Comentario feito pola profesora. Mínimos- alumnos

1. SANTA COMBA DE BANDE
Esta obra é Santa Comba de Bande. O seu autor é descoñecido. Está datada
no século VII. Atópase ne Bande, Ourense, España. Pertence á arquitectura da
arte prerrománica en concreto á arte visigoda ou visigótica.
No referente ao contexto histórico no que foi feita esta obra cabe salientar o
seguinte. Despois da caída do Imperio romano no ano 476 unha serie de pobo
bárbaros do centro e norte de Europa asentáronse nos territorios do antigo
Imperio Romano de Occidente. Na península Ibérica foron os visigodos os que
se estableceron creando un reino propio. Pero tamén durante os século VIII e
IX os musulmáns e os cristiáns crearon importantes reinos na península.
Esta obra pertence á arte visigoda ou visigótica. Os visigodos asentáronse na
península ibérica cara finais do século V despois de ser expulsados das Galias
polo francos. Estableceron un reino na península con capital en Toledo e alí
permanecerán ata a chegada dos árabes (711). Políticamente
caracterizáronse pola monarquía que pasou de ser electiva nos seus primeiros
anos de asentamento a converterse en hereditaria. A súa economía
fundamentouse na agricultura e na ganadería. Explotaban tamén o comercio en
menor medida e a artesanía. A sociedade visigoda estaba dividida en
estamentos diferentes onde se diferenciaban ben os hispano romanos dos
visigodos propios que incluso tiñan leis diferentes. A nivel cultural estiveron
influenciados pola cultura romana e bizantina que mezclaron con ecos
chegados do norte de África.
A obra que analizamos pertence á arte prerrománica que se desenvolve na
península Ibérica entre os séculos V e IX e que abrangue á arte visigótica, a
arte asturiana e a arte mozárabe. Todas elas tiñan unas características
artísticas común que son as seguintes:
- Continuación da situación social, económica e artística preexistente
(Baixo Imperio Romano)
- Papel moi destacado da Igrexa: forma, fusiona, divulga e exerce papel
de mecenas da cultura e da arte da época
- Xermanos= NON tiñan arquitectura nin escultura nin pintura propios.
Adoptan a dos romanos.
- Arte que mezcla varias influencias ( romanas, bizantinas, árabes…)
- Usan materiais pobres
- Esta arte será a base do estilo Románico
- Arte técnicamente pobre
- Imita os monumentos romanos

2. - Mezcla na decoración temas de orixe xermana (trenzados, cordas,
estrelas...)
A pesar de compartir todas estas características artísticas con outras artes
prerrománicas a arte visigoda ou visigótica caracterízase por uns rasgos
propios que afectan a obra que comentamos e que son os seguintes:
- Continúan a tradición constructiva de romanos e de arte paleocristiá
- Realízanse en grandes bloques de pedra sen argamasa
- Uso de arco de ferradura ( elemento novo que introducen)
- Uso de bóvedas de cañón e de aresta como sistema de recubrimento
interior e que se traduce no exterior con tellados a dúas ou catro augas.
- Como soporte usan as columnas con capiteis corintios esquematizados
e bizantinos de forma troncocónica sobre os que se coloca o cimacio
- Influencias bizantinas tamén no uso de iconostase
- Plantas basilicais ou cruciformes de unha ou tres naves
- Son igrexas de pequeñas dimensións
- A ábsida (cabeceira das igrexas) adoita ser rectangular na parte exterior.
- Pórtico avanzado na entrada ( nártex)
- Teitumes de madeira
Se nos centramos na análise da obra en sí podemos destacar o seguinte:
- Esta obra é una igrexa porque estaba adicada a realización de actos
litúrxicos.
- A súa función orixinal era relixiosa, para adorar a Deus. A súa función
actual sen embargo variou e hoxe ademáis de manter a relixiosa pois
seguense realizando diferentes actividades relixiosas no seu interior,
adoptou una función turístico- cultural pois pode ser visitada como un
monumento de interese turístico e ademáis amosa rasgos culturais de
una época pasada.
- O material constructivo é a pedra de granito básicamente aínda que
tamén ten ladrillo.
- A técnica constructiva foi a superposición de sillares de pedra sen
argamasa.
- A súa planta é de cruz grega inscrita nunc adrado pero en conxunto é
de perímetro rectangular ao sobresair polos pés un pórtico e na
cabeceira a capela maior.
- A súa composición está formada por unha nave que conduce ao altar e
outra que cruza a ésta fomando unha bóveda de aresta na parte onde se
xuntan xusto antes do altar.

