Apuntes usados polo profe David nas explicacións de clase

1. Arte Renacentista
CPR María Auxiliadora-Salesianos
2º Bacharalato 2017/18
David Vázquez Nóvoa

2. Contexto Histórico
• Renacimiento = Volver a nacer.
– Recuperan os valores formais, espirituais, artísticos, etc. Da Antigüidade
clásica.
• Importancia do Humanismo, o Home centro do Universo.
• Carácter científico do arte. Estudase a forma de crear a obra perfecta por
medio das matemáticas, arquitectura, etc.
• Producirase un Gran Cambio social despois da Peste Negra, que romperá
coa tradición anterior (Gótico).
• Grandes avances que “Revolucionan” o panorama da época.
(Matemáticas, Medicina, Ciencias, Filosofía, Literatura, Arte, etc.)
• Centro neurálxico e de Orixe:
Italia Pequenas cidades dominadas por familias aristócratas que servirán
como mecenas deste arte. (Milán, Florencia ou Roma).
• Grandes familias adiñeiradas que actuarán como mecenas do arte,
contratando aos artistas. Promotores da Arte.
• Igrexa papel importante como promotora da Arte, pero tamén o terán as
familias ricas, que expandirán as obras pagás.
• Ademais prodúcese un crecemento económico motivado polos novos
descubrimentos (América) repercutindo no marco artístico.

3. • O Renacemento en Italia divídese en:
– Quatrocento (S. XV): Importancia de Florencia e a
Familia Médici que actuará como mecenas de
moitos artistas.
– Cinquecento (S. XVI): O centro trasladase agora a
Roma, respaldado en gran parte polo Papado.
– Manierismo (finais XVI): Maniera Pretende imitar
a grandes artistas do Renacemento. Defínese
sobre todo aos discípulos de Miguel Anxo:
Distorsión das figuras, creación de espazos irreais
ou colores moi claros e escuros.
• É un periodo de transición entre o Renacemento e o
Barroco.

4. Características xerais do Renacemento
• Valor concedido á antigüidade: Ao mundo
clásico como Grecia e Roma. Creando a partir
desas bases e imitando as súas características.
• Influencia do Humanismo que levará ao
antropocentrismo: Home coma o centro do
Universo.
• Arquitectura na que reine a armonia.
• Importancia do materialismo.
• Carácter científico da arte.

5. Arquitectura:
• O urbanismo terá un protagonismo no
desenvolvemento das cidades: Idílicas.
• As Igrexas seguirán sendo elementos
importantes pero aparecerá unha nova
tipoloxía, OBRAS CIVÍS:
– Os palacios: As familias vanse a ir a vivir ás
cidades, loitando por ver quen constrúe un mellor,
que simbolice a súa riqueza.
– As Villas: Grandes espazos fóra da cidade.

6. Arquitectura: Comezo do Renacemento
Cúpula de Santa
María dei Fiore,
Florencia.
Filipo
Brunelleschi.
(1446)

8. Palacio Médici – Ricardi: Michelozo (1444)

9. • Primeira residencia privada de Florencia.
• Monumentalidade que simboliza o poderío da
Familia.
• Disposición baseada aínda na época Medieval.
• Fachada en tres alturas e catro alas (lados).

10. • As Igrexas poden presentar tres tipoloxías:
– Planta de Cruz Latina con tres Naves: San Lorenzo de
Brunelleschi. Influencia das basílicas paleocristianas.
– Plan central: En forma de Cruz Griega ou Circular: San
Pietro in Montoro, Bramante (1510).
• As fachadas das Igrexas estarán organizadas en:
– Tres corpos verticais, o central máis alto e ancho.
– Aos laterais cérranse os corpos mediante volutas.
– Remata o conxunto cun frontón triangular.

11. San Lorenzo: Brunelleschi, (1446)
Planta de Cruz latina con tres naves

12. San Pietro in Montorio: Bramante (1510)
Plan Central

13. Fachada de la Iglesia del Gesú, Giacomo della
Porta
Fachada con tres corpos e tres calles

14. Cúpula de San Pedro do Vaticano,
Miguel Anxo; Cinqueccento, 1510.

15. Villa Capra (A Rotonda); Vicenza.
Andrea Pietro della Gondola; 1551-1553

16. Contexto Histórico para o Renacemento en España
• O Renacemento non chegará a España ata o século XVI.
• Hai unha separación entre a relixión e a vida humana, ademais a
Fama será importante, supón recordar á persoa para sempre.
• En canto á historia España alcanzará a cima militar. O Imperio Español:
América, Europa e Filipinas.
• Son dous Reis os que destacan neste período: Carlos I de España e
Felipe II.
• A sociedade española sufrirá cambios, é unha nación chea de riqueza,
que provén de América pero mal aproveitada.
• Imporase a sociedade capitalista e terase menos en conta a pertenza
ás clases sociais por nacemento:
• Sociedade xerarquizada: Nobreza, Clero e Campesiñado. A estas
incorpóranse os artesáns ricos e a baixa nobreza ou fidalguía.
• A economía basearase no comercio, de gran importancia con
América.
• A cultura estará mediatizada polo papado e a Igrexa, aínda que
aumentan os temas profanos.

