Để xem full tài liệu Xin vui long liên hệ page để được hỗ trợ : https://www.facebook.com/thuvienluanvan01 HOẶC https://www.facebook.com/garmentspace/ https://www.facebook.com/thuvienluanvan01 https://www.facebook.com/thuvienluanvan01 tai lieu tong hop, thu vien luan van, luan van tong hop, do an chuyen nganh

1. ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN
TRƯỜNG ĐẠI HỌC NÔNG LÂM
NGUYỄN VĂN KHOA
“ĐÁNH GIÁ HIỆN TRẠNG MÔI TRƯỜNG NƯỚC RỈ RÁC KHU VỰC BÃI
CHÔN RÁC THẢI NAM SƠN TẠI KHU LIÊN HIỆP XỬ LÝ RÁC THẢI
NAM SƠN NĂM 2018, HUYỆN SÓC SƠN ,THÀNH PHỐ HÀ NỘI”.
KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP ĐẠI HỌC
Hệ đào tạo : Chính quy
Chuyên ngành : Khoa học môi rường
Khoa : Môi trường
Khóa học : 2015 - 2019
Thái Nguyên, 2019

2. ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN
TRƯỜNG ĐẠI HỌC NÔNG LÂM
NGUYỄN VĂN KHOA
“ĐÁNH GIÁ HIỆN TRẠNG MÔI TRƯỜNG NƯỚC RỈ RÁC KHU VỰC BÃI
CHÔN RÁC THẢI NAM SƠN TẠI KHU LIÊN HIỆP XỬ LÝ RÁC THẢI
NAM SƠN NĂM 2018, HUYỆN SÓC SƠN,THÀNH PHỐ HÀ NỘI”
Hệ đào tạo : Chính quy
Chuyên ngành : Khoa học môi trường
Lớp : K47 - KHMT
Khoa : Môi trường
Khóa học : 2015 - 2019
Giáo Viên Hướng Dẫn : TS. Trần Thị Phả
Thái Nguyên, 2019

3. i
LỜI CẢM ƠN
Để hoàn thành đề tài, ngoài sự cố gắng nỗ lực của bản thân, tôi đã nhận
được sự quan tâm, giúp đỡ quý báu của quý thầy giáo, cô giáo nhà trường,
cùng bạn bè xung quanh. Tôi xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc tới TS. Trần Thị
Phả, người đã giành nhiều thời gian chỉ dẫn và giúp đỡ tận tình trong quá
trình tôi thực hiện đề tài.
Tôi xin chân thành cảm ơn các thầy giáo, cô giáo khoa Môi trường,
cùng các thầy giáo, cô giáo Trường Đại học Nông lâm Thái Nguyên, những
người đã truyền đạt tri thức và phương pháp học tập, tìm hiểu và nghiên cứu
khoa học trong suốt thời gian tôi học tập tại nơi đây.
Tôi xin chân thành cảm ơn Ban lãnh đạo Viện kỹ thuật và công nghệ
Môi trường đã tạo mọi điều kiện tốt nhất trong quá trình tôi thực tập và cung
cấp số liệu cho đề tài.
Tôi xin chân thành cảm ơn tới gia đình, bạn bè luôn động viên, tạo điều
kiện và góp ý để tôi hoàn thành luận văn tốt nghiệp này.
Tuy nhiên trong quá trình thực hiện đề tài không thể tránh được những
thiếu sót, vì vậy rất mong nhận được sự góp ý của các thầy giáo, cô giáo để đề
tài của tôi được hoàn thiện tốt hơn nữa.
Một lần nữa tôi xin chân thành cảm ơn!
Thái Nguyên, ngày 1 tháng 06 năm 2019
Sinh viên
Nguyễn Văn Khoa

4. ii
DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT
AAS Atomic Absorbtion Spectrometric - Quang phổ hấp thụ
nguyên tử
BCL Bãi chôn lấp
BOD Biological Oxygen Demand - Nhu cầu oxy sinh hóa
BTNMT Bộ Tài Nguyên và Môi trường
COD Chemical Oxygen Demand - Nhu cầu oxy hóa học
NRR Nước rỉ rác
NT Nước thải của bãi chôn lấp
NXB Nhà xuất bản
QCVN Quy chuẩn Việt Nam
SBR Sequencing Batch Reactor - Bể phản ứng theo mẻ
SS Suspended Solids - Chất rắn lơ lửng
SMEW
W
Standard Methods for the Examination of Water and
Westewater - Các phương pháp chuẩn phân tích nước và
nước thải
TCVN Tiêu chuẩn Việt Nam
TT Trước thải của bãi chôn lấp
TDS Total Dissolved Solids - Tổng chất rắn hòa tan
UASB Upflow Anaerobic Sludge Balanket - Bể xử lý sinh học dòng
chảy ngược qua tầng bùn kỵ khí

5. iii
MỤC LỤC
LỜI CẢM ƠN ....................................................................................................i
DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT ...............................................................ii
MỤC LỤC........................................................................................................iii
DANH MỤC CÁC BẢNG................................................................................ v
DANH MỤC CÁC HÌNH................................................................................vi
PHẦN 1: MỞ ĐẦU.......................................................................................... 1
1.1. Tính cấp thiết của đề tài ............................................................................. 1
1.2. Mục tiêu nghiên cứu................................................................................... 3
1.3. Ý nghĩa của đề tài....................................................................................... 3
PHẦN 2: TỔNG QUAN TÀI LIỆU............................................................... 4
2.1. Cơ sở khoa học và pháp lý của đề tài......................................................... 4
2.2. Tổng quan về nước rỉ rác ........................................................................... 6
2.2.1. Đặc trưng của nước rỉ rác........................................................................ 6
2.2.2. Ảnh hưởng của nước rỉ rác...................................................................... 9
2.3. Tổng quan về các phương pháp xử lý nước rỉ rác....................................10
2.3.1. Phương pháp cơ học (phương pháp vật lý)...........................................10
2.3.2. Phương pháp hóa lý...............................................................................11
2.3.3. Phương pháp hóa học............................................................................12
2.3.4. Phương pháp sinh học...........................................................................14
2.3.5. Phương pháp xử lý cặn..........................................................................16
2.3.6. Phương pháp khử trùng.........................................................................16
2.4. Một số văn bản liên quan đến tài nguyên nước .......................................17
2.5. Tình hình xử lý nước rỉ rác trong và ngoài nước.....................................18
2.5.1. Tình hình xử lý nước rỉ rác ở nước ngoài .............................................18
2.5.2. Tình hình xử lý nước rỉ rác ở trong nước..............................................22

6. iv
PHẦN 3: ĐỐI TƯỢNG, PHẠM VI VÀ PHƯƠNG PHÁP
NGHIÊN CỨU...............................................................................................24
3.1. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu............................................................24
3.1.1. Đối tượng nghiên cứu............................................................................24
3.1.2. Phạm vi nghiên cứu...............................................................................24
3.2. Nội dung nghiên cứu................................................................................24
3.3. Phương pháp nghiên cứu..........................................................................24
3.3.1. Phương pháp nghiên cứu tài liệu...........................................................24
3.3.2. Phương pháp phân tích trong phòng thí nghiệm và ngoài hiện trường.......25
3.3.3. Phương pháp tổng hợp so sánh .............................................................27
PHẦN 4: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU ..........................................................28
4.1. Sơ lược về nhà máy và quy trình công nghệ xử lý nước rỉ rác thải của
BCL Nam Sơn.................................................................................................28
4.1.1. Sơ lược về bãi chôn lấp.........................................................................28
4.1.2. Quy trình công nghệ xử lý nước rỉ rác..................................................30
4.2. Đánh giá hiệu quả xử lý nước rỉ rác.........................................................37
4.2.1. Số liệu thành phần của nước rò rỉ trong bãi rác....................................37
4.2.2. Kết quả phân tích mẫu nước đầu ra tại BCL rác thải Nam Sơn ...........42
4.2.3. Đánh giá chất lượng nước sau xử lý so sánh với QCVN 25:2009/ BTNMT43
4.2.4. Hiệu quả xử lý.......................................................................................47
4.3. Đề xuất một số giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả xử lý nước
rác từ BCL.......................................................................................................48
PHẦN 5: KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ .....................................................52
5.1. Kết luận ....................................................................................................52
5.2. Kiến nghị..................................................................................................53
TÀI LIỆU THAM KHẢO ............................................................................54

7. v
DANH MỤC CÁC BẢNG
Bảng 2.1.Sự biến thiên nồng độ chất ô nhiễm trong nước rỉ rác theo tuổi....... 7
Bảng 3.1: Phương pháp phân tích mẫu ...........................................................27
Bảng 4.1. Hiện trạng mực nước rác đang lưu chứa tại hồ chứa và các ô chôn
lấp tại BCL Nam Sơn........................................................................32
Bảng 4.2. Số liệu về thành phần của nước rò rỉ trong bãi rác.........................38
Bảng 4.3. Kết quả phân tích mẫu nước đầu ra tại BCL rác thải Nam Sơn.....42
Bảng 4.4 . Hiệu quả xử lý nước rỉ rác BCL rác thải Nam Sơn.......................47

8. vi
DANH MỤC CÁC HÌNH
Hình 2.1. Quan hệ giữa sự tang trưởng sinh khối và sự khử cơ chất..............15
Hình 2.2. Sơ đồ hệ thống xử lý của bãi chôn lấp 1.........................................19
Hình 2.3. Sơ đồ hệ thống xử lý của bãi chôn lấp 2.........................................20
Hình 4.1. Địa điểm xây dựng bãi rác Nam Sơn..............................................28
Hình 4.2. Sơ đồ vận hành hiện tại của trạm....................................................30
Hình 4.3. Biểu đồ khối lượng NRR được xử lý tại BCL Nam Sơn từ năm
2006-2016........................................................................................34
Hình 4.4. Biểu đồ khối lượng xử lý NRR năm 2017 tại BCLNam Sơn.........34
Hình 4.5. Biểu đồ khối lượng xử lý NRR năm 2018 tại BCL Nam Sơn........35
Hình 4.6. Toàn cảnh nhà máy nhìn từ trên cao...............................................36
Hình 4.7: Biểu đồ diễn biến pH đầu vào.........................................................39
Hình 4.8: Biểu đồ diễn biến COD đầu vào .....................................................40
Hình 4.9: Biểu đồ diễn biến BOD5 đầu vào....................................................40
Hình 4.10: Biểu đồ diễn biến Nitơ đầu vào ....................................................41
Hình 4.11: Biểu đồ diễn biến Amoni đầu vào ................................................42
Hình 4.12. Biểu đồ thể hiện COD sau xử lý ...................................................43
Hình 4.13. Diễn biến nồng độ BOD5 sau xử lý...............................................44
Hình 4.14. Diễn biến nồng độ NH4+
trong nước rỉ rác sau xử lý....................45
Hình 4.15. Diễn biến nồng độ Nitơ tổng sau xử.............................................46

9. 1
PHẦN 1
MỞ ĐẦU
1.1. Tính cấp thiết của đề tài
Ở Việt Nam những năm gần đây, tình trạng ô nhiễm môi trường ngày
càng trở lên trầm trọng và phổ biến dẫn tới suy thoái môi trường đất, nước,
không khí, đặc biệt là tại các đô thị lớn lượng chất thải rắn và nước thải ngày
càng gia tăng. Mặc dù số lượng các nhà máy đã xây dựng trạm xử lý chất thải
tăng lên trong những năm gần đây nhưng hiện trạng ô nhiễm vẫn chưa được
cải thiện.
Nước rỉ rác phát sinh từ bãi chôn lấp chất thải rắn hiện nay là một trong
những nguyên nhân gây ô nhiễm môi trường nghiêm trọng xung quanh khu
vực bãi chôn lấp. Nhìn chung, nước rỉ rác chứa các chất hữu cơ hoà tan và các
ion vô cơ với hàm lượng cao, khó xử lý. Nếu nước rỉ rác phát thải trực tiếp
vào môi trường mà không được kiểm soát chắc chắn sẽ gây ô nhiễm môi
trường nghiêm trọng. Tính chất nước rỉ rác thay đổi không những do nó được
tạo thành bởi rất nhiều loại chất thải khác nhau mà còn thay đổi theo tuổi bãi
rác và theo mùa trong năm.
Hiện tại chúng ta vẫn xử lý rác thải bằng phương pháp chôn lấp và
chưa áp dụng phân loại rác thải nguồn nên thành phần của nước rỉ rác rất
phức tạp. Hàm lượng chất ô nhiễm trong nước rỉ rác có thể biến động rất lớn,
tùy thuộc vào tuổi bãi chôn lấp, thời gian lấy mẫu - mùa mưa hay mùa khô.
Vì vậy, việc khảo sát các đặc trưng của nước rỉ rác tại các bãi chôn lấp có thể
cung cấp những thông tin quan trọng làm cơ sở để chọn lựa công nghệ xử lý
phù hợp
Tuy nhiên, kéo theo đó là vấn đề ô nhiễm môi trường do bãi chôn lấp
không hợp vệ sinh, không đạt tiêu chuẩn gây ra nhiều bất cập làm ảnh hưởng
tới môi trường xung quanh và cuộc sống con người.

