Tăng Cường Quản Lý Thu Thuế Doanh Nghiệp Xuất Nhập Khẩu Chi Cục Hải Quan Bắc Hà Nội.

DỊCH VỤ VIẾT THUÊ ĐỀ TÀI TRỌN GÓI ZALO TELEGRAM : 0934 573 149
TẢI FLIE TÀI LIỆU – HOTROTHUCTAP.COM
- 1 -
TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ QUỐC DÂN
CHUYÊN ĐỀ THỰC TẬP
TÊN ĐỀ TÀI: TĂNG CƯỜNG QUẢN LÝ THU THUẾ
DOANH NGHIỆP XUẤT NHẬP KHẨU CHI CỤC HẢI
QUAN BẮC HÀ NỘI
Chuyên ngành: quản trị kinh doanh - Lớp: kinh doanh quốc tế
Khóa: 56 - Hệ: chính quy đại học
HÀ NỘI, NĂM 2023

- 2 -
CHƯƠNG 1: NHỮNG VẤN ĐỀ CƠ BẢN
VỀ QUẢN LÝ THUẾ XUẤT NHẬP KHẨU
CỦA CƠ QUAN HẢI QUAN
1.1 Lý luận về thuế xuất nhập khẩu
1.1.1 Những vấn đề cơ bản về thuế xuất khẩu, thuế nhập khẩu
1.1.2.1 Khái niệm, vai trò của thuế xuất nhập khẩu
Thuế là phạm trù lịch sử xuất hiện cùng sự ra đời của nhà nước. Mỗi nhà
nước ở giai đoạn lich sử có bản chất, chức năng, nhiệm vụ khác nhau. Tuy nhiên để
duy trì sự tồn tại của mình, nhà nước cần có nguồn tài chính để chỉ tiêu: bao gồm
duy trì hoạt động của bộ máy nhà nước, thực hiện các chức năng của nhà nước như
quốc phòng, an ninh, đầu tư xây dụng cơ sớ hạ tầng… Chỉnh vì vậy thuế xuất hiện
với tư cách là một nguồn tài chính đáp ứng nhu cầu chỉ tiêu của nhà nước
Về quan hệ nhà nước và thuế, Mác đã viết “Thuế là cơ sở kinh tế của bộ
máy nhà nước, là thú đoạn cơ bản để kho bạc thu được tiền hay sản vật mà người
dân phải đóng góp để dùng vào mọi chỉ tiêu của nhà nước “.

- 3 -
Khái niệm thuế có nhiều các quan điểm khác nhau, căn cứ trên các tiêu chỉ
khác nhau, dựa trên bản chất của nhà nước hay cách thức mà nhà nước sử dụng.
Tuy nhiên, có một định nghĩa tống quát về thuế như sau: Thuế là khoản đóng góp
mang tính bắt buộc chung do Luật quy định với các tố chức và cá nhân trong xã hội
nộp cho nhà nước bằng một phần thu nhập của mình nhằm tập trung một bộ phận
quyền lực, của cải xã hội vào ngân sách nhà nước để đáp ứng như cầu chỉ tiêu của
nhà nước thích ứng với từng giai đoạn phát triển của đời sống kinh tế xã hội.
Khi sản xuất hàng hoá ngày càng phát triển, dẫn đến các quan hệ mua bán
trao đổi hàng hoá giữa các quốc gia diễn ra ngày càng tăng. Mỗi một quốc gia độc
lập có chủ quyền đều sử dụng một loại thuế thu vào hàng hoá xuất khấu, nhập khẩu
qua cửa khẩu, biên giới nước mình. Thuế này được gọi chung là thuế quan (Custom
duty).
Thuế quan là khoản tiền tệ mà người chủ hàng hóa xuất khẩu, nhập khẩu
hoặc quá cảnh nộp cho hải quan là cơ quan đại diện nước sở tại. Theo quan niệm
của các nhà xuất nhập khẩu thì thuế quan được xem như một loại chi phí vận
chuyển. Nếu việc đánh thuế quan bằng hoặc lớn hơn chênh lệch giá giữa hai thị
trường của hai nước thì sẽ không có việc vận chuyển hàng hóa từ nước xuất khẩu
sang nước nhập khẩu.
Thuế quan có thể phân làm ba loại: thuế quan xuất khẩu, thuế quan nhập khẩu và
thuế quan quá cảnh. Thuế quan quá cảnh được áp dụng với các quốc gia có điều
kiện vị trí đặc biệt thực hiện các nghiệp vụ trung chuyển hàng hóa (tái xuất khẩu và
chuyển khẩu).
Thuế quan ở Việt Nam có tên gọi là thuế xuất khẩu, thuế nhập khẩu. Thuế
xuất khẩu là thuế đánh trên hàng hóa xuất khẩu qua biên giới quốc gia, thuế nhập

- 4 -
khẩu là thuế đánh trên hàng hóa nhập khẩu từ thị trường nước ngoài vào thị trường
trong nước. Đồng thời, thuế xuất khẩu, thuế nhập khẩu là loại thuế gián thu đánh
vào người tiêu dùng hàng hóa cuối cùng.
Như vậy thuế xuất khẩu, thuế nhập khẩu là loại thuế gián thu đánh vào
những hàng hóa được phép xuất khẩu , nhập khẩu qua biên giới Việt Nam kể cả thị
trường trong nước vào khu phi thuế quan và từ khu phi thuế quan vào thị trường
trong nước.
Ngày nay, tự do hóa thương mại là vấn đề cấp thiết của các quốc gia trên
toàn thế giới, hệ quả của nó là vấn để khu vực hóa và toàn cầu hóa nền kinh tế. Do
đó, hội nhập kinh tế quốc tế là vấn đề tất yếu khách quan đòi hỏi sự thích nghi của
tất cả các quốc gia nhằm đạt mục tiêu tăng trưởng và thịnh vượng.
Tại Việt Nam, từ khi thực hiện đường lối kinh tế mở cửa và chủ động hội
nhập kinh tế thế giới, hệ thống thuế đã thực hiện qua các giai đoạn cải cách nhằm
đáp ứng như cầu phát triển. Trong số đó, thuế xuất khẩu, thuế nhập khẩu từ khi
chính thức được ban hành năm 1951 đã qua nhiều lần sửa đổi, bổ sung. Trong hoàn
cảnh Việt Nam là thành viên của ASEAN, khu vực mậu dịch tự do ASEAN
AFTA), gia nhập diễn đàn kinh tế châu Á- Thái Bình Dương (APEC), kí kết hiệp
định tự do thương mại với Hoa Kì, gia nhập tổ chức thương mại thế giới, thuế xuất
khẩu, thuế nhập khẩu cũng mang những đặc điểm nhằm mục đích tự do hóa, đặc
biệt thông qua việc giảm cơ bản mặt bằng thuế quan, nhất là giảm mức thuế suất
cao đối với hàng nhập khẩu. Đây là yếu tố quan trọng của thương mại quốc tế.
Xuất phát với bản chất là một loại thuế nói chung, đồng thời là một loại thuế
đặc thù gắn với thương mại quốc tế, thuế xuất khẩu, thuế nhập khẩu có các vai trò
sau:

- 5 -
Thứ nhất, với tư cách là một loại thuế, thuế xuất khẩu, thuế nhập khẩu mang
lại nguồn thu, huy động nguồn lực tài chính cho ngân sách nhà nước. Đối với thuế
nhập khẩu ở mức cao vừa bảo hộ sản xuất trong nước, vừa đóng góp đáng kể cho
ngân sách nhà nước. Nếu thuế nhập khẩu ở mức thấp, số thu cho ngân sách nhà
nước sẽ thấp hoặc không đáng kể nhưng có ý nghĩa khuyến khích nhập khẩu (đặc
biệt với mặt hàng công nghệ cao hoặc tư liệu sản xuất), thu ngân sách nhà nước
tăng lên ở khâu tiêu thụ sản phẩm bằng các loại thuế nội địa. Còn đối với thuế xuất
khẩu mà cao sẽ tăng nguồn thu cho ngân sách nhà nước nhưng sẽ hạn chế hoạt
động xuất khẩu. Ngược lại nếu thuế xuất khẩu thấp sẽ khuyến khích hoạt động xuất
khẩu và tăng nguồn thu ngân sách nhà nước bằng các loại thuế nội địa.
Thứ hai, thuế xuất khẩu, thuế nhập khẩu thực hiện điều tiết ngoại thương.
Thông qua thuế xuất khẩu, thuế nhập khẩu nhà nước kiểm soát được số lượng hàng
hóa ra vào thị trường trong nước, từ đó kết hợp với các chính sách ngoại thương
thích hợp để có biện pháp xử lý kịp thời nhằm tăng cường hoặc hạn chế hàng hóa
ra vào thị trường trong nước, nâng cao hiệu quả hoạt động xuất nhập khẩu. Thuế
xuất khẩu, thuế nhập khẩu cấu thành trong giá cả hàng hoá, làm tăng giá hàng hoá,
do đó có tác dụng điều tiết xuất khẩu, nhập khẩu và hướng dẫn tiêu dùng; bởi vì
lượng hàng hoá xuất khẩu hay nhập khẩu phụ thuộc vào sức tiêu thụ hàng hoá, yếu
tố này lại phụ thuộc vào giá cả. Giá cả hàng hoá cao hay thấp sẽ quyết định việc
giảm hoặc tăng sức cạnh tranh của hàng hoá đó trên thị trường. Thông qua thuế
xuất khẩu, thuế nhập khẩu nhà nước điều tiết việc xuất khẩu, nhập khẩu hàng hoá.
Hơn nữa, thuế xuất khẩu, thuế nhập khẩu sẽ hạn chế việc tiêu dùng hàng hoá xa xỉ
hoặc các loại hàng hoá không được khuyến khích sử dụng như thuốc là, rượu, bia...
Cho đến nay, thuế quan nhập khẩu là một công cụ được sử dụng rộng rãi
nhất trong chính sách thương mại quốc tế. Phân tích tác động của thuế xuất khẩu,

- 6 -
thuế nhập khẩu tới cân bằng cung cầu hàng hóa trên thị trường là một cơ sở quan
trọng để nhà nước xây dụng chính sách và quản lý thuế xuất khẩu, thuế nhập khẩu
hiệu quả. Đối với một ngành và một nước nhỏ, khi một quốc gia đánh thuế nhập
khẩu không ảnh hưởng đến giá cả thế giới. Phân tích cân bằng của thuế quan chỉ ra
rằng:
Thông thường thuế nhập khẩu tăng dẫn đến giá nội địa của hàng nhập khẩu
tăng cao, làm cho mức tiêu dùng nội địa giảm di, sản xuất trong nước tăng lên và
khối lượng hàng hóa xuất nhập khẩu giảm bớt
Bằng việc đánh thuế, chính phủ là người nhận được khoản thuế thu về
Có sự phân phối lại thu nhập từ người tiêu dùng sản phẩm nội địa (vì phải
mua với mức giá cao hơn) sang người sản xuất trong nước (vì nhận được mức giá
hàng hóa nhập khẩu vào Việt Nam; thuế chống trợ cấp đối với hàng hóa được trợ
cấp nhập khẩu vào Việt Nam theo quy dinh của pháp luật về chống trợ cấp hàng
hóa nhập khẩu vào Việt Nam; thuế chống phân biệt đối xử đối với hàng hóa được
nhập khẩu vào Việt Nam có xuất xứ từ nước. nhóm nước hoặc vùng lãnh thổ mà ở
đó có sự phân biệt đối xử về thuế nhập khẩu hoặc có biện pháp phân biệt đối xử
khác theo quy định của pháp luật về đối xử tối huệ quốc và đối xử quốc gia trong
thương mại quốc tế.
1.1.1.2 Đặc điểm thuế xuất khẩu, thuế nhập khẩu
Thuế xuất nhập khẩu đánh trên trị giá tính thuế của hàng hóa, bao gồm nhiều
mức thuế xuất khác nhau cho các mặt hàng khác nhau. Mức thuế suất của các mặt
hàng được quy định trong mã HS của hàng hóa, phù hợp biểu HS quốc tế. Khác với
một số loại thuế khác, thuế xuất khẩu, thuế nhập khẩu chịu chi phối bởi các yếu tổ

