2
- 5. پيشگفتار
پيشگفتار
شكل باويژگيي تبيين و مدرسه دركاركردهاي اساسي تغييرات گيرياسيناد در آن هياي
سياست ازجمله تحولي و باالدستيمعظم مقام ابالغي هايبنييادين سندتحول و رهبري
آموزشوآموزش نظام هاي گيري جهت ،پرورشوپيش ، اهداف تعيين در پرورشبينيي
اسيت گرديده تغيير دچار ها برنامه تنظيم و ها راهبرد.هياي سياسيت در اسياس بيراين
آموزش وزارتودانش تربيت به توجه پرورشاسيالمي جمهيوري نظيام تيراز در آميوزان
ايرانشيده تعييين آموزش كيفيت ارتقاء ، راهبرد ترين كليدي و گرفته قرار تأكيد مورد
است.اجيزاء و هيا مولفيه در مشخص هاي سياست نيازمند راهبرد اين تحقق كه آنجا از
آن تقوييت و بهبيود ، اصيالح ،باشد مي رهبري و مديريت ويژه به آموزشي نظام مختلف
است ضروري مدارس در.برا سياست اينهيايي برناميه تنظييم نيازمند شدن عملياتي ي
طيور بيه را مدرسيه مديريت هاي استاندارد و ها شاخص ،فرايندها ، ابعاد بتواند كه است
بهبيود آن عملكيرد موجيود هياي ظرفيت از استفاده با تا دهد قرار توجه مورد مند نظام
يابد.
مأموريت و وظيفه حسب ابتدايي آموزش معاونت راستا اين درتيدوين بيه نسيبت خيود
تدبير برنامهآن تبي بيه و مدرسيه ميديريت عملكيرد ارتقياء و بهبود ، اصالح هدف با
آميوزش نظام متعالي اهداف تحقق گاه تجلي عنوان به مدرسه عملكرد كيفيت افزايشو
تحصيلي سال در پرورش95-91نمود اقدام.توانمنيدي بيه باور و توجه با برنامه اين در
ظر و ها، ميدارس هياي فييتراهكارهياي ، تربييت و تعلييم گانيه شيش هياي سياحت
طريق از نظام زير هاي برنامه عناوين و بنيادين سندتحولبيا اساسيي و مهم فرايندهاي
برنامه بر تأكيدنهاييت در و بهبيود و اصيالح ، ميداوم ارزييابي ، مشياركت توسعه ، ريزي
م ، كيفيت با يادگيري و آموزش به دستيابياسيت گرفته قرار توجه ورد.در برناميه ايين
خيود وظيايف و ها نقش بازآفريني و بازانديشي ،بازخواني جهت مديران به تا است صدد
نمايد كمك مدرسه مديريت در.ميديران از را جدييدي تكياليف ميذكور برناميه واق در
مأمو و وظايف انجام در را ايشان تا نمايد مي تالش بلكه ننموده مطالبهريتهمانيا كه ها
- 6. رهبيري و هيدايت ،امور هماهنگي و سازماندهي ، ساالنه برنامه تنظيم ، استراتژيك تفكر
رساند ياري ،باشند مي بخش تعالي و سازنده هاي بازخورد و نظارت ،ارزيابي و آموزشي.
گذشت با اينكسهبه توجه با و برنامه اين اجراي از سالدر متبوع وزارت جدي اهتمام
پيابنيادين تحول سند راهكارهاي نمودن اجرايي و سازي دهقيرار بازنگري مورد برنامه
گرفت.توان مي تغييرات اين جمله ازهياي سياحت بيا تيدبير برنامه سازي متناسب به
نمود اشاره ابتدايي دوره جديد اهداف و وتربيت تعليم گانه ششتغييرات رود مي انتظار
براي را زمينه آمده عمل بهبنييادين تحيول سيند راهكارهاي نمودن عملياتياجيراي و
نماييد فيراهم قبل هاي سال به نسبت برنامه تر موفق.آميوزش معاونيت راسيتا ايين در
، سيازنده پيشينهادات و نظرات از برنامه اين اجراي به بخشي ارتقا جهت همواره ابتدايي
استقنمايد مي بال.
مجموعه اين تنظيم و تهيه درماندگار،آقايم شكوهي مرتضيكيل ديردفترآميوزش
دبستانيطباطبايي محمد سيد آقاي ورئيسبرنامه گروهانسياني منياب بهسازي و ريزي
گردد تشكر آفرينان نقش اين از دارد جا اندكه داشته اصلي نقش.آقياي جناب ازميددي
و محترم مشاورو پيرورش و آميوزش در بنييادين تحول سند اجرايي ستاد مسئول و زير
همكارانمحترمآموزشوتهيران شيهر پيرورشوكارشناسيانميديران وسياير محتيرم
استاننمايم قدرداني ، اند داشته نقش برنامه واصالح گيري درشكل نظرات ارائه با كه ها.
زاده حكيم رضوان
ابتدايي آموزش معاون
- 7. به تقديم:
سررزمين ،خورشيد چون كرامتي با كه زمين ايران مديران
ِلديرن ن مامرت و بشيريده روشرني را بوم و مرز اين نونهاالن
تالش با را دانش و م ع سرايبي هايو آناهانره ،دلسروزانه ،دريغ
داشته استوار و سرافراز ،خود هدفمنداند.
- 9. مقدمه
ارتقا امروزهيدغدغيه بيه مختليف كشيورهاي در مدارس عملكرد كيفيتاساسيي اي
، فنياوري و عليم شيتابان و گسيترده تحيوالت بيه توجيه بيا زييرا است؛ شده تبديل
ي و اسيت شيده دگرگيوني و تغييير دچار مدارس از انتظار مورد كاركردهاينفعيان
مي مطالبه جديد نيازهاي با متناسب و گذشته از متفاوت بروندادهاينمايند.بيهطيور
مناسيب امكانيات و كيافي مناب تامين مستلزم ، انتظارات اين به پاسخگويي طبيعي
ميشيكل ،دوليت آمد در كاهش ،اقتصادي شرايط دليل به كه باشدنيياز گييريهياي
اولويت تركيب خوردن برهم و پيچيدهبين و ملي سطح در هاتيالش رغيم بيه الملليي
مسئوالن و مديران فراوان،است شده تبديل مهم چالشي به.سيال درگذشيته هياي
آمييوزش اقتصيياد و مييديريت حييوزه انديشييمندانوو ارشييد مييديران و پييرورش
سياستچيالش ايين با صحيح مواجهة براي مختلف جوام آموزشي نظام گذاران، هيا
كيرده عمليياتي ييا و داده پيشنهاد را متعددي راهكارهايانيد.راهكارهياي جمليه از
عممي لياتيبه توانآموزش سهم افزايشومشياركت افيزايش ،عمومي بودجه از پرورش
، مدرسيه اداره در اوليياء مشياركت جلب ،مدارس اداره و تأسيس در خصوصي بخش
هزينه كاهشضروري غير هاي(صرفهجويي)سازمان به واگذاري و خودگرداني ،هياي
ديگر(شهرداري مانندشركت ،هاو ها...(نظا وكرد اشاره آن ير.
