Download luận văn thạc sĩ ngành chính sách công với đề tài: Thực hiện chính sách xây dựng nông thôn mới trên địa bàn huyện Sơn Tây, tỉnh Quảng Ngãi, cho các bạn làm luận văn tham khảo

1. VIỆN HÀN LÂM KHOA HỌC XÃ HỘI VIỆT NAM
HỌC VIỆN KHOA HỌC XÃ HỘI
PHẠM NHƯ TUẤN
THỰC HIỆN CHÍNH SÁCH XÂY DỰNG
NÔNG THÔN MỚI TRÊN ĐỊA BÀN
HUYỆN SƠN TÂY, TỈNH QUẢNG NGÃI
LUẬN VĂN THẠC SĨ CHÍNH SÁCH CÔNG
HÀ NỘI, năm 2019

2. VIỆN HÀN LÂM KHOA HỌC XÃ HỘI VIỆT NAM
HỌC VIỆN KHOA HỌC XÃ HỘI
PHẠM NHƯ TUẤN
THỰC HIỆN CHÍNH SÁCH XÂY DỰNG
NÔNG THÔN MỚI TRÊN ĐỊA BÀN
HUYỆN SƠN TÂY, TỈNH QUẢNG NGÃI
Chuyên ngành : Chính sách công
Mã số : 8 34 04 02
NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC:
PGS.TS. NGUYỄN NGỌC HÀ
HÀ NỘI, năm 2019

3. LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi dưới sự
hướng dẫn khoa học của PGS.TS. Nguyễn Ngọc Hà.
Luận văn cao học này là sản phẩm của quá trình tìm tòi, nghiên cứu và
trình bày của tác giả về đề tài luận văn. Mọi số liệu, quan điểm, quan niệm của
các tài liệu và các nhà nghiên cứu khác được trích dẫn theo đúng quy định. Các
số liệu trong luận văn là số liệu trung thực và chưa từng được ai công bố trong
bất kỳ công trình nào khác.
Học viên
Phạm Như Tuấn

4. LỜI CẢM ƠN
Trước hết, tôi xin trân trọng bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc đến lãnh đạo Học
viện Khoa học xã hội, cùng tập thể các Giáo sư, Phó giáo sư, Tiến sỹ và cán bộ
quản lý của Học viện đã tận tình truyền đạt những kiến thức khoa học quý báu và
tạo các điều kiện thuận lợi giúp tôi hoàn thành chương trình cao học chuyên ngành
Chính sách công.
Xin chân thành cảm ơn PGS.TS. Nguyễn Ngọc Hà đã tận tình hướng dẫn
bản thân tôi nghiên cứu hoàn thành tốt luận văn này.
Xin chân thành cảm ơn lãnh đạo Huyện ủy, UBND huyện Sơn Tây; các tổ
chức chính trị - xã hội huyện; bà con Nhân dân các xã của huyện Sơn Tây;
Phòng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn huyện Sơn Tây và Ban Chỉ đạo
Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới huyện Sơn Tây, tỉnh
Quảng Ngãi đã tạo điều kiện cho tôi được tham gia chương trình đào tạo Cao học
và hỗ trợ thông tin, tài liệu giúp hoàn thành luận văn.
Trong quá trình thực hiện, luận văn sẽ không tránh khỏi những hạn chế,
thiếu sót nhất định, rất mong nhận được sự thông cảm và chia sẻ của Quý Thầy
giáo, Cô giáo và người đọc.
Xin chân thành cảm ơn!
Học viên
Phạm Như Tuấn

5. MỤC LỤC
MỞ ĐẦU ...............................................................................................................1
CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ THỰC HIỆN
CHÍNH SÁCH XÂY DỰNG NÔNG THÔN MỚI............................................8
1.1. Một số khái niệm liên quan.............................................................................8
1.2. Chính sách xây dựng nông thôn mới do Trung ương ban hành....................10
1.3. Chính sách về xây dựng nông thôn mới do tỉnh Quảng Ngãi ban hành .............21
CHƯƠNG 2: THỰC TRẠNG THỰC HIỆN CHÍNH SÁCH XÂY DỰNG
NÔNG THÔN MỚI TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN SƠN TÂY, TỈNH QUẢNG
NGÃI .................................................................................................................345
2.1. Đặc điểm tự nhiên, kinh tế - xã hội huyện Sơn Tây .....................................35
2.2. Thực trạng thực hiện chính sách XDNTM trên địa bàn huyện Sơn Tây, tỉnh
Quảng Ngãi ..........................................................................................................38
2.3. Đánh giá chung..............................................................................................61
CHƯƠNG 3: QUAN ĐIỂM, ĐỊNH HƯỚNG, MỤC TIÊU, GIẢI PHÁP
NÂNG CAO HIỆU QUẢ THỰC HIỆN CHÍNH SÁCH XÂY DỰNG NÔNG
THÔN MỚI TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN SƠN TÂY, TỈNH QUẢNG NGÃI.65
3.1. Quan điểm, định hướng, mục tiêu nâng cao hiệu quả thực hiện chính sách
xây dựng nông thôn mới trên địa bàn huyện Sơn Tây, tỉnh Quảng Ngãi ............65
3.2. Các giải pháp nâng cao hiệu quả thực hiện chính sách xây dựng nông thôn
mới trên địa bàn huyện Sơn Tây, tỉnh Quảng Ngãi .............................................68
KẾT LUẬN.........................................................................................................77
TÀI LIỆU THAM KHẢO

6. DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT
STT Từ viết tắt Nghĩa đầy đủ
1 XDNTM Xây dựng nông thôn mới
2 NTM Nông thôn mới
3 XDNT Xây dựng nông thôn
4 UBND Ủy ban nhân dân
5 HĐND Hội đồng nhân dân
6 THPT Trung học phổ thông
7 THCS Trung học cơ sở
8 KDC Khu dân cư

7. DANH MỤC CÁC BẢNG
Số hiệu
bảng
Tên bảng Trang
1.1
Đánh giá kết quả thực hiện tiêu chí Tổ chức sản xuất
theo Bộ tiêu chí quốc gia về NTM
16
1.2
Thu nhập bình quân đầu người theo Bộ tiêu chí Quốc
gia về xã NTM giai đoạn 2016 – 2020
17
2.1
Kết quả giảm nghèo trên địa bàn huyện Sơn Tây, giai
đoạn 2011-2018
43
2.2 Cơ sở hạ tầng huyện Sơn Tây 46
2.3 Tình hình giáo dục trên địa bàn huyện Sơn Tây 48
2.4
Tình hình cán bộ y tế trên địa bàn huyện Sơn Tây từ
năm 2011 đến 2018
50
2.5
Kết quả huy động nguồn lực thực hiện chương trình
XDNTM huyện Sơn Tây, giai đoạn 2011 - 2018
55

8. 1
MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài
Xây dựng nông thôn mới (XDNTM) là một chủ trương lớn của Đảng và
Nhà nước nhằm thay đổi bộ mặt nông thôn theo hướng hiện đại, văn minh, giữ gìn
bản sắc văn hóa gắn với bảo vệ môi trường sinh thái, an ninh chính trị, trật tự an
toàn xã hội được giữ vững, từng bước nâng cao chất lượng đời sống tinh thần, vật
chất của người dân các vùng nông thôn.
Qua hơn 10 năm triển khai thực hiện Nghị quyết Trung ương 7 khóa X của
Đảng về nông nghiệp, nông dân, nông thôn (Nghị quyết 26) và gần 09 năm thực
hiện Quyết định số 800/QĐ-TTg ngày 04/6/2010 của Thủ tướng Chính phủ về phê
duyệt Chương trình Mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới giai đoạn 2010 –
2020 (Quyết định 800), nông nghiệp, nông thôn Việt Nam có nhiều chuyển biến
tích cực như: Sản xuất nông nghiệp phát triển theo chiều sâu, một số vùng sản
xuất chuyên canh tập trung đã hình thành; kết cấu hạ tầng nông thôn (hệ thống
giao thông, thủy lợi, điện, thông tin liên lạc, trường học, trạm y tế…) ngày một
hoàn thiện, đáp ứng tốt hơn nhu cầu chăm sóc sức khỏe, nâng cao dân trí, phục vụ
sản xuất và sinh hoạt của Nhân dân; thương mại, dịch vụ vùng nông thôn không
ngừng phát triển, góp phần quan trọng tạo việc làm, tăng thu nhập cho người dân
vùng nông thôn, từ đó thúc đẩy chuyển dịch cơ cấu kinh tế nông thôn theo hướng
tích cực; tỷ trọng trong sản xuất nông nghiệp giảm dần, tỷ trọng công nghiệp và
dịch vụ tăng dần; hệ thống chính trị cơ sở ở nông thôn được củng cố; dân chủ cơ
sở được phát huy; an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội khu vực nông thôn ổn
định.
Tuy nhiên, bên cạnh sự phát triển và tiến bộ ở nông thôn trên nhiều lĩnh vực
nêu trên, trong nông nghiệp, nông thôn và quá trình XDNTM vẫn còn nhiều bất
cập, hạn chế như: Sự chuyển dịch cơ cấu kinh tế và cơ cấu lao động còn chậm;
nhiều sản phẩm nông nghiệp chưa có chất lượng và năng lực cạnh tranh cao; tốc
độ phát triển công nghiệp, tiểu thủ công nghiệp, thương mại, dịch vụ chưa tương

