ĐÁNH GIÁ HIỆU QUẢ ÁP DỤNG SẢN XUẤT SẠCH HƠN TẠI CÔNG TY CỔ PHẦN GIẤY HOÀNG VĂN THỤ - THÁI NGUYÊN.doc

DỊCH VỤ VIẾT THUÊ ĐỀ TÀI TRỌN GÓI ZALO / TELE : 0932.091.562
TẢI FILE TÀI LIỆU – SIVIDOC.COM
ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN
TRƢỜNG ĐẠI HỌC NÔNG LÂM
------------------------
NGUYỄN THỊ LÝ
Tên đề tài:
“ĐÁNH GIÁ HIỆU QUẢ ÁP DỤNG SẢN XUẤT SẠCH HƠN
TẠI CÔNG TY CỔ PHẦN GIẤY HOÀNG VĂN THỤ
- THÁI NGUYÊN ”
Chuyên ngành : Khoa học Môi trƣờng
Mã số : 60.44.03.01
LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC NÔNG NGHIỆP
Ngƣời hƣớng dẫn khoa học : PGS.TS. Đặng Văn Minh
THÁI NGUYÊN - 2012

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn

i
LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan: Bản luận văn tốt nghiệp này là công trình nghiên cứu
thực sự của cá nhân, được thực hiện trên cơ sở nghiên cứu lý thuyết, kiến thức
và sự nghiên cứu khảo sát tình hình thực tiễn và dưới sự hướng dẫn khoa học
của PGS.TS. Đặng Văn Minh.
Các số liệu, mô hình và những kết quả trong luận văn là trung thực, các
đề xuất đưa ra xuất phát từ thực tiễn và kinh nghiệm, chưa từng được công bố
dưới bất cứ hình thức nào trước khi trình, bảo vệ và công nhận bởi Hội đồng
đánh giá luận văn tốt nghiệp Thạc sĩ..
Một lần nữa, tôi xin khẳng định về sự trung thực của lời cam kết trên.

ii
LỜI CẢM ƠN
Xin chân thành cảm ơn PGS.TS. Đặng Văn Minh đã tận tình hướng dẫn
và quý thầy cô khoa Tài nguyên và Môi trường, khoa Sau đại học đã truyền
dạy những kiến thức quý báu trong chương trình cao học và giúp đỡ kinh
nghiệm cho luận văn hoàn thành được thuận lợi.
Xin chân thành cảm ơn Ban giám đốc, phòng Kỹ thuật, phòng Quản lý
công nghệ, phòng Kế toán của Công ty Cổ phần giấy Hoàng Văn Thụ đã tạo
điều kiện giúp đỡ trong việc cung cấp các số liệu, tài liệu quý giá để thực hiện
luận văn này.
Tôi xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc tới gia đình, người thân, bạn bè, đồng
nghiệp đã quan tâm động viên tôi trong suốt quá trình nghiên cứu và thực hiện
đề tài này.
Tôi xin chân thành cảm ơn!
Thái Nguyên, 25 tháng 09 năm 2012
Tác giả luận văn
Nguyễn Thị Lý

iii
MỤC LỤC
MỞ ĐẦU. .................................................................................................................. 1
1. Tính cấp thiết của luận văn. ............................................................................... 1
2. Mục tiêu của luận văn. ........................................................................................ 2
3. Mục đích của luận văn. ....................................................................................... 2
4. Ý nghĩa của luận văn............................................................................................ 2
Chƣơng 1: TỔNG QUAN TÀI LIỆU ............................................................... 3
1.1. Cơ sở pháp lý. .................................................................................................... 3
1.2. Cơ sở khoa học. ................................................................................................. 3
1.2.1. Sự hình thành và phát triển ý tưởng sản xuất sạch hơn. ............................. 3
1.2.2. Định nghĩa về sản xuất sạch hơn ................................................................... 6
1.2.3. Các khái niệm và thuật ngữ liên quan ........................................................... 6
1.2.4. Các giải pháp cho sản xuất sạch hơn............................................................. 7
1.3. Cơ sở thực tiễn. ................................................................................................. 8
1.3.1. Tổng quan tài liệu trên thế giới. .................................................................... 8
1.3.2. Tổng quan tài liệu trong nước. ..................................................................... 11
Chƣơng 2: ĐỐI TƢỢNG - NỘI DUNG – PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU . . 23
2.1. Đối tƣợng nghiên cứu. .............................................................................. 23
2.2. Nội dung nghiên cứu. ...................................................................................... 23
2.2.1. Điều kiện tự nhiên, kinh tế - xã hội tại Công ty Cổ phần giấy Hoàng Văn
Thụ. .......................................................................................................................... 23
2.2.2. Đánh giá hiệu quả về kinh tế - kỹ thuật – môi trường trong hoạt động
sản xuất sạch hơn. ................................................................................................ 23
2.2.3. Đề xuất giải pháp sản xuất sạch hơn trong sản xuất giấy. ................. 23
2.3. Phƣơng pháp nghiên cứu. ........................................................................... 23
2.3.1. Phương pháp thu thập và kế thừa số liệu .......................................... . 23
2.3.2. Phương pháp so sánh. ............................................................................... 24
2.3.3. Phương pháp tính tổng trọng số. ............................................................. 24
2.3.4. Phương pháp luận đánh giá sản xuất sạch hơn. .................................. 24
2.3.4. Phương pháp luận đánh giá sản xuất sạch hơn. .................................. 25
2.3.5. Phương trình cân bằng vật chất và năng lượng. .................................. 26
2.3.6. Phương pháp chi phí - lợi ích ............................................................. . 28
Chƣơng 3: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VÀ THẢO LUẬN. ................................. 29
3.1. Điều kiện tự nhiên - kinh tế - xã hội của công ty Giấy Hoàng Văn Thụ ..
29
3.1.1. Vị trí địa lý, địa hình ............................ ........................................................29
3.1.2. Đặc điểm khí hậu. ...................................................................................... 29
3.1.3. Đặc điểm thủy văn sông ngòi khu vực Thái Nguyên ....................... . 30

iv
3.1.4. Đặc điểm kinh tế - xã hội . ........................................................................ 31
3.1.4.1. Dân số và phát triển dân số ....................................................................... . 31
3.1.4.2. Tài nguyên. .................................................................................................. 32
3.1.5. Tình hình phát triển kinh tế. ................................................................... 32
3.1.6. Về văn hóa – xã hội. .................................................................................. 33
3.2. Đánh giá hiệu quả kinh tế trƣớc và sau khi sản xuất sạch hơn. ......... 33
3.2.1. Sản lượng các loại giấy của Công ty những năm gần đây ............... . 33
3.2.2. Kết quả sản xuất kinh doanh qua các năm. ............................................ 35
3.2.3. Đánh giá giá trị NPV qua các năm. ............................................................. 36
3.3. Đánh giá hiệu quả kỹ thuật trƣớc và sau khi sản xuất sạch hơn. ...... 36
3.3.1. Dây chuyền công nghệ và nguyênvật liệu đầu vào. ............................ 36
3.3.1.1. Dây chuyền công nghệ cũ và nguyên liệu đầu vào. ............................. 36
3.3.1.2. Nguyên liệu, trang thiết bị và quy trình sản xuất ....................................... . 38
3.3.1.3 Cân bằng vật chất đầu vào và đầu ra của công nghệ cũ . ........................... 40
3.3.1.4. Những tồn tại của dây chuyền cũ. .............................................................. 41
3.3.1.5. Dây chuyền công nghệ mới và nguyên liệu đầu vào . ................................. 41
3.3.1.6. Cân bằng vật chất đầu vào và đầu ra của dây chuyền mới . ...................... 43
3.3.1.7. Đánh giá hiệu quả đạt được giữa hai công nghệ trước và sau khi sản xuất sạch
hơn. .................................................................................................................. 46
3.3.2. Thu hồi, tuần hoàn và tái sử dụng trong sản xuất sạch hơn. ........... 48
3.3.2.1. Thu hồi, tuần hoàn bột giấy, hóa chất phụ trợ . ......................................... 48
3.3.2.2. Tái sử dụng các phế phẩm và phế thải trong các công đoạn sản xuất. .
53
3.3.3. Các sản phẩm phụ hữu ích ................................................................. . 54
3.4.. Đánh giá hiệu quả môi trƣờng trƣớc và sau khi sản xuất sạch hơn. 55
3.4.1. Nguồn thải, xử lý chất thải và hiện trạng môi trường Công ty trước
sản xuất sạch hơn .......................................................................................... . 55
3.4.2. Hệ thống xử lý các nguồn thải và hiện trạng môi trường Công ty khi
áp dụng sản xuất sạch hơn. ................................................................................. 56
3.4.2.1. Hệ thống xử lý nước thải. ........................................................................ 56
3.4.2.2. Hiện trạng môi trường ................................................................................ 58
3.4.3. Đánh giá hiệu quả môi trường trước và sau khi thực hiện sản xuất sạch
hơn ........................................................................................................................... 64
3.5.. Đề xuất các giải pháp sản xuất sạch hơn trong quá trình sản xuất........... 65
3.5. 1. Xác định các cơ hội sản xuất sạch hơn trong các khâu sản xuất của công
ty. ........................................................................................................................................ 65
3.5.2. Sàng lọc các cơ hội SXSH và đề xuất các giải pháp có tính khả thi. 71
3.5.3. Đánh giá tính khả thi về kỹ thuật - kinh tế - môi trường của giải pháp
thay đổi nhiên liệu đầu vào và công nghệ lò hơi mới. .................................... 73

v
3.5.3.1. Giới thiệu về nhiên liệu mới và công nghệ lò hơi tầng sôi...................... 73
3.5.3.2. Dự trù chi phí mua sắm thiết bị, xây dựng và chi phí duy trì quá trình
hoạt động................................................................................................................................................. 75
3.5.3.3. Phân tích tính khả thi về kỹ thuật - kinh tế - môi trường..................................... 75
KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ...................................................................................................... 79
1. Kết luận............................................................................................................................................... 80
2. Kiến nghị ............................................................................................................................................ 80
TÀI LIỆU THAM KHẢO.............................................................................................................. 81