گزارش به مراجعه باتحليل و هابديل از يك هر خصوص در شده ارائه هايميذكور هياي
بيه مقطعيي بطيور و نياچيز چنيد هير هيا روش و راهكارهيا ايين از ييك هير چيه اگر
آموزشونتوانسته هيچگاه انداما كرده كمك پرورشاساسيي مشيكل اين جدي بطور اند
طرف بر يا و نموده راحلنمايند.عيده اسياس برهمينميديران و نظيران صياحب از اي
انجيام بيه اقيدام ،مشياركتي فراينيد ييك در پاييدار و مناسب هاي حل راه يافتن براي
پژوهشتوسعه هاينموده ايكيه بيوده ميديريت در الگوهايي پيدايش آن حاصل كه اند
انديشه ميان اين درتوانايي ،هاخالقييت ،هامهيارت ،هياو هيارا انسياني منياب تجيارب
گرانمهيم ،نييز را آن مديريت و دانسته وسرمايه دارايي بهاترينميديران وظيفيه تيرين
- 10. مي آن به اتكا با كه است داده تشخيصبرطيرف را مسيائل و مشيكالت از بسياري توان
نمود.
واق بهنظرييه تطيور و رشد جريان از متأثر مدرسه مديريت كه گفت توان ميهياي
م علمحوزه در ديريتاسيت شيده دگرگيوني و تغييير دچيار ، مختليف هياي.تأكييد
برمدرسهجامعه مدارس ،محورياز تلقيي ،پيشيرو مدارس توسعه براي تالش ،محور
عنوان به مدارسسازمانيادنيرندهو...ايين راستاي در ايران و مختلف جوام در
بوده تأثيراتاند.،مديريت جديد الگوهاي تمام دردر ثقل مركز و كانون انساني مناب
مأموريت انجامبا كه است انساني نيروي زيرا باشند؛ مي مدارس سازماني وظايف و ها
بيا و پيراموني محيط و همكاران با سازنده تعامل ،موجود وسايل و امكانات از استفاده
علميي مسياعي اشتراك با ،فرايندها بهبيود و رشيد جهت در آينده به نگاه-،تجربيي
برنامه(ساالنه عملياتي)واق نگاه با را آن تحقق و نموده اجرا و تنظيم را مدرسهبينانه
بهره مستمر بهبود جهت در آن نتايج از و كرده ارزيابيميي بيردارينماييد.بنيابراين
ميتيوانانساني منابع مديريت ، را مدرسه مديريت(دانش،مران مع ،آمروزان
اولياء و كاركنان)و،مهارت ،تجربه ،دانش اشتراك براي نمودنيرايط تسهيل
و توانايي...آن برايدانست ها.انسياني عامل ، مدرسه مديريت در ،ديگر عبارت به
بيااليي بسييار اهمييت و اولوييت از مدرسيه نظام خروجي و فرايند ،ورودي عنوان به
مي و است برخوردارانسان مديريت ،مدرسه مديريت كه گفت توانهيميي اكيه باشيد
است شده بنا جامعه و انساني برتعالي.
اساس اين بر، واقعيي هياي نياز بر مبتني عمل برنامه تنظيم و محوري برنامه امروزه
اختيار در هاي ظرفيت و نگرانه آينده(امكانات و مناب)از اي مدرسيه ميديريت در
در تدبير برنامه كه است تاكيد مورد و اساسي موضوعاتوكميك سيازي زمينيه صدد
باشيد ميي مهيم امر اين تحقق به.برنامه ايين همچنيينكيردن نهادينيه دنبيال بيه
مشاركتطرييق آن از تا ،است مدرسه عملكرد كيفيت بهبود و مستمر ارزيابي ،جويي
ميي مديران و رسيده تعالي و اطمينان و اعتماد از ميزاني و سطح بهآميادگي تواننيد
- 11. ارزيا براي را خودنماينيد اعيالم مسيئوالن و بيروني ارزيابان توسط شدن بي.ايين در
مي تعالي و رشد به مديريت ، برنامهميي ارزييابي سپس و رسدشيود.بيا اسيت امييد
حرفه احساس با مدارس مديران ،حاضر برنامة اجراياز بيردن ليذت با و بيشتر مندي
آماد ،عمل و اثرانديشه مالحظة با و توفيقات و موفقيتارزييابي و نظيارت گونه هر ه
شوند.
يادگيرنده اجتماعي سازمان مدرسه
و ابزارهيا ،ها ،اهداف،فرآيندها،روش آموزشي هاي نظام در تحوالت به توجه با امروزه
عنيوان بيه نييز مدرسيه آن تبي به و شده دگرگوني دچار يادگيري و آموزش جريان
وظايف كاركردهاو در تغييراتي دچار اجتماعي نظاماست شده.
،بلكيه نداشيته صرفاكاركردآموزشيي مدرسيه پرورش و آموزش بنيادين درسندتحول
سياحت در هيايي توانايي به آموزان دانش دستيابي براي بسترسازي آن اصلي رسالت
نمايد مي آماده زندگي براي را آنان كه است ششگانه هاي.مدرسيه اينكيه بيراي لذا،
برسا انجام به را اصلي رسالت اينها برناميه همياهنگي و سيويي ،هم ند،هيا فعالييتو
اسيت ناپذير اجتناب راهبري و مديريتوبيه آموزشيي صيرفا كاركردهياي از چيرخش
باشيد آميوزان دانش ي جانبه رشدهمه ساز زمينه كه كاركردهايي،در تغييير بيدون
بود نخواهد پذير امكان عناصر و سايراجزا.