- 7 -
quốc tế nhất. Là loại thuế gián thu, thuế xuất nhập khẩu có các đặc điểm sau:
Một là, thuế xuất khẩu, thuế nhập khẩu là một yếu tố cấu thành trong giá cả
của hàng hóa xuất khẩu, nhập khẩu. Người nộp thuế là người thực hiện hoạt động
xuất khẩu, nhập khẩu hàng hóa. Người chịu thuế là người tiêu dùng cuối cùng. Việc
tăng giảm thuế xuất khẩu, nhập khẩu sẽ tác động đến giá cả hàng hóa xuất khẩu,
nhập khẩu từ đó sẽ tác động đến cung cầu mặt hàng đó tại thị trường nội địa.
Hai là, thuế xuất khẩu, thuế nhập khẩu là công cụ quan trọng để nhà nước
thực hiện kiểm soát hoạt động ngoại thương thông qua việc kê khai, kiểm tra, tính
thuế đối với hàng hóa xuất khẩu, nhập khẩu. Việc đánh thuế xuất khẩu, nhập khẩu
thường căn cứ vào giá trị và chủng loại hàng hóa xuất khẩu, nhập khẩu. Giá trị
hàng hóa được xác định là căn cứ tính thuế xuất khẩu, nhập khẩu là giá trị cuối
cùng của hàng hóa tại cửa khẩu xuất (đối với thuế xuất khẩu) và giá trị của hàng
hóa tại cửa khẩu nhập đầu tiên (đối với thuế nhập khẩu). Giá trị tính thuế xuất
khẩu, nhập khẩu phải phản ánh khách quan trung thực giá trị giao dịch thực tế của
hàng hóa xuất khẩu, nhập khẩu.
Ba là, thuế xuất khẩu, nhập khẩu chịu ảnh hưởng trực tiếp của các yếu tổ
quốc tế, sự biến động kinh tế thế giới, xu hướng thương mại quốc tế. Do đó chính
sách thuế xuất khẩu, thuế nhập khẩu phải có tính linh hoạt cao , phải có sự thay đổi
phù hợp tùy theo biến động của kinh tế thế giới và thương mại quốc tế. Ngoài ra
chính sách thuế xuất khẩu, thuế nhập khẩu còn phải đảm bảo phù hợp với hiệp
định, cam kết quốc tế mà mỗi quốc gia kí kết tham gia.
1.1.1.3 Cách tính thuế xuất nhập khẩu
Thuế xuất khẩu, thuế nhập khẩu là thuế quan có thế được tính với nhiều hình

- 8 -
thức khác nhau. Chẳng hạn thuế quan nhập khẩu có thể được tỉnh như sau:
Thuế tỉnh theo một đơn vị vật chất hàng hóa nhập khẩu. Đây là hình thức
thuế đơn giản nhất, dễ tính toàn vì nó không phụ thuộc vào giá cả hàng hóa thường
có biến động:
Pl = P0 + T
Trong đó:
PO là hàng hóa trước thuế nhập khẩu
T là thuế tỉnh theo đơn vị hàng hóa
P1 là giả cả hàng hóa sau thuế nhập khẩu
Ưu điểm: ưu điểm là dễ tính toán, để áp thuế và ngăn chặn được hiện tượng
lập hóa đơn giá, gian lận thuế
Nhược điểm: Dễ bị xói mòn bởi lạm phát; đồng thời thường là thuế nặng,
gây ra gánh nặng thuế cho người dân nghèo nhiều hơn ( không công bằng theo
chiều dọc)
+ Thuế tỉnh theo giá trị hàng hóa là mức thuế tỷ lệ phần trăm của mức giá
hàng hóa trả cho nhà xuất khẩu ngoại quốc
P1 = P0( l+t )
Trong đó: P0 là giả cả hàng hóa trước thuế nhập khẩu
Pl là giả cả hàng hóa sau thuế nhập khẩu
t là tỷ lệ phần trăm thuế đánh vào hàng hóa
Ưu điểm: ưu điểm của loại thuế này là không bị xói mòn bởi yếu tố lạm phát

- 9 -
hay mất giá của đồng tiền, đồng thời thuế suất để điều chỉnh thuận lợi cho liên kết
kinh tế quốc tế
Nhược điểm: Nhược điểm là dễ dẫn đến khai man giá trị tính thuế nhằm trục
lợi phi pháp về thuế
Thuế hỗn hợp là thuế vừa tỉnh theo một tỷ lệ phần trăm so với giá trị hàng
hóa vừa công với mức thuế tỉnh theo một đơn vị vật chất hàng hóa. Có trường hợp
thuế xuất khẩu, thuế nhập khẩu tỉnh theo tỷ lệ phần trăm của mức giá hàng hóa
trong nước Pl chứ không tính theo Po. Có thể dùng phép tính số học chuyển hóa hai
hình thức thuế nói trên
1.1.1.4 Nguyên tắc xây dựng hệ thống thuế xuất nhập khẩu
Như các sắc thuế khác, nhà nước sử dụng thuế xuất nhập khẩu để thực hiện
các mục tiêu của mình. Có hai quan điểm về việc thực hiện chính sách thuế như
sau:
Quan điểm thứ nhất cho rằng xây dựng chính sách thuế sao cho thu được
nhiều thuế nhất: "Thu thuế như việc vặt lông con ngỗng sao cho thu được nhiều
lông nhất mà con ngỗng kêu ít nhất”. Quan điểm này được xây dụng trên cơ sở việc
thu được thuế cao sẽ tạo điều kiện cho nhà nước thực hiện tốt các chức năng kinh
tế, an sinh xã hội và quốc phòng, từ đó tăng trường kinh tế. Tuy nhiên quan điếm
khác cho rằng việc thu thuế phải đảm bảo tạo điểu kiện cho phát triền ổn định và
hiệu quả của nền kinh tế. Hai quan điểm trên mâu thuẫn nhau về giới hạn nguồn lực
của quốc gia. Nếu thu thuế quả cao sẽ tạo ra nguồn thu cho nhà nước ở hiện tại,
nhưng sẽ tạo ra gắng nặng thuế cho người dân. Tuy nhiên với nỗ lực của mình, nhà
nước sẽ dùng tiền thuế này để phát triển kinh tế, ổn định đời sống. Theo quan điếm

- 10 -
còn lại, nhà nước sẽ thu thuế ở một mức thấp hơn, tạo điều kiện cho các thành phần
kinh tế phát triển. Khi đó nhà nước sẽ thu được mức thuế cao trong tương lai. Dẫu
vậy cà hai quan điểm trên vẫn có những ưu thế riêng của mình. Vận dụng quan
điểm đó, hệ thống thuế xuất nhập khẩu của nước ta xây dựng nhằm đảm bảo phát
triển ổn định kinh tế, phù hợp với các cam kết quốc tế đồng thời mang lại lợi ích
lớn nhất cho nhà nước. Hệ thống thuế xuất nhập khẩu phải đáp ứng các tiêu chí sau:
+ Tính hiệu quả kinh tế: Chính sách thuế ban hành được áp dụng với quy mô
rộng rãi, trên phạm vi toàn quốc, ảnh hưởng đến mọi thành phần kinh tế. Chính vì
vậy chính sách thuế phải tính đến tính hiệu quả kinh tế sao cho phát huy tối đa các
tiềm lực trong nước, giải phóng năng lực sản xuất của xã hội. Đối với thuế xuất
nhập khẩu, tỉnh hiệu quả kinh tế ở đây thể hiện giảm bớt và hạn chế tối đa các chỉ
phí bảo hộ. Khi nhà nước thực hiện chính sách thuế nhập khẩu cao, nghĩa là thể
hiện quan điểm bảo hộ với ngành sản xuất đó. Việc này sẽ giúp các doanh nghiệp
trong ngành hạn chế sức ép cạnh tranh tạo điều kiện để vươn lên. Tuy nhiên việc
này gây ra tác dụng phụ là sự ỷ lại, chậm cải tiến công nghệ và nâng cao sức cạnh
tranh của doanh nghiệp. Khi đó người tiêu dùng sẽ phải mua hàng hóa với giả cao,
lợi ích tiêu dùng bị giảm, đồng thời giảm năng lực sản xuất xã hội của nền kinh tế.
Do vậy, chính sách thuế xuất nhập khẩu phải đàm bảo hạn chế các tiêu cực từ chi
phí bảo hộ và kích thích sản xuất trong các nước phát triển
+ Tính đơn giản, minh bạch: Tính đơn giản của chính sách thuế thể hiện sự
chi tiết và cụ thể các nội dung, mà người xem có thể dễ dàng theo dõi. Tính đơn
giản là một tiêu chỉ quan trọng của chính sách thuế. Trước hết là giảm chi phi quản
lý thuế của cơ quan thu thuế. Đó là tiền lương, các khoản trợ cấp thu đòi nợ thuế,
chi phí do phải hướng dẫn kê khai, thu nộp thuế. Các thủ tục đơn giản, cán bộ thực
hiện sẽ thuận tiện và đỡ tốn công sức hơn. số lượng biên chế ít hơn. Tiếp theo dó là

- 11 -
tiết kiệm chi phi vận hành của hệ thông, sự phối hợp của cúc cơ quan ban ngành.
Sự đơn giản của hệ thống thuế xuất nhập khẩu tạo điều kiện thông quan hàng hóa
được thuận lợi, tránh cho doanh nghiệp cúc chi phí về bảo quản hàng hóa, chi phí
lưu kho lưu bãi. Thủ tục đơn giản sẽ tiết kiệm chi phí đi lại, thời gian cho doanh
nghiệp và việc chấp hành pháp luật về thuế được dễ dàng.
+ Tính công bằng: Sự công bằng được thể hiện ở công bằng dọc và công
bằng ngang. Công bàng theo chiều ngang nghĩa là những người có thu nhập như
nhau sẽ chịu mức thuế như nhau. Công hàng theo chiều dọc đảm bảo sự bình đẳng
trong phân phối, nghĩa là người thu nhập cao sẽ chịu mức thuế cao hơn so với
người thu nhập thấp hơn. Trong hệ thông thuế xuất khẩu, thuế nhập khẩu cũng vậy,
các mặt hàng thiết yếu. hàng tiêu dùng đơn giản được đông đảo tầng lớp dân cư sử
dụng sẽ chịu mức thuế thấp hơn so với các hàng hóa xa xỉ, đắt tiền. Xây dựng mức
thuế suất của hệ thống thuế cũng còn đáp ứng yêu cầu về tính công bảng này
Tỉnh linh hoạt: trong bối cảnh thương mại quốc tế, tự do hóa toàn cầu, việc
các quốc gia phải linh hoạt thay đổi chính sách của mình để đáp ứng các yêu cầu
của hộì nhập là tất yếu. Do vậy, trong hệ thống thuế xuất khẩu, thuế nhập khẩu
cũng vậy, cần phải đảm bảo yêu cầu linh hoạt có thể dễ dàng điều chỉnh như khung
thuế suất để đảm bảo quá trình hội nhập kinh tế quốc tế.
Như vậy, chính sách thuế xuất khẩu, thuế nhập khẩu xây dựng dựa trên rất
nhiều các tiêu chí. Các tiêu chỉ này vừa mâu thuẫn, vừa thông nhất trong một sắc
thuế hoàn chính nhằm đáp ứng các yêu cầu đặt ra
Chính sách thuế xuất khẩu, thuế nhập khẩu được thiết lập chịu tác động của
các quy định luật pháp, các quan hệ thương mại quốc tế, diễn biến kinh tế thế giới,
các cam kết quốc tế mà Việt Nam tham gia. Để đạt được các mục tiêu trên, thuế

