Learning Management

1. การออกแบบระบบการสอน 4
Instructional System Design (ISD)
บทนำ
ระบบการสอน หรือระบบการเรียนการสอน (IS : Instructional System) เป็นการนำเอาวิธี
การระบบ (System Approach) หรือวิธีระบบ มาใช้ในการเรียนการสอน โดยที่ระบบจะหมายถึง
ส่วนตา่ง ๆ ทสีั่มพันธ์กัน ไดแ้ก่ส่วนนำเขา้ (Input) ส่วนดำเนินการ (Process) และส่วนผลลัพธ์
(Output) ระบบการสอนจงึประกอบด้วยองคป์ระกอบย่อย ๆ ทสีั่มพันธ์กนัเพื่อช่วยให้ผู้เรียนเกิด
การเรียนรู้ตามวัตถุประสงค์ที่กำหนดไว้ ประกอบด้วยส่วนต่าง ๆ ได้แก่ ผู้เรียน ผู้สอน สื่อการ
เรียนการสอน และการวัดและประเมินผล เป็นต้น องค์ประกอบย่อย ๆ ของระบบจะมีหน้าที่
อย่างอิสระซึ่งมคีวามสัมพันธซ์ึ่งกันและกัน ถ้ามีการเปล่ยีนแปลงใด ๆ เกิดขึ้นภายในองคป์ระกอบ
ย่อย ๆ ก็จะส่งผลกระทบถึงระบบด้วย เช่น ถ้าผู้เรียนมีความรู้พื้นฐานไม่เพียงพอ ก็อาจจะส่งผล
กระทบต่อผลลัพธ์ทำให้ผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนไม่ผ่านเกณฑ์เป็นต้น
ระบบการสอนที่ออกแบบโดยใช้วิธีการระบบ ได้มีการประยุกต์ใช้งานอย่างกว้างขวาง โดย
การกำหนดขั้นตอนการสอน ประกอบด้วย การกำหนดวัตถุประสงค์เชิงพฤติกรรม การออกแบบ
กิจกรรมการเรียนรู้โดยอาศัยสื่อต่าง ๆ และการใช้แหล่งความรู้ต่าง ๆ โดยยดึผ้เูรยีนเปน็ศนูย์กลาง
เป็นต้น เพื่อตอบสนองต่อความแตกต่างระหว่างบุคคลของผู้เรียน ไม่ว่าจะเป็น เพศ วัย อัตราการ
เรียนรู้ ความสนใจ ความถนัด และประสบการณ์เดิม รวมทั้งพื้นฐานทางประเพณีและวัฒนธรรม
ซ่งึผสู้อนและผู้ที่เกี่ยวข้องจะมีบทบาทในการออกแบบพฒันาระบบการสอน เพื่อวางแผนการ
บูรณาการเกี่ยวกับองค์ประกอบต่าง ๆ ของระบบการสอน ให้เหมาะสมกับพัฒนาการการเรียนรู้
ของผู้เรียน ให้บรรลุความสำเรจ็ตามวัตถปุระสงคท์่กีำหนดไว้
เน่อืงจากบทเรียนคอมพวิเตอร์เก่ยีวขอ้งกบัการเรยีนรู้ของผู้เรยีนโดยตรง ในการทจี่ะทำให้
ผู้เรียนเกิดการเรียนรู้ขึ้น ภายใต้การจัดการของคอมพิวเตอร์ที่นำเสนอเนื้อหาอย่างต่อเนื่อง
ทีละขั้น ๆ ผสมผสานกับการจัดกิจกรรมการเรียนรู้ให้สอดคล้องกับพัฒนาการของผู้เรียน การ
ออกแบบบทเรียนคอมพิวเตอร์จึงต้องอาศัยการออกแบบระบบการสอนทใี่ช้วธิีการระบบเป็นหลัก
ในการออกแบบเช่นเดียวกันกับการออกแบบบทเรียนหรือการออกแบบระบบการสอนทั่ว ๆ ไป
การออกแบบระบบการสอน (ISD : Instructional System Design)
การออกแบบระบบการสอน (ISD : Instructional System Design หรือ ID : Instructional
Design) หมายถึง การจัดระบบการสอนอย่างมีระบบ โดยอาศัยความรู้เกี่ยวกับกระบวนการเรียนรู้

2. 96 การออกแบบและพัฒนาคอร์สแวร์สำหรับบทเรียนคอมพิวเตอร์
ซึ่งรวบรวมองค์ประกอบและปัจจัยต่าง ๆ เพื่อนำไปสู่กระบวนการตัดสินใจออกแบบระบบ แล้วจึง
ทำการทดลองและปรับปรุงแก้ไขจนใช้ได้ผล เป็นการนำไปสู่ความสำเร็จของการเรียนรตู้ามวัตถุ
ประสงค์ที่กำหนดไว้ กระบวนการออกแบบระบบการสอน จะประกอบไปด้วยหลักพื้นฐาน 4
ส่วน ดังต่อไปนี้
1. วัตถุประสงค์เป็นส่วนที่กำหนดวตัถปุระสงคก์ารเรยีนรขู้องผู้เรียน
2. ผู้เรียน โดยพิจารณาคุณสมบัติของผู้เรียน เพื่อการออกแบบระบบการสอนให้เหมาะสม
3. วิธีการและกิจกรรม กำหนดวิธีการและกำหนดกิจกรรมในกระบวนการเรียนรู้ เพื่อให้
ผู้เรียนเกิดการเรียนรู้ตามวัตถุประสงค์อย่างมีประสิทธิภาพ
4. การวัดและประเมินผล เป็นการกำหนดวิธีการวัดและประเมินผลการเรียนรู้ของผู้เรียน
ให้สอดคล้องตามวัตถุประสงค์
สำหรับการนิยามของคำว่าการออกแบบระบบการสอน ได้มีการนิยามไว้เป็นประเด็น ๆ
ดังนี้ (Available on : www.coe.uh.edu/courses)
Instructional System Design is a Process หมายถึง การออกแบบระบบการสอนเป็น
กระบวนการที่มีขั้นตอน โดยใช้วิธีการระบบตามหลักการศึกษาและทฤษฎีการเรียนการสอน เพื่อ
ออกแบบบทเรียนให้มีคณุภาพ แตล่ะขั้นตอนจึงมีความสัมพันธ์กนัทั้งวสัดกุารเรียนและกิจกรรม
การเรยีน ในขั้นตอนสดุทา้ยของการออกแบบการเรียนการสอนสว่นใหญ่จะเปน็ขั้นตอนของการ
วัดและประเมินผล
Instructional System Design is a Discipline หมายถึง การออกแบบระบบการสอนเป็น
ส่วนหนงึ่ของความรู้ที่เก่ยีวกบัทฤษฎีการเรยีนรตู้า่ง ๆ ซึ่งมีขั้นตอนการดาํเนนิการอยา่งเป็นระบบ
และถูกต้อง
Instructional System Design is a Science หมายถึง การออกแบบระบบการสอนเป็น
วิทยาศาสตร์ ประกอบด้วยขั้นตอนการออกแบบ การพัฒนา การทดลองใช้ การประเมินผล และ
การบำรุงรักษา ภายใต้สถานการณท์่กีำหนดไว้โดยเป็นกระบวนการทางวิทยาศาสตร์ที่เป็นเหตุ
เปน็ผลซงึ่กันและกนั
Instructional System Design is a Reality หมายถึง การออกแบบระบบการสอนเป็น
กระบวนการของความจริงที่สามารถพิสูจน์ได้ เนื่องจากอาศัยหลักการของการใช้เหตุและผล
บนพื้นฐานของความจริง โดยยึดหลักการศึกษา
รูปแบบการสอน (IM : Instructional Model)
รูปแบบการสอน หรือรูปแบบการเรียนการสอน (IM : Instructional Model) หมายถึง
แนวทาง กระบวนการ หรือกลยุทธ์ในการนำเสนอเนื้อหาและจัดกิจกรรมการเรียนรู้ ตามขั้นตอน
และวิธีการที่มีผู้เชี่ยวชาญคิดค้นขึ้น ซึ่งสังเคราะห์มาจากหลักการศึกษาและเงื่อนไขการเรียนรู้

3. การออกแบบระบบการสอน 97
รูปแบบการสอนมีจำนวนมากมาย แต่รูปแบบการสอนที่นิยมใช้กันอย่างแพร่หลายและได้มี
การนำไปประยุกต์ใช้ในการออกแบบการเรียนการสอน อันได้แก่ บทเรียน ระบบการสอน และ
บทเรียนสำเร็จรูป รวมทงั้บทเรยีนคอมพวิเตอร์มดีังต่อไปนี้
1. รูปแบบการสอน ADDIE (ADDIE Model)
2. รูปแบบการสอนของดิค แอนด์แคเรย์(Dick and Carey Model)
3. รูปแบบการสอนของเกอลาช แอนด์เอลี(Gerlach and Ely Model)
4. รูปแบบการสอนของเนิร์ค แอนด์กุสตาฟซัน (Knirk and Gustafson Model)
5. รูปแบบการสอนของเจอโรลด์เคมป์(Jerrold Kemp Model)
6. รูปแบบการสอนของแฮนนาฟิน แอนด์เพ็ค (Hannafin and Peck Model)
7. รูปแบบการสอนของบราวน์และคณะ (Brown and Others Model)
8. รูปแบบการสอน Rapid Prototying Model
รูปแบบการสอน ADDIE (ADDIE Model)
ADDIE เป็นรูปแบบการสอนที่ออกแบบขึ้นมา เพื่อใช้ในการออกแบบและพัฒนาระบบการ
เรียนการสอน โดยอาศัยหลักของวิธีการระบบ (System Approach) ซึ่งเป็นที่ยอมรับกันโดยทั่วไป
ว่าสามารถนำไปใช้ออกแบบและพัฒนาบทเรียนคอมพิวเตอร์ได้เป็นอย่างดี ไม่ว่าจะเป็น CAI/
CBT, WBI/WBT หรือ e-Learning ก็ตาม เน่อืงจากเปน็ขั้นตอนที่ครอบคลมุกระบวนการทงั้หมด
และเปน็ระบบปิด (Closed System) โดยพิจารณาจากผลลัพธใ์นข้นัประเมินผลซึ่งเปน็ขนั้สุดทา้ย
แล้วนำข้อมูลไปตรวจปรับ (Feedback) ขั้นตอนทผี่่านมาทั้งหมด
ADDIE มาจากตัวอักษรตัวแรกของขั้นตอนต่าง ๆ จำนวน 5 ขั้น ไดแ้ก่Analysis, Design,
Development, Implementation และ Evaluation
ภาพที่ 4-1 รูปแบบการสอน ADDIE Model
Implementation
Analysis
Evaluation
Development
Design