vi
DANH MỤC BẢNG BIỂU
Bảng 1.1: Hiệu quả áp dụng sản xuất sạch hơn tại Công ty giấy Xuất Khẩu Thái
Nguyên. .................................................................................................................... 19
Bảng 1. 2. Hiệu quả áp dụng sản xuất sạch hơn của Nhà máy xi măng Lưu Xá
thành phố Thái Nguyên. ........................................................................................... 21
Bảng 3.1. Sản lượng và doanh thu các loại giấy qua các năm. ................................ 34
Bảng 3.2. Kết quả sản xuất kinh doanh trong 4 năm gần đây. ................................. 35
Bảng 3.3. Phân tích chi phí và lợi ích qua các năm. ................................................ 36
Bảng 3.4. Cân bằng vật chất cho các công đoạn sản xuất giấy xi măng trước SXSH
của Công ty giấy Hoàng Văn Thụ. ........................................................................... 40
Bảng 3.5. Cân bằng vật liệu cho dây chuyền sản xuất giấy xi măng cho 1000kg sản
phẩm sau khi áp dụng SXSH. .................................................................................. 44
Bảng 3.6. So sánh điểm khác biệt giữa hai công nghệ trước SXSH và khi SXSH của
Công ty giấy Hoàng Văn Thụ. ................................................................................. 46
Bảng 3.7. Hiệu quả về kỹ thuật trước và sau khi thực hiện SXSH. ........................ 47
Bảng 3.8. Lợi ích của quá trình tuần hoàn trong sản xuất sạch hơn năm 2011. ...... 51
Bảng 3.9. Lợi ích từ việc tái sử dụng trong sản xuất sạch hơn năm 2011 .............. . 54
Bảng 3.10. Chất lượng nước mặt thượng và hạ lưu sông Cầu năm 2011. .............. 59
Bảng 3.11. Chất lượng nước thải sau xử lý Công ty cổ phân giấy Hoàng Văn Thụ
năm 2011. ................................................................................................................. 60
Bảng 3.12. Chất lượng môi trường không khí tại công ty Hoàng Văn Thụ năm
2011. . 62
Bảng 3.13. Kết quả phân tích chất thải rắn của công ty cổ phần Giấy Hoàng Văn
Thụ năm 2011. .......................................................................................................... 63
Bảng 3.14. Lợi ích về môi trường trước và sau khi thực hiện sản xuất sạch hơn. .... 64
Bảng 3.15. Các cơ hội SXSH cho các khu vực sản xuất và phụ trợ. ....................... 66
Bảng 3.16. Lựa chọn các giải pháp SXSH để thực hiện. ......................................... 71
Bảng 3.17. So sánh năng lượng sử dụng giữa lò hơi tầng sôi và lò hơi ghi xích cũ ...... 76
Bảng 3.18. Vốn cố định của dự án xây dựng lò hơi tầng sôi ................................... 78

vii
DANH MỤC HÌNH, SƠ ĐỒ
Hình 1.1. Sơ đồ tổng quát quá trình sản xuất công nghiệp. ............................................. 4
Hình 1.2. Sự phát triển logic của tiến trình ứng phó với ô nhiễm. ............................... 4
Hình 3.1. Biểu đồ sản lượng các loại giấy qua các năm của Công ty Giấy Hoàng
Văn Thụ. ........................................................................................................................... . 34
Hình 3.2. Biểu đồ kết quả sản xuất kinh doanh công ty giấy Hoàng Văn Thụ năm
2011. ....................................................................................................................... ....................... 35
Hình 3.3. Biểu đồ phân tích chi phí lợi ích của Công ty giấy Hoàng Văn Thụ. ...... 36
Hình 3.4. Sơ đồ dây chuyền sản xuất trước SXSH của nhà máy ............................................. 37
Hình 3.5. Sơ đồ công nghệ sản xuất giấy của Công ty khi áp dụng SXSH ................. 42
Hình 3.6. Sơ đồ công nghệ dây chuyền thu hồi bột nổi ................................................... 49
Hình 3.7. Sơ đồ hệ thống cấp nước và tuần hoàn nước trắng, hóa chất phụ trợ. ... 52
Hình 3.8. Sơ đồ hệ thống xử lý nước thải trong sản xuất sạch hơn.............................. 58
Hình 3.9. Biểu đồ hiệu quả môi trường trước và sau khi sản xuất sạch hơn ..............65
Hình 3.10. Sơ đồ nguyên lý hoạt động của lò hơi tầng sôi .......................................... 74

1
MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của luận văn
Trong xu thế toàn cầu hoá thì sự tăng trưởng nền kinh tế luôn đi cùng với vấn
đề bảo vệ môi trường. Khi mức sống của người dân tăng lên, trình độ học vấn tăng
lên thì nhu cầu của con người không dừng lại ở việc đáp ứng đầy đủ nhu cầu vật
chất mà cần có một môi trường tốt. Từ nhận thức đó họ càng mong muốn hướng tới
sự phát triển bền vững.
Nhưng bên cạnh đó các doanh nghiệp với mục đích tối ưu hóa lợi nhuận của
mình mà không ngừng các hoạt động khai thác tài nguyên thiên nhiên làm cho tài
nguyên ngày càng bị cạn kiệt và tất yếu hoạt động này sẽ gây ra các tác động tiêu
cực đến môi trường và xã hội như: ô nhiễm môi trường không khí, nước, chất thải
độc hại…. Xét trên quan điểm xã hội học thì doanh nghiệp hoàn toàn phải chịu
những chi phí do các tác động tiêu cực gây ra nhưng trên thực tế thì xã hội lại phải
gánh chịu. Đối với các nhà sản xuất đầu tư cho xử lý chất thải, bảo vệ môi trường là
một gánh nặng, sẽ làm tăng thêm giá thành, giảm cạnh tranh từ đó làm giảm lợi
nhuận. Vì lợi ích riêng của mình mà các doanh nghiệp thường bỏ qua lợi ích chung
của xã hội. Vậy thì phải phát triển kinh tế như thế nào để đạt được bền vững? Vào
thời điểm này thì câu trả lời chính là muốn phát triển bền vững thì nên tiến hành các
biện pháp sản xuất sạch hơn. Sự ra đời của sản xuất sạch hơn (SXSH) đã góp phần
đáng kể và đóng vai trò cốt lõi của sự nghiệp phát triển bền vững.
SXSH giúp tiết kiệm năng lượng và tài nguyên đồng thời làm giảm chất thải
và ô nhiễm, thậm chí loại bỏ các dòng thải và hiệu xuất tiêu thụ sẽ tiến tới 100%.
Ngày nay, biện pháp kiểm soát ô nhiễm cuối đường ống không được coi là
biện pháp ưu việt nữa vì hiệu quả chưa cao và rất tốn kém thay vào đó là biện pháp
xử lý dọc đường ống hay SXSH. SXSH mang tính chủ động và phòng ngừa là chính
trước khi các chất thải phát sinh. Do đó, nếu doanh nghiệp áp dụng sản xuất sạch
hơn không những thu được nhiều lợi ích cho doanh nghiệp mà còn cho xã hội.

2
SXSH trong công nghiệp là một trong những chiến lược quan trọng của nhiều
quốc gia. Thực hiện công nghệ SXSH trong công nghiệp là một phương án mang lại
những lợi ích cho doanh nghiệp về kinh tế đồng thời góp phần làm giảm ô nhiểm
môi trường cho phép các doanh nghiệp tiếp cận tốt với các yêu cầu bảo vệ môi
trường. Áp dụng SXSH cũng sẽ giúp các doanh nghiệp tạo được uy tín và các sản
phẩm có thể cạnh tranh trên thị trường trong và ngoài nước.
Công ty cổ phần giấy Hoàng Văn Thụ thuộc địa bàn phường Quan Triểu,
thành phố Thái Nguyên, là một đơn vị đã mạnh dạn áp dụng sản xuất sạch hơn trong
những năm gần đây đã mang lại những kết quả rất tốt. Nhằm góp phần c ho sự phát
triển bềm vững và đẩy mạnh việc áp dụng SXSH tại các doanh nghiệp đóng trên địa
bàn tỉnh từ tính cấp thiết trên, chúng tôi đã tiến hành thực hiện luận văn: “Đánh giá
hiệu quả áp dụng sản xuất sạch hơn tại Công ty Cổ phần giấy Hoàng Văn Thụ -
Thái Nguyên ”
2. Mục tiêu tổng quát
Đánh giá hiệu quả áp dụng sản xuất sạch hơn tại Công ty Cổ phần giấy Hoàng
Văn Thụ - Thái Nguyên nhằm xác định biện pháp giảm thiểu và ngăn ngừa ô nhiễm
bằng cách áp dụng các biện pháp SXSH. Thông qua đó góp phần sử dụng các nguồn
tài nguyên, nhiên liệu hiệu quả.
3. Mục tiêu cụ thể
- So sánh hiệu quả đạt được trước và sau khi áp dụng các giải pháp sản xuất sạch hơn
- Xác định các lợi ích mang lại về kỹ thuật, kinh tế và môi trường.
- Xây dựng và sàng lọc các cơ hội SXSH nhằm mang lại hiệu quả kinh tế và
môi trường cao.
4. Ý nghĩa của luận văn
* Ý nghĩa trong học tập và nghiên cứu:
- Nâng cao nhận thức, kỹ năng và rút ra kinh nghiệm phục vụ cho việc công
tác sau này
- Vận dụng và phát huy được kiến thức đã học.
* Ý nghĩa trong thực tiễn:
- Đánh giá được hiệu quả khi áp dụng sản xuất sạch hơn.
- Đề xuất các biện pháp khả thi để thu được lợi ích cả về kinh tế và môi
trường.

3
Chƣơng 1
TỔNG QUAN TÀI LIỆU
1.1. Cơ sở pháp lý
- Chiến lược sản xuất sạch hơn trong công nghiệp đến năm 2020 được Thủ
tướng Chính phủ phê duyệt tại Quyết định số 1419 /QÐ-TTg ngày 7-9-2009 với
mục tiêu: Sản xuất sạch hơn được áp dụng rộng rãi tại các cơ sở sản xuất công
nghiệp nhằm nâng cao hiệu quả sử dụng tài nguyên thiên nhiên, nguyên liệu, vật
liệu... giảm phát thải, hạn chế mức độ gia tăng ô nhiễm; bảo vệ và cải thiện chất
lượng môi trường, sức khỏe con người và bảo đảm phát triển bền vững.
- Công văn số 351/BCT - KHCN của Bộ Công thương về việc hướng dẫn đăng
ký nội dung thực hiện " Chiến lược SXSH trong công nghiệp đến 2011 - 2020"
- Công văn số 2015/BCT - KHCN V/v hướng dẫn đăng ký các nội dung năm
2011 thực hiện "chiến lược SXSH trong công nghiệp đến 2020"
- Quyết định số 105/QĐ - SCT của sở Công thương Thái Nguyên V/v thành
lập tổ SXSH trong công nghiệp tỉnh Thái Nguyên.
- Chỉ thị số 08/CT - BCT ngày 10/07/2008 của Bộ Công thương về việc áp
dụng SXSH trong các cơ sở sản xuất công nghiệp.
- Quyết định số 07/2007/QĐ - BCN phê duyệt quy định điều chỉnh phát triển
ngành công nghiệp giấy Việt Nam đến năm 2010, tầm nhìn năm 2010.
- Thông tư số 01/2009/TT- BCT hướng dẫn sử dụng năng lượng tiết kiệm và
hiệu quả đối với các cơ sở sản xuất
1.2. Cơ sở khoa học
1.2.1. Sự hình thành và phát triển ý tưởng sản xuất sạch hơn
Thực tế cho thấy các quá trình sản xuất công nghiệp luôn gây ra ô nhiễm môi
trường do khí thải, nước thải và chất thải rắn.