10. 2
Đặc biệt, hầu hết nước rỉ rác tại bãi chôn lấp đều phát thải trực tiếp vào
môi trường, khuếch tán mầm bệnh gây tác động xấu đến môi trường và sức
khỏe con người, việc ô nhiễm môi trường từ nước rỉ rác của các bãi chôn lấp
tập trung trở thành vấn đề nóng hàng chục năm nay.
Nước rỉ rác được tạo ra trong giai đoạn axit của bãi chôn lấp ổn định.
Trong giai đoạn này pH của nước rỉ rác tạo ra giảm do đó huy động nhiều kim
loại nặng. Thành phần của nước rác phụ thuộc vào nhiều yếu tố như đặc tính
của chất thải, thiết kế và vận hành bãi rác, các đặc tính và thành phần cụ thể
của các chất thải được chôn lấp. Tại nhiều quốc gia đang phát triển việc quản lý
kém các bãi rác là mối nguy cơ chính đối với ô nhiễm nước ngầm cũng như
nước mặt. Do lắp đặt không đúng các hệ thống lớp lót và thu gom nước rỉ rác,
nước rỉ rác lan truyền vào nước ngầm hoặc các nguồn nước mặt gần đó, làm
suy thoái chất lượng nước. Để kiểm soát nguy cơ ô nhiễm của nước rỉ rác hầu
như tất cả các nước đã ban hành các quy định, nhưng các biện pháp khắc phục
được đề xuất theo thời hạn là rất khó thực hiện và không hiệu quả về chi phí.
Do đó, để ngăn chặn sự lãng phí năng lượng và tiền bạc việc xác định các khu
vực dễ bị ảnh hưởng bởi bãi chôn lấp là cần thiết và phải được tiến hành ngay.
Các nhà khoa học và các nhà quản lý môi trường đã quan tâm đến việc
xử lý nước rỉ rác. Đã có một số công nghệ xử lý nước rỉ rác được áp dụng
như: hệ thống mương xử lý nước rỉ rác (kết hợp nước rỉ rác với nước thải sinh
hoạt, quay vòng tuần hoàn nước rỉ rác và hồ xử lý), công nghệ sinh học (xử lý
hiếu kí, kị khí) và xử lý bằng các quá trình vật lý, hoá học (oxi hoá, kết tủa,
hấp phụ, công nghệ màng và loại bỏ NH4
+
). Nhìn chung, nước rỉ rác thường
được xử lý bằng phương pháp sinh học để loại bỏ các chất hữu cơ. Công nghệ
sinh học được sử dụng để xử lý nước thải thường có hiệu quả cao. Tuy nhiên,
một hệ thống xử lý sinh học riêng lẻ thường không có hiệu quả cao trong xử
lý nước rỉ rác vì nó có thành phần phức tạp và chứa các chất ô nhiễm khó

11. 3
phân huỷ sinh học xuất phát từ vấn đề trên và được sự đồng ý của ban chủ
nhiệm khoa cũng như giáo viên hướng dấn TS. Trần Thị Phả, tôi tiến hành
nghiên cứu đề tài. “Đánh giá hiện trạng môi trường nước khu vực bãi chôn
rác thải Nam Sơn tại khu Liên hiệp xử lý rác thải Nam Sơn năm 2018,
Huyện Sóc Sơn,Thành phố Hà Nội”.
1.2. Mục tiêu nghiên cứu
- Nghiên cứu, phân tích thành phần chất thải rắn và hoạt động chôn lấp
tại địa điểm nghiên cứu cụ thể: BCL rác thải Nam Sơn.
- Đánh giá thực tế về tính chất của nước rỉ rác từ hoạt động chôn lấp và
hiện trạng hoạt động của các trạm xử lý nước rác hiện có trên khu vực bãi
chôn lấp rác thải tại Nam Sơn- Hà Nội.
- Đề xuất các giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả xử lý nước rỉ rác cho
các trạm xử lý nước rỉ rác.
1.3. Ý nghĩa của đề tài
Ý nghĩa khoa học:
- Là nguồn dữ liệu phục vụ cho các nghiên cứu sau này.
- Vận dụng được những kiến thức về môi trường nước, cải tạo phục hồi
môi trường đã học và được áp dụng vào trong thực tế.
Ý nghĩa trong thực tiễn:
- Tăng cường trách nhiệm của ban lãnh đạo khu liên hiệp trước hoạt
động sản xuất đến môi trường. Từ đó có hoạt động tích cực trong việc xử lý
nước thải.
- Cảnh báo nguy cơ gây ô nhiễm suy thoái môi trường nước do nước
thải gây ra, ngăn ngừa và giảm thiểu ảnh hưởng của nước thải đến môi
trường, bảo vệ sức khoẻ của người dân khu vực quanh khu liên hiệp.

12. 4
PHẦN 2
TỔNG QUAN TÀI LIỆU
2.1. Cơ sở khoa học và pháp lý của đề tài
- Khái niệm về môi trường
"Môi trường bao gồm các yếu tố tự nhiên và yếu tố vật chất nhân tạo
quan hệ mật thiết với nhau, bao quanh con người, có ảnh hưởng tới đời sống,
sản xuất, sự tồn tại, phát triển của con người và thiên nhiên" (Theo Ðiều 1,
Luật Bảo vệ Môi trường của Việt Nam).
Môi trường sống của con người theo chức năng được chia thành các loại:
- Môi trường tự nhiên bao gồm các nhân tố thiên nhiên như vật lý, hoá
học, sinh học, tồn tại ngoài ý muốn của con người, nhưng cũng ít nhiều chịu
tác động của con người. Ðó là ánh sáng mặt trời, núi sông, biển cả, không khí,
động, thực vật, đất, nước... Môi trường tự nhiên cho ta không khí để thở, đất
để xây dựng nhà cửa, trồng cấy, chăn nuôi, cung cấp cho con người các loại
tài nguyên khoáng sản cần cho sản xuất, tiêu thụ và là nơi chứa đựng, đồng
hoá các chất thải, cung cấp cho ta cảnh đẹp để giải trí, làm cho cuộc sống con
người thêm phong phú.
- Môi trường xã hội là tổng thể các quan hệ giữa người với người. Ðó
là những luật lệ, thể chế, cam kết, quy định, ước định... ở các cấp khác nhau
như: Liên Hợp Quốc, Hiệp hội các nước, quốc gia, tỉnh, huyện, cơ quan, làng
xã, họ tộc, gia đình, tổ nhóm, các tổ chức tôn giáo, tổ chức đoàn thể,... Môi
trường xã hội định hướng hoạt động của con người theo một khuôn khổ nhất
định, tạo nên sức mạnh tập thể thuận lợi cho sự phát triển, làm cho cuộc sống
của con người khác với các sinh vật khác.
- Ngoài ra, người ta còn phân biệt khái niệm môi trường nhân tạo, bao
gồm tất cả các nhân tố do con người tạo nên, làm thành những tiện nghi trong

13. 5
cuộc sống, như ôtô, máy bay, nhà ở, công sở, các khu vực đô thị, công viên
nhân tạo...
Môi trường theo nghĩa rộng là tất cả các nhân tố tự nhiên và xã hội cần
thiết cho sự sinh sống, sản xuất của con người, như tài nguyên thiên nhiên,
không khí, đất, nước, ánh sáng, cảnh quan, quan hệ xã hội...
Môi trường theo nghĩa hẹp không xét tới tài nguyên thiên nhiên, mà chỉ
bao gồm các nhân tố tự nhiên và xã hội trực tiếp liên quan tới chất lượng cuộc
sống con người. Ví dụ: môi trường của học sinh gồm nhà trường với thầy
giáo, bạn bè, nội quy của trường, lớp học, sân chơi, phòng thí nghiệm, vườn
trường, tổ chức xã hội như Ðoàn, Ðội với các điều lệ hay gia đình, họ tộc,
làng xóm với những quy định không thành văn, chỉ truyền miệng nhưng vẫn
được công nhận, thi hành và các cơ quan hành chính các cấp với luật pháp,
nghị định, thông tư, quy định.
Tóm lại, môi trường là tất cả những gì có xung quanh ta, cho ta cơ sở
để sống và phát triển.
Môi trường có các chức năng cơ bản sau:
- Môi trường là không gian sống của con người và các loài sinh vật.
- Môi trường là nơi cung cấp tài nguyên cần thiết cho cuộc sống và hoạt
động sản xuất của con người.
- Môi trường là nơi chứa đựng các chất phế thải do con người tạo ra
trong cuộc sống và hoạt động sản xuất của mình.
- Môi trường là nơi giảm nhẹ các tác động có hại của thiên nhiên tới
con người và sinh vật trên trái đất.
- Môi trường là nơi lưu trữ và cung cấp thông tin cho con người.
Con người luôn cần một khoảng không gian dành cho nhà ở, sản xuất
lương thực và tái tạo môi trường. Con người có thể gia tăng không gian sống
cần thiết cho mình bằng việc khai thác và chuyển đổi chức năng sử dụng của

14. 6
các loại không gian khác như khai hoang, phá rừng, cải tạo các vùng đất và
nước mới. Việc khai thác quá mức không gian và các dạng tài nguyên thiên
nhiên có thể làm cho chất lượng không gian sống mất đi khả năng tự phục hồi.
2.2. Tổng quan về nước rỉ rác
2.2.1. Đặc trưng của nước rỉ rác
* Nguồn gốc phát sinh nước rỉ rác
Nước rò rỉ từ bãi rác là nước bẩn thấm qua lớp rác, kéo theo các chất ô
nhiễm từ rác chảy vào tầng đất dưới bãi chôn lấp (BCL). Nước rác được hình
thành khi độ ẩm của rác vượt quá độ giữ nước. Độ giữ nước của chất thải rắn
là lượng nước lớn nhất được giữ lại trong các lỗ rỗng mà không phát sinh ra
dòng thấm hướng xuống, dưới tác dụng của trọng lực. Trong giai đoạn hoạt
động của BCL, nước rỉ rác hình thành chủ yếu do nước mưa và nước “ép” ra
từ các lỗ rỗng của chất thải do các thiết bị dầm nén. Sự phân hủy chất hữu cơ
trong rác cũng phát sinh nước rò rỉ nhưng với lượng rất nhỏ. (Nguyễn Thị
Thục Quyên, 2007).
Điều kiện khí hậu thuỷ văn, địa hình, địa chất của bãi rác, nhất là khí
hậu, lượng mưa ảnh hưởng đáng kể đến lượng nước rò rỉ sinh ra. Tốc độ phát
sinh nước rỉ rác dao động lớn theo các giai đoạn hoạt động khác nhau của bãi
rác. Trong suốt những năm đầu tiên, phần lớn lượng nước mưa thâm nhập vào
được hấp thụ và tích trữ trong các khe hở và lỗ rỗng của chất thải chôn lấp
* Thành phần và của nước rỉ rác tính chất
Thành phần nước rỉ rác thay đổi rất nhiều, phụ thuộc vào tuổi BCL, loại
rác, khí hậu. Mặc khác, độ dày, độ nén và nguyên liệu phủ trên cùng cũng tác
động lên thành phần nước rác.
Thành phần nước rỉ rác được phân loại theo tính chất bãi chôn lấp đang
hoạt động và bãi chôn lấp đã ngưng hoạt động. Bảng 1.1 biểu diễn sự biến
thiên nồng độ chất ô nhiễm trong nước rác theo thời gian, từ ngày bãi ngưng
hoạt động.

15. 7
Bảng 2.1. Sự biến thiên nồng độ chất ô nhiễm trong nước rỉ rác theo tuổi
Thành phần Đơn vị
Giá trị
1 năm 5 năm 16 năm
Ph 5.2-6.4 6.3 -
COD mg/l 10000-40000 3000 400
BOD5 mg/l 7500-28000 4000 80
TDS mgNaCl/l 10000-14000 6790 1200
TSS mg/l 100-700 - -
Độ kiềm mgCaCO3/l 800-4000 5810 2250
Độ cứng mg/l 3500-5000 2200 540
P-tổng mg/l 25-35 12 8
N-NH3 mg/l 56-482 - -
N-NO3 mg/l 0.2-0.8 0.5 1.6
Cl-
mg/l 600-800 5330 70
SO4
2-
mg/l 400-650 2 2
Ca2+
mg/l 900-1700 308 109
Na+
mg/l 450-500 810 34
K+
mg/l 295-310 610 39
Fe-tổng mg/l 210-325 6.3 0.6
Mg2+
mg/l 160-250 450 90
Mn-tổng mg/l 75-125 0.06 0.06
Cu2+
mg/l - <0.5 <0.5
Zn2+
mg/l 10-30 0.4 0.1
(Nguồn : Chian DeWalle, 1996-1997)
Sự thay đổi về thành phần và tính chất nước rò rỉ theo thời gian sẽ dẫn
đến sự khác nhau trong việc lựa chọn công nghệ và thông số thiết kế. Kết quả
khảo sát các trạm xử lý nước rò rỉ cho thấy hầu hết các trạm có hiệu quả xử lý

16. 8
thấp hoặc ban đầu cao, sau đó thấp dần là do công tác khảo sát sự thay đổi
thành phần nước rỉ rác không được thực hiện một cách kỹ càng.
Hàm lượng chất hữu cơ nước rỉ rác của bãi rác mới chưa phủ đầy
(khoảng 08 tháng tuổi) có thể lên đến 716000 mg/l. Hàm lượng chất hữu cơ
và vô cơ giảm dần theo tuổi bãi rác. Tương tự, tỷ số BOD:COD cũng giảm
dần theo thời gian. Mức độ giảm này cho thấy chất hữu cơ dễ oxy hoá sinh
hoá giảm nhanh, trong khi đó hàm lượng chất không phân huỷ sinh học gia
tăng theo tuổi bãi rác.
Đặc tính chung của tất cả các loại nước rác:
+ Thành phần các chất ô nhiễm hữu cơ: đặc trưng ở tải lượng ô
nhiễm theo COD và BOD5 rất cao. Trong thành phần chất ô nhiễm hữu cơ,
bao giờ cũng chứa thành phần hữu cơ dễ phân hủy sinh học và phần chất ô
nhiễm hữu cơ khó phân hủy sinh học. Ở những bãi rác thời gian chôn lấp
không lâu dưới 2 năm, nước rỉ rác có trị số COD rất cao (3000- 40.000mg/l),
đồng thời tỷ số BOD5/COD lớn hơn 0,6 tức là trong nước rác chứa nhiều chất
hữu cơ dễ phân hủy sinh học. Ngược lại ở các bãi chôn lấp có thời gian lâu (>
10 năm) nước rác có trị số COD tương đối thấp (100 -500mg/l), đồng thời tỷ
số BOD/COD cũng thấp (< 0,3), tức là trong nước rác chứa nhiều chất hữu cơ
khó phân hủy sinh học. (Lê Trang Mỹ Dung, 2007).
+ Thành phần các chất ô nhiễm vô cơ: chủ yếu là amoniac (NH3) nằm
dưới dạng ion amoni (NH4
+
) trong nước rỉ rác, thành phần này được tạo ra do
sự phân hủy (thủy phân và lên men) thành phần protein xác động thực vật
trong rác thải. Đặc tính quan trọng của thành phần amoniac trong nước thải là
chúng có hàm lượng rất cao, đến trên 2000mg/l và lại rất bền vững, không bị
biến đổi theo thời gian, thành phần vô cơ khó xử lý nhất trong nước rỉ rác. (Lê
Trang Mỹ Dung, 2007).
+ Thành phần các chất độc hại: vi trùng, vi khuẩn, mầm bệnh, virus
các loại và một số kim loại nặng.

