Pintura renacentista

1. PINTURA
QUATTROCENTO

2. Características xerais da pintura do Quattrocento
 Non hai referencias pictóricas da Antigüidade e polo tanto, non
existe unidade estilística.
 Tomouse como única referencia anterior a obra de Giotto.
 Preocupación por conseguir a profundidade e o volume por medio
da cor e da luz.
 Predominio do debuxo e da liña, distinguíndose con claridade o
contorno das figuras (que é plano).
 Composicións pechadas e xeométricas: as figuras ordénanse na
obra formando círculos, triángulos, cadrados, etc. e nunca se
relacionan co espectador.
 Emprego da perspectiva lineal
 Situación das escenas en arquitecturas ou en paisaxes para
acentuar o seu naturalismo e para conseguir profundidade.

3. Perspectiva lineal Composición pechada

4. FRA ANGÉLICO, A Anunciación. Témpera sobre táboa. 1430-32

5. PAOLO UCELLO, Batalla de San Romano (1450)
As súas pinturas destacan polos seus atrevidos escorzos e polo uso da
perspectiva lineal. Este cadro forma parte de tres pinturas en conmemoración
da vitoria dos exércitos florentinos sobre as tropas de Siena en 1432.

6. Masaccio. A Trinidade. Fresco.
Igrexa de Santa María Novella.
Florencia. 1427.
Representación da Santísima Trinidade,
a morte e a posterior descomposición
nunha soa escena.
Este fresco é unha das primeiras
pinturas que fan uso da perspectiva
lineal: nela, todas as liñas converxen nun
punto de fuga, situado, nesta ocasión,
na parte inferior central do nivel sobre
o que se erixe a cruz. A composición
está realizada desde un punto de vista
moi baixo, ao nivel visual do espectador.
A acción transcorre no interior dunha
bóveda de casetóns, cun arco de medio
punto que está sustentado por columnas
que levan capiteis xónicos.

8. Masaccio. Frescos da capela Brancacci. Igrexa do Carmine. Florencia
Tributo da moedaExpulsión do Paraíso

9. Masaccio. Adán e Eva expulsados do Paraíso
Esta é unha das escenas máis coñecidas de todo
o conxunto, na que a forza da expresión de Eva
acapara toda a atención da dramática escena.

10. Piero della Francesca. A flaxelación de Cristo. Urbino.
Trátase dun fantástico exercicio de perspectiva. Parece que o pintor calculou
esta obra con rigor matemático. O chan das dúas escenas está realizado
seguindo fielmente as leis da perspectiva lineal; co punto de fuga xunto ao
verdugo da esquerda de Cristo.

11. A Pala Brera
Madona de Sinigaglia
Piero della Francesca
A Virxe exemplifica a tipoloxía
feminina que representaba o
pintor e que se caracterizaba
polas figuras robustas, con volume
e un poderoso pescozo, que ocupan
todo o espazo compositivo.
En primeiro termo, o duque de Urbino
armado, detrás numerosos santos e,
pendurado do casquete absidial, un
ovo de avestruz.

12. Piero della Francesca. Retratos de Battista Sforza e do seu marido,
Federico de Montefeltro, duque de Urbino. (1465-66).
Con estes retratos conseguiu o artista unha obra mestra, ao unir figura e
paisaxe con tan extraordinaria harmonía de atmosfera e luz. O perfecto estudo
do volume e perfil non exclúe a coidada observación da paisaxe nin a
perspectiva.

13. Piero della Francesca, A cidade ideal

15. Botticelli, S.. O nacemento de Venus
Venus, deusa da beleza, do amor e do matrimonio, acaba de nacer e chega, montada
na súa cuncha e empurrada polos ventos, á illa de Chipre, consagrada ao seu culto. O
esquema compositivo é sinxelo: as catro figuras que compoñen o cadro provocan un
xogo de forzas que se contrarrestan e lle proporcionan movemento e tensión á
escena. Os ventos diríxense en dirección á deusa e esta érguese sobre unha perna
que lle serve de punto de apoio, mentres a outra queda libre (segundo o modelo da
estatuaria grega).

17. Marte e Venus. O tema representa como Venus, deusa do Amor,
apacigua nun profundo sono ao belicoso Marte, ao que os trastes
sátiros non logran espertar. A precisión e a sensualidade do debuxo, o
amor pola forma pura case sen escorzos, a suave e ideal expresión
dos rostros, son instrumentos ao servizo dun sutil contido intelectual.

18. Perugino (escola de Umbría). Entrega das chaves a San Pedro. Pintura ao
fresco na capela Sixtina do Vaticano. Observa o desenvolvemento da
perspectiva lineal: se prolongas todas as liñas do cadro (p. ex, as do solo ou as
que unen as cabezas de cada fila de personaxes) verás que conflúen nun punto
central (punto de fuga), situado na porta do templete central.

19. PINTURA
CINQUECENTO

20. Leonardo da VinciLeonardo da Vinci. Formación multidisciplinar
Ese autor significa “MODERNIDADE" polo que ten de ruptura cos usos pictóricos
do momento, o que lle vale ser clasificado como un pintor adiantado ao seu tempo.
Pintou o seu autorretrato tres anos antes da súa morte, nel acentuou os trazos que
ennobrecen a súa ancianidade proxectando así a imaxe que pretendía que a
posteridade tivese del. Destaca a fronte ampla e despexada, a mirada profunda e
reflexiva e os longos cabelos de vello sabio.
Debuxo de proporcións
do home, 1490. Realizado
en pluma, tinta e acuarela
sobre punta de metal,
inspirado no célebre
home de Vitrubio. Con el
Leonardo sentou un novo
canon de proporcións do
home.
As súas obras pictóricas están baseadas na cor e non na
liña. Os seus tons son sempre verdosos ou pardos.
Caracterízase polo emprego do sfumato e por introducir a
perspectiva aérea. Opúxose ao concepto de “beleza ideal”,
defendendo a imitación da natureza con fidelidade.