4
Nguyªn
liÖu
Nƣớcước
Năng
lƣợng
Khí thải
Quá trình
sản xuất
Nƣớc
thải
Sản phẩm
Chất thải
rắn
Hình 1.1. Sơ đồ tổng quát quá trình sản xuất công nghiệp
(Nguồn: Heinz Leueuberger, 2000)
Trong những năm qua các cách thức ứng phó với sự ô nhiễm công nghiệp gây
nên suy thoái môi trường thay đổi theo thời gian:
Phớt lờ
Pha loãng &
phát tán
Xử lý cuối
đường ống
Sản xuất sạch hơn
Hình 1.2. Sự phát triển logic của tiến trình ứng phó với ô nhiễm
(Nguồn: Heinz Leueuberger, 2000)
Vào thời điểm bắt đầu thì gần như con người không quan tâm đến ô nhiễm do hậu quả
của ô nhiễm môi trường chưa thực sự nghiêm trọng, mức độ phát triển của các ngành công
nghiệp còn nhỏ lẻ. Khi mà ngành công nghiệp phát triển hơn và đã có dấu hiệu của sự ô nhiễm
thì 2 biện pháp sơ cấp được sử dụng đó là pha loãng và phát tán. Đối với hai phương pháp này
thì tổng lượng chất thải đưa vào môi trường không đổi. Thủy quyển và khí quyển không phải là
một bãi rác cho một loại chất thải: các kim loại nặng, các chất thải độc hại khó

5
phân hủy, có tính chất nguy hiểm đã tuần hoàn và tích lũy trong trầm tích, sinh khối. Và sự ô
nhiễm môi trường trong giai đoạn này bắt đầu được quan tâm nhiều hơn và cụ thể hơn đặc biệt
bảo vệ môi trường còn được đưa vào các văn bản pháp quy bắt buộc phải thực hiện vì thế
phương pháp xử lý cuối đường ống ra đời. Một vấn đề đặt ra đó là việc lắp đặt các hệ thống xử
lý nước thải, khí thải ở cuối dòng thải để phân hủy hay làm giảm nồng độ các chất
ô nhiễm nhằm đáp ứng yêu cầu bắt buộc trước khi đưa vào môi trường. Phương
pháp này phổ biến vào những năm 1970 ở các nước công nghiệp để kiểm soát ô
nhiễm. Tuy nhiên, xử lý cuối đường ống thường nảy sinh các vấn đề như: không thể
áp dụng với các trường hợp có nguồn thải phân tán rộng như nông nghiệp, đôi khi
sản phẩm phụ sinh ra trong quá trình xử lý lại là các tác nhân gây ô nhiễm thứ cấp
mặt khác chi phí đầu tư và sản xuất sẽ tăng lên do cộng thêm cả chi phí xử lý.
Ngăn chặn phát sinh chất thải tại nguồn bằng cách sử dụng năng lượng, nguyên
vật liệu một cách có hiệu quả nhất, nghĩa là có thêm một tỷ lệ nguyên liệu nữa được
đưa vào thành phẩm thay vì phải loại bỏ. Tiếp cận này bắt đầu xuất hiện từ năm 1980
với những cách gọi khác nhau “ phòng ngừa ô nhiễm”, “giảm thiểu chất thải”. Ngày
nay, thuật ngữ “ sản xuất sạch hơn” được dùng phổ biến trên thế giới để chỉ cách tiếp
cận này. Trước đây, lối suy nghĩ của chúng ta trong việc giải quyết vấn đề ô nhiễm môi
trường vẫn tập trung sử dụng các phương pháp truyền thống xử lý chất thải mà không
chú ý đến nguồn gốc phát sinh của chúng. Do vậy, chi phí quản lý chất thải ngày càng
tăng nhưng ô nhiễm ngày càng nặng. Các ngành công nghiệp phải chịu hậu quả nặng nề
về mặt kinh tế và mất uy tín trên thị trường. Để thoát khỏi sự bế tắc này, cộng đồng
công nghiệp ngày càng trở nên nghiêm túc hơn trong việc xem xét cách tiếp cận SXSH.
Như vậy, từ phớt lờ ô nhiễm, rồi pha loãng và phát tán chất thải, đến kiểm soát cuối
đường ống và cuối cùng là SXSH là một quá trình phát triển khách quan, tích cực có lợi cho
môi trường và kinh tế cho các doanh nghiệp nói riêng và toàn xã hội nói chung. Ba cách tiếp
cận đầu là những tiếp cận quản lý chất thải bị động trong khi các ứng phó sau cùng là tiếp cận
quản lý chất thải chủ động. Có thể nói SXSH là tiếp cận “nhìn xa, tiên liệu và phòng ngừa”.
Tuy nhiên, điều này không có nghĩa là xem nhẹ biện pháp xử lý cuối đường ống. Phòng ngừa
và ngăn chặn ô nhiễm là nguyên tắc chủ đạo và phải kết hợp với xử lý ô nhiễm.

6
1.2.2. Định nghĩa về sản xuất sạch hơn
Theo Chương trình Môi trường LHQ (UNEP, 1994) Sản xuất sạch hơn là áp dụng liên
tục một chiến lược phòng ngừa môi trường tổng hợp đối với các quá trình sản xuất, các sản
phẩm và các dịch vụ nhằm làm giảm tất cả các tác động xấu đến môi trường và con người.
Đối với các quá trình sản xuất, SXSH bao gồm việc bảo toàn nguyên liệu,
nước và năng lượng, loại trừ các nguyên liệu độc hại và làm giảm khối lượng, độc
tính của các chất thải vào nước và khí quyển.
Đối với các sản phẩm, chiến lược SXSH nhằm vào mục đích làm giảm tất cả
các tác động đến môi trường trong toàn bộ vòng đời của các sản phẩm, từ khi khai
thác nguyên liệu đến khâu thải bỏ cuối cùng.
Đối với các dịch vụ, SXSH là sự lồng ghép các mối quan tâm về môi trường
trong việc thiết kế và cung cấp dịch vụ.
Tóm lại, SXSH đòi hỏi áp dụng các bí quyết, cải tiến công nghệ và thay đổi
thái độ. SXSH không ngăn cản sự phát triển, SXSH chỉ yêu cầu rằng sự phát triển
phải bền vững về mặt môi trường sinh thái và hiệu quả kinh tế.
1.2.3. Các khái niệm và thuật ngữ liên quan.
- Công nghệ sạch: Bất kỳ biện pháp kỹ thuật nào được các ngành công nghiệp áp
dụng để giảm thiểu hay loại bỏ quá trình phát sinh chất thải hay ô nhiễm tại nguồn và tiết
kiệm được nguyên liệu và năng lượng đều được gọi là công nghệ sạch. Các biện pháp kỹ
thuật này có thể áp dụng từ khâu thiết kế để thay đổi quy trình sản xuất hoặc là các áp dụng
trong dây chuyền sản xuất nhằm tận dụng phụ phẩm để tránh thất thoát (OCDE, 1987).
- Phòng ngừa ô nhiễm: Hai thuật ngữ SXSH và phòng ngừa ô nhiễm (PNÔN)
thường được sử dụng thay thế nhau. Chúng chỉ khác nhau về mặt địa lý thuật ngữ (PNÔN)
được sử dụng ử Bắc Mỹ trong SXSH được sử dụng ở các khu vực còn lại trên thế giới.
- Giảm thiểu rác thải: Khái niệm về giảm thiểu rác thải được đưa vào năm 1988 bởi
Cục Bảo vệ Môi trường của Hoa Kỳ. GTRT tập trung vào việc tái chế rác thải và các
phương tiện khác để giảm thiểu lượng rác thải bằng việc áp dụng nguyên tắc 3P và 3R.
- Kiểm soát ô nhiễm: Sự khác nhau cơ bản của KSÔN và SXSH là vấn đề
thời gian. KSÔN là một cách tiếp cận từ phía sau, giống như xử lý cuối đường ống,
trong khi sản xuất sạch hơn là cách tiếp cận từ phía trước, mang tính chất dự đoán
và phòng ngừa.

7
1.2.4. Các giải pháp cho sản xuất sạch hơn
Các giải pháp sản xuất sạch hơn không chỉ đơn thuần là thay đổi thiết bị, mà
còn là các thay đổi trong quá trình vận hành và quản lý của một doanh nghiệp. Các
giải pháp sản xuất sạch hơn có thể chia thành các nhóm sau: Giảm chất thải tại
nguồn, tuần hoàn, cải tiến sản phẩm, giảm chất thải tại nguồn:
Quản lý nội vi là một phương pháp đơn giản nhất của sản xuất sạch hơn.
Quản lý nội vi không đòi hỏi chi phí đầu tư và có thể được thực hiện ngay sau khi
xác định nguyên nhân và tìm được các giải pháp xử lý.
Kiểm soát quá trình tốt hơn để đảm bảo các điều kiện sản xuất được tối ưu
hoá về mặt tiêu thụ nguyên liệu, sản xuất và phát sinh chất thải. Các thông số của
quá trình sản xuất như nhiệt độ, thời gian, áp suất, pH, tốc độ... cần được giám sát
và duy trì càng gần với điều kiện tối ưu càng tốt.
Thay đổi nguyên liệu là việc thay thế các nguyên liệu đang sử dụng bằng các
nguyên liệu khác thân thiện với môi trường hơn. Thay đổi nguyên liệu còn có thể là
việc mua nguyên liệu có chất lượng tốt hơn để đạt được hiệu suất sử dụng cao hơn.
Thông thường lượng nguyên liệu sử dụng, chất lượng của nguyên liệu và sản phẩm
có mối quan hệ trực tiếp với nhau.
Cải tiến thiết bị là việc thay đổi thiết bị đã có để nguyên liệu tổn thất ít hơn.
Việc cải tiến thiết bị có thể là điều chỉnh tốc độ máy, là tối ưu kích thước kho chứa,
là việc bảo ôn bề mặt nóng/lạnh, hoặc thiết kế cải thiện các bộ phận cần thiết trong
thiết bị.
Công nghệ sản xuất mới là việc lắp đặt các thiết bị hiện dại và có hiệu quả
hơn. Giải pháp này yêu cầu chi phí đầu tư cao hơn các giải pháp sản xuất sạch khác,
do đó cần phải được nghiên cứu cẩn thận. Mặc dù vậy, tiềm năng tiết kiệm và cải
thiện chất lượng có thể cao hơn so với các giải pháp khác.
Tuần hoàn:
Tận thu và tái sử dụng tại chỗ là việc thu thập "chất thải" và sử dụng lại cho
quá trình sản xuất.