4. 98 การออกแบบและพัฒนาคอร์สแวร์สำหรับบทเรียนคอมพิวเตอร์
รูปแบบการสอน ADDIE ประกอบด้วย 5 ขั้นตอนดังนี้
1. การวิเคราะห์(A : Analysis)
2. การออกแบบ (D : Design)
3. การพัฒนา (D : Development)
4. การทดลองใช้(I : Implementation)
5. การประเมินผล (E : Evaluation)
รายละเอียดแต่ละขั้น มีดงันี้
1. การวิเคราะห์ (A : Analysis) เป็นขั้นตอนแรกของรูปแบบการสอน ADDIE ซึ่งมี
ความสำคญัยิ่ง เน่อืงจากเป็นขั้นตอนทสี่่งผลไปยังขนั้ตอนอ่นืๆ ทงั้ระบบ ถ้าการวเิคราะหไ์ม่
ละเอียดเพียงพอ จะทำให้ขั้นตอนต่อไปขาดความสมบูรณ์ในข้นัตอนนี้จงึใช้เวลาดาํเนนิการ
ค่อนข้างมากเมื่อเปรียบเทียบกับขั้นตอนอื่น ๆ โดยจะต้องพิจารณาในประเด็นต่าง ๆ ได้แก่
คุณลักษณะของผ้เูรยีน วตัถปุระสงค์ความรู้ทักษะ และพฤติกรรมที่คาดหวงัปรมิาณและความ
ลึกของเนื้อหา และแหล่งข้อมูลทมีี่อยู่ซึ่งประกอบด้วยการดาํเนนิการตา่ง ๆ ดงันี้
1.1 ประเมินความต้องการและผเู้รยีน (Assess Needs and Audience)
1.2 กำหนดเนื้อหาทั้งหมดและเป้าหมาย (Determine Overall Content and Goals)
1.3 ระบุระบบนิพนธ์และระบบการนำส่งบทเรียน (Specify Authoring and Delivery
Systems)
1.4 วางแผนขอบเขตของโครงการทงั้หมด (Plan Overall Project Scope)
1.5 วางแผนกลยุทธ์การประเมินผลทงั้หมด (Plan Overall Evaluation Strategies)
ผลลัพธ์ทไี่ดจ้ากขั้นตอนการวเิคราะห์มีดงันี้
1) รายงานผลการประเมินความต้องการ (Needs Assessment Report)
2) คุณลักษณะของผู้เรียน (Learner Profile)
3) โครงร่างของเนื้อหา (Content Outline)
4) ข้นัตอนการเรยีนรู้(Learning Hierarchy)
5) วิธีการออกแบบ (Design Approach)
6) ข้อกำหนดทางเทคนิค (Technical Specifications)
7) กลยุทธ์การประเมินผล (Evaluation Strategies)
8) ตารางเวลาของโครงการ (Project Timetable)
บุคลากรที่เกี่ยวข้องในขั้นตอนนี้ ได้แก่ ผู้บริหารโครงการ ผู้จัดการโครงการ ผู้ออกแบบ
ระบบการสอน ผู้ประเมินโครงการ โปรแกรมเมอร์และผู้เชี่ยวชาญด้านต่าง ๆ
2. การออกแบบ (D : Design) เป็นขั้นตอนที่ดำเนินการต่าง ๆ ที่จะนำไปสู่เป้าหมายที่
ตั้งไว้โดยออกแบบบทเรียนตามกลยทุธ์ทไี่ดจ้ากขั้นตอนการวเิคราะห์ซงึ่ส่วนใหญ่เปน็การทำงาน

5. การออกแบบระบบการสอน 99
ด้านเอกสารเช่นกัน โดยจะต้องพิจารณาในประเด็นต่าง ๆ ได้แก่ วัตถุประสงค์ของบทเรียน การ
เรยีงลำดบัเน้อืหา วธิีการนาํเสนอเน้อืหา การเลอืกใชส้ื่อ และการนำเสนอแบบทดสอบ เป็นต้น ซึ่ง
ประกอบด้วยการดำเนินการต่าง ๆ ดังนี้
2.1 เขียนวัตถุประสงค์แต่ละหน่วย (Write Objectives by Unit)
2.2 ระบุการปฏิสัมพันธ์ของบทเรียน (Specify Instructional Interactions)
2.3 สร้างแบบทดสอบวัดผล (Conduct Performance Test)
2.4 ออกแบบหน้าจอและกราฟิก (Screen Design and Graphic)
2.5 ออกแบบเทมเพลทของบทเรียน (Screen Templates Design)
2.6 เขียนผังงานบทเรียน (Write Lesson Flowcharts)
2.7 เขียนบทดำเนินเรื่อง (Storyboarding)
2.8 สร้างบทเรียนต้นแบบ (Prototyping)
ผลลัพธ์ที่ได้จากขั้นตอนการออกแบบ มีดังนี้
1) วัตถุประสงค์ของบทเรียน (Objectives)
2) เนื้อหาบทเรียนที่ออกแบบ (Design Document)
3) แบบฝึกหัดและแบบทดสอบวัดผล (Exercises and Performance Test)
4) ต้นแบบของการเรียนการสอน (Instructional Archetypes)
5) ผังงานบทเรียน (Lesson Flowcharts)
6) บทดำเนินเรื่อง (Storyboard)
7) บทเรียนต้นแบบ (Prototype)
บุคลากรท่เีก่ยีวขอ้งในข้นัตอนนี้ไดแ้ก่ผู้จัดการโครงการ ผู้ออกแบบระบบการสอน
ผู้ประเมินโครงการ โปรแกรมเมอร์ผู้ออกแบบกราฟิก และผผู้ลิตบทเรยีน
3. การพัฒนา (D : Development) เป็นขั้นตอนที่นำผลลัพธ์ที่ได้จากขั้นตอนการออกแบบ
มาดำเนนิการตอ่เปน็การลงมือปฏบิัตจิริงเพ่อืพฒันาเป็นบทเรยีนตามแผนการที่วเิคราะหไ์วต้งั้แต่
ขั้นตอนแรก โดยใชร้ะบบนิพนธ์หรือซอฟท์แวรค์อมพิวเตอร์เพ่อืใหไ้ดม้าซึ่งบทเรยีนตน้แบบ
พร้อมจะนำไปทดลองใช้ในขนั้ตอ่ไป ซึ่งประกอบด้วยการดำเนิน การตา่ง ๆ ดงันี้
3.1 เตรียมวัสดุประกอบบทเรียน (Preparing Adjunct Materials)
3.2 เขียนบทเรียน (Writing/Authoring) ในขั้นนี้ประกอบด้วย การสร้างสรรค์กราฟิก
(Creating Graphics) การสร้างการปฏิสัมพันธ์บทเรียน และการสร้างบทเรียนพร้อมแบบทดสอบ
3.3 ดำเนินการผลิต (Conduct Production) ในขั้นนี้ประกอบด้วย การผลิตขั้นต้น
(Preproduction) การผลิตจริง (Production) และการดำเนินการหลังการผลิต (Postproduction)
3.4 รวมสื่อทั้งหมดเข้าด้วยกันเป็นบทเรียนและเขียนโปรแกรมจัดการ (Integrating
Media and Coding)
ผลลัพธ์ทไี่ดจ้ากขั้นตอนการพฒันา มีดงันี้