9. 2
xứng với tiềm năng và nhu cầu phát triển; chất lượng lao động nông nghiệp, nông
thôn còn thấp; mô hình kinh tế hợp tác kiểu mới chưa đủ sức thuyết phục, chưa
thu hút nông dân tham gia dù xu thế hợp tác trong sản xuất nông nghiệp là một tất
yếu khách quan; tỷ lệ hộ nghèo hàng năm giảm nhanh nhưng chưa bền vững; đời
sống vật chất, tinh thần người dân còn thấp; khoảng cách chênh lệch thu nhập giữa
dân cư thành thị với dân cư nông thôn ngày càng tăng; nhiều vấn đề xã hội phức
tạp mới phát sinh; môi trường sinh thái ngày càng ô nhiễm; kết cấu hạ tầng về giao
thông, thủy lợi, trường học, trạm y tế, nước sinh hoạt còn thiếu và hạn chế; nguồn
vốn đầu tư phần lớn còn trông chờ vào ngân sách nhà nước...
Sơn Tây là một huyện miền núi của tỉnh Quảng Ngãi, có điều kiện kinh tế - xã
hội đặc biệt khó khăn. Trong những năm qua, từ nguồn vốn đầu tư của Trung ương,
của tỉnh Quảng Ngãi theo Chương trình 135, Nghị quyết 30a và Chương trình Mục
tiêu quốc gia XDNTM; các địa phương trong huyện đã tổ chức triển khai thực hiện
XDNTM và đã đạt được những kết quả đáng ghi nhận như: Kết cấu hạ tầng kinh tế -
xã hội khu vực nông thôn, nhất là hệ thống đường giao thông, trường học, các thiết
chế văn hóa - thể thao cơ sở phát triển nhanh; cơ cấu kinh tế nông thôn tiếp tục
chuyển dịch theo hướng tăng dần tỷ trọng công nghiệp - dịch vụ, nâng cao chất lượng
- hiệu quả sản xuất; sản xuất nông nghiệp tiếp tục phát triển ổn định; tái cơ cấu ngành
nông nghiệp đang đi đúng hướng; các hoạt động văn hóa, văn nghệ, thể thao quần
chúng được đẩy mạnh; chất lượng giáo dục ngày càng nâng cao; công tác phòng bệnh,
chăm sóc sức khỏe nhân dân đạt kết quả tốt; hệ thống chính trị cơ sở không ngừng
được củng cố và phát huy sức mạnh tổng hợp; đội ngũ cán bộ, công chức cấp xã ngày
càng hoàn thiện cả về chính trị, năng lực chuyên môn, tinh thần trách nhiệm và kỹ
năng vận động quần chúng; an ninh, trật tự xã hội ở nông thôn tiếp tục được giữ vững
và ổn định; phong trào thi đua chung sức XDNTM được Nhân dân và xã hội đồng
tình hưởng ứng mạnh mẽ, tạo ra sức lan tỏa lớn và thật sự mang lại hiệu quả thiết
thực đối với chương trình XDNTM,... Song, so với mặt bằng chung của cả nước và
tỉnh Quảng Ngãi thì tình hình XDNTM tại huyện vẫn còn nhiều khó khăn, bất cập
như: Công tác quy hoạch chậm và thiếu đồng bộ; các tiêu chí yêu cầu chưa phù hợp
với điều kiện thực tế tại địa phương; hạ tầng cơ sở thấp, vốn đầu tư chưa cao; tâm lý

10. 3
trông chờ, ỷ lại nguồn hỗ trợ từ cấp Trung ương, tỉnh còn nặng trong tư tưởng của
chính quyền địa phương; việc huy động nguồn lực trong Nhân dân, doanh nghiệp còn
nhiều hạn chế; công tác giảm nghèo, tăng thu nhập, nâng cao dân trí, chất lượng cuộc
sống người dân có nhiều chuyển biến tích cực nhưng chưa cao, một số địa phương có
tỷ lệ hộ nghèo giảm nhưng không đáng kể,…
Đứng trước yêu cầu cấp thiết phải có các giải pháp, biện pháp hữu hiệu kịp
thời nhằm khắc phục thực trạng nêu trên; tác giả chọn lựa đề tài “Thực hiện chính
sách xây dựng nông thôn mới trên địa bàn huyện Sơn Tây, tỉnh Quảng Ngãi” làm
luận văn Thạc sĩ chuyên ngành Chính sách công với mong muốn tìm hiểu một
cách có hệ thống từ phương diện lý luận đến thực tiễn, từ đó đề xuất, kiến nghị
những giải pháp, biện pháp nhằm nâng cao hiệu quả công tác này, góp phần xây
dựng bộ mặt nông thôn trên địa bàn huyện Sơn Tây giàu bản sắc văn hóa dân tộc,
dân trí được nâng cao, môi trường xanh, sạch, đẹp, an ninh được giữ vững, đời
sống tinh thần và vật chất của người dân được nâng cao.
2. Tình hình nghiên cứu của đề tài
Vấn đề nông nghiệp, nông dân, nông thôn và XDNTM là những nội dung
quan trọng trong chiến lược phát triển kinh tế - xã hội của nước ta. Do đó, thời
gian qua, đã có nhiều công trình nghiên cứu, đề tài khoa học về vấn đề nông
nghiệp, nông dân, nông thôn và XDNTM nhằm hoàn thiện, bổ sung lý luận cũng
như nâng cao hiệu quả XDNTM ở Việt Nam. Trong đó có các công trình như sau:
- Luận văn Thạc sĩ Quản lý công “Xây dựng nông thôn mới của huyện Sóc
Sơn, Thành phố Hà Nội” của tác giả Trần Thị Hồng Phượng (2017) đã hệ thống
hóa và làm rõ cơ sở lý luận về XDNTM, từ đó phân tích thực trạng quản lý Nhà
nước về XDNTM, đánh giá những kết quả đạt được, những hạn chế và nguyên
nhân để đề ra các giải pháp chủ yếu nhằm nâng cao hiệu quả công tác XDNTM ở
huyện Sóc Sơn, Thành phố Hà Nội.
- Luận văn Thạc sĩ Quản lý công “Xây dựng nông thôn mới ở huyện Mỹ
Hào, tỉnh Hưng Yên” của tác giả Phạm Văn Lâm (2016) đã khái quát cơ sở lý luận
về XDNTM và trên cơ sở đánh giá thành tựu đạt được, chỉ ra các hạn chế trong

11. 4
quá trình XDNTM ở huyện Mỹ Hào, tỉnh Hưng Yên, đề ra một số giải pháp nhằm
tiếp tục đẩy mạnh việc thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia XDNTM giai
đoạn 2016-2020 trên địa bàn huyện Mỹ Hào, tỉnh Hưng Yên.
- Luận văn Thạc sĩ “Giải pháp thực hiện chương trình xây dựng nông thôn
mới trên địa bàn huyện Bát Xát tỉnh Lào Cai đến năm 2020” của tác giả Nguyễn
Thị Hoa (2012) đã đánh giá thực trạng XDNTM ở huyện Bát Xát của tỉnh Lào Cai;
từ đó, đề xuất các giải pháp nâng cao hiệu quả thực hiện chương trình XDNTM ở
huyện Bát Xát tỉnh Lào Cai đến năm 2020.
- Luận văn Thạc sĩ “Xây dựng nông thôn mới ở huyện Tứ Kỳ, tỉnh Hải
Dương” của Đào Xuân Anh (2011) đã nghiên cứu, đánh giá rõ thực trạng công tác
XDNTM tại huyện Tứ Kỳ, tỉnh Hải Dương; đề xuất các giải pháp nhằm phát huy
các thuận lợi, khắc phục những khó khăn để thúc đẩy XDNTM ở huyện Tứ Kỳ,
tỉnh Hải Dương trong những năm tới.
- Sách “Nông nghiệp, nông thôn Việt Nam sau 20 năm đổi mới – quá khứ và
hiện tại” của tác giả Nguyễn Văn Bích (Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội, 2000) đã
nêu và phân tích những thay đổi cơ bản trong nông nghiệp và đời sống kinh tế, văn
hóa – xã hội ở nông thôn Việt Nam sau hơn 20 đổi mới.
- Sách “Xây dựng nông thôn mới - Những vấn đề lý luận và thực tiễn” của
tác giả Vũ Văn Phúc (Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội, 2012) tập hợp nhiều công
trình nghiên cứu khoa học của nhiều tác giả là nhà khoa học, lãnh đạo Đảng, Nhà
nước từ Trung ương đến cơ sở về XDNTM ở Việt Nam. Các tác giả làm rõ một số
vấn đề lý luận XDNTM, kinh nghiệm quốc tế về XDNTM, thực tiễn và kết quả
bước đầu về XDNTM ở Việt Nam.
- Bài viết “Chương trình XDNTM: Một cái nhìn từ lịch sử chính sách” (của
nhóm tác giả Bùi Quang Dũng, Nguyễn Trung Kiên, Bùi Hải Yến và Phùng Thị Hải
Hậu, đăng trên Tạp chí Khoa học xã hội Việt Nam, số 6 – 2015) nghiên cứu sâu về
tư tưởng hình thành khái niệm nông thôn mới, XDNTM và lịch sử phát triển về
nông thôn mới ở Việt Nam.
- Ở Quảng Ngãi, đến nay có 02 công trình nghiên cứu về XDNTM, đó là

12. 5
Luận văn thạc sĩ Kinh tế “Xây dựng nông thôn mới trên địa bàn huyện Tư Nghĩa,
tỉnh Quảng Ngãi” và Luận văn Thạc sĩ Chính sách công “Thực hiện chính sách
xây dựng nông thôn mới từ thực tiễn tỉnh Quảng Ngãi”. Hai luận văn này chỉ dừng
lại việc phân tích, đánh giá chung chung kết quả đạt được về XDNTM, chỉ ra
những hạn chế, khó khăn trong việc XDNTM và đề ra các giải pháp nâng cao hiệu
quả XDNTM ở các địa phương đồng bằng, nơi có điều kiện kinh tế - xã hội khác
với huyện Sơn Tây.
Nhìn chung, hiện chưa có công trình nào nghiên cứu một cách tổng thể, có
hệ thống về XDNTM tại huyện Sơn Tây, tỉnh Quảng Ngãi. Do vậy, đề tài “Thực
hiện chính sách xây dựng nông thôn mới trên địa bàn huyện Sơn Tây, tỉnh Quảng
Ngãi” có ý nghĩa thực tiễn quan trọng, góp phần đánh giá, phân tích đúng thực
trạng XDNTM trên địa bàn huyện Sơn Tây, tỉnh Quảng Ngãi và từ đó, định
hướng, đề ra một số giải pháp nhằm thúc đẩy phát triển nông thôn mới ở huyện
Sơn Tây nói riêng và tỉnh Quảng Ngãi nói chung trong thời gian tới.
3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu
3.1. Mục đích nghiên cứu
Từ lý luận về Chính sách công, luận văn đánh giá tình hình thực hiện chính
sách XDNTM trên địa bàn huyện Sơn Tây, tỉnh Quảng Ngãi, luận văn đề xuất các
giải pháp tăng cường thực hiện chính sách XDNTM trên địa bàn huyện Sơn Tây,
tỉnh Quảng Ngãi trong thời gian tới.
3.2. Nhiệm vụ nghiên cứu
Luận văn nghiên cứu lý luận về việc thực hiện chính sách XDNTM của
Việt Nam và của tỉnh Quảng Ngãi; thực trạng thực hiện chính sách XDNTM trên
địa bàn huyện Sơn Tây, tỉnh Quảng Ngãi; các giải pháp tăng cường hiệu quả thực
hiện chính sách XDNTM trên địa bàn huyện Sơn Tây, tỉnh Quảng Ngãi trong thời
gian tới.
4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
4.1. Đối tượng nghiên cứu
Đối tượng nghiên cứu là thực hiện chính sách XDNTM trên địa bàn huyện