8
Tạo ra các sản phẩm phụ là việc thu thập (và xử lý) "các dòng thải" dể có thể
trở thành một sản phẩm mới hoặc bán ra cho các cơ sở sản xuất khác.
Thay đổi sản phẩm:
Cải thiện chất lượng sản phẩm để làm giảm ô nhiễm cũng là một ý tưởng cơ
bản của sản xuất sạch hơn.
Đổi mới sản phẩm là việc xem xét lại sản phẩm và các yêu cầu đối với sản
phẩm đó. Nếu có thể thay một cái nắp đậy kim loại đã được sơn bằng một cái nắp
đậy bằng nhựa cho một số sản phẩm nhất định thì đã tránh được các vấn đề về môi
trường cũng như các chi phí để sơn hoàn thiện nắp đậy đó. Cải thiện thiết kế sản
phẩm có thể đem lại tiết kiệm về tiêu thụ nguyên liệu và lượng hoá chất độc hại sử
dụng.
Trên thực tế để mang lại hiệu quả to lớn cho việc áp dụng quy trình sản xuất
sản xuất sạch hơn vào sản xuất thường được các doanh nghiệp áp dụng đồng loạt
nhiều giải pháp vào từng quy trình sản xuất. [14]
1.3. Cơ sở thực tiễn
1.3.1. Tổng quan tài liệu trên thế giới
Trên thế giới, hầu hết các nước cũng có chương trình SXSH và hỗ trợ tại chỗ
cho doanh nghiệp công nghiệp. Tại châu Á, hầu hết các nước có các chương trình
trình diễn sản xuất sạch hơn trong các ngành Công nghiệp khác nhau. Các chương
trình này được hỗ trợ bởi Chính phủ, ngành Công nghiệp và có sự hỗ trợ từ tổ chức
nước ngoài.
Tại Trung Quốc, thúc đẩy SXSH đã được đưa thành luật vào tháng 6/2002.
Luật thúc đẩy SXSH của Trung Quốc qui định, Ủy ban nhà nước và các chính
quyền nhân dân địa phương cấp huyện trở lên phải đưa SXSH vào các kế hoạch và
chương trình phát triển kinh tế và xã hội quốc gia cũng như các kế hoạch và chương
trình bảo vệ môi trường, sử dụng tài nguyên, phát triển công nghiệp và phát triển
vùng. Luật quy định, các chính sách ưu đãi từ thuế, quản lý ưu đãi tại các cấp đối
với doanh nghiệp thực hiện SXSH. Luật này cũng qui định cụ thể các doanh nghiệp
phải làm gì khi xây mới, sửa chữa, mở rộng, nâng cấp công nghệ. Các nội dung

9
khác được qui định trong luật bao gồm qui định về sản phẩm, đóng gói sản phẩm,
tiết kiệm năng lượng, sử dụng hóa chất, thăm dò khai thác khoáng sản… Các biện
pháp tổ chức thực hiện như trách nhiệm của các cơ quan liên quan, quy định việc
loại bỏ các công nghệ, sản phẩm lạc hậu theo hạn định; Các qui định về xử phạt,
mức phạt.
Tại Australia, một chiến lược của Hội đồng Bảo tồn và môi trường Australia
và New Zealand (ANZECC) đã được xây dựng để thúc đẩy SXSH. Đã có nhiều
cuộc thảo luận với các bên liên quan chính như Chính phủ, doanh nghiệp công
nghiệp, tổ chức phi chính phủ và các bên quan tâm khác và một loạt các tài liệu cơ
sở đã được chuẩn bị. Chính phủ liên bang đang triển khai chương trình SXSH hầu
hết các bang đều có chương trình SXSH với sự hỗ trợ của chính quyền, các hoạt
động khá thành công. Các nhóm, đội SXSH đã tiến hành các chương trình trình diễn
bao gồm 10 Công ty trên khắp đất nước và hiện đã có kết quả, tích cực trong việc tổ
chức hội thảo, xuất bản tạp chí và nâng cao nhận thức cộng đồng, làm việc với các
ngành Công nghiệp để thúc đẩy SXSH.
Tại Nhật Bản, công nghệ SXSH được chia thành hai loại hình chính, loại hình
công nghệ thông thường cho mỗi biện pháp hay còn gọi là “công nghệ cứng” và
công nghệ quản lý “công nghệ mềm”, dựa trên các ý tưởng về giảm tác động môi
trường của tất cả các công đoạn từ khai thác nguyên liệu đầu vào đến thải bỏ hoặc
tái chế các sản phẩm sau sử dụng. Hình thức SXSH phổ biến nhất được thể hiện
thông qua các chính sách về tiết kiệm năng lượng, với mục tiêu làm giảm lượng
phát thải khí nhà kính. Hiện nay, đã có 190 công nghệ SXSH của Nhật Bản được
Trung tâm Công nghệ môi trường Liên Hiệp quốc xây dựng thành một cơ sở dữ liệu
có thể chuyển giao vào các nước đang phát triển (được Ủy ban Xúc tiến công nghệ
SXSH của Trung tâm Môi trường toàn cầu đánh giá và tổng hợp). Công nghệ SXSH
được chia thành công nghệ cho các loại hình công nghiệp khác nhau như ngành Dệt,
ngành Hóa chất, ngành Chế biến thực phẩm; các loại hình công nghệ khác nhau như
thay đổi nguyên liệu đầu vào, đơn giản hóa qui trình, cải tiến kiểm soát quá trình.
[15]

10
- Các nước Đông Âu và Cộng đồng các quốc gia độc lập (CIS) cũng đang bắt
đầu quan tâm nghiêm chỉnh tới sản xuất sạch. Ở Lithuania, vào những năm 1950 chỉ
có 4% các Công ty triển khai sản xuất sạch, con số này đã tăng lên 35% vào những
năm 1990. Ở cộng hoà Séc, 24 trường hợp nghiên cứu áp dụng sản xuất sạch đã cho
thấy chất thải công nghiệp phát sinh đã giảm gần 22000 tấn một năm, bao gồm cả
10.000 tấn chất thải nguy hại. Nước thải đã giảm 12.000 m3
một năm và lợi ích kinh
tế ước tính khoảng 2,4 tỷ đô la Mỹ hàng năm.[13]
- Ngày nay, SXSH đã được áp dụng thành công ở cả các nước đang phát triển
như Trung Quốc, Ấn Độ, CH Séc, Tanzania, Mêhicô, v.v... và đang được công nhận
là một cách tiếp cận chủ động, toàn diện trong quản lý môi trường công nghiệp. Một
nhà máy xi măng ở Inđonêxia bằng việc áp dụng sản xuất sạch đã tiết kiệm 35.000
USD một năm. Thời gian thu hồi vốn đầu tư cho sản xuất sạch không đến một năm.
Ở Trung Quốc các dự án thực nghiệm tại 51 Công ty trong 11 ngành công nghiệp đã
cho thấy sản xuất sạch đã giảm được ô nhiễm 15 - 31% và có hiệu quả gấp 5 lần so
với các phương pháp truyền thống.[13]
- Tiềm năng về các khoản tiết kiệm liên quan đến SXSH là rất cao đối với
nhiều doanh nghiệp công nghiệp ở Châu Á. Đơn cử trong ngành giấy có thể lên tới
50 USD trên một tấn giấy. Bên cạnh đó, chi phí xử lý nước thải trong nhiều nhà
máy có thể giảm đi 15-20USD/tấn giấy và mức tiêu thụ năng lượng cụ thể giảm
khoảng 50-100KWh/tấn giấy ở các nhà máy qui mô nhỏ thông qua việc nâng cao
hiệu suất, giảm thiểu rò rỉ và tăng cường tái chế. Không chỉ trong ngành giấy mà
các ngành hóa chất, chế biến thực phẩm, dệt nhuộm, dược phẩm, xi măng... cũng
đạt được các kết quả tương tự. Đương nhiên, các tiềm năng này thay đổi tùy theo
hiện trạng và qui mô sản xuất của từng nhà máy. Như vậy, các kết quả áp dụng
SXSH ở các nước phát triển như Mỹ, Hà Lan, Canada,... cũng như ở các nước đang
phát triển như Ấn Độ, Trung Quốc,... và các nước có nền kinh tế đang chuyển đổi
như Ba Lan, CH Séc, Hungary,... đều cho thấy tính ưu việt của SXSH: vừa mang lại
hiệu quả về môi trường lại mang lợi ích về kinh tế. ((Nguồn: Cleaner Production
Worldwide - UNEP, 1993)