6. 100 การออกแบบและพัฒนาคอร์สแวร์สำหรับบทเรียนคอมพิวเตอร์
1) วัสดุประกอบการเรียน (Adjunct Materials)
2) ตัวบทเรียน ประกอบด้วยข้อความ กราฟกิภาพเคล่อืนไหว เสียง วดีทิศัน์และ
การปฏิสัมพันธ์ รวมทั้งเอกสารประกอบบทเรียน
3) โปรแกรมการจัดการบทเรียน
บุคลากรที่เก่ยีวขอ้งในข้นัตอนนี้ไดแ้ก่ผู้จัดการโครงการ ผู้ออกแบบระบบการสอน
ผู้ประเมินโครงการ โปรแกรมเมอร์ผู้ออกแบบกราฟิก และผผู้ลิตบทเรยีน
4. การทดลองใช้(I : Implementation) เป็นการนาํบทเรยีนที่พัฒนาขึ้น เพ่อืนำไปใชกั้บ
กลุ่มเป้าหมายตามวิธีการที่วางแผนไวต้้งัแตต่น้ประกอบด้วยการดาํเนนิการตา่ง ๆ ดงันี้
4.1 ตดิตงั้บทเรียน (Installation)
4.2 จัดตารางเวลาพร้อมปรับหลักสูตร (Scheduling and Syllabus Adjustment)
4.3 ลงทะเบียนเรียนและบริหารบทเรียน (Enrollment and Administration)
4.4 ปฐมนิเทศผู้เรียน (Orientation)
4.5 วางแผนการสนับสนุนจากผู้สอน (Instructor Plans Facilitation)
4.6 จัดสิ่งสนับสนุนบทเรียน (Facilitation of Course)
ผลลัพธ์ทไี่ดจ้ากขั้นตอนการทดลองใช้มีดงันี้
1) บัญชีรายชื่อชั้นเรียน (Class Roster)
1) การเรียนการสอน (Instructional)
2) แผนการสนับสนนุจากผสู้อน (Instructor’s Facilitation Plan)
บุคลากรท่เีก่ยีวขอ้งในข้นัตอนนี้ไดแ้ก่ผู้สอน ผู้เรยีน ผู้บรหิารหลักสตูร และฝ่ายสนับสนุน
ด้านเทคนิค
5. การประเมินผล (E : Evaluation) เป็นขั้นตอนสุดท้ายของรูปแบบการสอน ADDIE
เพื่อประเมินผลบทเรียนและนำผลที่ไดไ้ปปรบัปรงุแกไ้ข เพ่อืให้ไดบ้ทเรยีนที่มคีณุภาพ ประกอบ
ด้วยการดำเนินการต่าง ๆ ดังนี้
5.1 จัดทำเอกสารโครงการ (Documenting Project)
5.2 ทดสอบบทเรียน (Testing)
5.3 ปรับบทเรียนให้ใช้งานได้(Validation)
5.4 ประเมินผลกระทบ (Conducting Impact Evaluation)
ผลลพัธ์ทไี่ดจ้ากขั้นตอนการประเมินผล มีดงันี้
1) เอกสารโครงการ (Documentation) ได้แก่บันทึกข้อมูลด้านเวลา (Record Time
Data) รายงานผู้ใช้บทเรียนและผู้ควบคุม (Trainees and Supervisors Report) และ ผลสรุปของ
ข้อคำถามบทเรียน (Course Review Question Results) เป็นต้น
2) คุณภาพของบทเรียน (Quality) ได้แก่ประสิทธิภาพ (Efficiency) ผลสัมฤทธิ์
ทางการเรียนของผู้เรียน (Effectiveness) และความพึงพอใจ (Satisfaction) เป็นต้น

7. การออกแบบระบบการสอน 101
3) รายงานผลกระทบของบทเรียน (Impact Evaluation Report)
บุคลากรท่เีก่ยีวขอ้งในข้นัตอนนี้ไดแ้ก่ผู้จัดการโครงการ ผู้ออกแบบระบบการสอน
ผู้ประเมินโครงการ โปรแกรมเมอร์และผเู้ช่ยีวชาญดา้นตา่ง ๆ
รูปแบบการสอนของดิค แอนด์แคเรย์(Dick and Carey Model)
ดิค แอนด์ แคเรย์ (Dick and Carey) ได้พัฒนารูปแบบการสอนขึ้นอีกรูปแบบหนึ่ง โดย
อาศัยวิธีการระบบเช่นเดียวกันกับรูปแบบ ADDIE ซึ่งเป็นรูปแบบที่ง่าย แต่ก็ได้รับการยอมรับว่า
สามารถนำไปประยุกต์ใช้ออกแบบและพัฒนาบทเรียนคอมพิวเตอร์ได้ดี รูปแบบการสอนของดิค
แอนด์แคเรย์เริ่มเผยแพร่ครั้งแรกเมื่อปีคศ. 1990 หลังจากนั้น เมื่อปีคศ. 1996 ได้ปรับเปลี่ยน
รูปแบบใหม่โดยมีรายละเอียดมากขึ้น (Lee. : 2000, xiv)
Assessment
& Analysis
Need
Assessment
Front-end
Analysis
Implementation Development
ภาพที่ 4-2 รูปแบบการสอนของ Dick and Carey (1990)
Evaluation
Design
รูปแบบการสอนของดิค แอนด์แคเรย์(1990) ประกอบด้วย 5 ขั้นตอนดังนี้
1. การประเมินและการวิเคราะห์(Assessment & Analysis) ประกอบด้วย 2 ส่วน ดังนี้
1.1 การประเมินความต้องการ (Need Assessment)
1.2 การวิเคราะห์ส่วนหน้า (Front-end Analysis)
2. การออกแบบ (Design)
3. การพัฒนา (Development)
4. การทดลองใช้(Implementation)
5. การประเมินผล (Evaluation)
รูปแบบการสอนของดิค แอนด์แคเรย์(1990) พัฒนามาจากวิธีการระบบ โดยมีส่วนคล้าย
กับรูปแบบการสอน ADDIE แตกต่างกันเพียงขนั้ตอนแรกเท่านั้น ซึ่งก็คือ การประเมินและการ

8. 102 การออกแบบและพัฒนาคอร์สแวร์สำหรับบทเรียนคอมพิวเตอร์
วิเคราะห์ซงึ่ประกอบด้วย 2 ขั้นตอนย่อย ๆ ได้แก่การประเมินความต้องการ และการวิเคราะห์
ส่วนหน้า สำหรับการประเมินความต้องการ จะเป็นการพิจารณาความต้องการของผู้เรียน
เปา้หมายของการ เรยีนรู้และข้อจำกัดตา่ง ๆ รวมทงั้สว่นอ่นืๆ ท่เีก่ยีวขอ้ง ส่วนการวเิคราะห์
ส่วนหน้า จะเป็นการพิจารณาสถานการณ์การวิเคราะห์งานหรือภารกิจ การวิเคราะห์วัตถุประสงค์
การวิเคราะห์สื่อ และส่วนอ่นืๆ สำหรบัขั้นตอนที่2 ถงึขั้นตอนสดุทา้ย จะมีรายละเอียดคลา้ยกับ
รูปแบบการสอน ADDIE ตามที่ได้กล่าวมาแล้ว (Available on : http://ed.isu.edu/isdmodels)
Revise
Instruction
Conduct
Instructional
Analysis
Write
Performance
Objectives
Identify
Entry
Behaviors
Develop
Instructional
Strategy
CDreitveerlioopn RefTeerestnce
ภาพที่ 4-3 รูปแบบการสอนของ Dick and Carey (1996)
Identify
Instructional
Goals
รูปแบบการสอนของดิค แอนด์ แคเรย์ ได้ปรับเปลี่ยนรูปแบบใหม่ในปี คศ. 1996 โดยมี
รายละเอียดมากขึ้น ซึ่งพบว่ารูปแบบการสอนในปี คศ.1996 ได้รับความนิยมมากกว่า ประกอบ
ด้วย 10 ขั้นตอน เริ่มตั้งแต่การแยกแยะเป้าหมายการเรียนการสอน และสิ้นสุดที่ขั้นตอนของการ
พัฒนาและสรุปการประเมิน ตามรายละเอียดดังนี้
1. แยกแยะเป้าหมายของการเรียน (Identify Instructional Goals) ขนั้ตอนแรกเป็นการ
แยกแยะเป้าหมายของบทเรียนเพื่อใหผู้้เรียนเกิดการเรยีนรู้ตามทตี่อ้งการ เป้าหมายของการเรียน
ในส่วนนี้จะเกิดจากการวิเคราะห์ความต้องการ (Need Analysis) ก่อน แล้วจึงกำหนดเป้าหมาย
ของการเรียน โดยพิจารณาจากส่วนต่าง ๆ ดังต่อไปนี้
1.1 รายละเอียดของเป้าหมายของการเรียนที่มีอยู่
1.2 ผลจากการวิเคราะห์ความต้องการ
1.3 ข้อจำกัดหรืออุปสรรคต่าง ๆ ในการเรียน
1.4 ผลจากการวิเคราะหผ์ู้เรยีนคนอ่นืๆ ท่เีรยีนจบแล้ว
DeSveelleocpt & InMstarutecrtiiaolnsal
DCeovnedloupc t& EFvoarmluaattiivoen
DCeovnedloupc t& SEuvmalmuaattiiovne