13. 6
Sơn Tây, tỉnh Quảng Ngãi.
4.2. Phạm vi nghiên cứu
Phạm vi nghiên cứu là địa bàn huyện Sơn Tây, tỉnh Quảng Ngãi và trong
khoảng thời gian từ năm 2011 đến 2018.
5. Cơ sở lý luận, cách tiếp cận và phương pháp nghiên cứu
5.1. Cơ sở lý luận
Cơ sở lý luận để nghiên cứu đề tài là quan điểm của Chủ nghĩa Mác – Lê
nin, tư tưởng Hồ Chí Minh và hệ thống quan điểm của Đảng Cộng sản Việt Nam
về nông nghiệp, nông dân, nông thôn và XDNTM.
5.2. Cách tiếp cận
Cách tiếp cận nghiên cứu đề tài là cách tiếp cận đa ngành, liên ngành khoa
học xã hội, cách tiếp cận nghiên cứu Chính sách công theo chu trình chính sách từ
khâu hoạch định, xây dựng, thực hiện và đánh giá chính sách.
5.3. Phương pháp nghiên cứu
Phương pháp nghiên cứu đề tài: phân tích chính sách; phân tích, tổng hợp,
thu thập thông tin, thống kê, dự báo và các phương pháp chung của khoa học xã
hội.
Phương pháp thu thập thông tin áp dụng cho việc thu thập thông tin trong
văn kiện các đại hội Đảng, nghị quyết, quyết định của Đảng, Nhà nước, các bộ,
ngành và các cơ quan từ Trung ương đến địa phương, thông tin trong các công
trình nghiên cứu về Chính sách xây dựng nông thôn mới trên địa bàn tỉnh Quảng
Ngãi và của Việt Nam.
Phương pháp phân tích và tổng hợp áp dụng cho nghiên cứu quy trình thực
hiện chính sách công trong thực tiễn quản lý quá trình phát triển nông thôn, các tài
liệu sẵn có và các kết quả nghiên cứu đã có, nhằm làm sáng tỏ hơn các nội dung.
Tổng hợp, phân tích các tài liệu và các công trình nghiên cứu trước đó để xây
dựng các căn cứu làm sáng tỏ quan điểm về vấn đề nghiên cứu. Các tài liệu được
phân tích và tổng hợp là tài liệu chính thống, có nguồn trích dẫn cụ thể, tin cậy, có
các thông tin, số liệu khảo sát thực tế về tình hình kinh tế - xã hội có ảnh hưởng

14. 7
đến XDNTM trên địa bàn huyện Sơn Tây, tỉnh Quảng Ngãi.
Phương pháp thống kê, dự báo áp dụng để đưa ra những nhận định khách
quan về hiện trạng của thực tiễn, cũng như những vấn đề có thể phát sinh trong
XDNTM.
Mặt khác, trong quá trình nghiên cứu còn sử dụng các phương pháp nghiên
cứu liên ngành của chính sách công, quản trị học, kinh tế học, xã hội học và các
phương pháp chung của khoa học xã hội.
6. Ý nghĩa lý luận và tính thực tiễn của luận văn
6.1. Ý nghĩa lý luận
Luận văn góp phần hệ thống hóa một số cơ sở lý luận về việc thực hiện
chính sách XDNTM ở Việt Nam và tỉnh Quảng Ngãi; từ đó, làm phong phú thêm
lý thuyết chính sách công vận dụng vào thực tiễn của các địa phương Việt Nam.
6.2. Ý nghĩa thực tiễn
Luận văn góp phần chỉ ra những tồn tại, hạn chế trong XDNTM trên địa
bàn huyện Sơn Tây, tỉnh Quảng Ngãi; đề xuất, kiến nghị các giải pháp tăng cường
hiệu quả thực hiện chính sách XDNTM trên địa bàn huyện Sơn Tây, tỉnh Quảng
Ngãi.
7. Kết cấu của luận văn
Luận văn được kết cấu gồm phần Mở đầu, Kết luận và 3 chương như sau:
Chương 1: Cơ sở lý luận và thực tiễn về thực hiện Chính sách xây dựng
nông thôn mới.
Chương 2: Thực trạng thực hiện chính sách xây dựng nông thôn mới trên
địa bàn huyện Sơn Tây, tỉnh Quảng Ngãi.
Chương 3: Mục tiêu, định hướng, giải pháp nâng cao hiệu quả thực hiện
chính sách xây dựng nông thôn mới trên địa bàn huyện Sơn Tây, tỉnh Quảng Ngãi.

15. 8
CHƯƠNG 1
CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ THỰC HIỆN CHÍNH SÁCH
XÂY DỰNG NÔNG THÔN MỚI
1.1. Một số khái niệm liên quan
1.1.1. Nông thôn và Nông thôn mới
1.1.1.1. Khái niệm về Nông thôn
Hiện nay, có nhiều quan điểm về nông thôn như: Theo Đặng Kim Sơn
(2010), nông thôn là phần lãnh thổ không thuộc nội thành, nội thị các thành phố,
thị xã, thị trấn được quản lý bởi cấp hành chính cơ sở là Uỷ ban nhân dân xã. Còn
theo Từ điển Bách khoa toàn thư mở thì "Nông thôn Việt Nam là danh từ để chỉ
những vùng đất trên lãnh thổ Việt Nam, ở đó, người dân sinh sống chủ yếu bằng
nông nghiệp".
Tuy nhiên. ở nước ta, để thống nhất, người ta sử dụng khái niệm nông thôn
theo Thông tư số 54/2009/TT-BNNPTNT ngày 21/8/2009 của Bộ trưởng Bộ Nông
nghiệp và Phát triển nông thôn, đó là: "Nông thôn là phần lãnh thổ không thuộc
nội thành, nội thị các thành phố, thị xã, thị trấn được quản lý bởi cấp hành chính
cơ sở là ủy ban nhân dân xã". Đây được xem là khái niệm được tác giả sử dụng
trong quá trình nghiên cứu luận văn.
1.1.1.2. Khái niệm Nông thôn mới
Có nhiều quan niệm, cách hiểu khác nhau về nông thôn mới. Tuy vậy, theo
Nghị quyết số 26-NQ/TW, có thể hiểu "Nông thôn mới là nông thôn có kết cấu hạ
tầng kinh tế - xã hội hiện đại; cơ cấu kinh tế và các hình thức tổ chức sản xuất hợp
lý, gắn nông nghiệp với phát triển nhanh công nghiệp, dịch vụ, đô thị theo quy
hoạch; xã hội nông thôn ổn định, giàu bản sắc văn hoá dân tộc; dân trí được nâng
cao, môi trường sinh thái được bảo vệ; hệ thống chính trị ở nông thôn dưới sự
lãnh đạo của Đảng được tăng cường".
Từ khái niệm nông thôn tại mục 1.1.1.1 và định nghĩa nông thôn mới tại
Nghị quyết số 26-NQ/TW, chúng ta có thể khái quát: Nông thôn mới là khu vực
cộng đồng dân cư nông thôn sinh sống mà không thuộc nội thành, nội thị các thành

16. 9
phố, thị xã, thị trấn được quản lý bởi cấp hành chính cơ sở là ủy ban nhân dân xã
và có những điểm khác so với nông thôn truyền thống Việt Nam; đó là: Có kết cấu
hạ tầng kinh tế - xã hội hiện đại; cơ cấu kinh tế và các hình thức tổ chức sản xuất
hợp lý, gắn nông nghiệp với phát triển nhanh công nghiệp, dịch vụ, đô thị theo quy
hoạch; xã hội nông thôn ổn định, giàu bản sắc văn hoá dân tộc; dân trí được nâng
cao, môi trường sinh thái được bảo vệ; hệ thống chính trị ở nông thôn dưới sự
lãnh đạo của Đảng được tăng cường.
1.1.2. Xây dựng Nông thôn mới và Chính sách xây dựng nông thôn mới
1.1.2.1. Khái niệm Xây dựng nông thôn mới
XDNTM có thể hiểu là cuộc vận động lớn để cộng đồng dân cư ở nông thôn
(đặc biệt là nông dân) đồng lòng xây dựng gia đình, thôn, xã của mình khang
trang, sạch đẹp; thúc đẩy phát triển sản xuất đa dạng trên các lĩnh vực nông
nghiệp, công nghiệp, dịch vụ; xây dựng nếp sống văn hoá, môi trường và an ninh
nông thôn được đảm bảo; cải thiện và nâng cao thu nhập, đời sống vật chất và tinh
thần của nông dân,…và XDNTM giúp cho nông dân có niềm tin, trở nên tích
cực, chăm chỉ, đoàn kết giúp đỡ nhau xây dựng làng, xã phát triển giàu đẹp, dân
chủ, văn minh.
Tóm lại, xây dựng nông thôn mới là quá trình xây dựng kinh tế, chính trị,
văn hóa, xã hội, môi trường nông thôn hiện đại, ổn định, giàu bản sắc văn hóa
nhằm nâng cao chất lượng cuộc sống người dân nông thôn, phát triển hài hòa, rút
ngắn khoảng cách giữa thành thị với nông thôn. Quá trình xây dựng với vai trò
chủ thể là người dân nông thôn và có sự hỗ trợ tích cực của Nhà nước và các tổ
chức khác.
1.1.2.2. Khái niệm Chính sách xây dựng nông thôn mới
Để hiểu được chính sách XDNTM, ta cần tìm hiểu khái niệm về chính sách
công. Chính sách công tiếng Anh là Public policy - chính sách công là chính sách của
nhà nước; cũng như pháp luật, chính sách công ra đời từ khi có nhà nước. Từ khi ra
đời đến nay, khái niệm chính sách công được hiểu dưới nhiều góc độ khác nhau, tùy
thuộc vào quan điểm và mục đích nghiên cứu của các học giả khác nhau, như:

17. 10
Thomas R. Dye quan niệm "Chính sách công là cái mà chính phủ lựa chọn
làm hay không làm" . Đây là định nghĩa ngắn gọn, được nhiều học giả tán thành.
Phó Giáo sư, Tiến sĩ Đỗ Phú Hải cũng đưa ra khái niệm chính sách công
"Chính sách công là một tập hợp các quyết định chính trị có liên quan của Đảng và
Nhà nước nhằm lựa chọn các mục tiêu cụ thể và giải pháp thực hiện giải quyết các
vấn đề xã hội theo mục tiêu tổng thể đã xác định".
Từ quan niệm về chính sách công nêu trên, chúng ta có thể hiểu: Chính sách
XDNTM là một tập hợp các quyết định có liên quan của Đảng, Nhà nước nhằm
thực hiện mục tiêu và giải pháp xây dựng nông thôn có kết cấu hạ tầng kinh tế - xã
hội hiện đại; cơ cấu kinh tế và các hình thức tổ chức sản xuất hợp lý, gắn nông
nghiệp với phát triển nhanh công nghiệp, dịch vụ; gắn phát triển nông thôn với đô
thị theo quy hoạch; xã hội nông thôn dân chủ, ổn định, giàu bản sắc văn hoá dân
tộc; môi trường sinh thái được bảo vệ; an ninh trật tự được giữ vững; đời sống vật
chất và tinh thần của người dân ngày càng được nâng cao, rút ngắn khoảng cách
giữa thành thị với nông thôn.
1.2. Chính sách xây dựng nông thôn mới do Trung ương ban hành
1.2.1. Quá trình hình thành quan điểm về xây dựng NTM ở Việt Nam
Quá trình hình thành quan điểm về xây dựng nông thôn mới (XDNTM) ở
Việt Nam trãi qua nhiều chuyển biến lịch sử và gắn với các kỳ Đại hội, nghị quyết
của Đảng. Theo nhóm tác giả Bùi Quang Dũng, Nguyễn Trung Kiên, Bùi Hải Yến
và Phùng Thị Hải Hậu trong bài viết “Chương trình xây dựng nông thôn mới: Một
cái nhìn lịch sử chính sách” đăng trên Tạp chí Khoa học xã hội Việt Nam, số 6 –
2015 thì thuật ngữ NTM xuất hiện từ các văn kiện Đại hội lần IV của Đảng với ý
nghĩa là nông thôn xã hội chủ nghĩa; song mãi đến Đại hội lần thứ VII của Đảng
thì tư tưởng về NTM mới bắt đầu manh nha hình thành sơ khai. Tiếp tục kế thừa
và phát triển tư tưởng về XDNTM từ các kỳ Đại hội và nghị quyết trước, Đại hội
X (2006) của Đảng nêu rõ: Phát triển kinh tế phải đi cùng với XDNTM, “tổ chức
chương trình XDNTM nhằm xây dựng các làng, xã, ấp, bản có cuộc sống văn
minh, sạch đẹp, gắn với hình thành các khu dân cư đô thị hóa”.

18. 11
Đặc biệt, với Nghị quyết 26, Đảng ta khái quát rõ nét, hệ thống về NTM,
XDNTM: XDNTM phải gắn chặt nông nghiệp, nông dân, nông thôn với nhau;
XDNTM là xây dựng một trạng thái phát triển cao, toàn diện của xã hội nông
thôn, ở đó có kết cấu kinh tế - xã hội phù hợp, có sự phát triển về văn hóa, dân trí,
môi trường sinh thái, có ổn định, hòa thuận, dân chủ, có đời sống văn hóa phong
phú, đậm đà bản sắc dân tộc; XDNTM nhằm “tạo động lực cho phát triển nông
nghiệp, nâng cao đời sống nông dân; XDNTM là “xây dựng, tổ chức cuộc sống
của dân cư nông thôn theo hướng văn minh, hiện đại, giữ gìn bản sắc văn hóa và
môi trường sinh thái gắn với phát triển đô thị, thị trấn, thị tứ”. Nghị quyết Đại hội
đại biểu toàn quốc lần thứ XI của Đảng tiếp tục khẳng định: “Tiếp tục triển khai
chương trình xây dựng nông thôn mới phù hợp với đặc điểm từng vùng theo các
bước đi cụ thể, vững chắc trong từng giai đoạn, giữ gìn và phát huy nét văn hóa
bản sắc của nông thôn Việt Nam”.
Như vậy, có thể thấy quan điểm của Đảng về XDNTM hình thành từ rất
sớm; song từ sau khi có nghị quyết Đại hội lần thứ X, mà rõ nhất là từ sau khi có
Nghị quyết 26, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, các bộ, ngành Trung ương và
các địa phương mới xây dựng, ban hành các chính sách về XDNTM và triển khai
thực hiện.
1.2.2. Quá trình hình thành chính sách xây dựng NTM ở Việt Nam
Thực hiện Nghị quyết 26, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, các bộ, ngành
Trung ương và các địa phương đã ban hành nhiều văn bản để xây dựng chính sách
XDNTM và triển khai thực hiện đồng bộ, phù hợp với từng giai đoạn, từng vùng
và các địa phương. Các văn bản đó cụ thể như sau:
Ngày 28/10/2008, Chính phủ đã ban hành Nghị quyết số 24/2008/NQ-CP
ban hành Chương trình hành động của Chính phủ thực hiện Nghị quyết Hội nghị
lần thứ 7 Ban chấp hành trung ương Đảng khóa X về nông nghiệp, nông dân, nông
thôn “Chương trình mục tiêu quốc gia về Xây dựng nông thôn mới” (Nghị quyết
24) là Nghị quyết chính thức chuyển đường lối của Đảng về XDNTM từ những
quan điểm, tư tưởng, lý thuyết thành chương trình hành động cụ thể trong thực

19. 12
tiễn bằng văn bản quy phạm pháp luật. Mục tiêu của Chương trình XDNTM là xây
dựng nền nông nghiệp toàn diện theo hướng hiện đại, sản xuất hàng hóa lớn; tập
trung đào tạo nguồn nhân lực ở nông thôn; nâng cao đời sống vật chất và tinh thần
của dân cư nông thôn; hoàn thiện đồng bộ kết cấu hạ tầng kinh tế - xã hội nông
thôn và nâng cao năng lực phòng, chống giảm nhẹ thiên tai.
Trên cơ sở Nghị quyết 26 và Nghị quyết 24; Thủ tướng Chính phủ đã ban
hành Quyết định số 491/QĐ-TTg ngày 16/4/2009 về việc ban hành Bộ tiêu chí
quốc gia về nông thôn mới (Quyết định 491) với quy định 05 tiêu chí lớn (quy
hoạch, hạ tầng kinh tế - xã hội, kinh tế và tổ chức sản xuất, văn hóa - xã hội – môi
trường và hệ thống chính trị) và 19 tiêu chí nhỏ. Các tiêu chí nhỏ là: (1) quy hoạch
và thực hiện quy hoạch, (2) giao thông, (3) thủy lợi, (4) điện, (5) trường học, (6)
cơ sở vật chất văn hóa, (7) chợ nông thôn, (8) bưu điện, (9) nhà ở dân cư, (10) thu
nhập, (11) hộ nghèo, (12) cơ cấu lao động, (13) hình thức tổ chức sản xuất, (14)
giáo dục, (15) y tế, (16) văn hóa, (17) môi trường, (18) hệ thống tổ chức chính trị -
xã hội vững mạnh, (19) an ninh trật tự xã hội). Đồng thời, Nghị quyết xác định
NTM theo cấp hành chính gồm: xã NTM, huyện NTM và tỉnh NTM.
Qua Bộ tiêu chí quốc gia này, thì “xã” làm đơn vị cơ bản, quyết định điều
kiện huyện NTM và tỉnh NTM (huyện NTM là có 70% số xã NTM; tỉnh NTM là
tỉnh có 80% số huyện NTM). Bên cạnh đó, để thực hiện Bộ tiêu chí quốc gia về
NTM, ngày 04/6/2010, Thủ tướng Chính phủ ban hành Quyết định số 800/QĐ-
TTg về phê duyệt Chương trình mục tiêu quốc gia về xây dựng nông thôn mới giai
đoạn 2010 – 2020 (Quyết định 800). Đây là cơ sở để các bộ, ngành, địa phương
triển khai thực hiện.
Đặc biệt, để Bộ tiêu chí quốc gia về NTM phù hợp với từng thời kỳ, từng
vùng, địa phương, Thủ tướng Chính phủ đã kịp thời ban hành các quyết định sửa
đổi, bổ sung Bộ tiêu chí quốc gia về NTM và điều chỉnh các giai đoạn thực hiện
chương trình XDNTM như: Quyết định số 342/QĐ-TTg ngày 20/3/2013 sửa đổi
một số tiêu chí của Bộ tiêu chí Quốc gia về nông thôn mới – theo Quyết định 491
(Quyết định 342); Quyết định số 558/QĐ-TTg ngày 05/4/2016 về việc ban hành

20. 13
Tiêu chí huyện nông thôn mới và Quy định thị xã, thành phố trực thuộc tỉnh hoàn
thành nhiệm vụ xây dựng nông thôn mới (Quyết định 558); Quyết định số
1600/QĐ-TTg ngày 16/8/2016 phê duyệt Chương trình mục tiêu quốc gia xây
dựng nông thôn mới giai đoạn 2016 – 2020 (Quyết định 1600); Quyết định số
1760/QĐ-TTg điều chỉnh, bổ sung Quyết định số 1600/QĐ-TTg ngày 16/8/2016
của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng
nông thôn mới giai đoạn 2016 – 2020 (Quyết định 1760)... Trong đó, giai đoạn
2016-2020, Bộ Tiêu chí quốc gia về NTM ban hành kèm Quyết định số 1980/QĐ-
TTg ngày 17/10/2016 về việc ban hành Bộ tiêu chí quốc gia về xã nông thôn mới
giai đoạn 2016 – 2020 (Quyết định 1980) có nhiều thay đổi, bổ sung so với Bộ
tiêu chí quốc gia về TNM ban hành kèm theo Quyết định 491. Cụ thể là, vẫn giữ
nguyên 05 tiêu chí lớn và 19 tiêu chí nhỏ, song lại chia nhỏ 19 tiêu chí nhỏ thành
49 tiêu chí cụ thể.
Căn cứ vào Bộ tiêu chí quốc gia về NTM và chương trình XDNTMT của
Thủ tướng Chính phủ, Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn chủ
động phối hợp các bộ, ngành Trung ương ban hành các thông tư, thông tư liên tịch
hướng dẫn cụ thể làm cơ sở cho các bộ, ngành Trung ương ban hành thông tư
hướng dẫn từng tiêu chí theo lĩnh vực và địa phương ban hành các văn bản triển
khai.
Có thể nói, việc ban hành các văn bản nêu trên đã khẳng định quyết tâm của
Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ trong việc thể chế hóa, cụ thể hóa quan điểm của
Đảng về NTM, XDNTM trong thực tiễn, tạo cơ sở pháp lý xác định mục tiêu, nội
dung, tiêu chí NTM, định hướng phát triển NTM và XDNTM ở nước ta đến năm
2020; đồng thời, tạo nền tảng, căn cứ pháp lý quan trọng cho Bộ Nông nghiệp và
Phát triển nông thôn và các bộ, ngành Trung ương ban hành quy định, hướng dẫn
từng tiêu chí NTM cụ thể, phù hợp với từng ngành, từng vùng, từng địa phương
Tóm lại, việc hình thành chính sách XDNTM ở Việt Nam thực hiện theo
nguyên tắc: Đảng là chủ thể đề ra chủ trương, đường lối về NTM, XDNTM thông
qua các văn kiện đại hội, nghị quyết trong nhiệm kỳ đại hội và điều chỉnh đường