11
Nhìn chung các hình thức sản xuất sạch hơn trong các lĩnh vực của các nước
trên thế giới là hết sức phong phú trong ngành nghề và hiệu quả cũng rất khả quan.
Chính phủ các nước hầu như đã xây dựng chiến lược cho phát triển sạch hơn, nhiều
bộ luật quy định việc áp dụng sản xuất sạch hơn trong công nghiệp được thực thi.
1.3.2. Tổng quan tài liệu trong nước
1.3.2.1. Lịch sử phát triển, thực trạng công nghiệp và quy mô ngành giấy
Ngành giấy là một trong những ngành được hình thành sớm tại Việt Nam khoảng năm
284. Từ giai đoạn này đến đầu thế kỷ 20, giấy được làm bằng phương pháp thủ công
để phục vụ cho các ghi chép, làm tranh dân gian, vàng mã.
Năm 1912, nhà máy sản xuất bột giấy đầu tiên bằng phương pháp công nghiệp
đi vào hoạt động với công suất 4.000 tấn/năm tại Việt Trì. Trong thập niên 1960, nhiều
nhà máy giấy được đầu tư xây dựng nhưng hầu hết có công suất nhỏ (dưới 20.000
tấn/năm) như nhà máy giấy Việt Trì, nhà máy giấy Văn Điểm, nhà máy giấy Đồng Nai,
nhà máy giấy Tân Mai. Năm 1975 tổng công suất thiết kế của ngành giấy Việt Nam là
72.000 tấn/năm nhưng do ảnh hưởng của chiến tranh và mất cân đối giữa sản lượng bột
giấy và giấy nên sản lượng thực tế chỉ đạt 28.000 tấn/năm. [2]
Từ năm 1990 đến năm 1999, tốc độ tăng trưởng bình quân của ngành sản xuất
giấy và bột giấy là 16%/năm, từ năm 2000 đến 2004 đạt 20%/năm, và đến năm 2009 đã
là 28%/năm. Với tốc độ tăng trưởng cao như vậy, cùng với gia tăng sản phẩm giấy
nhập khẩu, đã nâng mức tiêu thụ giấy trung bình trên đầu người Việt Nam tăng từ
7,7kg/người/năm trong năm 2000 và đến năm 2005 là 16kg/người/năm. Năm 2010 mức
tiêu thụ trung bình giấy trên đầu người là 22 kg/người/năm, sản lượng sản xuất giấy
trong nước đạt hơn 1,38 triệu tấn giấy/năm (trong đó khoảng 56% là nhóm giấy công
nghệp bao bì và 25% là nhóm giấy vệ sinh) và 600.000 tấn giấy bột. [2]
Giấy là sản phẩm của nền văn minh nhân loại với lịch sử lâu đời hàng nghìn năm. Thành
phần chính của giấy là xenluylo, một loại polyme mạch thẳng và dài có trong gỗ, bông và các
loại cây khác. Trong gỗ, xenluylo bị bao quanh bởi một lignin cũng là polyme. Để tách
xenluylo ra khỏi mạng polyme đó người ta phải sử dụng phương pháp nghiền cơ học hoặc xử
lý hóa học. Quá trình sản xuất bột giấy bằng phương pháp nghiền cơ học là quá trình có hiệu
quả thu hồi xenluylo cao nhưng tiêu tốn nhiều năng lượng và không loại bỏ

12
hết lignin, khiến chất lượng giấy không cao. Trong sản xuất giấy ngày nay, quá trình
Kraft được áp dụng phổ biến nhất. Tuy nhiên, hiệu suất thu hồi xenluylo ở quy trình
hóa học không cao bằng quy trình nghiền cơ học, nhưng quy trình hóa học cho phép
loại bỏ lignin khá triệt để, nên sản phẩm có độ bền tương đối cao. Dư lượng lignin
trong bột giấy làm cho giấy có mầu nâu, vì vậy sản xuất giấy trắng chất lượng cao
thì phải loại bỏ hết lignin, thường người ta oxy hóa lignin bằng clo nhưng phương
pháp này gây ô nhiễm môi trường. Vì vậy các nhà hóa học đã tích cực nghiên cứu
các quy trình thân thiện môi trường để áp dụng cho việc tẩy trắng giấy.
Nhìn chung trình độ công nghệ sản xuất giấy tại Việt Nam còn rất nhiều lạc hậu và thô
sơ, nên đã ảnh hưởng rất nhiều đến môi trường và năng lực cạnh tranh với các nước trên khu
vực và trên thế giới. Hiện nay, Việt Nam có ba công nghệ sản xuất giấy chính là: phương pháp
sử dụng hóa chất, phương pháp cơ lý, phương pháp tái chế giấy loại, đều là các phương pháp
sử dụng nhiều hóa chất. Công nghệ sản xuất bột giấy bao gồm công nghệ bột sulfat tẩy trắng,
công nghệ sản xuất bột theo phương pháp hóa nhiệt cơ và phương pháp xút không thu hồi hóa
chất, hoặc công nghệ sản xuất theo phương pháp kiềm lạnh đều là công nghệ cũ, các hóa chất
dư thừa hầu hết không được thu hồi dẫn tới các vấn đề môi trường. [2]
Toàn ngành chỉ có bốn cơ sở quy mô lớn với công suất trên 50.000 tấn giấy/năm
gồm: công ty cổ phần giấy Tân Mai (120.000 tấn/năm), tổng công ty giấy Việt Nam
(100.000 tấn/năm), công ty cổ phần giấy Sài Gòn (90.000 tấn/năm) và công ty cổ phần
giấy An Bình (70.000 tấn/năm) ; 33 đơn vị quy mô trung bình (> 1.000 tấn/năm) và
Việt Nam có tới 46% doanh nghiệp có công suất dưới 1.000 tấn/năm. Để sản xuất ra
một tấn giấy thành phẩm, các nhà máy phải sử dụng khoảng 2 tấn gỗ và 100 - 350 m3
nước, trong khi các nhà máy giấy hiện đại của thế giới chỉ sử dụng 7 - 15 m3
/tấn giấy.
Sự lạc hậu này không chỉ gây lãng phí nguồn nước ngọt, tăng chi phí xử lý nước thải
mà còn đưa ra sông, rạch lượng nước thải khổng lồ. Đặc biệt công đoạn tẩy trắng là
công đoạn gây ô nhiễm lớn nhất (chiếm 50 - 70% tổng lượng nước thải và từ 80 - 95%
tổng lượng dòng thải ô nhiễm). Nước thải chứa hàm lượng lignin cao là những vấn đề
môi trường chính đối với ngành giấy. Bên cạnh đó trung bình một tấn giấy sản xuất còn
phát sinh từ 45 - 48 kg chất thải rắn, chưa tính lượng phế liệu đã được tái chế. Công
suất trung bình của Việt Nam là 5.800 tấn giấy/năm và

13
13.000 tấn bột/năm thấp hơn nhiều so với công suất trung bình của các nước có nền
công nghiệp giấy phát triển như Đức, Phần Lan và thấp hơn nhiều so với các nước
có trình độ phát triển tương đương như Thái Lan và Indonesia. [14]
Bên cạnh đó công nghệ lạc hậu cũng gây lãng phí nguyên vật liệu, tăng cao chi phí
sản xuất, hiệu quả qui mô trung bình của các doanh nghiệp sản xuất bột giấy là 57% và
giấy in 77%, giấy viết là 81%, giấy vàng mã và bìa tương ứng là 70.2% và 91%. [14]
Quy mô nhỏ làm ảnh hưởng đến tính cạnh tranh sản xuất do chất lượng, chi
phí sản xuất và xử lý môi trường cao.
Công nghệ sản xuất từ những năm 70 - 80 hiện vẫn đang tồn tại phổ biến, thậm
chí ở cả các doanh nghiệp sản xuất với quy mô lớn. Nước thải, lignin là những vấn đề
môi trường chính đối với ngành sản xuất giấy. Việc xử lý là bắt buộc trước khi thải ra
môi trường. Bên cạnh đó, phát thải khí từ nồi hơi, chất thải rắn trong quá trình nấu, bùn
thải của hệ thống xử lý nước thải cũng là vấn đề cần được quan tâm. [3]
1.3.2.2. Hiện trạng, tiềm năng và thách thức của sản xuất sạch hơn tại Việt Nam
Khái niệm sản xuất sạch hơn đã được giới thiệu và thử nghiệm áp dụng trong công
nghiệp ở nước ta năm 1995 qua hai dự án do quốc tế tài trợ : “SXSH trong công nghiệp giấy”
và “Giảm thiểu chất thải trong công nghiệp dệt” do UNEP tại Bangkok và CIDA – IDRC
(Canada) tài trợ. Hại dự án này mới dừng lại ở mức giới thiệu khái niệm và xác định tiềm năng
giảm thiểu chất thải. Tiếp theo đó, các khái niệm về hiệu quả sinh thái, phòng ngừa ô nhiễm,
năng xuất xanh cũng được giới thiệu vào nước ta. Mặc dù tên gọi khác nhau, song bản chất của
các khái niệm trên hoàn toàn tương tự nhau với mục đích: “nâng cao hiệu quả sử dụng nguyên
liệu, năng lượng và chủ động ngăn chặn sự tạo thành chất thải ngay tại nguồn phát sinh ra
chúng, giảm thiểu chất ô nhiễm đi vào môi trường. Vào ngày 22/09/1999, Bộ trưởng Bộ
KHCN&MT (trước đây) Chu Tuấn Nhạ đã ký Tuyên ngôn Quốc tế về SXSH, khẳng định cam
kết của chính phủ Việt Nam với chiến lược phát triển bền vững.
Trong những năm qua, các hoạt động về SXSH ở nước ta chủ yếu tập trung vào:
- Phổ biến thông tin và nâng cao nhận thức;
- Trình diễn kỹ thuật đánh giá SXSH tại doanh nghiệp nhằm thuyết phục giới
công nghiệp tiếp nhận tiếp cận SXSH vào hoạt động sản xuất kinh doanh;

14
- Đào tạo nguồn nhân lực và xây dựng năng lực quốc tế về SXSH và xây dựng
cơ sở pháp lý cho việc xúc tiến SXSH.
Tính đến năm 2005, đã có gần 200 doanh nghiệp tham gia các dự án trình diễn ở các
mức độ khác nhau trong khuôn khổ các dự án quốc gia do quốc tế tài trợ hoặc các đề tài
xây dựng mô hình SXSH ở một số địa phương, trong đó có 47 doanh nghiệp chế biến thủy
sản, thực phẩm và 34 doanh nghiệp dệt nhuộm. Con số này còn quá nhỏ so với số doanh
nghiệp sản xuất công nghiệp hiện có ở cả nước. Tuy nhiên, ở nước ta hiện đã và đang hình
thành xu thế ngày càng có thêm các doanh nghiệp tham gia các dự án về SXSH. [13]
Theo báo cáo của Trung tâm Sản xuất sạch Việt Nam, tình hình thực hiện các
dự án trình diễn hoặc nghiên cứu về SXSH ở các địa phương cũng rất khác nhau.
Tỉnh Nam Định và thành phố Hồ Chí Minh là 2 địa phương có số doanh nghiệp
thực hiện thành công SXSH nhiều nhất.
Theo báo cáo của 60 doanh nghiệp thực hiện đánh giá SXSH dưới sự hướng dẫn của
Trung tâm sản xuất sạh Việt Nam, các doanh nghiệp này đã tiết kiệm trên 6 triệu USD trong
năm trình diễn, trong khi tổng vốn đầu tư thực hiện các giải pháp SXSH là 1,15 triệu USD.
Thực tế cho thấy hầu hết các doanh nghiệp rất hạn chế về vốn, nhất là các doanh nghiệp vừa và
nhỏ. Một kết quả khác rất lý thú là đánh giá SXSH cũng là một công cụ hiệu quả trong giải
quyết các vấn đề an toàn và sức khỏe nghề nghiệp trong sản xuất công nghiệp.
Điều đáng chú ý là riêng Bộ Công nghiệp trong giai đoạn 2000 – 2004 đã mở 20 lớp tập
huấn về SXSH cho 800 lượt cán bộ kỹ thuật của các doanh nghiệp và hỗ trợ tài chính cho 78
doanh nghiệp áp dụng SXSH. Trong 5 năm qua, hoạt động đào tạo nguồn nhân lực trong nước
được chú ý đúng mức, mà điển hình là hoạt động của dự án “ Trung tâm Sản xuất sạch Việt
Nam” (VIE/96/063) đã đào tạo được trên 100 cán bộ chuyên sâu về SXSH cho các ngành công
nghiệp và cơ quan nghiên cứu, tư vấn, trong đó có khoảng 30% số cán bộ này đã cung cấp tư
vấn về lĩnh vực SXSH. SXSH/Phòng ngừa ô nhiễm trong công nghiệp ngày nay đã trở thành 1
trong 36 chương trình ưu tiên của chiến lược quốc gia về BVMT năm 2010 và định hướng năm
2020. Tuy nhiên, cũng vẫn còn tồn tại nhiều yếu kém trong các trình diễn kỹ thuật về đề tài
nghiên cứu SXSH. Ví dụ như một số giải pháp về công nghệ chỉ chiếm 5% trong tổng số các
giải pháp loại này được thực hiện. Thêm vào đó, nhiều báo cáo