9. การออกแบบระบบการสอน 103
2. วิเคราะห์การเรียน (Conduct Instructional Analysis) หลังจากได้เป้าหมายของการ
เรียนแล้ว ขั้นต่อไปจะเป็นการวิเคราะห์เนื้อหาบทเรียนและวเิคราะหผ์ู้เรยีน เพ่อืตดัสนิวา่ความรู้
และทกัษะใดท่จีะทำใหผู้้เรยีนบรรลตุามเป้าหมายที่กำหนดไว้ประกอบด้วยสว่นตา่ง ๆ ดงันี้
2.1 กำหนดสมรรถนะของผเู้รียนหลงัจากที่เรียนจบแล้ว
2.2 กำหนดขั้นตอนการนำเสนอบทเรียน
3. กำหนดพฤติกรรมของผู้เรียนที่จะเข้าเรียน (Identify Entry Behaviors) เป็นขั้นตอนที่
จะพิจารณาว่าพฤติกรรมใดทจี่ำเปน็ของผู้เรียนก่อนที่จะเข้าสู่กระบวนการเรียนการสอน ประกอบ
ด้วยส่วนต่าง ๆ ดังนี้
3.1 การกาํหนดความรู้พ้นืฐานและทกัษะท่จีำเปน็สำหรบัผู้เรยีน
3.2 คุณลักษณะที่สำคัญของผู้เรียน ในการดำเนินกิจกรรมทางการเรียนของบทเรียน
4. เขียนวัตถุประสงค์ของการกระทำ(Write Performance Objectives) ในที่นี้ก็คือการ
เขียนวัตถุประสงค์เชิงพฤติกรรมที่สามารถวัดได้หรือสังเกตได้ของบทเรียนแต่ละหน่วย ซึ่งผู้เรียน
จะต้องแสดงออกในรูปของงานหรือภารกิจหลงัจากสิ้นสุดบทเรยีนแล้ว โดยนาํผลลัพธ์ทไี่ดจ้าก 3
ขั้นตอนแรกมาพิจารณา ซึ่งวัตถุประสงค์เชิงพฤติกรรมจะประกอบด้วยส่วนต่าง ๆ ดังนี้
4.1 งานหรือภารกิจ (Task) ที่ผู้เรียนแสดงออกในรูปของการกระทำหลังจบบทเรียน
แล้ว ซึ่งสามารถวัดหรือสังเกตได้
4.2 เงื่อนไข (Condition) ประกอบงานหรือภารกิจนั้น ๆ
4.3 เกณฑ์(Criterion) ของงานหรือภารกิจของผเู้รยีนที่กระทาํได้
5. พัฒนาเกณฑ์อ้างอิงเพื่อใช้ทดสอบ (Develop Criterion Reference Tests) เป็นการ
กำหนดเกณฑม์าตรฐานของบทเรียนท่ผีู้เรยีนจะต้องทาํไดห้ลังจากจบบทเรียนแล้ว ในที่นี้ก็คือ
เกณฑท์ใี่ช้วดัผลจากแบบฝึกหัดหรอืแบบทดสอบตา่ง ๆ ท่ใีชใ้นบทเรยีน
6. พัฒนากลยุทธ์ด้านการเรียนการสอน (Develop Instructional Strategy) เป็นการ
ออกแบบและพัฒนารายละเอียดต่าง ๆ ของบทเรียน ใหส้อดคลอ้งตามวตัถปุระสงคท์่กีำหนดไว้
รวมทั้งการพิจารณารูปแบบการนำเสนอบทเรียนด้วย เชน่ระบบเรยีนรรู้่วมกัน (Collaborative
System) ระบบผู้เรียนเป็นศูนย์กลาง (Student-Centered System) หรือ ระบบผู้สอนเป็นผู้นำ
(Instructor-led System) เป็นต้น ซงึ่ผลลัพธ์ของกลยทุธ์ท่พีัฒนาขึ้นในขั้นตอนนจี้ะอยู่ในรูปของ
บทดำเนินเรื่อง (Storyboard) ของบทเรียน ประกอบด้วยส่วนต่าง ๆ ดังนี้
6.1 การนำเสนอเนื้อหาบทเรียน
6.2 กิจกรรมการเรียนการสอน
6.3 แบบฝึกหัดและการตรวจปรับ
6.4 การทดสอบ
6.5 การติดตามผลกิจกรรมการเรียนการสอน

10. 104 การออกแบบและพัฒนาคอร์สแวร์สำหรับบทเรียนคอมพิวเตอร์
7. พัฒนาและเลือกวัสดุการเรียนการสอน (Develop & Select Instructional Materials)
เป็นขั้นตอนของการพัฒนาบทเรียนจากบทดำเนนิเร่อืงในข้นัตอนทผี่่านมา รวมทั้งการเลือกใช้
วัสดุการเรียนที่สอดคลอ้งกับเนื้อหาและวัตถุประสงคข์องบทเรียน ได้แก่สื่อการเรยีน ทงั้สื่อทมีี่อยู่
เดิมหรือส่อืทตี่อ้งสร้างสรรคข์ึ้นมาใหม่ผลลัพธ์ทไี่ดจ้ากขั้นตอนนี้มีดงันี้
7.1 คู่มือการใช้บทเรียนของผู้เรียนและผู้สอน
7.2 บทเรยีนที่พฒันาขึ้น ซึ่งอย่ใูนรูปแบบตา่ง ๆ ดงันี้
7.2.1 ระบบสนับสนุนการกระทำด้วยอิเล็กทรอนิกส์ หรือ EPSS (Electronic
Performance Support Systems)
7.2.2 บทเรียนสำหรับผสู้อน ในกรณที่เีปน็ระบบผู้สอนเป็นผู้นำ
7.2.3 บทเรียนคอมพิวเตอร์แบบใช้งานโดยลำพัง เช่น CAI, CBT
7.2.4 บทเรียนคอมพิวเตอร์แบบใช้งานบนเครือข่าย เช่น WBI, WBT
7.2.5 e-Learning
8. พัฒนาและดำเนินการประเมินผลระหว่างดำเนินการ (Develop & Conduct Formative
Evaluation) เป็นการประเมินผลการดำเนินการของกระบวนการออกแบบบทเรียนทั้งหมด เพื่อนำ
ข้อมูลที่ไดไ้ปปรบัปรงุบทเรยีนให้มคีณุภาพดีขึ้น ในขั้นตอนนี้ประกอบด้วย 3 ขั้นตอนย่อย ดังนี้
8.1 การประเมินผลแบบตัวต่อตัว (One-to-One Evaluation)
8.2 การประเมินผลแบบกลุ่มย่อย (Small-Group Evaluation)
8.3 การประเมินผลภาคสนาม (Field Evaluation)
9. พัฒนาและดำเนินการประเมินผลสรุป (Develop & Conduct Summative Evaluation)
เป็นการประเมนิผลสรุปเกี่ยวกับบทเรียนที่พัฒนาขึ้น ไดแ้ก่การหาคณุภาพและประสทิธิภาพของ
บทเรยีน ซงึ่จำแนกออกเปน็2 ระยะ ดงันี้
9.1 การประเมินผลระยะสั้น (Short Period Evaluation)
9.1 การประเมินผลระยะยาว (Long Period Evaluation)
10. ปรับปรุงการเรียนการสอน (Revise Instruction) เป็นการปรับปรุงและแก้ไขบทเรียนที่
พฒันาขึ้น ไดแ้ก่เน้อืหา การสื่อความหมาย การพัฒนากลยุทธ์การทดสอบ การจัดกิจกรรมการ
เรียนการสอน และส่วนประกอบต่าง ๆ ขอบทเรียน โดยพจิารณาจากผลลัพธท์่ไีด้
รูปแบบการสอนของเกอลาช แอนด์เอลี(Gerlach and Ely Model)
รูปแบบการสอนของเกอลาช แอนด์ เอลี (Gerlach and Ely) ถูกออกแบบขึ้นมาเพื่อใช้
สำหรับผู้เรียนต้งัแตข่้นัตน้จนถึงระดับ K-12 ในประเทศสหรฐัอเมริกา ตั้งแต่ปีคศ. 1980 แตก่ใ็ช้
ได้ผลดีสำหรับการศึกษาในระดับสูงกว่า เนื่องจากรูปแบบนี้ได้พิจารณาการกำหนดเวลาและ
เนื้อหาด้วย ประกอบด้วย 10 ขั้นตอน ดังนี้

11. การออกแบบระบบการสอน 105
1. รายละเอียดของเนื้อหา (Specification of Content) เป็นการพิจารณารายละเอียดของ
เน้อืหาบทเรยีนทงั้หมดที่จะนำมาสร้างเป็นบทเรียน
2. รายละเอียดของวัตถุประสงค์(Specification of Objectives) เป็นการพิจารณา
รายละเอียดของวัตถุประสงค์ซึ่งทงั้วตัถปุระสงคแ์ละเนื้อหาบทเรียนจะต้องมีความสัมพันธ์และ
สอดคล้องกัน จึงอาจจะพิจารณาส่วนใดส่วนหนึ่งก่อนก็ได้หรืออาจจะพิจารณาพร้อม ๆ กันก็ได้
ถ้ามีวัตถุประสงค์อยู่แล้ว ก็จะเป็นการพิจารณาความสอดคล้องระหว่างวัตถุประสงค์กับเนื้อหา
บทเรยีน แตถ่า้ยังขาดส่วนใดสว่นหนงึ่ก็จะต้องวเิคราะหข์ึ้นใหม่เพ่อืให้วตัถปุระสงคส์ัมพนัธ์และ
สอดคล้องกับเนื้อหาบทเรียน เพื่อจะได้นำไปใช้ในขั้นต่อไป ในส่วนนี้ เกอลาช แอนด์เอลี
ได้แบ่งวัตถุประสงค์ออกเป็น 2 ชนิด ดังนี้
2.1 วตัถปุระสงคร์ะยะยาว (Long Range Objective) หมายถึง วตัถปุระสงคท์่วัไป
2.2 วัตถุประสงค์ระยะสั้น (Short Range Objective) หมายถึง วัตถุประสงค์เฉพาะ
3. การประเมินพฤติกรรมของผู้เรียน (Assessment of Entering Behaviors) หมายถึง
กระบวนการประเมินความรู้พนื้ฐานของผู้เรียนใหผ้่านตามเกณฑ์ขั้นตำ่ท่จีะยอมรับได้ก่อนทจี่ะเข้า
สู่กระบวนการเรียนรู้เพ่อืนำไปใชใ้นการวางแผนการเรยีนการสอน การพจิารณาพฤติกรรมของ
ผู้เรียน สามารถดำเนินการได้ดังนี้
3.1 การใช้บันทึกข้อมูลที่มีอยู่ (Use of Available Records) ได้แก่หลักฐานทางการ
ศกึษา วฒุิบัตร ประกาศนียบตัร และเอกสารอ่นืๆ ท่อีา้งองิถึงความรู้ทักษะ และประสบการณ์ของ
ผู้เรียน
3.2 แบบทดสอบท่ผีสู้อนสร้างขนึ้(Teacher-designed Test) ได้แก่แบบทดสอบ แบบ
ประเมิน แบบสมัภาษณ์หรือ แบบสอบถาม ท่ผีสู้อนสร้างขึ้น เพื่อใชป้ระเมนิความรู้ความสามารถ
ของผู้เรยีนในประเดน็ทตี่อ้งการ เพ่อืจะได้ทราบเก่ยีวกบัความรู้พื้นฐานของผู้เรียน
4. กำหนดกลยุทธ์และเทคนิคการสอน (Determination of Strategy and Techniques)
เป็นการกำหนดกลยุทธใ์นการนำเสนอบทเรียน รวมทงั้ใช้เทคนคิตา่ง ๆ ในการนาํเสนอ เพ่อืให้
ผู้เรียนเกิดการเรียนรู้บรรลตุามวัตถปุระสงคท์่ตีงั้ไว้แบ่งออกได้2 วิธีการใหญ่ๆ ดงันี้
4.1 การบรรยาย (Expository Approach) เป็นวิธีการสอนแบบดั้งเดิมที่ผสู้อนมกัจะใช้
ตำรา หนังสือ สื่อ และประสบการณ์เช่น นำเสนอกับผู้เรียนกลุ่มใหญ่โดยการบรรยายหรือการ
อภิปราย โดยใช้วิธีการบรรยายโดยตรงหรือใช้วีดิทัศน์ถ่ายทอดการบรรยายระยะไกล
4.2 วิธีการสืบเสาะแสวงหาความรู้ (Inquiry Approach) วิธีการนี้บทบาทของผสู้อนจะ
ทำหน้าที่เป็นผู้ช่วยเหลือในการจัดประสบการณ์การเรียนรู้ โดยการใช้คำถามหรือสร้างเงื่อนไขให้
ผู้เรียนได้เสาะแสวงหาคำตอบในการแก้ปัญหา โดยใช้ตำรา หนังสือ สื่อ หรือแหล่งความรู้อื่น ๆ
ผู้เรียนจะต้องพยายามรวบรวมและจัดระบบข้อมูลด้วยตัวเอง (Active Participations) เพื่อให้ได้มา
ซึ่งข้อสรุปที่นำไปใช้ในการเรียนการสอนได้