كتاب در واجارگاه فتحي«درسي برنامههويت سوي بهجدييد هياي»بيه را ميدارس
مكان عنواندرنظير اجتمياعي مسيائل كيردن مشيخص و تعيين براي راهبردي هايي
است گرفته.و حقيو تميرين و فهيم امكيان آنهيا در آميوزان دانيش كه هايي مكان
اجتمياعي ييادگيري مختليف اشيكال در را نقياد و فعال شهروند يك هاي مسؤوليت
باشيييندتاازاي داشيييتهو غمخيييواري نظيييير انسييياني هييياي رهگيييذر،قابليت ن
يديياب يعهيتوس و يرورشيپ يايآنه در يادياتح و يتگييرحم،همدردي،همبس.يديباي يدارسيم
ارزشو رقابت ،افراطي فردگرايي صرفا اينكه نه و دهند پرورش افراد در را علمي هاي
دهد ترويج را گرايي مصرف.(،واجارگاه فتحي1196،ص16.)
- 12. آيزنرو ،رسالت نيزدر وكسيب معياش اميرار ازآميوزش تير وسيي را مدرسيه وظيفه
اسيت داده وسيعت كيردن زندگي چگونه يادگيري براي مكاني رابه آن و آمددانسته.
را زندگي يك چگونه دهند مي ياد آموزان دانش به كه داند مي مكاني را مدرسه وي
بسازند.درس بر صرف تأكيدمدارس در پايه هاي(پاييه به بازگشتهيا)پيايين معيرف
است انتظارات سطح و استانداردها آوردن.(همانمنب،ص651)
وسيايل و ،تجهييزات درسيي ،برناميه معليم تربيت نظام در اساسي تغييرات كه اينك
شكل حال در آموزشياست گيري،و تغييير نيازمند نيز مدرسه در راهبري و مديريت
نوين كاركردهاي تحقق به كمك جهت در هماهنگياست مدرسه.
درون داراي كيه اسيت پوييايي اجتمياعي نظيام ييك شد،مدرسه بيان آنچه براساس
وسياسيي فرهنگي،اجتمياعي ي زمينيه در كيه اسيت برونيدادهايي و دادها،فرآيندها
نماييد ميي فعاليت المللي بين شرايط متأثراز حتي و جامعه.عناصيررا زييراين شيكل
دهد مي نشان.
شماره شكل(3:)مدرسهيادنيرنده اجتماعي سازمان
- 13. آن وظايف مهمترين و مدرسه مديريت
شود مي محسوب پيچيده اجتماعي نظام يك مدرسه امروزه.مدرسيه اصيلي ورودي زيرا
،فرآينيد طريق از كه هستند متفاوت فرهنگي هاي ويژگي و ،عاليق استعدادها با كودكاني
يادگيرنده سازمان مدرسه
)مي ب و رافيايي ج ت ي م (فراگير ه زمي
- - - --
) ( - -––
) اجتما و اده ان ( ه زمي
- - - - - -
-) ( - - -
روجي د فراي ورود
: روجيها
-
-
-
):
-
– -
-
-
-
-
: )
-
-
-
( -
)...
: )
( -
)
-
( -
)
: )
-
-
-
: )
-
-
-
-
-
-
) (
-
-
- 14. سازماندهي
رهبري
كنترل
ريزي برنامه
افرادي به انساني عوامل هدايت با مدرسه هايبيراي جديد هاي شايستگي و ها توانايي با
شوند مي تربيت موثر و هدفمند زندگي استمرار.ت آن وراهبيري مديريت بنابراينيييوسط
ميييب ديرهپرورش و آموزش نماينده عنواندانيش از گيري بهره ، مناسب ريزي برنامه با
الزم هاي مهارت وو،اوليي آموزان ،دانش معلمان همكاري و مشاركتينفعيان سياير و اء
شود مي انجام.
مهممدير وظايف ترين
تقسيم اختصاصي و عمومي دسته دو به مدارس مديران وظايفشود مي:
الف)مديران عمومي وظايف
1-ريزي برنامه
2-سازماندهي
3-رهبري و هدايت
4-ارزيابي و نظارت
شكلشماره(4:)آن كاركردهاي و مديريت فرايند
ميوارد از هرييك در مدرسيه مدير وظايف البتهچيون هيايي ويژگيي براسياس فيو
اهداف،ساختار،روشها،فرآيندهاو...و پوييا اجتمياعي نظام يك عنوان به مدارس در كه
باارتباطاتيشود مي انجام دارند؛ تعامل پيراموني محيط با باز.
ب)وظايفمديران اختصاصي
- 15. مختليف هياي ساحت در آموزان دانش براي يادگيري مناسب شرايط ايجاد و تسهيل
مامورييت ايين بيا متناسب كه وظايفي و فرايند اين در معلمان فعال حضور و تربيتي
باشدمديران ازاست انتظار مورد.جمله ازاجيراي به توان مي وظايف اينمجموعيه
هاي فعاليت(درسي برنامهآموزش ،طراحييسيازي توانمند ،مسابقات و ها جشنواره ،
و تحصيلي پيشرفت ،ارزشيابي) ...آميوزان دانش يادگيري براي را شرايط و زمينه كه
نمايد مي فراهم تربيتي مختلف هاي ساحت درنمود اشاره ،.
يادين ب ل تح د س در آفرين ل تح ها ش چر(و راهرار نظاا زير
مديريت)
نموده بندي تقسيم نظام زير شش به را آموزشي نظام بنيادين تحول سند كه آنجا از
هيايي چرخش نظام زير اين در است مديريت و راهبري نظام زير آنها از يكي و است
از عبارتند كه است تاكيد و انتظار مورد:، فرهنگي نهادي به آموزشي نهاد از چرخش
اجتماعي سرمايه مولد و اجتماعي–ترببيتيي راهبيري به كنترلي و اداري مديريت از
اسالمي معيار نظام بر مبتني–پذيري مسئوليت و جويي مشاركت به زدايي تمركز از
–و نگير آينده و راهبردي هاي ريزي برنامه به پراكنده و موردي هاي ريزي برنامه از
...
تاكيد مورد تحولي هاي چرخش و فو نكات به توجه با بنابراينبنيادين تحول سند
شود مي دگرگوني و تغيير دچار آن وظايف و مدرسه مديريت ،.
ايجياد به قادر خود هاي توانمندي به اتكاء با مدارس مديران تنها ،تامل قابل نكته اما
در را تغييير ايجياد زمينيه بايسيت مي مناسب بستر ايجاد با بلكه بود نخواهند تغيير
نيرو و آموزان دانش ، اولياءآور وجيود به اختيار در انساني ينيبهيره و تيالش بيا و د
نمايد كوشش تحصيلي دوره اهداف تحقق در جمعي خرد از گيري.