- 12 -
xuất khẩu, thuế nhập khẩu phải tuân thủ các nguyên tắc sau:
Thứ nhất, thuế xuất khẩu, nhập khẩu chỉ đánh vào hàng hóa thực sự xuất
khẩu, nhập khẩu. Hàng hóa thực sự xuất khẩu là hàng hóa mà ra khỏi biên giới
quốc gia và được tiêu dùng ở nước ngoài (bao gồm xuất khẩu và được tiêu dùng, sử
dụng ở khu chế xuất). Hàng hóa nhập khẩu thực sự là hàng hóa được nhập qua biên
giới quốc gia và được tiêu dùng tại nội địa (bao gồm cả nhập khẩu từ khu chế xuất
vào nội địa). Vì vậy thường không đánh thuế xuất khẩu, nhập khẩu vào hàng hóa
quá cảnh hoặc mượn đường qua cửa khấu, biên giới quốc gia, hàng hóa đưa từ
nước ngoài vào khu chế xuất.
Thứ hai, cần phân biệt theo thị trường và các cam kết song phương và đa
phương. Các quốc gia khi thiết lập chính sách xuất khẩu, nhập khẩu phải đảm bảo
sự phù hợp giữa chính sách xuất khấu, nhập khẩu với các thông lệ thương mại và
các cam kết quốc tế mà mỗi quốc gia đã kí kết và tham gia. Theo đó với các hàng
hóa nhập khấu từ thị trường phổ thông (khu vức không có các cam kết quốc tế) thì
áp dụng mức thuế suất phổ thông; đối với các khu vực có các cam kết tối huệ quốc
(MFN) thì áp dụng mức thuế suất ưu đãi, với khu vực thị trường ưu đãi đặc biệt thì
áp dụng mức thuế suất ưu đãi đặc biệt.
Thứ ba, cần căn cứ vào lợi thế so sánh thương mại của các mặt hàng sản
xuất trong nước và yêu cầu bảo hộ của từng loại hàng hóa, khu vực thị trường để áp
dụng biểu thuế phù hợp. Thông thường với các mặt hàng có lợi thế so sánh tương
đối thấp hoặc tính cạnh tranh kém, nhà nước sẽ xây dụng biểu thuế suất cao nhằm
bảo hộ sản xuất trong nước với mặt hàng đó và ngược lại. Biểu thuế nhập khẩu phải
chi tiết, cụ thể với từng mặt hàng cũng như tính năng và công dụng của nó. Đồng
thời khi bối cảnh kinh tế thể giới thay đổi thì chính sách thuế xuất khẩu, thuế nhập

- 13 -
khẩu cũng phải thay đổi cho phù hợp. Điều đó đòi hỏi xây dựng chính sách thuế
xuất khẩu, thuế nhập khẩu phải linh hoạt cao.
Thứ tư, chính sách thuế xuất khẩu, thuế nhập khẩu phải tuân thủ theo các
quy định và thông lệ quốc tế về phân loại bảng mã hàng hóa và giá tính thuế để
đảm bảo sự hài hòa trong chính sách thuế của quốc gia
1.1.2 Quản lý thuế xuất khẩu, thuế nhập khẩu của cơ quan Hải quan
1.1.2.1 Khái niệm quản lý thuế xuất khẩu, thuế nhập khẩu
Tại Việt Nam, bộ máy quản lý thuế được tổ chức thống nhất từ trung ương
đến địa phương và chịu trách nhiệm quản lý trong phạm vi cả nước tất cả các loại
phí, lệ phí của ngân sách nhà nước, các loại thu từ hoạt động xuất nhập khẩu do
ngành hải quan quản lý. Bộ máy quản lý thuế được tổ chức theo ngành dọc. Quản
lý thuế từ hoạt động xuất nhập khẩu bao gồm: chính phủ, bộ tài chính, tổng cục hải
quan, cục hải quan và đến chi cục hải quan.
Quản lý thuế nói chung là những biện pháp nghiệp vụ do cơ quan có chức
năng thực hiện bao gồm: Lập kế hoạch thu, tổ chức thu thuế, kiểm tra, thanh tra, xử
phạt vi phạm nhằm đảm bảo thu thuế kịp thời và đúng luật. Quản lý thuế xuất nhập
khẩu là quản lý thuế do phát sinh từ hoạt động xuất nhập khẩu do tổng cục thuế,
kho bạc nhà nước và tổng cục hải quan tiến hành, trong đó hải quan là cơ quan
quản lý trực tiếp. Ngày nay vai trò của thuế ngày càng nâng cao, vì vậy bộ máy
quản lý thuế phải ngày hoàn thiện hơn, chuyên nghiệp hơn, hợp tác với đối tượng
nộp thuế, giúp người nộp thuế thấy được quyền và nghĩa vụ công dân của mình.
Quản lý nhà nước về thuế xuất nhập khấu của cơ quan hải quan bao gồm:

- 14 -
Tổng cục hải quan có trách nhiệm quy định thủ tục khai báo, kiếm hoá, tính
thuế, nộp thuế đối với hàng hoá xuất khấu, nhập khấu và tổ chức thực hiện việc thu
thuế thống nhất trong toàn ngành hải quan. Hải quan tỉnh, thành phố và hải quan
cửa khấu có trách nhiệm thực hiện đúng quy định về thủ tục đăng kí tờ khai hàng
khi tổ chức, cá nhân có hàng hoá xuất khẩu, nhập khẩu cung cấp đủ các chứng từ
hợp lệ để tính thuế, tính đúng số thuế mà tổ chức, cá nhân phải nộp thuế, đảm bảo
thuận lợi cho tổ chức, cá nhân thực hiện nghĩa vụ nộp thuế. Cơ quan hải quan có
trách nhiệm hướng dẫn đối tượng nộp thuế thực hiện chế độ đăng ký kê khai, nộp
thuế theo đúng quy định của luật thuế xuất khẩu, thuế nhập khẩu và các văn bản
hướng dẫn thi hành. Để đáp ứng nghiệp vụ hướng dẫn khai thuế cho đối tượng nộp
thuế, đồng thời làm thủ tục hải quan, cơ quan hải quan cẩn bố trí cán bộ tiếp nhận
và làm thủ tục đăng ký tờ khai hàng hoá cho đối tượng nộp thuế xuất khấu, thuế
nhập khẩu đảm bảo nhanh chóng, kịp thời. Ngoài ra, nghiệp vụ hải quan bao gồm
việc tiến hành kiểm hoá đối với lô hàng xuất khẩu hoặc nhập khẩu theo đúng với tờ
khai hàng hoá của đối tượng đảm bảo tránh gian lận về thuế và gian lận thương mại
nhằm hỗ trợ cho công tác thực hiện làm thủ tục hải quan. Trong một số trường hợp
cần thiết, tiến hành giám định hàng hoá xuất khẩu, nhập khẩu theo quy định của
pháp luật.
Nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động của hải quan, tạo thuận lợi cho doanh
nghiệp về thời gian, chi phí đi lại, luật hải quan yêu cầu trong thời hạn 8 giờ làm
việc, kể từ khi đăng ký tờ khai hàng hoá xuất khẩu, nhập khẩu, cơ quan hải quan
phải thông báo chính thức cho đối tượng nộp thuế số thuế phải nộp và thời bạn phải
nộp xong thuế là trong 15 ngày, 30 ngày hoặc 90 ngày tuỳ theo từng trường hợp.
Đối với một số mặt hàng có số lượng nhập khẩu lớn hoặc phải có giám định phức
tạp thì thời hạn thông báo thuế có thể được kéo dài nhưng không quá 3 ngày làm

- 15 -
việc. Đồng thời song song quá trình tính thuế, thu thuế, cơ quan hải quan cũng có
trách nhiệm kiểm tra, thanh tra việc kê khai nộp thuế, hoàn thuế của đối tượng nộp
thuế để đảm bảo thực hiện đúng quy định của pháp luật, xử lý vi phạm hành chính
về thuế và giải quyết khiếu nại về thuế, yêu cầu đối tượng nộp thuế cung cấp số
sách kế toán, hoá đơn, chứng từ và hồ sơ, tài liệu khác có liên quan đến việc tính
thuế và nộp thuế, và lưu giữ và sử dụng số liệu, tài liệu mà đối tượng nộp thuế và
đối tượng khác cung cấp theo quy định của pháp luật. Ngoài ra cơ quan hải quan
cần tiến hành chặt chẽ việc phối hợp với cục thuế tỉnh, thành phố trực thuộc trung
ương và các cơ quan nhà nước có liên quan trong việc thu thuế xuất khẩu, thuế
nhập khẩu nhằm đảm bảo cho việc thu thuế xuất khẩu, thuế nhập khẩu hoàn thành
chỉ tiêu, kế hoạch được giao; đồng thời góp phần đấu tranh phòng chống buôn lậu
và gian lận thương mại.
1.1.2.2 Sự cần thiết quản lý thuế xuất khẩu, thuế nhập khẩu
Quản lý thuế xuất nhập khẩu nhằm
Thứ nhất, đảm báo kế hoạch thu thuế đầy đủ, kịp thời và đúng luật nhằm tài
trợ cho những chỉ tiêu công của nhà nước, đồng thời thực hiện chức năng nhiệm vụ
đẳ ra của nhà nước. Quản lý thuế đảm báo đối tượng nộp thuế đầy đủ, sự tuân thủ
của cán bộ thuế trong quy trình nghiệp vụ thu thuế, tránh các gian lận thuế xảy ra,
tránh các sai sót dẫn đến thất thoát nguồn thuế cho nhà nước để đảm bảo thu thuế
được kịp thời và đầy đủ.
Thứ hai, quản lý thuế nhằm nâng cao trách nhiệm, nhận thức của cán bộ thuế
cũng như người nộp thuế. Cán bộ thuế phải có trách nhiệm giúp người nộp thuế
hiểu rõ hơn về quyền và nghĩa vụ của mình thông qua công tác tuyên truyền, tư
vấn, giải thích... Vấn đề người nộp thuế chưa nhận thức đúng về thuế là nguyên

- 16 -
nhân cơ bản dẫn đến tình trạng thất thu thuế và gian lận thuế.
Thứ ba, cả cơ quan hải quan và đối tượng nộp thuế phải tuân thủ, tôn trọng
pháp luật về thuế nói riêng và hệ thống pháp luật nói chung, cả cơ quan hải quan và
người nộp thuế đều bị chi phối bởi luật quản lý thuế, luật hải quan và luật thuế xuất
nhập khẩu. Các yêu cầu về quản lý thuế đã được luật hóa và bắt buộc các chủ thể bị
điều tiết bởi luật cần nghiêm chỉnh tuân thủ và chấp hành. Nếu người nộp thuế
không nộp đầy đủ thuế, cố ý chây ỳ nợ thuế hoặc trốn thuế đều phải chịu trách
nhiệm trước pháp luật. Với cơ quan hải quan chịu trách nhiệm quản lý nhà nước về
thu thuế, cần tuân thủ các nội dung mà luật đã quy định.
Thứ tư, quản lý thuế xuất khẩu, nhập khẩu nhằm giải quyết các nợ đọng về
thuế bằng các biện pháp đôn đốc thuế và các biện pháp cưỡng chế, cơ quan có thể
thu hồi nợ đọng thuế của các doanh nghiệp. Việc thu đòi nợ động thuế được thực
hiện theo sự hướng dẫn của luật thuế, quy trình thu đòi nợ đọng thuế.
Thứ năm, nhằm đáp ứng các yêu cầu hội nhập kinh tế quốc tế. Ví dụ khi Việt
Nam gia nhập WTO, cần tuân thủ các quy định của WTO về quản lý thuế, bao gồm
về thuế suất, trị giá tính thuế hay các biện pháp tự vệ được phép áp dụng trong
thương mại quốc tế
1.1.2.3 Nguyên tắc quản lý thuế xuất khẩu, thuế nhập khẩu
Nhằm quản lý có hiệu quả và đạt được các mục tiêu để ra, quản lý thuế xuất
nhập khẩu cũng phải tuân thủ một số nguyên tắc:
Thứ nhất, quản lý thuế đối với hàng hoá xuất khẩu, nhập khẩu phải đảm bảo
công khai, minh bạch, bình đẳng; bảo đảm quyền và lợi ích hợp pháp của người
nộp thuế; trên cơ sở đánh giá quá trình chấp hành pháp luật thuế của người nộp

- 17 -
thuế; có ưu tiên và tạo thuận lợi đối với người nộp thuế thuộc đối tượng chấp hành
tốt pháp luật thuế.
Thứ hai, người nộp thuế chấp hành tốt pháp luật thuế là chủ hàng chấp hành
tốt pháp luật hải quan và không còn nợ tiền thuế quá hạn, không còn nợ tiền phạt
chậm nộp thuế tại thời điểm đăng ký tờ khai hải quan. Nguyên tắc này được xác
định để phân loại đối tượng nộp thuế, từ đó có các ưu đãi về thời hạn nộp thuế hoặc
mức độ kiểm tra thực tế hàng hóa khác nhau.
Thứ ba, chủ hàng chấp hành tốt pháp luật về hải quan thực hiện theo hướng
dẫn tại Thông tư của Bộ Tài chính hướng dẫn về thủ tục hải quan, kiểm tra, giám
sát hải quan.
1.1.2.4 Nội dung quản lý thuế xuất khẩu, thuế nhập khẩu
Căn cứ theo điều 3 luật quản lý thuế và luật thuế xuất khẩu, nhập khẩu năm
2005, quản lý thuế xuất nhập khẩu bao gồm một số nội dung chủ yếu sau:
a/ Quản lý thông tin người nộp thuế xuất khẩu, thuế nhập khẩu:
Quản lý thông tin người nộp thuế được thông qua việc đăng ký thuế của các
doanh nghiệp. Đăng kí thuế là việc là việc người kê khai những thông tin của người
nộp thuế theo mẫu quy định và nộp tờ khai cho cơ quan quản lý thuế để bắt đầu
thực hiện nghĩa vụ nộp thuế với nhà nước theo các quy định của pháp luật. Tổng
cục thuế và cơ quan nhà nước có trách nhiệm, bao gồm cả cơ quan hải quan quản lý
về đăng ký thuế và cấp mã số thuế. Người nộp thuế phải cung cấp các thông tin về
địa chỉ, điện thoại, thông tin liên lạc, trụ sở công ty... Người nộp thuế thực hiện đầy
đủ thủ tục và hồ sơ đăng kí thuế sẽ được cơ quan thuế cấp “Giấy chứng nhận đăng
kí thuế” chậm nhất không quá 5 ngày làm việc đối với các hồ sơ đăng kí nộp trực