12. 106 การออกแบบและพัฒนาคอร์สแวร์สำหรับบทเรียนคอมพิวเตอร์
5. การจัดผู้เรียนออกเป็นกลุ่ม (Organization of Students into Groups) เป็นการจัดแบ่ง
ผู้เรียนออกเป็นกลุ่ม ๆ ตามขนาดที่เหมาะสม โดยการเรียนร่วมกันเป็นกลุ่มเล็ก ๆ หรือโดยการ
บรรยายเป็นกลุ่มใหญ่หรือจัดเป็นรายบุคคลระหว่างผู้สอนกับผู้เรียนเท่านั้น ซึ่งควรจะพิจารณา
วตัถปุระสงค์เน้อืหา วิธีการเรียน และการจัดกลุ่มผู้เรียนไปพร้อม ๆ กัน
6. การกำหนดเวลา (Allocation of Time) เป็นการกำหนดเวลาเรียนของบทเรียน โดย
พิจารณาจากเน้อืหาวชิา วตัถปุระสงค์กิจกรรมการเรียน การบริหาร ความสามารถ และความ
สนใจของผู้เรียน เป็นต้น สิ่งเหล่านี้จะนำมาใช้ในการพิจารณาแบ่งเวลาและกำหนดเวลาเรียนให้
เหมาะสม
7. การกำหนดสถานที่เรียน (Allocation of Space) เป็นการจัดสถานที่เรียน ซึ่งขึ้นอยู่กับ
ขนาดของกลุ่มผู้เรียน และวิธีการเรียน ตามรูปแบบการสอนของเกอลาช แอนด์เอลีได้แบ่งขนาด
ของห้องเรียนออกได้3 ขนาด ดังนี้
7.1 ห้องเรยีนสาํหรบัผเู้รยีนกลุ่มใหญ่
7.2 ห้องเรยีนสาํหรบัผเู้รยีนกลุ่มเล็ก
7.3 ห้องเรียนสำหรับรายบุคคล
8. การเลือกแหล่งข้อมูล (Selection of Resources) เป็นการเลอืกแหล่งข้อมูลทใี่ชใ้น
บทเรียน ได้แก่วัสดุการเรียน (Instructional Materials) และวัสดุสนับสนุนกิจกรรมการเรียน เช่น
สื่อตา่ง ๆ ทงั้ท่มีีอย่แูละสื่อท่สีรา้งสรรคข์ึ้นมาใหม่ซงึ่แบง่ออกเปน็5 ประเภทดังนี้
8.1 วัสดุของจริงและบุคคล (Real Materials and People)
8.2 วัสดุทัศน์สำหรับฉาย (Visual Materials for Projection)
8.3 วัสดุเสียง (Audio Materials)
8.4 วัสดุสิ่งพิมพ์(Printed Materials)
8.5 วัสดุสำหรับแสดง (Display Materials)
9. การประเมินผลการเรียนรู้ (Evaluation of Performance) ขั้นตอนนี้เป็นการประเมินผล
พฤติกรรมของผู้เรียนที่เกิดจากปฏิสัมพันธ์ระหว่างผสู้อนกับผู้เรยีน หรอืระหว่างผู้เรียนกับผู้เรียน
คนอื่น ๆ หรือระหว่างผู้เรียนกับบทเรียน เป็นต้น เพื่อสรุปการประเมินผลการเรียนรู้ตามวัตถุ
ประสงค์ที่กำหนดไว้
10. การวิเคราะห์ข้อมูลย้อนกลับ (Analysis of Feedback) เป็นการวิเคราะห์ผลที่ได้จาก
การประเมินผลการเรยีนรใู้นขั้นตอนทผี่่านมา รวมถงึการใช้บทเรยีนทั่ว ๆ ไป หลังจากนั้นจึงนำ
ข้อมูลที่ไดย้้อนกลับไปปรบัปรงุแกไ้ขบทเรยีนต้งัแตข่ั้นตอนแรก เพื่อให้บทเรยีนมีคณุภาพดียิ่งขึ้น
สามารถนำไปใช้กับกลุ่มผู้เรียนได้อย่างมีประสิทธิภาพ

13. การออกแบบระบบการสอน 107
Determination of
Strategy and
Techniques
Organization of
Student into Groups
Allocation
of Time
Allocation
of Space
Selection
of Resources
Assessment
of Entering
Behaviors
ภาพที่ 4-4 รูปแบบการสอนของ Gerlach and Ely (1980)
Evaluation of
Performance
Analysis of
Feedback
Specification
of
Content
Specification
of
Objectives
รูปแบบการสอนของเนิร์ค แอนด์กุสตาฟซัน (Knirk and Gustafson Model)
เนิร์ค แอนด์ กุสตาฟสัน (Knirk and Gustafson) ได้พัฒนารูปแบบการสอน ขึ้นในปี คศ.
1986 เพื่อนำไปใช้ในการออกแบบบทเรียน ประกอบด้วย 3 ขั้นตอนใหญ่และ 11 ขั้นตอนย่อย
ดังนี้
1. การแยกแยะปัญหา (Identify Problems) เป็นขั้นตอนแรกของขั้นตอนของการกำหนด
ปัญหา (Problem Determination) ประกอบด้วยขั้นตอนต่าง ๆ ดังนี้
1.1 การประเมินความต้องการ (Needs Assessment) เพื่อประเมินความต้องการการ
เรยีนการสอนของผเู้รยีน
1.2 การวิเคราะห์งานหรือภารกิจ (Task Analysis) เพื่อวิเคราะห์พฤติกรรมขั้นสุดท้าย
ของผู้เรยีนทจี่ะต้องแสดงออก หลังจากได้ศึกษาบทเรียนแล้ว
2. ระดับทักษะก่อนการเรียนของผู้เรียน (Learner’s Entry Level Skills) เป็นขั้นตอนที่
สองของการกำหนดปัญหา ประกอบด้วยขั้นตอนต่าง ๆ ดังนี้
2.1 การกำหนดระดับทักษะของผู้เรียน เพื่อพิจารณาระดับความรู้ ทักษะ และเจตคติ
ของผู้เรียนก่อนที่จะศึกษาบทเรียน
2.2 การแยกแยะเป้าหมายทั่วไปของบทเรียน
3. เป้าหมายการเรียนการสอน (Instructional Goals) ในขั้นตอนนี้ ผู้ออกแบบระบบการ
สอน จะทำการรวบรวมผลลัพธท์่ไีดจ้ากขั้นตอนทผี่่านมา เพ่อืกาํหนดเปา้หมายของการเรียนการ
สอน ซึ่งอาจจะดำเนินการพร้อม ๆ กับขั้นตอนทผี่่านมาก็ได้