21. 14
lối phát triển dài hạn; căn cứ chủ trương, đường lối của Đảng, Chính phủ là chủ
thể cụ thể hóa, thể chế hóa thành văn bản quy phạm, quyết định hành chính,
chương trình hành động cụ thể và chỉ đạo thực hiện; các bộ, ngành Trung ương và
chính quyền địa phương đóng vai trò chủ thể hướng dẫn và trực tiếp tiến hành
thực hiện, đưa văn bản chỉ đạo, chương trình hành động của Chính phủ vào thực tế
từng ngành, địa phương, phù hợp với tình hình phát triển của đất nước.
1.2.3. Các nhóm tiêu chí NTM theo chính sách XDNTM ở Việt Nam
Theo Quyết định số 491, Quyết định 342, Quyết định số 558 và nhất là
Quyết định số 1980, thì nhóm tiêu chí NTM theo chính sách XDNTM ở Việt
Nam, gồm: Phát triển sản xuất, nâng cao thu nhập; xây dựng cơ sở hạ tầng thiết
yếu; phát triển giáo dục, y tế, văn hóa và bảo vệ môi trường; xây dựng hệ thống
chính trị và giữ vững an ninh trật tự; huy động và sử dụng nguồn lực.
a) Nhóm tiêu chí phát triển sản xuất, nâng cao thu nhập
Trong các nội dung xây dựng nông thôn mới thì nội dung phát triển kinh tế
và nâng cao thu nhập cho người dân nông thông được xem là quan trọng nhất.
Nhóm tiêu chí này gồm có 4 tiêu chí: Lao động có việc làm, tổ chức sản xuất, thu
nhập và hộ nghèo.
- Về tiêu chí lao động có việc làm
Theo Công văn số 4999/LĐTBXH-KHTC ngày 12/12/2016 của Bộ Lao
động - Thương binh và Xã hội về việc hướng dẫn thực hiện Bộ tiêu chí quốc gia
về xã nông thôn mới giai đoạn 2016 - 2020 (tiêu chí số 12 về lao động có việc
làm) thì:
+ Xã được công nhận đạt tiêu chí về lao động có việc làm khi có tỷ lệ
người có việc làm trên dân số trong độ tuổi lao động có khả năng tham gia lao
động đạt từ 90% trở lên;
+ Lao động có việc làm trong độ tuổi lao động của xã là số người trong độ
tuổi lao động có tên trong sổ hộ khẩu thường trú hoặc sổ tạm trú của xã, trong thời
gian tham chiếu có làm bất cứ việc gì (không bị pháp luật cấm) từ 01 giờ trở lên
để tạo ra các sản phẩm hàng hóa hoặc cung cấp các dịch vụ nhằm mục đích tạo thu

22. 15
nhập cho bản thân và gia đình;
+ Người có việc làm bao gồm cả những người không làm việc trong tuần
nghiên cứu nhưng đang có một công việc và vẫn gắn bó chặt chẽ với công việc đó
(vẫn được trả lương/công trong thời gian không làm việc hoặc chắc chắn sẽ quay
trở lại làm sau thời gian không quá 01 tháng).
Ngoài ra, những trường hợp cụ thể sau đây cũng được coi là người có
việc làm:
+ Người làm việc để nhận tiền lương, tiền công hay lợi nhuận nhưng đang
tham gia các hoạt động tập huấn, đào tạo hoặc các hoạt động nâng cao kỹ năng do
yêu cầu của công việc trong đơn vị;
+ Người học việc, tập sự (kể cả bác sĩ thực tập) làm việc và có nhận được
tiền lương, tiền công;
+ Người làm việc trong các hộ/cơ sở kinh tế của chính họ để sản xuất ra
các sản phẩm hàng hóa và cung cấp dịch vụ;
+ Sinh viên/học sinh/người nghỉ hưu trong thời gian tham chiếu có làm một
công việc từ 01 giờ trở lên để tạo thu nhập;
+ Người đang tìm kiếm việc làm nhưng trong thời kỳ tham chiếu có làm
một công việc từ 01 giờ trở lên để tạo thu nhập;
+ Người đăng ký hoặc người nhận bảo hiểm thất nghiệp nhưng trong thời
kỳ tham chiếu có làm một công việc từ 01 giờ trở lên để tạo thu nhập;
+ Người làm việc vì mục đích tiền công, tiền lương hoặc lợi nhuận nhưng
các khoản tiền lương, tiền công và lợi nhuận đó có thể không trả trực tiếp cho họ
mà được tích lũy vào thu nhập chung của gia đình họ.
Phương pháp tính là: Lấy số người có việc làm trên dân số trong độ tuổi lao
động có khả năng tham gia lao động chia cho tổng số người có việc làm trong độ
tuổi lao động so với tổng dân số trong độ tuổi lao động có khả năng tham gia lao
động.
- Về tiêu chí tổ chức sản xuất
Theo Hướng dẫn của Bộ Kế hoạch và Đầu tư thì xã NTM đạt tiêu chí tổ

23. 16
chức sản xuất có hợp tác xã hoạt động theo đúng quy định của Luật Hợp tác xã
năm 2012; có mô hình liên kết sản xuất gắn với tiêu thụ nông sản chủ lực đảm bảo
bền vững. Cụ thể, đó là xã đảm bảo đạt các tiêu chí bảng sau:
Bảng 1.1. Đánh giá kết quả thực hiện tiêu chí
Tổ chức sản xuất theo Bộ tiêu chí quốc gia về NTM
Chỉ
tiêu
Chỉ số kiểm chứng Đánh giá Lý do
không
đạtNội dung Chỉ số Đạt
Không
đạt
Có
mô
hình
liên
kết
sản
xuất
gắn
với
tiêu
thụ
nông
sản
chủ
lực
đảm
bảo
bền
vững
Xác định
sản phẩm
chủ lực
của xã
Sản phẩm phù hợp với điều kiện sản
xuất của địa phương, người dân có
kinh nghiệm sản xuất, gần thị trường
lớn… để cho ra sản phẩm an toàn,
chất lượng cao, giá thành cạnh tranh;
Có diện tích sản xuất (đối với trồng
trọt, lâm nghiệp), quy mô đàn, sản
lượng (đối với chăn nuôi, thủy sản)
lớn và gắn với hoạt động sinh kế của
đa số người dân trong xã;
Hoặc có hiệu quả kinh tế cao (gấp tối
thiểu 1,5 lần sản phẩm đại trà khác
của xã)và có tiềm năng mở rộng.
Sản phẩm nông nghiệp chủ lực của
xã phải phù hợp với quy hoạch hoặc
đề án tái cơ cấu của xã.
Có mô
hình liên
kết sản
xuất và
tiêu thụ
nông sản
chủ lực
dựa trên
hợp đồng
liên kết
(bằng văn
bản)
Ổn định tối thiểu là một (01) chu kỳ
sản xuất đối với cây lâm nghiệp, hai
(02) chu kỳ thu hoạch đối với các sản
phẩm khác
Sản xuất theo quy trình và chất lượng
thống nhất giữa các bên tham gia liên
kết;
Giá mua sản phẩm không thấp hơn
giá trị trường tại thời điểm thu
hoạch;
Không xảy ra hiện tượng phá vỡ hợp
đồng liên kết trên địa bàn xã.

24. 17
- Về tiêu chí thu nhập
Xã đạt chuẩn về tiêu chí thu nhập khi có mức thu nhập bình quân đầu
người/năm của xã đạt mức quy định của vùng. Mức thu nhập bình quân đầu
người/năm của từng năm trong giai đoạn 2016-2020 cụ thể như sau (Quyết định số
69/QĐ-BNN-VPĐP ngày 09/01/2017 của Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông
thôn):
Bảng 1.2. Thu nhập bình quân đầu người theo Bộ tiêu chí Quốc gia
về xã NTM giai đoạn 2016 – 2020
Tên
tiêu
chí
Nội dung
tiêu chí
Chỉ
tiêu
chung
Chỉ tiêu theo vùng
TDMN
phía
Bắc
Đồng
bằng
sông
Hồng
Bắc
Trung
Bộ
Duyên
hải
Nam
TB
Tây
Nguyên
Đông
Nam
Bộ
ĐB
sông
Cửu
Long
Thu
nhập
Thu nhập
bình quân
đầu người
khu vực nông
thôn (triệu
đồng/người)
Năm
2016
≥ 30 ≥ 22 ≥ 33 ≥ 22 ≥ 27 ≥ 27 ≥ 39 ≥ 33
Năm
2017
≥ 34 ≥ 26 ≥ 37 ≥ 26 ≥ 31 ≥ 31 ≥ 44 ≥ 37
Năm
2018
≥ 38 ≥ 30 ≥ 41 ≥ 30 ≥ 35 ≥ 35 ≥ 49 ≥ 41
Năm
2019
≥ 42 ≥ 33 ≥ 45,5 ≥ 33 ≥ 38 ≥ 38 ≥ 54≥ 45,5
Năm
2020
≥ 45 ≥ 36 ≥50 ≥ 36 ≥ 41 ≥ 41 ≥ 59 ≥ 50
- Về tiêu chí hộ nghèo
Theo Công văn số 4999/LĐTBXH-KHTC ngày 12/12/2016 của Bộ Lao
động - Thương binh và Xã hội về việc hướng dẫn thực hiện Bộ tiêu chí quốc gia
về xã nông thôn mới giai đoạn 2016 – 2020, thì xã đạt chuẩn về tiêu chí hộ nghèo
khi tỷ lệ hộ nghèo đa chiều giai đoạn 2016-2020 của xã đạt mức quy định của
vùng.
Tỷ lệ hộ nghèo của xã được tính theo công thức sau đây:
Tỷ lệ hộ nghèo của xã =
Tổng số hộ nghèo của xã
(đã trừ số hộ nghèo bảo trợ xã hội)
Tổng số hộ dân cư của xã
(đã trừ số hộ nghèo bảo trợ xã hội)
x 100%