- 18 -
tiếp tại cục thuế và 10 ngày đối với hồ sơ nộp trực tiếp tại các chi cục thuế, tính từ
ngày nhận được đầy đủ hồ sơ đăng kí thuế
Cấp mã số thuế: Mã số thuế được cấu trúc là một dãy số được chia thành các
như sau:
N1 N2 N3 N4 N5 N6 N7 N8 N9 N10 N11 N12 N13
Trong đó:
N1 N2 là số phân khoảng tỉnh cấp mã số thuế được quy định theo danh mục
mã phân khoảng tỉnh. N3 N4 N5 N6 N7 N8 N9; được đánh số theo thứ tự từ
0000001 đến 9999999. Chữ số…N10 là chữ số kiểm tra. Mười chữ số từ N1 đến
N10 được cấp cho người nộp thuế độc lập và đơn vị hành chính. Ba chứ số N11
,N12, N13 là các số thứ tự từ 001 đến 999 được đánh theo từng đơn vị trực thuộc,
chi nhánh của người nộp thuế độc lập và đơn vị hành chính
Người nộp thuế được cấp một mã số thuế duy nhất để sử dụng trong suốt quá
trình hoạt động từ khi đăng kí thuế cho đến khi không còn tồn tại
Trên dữ liệu của cơ quan thuế, trên các mã số thuế, địa chỉ của các doanh
nghiệp, cá nhân cơ quan hải quan phối hợp cơ quan thuế có thể nắm bắt được thông
tin của doanh nghiệp, cá nhân để phục vụ cho quá trình thu thuế, thu đòi nợ thuế...
hay các công tác khác của quản lý thuế xuất khẩu, thuế nhập khẩu sau này.
b/ Khai thuế:
Khi thực hiện xuất nhập khẩu hàng hóa, đối tượng nộp thuế phải thực hiện

- 19 -
khai hải quan. Đây là một bước trước khi cho tiến hành thông quan hàng hóa. Mục
đích cho cơ quan hải quan nắm bắt được tình hình xuất nhập khẩu hàng hóa của
doanh nghiệp; sự tuân thủ pháp luật về xuất nhập khẩu hàng hóa, sự đảm bảo yêu
cầu về chất lượng của hàng hóa, kê khai tính thuế đầy đủ và còn đáp ứng yêu cầu
thanh khoản hàng hóa của cơ quan hải quan. Nội dung khai hải quan được thực
hiện thông quan tờ khai hải quan. Mặt khác thông qua khai hải quan, cơ quan hải
quan có thuê tiến hành phân luồng hàng hóa và áp mã thuế cho hàng hóa. Các tổ
chức, cá nhân thuộc đối tượng nộp thuế mỗi lần có hàng hoá được phép xuất khẩu,
nhập khẩu qua biên giới Việt Nam phải đến cơ quan hải quan tỉnh, thành phố trực
thuộc trung ương hoặc những cơ quan đã được Tổng Cục hải quan cho phép để làm
thủ tục đăng ký tờ khai hàng hoá. Căn cứ theo luật thuế xuất nhập khẩu, thời điểm
tính thuế xuất khẩu, thuế nhập khẩu là ngày đăng ký tờ khai hàng hoá xuất khẩu,
nhập khẩu. Trong thời hạn 2 ngày làm việc, kể từ ngày kiểm hoá xong lô hàng xuất
khẩu hoặc nhập khẩu, nếu hàng hoá có thay đổi thừa hay thiếu so với lúc đăng ký
tờ khai hàng hoá, cơ quan hải quan sẽ điều chỉnh lại số thuế phải nộp và đồng thời
thông báo lại cho đối tượng nộp thuế chính thức sau khi đã kiểm hoá.
Khi quá thời hạn 15 ngày đối với hàng hoá xuất khấu và 30 ngày đối với
hàng hoá nhập khẩu, kể từ ngày cơ quan hải quan xác nhận đăng ký tờ khai hàng
hoá, nhưng tổ chức, cá nhân vẫn chưa có hàng hoá thực xuất khẩu hoặc thực nhập
khẩu thì việc đăng ký tờ khai hàng hoá xuất khẩu, nhập khẩu và thông báo số thuế
đối với lô hàng hoá ấy không còn giá trị. Khi có hàng hoá xuất khẩu hoặc nhập
khẩu thì phải làm lại thủ tục đăng ký tờ khai hàng xuất khẩu hoặc nhập khẩu mới.
Căn cứ theo điều 22 Luật hải quan 2005, chứng từ khai hải quan bao gồm:
Tờ khai hải quan : Trên tờ khai hải quan bao gồm các thông tin như: loại

- 20 -
hình xuất nhập khẩu, số lượng chủng loại hàng hóa, cảng xuất, cảng dỡ hàng, số
lượng mặt hàng, số container, tỷ giá tính thuế tại thời điểm khai hải quan hoặc được
quy định theo luật hải quan. Thông qua tờ khai hai quan, cơ quan có kết kiểm soát
được tổng thể: quá trình xuất nhập khẩu hàng hóa. Nếu đạt các yêu cầu, hải quan có
thể đồng ý cho thông quan hàng hóa. Nếu hàng hóa có nghi vấn hoặc thuộc các lĩnh
vực cần kiểm dịch, cần kiểm định chất lượng sẽ có các ghi chú của hải quan. Khi
đó hàng hóa cần chờ kiểm dịch, kiểm tra chất lượng hoặc tạm thời được thông
quan.
Hóa đơn thương mại: Hóa đơn thương mại có nêu rõ tên mặt hàng, số lượng
mặt hàng. Trong chứng từ hải quan, hóa đơn thương mại ( Commercial invoice)
phải là bản chính. Nếu bên bán hàng chưa kịp thời cung cấp bản chính, người nhập
khẩu cần phải cung cấp bản sao hóa đơn thương mại và trong thời hạn 30 ngày cần
nộp lại bản gốc cho cơ quan hải quan. Mục đích của hóa đơn thương mại là căn cứ
giúp cơ quan hải quan biết số lượng, chất lượng hàng hóa, nhằm thực hiền kiểm kê
giám sát hàng hóa và chống gian lận thuế của đối tượng nhập khẩu
Hợp đồng mua bản hàng hóa: là hợp đồng kinh tế giữa bên mua hàng và bên
bán hàng; có quy đinh rõ quyền, nghĩa vụ và trách nhiệm của các bên.
Giấy phép của cơ quan nhà nước có thẩm quyền đối vơi hàng hóa xuất khẩu
nhập khẩu, quá cảnh, phương tiện vận tái xuất khẩu, nhập khẩu, quá cảnh mà theo
quy định của pháp luật phải có giấy phép.
Các chứng từ khác theo quy định của pháp luật đối với từng mặt hàng mà
người khai hải quan phải nộp hoặc xuất trình cho cơ quan hải quan.
Hồ sơ hải quan là hồ sơ giấy hoặc hồ sơ điện tử. Hồ sơ hải quan diện từ phải

- 21 -
bảo đảm tính toàn vẹn và khuôn dụng theo quy định của pháp luật.
Ngoài ra hồ sơ hải quan bao gồm lệnh kiểm tra: là quyết định ra mức kiểm
tra tỷ lộ hàng hóa. Mức kiểm tra có thế là 5 %hoặc 10 % hoặc kiểm tra toàn bộ.
Mức độ kiểm tra tùy thuộc chủng loại hàng hóa, mức độ tuân thủ pháp luật của đối
tượng nộp thuế. Đối với các đơn vị hải quan ngoài của khẩu, cần có đơn đề nghị
chuyển khẩu đối Với hàng hóa.
Hồ sơ hải quan được nộp, xuất trình cho cơ quan hải quan tại trụ sở hải quan.
Trong trường hợp có lý do chính đáng, được thủ trưởng cơ quan hải quan nơi tiếp
nhận hồ sơ hải quan đồng ý, người khai hải quan được gia hạn thời gian phải nộp,
xuất trình một số chứng tử thuộc hồ sơ hải quan; bổ sung, sửa chữa, thay thế tờ
khai hải quan đã đăng ký đến trước thời điểm kiểm tra thực tế hàng hóa, phương
tiện vận tải hoặc trước thời điểm miễn kiểm tra thực tế hàng hóa; nộp tờ lược khai
hải quan và hoàn chỉnh tờ khai trong thời hạn quy định; khai một lần để xuất khẩu,
nhập khẩu nhiều lần trong một thời gian nhất định đối với mặt hàng nhất định.
Điều 13 luật thuế xuất nhập khẩu nêu rõ trách nhiệm của đối tượng nộp thuế:
Đối tượng nộp thuế xuất nhập khẩu có trách nhiệm kê khai đầy đủ, chính xác, minh
bạch và chịu trách nhiệm trước pháp luật về nội dung kê khai, nộp tờ khai hải quan
cho cơ quan hải quan, tính thuế và nộp thuế vào ngân sách nhà nước.
c/ Nộp thuế
Nhằm quản lý việc nộp thuế có hiệu quả, tránh các nợ đọng thuế kéo dài, luật
thuế xuất nhập khẩu quy định cụ thể về thời hạn nộp thuế. Thời hạn nộp thuế đối
với hàng hoá xuất khẩu, nhập khẩu được quy định như sau:
Đối với hàng hoá xuất khẩu là ba mươi ngày, kể từ ngày đăng ký tờ khai hải

- 22 -
quan. Thông thường, với các mặt hàng thông thưởng, hàng xuất khẩu thường có
thuế suất thấp do khuyến khích xuất khẩu của nhà nước, nên thời hạn nộp thuế 30
ngày
Đối với hàng hoá nhập khẩu là hàng tiêu dùng phải nộp xong thuế trước khi
nhận hàng. Lý do sự quản lý chặt chẽ hơn hàng hóa nhập khẩu so với hàng hóa xuất
khẩu là sau khi nhập khẩu xong, sự quản lý đối với đối tượng nộp thuế nhập khẩu
là khó khăn hơn. Do vậy để thuận lợi cho quản lý, tránh các gian lận về thuế thì đối
tượng nhập khẩu cần nộp thuế trước khi nhập hàng. Trường hợp có bảo lãnh về số
tiền thuế phải nộp thì thời hạn nộp thuế không quá ba mươi ngày, kể từ ngày đăng
ký từ khai hải quan. Như vậy thông qua sự khác biệt về thời hạn nộp thuế nói trên
giữa hoạt động xuất khẩu và nhập khẩu có thể thấy sự ưu đãi của nhà nước dành
cho các hoạt động xuất khẩu.
Đối với đối tượng nộp thuế chấp hành tốt pháp luật về hải quan: Đó là các
chủ hàng đáp ứng các điều kiện: Có hoạt động xuất khẩu trong thời gian 365 ngày
tỉnh đến ngày đăng ký tờ khai hải quan cho lô hàng xuất khẩu, nhập khẩu được cơ
quan hải quan xác định là : không bị xử lý về hành vi buôn lậu, vận chuyển trái
phép hàng hóa quan biên giới, không bị xử lý về hành vi trốn thuế, gian lận thuế,
không bị xử lý về các hành vi vi phạm khác. Không còn nợ thuế quá hạn 90 ngày.
Thực hiện nộp thuế giá trị gia tăng theo phương pháp khấu trừ, thời hạn nộp thuế
đối với từng các nhóm hàng được quy định như sau:
+ Hàng hóa nhập khẩu là vật tư, nguyên liệu để trực tiếp sản xuất hàng hóa
xuất khẩu (Bao gồm cả hàng hòa thuộc danh mục hàng tiêu dùng do Bộ Công
thương công bố nhưng là vật tư, nhiên liệu để trực tiếp sản xuất hàng hóa xuất
khẩu) thì thời hạn nộp thuế là 275 ngày kể từ ngày đối tượng nộp thuế đăng ký tờ