14. 108 การออกแบบและพัฒนาคอร์สแวร์สำหรับบทเรียนคอมพิวเตอร์
4. การรวบรวมส่วนต่าง ๆ (Organize) ประกอบด้วยขั้นตอนตา่ง ๆ ดงันี้
4.1 การวางแผนทงั้ระยะสั้นและระยะยาว
4.2 การรวบรวมบุคลากรท่เีก่ยีวขอ้งและหาช่องทางในการตดิตอ่ส่อืสาร
4.3 การประสานงานทางด้านงบประมาณและระยะเวลาของการพัฒนาบทเรียน
4.4 การประเมินผล ได้แก่บุคลากร การดำเนินการ และบทเรียน เป็นต้น
4.5 การรายงานผล
5. การพัฒนาวัตถุประสงค์(Develop Objectives) เป็นขั้นตอนแรกของขั้นตอนของการ
ออกแบบ (Design) เพ่อืพฒันาวตัถปุระสงคข์องบทเรยีน ตามรูปแบบการสอนของเนริ์ค แอนด์
กุสตาฟซัน กำหนดไว้ว่าวัตถุประสงค์ของบทเรียนมีอยู่ 3 ประเภท ได้แก่ พุทธิพิสัย ทักษะพิสัย
และเจตพิสัย
6. การระบุกลยุทธ์(Specify Strategies) เป็นขั้นตอนที่สองของขั้นตอนของการออกแบบ
เพื่อออกแบบกลยุทธ์ทางการเรียนการสอนของบทเรียน โดยพิจารณาจากเนื้อหาบทเรียน ผู้เรียน
และแหลง่ทรพัยากรทมีี่อยู่ปจัจัยตา่ง ๆ ทใี่ช้พิจารณาในการระบุกลยุทธ์ประกอบด้วยส่วนต่าง ๆ
ดังนี้
6.1 ข้อมูลพื้นฐานของผู้เรียน
6.2 รูปแบบการปฏิสัมพันธ์ที่เหมาะสมกับบทเรียน
6.3 กลยุทธ์ในการนำเสนอเนื้อหาบทเรียน
6.4 การเรียนรู้ ความเข้าใจ และการติดต่อสื่อสาร
7. การระบุสื่อ (Specify Media) ประกอบด้วยส่วนต่าง ๆ ดังนี้
7.1 การพจิารณาคุณสมบัตขิองสื่อท่ใีช้ไดแ้ก่สื่อเสยีง สื่อภาพ โสตทศันูปกรณ์การ
จำลองสถานการณ์และเกมการสอน เป็นต้น
7.2 การเลือกสื่อ โดยพิจารณาคุณสมบัติของสื่อแต่ละชนิด เพื่อให้สอดคล้องกับวัตถุ
ประสงค์ของบทเรียน
8. การเลือกพัฒนาวัสดุการเรียนการสอน (Select Develop Materials) เป็นขั้นตอนแรก
ของขั้นตอนของการพัฒนา (Development) เพื่อเลือกวัสดุการเรียนการสอนจากสื่อหรือวัสดุที่มี
อยู่แล้วหรือพฒันาขึ้นใหม่เพ่อืใหส้อดคลอ้งกบัวตัถปุระสงคแ์ละเน้อืหาบทเรยีน
9. การวิเคราะห์ผลลัพธ์ที่ได้(Analyse Results) เป็นขั้นตอนที่สองของขั้นตอนของการ
พฒันา เพ่อืประเมินผลทไี่ดจ้ากบทเรียนท่พีัฒนาขึ้น แบ่งออกเปน็2 ขั้นตอนดังนี้
9.1 การประเมินผลระหว่างดำเนินการ (Formative Evaluation) ได้แก่ การประเมิน
ผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนของผู้เรียน ประสิทธิภาพ ความคุ้มค่า การยอมรับของผู้เรียน และวิธีการ
นำส่งบทเรียน เป็นต้น
9.2 การประเมินผลสรุป (Summative Evaluation) เพ่อืประเมินผู้เรยีนหลงัจากศึกษา
บทเรียนแล้ว

15. การออกแบบระบบการสอน 109
10. การปรับปรุงวัสดุการเรียน (Revise Materials) เปน็การนาํผลลัพธ์ทไี่ดจ้ากขั้นตอนที่
ผ่านมา เพื่อนำไปพิจารณาปรับปรุงวัสดุการเรียนให้เหมาะสมและมีคุณภาพยิ่งขึ้น
11. การทดลองใช้(Implement) เป็นขั้นตอนสุดท้ายของรูปแบบการสอนของเนิร์ค แอนด์
กุสตาฟซัน เพื่อทดลองใช้บทเรียนต้นแบบในการประเมินผล ซึ่งเป็นกระบวนการที่กระทำในหัวข้อ
ที่ 9.1 หลังจากนั้นจึงนำผลไปรายงานต่อไป
Learner’s
Entry Level Skills
Organize
Instructional
Goals
Develop
Objectives
Specify
Strategies
Specify
Media
Select
2. Design
1. Problem Determination Implement
Develop
Materials
Analyse
Results
Revise
Materials
3. Development
ภาพที่ 4-5 รูปแบบการสอนของ Knirk and Gustafson (1986)
Identify
Problems
รูปแบบการสอนของเจอโรลด์เคมป์(Jerrold Kemp Model)
เจอโรลด์เคมป์(Jerrold Kemp) ได้พัฒนารูปแบบการสอนขึ้นในปีคศ. 1990 ประกอบด้วย
ขั้นตอนต่าง ๆ ซงึ่พิจารณาจากองคป์ระกอบเกี่ยวกับการเรียนการสอนอย่างครบถ้วน สามารถ
นำไปใช้ออกแบบและพัฒนาบทเรียนได้เป็นอย่างดี แม้ว่ารูปแบบการเรียนการสอนของเจอโรลด์
เคมป์ จะดูเหมือนว่าค่อนข้างยุ่งยากกว่ารูปแบบการสอนอื่น ๆ แต่ก็เป็นรูปแบบที่สมบูรณ์
ประกอบด้วยขั้นตอนหลัก 4 ระดับ ซึ่งแบ่งออกเป็น 10 ขั้นตอนย่อย โดยพิจารณาจากวงรีส่วนใน
ออกมาสู่ส่วนนอก ดังนี้
1. ระดับในสุด เป็นองค์ประกอบทั่ว ๆ ไปของบทเรียนและผู้เรียน
2. ระดับถัดออกมา ประกอบด้วย 9 ขั้นตอนย่อย
3. ระดับท่สีาม เปน็การปรบัปรงุแกไ้ขบทเรยีน

16. 110 การออกแบบและพัฒนาคอร์สแวร์สำหรับบทเรียนคอมพิวเตอร์
4. ระดับนอกสุด เป็นการประเมินผล ได้แก่ การประเมินผลระหว่างดำเนินการ และการ
ประเมินผลสรุป
รายละเอียดแต่ละขั้นตอนย่อย ๆ มีดังนี้
1. ความต้องการของผู้เรียน เป้าหมาย การเรียงลำดับ และข้อจำกัด (Learner Needs,
Goal, Priorities, Constraints) เป็นส่วนที่พิจารณาเกี่ยวกับความต้องการ เป้าหมาย และข้อจำกัด
หรือเงื่อนไขต่าง ๆ ของผเู้รยีนและการใช้บทเรยีน นบัว่าเป็นสิ่งสำคญัขั้นแรกของการเริ่มต้นใน
กระบวนการออกแบบระบบการสอนหรือบทเรียน จึงจัดอยู่ในศูนย์กลางของระบบและเป็นพื้นฐาน
ของขั้นตอนย่อย ๆ ทงั้9 ขั้นตอน
2. คุณสมบัติของผู้เรียน (Learner Characteristics) เป็นการพิจารณาคุณสมบัติของ
ผู้เรียนที่จะเป็นผู้ใชร้ะบบการสอนหรือบทเรียนท่พีัฒนาขนึ้ประกอบด้วยการพจิารณาคุณสมบตัิ
จำนวน 3 ด้าน ดังนี้
2.1 คณุสมบตัทิ่วัๆ ไป (General Characteristics) เช่น เพศ อายุระดับการศึกษา
2.2 ความสามารถเฉพาะทาง (Specify Entry Competencies)
2.3 รูปแบบการเรียนรู้ (Learning Styles) เช่น การใช้สื่อ และกิจกรรม เป็นต้น
3. เป้าหมายของงานที่ได้รับ (Job Outcomes Purpose) เป็นการพิจารณาเป้าหมายของ
งานที่ผู้เรียนจะได้รับหลังจบบทเรียนแล้ว เพื่อจะได้นำไปประยุกต์ใช้งานต่อไป
4. การวิเคราะห์งานหรือภารกิจรายวิชา (Subject Task Analysis) เป็นการวิเคราะห์งาน
หรอืภารกิจที่ผู้เรยีนจะต้องแสดงออกในรูปของการกระทาํท่วีดัไดห้รอืสงัเกตได้การวิเคราะหง์าน
ในข้นัตอนนี้มีเปา้หมายเพื่อใหไ้ดม้าซงึ่ส่วนตา่ง ๆ ดงันี้
4.1 เนื้อหาวิชาที่สอดคล้องกับปัญหาหรือความต้องการ
4.2 ขั้นตอนการนำเสนอเนื้อหาบทเรียน
4.3 แนวทางการออกแบบกลยุทธ์การเรียนการสอน
5. วัตถุประสงค์การเรียนรู้ (Learning Objectives) เป็นการกำหนดวัตถุประสงค์เชิง
พฤตกิรรมของบทเรียน โดยพจิารณาจากผลของการวิเคราะหง์านที่ไดจ้ากขั้นตอนทผี่่านมา เพ่อื
ใช้เป็นแนวทางในการออกแบบบทเรยีนและการประเมนิผลบทเรยีน วตัถปุระสงคใ์นข้นัตอนนี้
จะต้องครอบคลุมทั้ง 3 ด้าน ได้แก่พุทธิพิสัย ทักษะพิสัย และเจตพิสัย
6. กิจกรรมการสอน (Teaching Activities) เป็นการจัดกิจกรรมการเรียนสอนในกระบวน
การเรียนการสอน โดยพิจารณาผู้เรียนเป็นสำคัญ เพื่อให้การจัดกิจกรรมการเรียนการสอน
สอดคล้องกับวัตถุประสงค์ของบทเรียนและความสนใจของผู้เรียน นอกจากนี้การเลือกวัสดุและสื่อ
การสอน ก็จะต้องให้สอดคล้องกับกิจกรรมการสอนด้วยเช่นกัน
7. แหล่งทรัพยากรการเรียนการสอน (Instructional Resources) เป็นการพิจารณาเลือก
สื่อการเรียนการสอนจากแหล่งทรัพยากรต่าง ๆ เพอื่ชว่ยสนบัสนุนและสง่เสรมิการเรียนรู้ให้มี
ประสิทธิภาพ โดยพิจารณาจากผู้เรียนและสถานการณ์การเรียนการสอนเป็นสำคัญ