25. 18
b) Nhóm tiêu chí xây dựng cơ sở hạ tầng thiết yếu
Theo quy định của Quyết định số 69/QĐ-BNN-VPĐP ngày 09/01/2017 của
Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn về ban hành Sổ tay hướng dẫn thực hiện
Bộ tiêu chí Quốc gia về nông thôn mới giai đoạn 2016 - 2020, xã đạt tiêu chí về
giao thông, thủy lợi, điện, trường học, cơ sở vật chất văn hóa, cơ sở hạ tầng
thương mại nông thôn, thông tin và tuyên truyền, nhà ở dân cư khi đáp ứng đủ các
yêu cầu sau:
- Về giao thông: Có đường trục xã, liên xã được nhựa hóa hoặc bê tông hóa,
đảm bảo ô tô đi lại thuận tiện quanh năm theo qui định cụ thể của UBND cấp tỉnh;
đường trục thôn, bản, ấp và đường liên thôn bản, ấp ít nhất được cứng hóa đảm
bảo ô tô đi lại thuận tiện quanh năm theo qui định cụ thể của UBND cấp tỉnh;
đường ngõ, xóm sạch và không lầy lội vào mùa mưa theo qui định cụ thể của
UBND cấp tỉnh; đường trục chính nội đồng đảm bảo vận chuyển hàng hóa thuận
tiện quanh năm theo qui định cụ thể của UBND cấp tỉnh.
- Về thủy lợi: có 80% trở lên diện tích đất sản xuất nông nghiệp được tưới
và tiêu nước chủ động theo qui định cụ thể của UBND cấp tỉnh; đảm bảo đủ điều
kiện đáp ứng yêu cầu dân sinh và theo qui định về phòng, chống thiên tai tại chỗ.
- Về điện: Phải đạt chuẩn theo yêu cầu kỹ thuật của ngành điện và có tỷ lệ
hộ dân sử dụng điện thường xuyên, an toàn từ các nguồn điện đạt quy định của vùng.
- Về trường học: Đạt chuẩn tiêu chí về trường học khi có tỷ lệ trường học
các cấp; mầm non, mẫu giáo, tiểu học, trung học cơ sở có cơ sở vật chất và thiết bị
dạy học đạt chuẩn quốc gia theo mức quy định của vùng.
- Về cơ sở vật chất văn hóa: Có nhà văn hóa hoặc hội trường đa năng và sân
thể thao phục vụ sinh hoạt văn hóa, thể thao của toàn xã theo qui định cụ thể của
UBND cấp tỉnh; có điểm vui chơi, giải trí thể thao cho trẻ em và người cao tuổi
theo qui định cụ thể của UBND cấp tỉnh; có 100% số thôn, bản, ấp có nhà văn hóa
hoặc nơi sinh hoạt văn hóa, thể thao phục vụ cộng đồng.
- Về cơ sở hạ tầng thương mại nông thôn: Có chợ nông thôn hoặc chợ liên
xã theo qui định cụ thể của UBND cấp tỉnh; có điểm mua bán tập trung, giao

26. 19
thương hàng hóa theo qui định cụ thể của UBND cấp tỉnh.
- Về thông tin và truyền thông: Có điểm phục vụ bưu chính theo qui định cụ
thể của UBND cấp tỉnh; có dịch vụ viễn thông, internet theo qui định cụ thể của
UBND cấp tỉnh; có đài truyền thanh và hệ thống loa đến các thôn theo qui định cụ
thể của UBND cấp tỉnh.
- Về nhà ở dân cư: Không có hộ gia đình ở trên nhà tạm, nhà dột nát; đạt
mức qui định của vùng về tỷ lệ hộ gia đình có nhà ở đạt tiêu chuẩn theo qui định.
c) Nhóm tiêu chí phát triển giáo dục, y tế, văn hóa và bảo vệ môi trường
Theo Quyết định số 69/QĐ-BNN-VPĐP ngày 09/01/2017 của Bộ Nông
nghiệp và Phát triển nông thôn thì nhóm tiêu chí giáo dục, y tế, văn hóa và bảo vệ
môi trường của xã NTM phải đạt các tiêu chí sau:
- Về giáo dục: đạt phổ cập giáo dục mầm non cho trẻ 5 tuổi, xóa mù chữ,
phổ cập giáo dục tiểu học đúng độ tuổi; phổ cập giáo dục trung học cơ sở; có tỷ lệ
học sinh tốt nghiệp trung học cơ sở được tiếp tục học trung học (phổ thông, bổ túc,
trung cấp) đạt mức quy định của vùng; có tỷ lệ lao động có việc làm qua đào tạo
đạt mức quy định của vùng.
- Về y tế: có tỷ lệ người dân tham gia bảo hiểm y tế đạt từ 85% trở lên; đạt
tiêu chí quốc gia về y tế; có tỷ lệ trẻ em dưới 5 tuổi bị suy dinh dưỡng thể thấp còi
(chiều cao theo tuổi) đạt mức quy định của vùng.
- Về văn hóa: đạt chuẩn tiêu chí về văn hóa khi có từ 70% thôn, bản, ấp trở
lên đạt tiêu chuẩn văn hóa theo quy định.
- Về môi trường và an toàn thực phẩm: Xã đạt chuẩn tiêu chí về môi trường
và an toàn thực phẩm khi đáp ứng 08 yêu cầu sau: (1) Có tỷ lệ hộ được sử dụng
nước hợp vệ sinh và nước sạch; (2) Có 100% cơ sở sản xuất - kinh doanh, nuôi
trồng thủy sản, làng nghề đảm bảo quy định về bảo vệ môi trường; (3) Đạt xây
dựng cảnh quan, môi trường xanh - sạch - đẹp, an toàn; (4) Mai táng phù hợp với
quy định và theo quy hoạch, theo quy định; (5) Chất thải rắn trên địa bàn và nước
thải khu dân cư tập trung, cơ sở sản xuất - kinh doanh được thu gom, xử lý theo
quy định; (6) Có tỷ lệ hộ có nhà tiêu, nhà tắm, bể chứa nước sinh hoạt hợp vệ sinh

27. 20
và đảm bảo 3 sạch đạt mức quy định của vùng; (7) Có tỷ lệ hộ chăn nuôi có
chuồng trại chăn nuôi đảm bảo vệ sinh môi trường đạt mức quy định của vùng và
(8) có 100% hộ gia đình và cơ sở sản xuất, kinh doanh thực phẩm tuân thủ các quy
định về đảm bảo an toàn thực phẩm.
d) Nhóm tiêu chí xây dựng hệ thống chính trị và giữ vững an ninh trật tự
Theo Quyết định số 69/QĐ-BNN-VPĐP ngày 09/01/2017 của Bộ Nông
nghiệp và Phát triển nông thôn thì xã NTM phải đạt các tiêu chí sau:
- Về hệ thống chính trị và tiếp cận pháp luật: Có 100% cán bộ, công chức
xã đạt chuẩn theo quy định; có đủ các tổ chức trong hệ thống chính trị cơ sở theo
quy định; Đảng bộ, chính quyền xã đạt tiêu chuẩn “trong sạch, vững mạnh”; Có
100% tổ chức chính trị - xã hội của xã đạt loại khá trở lên; Xã đạt chuẩn tiếp cận
pháp luật theo quy định và đảm bảo bình đẳng giới và phòng chống bạo lực gia
đình; bảo vệ và hỗ trợ những người dễ bị tổn thương trong các lĩnh vực của gia
đình và đời sống xã hội.
- Về quốc phòng và an ninh: xây dựng lực lượng dân quân “vững mạnh,
rộng khắp” và hoàn thành các chỉ tiêu quốc phòng; đạt chuẩn an toàn về an ninh,
trật tự xã hội và đảm bảo bình yên; không có khiếu kiện đông người kéo dài;
không để xảy ra trọng án; tội phạm và tệ nạn xã hội (ma túy, trộm cắp, cờ bạc,
nghiện hút) được kiềm chế, giảm liên tục so với các năm trước.
đ) Nhóm tiêu chí huy động và sử dụng nguồn lực
Đây là nhóm tiêu chí đảm bảo hài hòa của các nguồn vốn đầu tư vào
XDNTM. Việc đầu tư XDNTM phải huy động vốn từ các nguồn: Ngân sách nhà
nước của trung ương, tỉnh, huyện, xã; vốn đầu tư của doanh nghiệp; vốn tín dụng;
doanh nhân đóng góp, mhân dân đóng góp; vốn lồng ghép từ các chương trình, đề
án; nguồn vốn huy động khác.
1.2.4. Tình hình thực hiện chính sách xây dựng NTM ở Việt Nam
Theo Kỷ yếu nông thôn mới năm 2018 của Văn phòng Điều phối Nông
thôn mới Trung ương thì tính đến hết năm 2018, cả nước có 43,02% số xã và 61
đơn vị hành chính cấp huyện được công nhận đạt chuẩn NTM (có 03 địa phương