- 23 -
khai hải quan. Đối tượng nộp thuế phải có bản đăng ký vật tư, nguyên liệu nhập
khẩu để trực tiếp sản xuất hàng hóa xuất khẩu. Đối với một số trường hợp đặc biệt
do chu kỳ sản xuất, dự trữ vật tư, nguyên liệu kéo dài hơn 275 ngày thì thời hạn
nộp thuế có thể kéo dài hơn 275 ngày. Đối tượng nộp thuế có văn bản đề nghị gửi
cục hải quan địa phương để báo cáo tổng cục hải quan xem xét, quyết định từng
trường hợp cụ thể.
+ Đối với hàng hoá kinh doanh theo phương thức tạm nhập, tái xuất hoặc
tạm xuất, tái nhập là 15 ngày, kể từ ngày hết thời hạn tạm nhập, tái xuất hoặc tạm
xuất, tái nhập (áp dụng cho cả trường hợp được phép gia hạn)
+ Đối với các trường hợp hàng hóa nhập khẩu khác (Bao gồm cả danh mục
hàng tiêu dùng trong danh mục hàng hóa do Bộ thương mại công bố nhưng là vật
tư, nguyên liệu nhập khẩu để trực tiếp dùng cho sản xuất) thì thời hạn nộp thuế là
30 ngày kể từ ngày đối tượng nộp thuế đăng ký tờ khai hải quan.
Trong trường hợp đối với đối tượng nộp thuế chưa chấp hành tốt pháp luật
về hải quan thì thời hạn nộp thuế được quy định cụ thể như sau:
+ Nếu được tổ chức tín dụng hoặc tổ chức khác hoạt động theo quy định của
luật các tổ chức tín dụng bảo lãnh về số tiền thuế phải nộp thì thời hạn nộp thuế
thực hiện theo thời hạn bảo lành, nhưng không quá thời hạn theo quy định đối với
từng trường hợp cụ thể
+ Nếu không được các tổ chức tín dụng hoặc các tổ chức khác hoạt động
theo Luật các tổ chức tín dụng bảo lãnh về số tiền thuế phải nộp thì phải nộp thuế
trước khi nhận hàng.
Đối với hàng hóa nhập khẩu trực tiếp cho an ninh quốc phòng, nghiên cứu

- 24 -
khoa học và giáo dục đào tạo thuộc đối tượng được xét miễn thuế nhập khẩu thì
thời hạn nộp thuế là 30 ngày kể từ ngày người nộp thuế đăng ký tờ khai hải quan.
Thời hạn nộp thuế đối với hàng hóa nhập khẩu, xuất khẩu trong các trường
hợp khác được quy định như sau: đối với hàng hóa nhập khẩu, xuất khẩu không có
hợp đồng mua bản hàng hóa, hàng hóa nhập khẩu, xuất khẩu của cư dân biên giới
thì phải nộp xong thuế trước khi xuất khẩu hàng hóa ra nước ngoài hoặc nhập khẩu
hàng hóa vào Việt Nam. Việc nộp thuế trước đối với cả mặt hàng xuất khẩu và mặt
hàng nhập khẩu như vậy nhằm tránh hiện tượng trốn thuế vì đối với các mặt hàng
của cư dân biên giới, số lượng không lớn và việc quản lý là khó khăn hơn, việc
thực hiện thông quan hàng hóa cũng dễ dàng hơn.
Đối với hàng hóa nhập khẩu, xuất khẩu còn trong sự giám sát của cơ quan
hải quan, nhưng bị cơ quan nhà nước có thẩm quyền tạm giữ để điều tra, chờ xử lý
thì thời 1 hạn nộp thuế đối với từng loại hàng hóa thực hiện theo quy định và tỉnh
từ ngày cơ quan nhà nước có thẩm quyền có văn bản cho phép giải toả lô hàng đã
tạm giữ.
Đối với trường hợp phải có giám định về tiêu chuẩn kỹ thuật, chất lượng, số
lượng hàng hóa để đảm báo chính xác cho việc tính thuế (Như xác định tên mặt
hàng, mà hàng hóa theo danh mục biểu thuế, chất lượng, số lượng, tiêu chuẩn kỹ
thuật, tình trạng cũ mới của hàng hóa nhập khẩu) thì đối tượng nộp thuế vẫn phải
nộp thuế theo tờ khai hải quan, đồng thời cơ quan hải quan phải thông báo cho đối
tượng nộp thuế biết lý do phải giám định kết quả và nếu kết quả giảm định khác với
khai báo của đối tượng nộp thuế dẫn đến thay đổi số thuế phải nộp thì đối tượng
nộp thuế phải nộp thuế theo kết quả giám định.
d/ Miễn giâm, hoàn thuế

- 25 -
Căn cứ điều 16 luật thuế xuất khẩu, thuế nhập khẩu, hàng hoá xuất khẩu,
nhập khẩu trong các trường hợp sau đây được miễn thuế xuất khẩu, thuế nhập
khẩu:
Hàng hoá tạm nhập, tái xuất hoặc tạm xuất, tái nhập để tham dự hội chợ,
triển lãm, giới thiệu sản phẩm; máy móc, thiết bị, dụng cụ nghề nghiệp tạm nhập,
tái xuất hoặc tạm xuất, tái nhập để phục vụ công việc trong thời hạn nhất định.
Thực hiện miễn giảm thuế đối với các mặt hàng này vì đối với các hàng hóa tạm
nhập, tạm xuất, tái xuất… mà để dự hội chợ, phục vụ công tác là các mặt hàng
người tiêu dùng nội địa không phải là người tiêu dùng cuối cùng, hoặc cũng chỉ là
người tiêu dùng cuối cùng. Do vậy sự miễn giảm hoàn thuế này là tuân thủ nguyên
tắc đánh thuế xuất khẩu, thuế nhập khẩu ở trên.
Hàng hoá là tài sản di chuyển theo quy định của Chính phủ: các mặt hàng di
chuyển theo quy định của chính phủ thực chất ghi nhận người tiêu dùng nội địa
không phải là người tiêu dùng cuối cùng, do vậy được miễn giảm hoàn thuế.
Hàng hoá xuất khẩu, nhập khẩu của tổ chức, cá nhân nước ngoài được hưởng
quyền ưu đãi, miễn trừ ngoại giao tại Việt Nam theo định mức do Chính phủ quy
định phù hợp với điều ước quốc tế mà Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam là
thành viên. Tính chất này thể hiện vai trò của thuế xuất nhập khẩu trong việc góp
phần hội nhập kinh tế Việt Nam vào thế giới, là công cụ tăng cường và mở rộng
quan hệ kinh tế đối ngoại của nhà nước
Hàng hóa nhập khẩu để gia công cho nước ngoài rồi xuất khẩu hoặc hàng
hóa xuất khẩu cho nước ngoài để gia công cho Việt Nam rồi tái nhập khẩu theo hợp
đồng gia công. Gia công hàng hóa là hoạt động rất đặc trưng của Việt Nam. Hiện
nay trên thế giới không có nhiều nước nhận hợp đồng gia công như Việt Nam. Lợi

- 26 -
nhuận mang lại là giá trị tăng thêm từ việc thực hiện các công việc gia công đơn
giản, giá trị không lớn, chủ yếu sử dụng sức lao động. Ngoài ra các mặt hàng gia
công được chuyển qua biên giới hai lần, nếu bị đánh thuế thì sẽ chịu hai lần thuế
xuất nhập khẩu. Như vậy việc miễn giảm thuế với các mặt hàng này là phù hợp.
Hàng hóa xuất khẩu, nhập khẩu trong tiêu chuẩn hành lý miễn thuế của
người xuất cảnh, nhập cánh do Chính phủ quy định. Với các hành lý cả nhân không
phải chịu thuế xuất khẩu, thuế nhập khẩu. Đối với người Việt Nam ở nước ngoài,
với ô tô và xe gắn máy, khi về được mang theo theo tiêu chuẩn của nhà nước. Thực
hiện chính sách này nhằm thu hút Việt kiều trở về nước làm việc, đóng góp xây đất
nước.
Hàng hóa nhập khẩu để tạo tài sản cố định của dự án khuyến khích đầu tư,
dự án đầu tư bằng nguồn vốn hỗ trợ phát triển chính thức (ODA), bao gồm: Thiết
bị, máy móc; Phương tiện vận tải chuyên dùng trong dây chuyền công nghệ và
phương tiện vận chuyển đưa đón công nhân; Linh kiện, chi tiết, bộ phận rời, phụ
tùng, gả lắp, khuôn mẫu, phụ kiện đi kèm với thiết bị, máy móc, phương tiện vận
tải chuyên dùng; Nguyên liệu, vật tư dùng để chế tạo thiết bị, máy móc nằm trong
dây chuyền công nghệ hoặc để chế tạo linh kiện, chi tiết, bộ phận rời, phụ tùng,
khuôn mẫu, phụ kiện đi kèm với thiết bị, máy móc; Vật tư xây dụng trong nước
chưa sản xuất được; Hàng hóa là trang thiết bị nhập khẩu lần đầu theo danh mục do
chính phủ quy định của dự án đầu tư về khách sạn, văn phòng, căn hộ cho thuê, nhà
ở, trung tâm thương mại, dịch vụ kỹ thuật, siêu thị, sân golf, khu du lịch, khu thể
thao, khu vui chơi giải trí, cơ sở khám chữa bệnh, đào tạo, văn hoá, tài chính, ngân
hàng, bảo hiểm, kiểm toán, dịch vụ tư vấn. Chính sách này phù hợp chính sách
khuyến khích phát triển khoa học kỹ thuật trong nước, tăng cường tiềm lực của các
ngành công nghiệp chủ chốt.

- 27 -
Hàng hóa nhập khẩu để phục vụ hoạt động đầu khi, bao gồm: thiết bị, máy
móc, phụ tùng thay thế, phương tiện vận tải chuyên dùng cần thiết cho hoạt động
dầu khí, vật tư cần thiết cho hoạt động dầu khí trong nước chưa sản xuất được cũng
được miễn giảm hoàn thuế. Hàng hóa nhập khẩu để sử dụng trực tiếp vào hoạt động
nghiên cứu khoa học và phát triển công nghệ, bao gồm máy móc, thiết bị, phụ tùng,
vật tư, phương tiện vận tải trong nước chưa sản xuất được, công nghệ trong nước
chưa tạo ra được; tài liệu, sách báo khoa học; nguyên liệu, vật tư, linh kiện nhập
khẩu để sản xuất của dự án thuộc danh mục lĩnh vực đặc biệt khuyến khích đầu tư
hoặc danh mục địa bản có điều kiện kinh tế … xã hội đặc biệt khó khăn được miễn
thuế nhập khẩu trong thời hạn năm năm, kế từ khi bắt đầu sản xuất; hàng hoá sản
xuất, gia công, tái chế, lắp ráp tại khu phi thuế quan không sử dụng nguyên liệu,
linh kiện nhập khẩu từ nước ngoài khi nhập khẩu vào thị trường trong nước; trường
hợp có sử dụng nguyên liệu, linh kiện nhập khẩu từ nước ngoài thì khi nhập khẩu
vào thị trường trong nước chỉ phải nộp thuế nhập khẩu trên phần nguyên liệu, linh
kiện nhập khẩu cấu thành trong hàng hóa đó.
e/ Kiểm tra, thanh tra thuế:
Kiểm tra, thanh tra thuế nhằm phát hiện các hành vi trốn lậu thuế, tăng
cường mức độ tuân thủ pháp luật về thuế của đối tượng nộp thuế. Kiểm tra, thanh
tra thuế thực hiện trên cơ sở phân tích thông tin, dữ liệu liên quan đến người nộp
thuế, đánh giá việc chấp hành pháp luật của người nộp thuế, xác minh và thu thập
chứng cứ để xác định hành vi vi phạm pháp luật về thuế. Khi kiểm tra hồ sơ thuế,
công chức quản lý thuế thực hiện việc đối chiếu, so sánh nội dung trong hồ sơ thuế
với các thông tin, tài liệu có liên quan, các quy định của pháp luật về thuế, kết quả
kiểm tra thực tế hàng hoá trong trường hợp cần thiết đối với hàng hoá xuất khẩu,
nhập khẩu. Tại cơ quan hải quan, việc tiến hành kiểm tra, thanh tra thuế có thể