17. 9
Trong một bãi chôn lấp rác trẻ hay già, quá trình phân hủy sinh học đều
xảy ra trong điều kiện yếm khí qua 3 giai đoạn kế tiếp nhau trong toàn bộ
khối rác bị chôn lấp: giai đoạn tạo axit (pha axit), giai đoạn metan (pha
metan) và giai đoạn trung gian (pha chuyển tiếp từ pha axit sang pha metan).
Tùy theo thời gian chôn lấp rác mà ưu thế của từng giai đoạn sẽ thay đổi.
Thời gian chôn lấp càng lâu, tuổi bãi rác càng già, pha metan sẽ chiếm ưu thế.
Ngược lại, tuổi bãi rác chôn lấp càng trẻ, pha axit chiếm phần chủ yếu. (Lê
Trang Mỹ Dung, 2007).
Có thể căn cứ vào tỷ số BOD/COD trong các giới hạn để phân biệt các
giai đoạn xảy ra trong bãi chôn lấp rác:
- Pha axit: BOD/COD ≥ 0,4
- Pha chuyển tiếp: 0,4 > BOD/COD >0,2
- Pha metan: BOD/COD ≤0,2
2.2.2. Ảnh hưởng của nước rỉ rác
Nước rỉ rác chứa rất nhiều chất độc hại như khí nitơ, nồng độ mmoniac,
kim loại nặng, vi khuẩn gây bệnh đường ruột, BOD . . .
Các chất hữu cơ dễ phân hủy bởi vi sinh vật thường được xác định qua
nhu cầu oxy sinh hóa BOD. Nồng độ BOD tỷ lệ với hàm lượng ô nhiễm hữu
cơ, đồng thời cũng được sử dụng để đánh giá tải lượng và hiệu quả sinh học
của một hệ thống nước thải.
Ô nhiễm hữu cơ sẽ dẫn đến sự suy giảm nồng độ oxy hòa tan trong
nước do vi sinh vật sử dụng oxy hòa tan để phân hủy các chất hữu cơ. Sự cạn
kiệt oxy hòa tan sẽ gây tác hại nghiêm trọng đến tài nguyên thủy sinh.
Chất lơ lửng cũng là tác nhân gây ảnh hưởng tiêu cực đến tài nguyên
thủy sinh đồng thời gây tác hại về mặt cảm quan do làm tăng độ đục nguồn
nước và gây bồi lắng nguồn nước tiếp nhận.
Đối với tầng nước ngầm, quá trình ngấm của nước rò rỉ từ các bãi rác

18. 10
có khả năng làm tăng hàm lượng các chất dinh dưỡng trong nước ngầm như:
NH4, NO3, PO4,...đặc biệt là NO2, có độc tính cao đối với con người và động
vật sử dụng nguồn nước đó. (Huỳnh Thị Mỹ Phi, 2005).
Ảnh hưởng của nước rò rỉ từ bãi rác đến môi trường đất đặc biệt
nghiêm trọng, mang tính chất lâu dài và rất khó khắc phục nếu nó được thấm
theo mạch ngang. Nếu ngâm nước rỉ rác lâu và các tầng chứa nước của bãi rác
thi công không tốt, chắc chắn sẽ ngấm vào đất, lan rộng ra các khu vực, ảnh
hưởng nghiêm trọng đến môi trường sinh thái và con người.
Đa số tại các khu xử lý rác hiện nay, rác vẫn chủ yếu chôn lấp theo
dạng truyền thống, chỉ một lượng nhỏ nước rỉ rác được xử lý, còn nhiều hạng
mục quan trọng chưa hoàn thiện, làm mất vệ sinh, gây ô nhiễm môi trường
không khí, môi trường nước.
Hiện nay tỷ lệ người dân, nhất là trẻ em dưới 10 tuổi mắc bệnh đường
hô hấp có xu hướng tăng. Các chuyên gia về môi trường cảnh báo, nếu bãi rác
này hoạt động hết công suất và nhà đầu tư không khẩn trương có biện pháp
xử lý triệt để thì khó tránh khỏi ô nhiễm mùi hôi, ô nhiễm nguồn nước từ các
bãi rác này.
Nguyên nhân dẫn đến tình trạng trên là do nước rỉ rác tồn đọng nay
chưa được xử lý là tác nhân gây ô nhiễm nguồn nước ở các khu vực lân cận
bãi chôn lấp.
2.3. Tổng quan về các phương pháp xử lý nước rỉ rác
2.3.1. Phương pháp cơ học (phương pháp vật lý)
Quá trình xử lý cơ học thường được áp dụng ở giai đoạn đầu của quá
trình xử lý nước rỉ hay còn gọi là quá trình xử lý sơ bộ hay là quá trình
tiền xử lý, quá trình này dùng để loại bỏ các tạp chất không tan có trong
nước bao gồm các tạp chất vô cơ và hữu cơ có trong nước. Để tách các
chất này ra khỏi nước thải thường sử dụng các phương pháp cơ học như

19. 11
lọc qua song chắn rác hoặc lưới chắn rác, lắng dưới tác dụng của trọng lực
hoặc lực ly tâm, và lọc. Tùy theo kích thước, tính chất hóa lý và nồng độ
chất lơ lửng, lưu lượng nước thải và mức độ cần làm sạch mà lựa chọn
công nghệ xử lý thích hợp. Nó là một bước đệm nhằm đảm bảo tính an
toàn cho các công trình và thiết bị của các quá trình xử lý tiếp theo của hệ
thống xử lý nước rỉ. (Lâm Minh Triết, 2004).
2.3.2. Phương pháp hóa lý
Cơ sở của phương pháp hóa lý là các phản ứng hóa học diễn ra giữa
chất ô nhiễm và các hóa chất thêm vào. Các phương pháp hóa lý thường được
sử dụng là ôxy hóa và trung hoà. Đi đôi với các phương pháp này còn kèm
theo các quá trình kết tủa và nhiều hiện tượng khác.
Nói chung bản chất của quá trình xử lý nước rỉ bằng phương pháp hóa
lý là áp dụng các quá trình vật lý và hóa học để loại bỏ các chất ô nhiễm mà
không thể dùng quá trình lắng ra khỏi nước rỉ. Các công trình tiêu biểu của
việc áp dụng phương pháp hóa học bao gồm:
* Bể keo tụ, tạo bông
Quá trình keo tụ tạo bông được ứng dụng để loại bỏ các chất rắn lơ
lững và các hạt keo có kích thước rất nhỏ (0,1- 10µm). Theo nguyên tắc, các
hạt nhỏ trong nước có khung hướng keo tụ do lực hút VanderWaals giữa các
hạt. Lực này có thể dẫn đến sự kết dính giữa các hạt ngay khi khoảng cách
giữa chúng đủ nhỏ nhờ va chạm. Sự va chạm xảy ra do chuyển động Brown
và do tác động của sự xáo trộn.
* Bể tuyển nổi
Tuyển nổi là phương pháp được áp dụng tương đối rộng rãi nhằm loại
bỏ các tạp chất không tan, khó lắng. Trong nhiều trường hợp, tuyển nổi còn
được sử dụng để tách các chất tan như chất hoạt động bề mặt.
Bản chất của quá trình tuyển nổi ngược lại với quá trình lắng và cũng

20. 12
được áp dụng trong quá trình lắng xảy ra rất chậm và rất khó thực hiện. Các
chất lơ lững như dầu, mỡ sẽ nổi lên trên bề mặt của nước dưới tác dụng của
các bọt khí tạo thành lớp bọt có nồng độ tạp chất cao hơn trong nước ban đầu.
Hiệu quả phân riêng bằng tuyển nổi phụ thuộc kích thước và số lượng bong
bóng khí. Kích thước tối ưu của bong bóng khí là 15 - 30.10-3
mm. (Lâm
Minh Triết, 2004)
* Trích ly
Trích ly là phương pháp tách các chất bẩn hòa tan ra khỏi nước thải
bằng dung môi nào đó nhưng với điều kiện dung môi đó không tan trong
nước và độ hòa tan chất bẩn trong dung môi cao hơn trong nước.
Ngoài ra còn có các phương pháp khác như:
 Chưng bay hơi là chưng nước thải để các chất hòa tan trong đó cùng
bay lên theo hơi nước.
 Trao đổi ion là phương pháp thu hồi các cation và anion bằng các
chất trao đổi ion (ionit) các chất trao đổi ion là các chất rắn trong thiên
nhiên hoặc vật liệu nhựa nhân tạo. Chúng không hòa tan trong nước và trong
dung môi hữu cơ, có khả năng trao đổi ion. Phương pháp trao đổi ion cho
phép thu được những chất quí trong nước thải và cho hiệu suất xử lý khácao.
 Tinh thể hóa là phương pháp loại bỏ các chất bẩn khỏi nước ở
trạng thái tinh thể.
Ngoài các phương pháp hóa lý kể trên, để xử lý - khử các chất bẩn
trong nước rỉ rác người ta còn dùng các phương pháp như: khử phóng xạ, khử
khí, khử mùi, khử muối trong nước.
2.3.3. Phương pháp hóa học
Phương pháp này thường được dùng để thu hồi các chất quí hoặc để
khử các chất độc hoặc các chất ảnh hưởng xấu đối với giai đoạn xử lý
sinh hóa sau này .

21. 13
Cơ sở của các phương pháp hóa học là các phản ứng hóa học, các quá trình lý
hóa diễn ra giữa chất bẩn với hóa chất cho vào trong nước. Những phản ứng
diễn ra có thể là phản ứng oxy hóa - khử, các phản ứng tạo chất kết tủa hoặc
các phản ứng phân hủy chất độc hại. Các phương pháp hóa học là oxy hóa,
trung hòa và keo tụ (hay còn gọi là keo tụ tạo bông). Thông thường đi đôi với
trung hòa có kèm theo quá trình keo tụ và nhiều hiện tượng vật lý khác. (Trần
Mạnh Trí, 2007)
* Phương pháp ozone hóa
Đó là phương pháp xử lý có chứa các chất bẩn hữu cơ dạng hòa tan và
keo bằng ozon. Đặc tính của ozon là có khả năng oxy hóa rất cao, dể dàng
nhường oxy nguyên tử hoạt tính cho các tạp chất hữu cơ. So với phương pháp
sinh học, kỹ thuật oxy hóa khử cũng được sử dụng rộng rãi và hiệu quả trong
nhiều trường hợp. (Trần Mạnh Trí, 2007)
* Phương pháp Fenton
- Theo số liệu thống kê của một nước trên thế giới, so với các phương
pháp oxy hóa bậc cao khác (UV/ H2O2, O3/UV, UV/xúc tác…) thì phương
pháp oxy hóa Fenton có chi phí xử lý thấp hơn cả. Đồng thời, nước rác có
màu đen nên việc sử dụng hệ oxy hóa UV cũng không hiệu quả vì cản trở các
tia UV. H2O2 được chọn làm tác chất oxy hóa trong công nghệ đang nghiên
cứu bởi nó có nhiều ưu điểm như: là chất oxy hóa mạnh, hiệu quả, dễ tìm, dễ
sử dụng, linh hoạt, sản phẩm phản ứng không độc hại.
2 H2O2 -> 2H2O + O2 (2.11)
Quá trình oxy hóa bằng phản ứng Fenton đòi hỏi điều chỉnh pH nước
thải khoảng 3-5, thêm xúc tác sắt (dạng dung dịch FeSO4), thêm từ từ H2O2 .
Nếu pH quá cao, sắt kết tủa hydroxit (Fe(OH)3) và nó sẽ phân hủy H2O2 thành
oxy. (Trần Mạnh Trí, 2007)