- 16. مدير ها نقش
معروفتيرين از كيه اسيت شيده ارائه متعددي هاي نظريه مديران هاي نقش درزمينه
نظريه به توان مي ها نظريههنريير اك و نظرييه ايين در كردكيه اشياره مينتزبير
است شده تاكيد مديران رهبري نقش بر ها نظريه.و افيراد در نفو معناي به رهبري
است وظايف ي داوطلبانه و مشتاقانه انجام براي آنان هدايت.به مديران رهبري نقش
پاييه بر كه معلمان وظايف و مدارس در متخصص انساني عوامل حضور دليلو تفكير
ي زمينيه بايست مي نيز مديران و باشد مي فكورانه اقدام و هوشمندانه ريزي برنامه
سياير بيه نسيبت بيشتري اهميت از نمايند هموار آنان براي را فكورانه اقدام و كنش
است برخوردار ها نقش.مديران كه هايي نقش مجموع از مدارس مديريت در بنابراين
نمايند مي ايفا(هايي نقشبيين رابيط ، سيازمان نماينده ، گيري تصميم نقش نظير
،سخنگو ،افراد، اطالعاتيو كننيده ميذاكره)...و اولوييت از آموزشيي رهبيري نقيش
است برخوردار بيشتري اهميت.
- 17. شماره شكل(5):مهارت ،وظايفهاونقشمدير هاي(بند عالمه ي ازدكترع نقل به)
ضرورت و اهميتبرنامهتدبير
اگرچيهآميوزشوشيكل در يرورشيپ،يييعلم وتحيوالت تغيييرات يرفتيپيش و گييري
ايين از نييز خيود دارداميا انكارناپذيري نقش سياسي و اقتصادي ،اجتماعي ،فرهنگي
بييي و ممتيياز نقييش حفييز بييراي و شييده متييأثر تحييوالتتحييول نيازمنييد بييديل
ميباشد.پايدار ،متوازن تحول براي نيز بنيادين تحول سند كه آنچنانبيه متناسيب و
منطقه ،محلي نيازهايبين و ايمولفه الملليآموزش نظام در را اصلي هايوپيرورش
نظام نگاه وبا داده قرار توجه موردزيرنظيام عنيوان تحت ،گراهياي«،درسري برنامره
منرابع تشصريم و ترأمين ،مديريت و راهبري ،انساني منابع تأمين و م مع تربيت
فضا،تجهي تامين ،ماليفن و زاتارزشيابي و پژوهش ،آوري»است نموده تعيين.
زيرنظام از هريك اگرچهو آموزش هايي نوبه به پرورشمي اهميت داراي خودباشند
دوره ميديريت و راهبيري در مسيئوليت دليل به راهبري و مديريت زيرنظام اماهياي
ي هر نتايج و محصول زيرا است؛ برخوردار بيشتري اهميت از تحصيلينظيام زير از ك
نهيايي اهيداف تيا شيده پيونيد هيم و هماهنگ زيرنظام اين طريق از شده كر هاي
آموزشوپرورشمحققگردد.آموزشي راهبري و مديريت از سطحي مدرسه مديريت
برنامه با كه استبهره ،ريزيمناب از گيري(ميالي ،ميادي ،انسياني)بيا ميؤثر تعاميل ،
اهد ،ها آرمان ،محلي جامعهسياست و راهبردها ،افآميوزش هايمحقيق را وپيرورش
- 18. ميدرسيتي بيه ميدارس در پرورشيي و آموزشيي فراينيدهاي كيه صيورتي در نمايدو
محله تربيت كانون به مدرسه شوند؛ مديريت1
تحقيق بيراي شيرايط و شيده تبيديل
آموزش اهدافومي فراهم پرورششود.
عبارتي به،محيوري برناميه شيامل فرايندها اينهياي فعالييت ،ييادگيري و آميوزش
وفو پرورشياداري و ارزيابي و مشاركت،نظارت ،بدني وتربيت سالمت ،برنامه-مالي
باشند ميهمچيون عبياراتي بيا نييز بنييادين تحيول سند در كه"ميديريتي رويكيرد
مشاركت و نقدپذيرو مسيئول ،خودارزييابي ،پيراميوني محييط با اثربخش تعامل ،جو
نسبت پاسخگوپيژوهش فرهنيگ وتعمييق گسيترش ،بيرونيي ارزييابي و نظيارت به
نوآوري و وارزشيابي،خالقيت"آن بهاست شده توجه ها.
كيفييت براسياس و است آموزشي نظام اهداف ظهور و تجلي محل مدرسه كه آنجا از
خروجيآن هاي(دانشآموزان)ميي قضياوت آن توفييق ميزان خصوص درشيود.ليذا
مدر مديريت بهبودارتقا و سهيدانش يادگيري كيفيتايين از و اسيت حياتي آموزان
حرفييه مييديران نيازمنييد مدرسييه جهييت،توانمنييد و پرانگيييزه انسيياني نيييروي ،اي
دانشعالقه آموزانمندبهكميال و يادگيريمناسيب تجهييزات از بهينيه اسيتفاد ،
و...استآن همة كهمي اثربخش و كارآمد مديريت به منوط هاباشد.برنامية بنيابراين
بيه پاسيخگويي و زيير اهيداف بيه دسيتيابي بيراي تدبير برنامه عنوان تحت رو پيش
ضرورتاست گرديده تنظيم شده كر هاي.نيز زير شكلو اهمييتبرنامية ضيرورت
مي نشان نگاه يك در را تدبيردهد.
1-انداز چشم افق در ،مدرسه پرورش و آموزش بنيادين تحول سند1151
- 19. شماره شكل(6:)تدبير برنامه اجراي ضرورت و اهميت
تدبير برنامهچارچاجرا بپرورش و زش آم يادين ب ل تح د س
تحول سند در تربيت و تعليم غايت طيبه حيات از مراتبي به دستيابي كه آنجا از
و فردي نيازهاي و وجودي مختلف ابعاد به توجه با مراتب اين و باشد مي بنيادين
فعا كليه نيز تدبير برنامه در ، است شده بندي طبقه ساحت شش در اجتماعيليت
تربيت و تعليم غايت و گانه شش هاي ساحت جهت در بايد مدرسه اقدامات و ها
باشد.