- 28 -
được tiến hành thông qua công tác kiểm tra sau thông quan, nhằm thẩm định tính
chính xác, trung thực nội dung các chứng từ mà chủ hàng, người được chủ hàng uỷ
quyền, tổ chức, cá nhân trực tiếp xuất khẩu, nhập khẩu đã khai, nộp, xuất trình với
cơ quan hải quan đối với hàng hoá xuất khẩu, nhập khẩu đã được thông quan. Cơ
quan cũng có thể tiến hành kiểm tra thực tế hàng hóa nhằm xác định số thuế phải
nộp có phù hợp với chủng loại và hàng hóa thực hiện hoạt động xuất khẩu, nhập
khẩu hay không, xem xét quá trình chấp hành pháp luật của chủ hàng, chính sách
quản lý hàng hoá xuất khẩu, nhập khẩu của Nhà nước; tính chất, chủng loại, nguồn
gốc hàng hoá xuất khẩu, nhập khẩu, hồ sơ hải quan và các thông tin khác có liên
quan đến hàng hoá xuất khẩu, nhập khẩu.
1.1.2.5 Một số hiện tượng gian lận thuế xuất khẩu, thuế nhập khẩu
Theo thống kê của hải quan, gian lận thuế trong hoạt động xuất nhập khẩu
vẫn diễn biến phức tạp, trong đó gian lận thông qua khai báo mã số, gian lận qua
xuất xứ hàng hóa, gian lận giá là các hình thức phổ biến và có dấu hiệu ngày càng
tăng. Điều này cũng dễ hiểu khi Việt Nam ngày càng gia nhập sâu và đa dạng vào
nền kinh tế thế giới, đặc biệt là việc thực hiện cắt giảm thuế theo các hiệp định khu
vực khác biệt.
Trước hết là gian lận giá C/O. Các mẫu C/O bao gồm các form sau: Form A
để thực hiện quy chế ưu đãi thuế quan phổ cập (GSP); Form B áp dụng cho các
mẫu thông thường; Form 0 và Form X áp dụng cho cà phê nhập khẩu; Form D áp
dụng thực hiện ưu đãi thuế quan có hiệu lực chung (CEPT). Bắt đầu bằng việc hai
bỏ bảng giá thuế tối thiểu, tham gia khu vực mậu dịch tự do ASEAN
(CEPT/AFTA) với những dòng thuế suất ưu đãi, đã bắt đầu có hiện tượng
nhập hàng hóa không đủ điều kiện nhưng vẫn sử dụng chứng nhận xuất xứ ASEAN

- 29 -
(C/O form D), thậm chí xuất hiện cá C/O giả mà các cơ quan hải quan đã phát hiện
khá nhiều tại các cửa khẩu giáp Lào và Campuchia.
Theo quy định, hàng hóa có C/O form D, tức trong sản phẩm phải có chứa
trên 40% hàm lượng xuất xứ từ ASEAN khi xuất khẩu vào các nước trong ASEAN
sẽ được hưởng mức thuế suất là 0% hoặc 10%, 15%..., thấp hơn nhiều so với hàng
ngoài ASEAN.
Vụ việc lớn và điển hình đã từng xảy ra các đây vài năm là vụ nhập khẩu
23.886 tấn thép cán nguội khai báo từ Philippines, trị giá 206,6 tỷ đồng ở Tp.HCM.
Thực tế được chứng minh là Philippines không có đủ điều kiện đảm bảo gia tăng
trên 40% hàm lượng của sản phẩm này. Để hợp pháp hóa được C/O form D dối với
lô hàng, người bán (không nằm trong khu vực ASEAN) đã tiến hành mua lại các
công ty thép cán nguội của Philippines, sau đó chuyển nguyên vật liệu từ các nước
khác vào ASEAN để hợp thức hóa đầu tư và hưởng lợi thuế suất khi xuất khẩu sản
phẩm vào các nước ASEAN. Vụ việc nếu không được phát hiện thì đã thất thu
ngân sách hàng chục tỷ đồng.
Một số trường hợp sử dụng C/O form D giả thường diễn ra khi nhập khẩu
các lô hàng điện tử trong thời gian gần đây. Tuy nhiên, các chủ hàng gian lận đã
không lường trước sự phức tạp của xuất xứ hàm lượng nên đã “sơ suất” sử dụng
các C/O form D “100% hàm lượng ASEAN”. Cơ quan hải quan dễ dàng nghi vấn
và chứng minh sự vô lý này khi hầu hết các sản phẩm điện tử đều có các xuất xứ
linh kiện đa dạng, đó là chưa kể các chi phí công nghệ thường là của Nhật Bản.
Các trường hợp cố tình khai báo sai mà số thuế cũng rất đa dạng, lợi dụng sự
phức tạp trong cơ cấu sản phẩm cũng như tên gọi, đặc biệt là những sản phẩm mới,
là hỗn hợp của nhiều chất hoặc linh kiện khó có thể phân biệt bằng cảm quan.

- 30 -
Thậm chí nhiều trường hợp, doanh nghiệp đã cố tình tháo bỏ một số bộ phận cấu
thành của máy móc, thiết bị vận tài để khai báo hàng hòa thuộc dạng chưa đồng bộ
để tránh thuế hàng đồng bộ. Theo thống kê, gian lận thương mại qua mã số và xuất
xứ hàng hóa thường xảy ra đối với những mặt hàng có sự chênh lệch về thuế là
hàng điện tử, điện lạnh, sắt thép, thực phẩm, hàng tiêu dùng…
Nhìn chung, hiện nay việc kiểm tra thông quan tùy theo đối tượng dựa trên
cơ sở đánh giá rủi ro chứ không thể kiểm tra 100% lô hàng, hải quan cũng dựa
nhiều vào kinh nghiệm và các quy định quản lý về thương mại phổ biến để xác
định nên những sai phạm vẫn có thể lọt qua cửa khẩu hải quan. Chỉ trong những
trường hợp có nghi ngờ về C/O form D hàng nhập khẩu, hải quan mới kiểm tra lại
dấu và chữ ký trên C/O, nếu phát hiện có gian lận, cơ quan hải quan sẽ gửi công
văn sang cơ quan hải quan chịu trách nhiệm cấp C/O form D của nước xuất khẩu
hàng có vấn đề để yêu cầu kiểm tra. Nếu cần, hải quan 2 nước sẽ phối hợp để xử lý
hàng có C/O giả.
Theo ngành hải quan, trong thời điểm hiện nay, khi công cụ hỗ trợ cho việc
phát hiện việc giả C/O form D còn hạn chế, đòi hỏi hệ thống thông tin và kiến thức
nghiệp vụ được bổ sung kịp thời. Mặt khác, chính các doanh nghiệp nhập khẩu Việt
Nam cũng cần chú ý tới vấn đề này khi tiến hành ký kết hợp đồng với các đối tác
và phải hiểu rõ luật pháp vì thuế suất ưu đãi và không ưu đãi đối với các mặt hàng
là rất lớn, nên rất dễ nảy sinh gian lận trong thương mại mà phần thiệt thòi bao giờ
cũng nghiêng về phía doanh nghiệp nhập khẩu.
Trường hợp gian lận giá bao gồm các hình thức: Khai báo giá thấp: đây là
hình thức gian lận phổ biến nhất để giảm tới mức tối thiểu số thuế phải trả khi hàng
hóa phải chịu một mức thuế nhập khẩu tính theo giá trị hoặc khi có sự khác biệt

- 31 -
giữa việc đưa hàng hóa nhập khẩu chính thức và hàng hòa nhập khẩu không chính
thức. Khai báo giá tăng: khi giá cả hàng hóa quá thấp có thể dẫn đến nghi ngờ và
cũng có thể dẫn đến các cuộc điều tra về chống bán phá giá hay điều tra bắt nộp
thêm thuế bổ sung. Các cuộc điều tra như vậy rất tốn kém và chủ hàng phải nộp
thêm nhiều thuế, thậm chỉ bị phạt do đó đã khai cao hơn thực tế. Ở một số nước các
công ty doanh nghiệp phải nộp thuế thu nhập doanh nghiệp cho cơ quan thuế nội
địa cao hơn là nộp cho hải quan. Vì vậy các chủ hàng có xu hướng khai cao giá trị
hải quan, tăng giá thành sản xuất để giảm lãi và hưởng lợi từ thuế. Đây là một hình
thức của chuyển giá quốc tế.
1.2 Nhân tố ảnh hưởng đến quản lý thuế xuất khẩu, thuế nhập
khẩu của cơ quan Hải quan
Quản lý thuế xuất nhập khẩu liên quan đến việc vận chuyển hàng hóa qua
biên giới quốc gia, liên quan đến nhiều khâu từ việc khai thuế, thu thuế, vận chuyển
hàng hóa đến cả khâu sau thông quan. Chính vì vậy đây là nhiệm vụ khá phức tạp
và đòi hỏi sự phối hợp chặt chẽ của nhiều cơ quan như: kho bạc, hải quan, công an,
biên phòng. Sự phối hợp chặt chẽ về chức năng nhiệm vụ của các cơ quan là điều
kiện quản lý thuế xuất nhập khẩu hiệu quả. Ngoài ra quản lý thuế xuất nhập khẩu
còn phụ thuộc vào tình hình biến động kinh tế thế giới. Tiến bộ khoa học công nghệ
hay sự phối hợp với cơ quan hải quan nước ngoài.
Tóm lại các nhân tố ảnh hưởng đến quá trình quản lý thuế xuất nhập khẩu có

- 32 -
thể được chia thành:
1.2.1 Nhân tố từ cơ quan hải quan
Bộ máy tổ chức. nhân sự: Tất nhiên, nếu trình độ của cán bộ nhân viên tốt,
việc triển khai các luật, nghị định, thực hiện các nghiệp vụ hải quan tốt thì quản lý
thuế sẽ tránh được sai sót này sinh
Tổ chức giám sát, thực hiện quy trình, thủ tục hải quan: Quy trình thực hiện
được nêu rõ trong luật hải quan, luật thuế xuất khẩu, thuế nhập khẩu đồng thời
được thực hiện bởi cơ quan hải quan. Nếu quá trình thực hiện đầy đủ các trình tự,
thủ tục, kiểm tra giám sát chặt chẽ thì quản lý thuế sẽ tốt. Hiện nay cơ quan hải
quan đang áp dụng mô hình quản lý rủi ro đối với hàng xuất khẩu, hàng nhập khẩu
nên việc tổ chức giám sát cũng đạt hiệu quả cao.
Cơ sở vật chất và trang thiết bị: Đặc biệt đúng trong khai hải quan điện tử.
Khi việc khai báo qua máy tính, nộp tiền qua tài khoản, thì việc quản lý thuế sẽ
tránh được mất thời gian, đảm bảo tính chính xác.
Sự phối hợp cơ quan hải quan với các cơ quan khác và doanh nghiệp: Doanh
nghiệp là chủ thể chính ảnh hưởng đến thu ngân sách thuế. Sự tuân thủ pháp luật
của doanh nghiệp là điều kiện quản lý thuế xuất khẩu, thuế nhập khẩu được thuận
lợi. Quy trình tổ chức thu và nộp thuế của hải quan với ngân hàng, kho bạc nhà
nước cũng là điều kiện để quản lý thuế thuận tiện và hiệu quả. Đó là quy trình
doanh nghiệp khai báo với cơ quan hải quan, chịu sự kiểm tra giám sát của hải
quan, nhưng lại nộp thuế trực tiếp tại kho bạc nhà nước thông qua tài khoản ngân
hàng. Tuy nhiên quy trình này hiện nay còn nhiều hạn chế do chưa tổ chức được
việc quản lý và phạm vi áp dụng nhỏ, đồng thời cũng do trình độ tổ chức của doanh