21. Leonardo da VinciLeonardo da Vinci. A Anunciación
Na Anunciación”Anunciación” é posible observar unha perspectiva construida por unosible observar unha perspectiva construida por un
principiante, moi alonxada do uso libre da perspectiva que determinará oprincipiante, moi alonxada do uso libre da perspectiva que determinará o
traballo do mestre na súa madurez.traballo do mestre na súa madurez.

22. Museo do Louvre, 1483-86 Museo de Londres, 1495-1508
Leonardo da VinciLeonardo da Vinci. “A Virxe da Rocha”

23. Leonardo da Vinci. A Gioconda
ou Monna Lisa
Máximo expoñente do retrato leonardesco
no que os trazos se determinan e
indeterminan á vez. O rostro está
delicadamente pintado a través dun
sutilísimo sfumato que une as cellas ao
nariz e o nariz á boca, cuxas comisuras
conservan, a pesar do sorriso, parte da
súa melancolía.
A composición é aparentemente sinxela:
unha muller sentada nunha cadeira con
brazos, fronte a unha paisaxe. A dama xira
o corpo cara a un lado e dirixe unha
enigmática mirada cara o espectador. O
realmente complexo e asombroso é como o
artista consegue que nada pareza inmóbil
nin ríxido, de maneira que mesmo as
formas da paisaxe simulen fundirse unhas
coas outras.
O cadro reflicte tanto o físico como a
alma desta muller que non puido ser
identificada con plena seguridade.

24. Madonna co neno
A bela xardineiraRafaelRafael
SanzioSanzio
Etapa florentina

25. Rafael, As tres Gracias

26. RafaelRafael. Sala da Signatura. Frescos das estancias vaticanas

27. Rafael. Estancia da Signatura: A Escola de Atenas simboliza a
Filosofía, situándose fronte á Disputa do Sacramento. O mestre introduciu a
escena nun templo de inspiración romana, posiblemente seguindo os proxectos
de Bramante para a basílica vaticana. Non hai paisaxe, só arquitectura e con
iso pretende demostrar a construción do pensamento humán, que ten as súas
raíces na época clásica, e a súa continuidade no Renacemento. A súa obra
convértese así nun símbolo que pretende unificar a filosofía co pensamento
cristián do século XVI, buscando un paralelismo entre ámbolos dous. A
perspectiva é lineal, clara, e toda a composición é simétrica e equilibrada,
aínda que existen varios grupos de figuras en animada conversa.

28. Miguel AnxoMiguel Anxo. Decoración Capela Sixtina

30. Miguel AnxoMiguel Anxo. Capela Sixtina. Creación de Adán

31. Miguel Anxo. Capela Sixtina. A expulsión do Paraíso

32. Tiziano-Venus de Urbino

33. Manierismo
Bronzino, Alegoría do Amor ou
Venus e Cupido. Nos ángulos
superiores aparecen o Pai Tempo
e a súa filla, a Verdade,
desvelando os engaños do Amor
sensual, encarnado na aperta de
Cupido e Venus. O rostro
desesperado simboliza os
ciumes, o neno da dereita é o
xogo, e o ser de torso feminino
e patas de animal é o fraude.

34. COMENTARIO PINTURA: LIÑAS BÁSICAS
1. ANÁLISE FORMAL
-Identificar o Tema (paisaxe, retrato, relixioso, mitolóxico, etc.)
-Soporte sobre o que se pinta (muro, madeira, lenzo, táboa, cartón, etc)
-Técnica empregada (Témpera, acuarela, óleo, fresco, entre outras)
2. DESCRICIÓN
-Descrición detallada do que se ve na pintura:
-Composición ou disposición das figuras e os personaxes co fondo
(Piramidal ou triangular, radial, simétrica, diagonal, etc..)
-Predominio do debuxo (marcado ou esvaído) ou da cor (Claroscuro, cores
frías ou cálidas)
-Tipo de luz (artificial ou natural)
-Volume (figuras planas ou sensación de relevo: perspectiva)
-Espazo con 3ª dimensión finxida ou non
3. ASPECTOS ARTÍSTICOS E CULTURAIS
-Identificar a obra, o autor (se existe), época e contextualizar a obra dentro
do estilo ao cal pertence (características xerais e algún exemplo similar)

36. COMENTARIO DA IMAXE
Observamos unha témpera sobre lenzo na que se aprecia a figura no centro
dunha bela imaxe Dunha deusa, en concreto, Venus. A súa concepción anatómica
revela un alto grao de idealización, Tanto nas súas partes como na súa posición de
equilibrio clásico en contrapposto. A súa esvelta figura establécese como eixe
simétrico dun triángulo imaxinario compositivo creadas polo resto das personaxes,
sendo a súa cabeza o vértice superior. Toda a escena vese enmarcada sobre unha
paisaxe de natureza solitaria e ideal, acorde coa beleza harmónica da deusa
Venus.
O debuxo lineal dos contornos, tanto nas figuras como na paisaxe, non
soamente axuda a distinguir con nitidez A figura do fondo senón que estiliza e
suaviza a forma. Co mesmo obxectivo é tratada a luz, uniforme en case a súa
superficie, sen claroscuros, e tamén as cores, dominada por unha paleta clara.
A pintura está realizada por Sandro Botticelli en 1485. Está baseada nun tema
mitolóxico no que aparecen aspectos da unidade entre a beleza, o amor e a
verdade, calidades que se encarnan na figura da Deusa.
De estilo renacentista, cómpre salientar que desde a Roma clásica é a primeira
vez que se representa unha figura feminina espida.