با ها ساحت تمام در متوازن و جامع صورت به آموزان دانش تربيت بنابراين
مالك تحصيلي دوره هاي هدف و شود مي دنبال تحصيلي دوره اهداف تحقق
بود خواهد مدرسه در اقدامات و ها فعاليت انجام اصلي.و نظامند انجام براي
كه سند با مطابق مدرسه امور منسجمدرزي مختلف سطوحنظام ررا هايي
- 20. است نموده مشخصبايد نيزمدرسهها فرايند مجموعه و مختلف هاي نظام زير
ي كننده تعيين كه سند راهكارهاي و نمايد سازماندهي هدفمند صورت به را
گيرد قرار توجه مورد نظام زير هر در را بود خواهند اقدامات و ها فعاليت انواع.
ازجدول در رو اينذع به ها ساحت يلاهداف مبناي نوانمالك وزير اصلي
نظام،شده گرفته نظر در سند راهكارهاي و ها فعاليت كردن نظامند چارچوب
است.
مصوبه ،بنيادين تحول سند راهكارهاي ، سند نظري مباني از استفاده با جدول اين
شده تنظيم ها نظام زير هاي برنامه و تحصيلي دوره اهداف زمينه در عالي شوراي
است.گرديده تالشتامدارس ساعي مديران براياقدامات و ها فعاليت مباني
بتوان آنها از استفاده با تا شود مهيانو امكانات ، ها اولويت ، نيازها با متناسب د
نمايد بيني پيش مناسبي اقدامات مدرسه شرايط ساير و منابع.
پيش هاي گام انجام با رود مي انتظار گرانقدر مديران ازتدبير برنامه در شده بيني
عملياتي برنامه تنظيم به اقدام جدول اين چارچوب درساالنهنمايند خود.
تطريق مرانيتدبير برنامهباها ساحت6گانهيادين ب ل تح د س تربيت و ليم ت
ابتدايي دوره جديد اهداف و
- 21. ساحت
د س ها
ل تح
ابتدايي دوره اهدافل تح د س راهكار
زير
نظا
د فراي
ها
مدرسه
با مرترط ها اليت ف
اهداف و د س ها راهكار
ابتدايي دوره
ساحت
تعليم
وتربيت
اعتقادي
عبادي
واخالقي
هدف1اول دوره-
مهرباني باصفات
وتوانايي دانايي بخشندگي
شود خداوندآشنا
اطمينان واحساس
را ازآن حاصل وآرامش
نمايد ابراز.
هدف1دوم دوره-با
هريک اوليه مفهوم درك
،پذيرش دين اصول از
خود خاطر تعلق واحساس
دهد نشان را آن به نسبت.
ددفدهددددددد3اول دوره-
وايدات نماز صحيح قرائت
دايده دهداموخت دراندق دانداس
بده خودرادرزندگي قراني
گيرد كار
ددفدهدد3دوم دوره-دادبدد
صددددددددحيح قرائددددددددت
عيني مفاهيم وروان،درك
كددريم قددرآن بددا انددب و
آمددددددوزهرا آن هدددددداي
گيرد كار به درزندگي.
راهكار2/1-برنامده تدوينعمليداتي هداي
و مسدتمر تقويت ،ترويج راستاي در الزم
ديطدمح در ديداخالق دايلدفی ديمدتحكدايده
دتدرفي دامدتم از دتفادهداس دادب ديدتربيتدايده
اولويدت بدر تاكيدد بدا تربيتدي و آموزشي
و حيدا ،شجاعت و نفب عزت و كرامت
مسئو ،صداقت ،عفتنظدم و پدذيري ليت
دوره تمام درتحصيلي هاي
راهكار2/2مهارت و الهي تقواي تعميق د
و درسدددت انتخدددابسري ،خويشدددتنداري
تعدداليدانددش مسددتمر بخددشبددا آمددوزان
دامدايد دتدفرصد از اسددتفادهدزاريدبرگد ،اهلل
داهيدآگ دمدمراسدادنش و دشدبخدر دزدانسي
مشداركت و فعدال حیور ،وفيات و اعياد
دشدداندمحا در دوزاندآمدو دالبدمجد ،دلدفد
و داددع دادب دبدان دتدتقوي و دذهبيدم امداكن
توسددددددددددددددددددددددددددددددددددددددددددددل.
راهكار4/2ديندي بصيرت ،ايمان تقويت د
ارزش بده بداور وو اسدالمي انقدالب هداي
دانش و مربيان توانمندسازيبراي آموزان
دندايد از دهدآگاهاند دتدحمايد و داداريدوفد
ارزشدادبدد دمندانهدهوشدد دهدمواجهدد و دادهدد
توطئهرفيدت از اسدتفاده بدا دشمنان هاي
برنامهو آمدوزش تربيتدي و آموزشدي هاي
سدداير و خددانواده مشدداركت و پددرورش
-برنامه
درسي
-
راهبري
و
مديريت
پرورشي
وفوق
برنامه
و آموزش
يادگيري
مشاركت
1-به پرورشي فیاي به توجه
و مناسب خانه نماز ويژه....
2-تشويق
وترغيب
ومشاركت
دانش فعال
آموزان
وكاركنان
برگزاري در
جماعت نماز
مراسم
ملي ،مذهبي
و....
3-علمي اردوهاي برگزاري–
و تربيتي....
4-برگزاري زمينه نمودن فراهم
، ،هنري فرهنسي مسابقات
پرورشي
5-برنامه محتواي به بخشي غني
رويكرد با آغازين مراسم هاي
اعتق مبانينيايش و دعا و ادي
6-آموزش آغاز جشن اجراي
اول پايه در قران
7-مهارت كسب جشن اجراي
- 22. هدف2اول دوره:با
و زندگي روش شناخت
اخالقي هاي آموزه
را آن تاثير ديني پيشوايان
دهد نشان خود رفتار در
هدف2دوم دوره:با
زندگي روش مطالعه
اخالقي هاي وآموزه
وشناخت ديني پيشوايان
، نياز مورد احكام
عمل براي را السوهايي
شن صالحودر كند اسايي
گيرد كار به زندگي.
دسدتساه و نهادهاحدوزه ويدژه بده هداهداي
يافتدده سددازمان و فعددال حیددور و علميدده
دشدداندهدبرنام در ددارسدم و دوزاندآمدايده
انقالبي و اجتماعي و سياسي.