22. 14
* Các yếu tố ảnh hưởng đến phản ứng Fenton:
- Ảnh hưởng của nồng độ sắt: Liều lượng sắt cũng có thể diễn tả dưới
dạng liều lượng H2O2 . Khoảng điển hình là 1 phần Fe trên 1-10 phần H2O2.
- Ảnh hưởng của dạng sắt: Đối với hầu hết các ứng dụng, muối Fe2+
hay
Fe3+
đều có thể dùng xúc tác phản ứng. các nghiên cứu cho thấy sắt II được ưa
chuộng hơn. Mặt khác, muối sắt chloride hay sulfat đều có thể được sử dụng.
- Ảnh hưởng của nồng độ H2O2: Khi liều lượng H2O2 bắt đầu tăng dần,
sự khử COD có thể xảy ra với ít hoặc không có sự thay đổi độc tính cho đến
khi đạt một ngưỡng mà trên ngưỡng đó, việc thêm H2O2 sẽ làm giảm nhanh
chóng độc tính nước thải.
- Ảnh hưởng của nhiệt độ: Tốc độ phản ứng Fenton tăng cùng với sự
gia tăng nhiệt độ, nhất là khi nhiệt độ nhỏ hơn 200
C.
- Ảnh hưởng của pH: pH tối ưu của phản ứng Fenton trong khoảng 3-6
(4-4,5:tốt).
- Ảnh hưởng của thời gian phản ứng: Đối với sự oxy hóa phenol đơn
giản (<250 mg/l), thời gian phản ứng điển hình là 30-60 phút. Đối với các
dòng thải phức tạp hoặc đậm đặc hơn, phản ứng có thể mất vài giờ.
* Phương pháp điện hóa học
Thực chất của phương pháp này là phá hủy các tạp chất độc hại trong
nước rỉ rác hoặc trong dung dịch bằng oxy điện hóa trên điện cực anôt; hoặc
cũng có thể phục hồi các chất quí (như đồng, sắt,…) rồi đưa về dùng lại trong
sản xuất .Thông thường hai nhiệm vụ phân hủy chất độc hại và thu hồi chất
quí được giải quyết đồng thời.
2.3.4. Phương pháp sinh học
Bản chất của quá trình xử lý nước rỉ rác bằng phương pháp sinh học là
sử dụng khả năng hoạt động của vi sinh vật để phân huỷ các chất hữu cơ hòa
tan được các vi sinh vật sử dụng làm nguồn thức ăn cho sự tăng trưởng của

23. 15
chúng. Trong quá trình tăng trưởng các vi sinh vật chuyển hoá chất ô nhiễm
này thành dioxide cacbon, nước và các tế bào mới (sinh khối bùn). Các chất ô
nhiễm được loại bỏ thông qua công trình lắng để tách bùn ra khỏi nước rỉ.
Trong trường hợp một bình chứa được đổ đầy một hỗn hợp của nước rỉ
rác và một lượng vi sinh vật đã thích nghi (bùn hoạt tính), các vi sinh vật sẽ
bắt đầu chuyển hoá các chất ô nhiễm hữu cơ (cơ chất). Sự phân huỷ cơ chất
bởi vi sinh vật sẽ làm giảm nồng độ chất ô nhiễm theo thời gian, đồng thời
làm tăng khối lượng tế bào. Quá trình chuyển hoá cơ chất và tăng trưởng sinh
khối được minh họa bằng đường cong tăng trưởng.
Hình 2.1. Quan hệ giữa sự tang trưởng sinh khối và sự khử cơ chất
(Nguồn: Lê Trang Mỹ Dung,2007)
Phần thấp hơn của đường cong gọi là pha tăng trưởng logarit: trong pha
này sự tăng trưởng của tế bào cực đại do nguồn thức ăn đầy đủ. Do quá trình
tăng trưởng tiếp tục nên nguồn thức ăn cạn dần và pha tăng trưởng suy giảm xảy
ra. Tiếp theo sự thiếu hụt nguồn thức ăn, các tế bào vi khuẩn bắt đầu chết và
được sử dụng bởi những vi sinh vật còn lại. Pha này gọi là pha hô hấp nội sinh
hoặc pha tự oxy hoá và kết quả là khối lượng sinh khối giảm. Trong một số
trường hợp, có thể tồn tại một pha phía trước pha tăng trưởng logarit, đây là giai

24. 16
đoạn mà vi sinh vật thích nghi với nguồn thức ăn mới và môi trường mới.
Các công trình sinh học có thể chia thành hai nhóm:
 Công trình xử lý sinh học trong điều kiện tự nhiên.
 Cánh đồng tưới công cộng và bãi lọc.
 Cánh đồng tưới nông nghiệp.
 Hồ sinh học (kỵ khí, hiếu khí).
 Công trình xử lý nhân tạo.
 Bể lọc sinh học (biôphin, nhỏ giọt, cao tải).
 Bể aeroten.
 Bể lắng II và bể nén bùn.
2.3.5. Phương pháp xử lý cặn
Các phương pháp xử lý cặn:
 Bể tự hoại
 Bể lắng hai vỏ
 Bể mêtan
 Sân phơi bùn
 Xử lý cặn bằng phương pháp nhiệt.
2.3.6. Phương pháp khử trùng
Nước sau khi xử lý bằng phương pháp sinh học còn có thể chứa khoảng
105
-106
vi khuẩn trong 1 ml nước. Hầu hết các loại vi khuẩn có trong nước rỉ
rác sau xử lý sinh học không phải là vi trùng gây bệnh, nhưng không loại trừ
khả năng tồn tại của chúng. Nếu xả nước thải ra nguồn cấp nước, hồ nuôi cá
thì khả năng lan truyền bệnh sẽ rất lớn. Do vậy, cần phải có biện pháp khử
trùng nước rỉ trước khi thải ra nguồn tiếp nhận. Các phương pháp khử trùng
nước rỉ rác phổ biến hiện nay là:
 Dùng clo hơi qua thiết bị định lượng clo.
 Dùng hypoclorit canxi dạng bột Ca(ClO)2 hoà tan trong thùng dung

25. 17
dịch 3-5% rồi định lượng vào bể khử trùng.
 Dùng hypoclorit natri; nước javen (NaClO).
 Dùng ozon được sản xuất từ không khí do máy tạo ozon tạo ra.
Phương pháp này phỉ cần chi phí khá cao.
 Dùng tia UV do đèn thủy ngân áp lực thấp sinh ra. Phương pháp này
cũng cần phải lưu ý về tính kinh tế của nó. (Lâm Vĩnh Sơn, 2003)
2.4. Một số văn bản liên quan đến tài nguyên nước
- Luật Bảo vệ Môi trường số 55/2014/QH13 được Quốc hội nước Cộng
hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam thông qua và ban hành ngày 23 tháng 06 năm
2014 và có hiệu lực thi hành từ ngày ngày 01 tháng 01 năm 2015;
- Luật Tài nguyên nước số 17/2012/QH13 được Quốc hội khóa XIII, kỳ
họp thứ 3 thông qua ngày 21/6/2012 và có hiệu lực thi hành từ ngày 01 tháng
01 năm 2013;
- Nghị định số 21/2008/NĐ-CP ngày 28/02/2008 của Chính phủ về việc
“Sửa đổi, bổ sung một số điều của nghị định 80/2006/NĐ-CP ngày
09/08/2006 của Chính phủ về việc quy định chi tiết và hướng dẫn thi hành
một số điều của Luật bảo vệ môi trường”;
- Nghị định số 201/2013/NĐ-CP ngày 27 tháng 11 năm 2013 của Chính
phủ quy định chi tiết thi hành Luật Tài nguyên nước;
- Nghị định số 18/2015/NĐ-CP Quy định về quy hoạch bảo vệ môi
trường, đánh giá môi trường chiến lược, đánh giá tác động môi trường và kế
hoạch bảo vệ môi trường;
- Nghị định số 149/2004/NĐ-CP Quy định việc cấp phép thăm dò, khai
thác, sử dụng tài nguyên nước, xả thải vào nguồn nước;
- Nghị định số 19/2015/NĐ-CP ngày 14 tháng 02 năm 2015 của chính
phủ về việc quy định chi tiết và hướng dẫn thi hành một số điều của luật Bảo
vệ Môi trường;

26. 18
- Nghị định số 67/2003/NĐ-CP ngày 13/06/2003 của Chính phủ về việc thu
phí bảo vệ môi trường đối với nước thải và Nghị định số 25/2013/NĐ-CP ngày 29
tháng 03 năm 2013 quy định về phí bảo vệ môi trường đối với nước thải;
- Quyết định số 22/2006/QĐ-BTNMT về việc áp dụng Tiêu chuẩn Việt
Nam về môi trường;
- Thông tư số 12/2015/TT-BTNM ngày 31/03/2015 của Bộ tài nguyên
và Môi trường về việc ban hành quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về môi trường;
- QCVN 08:2015/BTNMT: Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về chất lượng
nước mặt;
- QCVN 09:2015/BTNMT: Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về chất lượng
nước ngầm;
- QCVN 40:2011/BTNMT: Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về nước thải
công nghiệp;
- QCVN 01:2009/BYT: Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về chất lượng
nước ăn uống;
- QCVN 02:2009/BYT: Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về chất lượng
nước sinh hoạt;
- TCVN 7957:2008: Tiêu chuẩn về thiết kế hệ thống xử lý nước thải;
- TCXD 51:2008: Tiêu chuẩn thiết kế thoát nước - mạng lưới và công
trình bên ngoài do Bộ Xây dựng ban hành năm 2008;
- TCVN 5945-2005: Nước thải công nghiệp - Tiêu chuẩn thải;
- TCVN 5942-1995: Chất lượng nước - Tiêu chuẩn nước mặt;
- TCVN 5944-1995: Chất lượng nước - Tiêu chuẩn chất lượng nước ngầm.
2.5. Tình hình xử lý nước rỉ rác trong và ngoài nước
2.5.1. Tình hình xử lý nước rỉ rác ở nước ngoài
 * Một số công nghệ xử lý nước rỉ rác ở nước ngoài
 Hệ thống xử lý nước rác của hai BCL rác sinh hoạt ở Mỹ.

27. 19
 Hệ thống xử lý ở BCL 1:
Công nghệ xử lý bao gồm kết tủa hdroxyde, xử lý sinh học (tháp sinh
học kị khí và hiếu khí) và cuối cùng xử lý bằng lọc nhiều lớp. Sơ đồ công
nghệ thể hiện ở hình 1.3. Xử lý sinh học được sử dụng ở đây chủ yếu để khử
N-ammonia (99%) và COD (91%). Hàm lượng COD và N-ammonia còn lại
trước khi xả ra sông là 159 mg COD/l và 1,2 mg N-ammonia/l. Các hàm
lượng chất hữu cơ độc và kim loại nặng giảm đáng kể.
Hình 2.2. Sơ đồ hệ thống xử lý của bãi chôn lấp 1
 Hệ thống xử lý ở BCL 2:
Hệ thống gồm bể keo tụ vôi, sinh học từng mẻ (SBR), lọc cát, cột than
hoạt tính và tiếp xúc chlorine. Sơ đồ công nghệ thể hiện ở hình 1.4.
COD đầu ra vẫn khoảng 160 - 250 mg/l. Kết quả trên cho thấy với công
nghệ xử lý bậc cao (sau xử lý sinh học) như trên (lọc, than hoạt tính) để đạt
COD <100 mg/l là không thể.

28. 20
Hình 2.3. Sơ đồ hệ thống xử lý của bãi chôn lấp 2
Hệ thống xử lý nước rác là tổ hợp các đơn vị công nghệ khác nhau của
các phương pháp vi sinh, hóa học, hóa lý, cơ học. Tuy nhiên, ở các nước tiên
tiến với trình độ kỹ thuật cao, thiết bị hiện đại, luôn cải tiến, nâng cao và hoàn
thiện các hệ thống đang hoạt động cũng như các hệ thống mới xây dựng, nét
đặc thù riêng về công nghệ xử lý là phổ biến.
* Tại Mỹ:
Các nhà công nghệ đã áp dụng các giải pháp công nghệ khác nhau như:
Hòa trộn lẫn nước rác với nguồn nước thải sinh hoạt được thực hiện khá phổ
biến ở vùng tây bắc nước Mỹ tại các bãi rác: St.Johnson (Oregon), Cedar
(Washington), Cathcart Snobomish County (Washington), Kent Highland
(Kent Washington). Sử dụng vào mục đích tưới tiêu khi nước rác được xử lý
sơ bộ theo tiêu chuẩn “Standard for leachate spray irrigation managent”
October 28, 1992, được thực hiện phổ biến ở Oregon tại các bãi rác: Coffin
Sutte (corvallis Oregon). Riverbend (Yamhill County). Xử lý nước rác tại chỗ
và xả vào nguồn nước mặt được thực hiện bằng cách phối hợp các công nghệ
thích hợp nhằm đạt tiêu chuẩn thải do National Pollutant Discharge
Elimination System (NPDES) qui định và các tiêu chuẩn đặc thù khác của

