2. Características da pintura realista
de Caraggio
Un dos grandes pintores do Barroco Italiano foi, sin dúbida, CARAVAGGIO
(1573-1610) con obras tan importantes como: Magdalena, Baco Mozo, A
morte da Virxe….
As CARACTERISTICAS máis importantes son:
Renuncia á Invención
Céntrase na realidade
Uso de luz artificial
Luz protagonista do cadro
Acusados contrastes de luces e sombras
Aparción de personaxes reais
Recurre á vida cotidiana
Domina nos seus cadros a idea de morte
Pintura dramática e violenta
Rexeita o mundo clásico
Busca un mundo patético e a verdade
Abundante tenebrismo
3. Características da pintura realista
de Caraggio
A obra de Caravaggio atravesa por distintas fases onde se pode
observar a evolución do pintor como artista:
XUVENIL: vai ata 1597
É unha pintura chea de luz e fondos claros
Conviven xuntos toques de cor e sombras
Obras: Descanso na fuxida a exipto, Magdalena, Baco Mozo
MADUREZ: a partir de 1597
Céntrase na plasticidade da cor
Uso do tenebrismo
Único foco de luz
Ilumina o que lle interesa
Acusados contrastes entre o iluminado e as sombras
A luz logra grandes efectos espirituais
Obras: crucifixión de San Pedro, Conversión de San Paulo, A morte
da Virxe, Martirio de San Mateo, Vocación de San Mateo, Cea en
Meaux, O enterro de Cristo.
4. Obras máis destacadas de
Caravaggio
A vocación de San Mateo
Baco
Cesto con frutas
Xogadores de cartas
Os discípulos de Emaús
A conversión de San Pablo
David coa cabeza de Goliat
A captura de Cristo
Niño cun cesto de frutas
O martirio de San Mateo
5. A vocación de San Mateo
Realizado en óleo sobre lienzo xa hemos comentado que esta obra conforma xunto a outras dúas que se
atopan na mesma capela un ciclo sobre a vida e a morte de San Mateo. Nesta obra Caravaggio representa o
momento no que o futuro apóstol e santo se atopa, acompañado doutros homes, contando as moedas que
recaudaron. A acción é interrumpida pola entrada de Cristo acompañado de San Pedro. Cristo alarga o brazo
sinalando a Mateo quen deseguido percibe o sentido da chamada de Cristo, non así os seus compañeiros de
mesa entre os cales uns miran sorprendidos aos dous homes que rematan de entrar, sen comprender o
significado do xesto, mentres os outros dous fican enfrascados na súa tarefa recaudatoria axenos á acción
que se está desenvolvendo.
Caravaggio sitúa a escena nun interior oscuro, tan só iluminado polo foco de luz dourada que penetra
violentamente dende o ángulo superior dereito incindindo nos personaxes. Éstos, vestidos de forma
anacrónica ao xeito de finais do século XVII aparecen modelados pola luz que incide creando fortes
contrastes de luces e sombras, tenebrismo, moldeando os corpos. Trátase de auténticos retratos e cabe
mencionar a conexión psicolóxica que se establece a través dos xestos das mans entre Cristo, cuxo xeito
recorda a Deus Pai da Capela Sixtina na Creación de Adán, e San Mateo.
Caravaggio aléxase da representación formal que ata o momento realizara os temas sagrados e sitúaos nun
interior que ben podería pasar por unha taberna ou oficina de recadación de impostos. Os personaxes son
xente da rúa que se reúne nunha mesa para repartir as ganancias e tan só un imperceptible halo luminoso
que rodea a cabeza de Cristo para indicarnos a súa divinidade. As pernas cruzadas baixo a mesa, o
personaxe de espalda ao espectador e a espalda que leva ao cinto marcan liñas diagonais que dan
movemento a unha escena excesivamente estática.
6. A vocación de San Mateo
A pesar da cotideaneidade coa que se representa a escena, cabe
realizar unha lectura teolóxica da mesma identificando a luz coa
entrada de Cristo a un lugar onde dominaban as sombras do
pecado. Así mesmo, o pintor mostra as dúas actitudes diferenciadas
que se poden ter antes da chamada de Cristo: a de Mateo, que
recibe a chamada e reacciona ante ela, e quenes, cegados polo
diñeiro e a vida material non oen a chamada de Cristo e
condénanse.
Sen embargo, a pesares desta interpretación da obra de
Caravaggio, a súa arte foi rexeitada polas altas institucións
eclesiásticas ao considerares que os seus cadros non invitaban á
devoción nin á oración.
A pesar da súa temprana muerte, Caravaggio marcou o sendeiro
que debía recorrer a nova pintura barroca, alexada do idealismo
renacentista e centrada no realismo máis absoluto e un tratamento
da luz, coñecido como tenebrismo, que habería de influir
poderosamente na obra de grandes pintores como Rubens,
Rembrand, Ribera, Murillo o Velázquez.