داردراهك5/2الزم دازوكارهايدس داددايج ددد
زندددگ سددبک و آداب تقويددت بددرايي
سداحت تمدام در ،ايراندي د اسدالميدايده
حداكم رويكدرد عندوان بده تربيت و تعليم
درايداجد و ددويندتد ،ديدطراحد دددفرايند در
برنامهآموزشي و درسي هاي.
سوم پايه در قران روخواني
8-جهت در هايي فعاليت اجراي
فیائل مستمر تقويت و ترويج
اولويت با مدرسه در اخالقي
، شجاعت ، نفب عزت ، كرامت
، صداقت ، عفاف ، حيا
نظم و پذيري مسئوليت
9-آموزش ي برنامه اجراي
نماز عملي
11-طرح اجرايو ادابمهارت
دوره در اسالمي زندگي هاي
ابتدايي
11-برون مراكز با ارتبا
جهت اي مدرسه برون و سازماني
مثل فراغت اوقات گذراندن
اردوگاه ،ها دارالقرآن ،ها كانون
آموزان دانش به ها
12-قرآني محافل برگزاري
13-پي تحكيمبا مدارس وند
نزديک مدارس ويژه به مساجد
مساجد به
14-تكليف جشن برگزاري
دختر اموزان دانش
15-منظور به هايي فعاليت اجراي
كتاب وسرانه مطالعه سرانه ارتقا
16-هاي كتابخانه تقويت
راهكار3/1و نماز اقامه فرهنگ توسعه د
مدرسه در جماعت نماز برپايي به اهتمام
ودانش در قرآن با انب تقويتو آموزان
اصالح با قرآني سواد و فرهنگ توسعه
برنامهدر معلمان توانمندسازي و ها
و روخواني مهارت تقويت راستاي
روانابتدايي دوره در خواني
راهكدار3/3-و دازندهدس داركتدمش دبدجل
خدانواده اثربخشو تعميدق ، حفد در هدا
دانددش پوشددش و ، عفدداف ،حيددا اشدداعه
آموزان
راهكار8/2رفيت از استفاده دبرنامههاي
ملي شبكه ،آموزشي منابع ،درسي
فرصت ،كتابخانه ،ارتباطات و اطالعات
فعاليت و اردوهابه مدرسه برون هاي
كانون و مساجد ويژهبراي مذهبي هاي
به الهي معارف به باور و معرفت تقويت
- 23. و واليت و معاد و توحيد به اعتقاد ويژه
انتظعقالني و روايي ،قرآني رويكرد با ار
دانش درآموزان.
راهكار2/7نهادينه دتقويت و سازي
و فرهنسي مراكز با مدرسه همكاري
كانون و مسجد ويژه به محله علميهاي
حوزه و مذهبيمشاركت و علميه هاي
دانش و معلمان ،مديران فعالدر آموزان
برنامهحیور نيز و محله مرتبط هاي
نظامو توانمند روحانيون اثربخش و مند
مدرسه در تجربه با مذهبي مبلغان.
راهكددار3/2شايسددتسي تقويددت دددهدداي
دهدحرف و ديداخالق ،داديداعتقو دديراندم اي
و داندآن دوييدالس دشدنق ديمدتحك و داندمعلم
بدراي اجرايي سازوكارهاي آوردن فراهم
در داندايشدد دوثردمدد و دالدفعدد داركتدمشدد
برنامهفعاليت و تربيتي هايهدايپرورشدي
كددالن مسددئوليت واگددذاري و مدددارس
مدارس مديران به مدرسه تربيتي
راهكددار6/2-متناسددب و بندددي طبقدده
و ديدتربيت دوعاتدموت و دوالتدمق دازيدس
ويژگدي و دددرش مراحدل دادب اخالقديدايده
نظدام نيازهداي و واهدداف آمدوزان دانش
جامعه و عمومي رسمي تربيت و تعليم
راهكدار3/3-دازندهدس داركتدمش دبدجلو
خدانواده اثربخشو تعميدق ، حفد در هدا
دانددش پوشددش و ، عفدداف ،حيددا اشدداعه
آموزان
موثر و بهترين عنوان به كالسي
مدارس در كتابخانه نوع ترين
ابتدايي
17-جلسات برگزاريآموزش
و قرآني تربيت محور با خانواده
اسالمي
18--اوليا رفيت از مندي بهره
مناسبت و ها مراسم برگزاري در
ها
19-آموزش جلسات برگزاري
و قرآني تربيت محور با خانواده
اسالمي
21-و...
- 24. راهكددار5/3-ي السددو ارائددگ و طراحددي
و دادزيب ،دوعدمتن ،دبدمناس دشدپوش و داسدلب
اسالمي فرهنگ بر مبتني آراسته–ايراندي
دختدر و پسر آموزان دانش و مربيان براي
دالميداسد هويددت تقويددت راسددتاي در–
ايراني
راهكار6/3-برنامهاقنداع منظدور به ريزي
و قلبي پذيرش براي آموزان دانش فكري
بده عمدل و حجداب ،عفداف ، حيا دروني
اسالمي ديدگاه تبيين با آن
- 25. ساحت
و تعلیم
تربیت
اجتماعی
سیاسی
هدددف1اول دوره:
خدود نقدش ايفاي با
از عیدوي عندوان به
دروهدگدد(،دانوادهدخدد
مدرسدده ،دوسددتان)،
تعلدق احساسخدود
بدا كدروه به نسبت را
،همدالندددده رفتددددار
و محترمانددددددددددددده
جويانددده مشددداركت
دهند مي نشان.
هدف1دوم دوره:
و حقوق شناخت با
خود هاي ِوليتسم
زندگي در
و خانوادگي
به و اجتماعي
رفتار كارگيري
مسالمت و سازنده
و قوانين از ، جويانه
صورت به مقررات
سازنده و آزادانه
كند پيروي.