15
đánh giá SXSH do các chuyên gia phải khẩn trương xây dựng đội ngũ chuyên gia trong nước
giỏi về kiến thức và kỹ năng thực hiện phương pháp luận cùng với sự phong phú về kinh
nghiệm thực hiện mới có thể đảm bảo chất dịch vụ về SXSH. Đây là yếu tố quan trọng trong
phát triển thị trường dịch vụ về lĩnh vực SXSH và đảm bảo tính bền vững của SXSH.
Trên cơ sở phân tích số liệu kiểm toán SXSH tại 60 doanh nghiệp thuộc các
ngành Giấy, Dệt, sản xuất bia và sản phẩm kim khí do Trung Tâm SXSVN thực
hiện từ 1999 – 2004, các chuyên gia quốc tế và Việt Nam đã so sánh với các công
nghệ tốt hiện có (BAT = Best Available Technology) ở Châu Âu để ước tính và
nhận xét: tiềm năng SXSH (tức là tiềm năng giảm tiêu thụ nguyên liệu, hóa chất,
năng lượng và nước) trong các doanh nghiệp Việt Nam là rất lớn.
Như vậy, SXSH ở nước ta có thể đạt kết quả cao hơn nữa về cả lợi ích môi
trường và lợi ích kinh tế khi các giải pháp SXSH được áp dụng. Song với thực tiễn
về trình độ phát triển và tiềm lực tài chính hiện nay, thích hợp hơn cả đối với các
doanh nghiệp nước ta làm tìm kiếm các công nghệ tốt nhất và hấp dẫn về mặt kinh
tế trong quá tình đổi mới công nghệ (Ngô Thị Nga, 2005) [7]
Để duy trì và nhân rộng các kết quả đã đạt được, dự án VIE/04/064 “Đẩy
mạnh các dịch vụ mới về SXSH thông qua Trung Tâm Sản xuất sạch Việt Nam” đã
được SECO (Thụy Sĩ) tài trợ qua UNIDO (2005 -2007). Dự án này mở rộng phạm
vi ứng dụng của SXSH sang các vấn đề bức xúc khác nhau:
- Sử dụng năng lượng hiệu quả và cơ chế phát triển sạch (CDM)
- An toàn và sức khỏe nghề nghiệp (OSH)
- Giải trình trách nhiệm xã hội
- Thực hiện các công ước đa phương về môi trường
Tuy vậy, ưu tiên lớn nhất của dự án để đẩy mạnh thực hiện SXSH là:
- Đánh giá mức độ lạc hậu công nghệ và chuyển giao công nghệ sạch hơn,
- Mở rộng mạng lưới SXSH ở Việt Nam và xây dựng mẫu hình sản xuất bền
vững trong công nghiệp.

16
Các thách thức trong việc áp dụng SXSH ở Việt Nam, mặc dù SXSH có nhiều
ưu việt song cho đến nay SXSH vẫn chưa được áp dụng một cách triệt để trong các
hoạt động công nghiệp cũng như dịch vụ. Nguyên do có thể là:
- Thói quen trong cách ứng xử trong giới doanh nghiệp đã được hình thành
hàng trăn năm nay
- Năng lực để thực hiện SXSH trong các doanh nghiệp còn nhiều hạn chế
- Các rào cản về tài chính
- Thiếu chính sách và các cam kết, hỗ trợ của chính phủ.
Ở Việt nam, mặc dù đã xây dựng được một nguồn lực đánh giá và thực hiện
SXSH cho các doanh nghiệp, tuy nhiên do đặc thù của một tiếp cận mang tính chất
tự nguyện, SXSH vẫn chưa phổ biến rộng rãi với các doanh nghiệp. Bài học rút ra
từ các doanh nghiệp đã tham gia thực hiện SXSH trong thời gian vừa qua cho thấy:
Chưa có sự quan tâm đúng mức về SXSH trong chiến lược và chính sách phát
triển công nghiệp, thương mại và công nghệ môi trường, các cấp lãnh đạo các nhà
máy chưa có nhận thức đầy đủ về SXSH và ngại thay đổi.
Thiếu các chuyên gia về SXSH ở các ngành cũng như các thông tin kỹ thuật.
Đồng thời cũng thiếu cả phương tiện kỹ thuật để đánh giá hiệu quả SXSH, thiếu
nguồn tài chính và cơ chế tài trợ thích hợp cho đầu tư theo hướng SXSH.
Chưa có động lực của thị trường trong nước thúc đẩy các nhà công nghiệp do
vậy đánh giá SXSH chưa thành nhu cầu thực sự, chưa có thể chế và tổ chức thúc
đẩy SXSH đi vào thực tiễn hoạt động công nghiệp.
Bên cạnh đó, khảo sát của Trung tâm SXSH Việt Nam về thực tế đầu tư triển
khai cho các giải pháp SXSH năm 2003 đã rút ra được một số bài học đối với việc
duy trì SXSH tại các doanh nghiệp đã thực hiện tiếp cận này, đó là:
Phần lớn các giải pháp SXSH được thực hiện (thường là giải pháp có chi phí thấp)
dùng tiền nội bộ, không muốn vay vốn các ngân hàng để đầu tư cho giải pháp có chi phí
lớn hơn vì lãi suất cao, thời hạn cho vay ngắn và thủ tục cho vay rườm rà, phức tạp.

17
Hầu hết các đơn vị trình diễn SXSH trong các dự án khác nhau đều chỉ phân tích lợi
ích kinh tế một lần mà không tính toán liên tục để theo dõi lợi ích của các năm tiếp theo.
Phân tích lợi ích ở đây với chỉ về mặt tài chính thuần túy của công ty mà chưa
tính đến lợi ích kinh tế mở rộng thông qua giảm chi phí xã hội, tăng phúc lợi xã hội
nhờ cải thiện môi trường làm việc và chất lượng môi trường nói chung. Lợi ích về
mặt kinh tế của các giải pháp chưa tính đến lợi ích do giảm chi phí xử lý chất thải và
chi phí xử lý chất thải chưa được tính vào gia thành sản xuất.
Có rất nhiều giải pháp SXSH làm giảm nước tiêu thụ nhưng lợi ích kinh tế của
các giải pháp này chưa được xác định rõ ràng do hầu hết các doanh nghiệp tự khai
thác nước ngầm và chưa tính đủ giá cho loại nguyên liệu đặc biệt này.
Tiềm năng thực hiện SXSH ở các doanh nghiệp vừa và nhỏ là rất lớn do hầu hết các
cơ sở này sử dụng thiết bị và công nghệ lạc hậu, mở rộng nhiều lần nên thiết bị không đồng
bộ, chắp vá bố trí mặt bằng không hợp lý và quản lý lỏng lẻo, chồng chéo. [3]
Trong những năm gần đây, công tác bảo vệ và quản lý môi trường của Việt
Nam đã được quan tâm và quản lý nghiêm khắc hơn và đặc biệt là từ khi Nghị định
64 của Thủ tướng chính phủ ra đời thì hàng loạt các doanh nghiệp Việt Nạm có vấn
đề ô nhiễm môi trường nghiêm trọng phải đóng cửa. Vì thể hàng loạt các doanh
nghiệp trong đó có doanh nghiệp sản xuất giấy phải thay đổi trang thiết bị tìm ra
hướng sản xuất mới nhằm cải thiện chất lượng môi trường.
Năm 2003, Nhà máy Giấy Bãi Bằng đã đầu tư công nghệ tiên tiến phục vụ xử
lý chất thải. Gần 20.000 m3
nước thải mỗi ngày mà nhà máy thải ra, đều được thu
gom và xử lý triệt để qua hệ thống xử lý tập trung theo cả hai phương pháp hóa học
và sinh học. Chất lượng nước thải sau khi xử lý đạt yêu cầu bảo vệ môi trường.
Tháng 3 năm 2011, nhà máy cũng đưa vào hoạt động hệ thống thu gom nhiệt từ hệ
thống lò hơi, nhằm sử dụng hiệu quả nguồn nhiên liệu. [8]
Công ty Giấy Đồng Nai đã vận hành và chuyển đổi công nghệ sản xuất giấy,
quyết định ngừng hoạt động phân xưởng Bột, Hóa chất, Thu hồi kiềm, là những
phân xưởng phát sinh nguồn ô nhiễm lớn về khí thải, nước thải. Công ty còn lắp đặt

18
hệ thống lọc bụi tĩnh điện tại lò đốt, thay đổi nồi cầu nấu bột bằng nồi đứng, giảm
được chất thải rắn. [4]
Theo Trung tâm sản xuất sạch Việt Nam, chỉ tính trên 9 doanh nghiệp sản xuất
giấy và bột giấy tham gia chương trình SXSH, đã tiết kiệm hàng năm từ nguyên
liệu, than, dầu FO, nước sạch tổng cộng là trên 10 tỷ đồng, trong khi tiền vốn đầu tư
cho SXSH chỉ là 3,3 tỷ đồng với thời gian hoàn vốn ngắn dưới 1 năm. Đáng chú ý
là 9 doanh nghiệp tham gia mô hình SXSH trong quá trình sản xuất đã giảm khối
lượng nước thải hơn 1.800.000 m3
/năm, lượng khí CO2 giảm gần 6.000 tấn/năm.
[14]
Việc áp dụng sản xuất sạch hơn trong công nghiệp mới bước đầu đi vào hoạt
động thí điểm trên một số ngành nghề sản xuất cơ bản. Việc áp dụng hình thức sản
xuất sạch hơn tại các doanh nghiệp Việt Nam vào thời điểm hiện tại cũng là hết sức
khó khăn đặc biệt là ngành công nghiệp sản xuất giấy và bột giấy. Khó khăn áp
dụng sản xuất sạch hơn trong công nghiệp sản xuất giấy Việt Nam không chỉ đến từ
chi phí chuyển đổi công nghệ mà còn vấp phải nguồn cung ứng nguyên liệu cho sản
xuất, hầu hết các doanh nghiệp sản xuất giấy Việt Nam đều có nguyên liệu sản xuất
giấy từ bột nguyên thủy tứ là sử dụng tài nguyên thiên nhiên, rất ít các doanh
nghiệp sử dụng nguyên liệu tái sử dụng.
1.3.2.3. Các điển hình SXSH trong công nghiệp Thái Nguyên
Các điển hình áp dụng SXSH ở tại địa bàn Thái Nguyên bao gồm có: Ngành sản
xuất giấy, sản xuất xi măng, ngành luyện kim màu, sản xuất tấm lợp fibroximang.
Đối với ngành sản xuất giấy và bột giấy: tại Công ty cổ phần Giấy xuất khẩu Thái
Nguyên sản phẩm là giấy vàng mã xuất khẩu sang Đài Loan. Nguyên liệu đầu vào gỗ, tre,
nứa với công suất 6.500 tấn/năm, công ty có tổng số cán bộ và công nhân viên 200. Các
giải pháp thực hiện bao gồm 29 biện pháp (19 quản lý nội vi, 1 cải tiến thiết bị, 2 thay thế
nguyên liệu, 4 thay đổi thiết bị, 1 thay đổi công nghệ, 2 tuần hoàn và tái sử dụng).