- 33 -
nghiệp còn thấp.
1.2.2 Nhân tố khách quan
Nhân tố khách quan là các nhân tố bên ngoài có ảnh hưởng đến quận lý thuế
xuất khẩu, thuế nhập khẩu như:
Hệ thống thuế xuất khẩu, thuế nhập khẩu quốc gia: Quan trọng nhất là luật
thuế xuất khẩu, thuế nhập khẩu. Đi kèm đó là các thông tư văn bản hướng dẫn thi
hành. Ngoài ra, quản lý thuế xuất khẩu, thuế nhập khẩu còn được thực hiện bởi cơ
quan hải quan, do vậy việc quản lý thuế còn bị chi phối bởi luật về hải quan. Nếu
hệ thống thuế xuất khẩu, thuế nhập khẩu đồng bộ, xây dụng khoa học và phối hợp
được chức năng của các cơ quan, thì việc tiến hành quản lý thuế sẽ được hiệu quả.
Ví dụ như xây dựng chính xác bảng mã hàng hóa HS dựa trên các tiêu chỉ về chủng
loại, tinh chất, đặc tính lý, hóa, sinh học ..., thì việc áp thuế cho hàng hóa sẽ chính
xác, tránh được áp sai mà hàng hóa và đơn giản trong quá trình khai, tính thuế.
Cũng như vậy, nếu luật hải quan quy định rõ, chi tiết chức năng nhiệm vụ của từng
bộ phận, việc kiểm tra sẽ tiến hành dễ dàng và chính xác.
Các chính sách bảo hộ: Chính sách bảo hộ có ảnh hưởng nhất định đến quản
lý thuế xuất khẩu, thuế nhập khẩu. Cụ thể chính sách bảo hộ sẽ cho phép sự can
thiệp của chính phủ vào quá trình thương mại quốc tế. Nếu chính sách bảo hộ
không can thiệp sâu, tự do hóa thương mại sẽ chiếm ưu thế hơn, ít các mặt hàng
chịu thuế hơn và mức thuế suất cũng thấp hơn. Khi đó việc quản lý thuế xuất khẩu,
thuế nhập khẩu cũng sẽ không phức tạp hơn so với khi đánh thuế cao gây ra tình
trạng trốn và gian lận thuế. Trong điều kiện hiện tại, giữa xu hướng bảo hộ mậu
dịch và tự do hóa thương mại đang có mối quan hệ lẫn nhau tác động đến sự điều
chỉnh trong quản lý thuế xuất nhập khấu, và nguyên tắc thì hai xu hướng đó đối

- 34 -
nghịch nhau vì nó có tác động ngược chiều nhau đến hoạt động thương mại quốc
tế. Tuy nhiên chúng không loại trừ nhau mà là sự thống nhất nhau, thống nhất giữa
hai mặt đối lập. Hai xu hướng này là song song tồn tại và chúng được sử dụng kết
hợp nhau. Tùy theo trình độ phát triển kinh tế của mỗi nước, tùy theo điều kiện và
các đặc điểm cụ thể mà người ta sử dụng khéo léo giữa hai xu hưởng trên với
những mức độ khác nhau ở từng lĩnh vực của hoạt động thương mại quốc tế. Bởi
lẽ, trước hết về mặt lịch sử thì chưa bao giờ tự do hóa thương mại một cách đầy đủ
và trái lại cũng chưa bao giờ lại có bảo hộ quá dày đặc đến mức làm tê liệt các hoạt
động thương mại quốc tế trừ khi có cấm vận hoặc chiến tranh. Về logic thì tự do
hóa thương mại là quá trình đi từ thấp đến cao, từ cục bộ đến toàn thế, thậm chí nó
còn có ý nghĩa như một xu hướng. Tự do hóa thương mại và bảo hộ mậu dịch là hai
mặt nương tựa nhau và tạo điều kiện cho nhau. Với những điều kiện thực tiễn của
thương mại quốc tế ngày nay không thể không thể cực đoan khẳng định sự cần thiết
một trong hai xu hướng nói trên, mặc dù về lý thuyết có thể chứng minh mặt tiêu
cực của các công cụ mậu dich, nhất là trường hợp bảo hộ quá dày đặc. Trong thực
tế các quốc gia đều sử dụng công cụ bảo hộ mậu dich với mức độ khác nhau. Chính
vì vậy, việc quản lý thuế xuất nhập khẩu, sự áp dụng chính sách thuế xuất nhập
khẩu cần phải chọn lọc và có điều kiện để đáp ứng được các mục tiêu của minh.
Ngoài ra, quản lý thuế xuất khẩu, thuế nhập khẩu còn phụ thuộc vào việc khá
ủng phối hợp với hải quan quốc tế ( WCG), sự phát triển của các quan hệ song
phương, quan hệ đa phương trên trường quốc tế.
1.3 Kinh nghiệm quốc tế về quản lý thuế xuất khẩu, thuế nhập
khẩu
Thứ nhất, tổ chức hoạt động của các trung gian môi giới Hải quan có hiệu

- 35 -
quả. Áp dụng trung gian môi giới hải quan hiện nay đang thực hiện rất có hiệu quả
tại Chi-Lê. Tại đây, mọi hoạt động liên quan đến xuất nhập khẩu thông qua môi
giới. Người xuất khẩu, nhập khẩu không cần lo lắng đến các thủ tục liên quan đến
kiểm tra, tính thuế, khai báo hàng hóa nữa mà quan tâm đến hoạt động sản xuất
kinh doanh của mình, đồng thời tránh được các chi phí lưu kho, lưu bãi không cần
thiết. Còn cơ quan hải quan thì thực hiện được dễ dàng, không gặp nhiều sai xót
trong việc khai báo, có thể tiến hành thông quan hàng hóa được nhanh chóng. Với
quan điểm cho rằng tất cả mọi người hoạt động dựa trên cơ sở tin tưởng lẫn nhau,
các nhà chức trách có các phương thức để kiểm định độ hiệu quả của các quy định
và luật giới hạn các hành vi lách luật, thực hiện sai luật. Các môi giới hải quan đều
là thành viên của Hiệp hội môi giới hải quan quốc gia. Số lượng các môi giới này
được Chính phủ quy định hàng năm trên cơ sở sự gia tăng hay thiếu hụt trong năm
trước về các dịch vụ môi giới hải quan hay do các quyết định thu hồi giấy phép;
trong trường hợp này sẽ công bố tổ chức thi tuyến, các cá nhân đạt tiêu chuẩn đều
có quyền tham gia dự tuyển. Chi Lê có 300 nhà môi giới hải quan hoạt động trong
lĩnh vực này. Qua đó doanh nghiệp hoàn toàn yên tâm khi ký hợp đồng dịch vụ với
môi giới hải quan, giảm được tệ nạn tiêu cực như trước đây doanh nghiệp xuất
nhập khẩu tiếp xúc trực tiếp với nhân viên Hải quan.
Chức năng của các trung gian môi giới hải quan, là làm dịch vụ mọi thủ tục
về hải quan cho các nhà xuất khẩu, nhập khẩu với Hải quan. Hiểu đơn giản thì đây
là các đại lý khai thuế cho các nhà xuất khẩu và nhập khẩu. Thông qua việc chuyên
môn hóa khai thuế, các trung gian mới giới nắm bắt được quy trình, thủ tục hải
quan, qua đó có thể khai bảo tiến hành khai báo và thông quan hàng hóa được
nhanh chóng. Áp dụng tại Việt Nam, cần được luật hóa, quy định quyền lợi và các
trách nhiệm liên quan đối với các trung gian môi giới này. Nhà nước càn tạo điều

- 36 -
kiện cho các trung gian môi giới thực hiện được hoạt động kinh doanh của mình.
Cần thiết phải có các quy định về trình độ khai báo, cũng như trách nhiệm trước
pháp luật đối với nhà nước, chủ hàng xuất khẩu, nhập khẩu với đối tượng này.
Thứ hai, có thể áp dụng toà án hải quan. Nếu một nhà nhập khẩu hoặc xuất
khẩu cung cấp thông tin sai lệch hoặc vi phạm luật, trách nhiệm của người môi giới
hải quan là phát hiện và tố cáo các hành vi nói trên trực tiếp tới cấp có thẩm quyền
tổ chức các toà án hải quan liên quan đến từng hành vi vi phạm là hải quan quốc
gia. Trong các trường hợp có khó khăn về pháp lý, toà án hải quan cấu thành bởi
các thành phần khác nhau như môi giới hải quan, hiệp hội các nhà xuất nhập khẩu,
người tiêu dùng. Toà án hải quan sẽ là những người phán xét rằng hải quan hay các
bị cáo có liên quan đúng.
Thứ ba, áp dụng cơ chế tự chứng nhận xuất xứ: Cơ chế tự chứng nhận xuất
xứ đang trở nến phổ biến thu hút sự quan tâm của nhiều nhà hoạch định chính sách,
cả khu vực công và tư nhân. Cơ chế tự chứng nhận xuất xử cho phép nhà sản xuất
hay nhà nhập khẩu tự xác định xuất xứ của hàng hóa, không phải do các cơ quan
chức năng xác định. Một số cơ chế xác định xuất xứ, chẳng hạn như hệ thống của
EU áp dụng cả hình thức cơ quan có thẩm quyền xác định xuất xứ và hình thức tụ
xuất xứ. Một số khác như khu vực mậu dịch tự do Bắc Mỹ (NAFTA) chỉ áp dụng
hình thức tự chứng nhận xuất xứ. Một số hình thức mới xuất hiện trong đó cho
phép nhà nhập khẩu tự chứng nhận xuất xử, như Mỹ đã áp dụng trong một số hiệp
định thương mại tự do
Cơ chế tự chứng nhận xuất xứ trong cộng đồng chung châu Âu: Với vai trò
là một cộng động, xuất xứ đề cập đến là xuất xứ “quốc gia”. Hàng hóa có xuất xứ
từ EC, không chỉ từ một nước thành viên cụ thể nào. Chứng nhận xuất xứ được cơ

- 37 -
quan nước xuất khẩu cấp tại thời điểm xuất khẩu dựa trên đơn xin cấp của người
xuất khẩu hoặc người được ủy quyền. Về nguyên tắc nó bao gồm 2 bản: một là giấy
chứng nhận, hai là đơn xin cấp. Người nộp đơn không chỉ khai báo hàng hóa đáp
ứng tiêu chỉ xuất xứ mà còn phải cung cấp thông tin về việc” tại sao và như thế
nào” và nộp các chứng từ chứng minh. Đây là hệ thống cấp C/O truyền thống và
hiện nay vẫn được áp dụng. Ở 17 nước thành viên, các hiệp định thương mại giữa
EC và một số hiệp định thương mại tự do châu Âu (EFTA) đã áp dụng hình thức
mới để đơn giản hóa thủ tục hành chính. Trong trường hợp nhất định người người
xuất khẩu có kim ngạch lớn có thể được cấp chứng nhận đã được đóng dấu và ký
trước, sau đó họ có thể diễn thêm vào và sử dụng cho hàng hóa xuất khẩu. Đế áp
dụng hình thức này người xuất khẩu phải nộp đơn để có được sự cho phép của cơ
quan hải quan mỗi nước, được hiểu là “doanh nghiệp xuất khẩu được phép”. Sau
một thời gian hệ thống này hướng tới việc tự cấp chứng nhân cho một số doanh
nghiệp xuất khẩu được phép.
Sau này để đơn giản hóa thủ tục, hình thức khai báo trên hóa đơn thương mại
được áp dụng và hiện được sử dụng hầu hết trong các hiệp định thương mại. Việc
khai báo trên hóa đơn thương mại như vậy bao gồm khai báo chi tiết theo đúng quy
định trên hóa đơn (hoặc các bộ chứng từ thương mại khác của bộ hồ sơ).
Nhà xuất khẩu được cơ quan hải quan cho phép (doanh nghiệp được phép)
được khai báo trên hóa đơn mà không bị giới hạn về trị giá lô hàng xuất khẩu. Nhà
xuất khẩu không được sự cho phép này có thể được sử dụng khai báo trên hóa đơn
nhưng bị giới hạn về trị giá lô hàng. Nhìn chung cơ chế chứng nhận xuất xứ của EC
hiện tại như sau: có 3 cách trong đó hàng hóa được xác định xuất xứ: (i) Chứng
nhận ERCI do cơ quan hải quan nước xuất khẩu cấp trên cơ sở đơn xin cấp của