17. Arquitectura Renacentista en España
• En España podemos dividir o Renacemento en dous grandes períodos:
– Un primeiro momento con Carlos I: No que se produce unha
expansión por Europa e América. A cultura introducirá novidades,
proveñen, sobre todo de Italia. Literatura, Arte, Música...
• Dase neste momento un primeiro estilo renacentista ou de transición
chamado “Plateresco”. Parecido pola decoración das fachadas ao traballo
dos plateiros. Horror Vacui. Todo moi decorado.
– Un Segundo Renacemento con Reinado de Felipe II: No que se
produce un illamento exterior, promovido polo Concilio de Trento para
loitar contra o protestantismo, en aumento en Europa.
• Será neste momento cando o Renacemento Español pase a ser un estilo
máis austero, no que se van a desenvolver plenamente todas as
características arquitectónicas renacentistas: Arco de medio punto,
bóveda de canón, cúpula sobre pechinas, frontóns, etc.
• Aparecerá un novo estilo: O Herreriano coa construción do Mosteiro do
Escorial.

18. Mosteiro do Escorial: Juan de Herrera, (1584)

19. A Escultura
• Primeiro exemplo de escultura renacentista:
– Portas do Baptisterio de Florencia, Ghiberti.
• Realizouse un concurso entre os que se
presentaron Brunelleschi e Ghiberti, gañando
o último.

21. Características da Escultura
• Proporcionalidade: retomando o canon das
nove cabezas, imposto no período clásico
grego. Utilización do Contraposto Ex: David de
Donatello.
• Temas profanos: Séguense esculpindo obras
relixiosas, pero estes temas aumentarán,
importancia da mitoloxía, retrato en busto ou
recuperación de figuras ecuestres.
• Recuperación das liñas curvas, liña
serpentinata: Que reforza o dinamismo da
obra.

22. David, Donatello, 1444-1446.

23. Ecuestre: Il Gattamelata, Donatello,1453.

24. Miguel Anxo
David, 1504, Cinquecento. Moisés, 1515, Cinquecento.

25. Miguel Anxo, Sepulcro dos Médici, 1534

26. Piedade do Vaticano, Miguel Anxo,
1498-1499.

27. Pintura
• As raíces da pintura Renacentista proveñen de
Giotto aínda que foi Masaccio que renovou a
pintura inaugurando un novo estilo.
• Principal novidade: Introdución da paisaxe e
de fondos arquitectónicos.

28. Características xerais.
• Preocupación pola Perspectiva Matemática:
Dando maior volume as figuras.
• Realismo nas representacións de personaxes,
sendo o máis fieis a realidade.
• Interese pola naturaleza.
• Preocupación pola armonía da obra:
Organizando as figuras, normalmente, en forma
xeométrica, preodominando a triangular.
• Importancia dos temas paganos.
• Formas de pintura: Fresco, temple e óleo.

29. • Utilización do Claroscuro: Define o contorno
das figuras mediante zonas iluminadas e
outras máis sombrizas.
• Sfumato: Contornos sen liñas, en forma de
fume. A figura difuminase.
• Perspectiva aérea: Sensación de profundidade
que se da ao pintar os obxectos máis pálidos e
menos distinguibles conforme aumenta a
distancia.
• Terribilitá: Potencia e forza das figuras con
miradas terribles cheas e ira. Miguel Anxo.

30. Tributo da Moeda, Masaccio, Cuatrocento, 1427.

31. Gioconda, Leonardo Da Vinci, 1519, Cinquecento.

32. A Virxe das
Rochas,
Leonardo,
1483-1486.

33. A escola de Atenas, Rafael, Cinquecento. 1511.

34. Bóveda da Capela Sixtina, Miguel
Anxo, 1508-1541.

35. O retrato de Carlos V na batalla de Mühlberg, Tiziano, Cinquecento, 1548.

36. A Venus de Urbino, Tiziano, Cinquecento, 1538

37. Pintura Española. O Greco.
• Figuras moi alongadas.
• Posición destas helicoidais, parecidas a unha
chama.
• Cores fríos.
• Pódese encadrar dentro do Manierismo.
• Pinturas relixiosas.

38. Martirio de San Mauricio, El Greco, Renacemento
Español (Manierismo), 1582.

39. A adoración dos pastores, O Greco, 1614. Manierismo.