3. - - O volume do edificio ven dado polas diferentes formas cúbicas das
súas estancias e o xogo de alturas de cada estancia.
- No referente aos tipos de cubertas deste edificio temos que destacar
varias cousas: nos interiores as naves están cubertas de bóvedas de
cañón e no centro frente ao altar onde se xunta a nave principal e a que
se cruza trasversalmente fórmase unha bóveda de aresta. Finalmente
na capela maior ( altar) existe unha bóveda de ferradura. Nos exteriores
estás bóvedas están cubertas con tellados a dúas augas que
orixinariamente eran de pedra pero que na actualidade non se conserva
e foron sustituídos por tellados de tella.
- Con respecto ás columnas, pilares ou soportes, esta obra destaca
polo uso de columnas con capiteis de mármore de estilo corintio e de
capiteis de corte visigótico que suxeitan os arcos de ferradura tanto na
entrada ao edificio como no acceso ao altar. As columnas teñen unha
función sustentante e decorativa. Sustentante porque suxeitan arcos que
dividen estancias e decorativa porque os seus capiteis teñen con follas
de acanto, cordas, trenzados, etc.
- Outros elementos destacados son as portas, portadas, vanos, ventás.
Neste edificio atopamos un nártex cuberto antes da entrada principal.
Este nártex ten 3 portas de acceso. Desde o nártex accédese ao interior
do edificio a través de outra porta na fachada principal e que da acceso
directo a nave central. Para acceder ao altar ou capela maior temos
outra porta de acceso delimitada por un arco de ferradura con alfiz. No
tocante ás ventas ou vanos, esta construciión é unha obra con escasos
vanos ao interior. Atopamos unha xanela ou ventá a cada lado do
cimborrio, que propician a entrada de luz xusto antes da zona do altar.
Non conta co máis entradas de luz en todo a edificación.
- Os elementos decorativos desta obra son varios: primeiramente hai
que salientar os capiteis ( xa mencionados) de orixe corintia ou
visigótica, con follas de acanto, cordados, trenzados, etc. Ademais, esta
igrexa conta con varios arcos de ferradura enmarcados por un alfiz,
moldura decorativa que remarca aos arcos. A bóveda de aresta do
cimborrio ten unha decoración conseguida coa colocación dos ladrillos
de forma de peixe, elemento moi singular e característico desta obra.
Finalmente, son tamén decorativas unas pinturas que atopamos no seu
interior do século XVI representando á Trinidade e aos catro
Evanxelistas.
- Nesta obra apenas atopamos elementos de simboloxía ainda que a
existencia de un cimborrio que destaca en altura e marca a verticalidade
do edificio podémolo asociar á elevación dos rezos hacia o ceo e hacia
Deus. Ademais a pequeña cruz grega da súa planta tamén se pode
asociar á crucifixión de Xesús na cruz.
- Outras características: Esta obra está situada en Bande, pequeña
poboación na beira do río Limia na confluencia de distintos camiños. Era

4. zona de tránsito de comerciantes e viaxeiros cara a Protugal. Bande
formaba parte da ruta romana Vía Nova e albergou un asentamento do
exército romano no século I. Polo tanto, esta grexa fooi constuída nunha
zona de gran transcendencia política, económica e social na época na
que foi feita
- Posiblemente esta igrexa formase parte de un pequeño mosteiro creado
nesa zona coa finalidade de acoller peregrinos en tránsito pola
península, como fan suponer as catro estancias, hoxe desaparecidas,
que se atopaban situadas a ambos do pórtico ( nártex).