28. 21
có 100% đạt NTM đó là Đồng Nai, Nam Định và Đà Nẵng); có 4944 xã đạt tiêu
chí giao thông (đạt 55,4%), 7653 xã đạt tiêu chí về thủy lợi (đạt 85,7%), 6362 xã
đạt tiêu chí về nhà ở (đạt 71,3%), 100% xã và 97,8% thôn có mạng lưới điện quốc
gia bao phủ, 99,7% xã có trường tiểu học và trường mần non, 99,5% xã có trạm y
tế, 60,8% xã có nhà văn hóa, 4498 xã có công trình nước sạch tập trung (chiếm
87,2%). Từ năm 2011 - 2017, cả nước đã hoàn thành một khối lượng đường giao
thông gấp hơn 5 lần của giai đoạn 2001 - 2010, có 99,4% tổng số xã trên cả nước
có đường ô tô đến trung tâm xã, đặc biệt có nhiều xã ở những địa bàn vùng núi
cao, địa hình phức tạp cũng đạt được tiêu chí này.
Cả nước đã huy động được khoảng 269.561 tỷ đồng để thực hiện Chương
trình. Trong đó, vốn ngân sách trung ương: 8.000 tỷ đồng; vốn ngân sách địa
phương: 33.887 tỷ đồng, trong đó, 51 tỉnh nhận hỗ trợ từ ngân sách Trung ương đã
bố trí được khoảng 19.528 tỷ đồng. Vốn lồng ghép từ các chương trình, dự án
khác là: 38.076 tỷ đồng. Vốn tín dụng: 158.420 tỷ đồng. Vốn doanh nghiệp đóng
góp là 12.218 tỷ đồng. Nhân dân và cộng đồng đóng góp 18.959 tỷ đồng.
Có thể thấy, qua hơn 10 năm triển khai Nghị quyết 26 và gần 09 năm thực
hiện Quyết định 800, đến nay, bộ mặt nông thôn Việt Nam có nhiều chuyển biến
tích cực, điều kiện sản xuất, sinh hoạt của người dân được nâng lên rõ nét so với
10 năm trước, thu nhập đầu người bình quân người dân nông thôn tăng gấp 3,5
lần, đạt 39 triệu đồng/người/năm; cơ sở hạ tầng thiết yếu đảm bảo, đáp ứng nhu
cầu của người dân nông thôn, hệ thống chính trị, an ninh chính trị, trật tự xã hội
nông thôn được giữ vững; cảnh quan nông thôn sáng – xanh - sạch - đẹp, hiện đại,
hợp lý mang đặc trưng bản sắc văn hóa truyền thống. Cũng từ XDNTM, nhiều mô
hình phát triển kinh tế, bảo vệ môi trường, giảm nghèo bền vững được phát hiện
và nhân rộng, tạo tiền đề xây dựng NTM kiểu mẫu, đảm bảo và nâng cao thu nhập,
chất lượng cuộc sống người dân nông thôn trong thời gian đến.
1.3. Chính sách về xây dựng nông thôn mới do tỉnh Quảng Ngãi ban hành
1.3.1. Về quy định chung
Thực hiện Chương trình mục tiêu Quốc gia XDNTM, trên cơ sở quy định

29. 22
chung của Trung ương, để thực hiện chính sách có hiệu quả, áp dụng vào điều kiện
cụ thể của địa phương trên phạm vi toàn tỉnh, tỉnh đã ban hành nhiều văn bản.
Tỉnh ủy đã ban hành: Nghị quyết số 03-NQ/TU ngày 13/10/2011 về Phát
triển nông nghiệp, xây dựng nông thôn mới tỉnh Quảng Ngãi giai đoạn 2011-2015,
định hướng đến năm 2020; Kết luận số 30-KL/TU ngày 26/4/2016 của Hội nghị
Tỉnh ủy Lần thứ 3 Khóa XIX về Phát triển nông nghiệp, xây dựng nông thôn mới
giai đoạn 2016 – 2020; Kết luận số 265-KL/TU ngày 07/04/2017 của Hội nghị Tỉnh
ủy lần thứ 7 Khóa XIX về việc điều chỉnh chỉ tiêu xây dựng nông thôn mới trong
Kết luận số 30-KL/TU ngày 26/4/2016 của Hội nghị Tỉnh ủy lần thứ 3 Khóa XIX
về phát triển nông nghiệp, xây dựng nông thôn mới giai đoạn 2016 – 2020.
Hội đồng nhân dân tỉnh đã ban hành: Nghị quyết số 27/NQ-HĐND ngày
27/10/2011 về việc thông qua Đề án Phát triển nông nghiệp và xây dựng nông
thôn mới tỉnh Quảng Ngãi giai đoạn 2011-2015, định hướng đến năm 2020; Nghị
quyết số 01/NQ-HĐND ngày 30/3/2017 Kế hoạch thực hiện Chương trình mục
tiêu quốc gia Xây dựng nông thôn mới tỉnh Quảng Ngãi giai đoạn 2016-2020;
Nghị quyết số 21/NQ-HĐND ngày 15/7/2016 và được sửa đổi bổ sung tại Nghị
quyết số 01/NQ-HĐND ngày 30/3/2017 về Kế hoạch thực hiện Chương trình mục
tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới tỉnh giai đoạn 2016 – 2020.
Ủy ban Nhân dân tỉnh đã ban hành: Quyết định số 238/QĐ-UBND ngày
25/11/2011 về việc phê duyệt đề án Phát triển nông nghiệp, xây dựng nông thôn
mới tỉnh Quảng Ngãi giai đoạn 2011-2015, định hướng đến năm 2020; Quyết định
số 321/QĐ-UBND ngày 03/5/2017 về việc phê duyệt Kế hoạch thực hiện Chương
trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới tỉnh Quảng Ngãi giai đoạn 2016
– 2020 (triển khai Quyết định 1600/QĐ-TTg ngày 16/8/2016 của Thủ tướng Chính
phủ); Quyết định số 711/QĐ-UBND ngày 23/12/2016 của UBND tỉnh về việc ban
hành Bộ tiêu chí của tỉnh Quảng Ngãi về xã nông thôn mới giai đoạn 2016 – 2020
(triển khai Quyết định số 1980/QĐ-TTg ngày 17/10/2016 của Thủ tướng Chính
phủ); Quyết định số 980/QĐ-UBND ngày 21/11/2018 của UBND tỉnh về việc ban
hành Bộ tiêu chí xã đạt chuẩn nông thôn mới nâng cao trên địa bàn tỉnh Quảng

30. 23
Ngãi giai đoạn 2019 – 2020 (triển khai Công văn số 1345/BNN-VPĐP ngày
08/02/2018 của Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn về việc hướng dẫn xây
dựng và triển khai kế hoạch xét, công nhận xã đạt chuẩn nông thôn mới nâng cao
giai đoạn 2018 – 2020); Quyết định số 121/QĐ-UBND ngày 25/01/2017 của
UBND tỉnh về việc phê duyệt Kế hoạch tập huấn, bồi dưỡng cán bộ xây dựng
nông thôn mới tỉnh Quảng Ngãi giai đoạn 2017 – 2020 (triển khai Quyết định số
4072/QĐ-BNN-VPĐP ngày 05/10/2016 của Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát
triển nông thôn); Quyết định số 18/2018/QĐ-UBND ngày 30/7/2018 của UBND
tỉnh Ban hành Quy định mức chi, mức hỗ trợ thực hiện Chương trình mục tiêu
quốc gia xây dựng nông thôn mới trên địa bàn tỉnh Quảng Ngãi giai đoạn 2016 –
2020 và Nghị quyết số 13/2018/NQ-HĐND ngày 13/7/2018 của HĐND tỉnh Quy
định mức chi thù lao cho cộng tác viên tại xã tham gia các hoạt động chăm sóc sức
khỏe sinh sản, cải thiện tình trạng dinh dưỡng trẻ em và các hoạt động y tế khác
trên địa bàn tỉnh Quảng Ngãi thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng
nông thôn mới giai đoạn 2016 - 2020 (triển khai Thông tư số 43/2017/TT-BTC
ngày 12/5/2017 của Bộ trưởng Bộ Tài chính); Quyết định số 721/QĐ-UBND ngày
11/10/2017 Bộ tiêu chí khu dân cư nông thôn kiểu mẫu thuộc phạm vi địa giới của
01 thôn trên địa bàn tỉnh Quảng Ngãi...
Ngoài ra, UBND tỉnh và các sở ngành liên quan đã ban hành các văn bản
hướng dẫn để cụ thể hóa các quy định của Trung ương thực hiện trên địa bàn tỉnh.
UBND tỉnh đã giao kế hoạch vốn đầu tư phát triển, vốn sự nghiệp Trung ương cho
Chương trình MTQG xây dựng nông thôn mới đúng quy định của Thủ tướng
Chính phủ, hướng dẫn của Bộ Nông nghiệp và PTNT.
1.3.2. Về cơ chế giao quyền chủ động cho người dân và cộng đồng trong
thực hiện xây dựng nông thôn mới trên địa bàn xã
Ngày 22/7/2014, Chủ tịch Ủy ban nhân dân tỉnh đã ban hành Quyết định số
296/QĐ-UBND quy định về cơ chế thực hiện đầu tư công trình quy mô nhỏ, kỹ
thuật đơn giản thuộc Chương trình mục tiêu quốc gia XDNTM trên địa bàn tỉnh
Quảng Ngãi, giai đoạn 2010 – 2020 để triển khai Quyết định số 498/QĐ-TTg ngày
21/3/2013 của Thủ tướng Chính phủ bổ sung cơ chế đầu tư Chương trình mục tiêu

31. 24
quốc gia về XDNTM giai đoạn 2010 – 2020 và Thông tư số 03/2013/TT-BKHĐT
ngày 07/8/2013 của Bộ Kế hoạch và Đầu tư hướng dẫn thực hiện Quyết định số
498/QĐ-TTg. Sở Giao thông Vận tải đã ban hành Quyết định số 577/QĐ-SGTVT
ngày 11/6/2013 về việc ban hành hướng dẫn lựa cho quy mô kỹ thuật và dự toán
đường giao thông nông thôn phục vụ Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng
nông thôn mới tỉnh Quảng Ngãi giai đoạn 2013 – 2015.
Tuy nhiên, trong thực tế cơ chế giao quyền chủ động, tự chủ để cho người
dân và cộng đồng dân cư hưởng lợi tự thực hiện XDNTM chưa được các địa
phương trong tỉnh triển khai thực hiện.
1.3.3. Về cơ chế, chính sách hỗ trợ đầu tư xây dựng cơ sở hạ tầng
* Giai đoạn 2011-2015,
HĐND tỉnh ban hành: Nghị quyết số 20/2012/NQ-HĐND ngày 05/10/2012
của HĐND tỉnh về về việc thông qua Đề án Phát triển giao thông nông thôn thuộc
65 xã đạt tiêu chí giao thông trong Bộ tiêu chí quốc gia về xây dựng nông thôn
mới ở tỉnh Quảng Ngãi, giai đoạn 2013-2015; Nghị quyết số 21/2012/NQ-
HĐND ngày 5/10/2012 về việc thông qua Đề án Kiên cố hóa kênh mương thủy lợi
thuộc 33 xã xây dựng nông thôn mới tỉnh Quảng Ngãi, giai đoạn 2012-2015.
UBND tỉnh ban hành: Quyết định số 35/2012/QĐ-UBND ngày 24/10/2012
của Ủy ban nhân dân tỉnh về việc phê duyệt đề án Kiên cố hóa kênh mương thủy
lợi thuộc 33 xã xây dựng nông thôn mới tỉnh Quảng Ngãi, giai đoạn 2012 – 2015;
Quyết định số 39/2012/QĐ-UBND ngày 12/11/2012 của Ủy ban nhân dân tỉnh về
việc phê duyệt đề án phát triển giao thông nông thôn thuộc 65 xã đạt tiêu chí về
giao thông trong Bộ tiêu chí quốc gia về xây dựng nông thôn mới tỉnh Quảng Ngãi
giai đoạn 2013 – 2015; Quyết định số 10/2013/UBND ngày 07/02/2013 của Ủy
ban nhân dân tỉnh Quảng Ngãi Quyết định về việc quy định mức hỗ trợ từ ngân
sách nhà nước để thực hiện một số nội dung XDNTM trên địa bàn cấp xã ở tỉnh
Quảng Ngãi, giai đoạn 2013 – 2015; Quyết định số 341/QĐ-UBND ngày 08/9/2014
của Ủy ban nhân dân tỉnh quy định về cơ chế hỗ trợ xi măng để xây dựng đường giao
thông nông thôn thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia XDNTM trên địa bàn tỉnh

