตัวใน อย่างเฉื่อยชา กระบวนการเรียนรู้ เป็นผู้คัดลอกหรือจดจำาความรู้ เป็นผู้สร้างและแลกเปลี่ยน ความรู้ร่วมกับเพื่อนชั้นแบบผู้ เชี่ยวชาญ เป็นกิจกรรมการเรียนรู้ราย เป็นการร่วมมือกันเรียนรู้กับผู้ บุคคล เรียนอื่นๆ จากตารางที่ 2.1 ที่แสดงการเปลี่ยนแปลงที่สำาคัญเกี่ยว กับบทบาทของครูและผู้เรียนในสิ่งแวดล้อมทางการเรียนรู้ที่เน้น ผู้เรียนเป็นศูนย์กลาง จากบทบาทต่าง ๆ ที่เปลี่ยนแปลงไป จะ เห็นได้ว่าการเรียนรู้ที่เน้นผู้เรียนเป็นศูนย์กลางนั้นมุ่งเน้นให้ผู้ เรียนได้ลงมือกระทำาในภารกิจการเรียนที่ส่งเสริมการแสวงหา ข้อมูล สารสนเทศ การค้นพบคำาตอบ ตลอดจนสามารถนำาความรู้ ที่เรียนมาใช้ในการแก้ปัญหาได้ ไม่ใช่เพียงแค่บทบาทในการรอ รับความรู้จากครูเพียงอย่างเดียว เมื ่ อ กระบวนทั ศ น์ (Par adigm)เกี ่ ย วกั บ การสอน เปลี ่ ย นมาเป็ น การเรี ย นรู ้ มา สู่การเน้น ผู ้ เ รี ย นเป็ น ศู น ย์ ก ลาง ดังนั้น เทคโนโลยี
  • 12. บทที ่ 2 การเปลี ่ ย นแปลงของเทคโนโลยี ก ารศึ ก ษา 27 และนวัตกรรมการศึกษา ตลอดจนสื่อการสอนจำาเป็นต้องปรับ กระบวนทัศน์เพื่อให้สอดคล้องกับ ความเปลี่ยนแปลงดังกล่าว จากเดิ ม ที ่ เ ป็ น สื ่ อ การสอนมาเป็ น สื ่ อ การเรี ย นรู ้ และ นวั ต กรรมเพื ่ อ การเรี ย นรู ้ เพื่อที่จะนำามาใช้ในการเรียนรู้ที่ สอดคล้องกับการจัดการเรียนรู้ที่ผู้เรียนเป็นศูนย์กลางที่ไม่ได้มุ่ง เพียง เพื่อให้ผู้เรียนสามารถจดจำาสิ่งที่เรียนรู้ได้เท่านั้น แต่ยังมุ่ง พัฒนาคุณลักษณะที่พึงประสงค์ของสังคมไทย ได้แก่ ความ สามารถคิดแบบองค์รวม เรียนรู้ร่วมกันและทำางานเป็นทีม ตลอด จนความสามารถในการแสวงหาความรู้ และสร้างความรู้ด้วย ตนเอง เพื่อทำาให้เป็นสังคมที่มีการเรียนรู้อย่างต่อเนื่องตลอดชีวิต เพื่อที่สามารถแข่งขัน และร่วมมืออย่างสร้างสรรค์ในสังคมและ โลกต่อไป ซึ่งความเปลี่ยนแปลงกระบวนทัศน์ดังกล่าวที่ส่งผลต่อการ เปลี่ยนแปลงต่อเทคโนโลยีการสอน หรือเทคโนโลยีการศึกษา ตลอดจนสื่อที่ใช้ในการจัดการเรียนรู้ ค ำา ถ า ม ส ะ ท ้ อ น ค ว า ม ค ิ ด  ท่านคิดว่าเพราะเหตุใดจึงต้องมีการ เปลี่ยนแปลงโฉมหน้าทางการศึกษา  หากพิจารณาสภาพการศึกษาในปัจจุบัน ของประเทศไทยแล้วบทบาทของครูและผู้เรียนมีการ เปลี่ยนแปลงอย่างไร เพราะเหตุใด  ท่านคิดว่าสาเหตุสำาคัญที่ทำาให้ผลการปฏิรูปการศึกษา ของไทยยังไม่สัมฤทธิผลเนื่องมาจากสาเหตุใด และจะมีวิธี การแก้ไขอย่างไร กิ จ ก ร ร ม เ ส น อ แ น ะ ให้ท่านศึกษาผลงานวิจัยเกี่ยวกับการจัดการ ศึกษาของไทยแล้วสรุปสาระสำาคัญ ดังนี้ ข้อค้น พบที่สำาคัญ ปัญหาการศึกษาของไทย วิธีการ จัดการเรียนรู้ที่ใช้ บรร ณ า นุกร ม กรมวิชาการ. (2541). คู ่ ม ื อ พั ฒ นาโรงเรี ย นด้ า นการเรี ย นรู ้ โครงการการปฏิ ร ู ป กระบวนการเรี ย นการสอนเพื ่ อ
  • 13. บทที ่ 2 การเปลี ่ ย นแปลงของเทคโนโลยี ก ารศึ ก ษา 28 พั ฒ นาคุ ณ ภาพการศึ ก ษา. กรุงเทพมหานคร: โรงพิมพ์ครุ ุ สภาลาดพร้าว. กรมวิชาการ. (2543). การสร้ า งความรู ้ ด ้ ว ยตนเอง. กรุงเทพมหานคร: โรงพิมพ์คุรุสภาลาดพร้าว. กองวิจัยทางการศึกษา. (2535). รายงานวิ จ ั ย เรื ่ อ งรั ก ของ เด็ ก ไทย โครงการวิ จ ั ย องค์ ป ระกอบที ่ ม ี อ ิ ท ธิ พ ลต่ อ ความเข้ า ใจในการเรี ย น. กรมวิชาการ: กระทรวง ศึกษาธิการ. สุมาลี ชัยเจริญ. (2551).เทคโนโลยี ก ารศึ ก ษา: หลั ก การ ทฤษฎี สู ่ ก ารปฏิ บ ั ต ิ .ขอนแก่น: คลังนานาวิทยา. Bruner, J. S . (1 983). In search of mind: Essays in autobiography. New York: Harper & Row. Driscoll, M. P. (1994). Psychology of learning for instruction. Boston: Allyn and Bacon. Newby, T. J., Stepich, D. A., Lehman, J. D., & Russell, J. D. (2000). Instructional technology for teaching and learning Designing instruction, integrating computers, and using media (second edition). Englewood Cliffs, NJ: Prentice-Hall.