29. 21
vùng (ví dụ phải sử dụng thêm công nghệ màng để tách loại phức chất nickel
tại một số bãi rác ở miền tây nước Mỹ). (Văn Hữu Tập, 2012)
* Tại Nhật Bản:
Công nghệ xử lý nước rác của Nhật Bản có đặc thù riêng so với các
nước tiên tiến khác. Đặc thù ô nhiễm nước rác trên quyết định công nghệ xử
lý nước rác của các hãng: - Công nghệ xử lý nước rác của hãng Tsukishima
Kikai (TSK): công nghệ tách ion canxi; công nghệ xử lý vi sinh sử dụng các
thiết bị: tiếp xúc sinh học, đĩa quay sinh học, tấm sục khí; tách loại muối: sử
dụng kỹ thuật thẩm thấu ngược hoặc điện thẩm tích; kỹ thuật ngưng tụ và kết
tủa (bốc hơi 19 chân không, kết tinh thu hồi muối, ly tâm, sấy bốc hơi). (Văn
Hữu Tập, 2012)
* Tại Hàn Quốc:
Ở các bãi rác sinh hoạt có khoảng 50 điểm dùng cách xử lý sinh học
trước rồi sau đó dẫn về trạm xử lý chung; 92 điểm đưa thẳng nước rác về trạm
xử lý chung; 102 điểm tự xử lý hoàn toàn rồi cho thoát ra ngoài. Kể từ khi ban
hành quy định cho tiêu chuẩn Nitơ Amoni năm 1999 và sau đó năm 2001 thì
phần lớn các trạm xử lý nước rác từ bãi rác sinh hoạt đã được bổ sung hoặc
lắp đặt mới các thiết bị xử lý Nitơ, trong đó, phần lớn công nghệ xử lý nitơ
vận hành theo kiểu MLE (Modified Ludzack-Ettinger); cũng có hơn 10 bãi
rác nhỏ dùng phương pháp RO sau công nghệ sinh học. Ở nước ngoài, vấn đề
xử lý nước rỉ rác đã được đề cập nghiên cứu trong rất nhiều công trình công
bố trên các tạp trí hoặc các hội nghị khoa học [F.Wang, Daniel W.Smith, and
M. Gamal El-Din (2003)]. Các công trình nghiên cứu đều đạt kết quả tốt, chất
lượng nước sau xử lý đạt tất cả các yêu cầu xả thải trực tiếp ra môi trường.
Thời gian gần đây ngoài việc dựa vào các quá trình phân hủy sinh học và xử
lý hóa lý, tất cả đều đã được dựa vào các quá trình phân hủy hóa học, chủ yếu
là các quá trình phân hủy hóa học oxi hóa nâng cao (Advanced Oxidation

30. 22
Processes - AOPs) như ozon [Wu J.J., C.C. Wu, H.W. Ma, C.C. Chang
(2004).], Peroxon [R. Stegmann, K.U.Heyer, R. Cossu (2005)], Fenton [J. L.
De Morais, P.P. Zamora (2005)]. (Văn Hữu Tập, 2012)
2.5.2. Tình hình xử lý nước rỉ rác ở trong nước
* Công nghệ xử lý nước rác tại Bãi chôn lấp CTR Gò cát (TP Hồ Chí
Minh): Tại đây, nước rác được xử lý qua 4 bậc:
(1) bậc 1: xử lý sơ bộ để loại bỏ canxi kết hợp xử lý sinh học kỵ khí
bằng bể xử lý kỵ khí với dòng chảy ngược qua đệm bùn (bể phản ứng
UASB). Ngăn trộn nhận nước thô và nước tuần hoàn từ bể UASB. Từ đây
nước thải được đưa qua tháp khử canxi;
(2) bậc 2: xử lý sinh học hiếu khí bùn hoạt tính (ASP) kết hợp với quá
trình Nitrat hoá và khử Nitrate để giảm thiểu BOD và COD và Nitơ tổng;
(3) bậc 3: xử lý hoá lý bằng keo tụ - tạo bông - kết tủa - lắng và lọc cát;
(4) bậc 4; xử lý bằng vi lọc và lọc nano. Nước rác sau xử lý hoàn toàn
đạt tiêu chuẩn môi trường xả ra môi trường tiếp nhận.
* Phương pháp xử lý nước rỉ rác tại BCL cũ bằng các loại cây thực vật
như dầu mè, cỏ vetiver, cỏ voi và cỏ signal được TS Ngô Hoàng Văn (Hội
Nước và Môi trường nước - Liên hiệp các hội khoa học -kỹ thuật TP Hồ Chí
Minh) nghiên cứu thành công, áp dụng thí điểm để xử lý nước rác BCL Đông
Thạnh TP Hồ Chí Minh. Đây là phương pháp xử lý sinh học, trong môi
trường tự nhiên, không gây ô nhiễm môi trường. Kết quả nghiên cứu cho
thấy, nguồn nước rỉ rác đậm đặc có nồng độ các chất ô nhiễm cao sau khi
được pha loãng với tỷ lệ 10%, bộ rễ một số cây thực vật như dầu mè, cỏ
vetiver, cỏ voi và cỏ signal có khả năng đồng hoá và hấp thụ các chất gây ô
nhiễm và phát triển trong điều kiện tự nhiên. Theo đánh giá của các chuyên
gia, có thể áp dụng kết nghiên cứu này, nhân rộng mô hình để xử lý nước rác
tại các bãi chôn lấp cũ.

31. 23
Thực trạng xử lý nước rác ở Việt Nam cho thấy, ở Việt Nam đã có một số nhà
máy xử lý nước rác có hệ thống xử lý được đầu tư quy mô công nghiệp, hiện
đại để xử lý nước rác tươi, đáp ứng yêu cầu xử lý nước rác, bảo vệ môi
trường. Tuy nhiên, để xử lý nước rỉ rác đạt hiệu quả, ngoài yếu tố công nghệ
xử lý cần đặc biệt quan tâm đến lưu lượng và nồng độ của nước rác khi có
mưa và không mưa. Công nghệ xử lý nước rác bằng cây thực vật tại các bãi
chôn lấp cũ- công nghệ sinh học xử lý nước rác trong điều kiện tự nhiên.
Công nghệ sinh học: xử lý 18 hiếu khí nước rác tuần hoàn là công nghệ mới,
thân thiện với môi trường. Mô hình này cần được nhân rộng để xử lý nước rác
tại các BCL cũ, đang gây ô nhiễm môi trường ở nước ta. (Cù Huy Đấu, 2010).

32. 24
PHẦN 3
ĐỐI TƯỢNG, PHẠM VI VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
3.1. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
3.1.1. Đối tượng nghiên cứu
- Nước rỉ rác của BCL rác thải của bãi chôn lấp rác thải Nan Sơn - Sóc
Sơn - Hà Nội.
3.1.2. Phạm vi nghiên cứu
- Trạm xử lý nước rỉ rác của bãi chôn lấp rác thải Nan Sơn - Sóc Sơn -
Hà Nội.
3.2. Nội dung nghiên cứu
- Sơ lược về nhà máy và quy trình công nghệ xử lý nước rỉ rác thải của
BCL Nam Sơn.
- Đánh giá hiệu quả xử lý nước rỉ rác tại BCL Nam Sơn.
- Đề xuất một số biện pháp nhằm nâng cao hiệu quả xử lý nước rỉ rác.
3.3. Phương pháp nghiên cứu
3.3.1. Phương pháp nghiên cứu tài liệu
- Thu thập, tổng hợp và phân tích các tài liệu nghiên cứu sẵn có trong
nước và quốc tế về nước rỉ rác và công nghệ xử lý nước rỉ rác từ hoạt động
chôn lấp CTR đô thị để đánh giá tổng quan, xây dựng cơ sở lý luận và đánh
giá tình hình thực tế.
- Kế thừa những kết quả số liệu của những nghiên cứu đã có các báo
cáo dự án, các chương trình có liên quan.

33. 25
3.3.2. Phương pháp phân tích trong phòng thí nghiệm và ngoài hiện trường
 Phương pháp lấy mẫu hiện trường
STT
Điểm
lấy mẫu
Tọa độ điểm lấy mẫu
Ghi chú
Vĩ độ Kinh độ
1
Mẫu
TT.01
2360 550 586 495
Đánh giá chất lượng nước rỉ rác trước xử lý.
Lấy tại hố thu nước rỉ rác (ngày 15/7/2018)
2
Mẫu
TT.02
2359 877 585 980
Đánh giá chất lượng nước rỉ rác trước xử lý.
Lấy tại hố thu nước rỉ rác (ngày 22/07/2018)
3
Mẫu
TT.03
2 359 816 586 444
Đánh giá chất lượng nước rỉ rác trước xử lý.
Lấy tại hố thu nước rỉ rác (Ngày 30/07/2018)
4
Mẫu
TT.04
2359 877 585 980
Đánh giá chất lượng nước rỉ rác trước xử lý.
Lấy tại hố thu nước rỉ rác (ngày06 /08/2018)
5
Mẫu
TT.05
2 360 852 586 469
Đánh giá chất lượng nước rỉ rác trước xử lý.
Lấy tại hố thu nước rỉ rác (ngày 13/08/2018)
6
Mẫu
TT.06
2 360 550 586 495
Đánh giá chất lượng nước rỉ rác trước xử lý.
Lấy tại hố thu nước rỉ rác (Ngày 20/08/2018)
7
Mẫu
NT.01
2359 877 585 980
Đánh giá chất lượng nước rỉ rác sau xử lý.
Lấy ống xả nước đầu ra (ngày 23/08/2018)
8
Mẫu
NT.02
2360 550 586 495
Đánh giá chất lượng nước rỉ rác sau xử lý.
Lấy ống xả nước đầu ra (ngày 10/09/2018)
9
Mẫu
NT.03
2 359 816 586 444
Đánh giá chất lượng nước rỉ rác sau xử lý.
Lấy ống xả nước đầu ra(Ngày 14/09/2018)
10
Mẫu
NT.04
2 360 852 586 469
Đánh giá chất lượng nước rỉ rác sau xử lý.
Lấy ống xả nước đầu ra (ngày 22/09/2018)
11
Mẫu
NT.05
2 360 852 586 469
Đánh giá chất lượng nước rỉ rác sau xử lý.
Lấy ống xả nước đầu ra (ngày 11/10/2018)
12
Mẫu
NT.06
2 360 852 586 469
Đánh giá chất lượng nước rỉ rác sau xử lý.
Lấy ống xả nước đầu ra (Ngày 22/10/2018)
- Khảo sát về hiện trạng nước rỉ rác tại các bãi chôn lấp CTR và trong
quá trình xử lý, trực tiếp lấy mẫu điển hình để phân tích.

34. 26
Việc lấy mẫu nước thải tuân thủ chặt chẽ theo yêu cầu của các quy định sau:
- TCVN 6663-1:2011- Chất lượng nước. Hướng dẫn lập chương trình
lấy mẫu và kỹ thuật lấy mẫu
- TCVN 6663-3:2008-Chất lượng nước. Hướng dẫn bảo quản và xử lý mẫu;
- TCVN 5999: 1995- Chất lượng nước. Hướng dẫn lấy mẫu nước thải.
Trước khi đi hiện trường lấy mẫu nước, nhân viên lấy mẫu cần chuẩn bị
đầy đủ các dụng cụ lấy và bảo quản mẫu cần thiết. Đảm bảo tất cả các dụng
cụ đều được vệ sinh sạch sẽ.
 Quy trình súc rửa này cần thực hiện như sau (rửa bằng chất tẩy rửa):
- Rửa bình chứa và nắp đậy với dung dịch tẩy rửa loãng và nước.
- Súc kỹ bằng nước vòi;
- Súc lại nhiều lần với lượng nước thích hợp;
- Xả đổ bỏ hết nước và đậy nắp lại.
- Khi tới gần thời điểm lấy mẫu bổ sung đá lạnh vào thùng bảo quản mẫu.
 Quá trình lấy mẫu được thực hiện theo các bước sau:
 Tráng dụng cụ lấy mẫu (từ 2-3 lần) bằng chính nguồn nước cần lấy.
 Tiến hành lấy lượng mẫu phù hợp.
 Sử dụng ngay nước cần lấy để tráng các chai đựng mẫu (2-3 lần).
 Rót mẫu vào từng chai đảm bảo lượng mẫu trong mỗi chai tràn đầy
(trừ trường hợp lấy mẫu để phân tích chỉ tiêu vi sinh vật hay dầu mỡ).
 Đậy kín nắp chai
 Trong trường hợp cần axit hóa để bảo quản mẫu (áp dụng khi phân
tích chỉ tiêu COD) tiến hành như sau:
 Rót mẫu vào gần đầy chai, dùng giấy đo pH kiểm tra nhanh mẫu nước.
 Dùng pipet nhỏ từ từ dung dịch axit H2SO4 đậm đặc
 Trường hợp pH mẫu nước từ 3-5 nhỏ từ 1-2 giọt.
 Trường hợp pH mẫu nước từ 5-9 nhỏ từ 3-6 giọt.

35. 27
 Trường hợp pH mẫu nước từ 9 trở lên nhỏ từ 6-13 giọt.
 Lắc nhẹ dung dịch trong chai, kiểm tra lại pH của mẫu, nếu nhỏ hơn
2 đạt yêu cầu, trường hợp pH lớn hơn 2 tiếp tục nhỏ thêm axit.
(Cần thận trong khi thao tác với dung dịch axit).
 Ghi đầy đủ các thông tin nhận dạng mẫu lên chai.
 Trên chai chứa mẫu phải ghi các thông tin sau: Tên mẫu, số chai.
 Phương pháp phân tích mẫu trong phòng thí nghiệm:
Các chỉ tiêu phân tích, trang thiết bị phục vụ phân tích các mẫu NRR
lấy về từ hiện trường được trình bày cụ thể dưới bảng sau:
Bảng 3.1: Phương pháp phân tích mẫu
STT Thông số Phương pháp Thiết bị phân tích
1 Cd TCVN 6193:1996
Máy AAS 240 - Agilent
2 As TCVN 6626:2000
3 Cu TCVN 6193:1996
4 Zn TCVN 6193:1996
5 Tổng Cr TCVN 6622:1996
6 Pb TCVN 6193:1996
7 COD Hach method 8000 Máy quang phổ DR 3900-Hach
8 BOD5 TCVN 6494-1:2011 Tủ mát BOD5 FOC120E
9 Tổng N
Hach method 10071
TCVN 6638:2000
Máy quang phổ DR 3900-Hach
Bộ máy phá mẫu tổng Nito
KDN-04
10 NH4
+
TCVN 6179-1:1996
SMEWW4500-
NH3.F:2012
Máy quang phổ HACH DR
3900
3.3.3. Phương pháp tổng hợp so sánh
Tổng hợp số liệu thu thập, so sánh với các Quy chuẩn Việt Nam QCVN
25:2009/BTNMT, QCTĐHN 02:2014/BTNMT để đưa ra kết luận về hiện
trạng chất lượng nước rỉ rác khu vực bãi chôn lấp rác thải Nam Sơn.