17. การออกแบบระบบการสอน 111
8. สิ่งสนับสนุนบริการ (Support Services) เป็นการจัดสิ่งอำนวยความสะดวกในกระบวน
การเรียนรู้ เพื่อให้การเรียนการสอนประสบความสำเร็จ เช่น สถานที่ สื่อ วัสดุ อุปกรณ์บุคลากร
และตารางเวลาให้เหมาะสมและสอดคล้องกับความต้องการของผู้เรียน
9. การประเมินผลการเรียนรู้ (Learning Evaluation) เป็นการประเมินผลการเรียนรู้ของ
ผู้เรียนตามวัตถุประสงค์ที่กำหนดไว้ โดยการสร้างเครื่องมือวัดผลและดำเนินการวัดผล เพื่อให้
ได้มาซึ่งข้อมูลเกี่ยวกับข้อบกพร่องต่าง ๆ ของบทเรียนหรือระบบการสอนที่พัฒนาขึ้น เพื่อใช้เป็น
แนวทางในการปรับปรุงแก้ไขบทเรียนต่อไป
10. การทดสอบก่อนบทเรียน (Pretesting) เป็นการทดสอบผู้เรียนก่อนที่จะเข้าสู่กระบวน
การเรียนรู้ เกี่ยวกับประสบการณเ์ดมิและพื้นฐานความรู้เพ่อืแนะนำให้มีการเพ่มิเตมิความรู้ใหม่
ก่อนศึกษาบทเรียนหรือหาแนวทางช่วยเหลือผู้เรียนต่อไป
Revision
Learner
Characteristics
Job Outcomes
Purpose Summative Evaluation
Learner Needs, Goal,
Priorities, Constraints
Teaching
Activities
Revision
Pretesting
Learning
Evaluation
Support
Services
Instructional
Resources
Subject Task
Analysis
ภาพที่ 4-6 รูปแบบการสอนของ Jerrold Kemp (1990)
รูปแบบการสอนของเจอโรลด์ เคมป์ ได้รับการยอมรับอย่างแพร่หลายในการพัฒนาระบบ
การสอนหรือบทเรียนต่าง ๆ ตอ่มาได้มีการปรบัเปล่ยีนรปูแบบการสอนใหม่เพื่อนำไปใช้ออกแบบ
บทเรียนที่เน้นการปฏิสัมพันธ์ในปีคศ.1994 ประกอบด้วยขั้นตอนหลัก 3 ระดับ ซึ่งแบ่งออกเป็น
10 ขั้นตอนย่อย โดยพิจารณาจากวงรีส่วนในออกมาสู่ส่วนนอก ดังนี้
1. ระดับในสุด ประกอบด้วย 9 ขั้นตอนย่อย
2. ระดับที่สอง ประกอบด้วย ขั้นตอนการปรับปรุงแก้ไขบทเรียน (Revision) และขั้นตอน
การประเมินผลระหว่างดำเนินการ (Formative Evaluation)
Learning
Objectives
Formative Evaluation

18. 112 การออกแบบและพัฒนาคอร์สแวร์สำหรับบทเรียนคอมพิวเตอร์
3. ระดับนอกสุด ประกอบด้วย สงิ่สนบัสนุนบรกิาร (Support Services) การบริหาร
โครงการ (Project Management) และการประเมินผลสรุป (Summative Evaluation)
Planning
Revision
Instructional
Problems
Learner
Characteristics
Formative Evaluation Summative Evaluation
Project Management
Instructional
Resources
การสอน เพื่อนำเสนอบทเรียนให้เกิดการเรียนรู้อย่างมีประสิทธิภาพ Support Service
Task
Analysis
Instructional
Objectives
Content
Sequencing
Instructional
Strategies
Instructional
Instruments
Instructional
Delivery
ภาพที่ 4-7 รูปแบบการสอนของ Jerrold Kemp (1994)
สาํหรบัขั้นตอนยอ่ย ๆ มีดงันี้
1. ปัญหาการเรียนการสอน (Instructional Problems) เป็นการกำหนดปัญหาการเรียน
การสอน เพื่อนำไปพิจารณาออกแบบและพัฒนาบทเรียน
2. คุณสมบัติของผู้เรียน (Learner Characteristics) เป็นการพิจารณาคุณสมบัติของ
ผู้เรยีนที่จะเปน็ผู้ใช้บทเรยีนหรอืระบบการสอนที่พัฒนาขนึ้
3. การวิเคราะห์งานหรือภารกิจ (Task Analysis) เปน็การวเิคราะหง์านทผีู่้เรยีนจะต้อง
แสดงออกในรูปของการกระทำท่วีดัไดห้รอืสงัเกตไดห้ลังจบบทเรียน
4. วัตถุประสงค์การเรียนการสอน (Instructional Objectives) เป็นการกำหนดวัตถุ
ประสงค์เชิงพฤติกรรมของบทเรียน
5. การเรียงลำดับเนื้อหา (Content Sequencing) เป็นการกำหนดความสำคัญของเนื้อหา
โดยเรียงลำดับตามหลักประสบการณ์การเรียนรู้
6. กลยุทธ์การเรียนการสอน (Instructional Strategies) เป็นการกำหนดกลยุทธ์การเรียน

19. การออกแบบระบบการสอน 113
7. การนำส่งการเรียนการสอน (Instructional Delivery) เป็นการพิจารณาและเลือกวิธีการ
นำส่งบทเรียนไปยังผู้เรียน ได้แก่นำเสนอเป็นกลุ่มใหญ่กลุ่มเล็ก และนำเสนอเป็นรายบุคคล
8. เครื่องมือวัดผลการเรียนการสอน (Instructional Instruments) เป็นการออกแบบ
เครื่องมือวัดผล เพื่อใช้สำหรับประเมินผลผู้เรียนในกระบวนการเรียนรู้
9. แหล่งทรัพยากรการเรียนการสอน (Instructional Resources) เป็นการพิจารณาเลือก
สื่อการเรียนการสอนจากแหล่งทรัพยากรต่าง ๆ เพื่อช่วยสนับสนุนและส่งเสริมให้การเรียนรู้ให้มี
ประสิทธิภาพ
รูปแบบการสอนของแฮนนาฟิน แอนด์เพ็ค (Hannafin and Peck)
แฮนนาฟิน แอนด์เพ็ค (Hannafin and Peck) ได้พัฒนารูปแบบการสอนขึ้นในปีคศ. 1987
สำหรับออกแบบบทเรียนทั่ว ๆ ไป ซึ่งจำแนกออกเป็น 4 ขั้นตอนใหญ่ๆ ดังนี้
1. การประเมินความต้องการ (Needs Assessment) ได้แก่การประเมินความต้องการ
ของผู้เรียนเพื่อการเรียนการสอนหรือการฝึกอบรม เป็นกระบวนการวิเคราะห์ข้อมูลเพื่อหาความ
จำเป็นของการใช้บทเรียนเพื่อแก้ปัญหาต่าง ๆ ที่เกิดขึ้น ในขั้นตอนนี้จึงเป็นการทำงานด้าน
เอกสารเป็นส่วนใหญ่เพื่อนำผลทไี่ดไ้ปใชใ้นการออกแบบบทเรียนใหส้อดคลอ้งกบัความต้องการ
ในขั้นต่อไป ประกอบด้วยขั้นตอนย่อย ๆ ดังนี้
1.1 การกำหนดคุณสมบัติของผู้เรียน
1.2 การระบุเป้าหมายและวัตถุประะสงค์ของบทเรียน
1.3 การกำหนดรูปแบบการนำส่งบทเรียน ได้แก่ซีดีรอม เว็บช่วยสอน ไฮเปอร์มีเดีย
หรือเอกสาร เป็นต้น
1.4 การระบุข้อจำกัดในการใช้บทเรียน เช่น อายุผู้เรียน เวลา คอมพิวเตอร์สมรรถนะ
ที่จำเป็นของผู้เรียน และอื่น ๆ
หลังจากประเมินความต้องการในขนั้ตอนแรก จะต้องมีการประเมินและปรับปรงุแกไ้ข
(Evaluation and Revision) ก่อนที่เข้าสู่ขั้นตอนของการออกแบบ (Design) ในขั้นที่สองต่อไป ซงึ่
การประเมินความต้องการจะต้องมีความชัดเจนในประเดน็ตอ่ไปนี้
1) การเรียนการสอนจะต้องมีความชัดเจน
2) บทเรียนต้องมีความเหมือนกัน (Consistently) ทุก ๆ บทเรียน
3) การออกแบบบทเรียนจะต้องมีเหตุผลและมีความเป็นมิตร (User-friendly)
4) กิจกรรมการเรียนรู้จะต้องง่ายต่อการติดตาม
5) เน้อืหาบทเรยีนที่นำเสนอ ไม่วา่จะเปน็ข้อความ ภาพ กราฟกิหรอืเสยีงกต็าม จะต้องมี
ความหมาย
6) การออกแบบ การกำหนดตาํแหน่งหน้าจอ สีหรอือ่นืๆ จะต้องสอดคลอ้งกบับทเรยีน