19
Bảng 1.1: Hiệu quả áp dụng sản xuất sạch hơn tại Công ty giấy Xuất Khẩu Thái Nguyên
Các vấn
STT đề cần giải Giải pháp Lợi ích kinh tế Lợi ích môi trƣờng
quyêt
Thất thoát Che chắn khu vực Đầu tư: 7 triệu Giảm 4% tiêu thụ
trong khâu chặt mảnh Tiết kiệm: 10 nguyên liệu thô
chuẩn bị Vệ sinh và thu hồi triệu/năm từ việc tái Giảm lượng xút dư
1
nguyên liệu mảnh rơi vãi sử dụng xút dư, 108 trong nước thải
Xử lý các chỗ rò rỉ tại triệu/năm từ việc
bể ngâm ủ giảm thất thoát mảnh
Tái sử sụng dịch xút Thu hồi vốn sau 20
trong dịch ngâm ngày
Giảm tiêu Điều chỉnh chế độ đốt
Không tốn chi phí đầu
Giảm lượng phát
thụ dầu FO dầu & lưu huỳnh hợp thải CO :
125
tư 2
và lưu lý tấn/năm
2
huỳnh Bảo dưỡng vòi phun
Tiết kiệm: 342 triệu
Giảm lượng thải
tương đương với 47
Kiểm soát chất lượng SO2: 1.250 tấn/năm.
tấn dầu FO.
dầu mua vào
Giảm chi Thay động cơ Giảm tiêu thụ
phí năng non/thừa tải bằng 156.000 kwh/năm
lượng điện động cơ đúng công Đầu tư: 50 triệu Giảm phát thải CO2
suất Tiết kiệm: 156 do tiết kiệm điện
3
Lắp tụ bù phân tán triệu/năm
Chiếu sáng tự nhiên Thu hồi vốn: sau 4
và dùng đèn compact tháng
T8 thay cho T10 và
đèn sợi đốt
Bảo dưỡng thiết bị

20
định kỳ.
Xơ sợi lẫn Xây dựng 2 bể lắng Thu hồi 44% bột
trong nước thu hồi bột giấy và Đầu tư: 370 triêu giấy thô = 373
thải từ khâu tuần hoàn nước xeo. Tiết kiệm: 315 tấn/năm
4 ngâm ủ triệu/năm Giảm tiêu thụ 30%
Thu hồi vốn: sau 14 nước =
tháng 89.000m3
/năm,
giảm nước thải
Thất thoát Lắp đặt hệ thống Đầu tư: 701 triệu Giảm mùi bột giấy
bột thô trong tuyển nổi Tiết kiệm: 447 phân hủy
5 nước thải triêu/năm Giảm tải lượng ô
xeo Thu hồi vốn: sau 18 nhiễm trong nước
tháng thải
4 máy in Thay thế bằng hai Đầu tư: 500 triệu Giảm 80% phế
quá cũ hoạt máy in mới Tiết kiệm: 708 phẩm = 4.600
động không triệu/năm tấn/năm.
6 ổn định, tỷ Thu hồi vốn: sau 10
lệ phế phẩm tháng
cao
Cải thiện chất lượng
sản phẩm
Tổng giải Các giải pháp chi phí
+ Đầu tư: 57 triệu
Giảm phát thải 125
pháp 29. thấp: tấn CO2/năm
+ Lợi ích: 616 triệu
Giảm nước thải
Các giải pháp đầu tư
+ Đầu tư: 2,5 tỷ VNĐ
114.400 m3
/năm
lớn: Giảm phát thải bụi
+ Lợi ích: 1,5 tỷ VNĐ
5,19 tấn/năm.
(Nguồn: Hợp phần SXSH trong công nghiệp CPI, tài liệu hội nghị
tổng kết 5 năm thực hiện SXSH trên địa bàn tỉnh Thái Nguyên năm
2011)

21
Đối với ngành sản xuất xi măng tham giai chương trình sản xuất sạch hơn có
Nhà máy Xi măng Lưu Xá thuộc Công ty CP đầu tư và Sản xuất Công nghiệp.
Bảng 1. 2. Hiệu quả áp dụng sản xuất sạch hơn của Nhà máy xi măng Lưu Xá thành phố
Thái Nguyên
Các vấn
Lợi ích môi
STT đề cần giải Giải pháp Lợi ích kinh tế
trƣờng
quyêt
Tiêu thụ Quy định thao tác Tiết kiệm được 40
nhiều than vận hành lò đốt tấn than thực tế
Quy định lượng nước Đầu tư: chi phí không
năm 2007 như vậy
sẽ giảm được một
1
trộn vào than
đáng kể
Hạn chế mở cửa lò
lượng khí thải CO2
Tiết kiệm: 25 triệu/năm
và NO2 lớn.
cấp liệu
Quy định chế độ vận
hành quạt gió
Có nhiều Chuyển đổi hệ thống Khí thải ra môi
bụi tại khu đập hàm đập búa từ trường đạt tiêu
2
đập hàm, hệ hở sang hệ kín, có Đầu tư 1,3 tỷ chuẩn cho phép
đập búa hút lọc bụi Tiết kiệm 30 triệu/năm Tận thu được
nguyên liệu trong
bụi thu hồi
Hiệu suất Thay thế hệ thống Giảm phát thải 48
thu bụi từ dập bụi ướt bằng hệ tấn bụi/năm
khí thải sau thống lọc bụi tay áo Giảm phát thải
sấy thấp hiệu suất cao 352,6 tấn khí
3
Bổ sung hệ thống tự Đầu tư 1,5 tỷ CO2/năm
động điều khiển nhiệt Tiết kiệm 167 triệu/năm Giảm sử dụng
độ khi nóng cung cấp 55.000 m3
nước
cho máy sấy tuần hoàn /năm
Bố trí lại các cánh
xới trong máy sấy

22
Bảo ôn các ống dẫn
khí, thân thùng máy
sấy
Lượng tiêu Lắp tụ bù cos φ cho
thụđiện từng động cơ cho
cao nhà máy thay cho tụ
bù tổng tại tủ đầu
xưởng
Lắp biến tần ở các vị
trí băng tải thích hợp
Đầu tư: 245 triệu
Thay thế máy vo
4 Tiết kiệm: 390 triệu/năm
viên mới
Thu hồi vốn sau 8 tháng
Thay đèn 40w (T10)
bằng 36w (T8), sợi
tóc 200w bằng đèn
compact 50w
Kiểm soát quá trình
tránh quá tải động cơ
nghiền xi măng
Tổng có 19 Giảm phát thải
giải pháp Các giải pháp có thời 1509,3 tấn
gian hoàn vốn ngắn CO2/năm
Đầu tư: 1,54 tỷ Giảm phát thải
Lợi ích 999,5 tỷ/năm 178,5 tấn bụi/năm
Các giải pháp đầu tư lớn Tái sử dụng 825
Đầu tư: 4,94 tỷ tấn nguyên liệu
Lợi ích: 603,8 triêu/năm trước đây bỏ đi
(Nguồn: Hợp phần SXSH trong công nghiệp CPI, tài liệu hội nghị tổng kết 5
năm thực hiện SXSH trên địa bàn tỉnh Thái Nguyên năm 2011)

23
Chƣơng 2
ĐỐI TƢỢNG - NỘI DUNG - PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
2.1. Đối tƣợng nghiên cứu
- SXSH tại Công ty Cổ phần giấy Hoàng Văn Thụ tại phường Quan triều – thành phố
Thái Nguyên – tỉnh Thái Nguyên.
- Thời gian nghiên cứu từ tháng 1/2011 đến tháng 12/2011.
2.2. Nội dung nghiên cứu
2.2.1. Điều kiện tự nhiên, kinh tế - xã hội tại Công ty Cổ phần giấy Hoàng Văn Thụ
2.2.2. Đánh giá hiệu quả về kinh tế - kỹ thuật – môi trường trong hoạt động sản
xuất sạch hơn
- Đánh giá hiệu quả kinh tế trước và sau khi sản xuất sạch hơn
- Đánh giá hiệu quả kỹ thuật trước và sau khi sản xuất sạch hơn
- Đánh giá hiệu quả môi trường trước và sau khi sản xuất sạch hơn
2.2.3. Đề xuất giải pháp sản xuất sạch hơn trong sản xuất giấy
- Xác định các cơ hội sản xuất sạch hơn trong các khâu của quy trình sản xuất
- Sàng lọc các cơ hội sản xuất sạch hơn và đề xuất các giải pháp có tính khả thi cao.
2.3. Phƣơng pháp nghiên cứu
2.3.1. Phương pháp thu thập và kế thừa số liệu
Phương pháp thu thập: Dựa vào nội dung nghiên cứu, phương pháp thu thập
tài liệu sẽ là tài liệu chính trong quá trình nghiên cứu và hoàn thiện luận văn.
Thu thập các thông tin về vị trí địa lý, điều kiện tự nhiên, điều kiện kinh tế -
xã hội, thu thập các thông tin chung về công ty. Thu thập các tài liệu về sản xuất và
hoạt động kiểm soát môi trường. Những tài liệu thu thập từ nhà máy gồm:
+ Bản đồ thiết kế, sơ đồ cơ cấu tổ chức hành chính của công ty.
+ Báo cáo đánh giá tác động môi trường.
+ Báo cáo tình hình chất lượng và hiệu quả của nguyên nhiên vật liệu sử dụng