36. 28
PHẦN 4
KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU
4.1. Sơ lược về nhà máy và quy trình công nghệ xử lý nước rỉ rác thải của
BCL Nam Sơn
4.1.1. Sơ lược về bãi chôn lấp
Bãi chôn lấp chất thải rắn (BCL) Nam Sơn, Sóc Sơn, Hà Nội nằm cách
trung tâm Hà Nội khoảng 45km về phía Bắc, cách sân bay Nội Bài 15 km về
phía Đông Bắc, cách đường quốc lộ 3A (đi Thái Nguyên, Bắc Cạn) khoảng
3km về phía Tây và cách sông Công khoảng 2 km về phía Đông.
Hình 4.1. Địa điểm xây dựng bãi rác Nam Sơn
BCL Nam Sơn hoạt động từ năm 1999 với diện tích hoạt động 83,4ha.
- Hoạt động gồm 2 giai đoạn:
+ GĐ 1: Vận hành từ 1999
+ GĐ 2: Mở rộng 36 ha.
- Công suất thiết kế: 3500 tấn rác/ngày.
- Trạm cân điện tử 60 tấn.
- Số công nhân: 180 người.

37. 29
- Khối lượng rác tiếp nhận 4200 tấn rác/ngày.
- Số lượt xe chở rác: 450.
Rác thải chủ yếu được xử lý bằng phương pháp chôn lấp hợp vệ sinh.
Rác thải đem chôn lấp đã được phân loại sơ bộ chủ yếu là rác thải vô cơ. Các
thành phần hữu cơ còn xót lại như xác động thực vật, thức ăn thừa, cành lá
cây... chưa được phân loại chiếm phần nhỏ trong lượng rác đem đi chôn lấp.
Đây chính là thành phần gây ô nhiễm trong nước rỉ rác, do các chất hữu cơ bị
phân huỷ. Trong điều kiện khí hậu nhiệt đới mưa nhiều của nước ta, việc chôn
lấp kị khí có nhược điểm là tạo ra một lượng nước rỉ rác rất lớn. Tuy nhiên,
lượng rác hữu cơ chiếm thành phần nhỏ nên nồng độ ô nhiễm không cao bằng
các bãi chôn lấp rác thải không được.
BCL Nam Sơn được xây dựng với nhiệm vụ chính là tiếp nhận, xử lý
chất thải rắn sinh hoạt của thành phố Hà Nội và của một số huyện của các tỉnh
lân cận xung quanh thành phố Hà Nội, vận chuyển về bãi và xử lý nước rỉ rác
theo đúng quy trình công nghệ đảm bảo vệ sinh môi trường. Bãi rác Nam Sơn
hiện nay có tên là Công ty TNHH một thành viên môi trường độ thị Hà Nội -
Chi nhánh Nam Sơn. Bãi rác Nam Sơn được thành lập từ năm 1999 và đi vào
hoạt động với tổng diện tích gần 85 ha, công suất xử lý 4.200 tấn rác/ngày
đêm, hoạt động 24/24h thu gom rác từ 27 đơn vị thu gom, vận chuyển rác tại
12 quận (Ba Đình, Hoàn Kiếm, Hai Bà Trưng, Đống Đa, Thanh Xuân, Hoàng
Mai, Tây Hồ, Cầu Giấy, Nam Từ Liêm, Bắc Từ Liêm, Long Biên, Hà Đông)
và 10 huyện (Hoài Đức, Thanh Trì, Gia Lâm, Mê Linh, Đông Anh, Sóc Sơn,
Chương Mỹ)....
Ngoài ra, mỗi ngày Nam Sơn còn tiếp nhận hàng chục tấn rác thải công
nghiệp, rác thải nguy hại như vải vụn, nhựa, dầu thải, chất thải y tế, phải sử
dụng lò đốt loại nhỏ để hóa rắn trước khi chôn lấp.

38. 30
4.1.2. Quy trình công nghệ xử lý nước rỉ rác
Công nghệ xử lý hiện đang được áp dụng tại nhà máy như sau:
Hình 4.2. Sơ đồ vận hành hiện tại của trạm
- Hai hệ được sử dụng chung phần chỉnh pH bằng vôi. Nước rỉ rác từ
các hồ chứa được bơm vào bể trộn vôi tại đây nước thải được khuấy trộn với
vôi cục bằng cánh gắp của máy gắp vôi và được sục khí để trộn đều để nâng
pH lên mức 11,5-12.
- Nước thải sau đó tự chảy sang bể lắng cặn vôi và được chia làm hai
đường tự chảy điều khiển lưu lượng bằng van tay sang hai bể:
+ Bể điều chỉnh pH để cấp nước thải cho tháp stripping hệ 2
+ Bể đệm 1, ngăn lắng để cấp nước thải cho tháp stripping hệ 1.
- Tại tháp Stripping, cùng với quá trình thổi khí để loại bỏ nito trong nước.
- Nước sau khi loại bỏ một phần nito sẽ được đưa về mức 7,5-8 và sục
khí khuấy trộn.
- Tiếp theo chuyển sang cụm công trình sinh học gồm có bể SBR,
UASB và Aeroten (tùy theo trạm). Sau quá trình sinh học, nước sẽ được tách
cặn và đưa vào thiết bị keo tụ tuyển nổi.
VôibộtVôi bột
NướcthảiN Bể sục vôi Lắng cặn vôi Stripping
Lắng
Công trình sinh
học
Selector
Fenton Lắng Khử trùng
bằng clo

39. 31
- Sau công trình sinh học, nước được xử lý tại nhóm bể xử lý oxy hóa tại
đây nước thải được châm thêm các hóa chất H2SO4 để giảm pH xuống mức 2-
3, H2O2, Fe2SO4 và khuấy trộn đều. Sau bể phản ứng oxy hóa nước thải được
đưa sang bể chảy sang bể trung hòa để châm NaOH đưa pH về mức 7-7,5.
- Nước sau trung hòa được bơm lên thiết bị keo tụ & tuyển nổi
Semultech. Nước ra từ máng thu của thiết bị semultech chảy về bể lọc cát.
- Cuối cùng nước được lọc than hoạt tính và khử trùng bằng Javen.
 Các tồn tại chính hiện tại của nhà máy là:
Hệ điều khiển: Các hạng mục trong hệ điều khiển như sensor pH, DO,
bộ điều khiển, bơm định lượng đã xuống cấp hư hỏng dẫn đến việc vận hành
không chính xác theo yêu cầu thiết kế nên cần kiểm tra, sửa chữa và thay mới.
Việc vận hành bằng tay sẽ ảnh hưởng rất nhiều đến sự chính xác của hệ thống.
Pha vôi:Hệ thống đầu vào dùng vôi có hàm lượng cặn lớn, thêm vào đó
công đoạn lắng hoạt động không hiệu quả dẫn đến cặn vôi đi theo dòng nước
thải vào các giai đoạn xử lý tiếp theo và làm giảm hiệu quả xử lý của các giai
đoạn này.
Stripping:hệ thống phân phối nước và đệm đã bị hư hỏng và tắc nghẽn
nên hiệu suất xử lý Nitơ không đạt được theo thiết kế ban đầu dẫn đến nồng
độ chất ô nhiễm đi vào giai đoạn tiếp theo là quá cao so với yêu cầu vận hành.
Aerotank và SBR: do nồng độ các chất ô nhiễm trong nước thải từ các
giai đoạn xử lý trước không đạt cộng thêm lượng cặn vôi lớn dẫn đến hệ bể
aerotank và SBR hoạt động không hiệu quả.Vi sinh hiếu khí có dấu hiệu chết,
hệ thống phân phối khí không đều và không hiệu quả do đã bị bục.
Các hệ thống bơm nước thải: hiện đang hoạt động kém hiệu quả, đã
được quấn lại động cơ nhiều lần.
Trạm Nam Sơn được xây dựng và nâng cấp, sửa chữa qua nhiều giai
đoạn khác nhau, vì vậy công nghệ xử lý chắp vá, thiếu đồng bộ.Ví dụ, như

40. 32
một phần được xử lý bằng UASB, một phần xử lý bằng SBR,… vì vậy người
vận hành gặp nhiều khó khăn trong việc quản lý chất lượng nước đầu ra sau
hệ thống xử lý.
4.1.3. Hiện trạng bãi xử lý rác thải Nam Sơn
Hiện trạng mực nước rác đang lưu chứa tại hồ chứa và các ô chôn lấp
tại BCL Nam Sơn như sau:
Bảng 4.1. Hiện trạng mực nước rác đang lưu chứa tại hồ chứa và các ô
chôn lấp tại BCL Nam Sơn
TT Ô chôn lấp
Cao độ
chứa
Khối lượng
(m3
)
Khả năng
Lưu chứa
Dung tích còn
chứa được
1 Ô 1,3 +13,48 147,000 182,000 35,000
2 Ô 1,4 +12,59 171,000 240,000 69,000
3 Ô 1,7 +14,2 193,000 216,000 23,000
4 Hồ sinh học +14,71 205,000 226,000 21,000
Tổng cộng 716,000 864,000 148,000
(Báo cáo của Nam sơn)
* Công tác xử lý nước rỉ rác
Hệ thống thu gom: Toàn bộ đáy các ô chôn lấp đều được lắp đặt các
đường ống HDPE D200 đục lỗ đặt trong rãnh trên đó rải lớp đá để thu gom
nước rác đưa về các giếng thu gom tập trung có đặt các máy bơm nước rác lên
đường đống gom chảy về hồ chứa và các trạm xử lý.
Mỗi ô chôn lấp được bố trí các hố nhỏ 3-4m2
để đặt máy bơm nước rác
về trạm xử lý nước rác và các ô chứa.
Các ô chôn lấp đã hợp nhất 4, 5, 6, 7 và 8 nên phương án thu gom nước
rỉ rác phát sinh tại ô hợp nhất này như sau:
+ Trên mỗi ô chôn lấp được xây dựng 2 trạm bơm. Tổng cộng có 10
trạm bơm nước rỉ rác.

41. 33
+ Trạm bơm sử dụng ống BTCT D=1500mm.
+ Ống dưới cùng được bịt kín đáy không cho rác làm ảnh hưởng đến
máy bơm. Từ ống thú 2 trở lên được đục lỗ để thu nước rác. Kích thước lỗ
D=30mm. các lỗ nằm ở đỉnh tam giác đều có cạnh a=250mm.
+ Vị trí các trạm bơm nước rác được đặt tại các mái dốc của mỗi ô
chôn lấp; cách đáy ô lấp 0,5m và cách mép đường vận hành 18,0m. Cao độ
đáy trạm bơm dao động từ 5,8m-7,6m. Cao độ đỉnh của trạm bơm là 21,0m
(ống BTCT trên cùng lắp cho trạm bơm cao hơn cao độ rác tại đó 1m).
+ Sử dụng các bơm nước rác có các thông số kỹ thuật sau: Q = 4,5l/s;
H = 20m; N = 2,2-2,9Kw. Ốn đầy bằng thép D50mm.
Từ các giếng bơm, nước rác sẽ được bơm lên hệ thống mương có kích
thước BxH = 300mm x 400mm dẫn về hồ sinh học.
Nước rỉ rác phát sinh từ ô hợp nhất được thu về các ô chứa nước rác
hiện tại ô 10, ô 9, hồ sinh học của giai đoạn 1; ô 1.3, 1.4, 1.7, 1.8 của giai
đoạn 2. Nước thải sau đó được bơm về các trạm xử lý nước rác Minh Đức,
Phú Điền và Nam Sơn.
Hồ điều hòa có sức chứa nước đã xử lý dung tích 30.000 m3
, tại hồ này
nước tiếp tục được làm sạch tự nhiên và chất lượng nước được kiểm tra trước
khi thải ra môi trường.
Bãi chôn lấp chất thải rắn Nam Sơn hiện tại đang có 3 trạm xử lý nước
rác hoạt động với công suất theo cam kết cụ thể như sau:
- Trạm Phú Điền (Do công ty Cổ phần Đầu tư xây dựng và thương mại
Phú Điền xây dựng): 2000 m3
/ngày đêm; đi vào vận hành từ năm 2014.
- Trạm Nam Sơn (Do công ty URENCO xây dựng): 1500 m3
/ngày đêm;
qua trình đi vào vận hành chia làm 02 giai đoạn: năm 2006 và năm 2009.
- Trạm Minh Đức (Do công ty cổ phần khoáng sản Minh Đức xây
dựng): 800m3
/ngày đêm; đi vào hoạt động từ năm 2013.