20. 114 การออกแบบและพัฒนาคอร์สแวร์สำหรับบทเรียนคอมพิวเตอร์
2. การออกแบบ (Design) ได้แก่การออกแบบบทเรียนตามผลลัพธท์่ไีดจ้ากการวิเคราะห์
ความต้องการในขนั้ตอนแรก โดยนาํผลลัพธท์่ไีดม้าออกแบบบทเรียนตามกระบวนการเรียนรู้
ผลลัพธ์ทไี่ดจ้ากขั้นตอนนี้จึงเปน็ตวับทเรยีนต้นแบบท่พีรอ้มจะนำไปพฒันาในขั้นตอ่ไป
3. การพัฒนาและการทดลองใช้ (Develop/Implement) ได้แก่ การพัฒนาเป็นบทเรียน
เช่น บทเรียนสำเร็จรูป บทเรียนคอมพิวเตอร์ หรือระบบการสอน ตามแนวทางการออกแบบที่ได้
จากขั้นตอนทสี่อง หลังจากนั้นจึงนำไปทดลองใช้กับกลุ่มเป้าหมาย
4. การประเมินและสรุปผล (Evaluation and Revision) ได้แก่การประเมินผลบทเรียน
และสรุปผล เพ่อืนำข้อมูลที่ไดไ้ปแกไ้ขบทเรยีนในโอกาสตอ่ไป
Phase 1 Phase 2 Phase 3
Needs
Assessment
Develop/
Design Implement
Evaluation and Revision
ภาพที่ 4-8 รูปแบบการสอนของ Hannafin and Peck (1987)
Start
รูปแบบการสอนของบราวน์และคณะ (Brown and Others)
บราวน์และคณะ (Brown and Others) ได้พัฒนารูปแบบการสอนขึ้น ในปีคศ. 1987 เป็น
รูปแบบการสอนที่เน้นผู้เรียนเป็นศูนย์กลาง โดยการพิจารณาถึงแนวทางและวิธีการเรียนรู้ของ
ผู้เรยีนแตล่ะคน เพ่อืจะไดส้ามารถจัดกระบวนการเรียนรใู้หส้อดคลอ้งกบัความต้องการ
ความสามารถ และความสนใจของผู้เรียน ประกอบด้วยขั้นตอนใหญ่ๆ จำนวน 4 ขั้นตอนและแบ่ง
ออกเป็นขั้นตอนย่อย ๆ อีก 7 ขั้นตอน ดังนี้
ขั้นตอนที่ 1 เป้าหมาย (Goals) เป็นการพิจารณาเป้าหมายทางการเรียนการสอนที่ต้องการ
ใหผู้้เรียนบรรลุผลสำเร็จ โดยผู้สอนจะต้องกำหนดวตัถปุระสงคแ์ละเน้อืหาใหส้อดคลอ้งกบั
เป้าหมายที่กำหนดไว้ประกอบด้วยขั้นตอนดังนี้
1. วัตถุประสงคแ์ละเนื้อหา (Objectives and Content) เปน็สิ่งแรกทผีู่้สอนจะต้อง
พจิารณาถงึความคาดหวงัท่มีตีอ่ผู้เรยีน เมอื่ผู้เรียนศึกษาเนื้อหาเสร็จสิ้นแล้ว ซึ่งจะต้องเป็นวัตถุ
ประสงคเ์ชงิพฤตกิรรมท่สีามารถวัดหรอืสงัเกตได้
ขั้นตอนที่ 2 เงื่อนไข (Conditions) เป็นการพิจารณาถึงเงื่อนไขหรือสภาพการณ์ของการ
จัดการเรียนการสอน เพื่อให้ผู้เรียนสามารถศึกษาบทเรียนอย่างได้ผล ส่งผลให้บรรลุตามวัตถุ

21. การออกแบบระบบการสอน 115
ประสงคท์่กีำหนดไว้โดยเนน้ถงึสภาพความแตกต่างระหว่างบุคคล ในการจัดรูปแบบหรือวิธีการ
เรียนที่เหมาะสมกับผู้เรียนแต่ละคน ประกอบด้วยขั้นตอนดังนี้
2. การจัดประสบการณ์การเรียน (Learning Experiences) เป็นการจัดประสบการณ์ใน
ลักษณะของกิจกรรมการเรียนรู้ในข้นันี้จงึตอ้งเลอืกประสบการณก์ารเรยีนร้ทูี่ดทีสีุ่ดสาํหรบัผู้เรยีน
แต่ละคน ซึ่งแบ่งออกได้เป็นหลายรูปแบบ เช่น การเขียน การอ่าน การฟัง การฝึกให้คิด การ
อภิปราย และการศึกษารายกรณีเป็นต้น
3. การจัดรูปแบบการเรียนการสอน (Teaching–Learning Modes) เป็นการจัดรูปแบบ
การเรียนการสอนเพ่อืใหผู้้เรยีนสามารถไดร้บัประสบการณ์การเรยีนรทูี้่ดีโดยคาํนึงถงึขนาดของ
ผู้เรียน วัตถุประสงค์เชิงพฤติกรรม และเนื้อหาบทเรียน เป็นสำคัญ การจัดรูปแบบการเรียน
การสอนจะต้องพิจารณาขนาดของกลุ่มผู้เรียนด้วย ถ้าเป็นผู้เรียนกลุ่มใหญ่อาจใช้วิธีการบรรยาย
แต่ถ้ากลุ่มผู้เรียนมีขนาดกลางหรือกลุ่มเล็ก ๆ อาจจะใช้วิธีการบรรยายประกอบการใช้คำถาม
รวมทั้งใช้สื่อประกอบ แต่ถ้าเป็นการเรียนรายบุคคล การใช้สื่อประสมจะได้ผลดีกว่าใช้วิธีอื่น ๆ
ขั้นตอนที่3 แหล่งทรัพยากร (Resources) เปน็การพจิารณาแหลง่ทรพัยากรทสี่ามารถใช้
สนับสนุนการเรียนการสอนให้กับผู้เรียน ได้แก่ตำรา เอกสาร สื่อ วัสดุ อุปกรณ์เครื่องจักร และ
เครื่องมือต่าง ๆ รวมทั้งบุคลากรที่เกี่ยวข้อง ประกอบด้วยขั้นตอนดังนี้
4. บุคลากร (Personal) เป็นการพิจารณาบุคคลที่เกี่ยวข้องในกระบวนการเรียนรู้ของ
ผู้เรียน นอกเหนือจากผู้สอนซึ่งเป็นผู้รับผิดชอบโดยตรงต่อกระบวนการเรียนการสอน รวมทงั้
บุคคลอื่น ๆ ที่มสี่วนร่วมต่อการจัดกิจกรรมการเรียนการสอน บทบาทของผสู้อน นอกจากจะเป็น
ผู้นำในการถ่ายทอดความรู้ไปยังผู้เรียน โดยการใช้สื่อการสอน จัดสภาพแวดล้อม จัดประสบการณ์
การเรียนรู้และให้คาํแนะนำแก่ผู้เรียนแล้ว ยังจะตอ้งประสานความสมัพันธ์กับผสู้อนหรือผู้ที่
เกี่ยวข้องคนอื่น ๆ เพ่อืวางแผนการสอนและแก้ไขปญัหาต่าง ๆ ท่เีกดิข้นึในกระบวนการเรียนการ
สอน เพ่อืการปรบัปรงุแกไ้ข ส่วนบทบาทของผู้เรยีนกค็อืการศกึษาบทเรยีนตามแผนการเรียนที่
กำหนดไว้ทำกิจกรรม และประเมินผลการเรียน
5. วัสดุและเครื่องมือ (Materials and Equipment) เป็นการพิจารณาเลือกใช้วัสดุและ
เครื่องมือประกอบการเรียนการสอน โดยคาํนึงถงึสงิ่ตา่ง ๆ ตอ่ไปนี้
5.1 ความเหมาะสมกับระดับความรู้ ความสามารถ และประสบการณ์ของผู้เรียน
5.2 ความสอดคลอ้งกับวตัถปุระสงคท์ตี่้งัไว้
5.3 ชนิดของสื่อมีความเหมาะสมกับกิจกรรมการเรียนการสอน
5.4 แหล่งทรัพยากรที่มอียู่ในทอ้งถนิ่นั้น ๆ
5.5 ความสะดวกในการใช้งาน
6. สิ่งอำนวยความสะดวกทางด้านกายภาพ (Physical Facilities) เป็นการพิจารณาการ
การจัดสภาพห้องเรียนตามขนาดของกลุ่มผู้เรียน เพื่อให้การจัดกระบวนการเรียนรู้ดำเนินไปด้วย

22. 116 การออกแบบและพัฒนาคอร์สแวร์สำหรับบทเรียนคอมพิวเตอร์
ความเรียบร้อยและเหมาะสม สงิ่อาํนวยความสะดวกดังกล่าวนี้ได้แก่ห้องเรียน ห้องสมุด และ
ห้องปฏิบัติการ เป็นต้น
ขั้นตอนที่4 ผลลัพธ์(Outcomes) เปน็การพจิารณาผลลัพธ์ทไี่ดจ้ากการพัฒนารูปแบบ
การสอน เพื่อนำผลจากการประเมินไปปรับปรุงแก้ไขบทเรียนหรือระบบการสอนให้ดีขึ้น ประกอบ
ด้วยขั้นตอนดังนี้
7. การประเมินและการปรับปรุง (Evaluation and Improvement) เป็นขั้นตอนสุดท้าย
ของรูปแบบการสอนของบราวน์และคณะ เพื่อประเมินผลหลังจากศึกษาบทเรียนแล้ว ผลทไี่ดจ้าก
การประเมินจะนำไปใช้ปรับปรุงขั้นตอนตา่ง ๆ ของระบบการสอนหรือบทเรยีนตอ่ไป เพ่อืใหไ้ด้
บทเรยีนที่มีคณุภาพดียิ่งขึ้น
Goals Conditions
1. Objectives and Content 2. Learning Experiences
Student
3. Teching-Learning Modes
4. Personal
5. Materials and Equipment
7. Evaluation and Improvement 6. Physical Facilities
Outcomes Resources
ภาพที่ 4-9 รูปแบบการสอนของ Brown and Others (1987)
รูปแบบการสอน Rapid Prototyping Model
ทริปป์แอนด์บิเชลเมเยอร์(Tripp and Bichelmeyer) ได้พัฒนารูปแบบการสอนขึ้นรูปแบบ
หนึ่งในปีคศ. 1990 สำหรับออกแบบบทเรียนทั่ว ๆ ไป ซึ่งมีชื่อเสียงแพร่หลายในชื่อเรียกอีกอย่าง
หนึ่งว่า Rapid Prototyping Model แบ่งออกเป็น 4 ระดับ ดังนี้