24
+ Báo cáo tài chính hàng quý, hàng năm.
+ Báo cáo hoạt động sản xuất của năm.
+ Báo cáo kết quả quan trắc môi trường định kỳ.
+ Báo cáo đánh giá sản xuất công nghiệp sạch hơn.
Thu thập các thông tin có liên quan tới nội dung nghiên cứu bằng việc tìm
hiểu các tài liệu nghiên cứu về ngành công nghiệp giấy Việt Nam và thế giới, các
thông tin về ứng dụng sản xuất sạch hơn trong và ngoài nước. Thu thập thông tin
bằng việc phỏng vấn cán bộ công nhân trong công ty, tìm hiểu quá trình sản xuất.
Phương pháp kế thừa số liệu: Các tài liệu thu thập mang tính chọn lọc và có
tính đại diện cao. Các thông tin thu thập có mức độ tin cậy và chính xác cao, được
cơ quan quản lý và thực hiện có năng lực và chuyên môn kiểm định.
Kế thừa các số liệu liên quan tới nội dung nghiên cứu, được Công ty và cơ
quan quản lý thực hiện cho phép sử dụng.
2.3.2. Phương pháp so sánh
Luận văn với mục đích tập trung vào đánh giá hiệu quả áp dụng sản xuất sạch hơn
đối với nguồn nguyên nhiên liệu, hiệu quả kinh tế và vấn đề môi trường . Các số liệu và
thông tin thu thập được so sánh với nhau, so sánh với những năm trước đó hoặc có thể
so sánh với các quy chuẩn môi trường Việt Nam. Để từ đó thấy được sự hiệu quả và
đánh giá được sơ bộ mức độ ảnh hưởng tới môi trường các dòng thải của công ty.
2.3.3. Phương pháp tính tổng trọng số
Sử dụng phương pháp định lượng này để sàng lọc và sắp xếp các giải pháp
giảm thiểu chất thải. Phương pháp này có thể lượng hoá các tiêu chí quan trọng có
tác động đến việc quản lý chất thải sau đó cho điểm cho từng giải pháp từ 0-10.
Mỗi giải pháp sau đó lại được ước tính theo mỗi tiêu chí với trọng số của mỗi tiêu chí
theo thang đánh giá: Cao (C); trung bình (TB); thấp (T) tương ứng với mức điểm như sau:
C: 8, 9,10 TB: 5, 6, 7 T: 1,2,3,4
Giải pháp có ước tính tổng cộng cao nhất được lựa chọn để tiếp tục xem xét
tính khả thi về kinh tế và kỹ thuật.

25
2.3.4. Phương pháp luận đánh giá sản xuất sạch hơn
Phương pháp này được tiến hành theo 6 bước cụ thể như sau:
- Bước 1: Bắt đầu
+ NV 1: Thành lập đội sản xuất sạch hơn
+ NV 2: Mô tả quá trình sản xuất tổng quát
+ NV 3: Xác định các quá trình gây lãng phí
- Bước 2: Phân tích các bước công nghệ
+ NV4: Lập sơ đồ quy trình công nghệ chi tiết
+ NV 5: Tính toán cân bằng vật chất nguyên vật liệu
+ NV 6: Xác định nguyên nhân gây thải, lãng phí
- Bước 3: Đề xuất cơ hội sản xuất sạch hơn
+ NV 7: Hình thành các cơ hội sản xuất sạch hơn
+ NV 8: Sàng lọc các cơ hội sản xuất sạch hơn
- Bước 4: Lựa chọn các cơ hội sản xuất sạch hơn
+ NV 9: Đánh giá khả thi về kỹ thuật
Dựa vào các yếu tố sau để đánh giá xem giải pháp đưa ra có tốt không như:
chất lượng sản phẩm, công suất, yêu cầu thể tích, thời gian ngừng sản xuất để lắp
đặt, yêu cầu về vận hành bảo dưỡng, khía cạnh an toàn và sức khỏe, định mức…
+ NV 10: Đánh giá khả thi về kinh tế
Thu thập các số liệu về: chi phí đầu tư thiết bị, xây dựng, lắp dặt, đào tạo và
chi phí vận hành ngoài ra còn các khoản tiết kiệm, thu lợi từ việc sử dụng biện pháp.
Lựa chọn 2 tiêu chí để đánh giá tính khả thi về kinh tế đó là giá trị hiện tại
ròng (NPV), thời gian hoàn vốn (IRR).
Sau đó đánh giá NPV nếu NPV > 0 thì giải pháp đầu tư SXSH xem xét mới có
tính khả thi về kinh tế. Đối với IRR phải lớn hơn lãi suất ngân hàng r thì giải pháp
SXSH mới được thực hiện và IRR càng cao thì giải pháp càng dễ chấp nhận.
+NV 11: Đánh giá khả thi về môi trường

26
Căn cứ các chỉ tiêu cải thiện môi trường cần được quan tâm như là: giảm tổng
lượng chất gây ô nhiễm, sử dụng các nguyên liệu thân thiện với môi trường…
+ NV 12: Lựa chọn các cơ hội sản xuất sạch hơn
- Bước 5: Thực hiện các cơ hội sản xuất sạch hơn
+ NV 13: Chuẩn bị thực hiện: lên kế hoạch thực hiện cho các biện pháp được
chọn và đưa ra thứ tự ưu tiên để lần lượt thực hiện.
Đối với các biện pháp có chi phí thấp dễ làm thì tiến hành làm luôn sau khi đã
thông qua Ban gám đốc còn với những dự án đòi hỏi chi phí cao thì phải tiến hành
lập dự án cụ thể, tìm hiểu các Công ty hay Trung tâm uy tín có thể ký kết hợp đồng
để xây dựng cơ sở hạ tầng và so sánh giá của công nghệ định lắp đặt.
+ NV 14: Thực hiện các cơ hội sản xuất sạch hơn
Các cơ hội SXSH chủ yếu được thực hiện ở khâu lựa chọn nguyên liệu đầu vào, khu
vực dự trữ nguyên liệu, sản xuất giấy (giảm tối đa tổn thất, nâng cao chất lượng của sản
phẩm, giảm chi phí và định mức), khu vực phụ trợ (lò hơi cung cấp nhiệt để sấy giấy).
+ NV 15: Theo dõi và đánh giá kết quả
Theo dõi sự tiêu thụ năng lượng, nguyên liệu, hóa chất và mức độ xả thải vào
nguồn thải. Tiến hành thu tập số liệu, phân tích và đánh giá so sánh trước và sau khi
thực hiện giải pháp SXSH từ đó sẽ tính toán được lượng tiết kiệm hàng quý, hàng
năm. Cuối cùng báo cáo lãnh đạo các kết quả đã thực hiện.
- Bước 6: Duy trì sản xuất sạch hơn
2.3.5. Phương trình cân bằng vật chất và năng lượng
Để xác định được khối lượng tổn thất của nguyên liệu, năng lượng, lượng thải và
tính chất của dòng thải tôi tiến hành theo phương pháp dựa vào phương trình cân bằng
vật chất theo kết quả khảo sát thực tế trong quá trình sản xuất từ đầu vào đến đầu ra.
Tiến hành cân nguyên liệu đã được chọn khảo sát phù hợp với sản phẩm khách hàng
yêu cầu sau đó cân qua điện tử rồi đưa vào sản xuất. Cân rác thải phát sinh từ các nguồn
như: tại nghiền thủy lực, sàng phân ly, lọc cát sấy khô tuyệt đối để tính ra tỷ lệ %.

27
Tất cả các loại giấy bỏ tại cặp ép, giấy bỏ tại đầu máy xeo, nan, xé bỏ tại cuộn
lại đều được xác định khối lượng và độ khô tuyệt đối. Tách riêng giấy đầu máy và
giấy nhập kho để tính tỷ lệ thu hoạch được.
Các nguồn phát sinh chất thải, nước thải đều được xác định nồng độ và lưu
lượng từ đó đưa ra được lượng thất thoát và thu hồi lại.
Tổng hợp các số liệu trên tính toán cân bằng theo định luật bảo toàn vật
chất theo phương trình sau:
- Phương trình cân bằng vật chất:
 Vật chất vào = Vật chất ra + Tổn thất
M«i tr-êng tù nhiªn
SX
Rr
p
Rp
G
TT
R
c
Rc
r
Rd
p
Rc
d
Trong đó:
M: Nguyên liệu thô
G: Hàng hóa
Rp: Cặn bã sau sản xuất
Rc: Cặn bã sau tiêu dùng.
Rr
p: Chất thải tuần hoàn sau quá trình sản xuất.
Rd
p: Chất thải ra môi trường sau quá trình sản xuất.
Rr
c: Chất tái tuần hoàn sau khi tiêu dùng.
Rd
c: Chất thải ra môi trường sau khi tiêu dùng.
Theo định luật bảo toàn vật chất và năng lượng ta có:

ĐÁNH GIÁ HIỆU QUẢ ÁP DỤNG SẢN XUẤT SẠCH HƠN TẠI CÔNG TY CỔ PHẦN GIẤY HOÀNG VĂN THỤ - THÁI NGUYÊN.doc

ĐÁNH GIÁ HIỆU QUẢ ÁP DỤNG SẢN XUẤT SẠCH HƠN TẠI CÔNG TY CỔ PHẦN GIẤY HOÀNG VĂN THỤ - THÁI NGUYÊN.doc

Recommended

Recommended

More Related Content

What's hot

What's hot (20)

Similar to ĐÁNH GIÁ HIỆU QUẢ ÁP DỤNG SẢN XUẤT SẠCH HƠN TẠI CÔNG TY CỔ PHẦN GIẤY HOÀNG VĂN THỤ - THÁI NGUYÊN.doc

Similar to ĐÁNH GIÁ HIỆU QUẢ ÁP DỤNG SẢN XUẤT SẠCH HƠN TẠI CÔNG TY CỔ PHẦN GIẤY HOÀNG VĂN THỤ - THÁI NGUYÊN.doc (20)

More from Dịch Vụ Viết Bài Trọn Gói ZALO 0917193864

More from Dịch Vụ Viết Bài Trọn Gói ZALO 0917193864 (20)

Recently uploaded

Recently uploaded (18)

ĐÁNH GIÁ HIỆU QUẢ ÁP DỤNG SẢN XUẤT SẠCH HƠN TẠI CÔNG TY CỔ PHẦN GIẤY HOÀNG VĂN THỤ - THÁI NGUYÊN.doc