42. 34
Tuy nhiên, công suất thực tế của cả 3 nhà máy đều thấp hơn so với
công suất thiết kế.
Công suất thực tế của cả 3 nhà máy xử lý NRR của BCL Nam Sơn giai
đoạn 2006-2016 được thể hiện dưới biểu đồ sau:
Hình 4.3. Biểu đồ khối lượng NRR được xử lý tại BCL Nam Sơn từ năm
2006-2016
(Báo cáo của Nam sơn)
Dưới đây là các biểu đồ thể hiện cụ thể công suất xử lý thực tế của các
trạm xử lý NRR tại BCL Nam Sơn năm 2017 tới tháng 9 năm 2018:
Hình 4.4. Biểu đồ khối lượng xử lý NRR năm 2017 tại BCLNam Sơn
(Báo cáo của Nam sơn)
9
8
7
6
5
4
3
2
1
20,000
10,000
0
Nam Sơn
Minh Đức
Phúđiền
70,000
60,000
50,000
40,000
30,000

43. 35
Hình 4.5. Biểu đồ khối lượng xử lý NRR năm 2018 tại BCL Nam Sơn
(Báo cáo của Nam sơn)
Khu vực xây dựng nằm trong vùng khí hậu Bắc Bộ với đặc điểm là khí
hậu nhiệt đới gió mùa nóng và ẩm có hai mùa phân biệt là mùa mưa và mùa khô.
Mùa mưa trùng với mùa gió Đông Nam kéo dài từ tháng 5 đến tháng 10. Mùa
khô trùng với mùa gió Đông Bắc, kéo dài từ tháng 11 đến tháng 4 năm sau:
- Nhiệt độ: nhiệt độ trung bình khoảng 23,60
C; trung bình tháng thấp
nhất 16.30C (tháng1) và trung bình tháng cao nhất 29.30
C (tháng7).
- Mưa: lượng mưa trung bình năm là 1.568,3mm lượng mưa trung bình
tháng đạt 294,1mm (tháng 8) và trung bình tháng thấp nhất là 20,1mm (tháng 7).
- Gió: gió trong khu vực tương đối ổn định cả về hướng và tộc độ.
Hướng gió chính là Đông Bắc và Đông Nam. Gió Đông Bắc thường xuất hiện
vào tháng 10 đến tháng 3 năm sau với tần suất 12%. Gió Đông Nam xuất hiện
nhiều nhất từ tháng 1 đến tháng 9 với tần suất 30%.
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12
10,000
5,000
0
Nam Sơn
Minh Đức
Phúđiền
45,000
40,000
35,000
30,000
25,000
20,000
15,000

44. 36
Hình 4.6. Toàn cảnh nhà máy nhìn từ trên cao
(Nguồn: internet)
Khu đất dự án có địa hình tương đối bằng phẳng, ở phía Bắc, phía
Đông, phía Nam đều tiếp giáp đường bê tông hiện trạng. Hướng dốc từ phía
Nam xuống phía Bắc.
Căn cứ vào tài liệu thu thập được trong quá trình khảo sát địa chất công
trình ngoài thực địa, kết hợp với các kết quả thí nghiệm trong phòng có thể
phân chia cấu trú địa tầng của khu vực khảo sát thành 5 lớp từ trên xuống
dưới như sau:
Lớp 1. Đất lấp: Sét pha, lẫn tạp chất,…
Lớp này gặp cả hai hố khoan với bề dày dao động từ 0,2 m (BH-01 ) ÷
0,4 m (BH-02 ). Thành phần chủ yếu của lớp bao gồm: sét pha lẫn tạp chất,…
Do thành phần và trạng thái không đồng nhất nên không lấy mẫu thí nghiệm.

45. 37
Lớp 2. Đất sét pha, màu xám nâu, xám vàng, đôi chỗ lẫn sạn, sỏi, trạng
thái nửa cứng.
Lớp này gặp ở cả hai hố khoan.
Độ sâu mặt lớp biến đổi từ 0,2 m (BH-01) ÷ 0,4 m (BH-02). Độ sâu
đáy lớp biến đổi từ 2,8 m (BH-02) ÷ 3,5 m (BH-01). Bề dày lớp biến đổi từ
2,4 m (BH-02) ÷ 3,3 m (BH-01).
Lớp 3. Đất sét pha, màu xám nâu, xám vàng, lẫn sạn, sỏi, trạng thái cứng.
Lớp này gặp ở cả 2 hố khoan.
Độ sâu mặt lớp biến đổi từ 2,8m (BH-02) ÷ 3,5m (BH-01). Độ sâu đáy
lớp biến đổi từ 4,5m (BH-02) ÷ 7,6m (BH-01).
Bề dày lớp biến đổi từ 1,7m (BH-02) ÷ 4,1m (BH-01).
Lớp 4. Đá sét bột kết, màu xám nâu - xám xanh, RQD = 10-20%
Lớp này gặp ở cả 2 hố khoan.
Độ sâu mặt lớp biến đổi từ 4,5m (BH-02) ÷ 7,6m (BH-01). Độ sâu đáy
lớp biến đổi từ 14,0m (BH-02) ÷ 16,5m (BH-01). Bề dày lớp biến đổi từ 6,4m
(BH-01) ÷ 12,0m (BH-02).
Lớp 5. Đá sét bột kết, màu xám nâu - xám xanh, RQD = 0-5%
Lớp này gặp ở cả 2 hố khoan.
Độ sâu mặt lớp biến đổi từ 14,0m (BH-01) ÷ 16,5m (BH-02).
Độ sâu đáy lớp và bề dày lớp chưa xác định do cả 2 hố khoan kết thúc
ở độ sâu 30,0m vẫn thuộc lớp này. Trong quá trình khảo sát đã khoan sâu nhất
vào lớp này 16,0m (BH-01).
4.2. Đánh giá hiệu quả xử lý nước rỉ rác
4.2.1. Số liệu thành phần của nước rò rỉ trong bãi rác.
Nhìn chung, mức độ ô nhiễm của nước rò rỉ từ bãi rác là cao. Điều này
có thể thấy thông qua hàm lượng các chất hữu cơ trong nước rò rỉ cao trong
giai đoạn đầu của bãi chôn lấp, tuy nhiên rác thải đã qua xử lý sơ bộ nên

46. 38
thành phần hữu cơ còn lại ít. Vì vậy nước rỉ rác cần phải được xử lý đạt tiêu
chuẩn trước khi cho thải ra môi rường nhằm đảm bảo không ảnh hưởng đến
môi trường nước và hệ thuỷ sinh của khu vực bãi chôn lấp.
Chất lượng nước rò rỉ thường quyết định bởi thành phần của rác, song
đồng thời cũng có một số yếu tố khác ảnh hưởng đến nó như dạng bãi rác,
phương thức chôn lấp, kích thước bãi rác, thời gian chôn rác vv… Nồng độ
thành phần trong nước rò rỉ của bãi rác được thống kê và mô tả trong bảng 4.2.
Bảng 4.2. Số liệu về thành phần của nước rò rỉ trong bãi rác
Chỉ tiêu
Mẫu
TT.01
Mẫu
TT.02
Mẫu
TT.03
Mẫu
TT.04
Mẫu
TT.05
Mẫu
TT.06
QCVN25:20
09/BTNMT
pH 8,6 8,8 8,3 8,2 8,9 9,1 9
COD 1096 985,5 1108 4928 5632 5130 400
BOD5 267,5 235 293 1053,5 946,3 1084,1 100
N tổng 69,8 74,3 76,5 187 207 201,9 60
Amonia 59,6 50,8 65,5 143 149,6 154 25
(Nguồn: Viện Kỹ thuật và Công nghệ Môi trường)
Kết quả cho thấy nước rỉ rác của bãi chôn lấp tại bãi rác Nam Sơn hiện
nay có các chỉ số ô nhiễm cao. Nồng độ COD cao, tỷ lệ BOD5 /COD luôn nhỏ
hơn 0,3. Bãi chôn lấp tại bãi rác Nam Sơn đang trong giai đoạn chuyển tiếp từ
pha axit sang pha metan, trong đó pha metan chiếm ưu thế, chứng tỏ các chất
hữu cơ khó phân huỷ sinh học hoặc không có khả năng phân huỷ tự nhiên sẽ
tăng và gây ảnh hưởng rất lớn đến môi trường.
Qua bảng 4.2 cho thấy tất cả các chỉ tiêu đem phân tích đều vượt quá
tiêu chuẩn cho phép. Nồng độ ô nhiễm các chất phụ thuộc vào điều kiện thời
tiết và có sự chênh lệch rất lớn giữa hai mùa trong năm. Vào mùa khô lượng
mưa ít nước rỉ rác phát sinh rất ít do lượng mưa nhỏ một phần chỉ chảy trên
bề mặt bãi chôn lấp và một phần nhỏ thấm dần trong ô chôn rác, nước rác

47. 39
phát sinh có nồng độ các chất ô nhiễm không cao bằng mùa mưa. Vào mùa
mưa lượng nước rác phát sinh nhiều do lượng mưa lớn. Nước mưa thấp sâu
vào ô chôn lấp, các chất thải của bãi chôn lấp không còn đủ sức chứa nước sẽ
bị thấm ra ngoài, mưa càng nhiều lượng nước thấm ra càng lớn cuốn theo các
chất ô nhiễm bị phân huỷ trong lòng chất thải của bãi chôn lấp.
Bên cạnh đó, vào đầu mùa mưa độ ẩm trong ô chôn rác thích hợp cho
vi sinh vật phân huỷ các chất hữu cơ trong rác nhanh hơn vào mùa khô.
Do đó, nồng độ ô nhiễm nước rỉ rác vào đầu mùa mưa thường lớn hơn
mùa khô và lượng nước rác phát sinh nhiều hơn. Mùa mưa kéo dài làm cho
nước rỉ rác ở mương và hố thu rác bị pha loãng rất nhiều, nồng độ các chất ô
nhiễm sẽ giảm dần, đến mùa khô nồng độ ô nhiễm sẽ thấp hơn.
Hình 4.7: Biểu đồ diễn biến pH đầu vào
Nhìn chung pH của nước rỉ rác đầu vào tương đối đạt chuẩn so quy
chuẩn của bộ tài nguyên môi trường chỉ duy nhất có mẫu nước thải số 6 là pH
vượt ngưỡng so mới 9 theo quy chuẩn của bộ tài nguyên môi trường. Nguyên
nhân để xảy ra tình trạng trên là do đây là bãi rác tập trung có rất nhiều loại
rác thải dẫn đến khó kiểm soát đươc pH của nước rỉ rác.

48. 40
Hình 4.8: Biểu đồ diễn biến COD đầu vào
Qua hình 4.8 cho thấy BOD đầu vào của nước rỉ rác vượt xa so mới
chuẩn cho phép nhất là ở mẫu nước thải số 4,5,6 cao hơn 24 lần so với chuẩn
của nước rỉ rác, với nước rỉ rác hàm lượng cao việc xử lý sẽ khó khăn cho
việc sử dụng công nghệ, đó là bài toán cũng như thách thức của việc cải tiến
công nghệ.
Hình 4.9: Biểu đồ diễn biến BOD5 đầu vào

49. 41
Cũng giống như COD đầu vào BOD5 cũng vượt chuẩn rất là cao điều
này cho ta thấy các chất hữu cơ phân hủy rất cao ở mẫu nước thải số 4,5,6 đó là
nguyên nhân gây ra hiện tượng BOD5 tăng cao. Ngoài ra có thể lý giải cho sự
tăng cao này còn là do lượng mưa ở thời điểm này có thể cao hơn so với thời
điểm khác dẫn đến có nhiều nước rỉ rác hơn so với thời điểm khác trong năm.
Hình 4.10: Biểu đồ diễn biến Nitơ đầu vào
Biểu đồ ni tơ cho thấy các kết quả rất chi là chênh lệch nó đạt gần mới
chuẩn ở những mẫu nước thải đầu nhưng lại tăng cao về sau ở những mẫu nước
rỉ rác về sau, nguyên nhân đã được giải thích giống như ở các chỉ số ở trên đó
là do mưa nhiều và lượng rác thải ở thời điểm này có thể nhiều hơn so với thời
điểm khác trong năm.

50. 42
Hình 4.11: Biểu đồ diễn biến Amoni đầu vào
Từ biểu đồ trên ta có nhận xét như sau , ở mẫu nước rỉ rác số 1 đến 3 thì
nồng độ amoni chỉ cao gấp 3 lần so với chuẩn cho phép , nhưng đến mẫu nước
rỉ rác số 4,5,6 nó lại tăng lên gấp 8 lần so với chuẩn.Nguyên nhân ở đây đã
được giải thích như những chỉ số ở các hình trên , đó là do thời tiết , do khối
lượng rác thải cập vào bãi xử lý không đồng đều.
4.2.2. Kết quả phân tích mẫu nước đầu ra tại BCL rác thải Nam Sơn
Bảng 4.3. Kết quả phân tích mẫu nước đầu ra tại BCL rác thải Nam Sơn
Chỉ
tiêu
Mẫu
NT.07
Mẫu
NT.08
Mẫu
NT.09
Mẫu
NT.10
Mẫu
NT.11
Mẫu
NT.12
QCVN 25:2009/
BTNMT
pH 8,0 8,8 8,6 8,2 8,4 8,2 -
COD 195 89 114 182 200 25 400
BOD5 90 45 58 90 96 13 100
TN 55 39 20 51 52 32 60
NH4
+
2,9 16,4 11,9 14,5 10,5 17,4 25
(Nguồn: Viện Kỹ thuật và Công nghệ Môi trường)

51. 43
Nhận xét: Qua bảng 4.3, ta có thể thấy chất lượng nước rỉ rác đầu ra tại
BCL rác thải Nam Sơn đã nằm trong giới hạn cho phép của QCVN
25:2009/BTNMT. Tuy nhiên các chỉ tiêu COD,BOD5 , Tổng nito vẫn còn
tương đối cao và sát với ngưỡng quy chuẩn cho phép.Cụ thể như sau :COD
giao động từ 25-200mg/l, BOD5 giao động từ 13-96 mg/l, tổng nito và NH4
+
nằm trong giới hạn của quy chuẩn cho phép.
4.2.3. Đánh giá chất lượng nước sau xử lý so sánh với QCVN 25:2009/ BTNMT
 Nồng độ COD
Hình 4.12. Biểu đồ thể hiện COD sau xử lý
Qua kết quả trên cho thấy, 5/6 mẫu nước rỉ rác sau xử lý đạt quy chuẩn
25:2009/BTNMT, tuy nhiên các mẫu nước thải NT07, NT10, NT11 vẫn có
nồng độ COD tương đối cao, nằm sát mức giới hạn cho phép của quy chuẩn.
Diễn biến chất lượng nước đầu ra có sự biến động giữa các mùa trong năm.
Vào mùa khô chất lượng nước tương đối ổn định, đến đầu mùa mưa nồng độ
chất ô nhiễm tăng nên chất lượng nước đầu ra cũng biến động theo chiều
hướng tăng. Tuy nhiên, mẫu nước xả ra môi trường đa số có nồng độ COD
đạt tiêu chuẩn xả thải.