هدددددف2اول دوره
:قانون و نظم رعايت
خانوادگي روابط در
راهكار4/4-خانواده مشاركت ميزان افزايشها
فعاليددت در،مدرسدده تربيتددي و آموزشددي هدداي
دوره برگزاريارائده ،اثدربخش آموزشدي هداي
خانواده به اي مشاوره خدماتپذير آسيب هاي
و اهددداف سددازي همسددو بددراي زا آسدديب و
روشمدرسه و خانواده تربيتي هاي
راهكددار1/7–زميندده آوردن فددراهمالزم هدداي
درادبدانوندك دواندعن دهدب دهدمدرس ديدآفرين دشدنق ي
وجلددوه محلدده تربيتددي تجربيددات كسددباز اي
و اختيار تفويض با طيبه حيات و اسالمي جامعه
مولفه تمام استانداردسازي و آن به مسئوليتهدا
مدرسه درون عوامل واي
داردراهك3-8-دالدفع دوردحی درايدب دازيدبسترس
دانشتشدكل در آموزانقدانوني و رسدمي هداي
مدرترفيدت دهدب اتكدا دادب بطدروندب و درون دايده
دانش بسيج قبيل از پرورش و آموزش،آمدوزي
كانوناسدالمي انجمدن و فرهنسي و علمي هاي
دانشآموزان
راهكار1-18-مناسبسدازماني فرهندگ سازي
بدر تکكيدد بدا اسالمي اخالق معيارهاي براساس
و خالقيددت ،داوندتع و اخددوت دهدروحي دتدتقوي
مستمر آموزش
2-13:درون دوراهايدشد دديدكارآمد دزايشدافد
مدرسه)داندش شدوراي و معلمان شوراي مانند
آموزان(و اداره اختيدارات از برخدي تفويض با
مشداركت زمينده آوردن فدراهم آنان به مدرسه
مدرسه تربيت و تعليم فرآيند در ايشان بيشتر.
-
برنامه
درسي
-
راهبر
و ي
مدير
يت
-
منابع
انساني
آموزش
ويادگيري
پرورشي
فوق و
برنامه
تربيت
و بدني
سالمت
مشاركت
1-هاي فعاليتاوقدات سدازي غندي
اموزان دانش فراغت
2-مددار رشدد پيشدسيري آموزش(
خددددود از مراقبددددت مدددددارس)و
اجتماع رويكرد با پيشسيري-محور
(مراقب مدارس)
3-دوزشدآمدد و دازيدسدد دددتوانمندد
ارايده بدا مراقبتدي خود هاي مهارت
بدده مسددتمر و الزم هدداي آمددوزش
كاركندان و والددين ،آموزان دانش
محديط در اعتيداد از پيشسيري براي
مدرسه و خانه
4-مدوزاندآم داندش فعدال شداركت
آغازين مراسم اجراي در
5-و ترغيب راهكارهاي و ها شيوه
شركت جهت اموزان دانش تشويق
دشدداندد دورايدشدد و دابقاتدمسدد در
آموزي
6-و سدازي توانمندد خددمات ارايه
مددددداخالت انجددددام و حمددددايتي
حمايدت و سازي توانمند ،آموزشي
ديدرواند دايدهد-دشدداند داعيداجتمد
خطددر معددرر در آمددوزانداراي ،
الزم و دواددمد درفدمصد دتالالتداخد
التوجه
7-مهدارت با آموزان دانش آشنايي
،نمايش طريق از زندگي هايقصه
- 26. اجتمدداعي و(محدديط
دهدمدرس و ددگيدزن)
در را دوددخ دايفد و
دامدانج دراندديس دالدقب
دهد
ددفدهد2دوم دوره:
تغييدرات شناخت با
طبيعدددددي محددددديط
دذردگ در داعيدواجتم
رادر آن تاثير ، زمان
دودتبييندخد زندددگي
كند.
هدددف3اول دوره:
بدده خددود باشددناخت
شدهروند يک عنوان
احسددداس ، ايراندددي
دبتدنس دودرادخ دقدتعل
دايدونماده دندوط دهدب
دهد نشان آن.
هدددف3دوم دوره:
دناختدشدد دادركدبدد
هويدت هاي شاخص
ملددددي/ايرانددددي–
توانددايي ، اسددالمي/
دايدهدددد دتدرفيدددد
خودرادرفعاليتهددددا/
داده دهدبرنام/دتدتقوي/
داردراهك2-1-در داتيدعملي دايده دهدبرنام ددويندت
مست تقويت ، ترويج راستايفیايل وتحكيم مر
تمام از استفاده با تربيتي هاي محيط در اخالقي
تاكيددد بددا وتربيتددي آموزشددي هدداي رفيددت
، حياوعفدت ، نفدب وعدزت كرامت براولويت
دوره تمام در ونظم پذيري مسئوليت ، صداقت
تحصيلي هاي
راهكار
4-15-دانشحدين در معلمدان مسدتمر افزايدي
و فرهنسددي منزلددت و شددکن ارتقددا و خدددمت
آنها اجتماعي
اهكار1-9:ايجادتسدهيالتقدانونيوو سداز
كارهدايتشدويقيوانسيزشديالزماعدماز
ماديو،معنويبسط برايفرهنگنيكوكاري
و،تعاونمشاركتپذيريومشاركتجويي
درجامعهدر وبيندانشآمدوزانبداالهداماز
هاي آموزهدينيباتکكيدبراسدتفادهمناسدب
ازرفيت،درسي هاي كتابمجالتورسانه
هايآموزشيوبرگزارياردوهايجهادي
راهكار1-16-تربيتي فرصتهاي در تنوع ايجاد
گدويي پاسد براي وتربيتي آموزشي مراكز در
آموزان دانش ي نيازها به
راهكار4-21استقرارنظامراهنماييومشاوره
يمبتنيبدرمبدانياسدالميونقدش افدزايش
معلماندراينزمينهوكارگيري بهمشداوران
متخصدصبدرايايفدايدايف وتخصصدي
درتمامهاي پايهتحصيلي
و نويسي داشتان و گويي
8-پرورشي نيازهاي بندي اولويت
،ورزشيبنددي وطبقه برنامه وفوق
خدود طريق از آموزان دانش عاليق
والدين واعالم هاري ا
9-فوق فعاليتهايبدا متناسب برنامه
آموزان دانش نيازهاي
11-اي مشاوره و تربيتي نقش احيا
تقويدت و توسدعه همزمان و معلمان
مشاور رابط معلم ي برنامه
11-داندش تشدويق و سازي توانمند
فعاليدت در مشداركت براي آموزان
بدا جامعده در تعداوني و خيريده هاي
و درسدي برنامده رفيدت از استفاده
هاي فعاليتتربيتي
12-دگدفرهن دتدتقوي دايده دتدفعالي
مشدداركت و ،تعدداون كدداري نيكددو
آموزان دانش در جويي
13-آمدددددوزش و توانمندسدددددازي
دورايدش ، دهدمدرس دورايدش دايداعی
آموزي دانش شوراي و معلمان
14-توسدعه و تقويدت هداي فعاليت
بر تاكيد با مدرسه سازماني فرهنگ
در تعداون و اخدوت روحيده تقويت
و معلمان بينآموزان دانش
15-اي مدرسه بين تعامالت تقويت
استان و منطقه سطح در
- 27. ملدي انسدجام حف/
ديدمل دافعدمن از داعددف
دهد توسعه.