- 38 -
người xuất khẩu hoặc người được ủy thác quyền; (ii) Khai báo trên hóa đơn thương
mại: do nhà xuất khẩu tự xác định (nhà xuất khẩu được phép); (iii) Khai báo trên
hóa đơn thương mại: trong một giới hạn nhất định về trị giá, nhà xuất khẩu tự khai
báo xuất xử trên hóa đơn. EC đã nghiên cứu để đơn giản hóa hơn nữa cơ chế tự xác
định xuất xứ. Cụ thể EC đã đưa ra một cách tiếp cận mới về quy tắc xuất xứ trong
tất cả các hiệp định thương mại có sự tham gia của EC, trong đó hệ thống hiện hành
về chứng nhận xuất xứ bởi cơ quan chính phủ sẽ bị thay bằng việc khai báo về xuất
xử theo mẫu quy định do người xuất khẩu khai báo trực tiếp
CHƯƠNG 2: THỰC TRẠNG QUẢN LÝ
THUẾ XUẤT NHẬP KHẨU TẠI CHI CỤC
HẢI QUAN BẮC HÀ NỘI
2.1 Giới thiệu khái quát về hải quan và chi cục hải quan bắc Hà Nội
2.1.1 Sự thành lập ngành hải quan Việt Nam
Trước hết xét về thuật ngữ “Hải quan” Theo từ điển tiếng việt giải thích là
“việc kiểm soát và đánh thuế hàng hoá xuất nhập cảnh”. Cách giải thích cho ta biết
hoạt động của lực lượng này chứ chưa cho ta biết về ý nghĩa của cái tên đó. Trên
thế giới, Ai cập và các quốc gia tiếng Tây Ban Nha, Bồ Đào nha Trước hết, xét về
thuật ngữ “ Hải quan”, theo từ điển tiếng Việt do Viện ngôn ngữ xuất bản 2005 giải

- 39 -
thích là “việc kiểm soát và đánh thuế hàng hoá xuất nhập cảnh”. Cách giải thích
này chỉ cho chúng ta biết hoạt động của lực lượng này, chứ chưa cho chúng ta biết
gì về ý nghĩa của cái tên đó. Trên thế giới, Ai Cập và các quốc gia nói tiếng Tây
Ban Nha, Bồ Đào Nha và các quốc gia Pháp ngữ (trừ Việt Nam) gọi lực lượng này
là Douane, các nước trong khối liên hiệp Anh gọi nó là Customs, Người Hy Lạp và
các quốc gia nói tiếng Đức gọi nó là zoll, Người Nga và các quốc gia Salvo gọi là
Tamoshnia, Trung Quốc, Hồng Công, Đài Loan, Macao và Việt Nam gọi là Hải
quan. Theo từ điển nghiệp vụ do Tổ chức Hải quan thế giới (WCG) biên soạn “Hải
quan là cơ quan chính phủ chịu trách nhiệm thì hành luật Hải quan và chịu trách
nhiệm thu thuế và lệ phí xuất nhập khấu, đồng thời cũng chịu trách nhiệm thi hành
các luật lệ khác liên quan tới việc nhập khẩu, quá cảnh và xuất khẩu hàng hoá.” Từ
những nhận thức thu được, ta có thể phát biểu rõ ràng hơn: “Hải quan là một trong
những công cụ đối ngoại quan trọng của chính phủ , có nhiệm vụ thay mặt Nhà
nước để tiến hành các biện pháp kiểm tra nhà nước về hải quan tại các cửa khẩu,
thu thuế xuất khẩu, thuế nhập khẩu, thuế gián thu và các lệ phí khác có liên quan
tới hoạt động đối ngoại, chống buôn lậu qua biên giới , thực hiện Thống kê hàng
hoá thực xuất và thực nhập”.
Ngành Hải quan của nước cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam được thành
lập ngày 10-9-1945 với tên “Sở thuế quan và thuế gián thu” thuộc Bộ Tài chính.
Sau khi miền Bắc được hoàn toàn giải phóng, ngày 15-11-1954 “Sở thuế quan và
thuế gián thu” được đổi tên thành “Cục Hải quan” trực thuộc Bộ Công thương.
Ngày 20-10-1984, Chính phủ ban hành Nghị định l39/HĐBT thành lập “Tổng cục
Hải quan” trực thuộc chính phủ và là “công cụ chuyên chính bán vũ trang của Đảng
và Nhà nước”, ngày 4-9-2002, Thủ tướng chính phủ quyết định chuyển Tổng cục
Hải quan - “cơ quan quản lý Nhà nước về Hải quan” về Bộ Tài chính. Hải quan

- 40 -
Việt nam có nhiệm vụ thực hiện kiểm tra, giám sát hàng hóa, phương tiện vận tải
phòng, chống buôn lậu, vận chuyển trái phép hàng hóa qua biên giới; tổ chức thực
hiện pháp luật về thuế đối với hàng hóa xuất khẩu, nhập khẩu; thống kê hàng hóa
xuất khẩu, nhập khẩu; kiến nghị chủ trương, biện pháp quản lý Nhà nước về hải
quan đối với động xuất khẩu, nhập khẩu, xuất cảnh, nhập cảnh, quá cảnh và chính
sách thuế đối với hàng hóa xuất khẩu, nhập khẩu. Đến năm 2015, Hải quan Việt
Nam phấn đấu trở thành Hải quan tiên tiến trong khu vực ASEAN. Hiện đại heo
tiêu chuẩn quốc tế, với phương châm hành động của Hải quan Việt Nam là “Thuận
lợi - Tận tuỵ - Chính xác”. Tầm nhìn đến năm 2020 là quản lý Hải quan hướng tới
tạo thuận lợi cho hoạt động xuất khẩu, nhập khẩu, đầu tư và du lịch, thực hiện Hải
quan điện tử, cơ quan Hải quan hoạt động có tính chuyên nghiệp, minh bạch và
liêm chính.
2.1.2 Quản lý nhà nước về hải quan
Trên khía cạnh kinh kế, quản lý hải quan là một lĩnh vực rất rộng, có nhiệm
vụ kiểm tra khoảng 350.000 măt hàng thuộc dạng động sản hiện đang lưu thông
trên thị trường thế giới, có khả năng di chuyển qua biên giới mà tổ chức Hải quan
Thế giới đã xác nhận trong công ước HS, liên quan cả tới những vấn để như sở hữu
trí tuệ, sở hữu công nghiệp, bản quyền tác giả, các công cụ vận tải đường thuỷ,
đường hàng không, đường sắt và đường bộ Quản lý nhà nước về Hải quan có nghĩa
có toàn quyền quyết định về số phận 350.000 mặt hàng nêu trên có được tham gia
xuất nhập khẩu hay không.
Quốc hội, chính phủ, thủ tướng là những chủ thể nhà nước quản lý toàn diện
về hải quan, có quyền ra quyết định toàn diện với 350.000 mặt hàng nêu trên. Còn
Hải quan là cơ quan do chính phủ lập ra, chịu trách nhiệm thi hành luật, nghị định

- 41 -
và quyết định của nhà nước tại của khẩu. Mỗi bộ chỉ được quản lý một số nhóm
mặt hàng thông qua sự quản lý của cơ quan hải quan. Ví dụ bộ nông nghiệp và phát
triển nông thôn quản lý về động thực vật, thực phẩm cho người và gia súc, phân
bón, thuốc trừ sâu, thú y; Bộ Y tế quản lý về thuốc chữa bệnh, các thiết bị y tế,
phòng bệnh cho người; Bộ Công nghiệp quản lý về hoá chất, tiêu chuẩn các thiết
bị, nguyên liệu, kiểu dáng công nghiệp.
Quản lý hải quan tuân thủ nguyên tắc ngành dọc, bởi hải quan là công cụ đối
ngoại của quốc luôn phải nhất quân trên phạm vi toàn quốc và phải được Trung
ương chỉ đạo trực tiếp. Quản lý hải quan chỉ được phép làm theo những quy định
của Nhà nước, mọi trường hợp khác thường đều phải báo cáo xin sự chỉ đạo của
Nhà nước. Không ngành, cơ quan chính quyền địa phương nào có thể can thiệp vào
các nghiệp vụ hải quan bởi hậu quả có thể xảy ra đối với nền kinh tế là rất lớn
2.1.3 Chi cục hải quan Bắc Hà Nội
2.1.3.1 Lịch sử hình thành
a, Sự cần thiết thành lập hải quan Giảng Võ
Từ đầu những năm 1980, sau những năm tháng vui mừng, hân hoan trong
bối cảnh đất nước thống nhất, Việt Nam bước vào một giai đoạn ngày càng khó
khăn, phức tạp. Cơ chế quản lý kinh tế tập trung - bao cấp, một thời đã từng đi ra
nguồn sức mạnh tổng hợp giúp chúng ta đạt được những thành tựu vĩ đại ca trưng
chiến đấu lấn xây dựng, ngày càng tỏ ra có nhiều bất cập trong tình hình mới và
không đáp ứng được những nhu cầu phát triển của thời đại. Mặt khác, do những
“khuyết điểm và sai lầm nghiêm trọng trong lĩnh vực xây dựng và quản lý kinh tế
tình hình lại càng trở nên khó khăn, phức tạp. Nền kinh tế đất nước bước vào một

- 42 -
cuộc khủng hoảng ngày càng nghiêm trọng. Cùng với cuộc khủng hoảng kinh tế
trong nước, quan hệ đối ngoại, đặc biệt là kinh tế đối ngoại của chúng ta trong thời
gian này cũng gặp vô vàn khó khăn xuất phát từ sự dần sụp đổ của các bạn đang
truyền thống ở Liên Xô và các nước xã hội chủ nghĩa Đông Âu cũng như chế độ
cấm vận của Mỹ và các nước phương Tây.
Lợi dụng khủng hoảng kinh tế và sự sa sút của mức sống nhân dân, một số tổ
chức, cá nhân ở trong và ngoài nước tìm cách chuyển ngoại tệ và hàng hóa lậu từ
các nước ngoài hệ thống XHCN về để ăn chênh lệch giá. Trước tình hình điều thốn
ở trong nước, nhiều bà con Việt kiều ở nước ngoài có nhu cầu gửi tiền bạc, quà cáp
cho thân nhân ở trong nước, giúp họ vượt qua khó khăn trước mắt Tuy nhiên, do
chúng ta chưa có chính sách phù hợp, kịp thời để giải quyết nhu cầu chính đáng
này, bà con phải tìm đến những tổ chức cá nhân nhận chuyển tiền, hàng phi pháp
về nước. Kết quả là nhà nước bị mất một nguồn thu đáng kể, đồng thời tình hình
giá cả thị trường vì đó mà tăng thêm tình trạng hỗn loạn. Người có lợi ích chính
đáng thì buộc phải nhận tiền hàng qua con đường không hợp pháp. Ngày 22-3-
1979, Ủy ban nhân dân thành phố Hà Nội ra quyết định số 1197-QĐ/CQ8 thành lập
Cửa hàng Quốc tế Giảng Võ (Giang Vo Intershop - Tên gọi đầu tiên của chi cục hải
quan Bắc Hà Nội).) thuộc Liên hiệp công ty Xuất Nhập khẩu Hà Nội (UNIMEX)
tại Nhà C4 khu Giảng Võ với chức năng bán các loại hàng hóa nhập khẩu và sản
xuất trong nước cho khách quốc tế và kiểu bào về thăm quê tại Hà Nội, đồng thời
tiếp nhận và trả hàng quà biếu của bà con.
Nhờ đáp ứng được những nhu cầu xã hội và hoạt động có hiệu quả, một
Công ty dịch vụ ở Cộng hòa Pháp đã đứng ra ký kết với Intershop Giảng Võ, nhận
làm đầu mối thu nhận hàng hóa quà biếu của Việt Kiều ở nhiều nước trên thế giới
gửi về cho thân nhân ở Việt Nam qua Intershop Giảng Võ. Chính bởi vậy, sau trên

Tăng Cường Quản Lý Thu Thuế Doanh Nghiệp Xuất Nhập Khẩu Chi Cục Hải Quan Bắc Hà Nội.

Tăng Cường Quản Lý Thu Thuế Doanh Nghiệp Xuất Nhập Khẩu Chi Cục Hải Quan Bắc Hà Nội.

Recommended

Recommended

More Related Content

Similar to Tăng Cường Quản Lý Thu Thuế Doanh Nghiệp Xuất Nhập Khẩu Chi Cục Hải Quan Bắc Hà Nội.

Similar to Tăng Cường Quản Lý Thu Thuế Doanh Nghiệp Xuất Nhập Khẩu Chi Cục Hải Quan Bắc Hà Nội. (20)

More from Nhận Viết Thuê Đề Tài Zalo: 0934.573.149

More from Nhận Viết Thuê Đề Tài Zalo: 0934.573.149 (20)

Recently uploaded

Recently uploaded (20)

Tăng Cường Quản Lý Thu Thuế Doanh Nghiệp Xuất Nhập Khẩu Chi Cục Hải Quan Bắc Hà Nội.