52. 44
 Nồng độ BOD5
Hình 4.13. Diễn biến nồng độ BOD5 sau xử lý
Ta thấy, 100% mẫu nước sau xử lý đều có nồng độ BOD5 đạt quy
chuẩn xả thải ra môi trường. Diễn biến chất lượng nước rỉ rác đầu ra có sự
biến động theo mùa, có nồng độ tăng dần từ mùa khô chuyển sang đầu mùa
mưa và xu hướng giảm dần khi mùa mưa kéo dài. Nồng độ BOD5 thấp nhất
là 13 mg/l và cao nhất vào đầu mùa mưa là 96 mg/l. Tất cả các mẫu đầu ra
sau xử lý bằng phương pháp sinh học hiếu khí và keo tụ tạo bông đều nằm
trong tiêu chuẩn cho phép QCVN25:2009/BTNMT trước khi thải ra môi
trường tiếp nhận.

53. 45
 Nồng độ NH4
+
Hình 4.14. Diễn biến nồng độ NH4+
trong nước rỉ rác sau xử lý
So sánh với QCVN 25:2009/BTNMT, ta thấy 5/6 mẫu nước sau xử lý
vào mùa khô đều nằm trong tiêu chuẩn cho phép xả thải và một mẫu nước đầu
mùa mưa có nồng độ vượt tiêu chuẩn cho phép từ 1.15 lần. Như vậy, trong
quá trình xử lý bằng phương pháp sinh học hiếu khí, nitơ amôn được chuyển
sang dạng nitrit và nitrat nhờ hệ vi sinh trong nước thải (vi khuẩn
nitrosomonas và nitrobacteria). Nồng độ NH4
+
sau xử lý hầu hết đạt tiêu
chuẩn xả ra môi trường tiếp nhận.

54. 46
 Nồng độ Nitơ
0
10
20
30
40
50
60
70
NT7 NT8 NT9 NT10 NT11 NT12
Nitơ
QCVV25:2009BTNMT
Hình 4.15. Diễn biến nồng độ Nitơ tổng sau xử
Tổng nito tơ thể hiện trong hình 4.15 chúng ta thấy ở mẫu lấy nước thải
đầu ra số 7 tổng nitơ vẫn còn cao ở mức gần với chuẩn so với quy chuẩn của
BTNMT nhưng sau đó giảm sâu 20 mg/l ở mẫu nước thải đầu ra số 8 và số 9
trước khi lại tăng lại gần chuẩn ở mẫu số 10 và 11 sau đó lại giảm xuống 32
mg/l ở mẫu nước thải cuối cùng. Qua những dữ liệu trên ta thấy tổng nito thay
đổi không đồng nhất giữa các mẫu nước thải có một vài nguyên nhân để giải
thích cho sự việc này có thể lượng rác thải tập kết khồng đồng đều dẫn đến
khi quá nhiều rác thì hệ thống xử lý nước rỉ rác của nhà máy xử lý cho ra vẫn
còn cao.

55. 47
4.2.4. Hiệu quả xử lý
Bảng 4.4 . Hiệu quả xử lý nước rỉ rác BCL rác thải Nam Sơn
Chỉ
tiêu
Mẫu
NT.07
(%)
Mẫu
NT.08
(%)
Mẫu
NT.09(%)
Mẫu
NT.10
(%)
Mẫu
NT.11
(%)
Mẫu
NT.12
(%)
COD 82,20 90,96 89,71 96,30 96,44 99,51
BOD5 66,35 80,85 80,20 91,45 89,85 98,80
TN 21,20 47,51 73,85 72,72 74,87 84,15
NH4
+
95,13 67,71 81,83 89,86 92,98 88,70
Qua kết quả cho thấy, hiệu suất xử lý của phương pháp sinh học hiếu
khí kết hợp keo tụ hoá lý cho kết quả cao đối với xử lý nước rỉ rác có nồng độ
ô nhiễm COD, BOD và NH4
+
. Tuy nhiên, hiệu suất xử lý nồng độ nitơ tổng
trong nước rỉ rác chưa đạt hiệu quả cao.
Tất cả các mẫu nước rỉ rác sau xử lý đem phân tích hầu hết đều đạt tiêu
chuẩn xả thải theo QCVN 25:2009/BTNMT.Hiệu quả xử lý COD > 82% ,
hiệu quả xử lý BOD5 >66%, hiệu quả xử lý Nito tổng > 21% và hiệu quả xử
lý NH4
+
> 67%. Tuy nhiên, chỉ tiêu về nồng độ nitơ tổng có trong nước thải
chưa đạt hiệu quả cao, đặc biệt ở mẫu NT.07 và NT.08 lần lượt là : 21,20% và
47,51%. Vì vậy, trước khi xả thải ra môi trường tiếp nhận cần phải có phương
pháp xử lý thích hợp để giảm nồng độ nitơ tổng trong nước rỉ rác. Nếu không
được xử lý thích hợp nồng độ nitơ sẽ là chất gây ô nhiễm và gây hại hệ sinh
vật nước.
Trạm xử lý nước rỉ rác của đơn vị từ khi đi vào hoạt động đã góp phần
bảo vệ môi trường xung quanh khu vực bãi chôn lấp:
+ Thu gom được toàn bộ nước rác phát sinh và xử lý đảm bảo yêu cầu
môi trường trước khi xả thải ra môi trường tiếp nhận.

56. 48
+ Khắc phục hiện tượng nước rỉ rác làm ô nhiễm môi trường ở khu vực
lân cận Bãi chôn lấp rác và vùng hạ lưu của các kênh - rạch chảy qua.
+ Bổ sung hoàn thiện công nghệ xử lý rác bằng phương pháp chôn lấp.
+ Tăng doanh thu cho đơn vị trên cơ sở khối lượng công việc thực hiện.
4.3. Đề xuất một số giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả xử lý nước rác từ BCL
Phương án đưa ra không tập trung vào việc nâng công suất của trạm mà
cải tạo nhằm nâng cao hiệu quả xử lý thông qua việc thống nhất công nghệ và
cách vận hành trong toàn bộ hệ thống. Vì thế nhóm nghiên cứu đưa ra hướng
cải tạo theo nguyên tắc tận dụng tối đa các hạng mục công trình xử lý hiện
trạng và hạn chế xây dựng mới các hạng mục công trình xử lý để phù hợp quy
hoạch mặt bằng. Các hạng mục công trình hiện trạng được đánh giá một cách
kỹ lưỡng để phục vụ quá trình cải tạo cũng như thay thế các thiết bị do quá
trình vận hành lâu ngày đã xuống cấp và hỏng hóc hiện hoạt động không hiệu
quả.Thiết kế xây dựng, bố trí các công trình mới phải phù hợp quy hoạch mặt
bằng trạm xử lý, trong quá trình xây dựng không làm ảnh hưởng đến quá trình
hoạt động của các công trình còn lại.Sơ đồ hệ thống sau cải tạo được thể hiện
cụ thể dưới đây:
Tóm lại, qua phương án cải tạo hệ thống được trình bày bằng sơ đồ ở
trên thì NRR sau khi được bơm từ hồ điều hòa trạm sẽ trải qua những bước
xử lý chính sau:
Bước 1: Công tác bơm nước và pha vôi cấp nước đầu vào
- NRR từ hồ sinh học được bơm hút bằng máy bơm và đẩy qua song
chắn rác ở bể tách rác để loại bỏ rác có kích thước lớn.Sau đó, nước rác được
dẫn vào hệ thống sục vôi và lắng liên hợp. Tại đây, nước được bổ sung sữa
vôi và được sục khí đều bằng máy thổi khí.
- Sữa vôi được pha tại bể pha sữa vôi bằng vôi cục và nước rác sục khí,
được bơm sang bể sục vôi bằng bơm theo điều khiển pH.
- Tại ngăn sục khí 2 hỗn hợp nước + vôi tiếp tục được khuấy trộn hạn

57. 49
chế bằng máy thổi khí để tăng cường khả năng hoà tan đồng thời lưu giữ cặn
bùn bằng dòng chảy zic - zắc tạo thuận lợi cho việc vệ sinh bể định kỳ các
ngăn bể.
- Nước sau bể sục vôi được bơm lên bể lắng I (đá, cặn và vôi chưa tan
hết) và tràn sang bể trung gian.
- Nước rác đã được điều chỉnh pH (đạt pH trong khoảng 11,5-12.5) sau
khi qua bể trung gian sẽ được bơm chìm đặt trong lòng bể bơm lên các bể kế
tiếp thu nước cho công đoạn xử lý tại tháp Stripping.
- Lưu lượng nước thải được đo van đo lưu lượng tự động, để từ đó điều
khiển lại bơm nước thải để vận hành theo đúng lưu lượng yêu cầu và có đầu
đo pH để kịp thời hiệu chỉnh công nghệ.
- Công tác xử lý bùn cặn vôi:
+ Bùn cặn vôi tại bể pha sữa vôi được công nhân vận hành cào xúc về
bể bùn vôi.
+ Bùn lắng sau bể lắng I được bơm hút hoặc xả tay định kỳ về bể chứa
bùn vôi. Sau đó được bơm hút bằng máy hút bùn lên mang đi chôn lấp.
Bước 2: Loại bỏ (N- NH3) bằng hệ thống Stripping
- Nước thải sau khi đã được nâng pH (pH = 12), để lượng N - NH4
chuyển thành N- NH3 nước thải sẽ được xử lý bằng tháp Stripping trước khi
được cho qua bể Aerotank.
- Nước thải trong bể sẽ được bơm tự động bơm lên tháp Stripping theo
mức nước đo được trong bể. Các thiết bị của tháp Stripping hoạt động hoặc
dừng tự động theo sự hoạt động hoặc dừng của bơm cấp nước từ bể thu nước.
- Nhà máy XLNR được lắp đặt 04 tháp Stripping (giữ nguyên theo 02
hệ ban đầu) hoạt động theo nguyên tắc nối tiếp: Nước thải sau Tháp Stripping
1 của hệ 1 sẽ được thu vào bể thu nước rồi được bơm tiếp lên Tháp Stripping
2 của hệ 1 (quá trình tương tự như đối với Tháp Stripping của hệ thứ 2).

58. 50
Bước 3: Xử lý sinh học
- Cụm bể sinh học Aerotank có mục đích là để xử lý COD, BOD đồng
thời với quá trình Nitrification -Denitrification.
- Hệ thống bể Aerotank gồm có 2 bể điều chỉnh pH, 2 bể đệm, 4 bể
aeroten và 2 bể lắng thứ cấp.
- Bể điều chỉnh pH nhằm mục đích đảm bảo pH về mức 7-8 trước khi
vào bể xử lý sinh học Aerotank.
- Việc thiết kế bể đệm nhằm đảm bảo ổn định vi sinh vật sau xử lý loại
N-NH3, đồng thời bổ sung thêm các chất dinh dưỡng như Phospho và nguồn
Carbon (rỉ đường). Bùn sinh học sẽ được hồi lưu trực tiếp về bể này.Hệ thống
sục khí sẽ cung cấp ôxy cho quá trình ôxy hoá tại bể đệm.
- Quá trình hiếu khí tại bể đệm sẽ đảm bảo cho sự phát triển các vi sinh
vật có ích cho quá trình phản ứng tiếp theo. Nước thải và bùn sinh học đã
được cấp khí sẽ tiếp tục chảy sang bể Aerotank thuộc loại bể khử nitơ đơn.
Bước 4: Xử lý hoá lý (Bể semultech).
Nước thải sau khi qua xử lý sinh học sẽ đi qua các bể phản ứng và được
bơm lên thiết bị Selmultech. Tại đây, hoá chất sẽ được tự động bổ sung vào để
kết tủa hết các chất ô nhiễm không tan tạo thành bùn nhẹ. Sau đó tại ngăn lắng
tấm nghiêng bùn được lắng xuống đáy, nước trong chảy qua máng tràn.
Nước ra khỏi máng tràn về bể lọc cát. Bùn lắng được xả về bể chứa
bùn, hoá sinh học thành phần COD dễ phần huỷ sinh học.
Tại bước này, cặn lơ lửng SS và một phần COD/ BOD sẽ được loại bỏ
Bước 5: Xử lý cấp 3 (lắng, lọc và ozone)
Nước thải đã qua xử lý tại các bước trên được dẫn đến các công đoạn
xử lý cuối cùng, lần lượt theo thứ tự:
- Bể lọc cát: loại bỏ cặn lơ lửng (SS).
- Tháp lọc than hoạt tính: Hấp thụ các chất ô nhiễm.
- Hệ xử lý ozone: phân hủy các chất ô nhiễm cuối cùng còn lại trong
nước thải.