داردراهك7-1-دتدتقوي درايدب دازوكاردس داددايج
هويدت احيا و ملي وحدت و اجتماعي انسجام
اسالمي افتخارآميزدانش در ايراني دو آمدوزان
ملي سرود اجراي و آموزش بر تکكيد با معلمان
دالميداس جمهدوري پدرچم درآوردن اهتدزاز بده
مدرسه در ايران
راهكار5/2-بدراي الزم كارهداي و سداز ايجاد
دالميداس ددگيدزن دبکدس و آداب دتدتقوي–
ساحت تمام در ،ايرانيبده تربيدت و تعلديم هاي
ف در رويكردحاكم عنوانتددوين ،رايندطراحي
برنامه اجراي وآموزشي و درسي هاي
راهكار5/3-و لبداس ي السدو ارائدگ و طراحدي
بدر مبتندي آراسته و زيبا ،متنوع ،مناسب پوشش
اسددالمي فرهنددگ–دانددش و ايرانيبرايمربيددان
در درددختددددددددد و دردپسددددددددد دوزاندآمددددددددد
راستايتقويتهويتاسالمي–ايراني
راهكار5-8علمي دستاوردهاي تبيين دو فني و
اسالمي تمدنبرنامه در ايراني دآموزشدي هداي
دهدروحيددددددددد و داوردبددددددددد دتدتقويددددددددد و
مسئوليتپذيريدانشآموزان.
راهكار9/8-فرهنسي مراكز با بخش اثر تعامل
رسدانه رفيت از استفاده و اجتماعي وهدا–بده
ملي رسانه ويژه-تعلديم نظام جايساه تبيين براي
سدد توليددد در عمددومي رسددمي وتربيددترمايه
كوچدک از جلدوگيري و فرهنسدي و اجتماعي
از كشدور آيندده سرنوشت در آن نقش انساري
اسالمي معارف منظر
16-و...
- 28. ساحت
و تعلیم
تربیت
علمی
فناوری
هددددف1اول دوره:بدددا
مهددارت از گيددري بهددره
پديد ، يادگيري پايه هاي
روابددط و طبيعددي هدداي ه
و كندد مطالعده را رياتي
بددا را خددود هدداي يافتدده
اشدددتراك بددده ديسدددران
بسذارد.
هددددف1دوم دوره:بدددا
دايده دارتدمه از دتفادهداس
ه پديددد ،تفكددر و علمددي
طبيعي هاي(الهي آيات)
روابدددط و هدددا السدددوه و
و كندد مطالعده را رياتي
دلدحد درايدبد را ان دايجدنتد
ددگيدزن درهدروزم دائلدمس
گيرد بكار.
ددفدهدد2اول دوره:دادبدد
پايده هداي مهارت كسب
،پرسشددددسري فندددداوري
توليدد ،فرآيندد وخالقيت
دکديدهدتجرب را دولدمحص
كند.
راهكار6/6اثربخش تعامل برقراري د
محيط با مدارسمانند يادگيري هاي
اردوگاه ،پژوهشسراهاخانه ،هاهاي
كتابخانه ،فرهنگع هاي،مومي
نمايشساهموزه و هاتخصصي هاي
،كارآفريني مراكز ،فناوري و علوم
ورزشساهبا مشابه مراكز ساير و ها
غني اصل رعايتمحيط سازي
دستساه ساير همكاري با مدرسهها.
راهكار5/18و مادي حمايت د
و مربيان ،مديران از معنوي
دانشو نوآور و خالق آموزان
كارآفرين
راهكار3/17دروزآوري به و اصالح
روشبر تکكيد با تربيت و تعليم هاي
روشبا خالق ،گروهي ،فعال هاي
معلمان السويي نقش به توجه
راهكار2/17كارگيري به و توليد د
نياز با متناسب الكترونيكي محتواي
دانشآموزان
داردراهكدد7/11دهدزميندد دعهدتوسدد ددددد
توانمندي افزايش و پژوهشسريهداي
حرفهگروهدي و فدردي شدكل بده اي
و داربدتجد دادلدتبد و داندمعلمد داندميد
و ملدي و محلدي سطح در دستاوردها
فرصت ايجادمسدتمر بدازآموزي هاي
-برنامه
درسي
-و راهبري
مديريت
فیدددا،تجهيزا
فناوري و ت
-و پدددژوهش
ارزشيابي
-انساني منابع
آموز
و ش
يادگ
يري
داردمشد
كت
1-ديدپژوهشد دايدهد دتسيدشايسد دتدتقويد
گروهدي هداي پدژوهش بر تاكيد با معلمان
پژوهي اقدام و پژوهي درس جمله از
2-داندكاركن داركتدمش دعهدتوس و دتدتقوي
ديدعلم دايده دتددرفعالي دركتدش دتدجه–
سالمت و ورزشي و آموزشي
3-داتدمطالع دتاوردهايددس دانيدرس دالعداط
داندكاركنددد دهدبددد ديدپژوهشددد(دتدتراكددد
"پنفليد"و سايت)..
4-تدلدتعامد و دادارتبد دتدتقويد و دعهدوسد
منطقه آموزشي هاي گروه با معلمان
5-عملكددردي تكدداليف ارائدده و طراحددي
به تعطيل درايام آموز دانش نياز با متناسب
نوروز عيد ويژه(داستان و عيد رح)
6-پددژوهش آمددوزش تقويددت و توسددعه
كالس و مدرسه در محور
7-ويدددژه الكترونيكدددي محتدددواي توليدددد
همكاران
8-آموزشي متنوع هاي فعاليت طراحي
تحصيلي افت داراي اموزان دانش جهت
9-و معلمان تقويتمربيانوتنظديم درتهيه
آموزشي طراحي
11-معلمددان آموزشددي طراحددي كيفيددت
(دالقدوخد دالدفعد دايدهد روش دارگيريدبكد
دديدمن درهدبه دبدمناس دايدازابزاره دتفادهداس