32. 25
Quảng Ngãi, giai đoạn 2014 – 2015.
*Giai đoạn 2016 – 2020,
HĐND tỉnh ban hành: Nghị quyết số 11/2017/NQ-HĐND ngày 30/3/2017
và được sửa đổi bổ sung tại Nghị quyết số 11/2016/NQ-HĐND ngày 15/7/2016 về
việc thông qua Đề án Kiên cố hóa kênh mương thủy lợi gắn với Chương trình mục
tiêu Quốc gia xây dựng nông thôn mới tỉnh Quảng Ngãi, giai đoạn 2016 – 2020;
Nghị quyết số 20/2017/NQ-HĐND ngày 30/3/2017 và được sửa đổi bổ sung tại
Nghị quyết số 06/2016/NQ-HĐND ngày 15/7/2016 về việc thông qua Đề án Phát
triển giao thông nông thôn, thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng
nông thôn mới trên địa bàn tỉnh Quảng Ngãi, giai đoạn 2016 – 2020.
UBND tỉnh ban hành: Quyết định số 46/2016/QĐ-UBND ngày 09/9/2016
về việc Phê duyệt Đề án Kiên cố hóa kênh mương thủy lợi gắn với Chương trình
mục tiêu Quốc gia xây dựng nông thôn mới tỉnh Quảng Ngãi, giai đoạn 2016 –
2020 và được sửa đổi tại Quyết định số 33/2017/QĐ-UBND ngày 12/5/2017 của
UBND tỉnh; Quyết định số 47/2016/QĐ-UBND ngày 09/9/2016 Ban hành Đề án
Phát triển giao thông nông thôn, thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia xây
dựng nông thôn mới trên địa bàn tỉnh Quảng Ngãi, giai đoạn 2016 – 2020 và được
sửa đổi tại Quyết định số 44/2017/QĐ-UBND ngày 06/7/2017 của UBND tỉnh;
Quyết định số 1854/QĐ-UBND ngày 06/10/2017 về việc ban hành tập thiết kế
mẫu công trình nhà văn hóa xã trên địa bàn tỉnh Quảng Ngãi.
1.3.4. Về chính sách ứng dụng khoa học - công nghệ, chính sách khuyến
khích và hỗ trợ doanh nghiệp đầu tư sản xuất trên địa bàn nông thôn, chính
sách liên kết hợp tác giữa hộ với doanh nghiệp và các đối tác kinh tế khác
HĐND tỉnh ban hành: Nghị quyết số 31/2012/NQ-HĐND ngày 10/12/2012
Quy định mức hỗ trợ từ ngân sách nhà nước để thực hiện một số nội dung xây
dựng nông thôn mới trên địa bàn cấp xã ở tỉnh Quảng Ngãi, giai đoạn 2013-2015;
Nghị quyết số 10/2017/NQ-HĐND ngày 30/3/2017 và được sửa đổi bổ sung tại
Nghị quyết số 13/2016/NQ-HĐND ngày 15/7/2016 Quy định mức hỗ trợ từ ngân
sách nhà nước để thực hiện một số nội dung xây dựng nông thôn mới trên địa bàn

33. 26
cấp xã và khen thưởng công trình phúc lợi cho huyện, xã đạt chuẩn nâng thôn mới,
thành phố hoàn thành nhiệm vụ xây dựng nông thôn mới ở tỉnh Quảng Ngãi giai
đoạn 2016-2020.
UBND tỉnh ban hành:
Quyết định số 274/QĐ-UBND ngày 19/12/2011 về về một số chính sách hỗ
trợ phát triển sản xuất nông, lâm, thủy sản theo nghị quyết 30a/2008/NQ-CP của
Chính phủ trên địa bàn tỉnh giai đoạn 2011-2015, định hướng đến năm 2020;
Quyết định số 34/2013/QĐ-UBND ngày 07/8/2013 ban hành Quy định chính sách
hỗ trợ khuyến khích thực hiện chủ trương dồn điền đổi thửa đất sản xuất nông
nghiệp trên địa bàn tỉnh giai đoạn 2013 - 2020; Quyết định số 27/2015/QĐ-UBND
ngày 19/6/2015 quy định thực hiện dự án hỗ trợ phát triển sản xuất thuộc Chương
trình 135 cho các xã đặc biệt khó khăn, xã an toàn khu, các thôn bản đặc biệt khó
khăn trên địa bàn tỉnh; Quyết định số 36/2015/QĐ-UBND ngày 06/8/2015 quy
định một số chính sách hỗ trợ chăn nuôi nông hộ trên địa bàn tỉnh giai đoạn
2015 - 2020; Quyết định số 45/2015/QĐ-UBND ngày 31/8/2015 ban hành Quy
định chính sách hỗ trợ đặc thù khuyến khích doanh nghiệp và hợp tác xã đầu tư vào
nông nghiệp, nông thôn trên địa bàn tỉnh giai đoạn 2015 – 2020; Quyết định số
31/2017/QĐ-UBND ngày 11/5/2017 quy định mức hỗ trợ từ ngân sách nhà nước
để thực hiện một số nội dung XDNTM trên địa bàn cấp xã và khen thưởng công
trình phúc lợi cho huyện, xã đạt chuẩn NTM, thành phố hoàn thành nhiệm vụ
XDNTM ở tỉnh Quảng Ngãi giai đoạn 2016 – 2020 (được thay thế bởi Quyết định
số 35/2018/QĐ-UBND ngày 20/11/2018).
1.3.5. Về cơ chế lồng ghép, huy động, quản lý, sử dụng nguồn lực ngoài
ngân sách nhà nước nhất là huy động từ dân
Đến nay, tỉnh Quảng Ngãi chưa ban hành cơ chế, chính sách lồng ghép các
nguồn vốn của các chương trình mục tiêu quốc gia khác với chương trình
XDNTM; bên cạnh đó, tỉnh cũng chưa hướng dẫn các địa phương chủ động xây
dựng kế hoạch nhằm khuyết khích, huy động các nguồn vốn để thực hiện Chương
trình XDNTM. Do đó, kết quả huy động vốn không đảm bảo được mục tiêu kế

34. 27
hoạch đề ra, nguồn vốn huy động ngoài ngân sách nhà nước còn rất hạn chế, chủ
yếu dựa vào nguồn vốn được hỗ trợ từ ngân sách nhà nước; đồng thời, cũng chưa
xây dựng được cơ chế, chính sách hữu hiệu nhằm huy động, quản lý và sử dụng
nguồn vốn ngoài ngân sách nhà nước cho XDNTM.
Việc huy động vốn góp của nhân dân chủ yếu là việc hiến đất đai, cây cối,
vật kiến trúc hoặc ngày công tham gia thực hiện các công trình, ít thực hiện việc
đóng góp cụ thể bằng tiền. Đồng thời, một số địa phương có cách làm hay để huy
động nguồn lực của con em địa phương làm ăn thành đạt khắp mọi miền đất nước
hỗ trợ xây dựng quê hương và đã thu được một số kết quả nhất định, một số cơ sở
hạ tầng thiết yếu phục vụ sản xuất và dân sinh đã được xây dựng, song số xã có
điều kiện và thực hiện được điều này là chưa nhiều.
Tóm lại, qua liệt kê các văn bản chỉ đạo, điều hành và các cơ chế, chính
sách đặc thù riêng của tỉnh Quảng Ngãi ban hành cho thấy: Tỉnh Quảng Ngãi rất
quan tâm, chú trọng công tác XDNTM; trong đó đặc biệt chú trọng ban hành các
chính sách, cơ chế đặc thù riêng của tỉnh nhằm thu hút mọi nguồn lực tham gia
XDNTM. Đồng thời, tỉnh cũng kịp thời ban hành các văn bản triển khai thực hiện
chương trình XDNTM của Trung ương theo hướng tăng các tiêu chí, đưa các xã
sớm về đích NTM theo kế hoạch.
1.3.6. Về xây dựng kế hoạch triển khai thực hiện Chính sách XDNTM
Để chính sách, chương trình XDNTM đi vào cuộc sống, triển khai đồng bộ,
thống nhất và hiệu quả từ Trung ương đến cơ sở thì việc đầu tiên phải xây dựng
các kế hoạch thực hiện theo từng giai đoạn, năm. Trên cơ sở chỉ đạo của Chính
phủ, Thủ tướng Chính phủ, hướng dẫn của các Bộ, ngành Trung ương (tại các văn
bản: Nghị quyết 24; Quyết định 491; Quyết định 800; Quyết định 1996/QĐ-TTg
ngày 04/11/2014 của Thủ tướng Chính phủ Quy định chức năng, nhiệm vụ, quyền
hạn, tổ chức và biên chế của Văn phòng Điều phối giúp Ban Chỉ đạo thực hiện
Chương trình mục tiêu quốc gia XDNTM các cấp), Tỉnh ủy ban hành Nghị quyết
số 03-NQ/TU ngày 13/10/2011 của Hội nghị Tỉnh ủy lần thứ 6 Khoá XVIII về
phát triển nông nghiệp, xây dựng nông thôn mới tỉnh Quảng Ngãi giai đoạn 2011-

35. 28
2015, định hướng đến năm 2020; Hội đồng nhân dân tỉnh ban hành Nghị quyết số
27/NQ-HĐND ngày 27/10/2011 của Hội đồng nhân dân tỉnh về việc thông qua Đề
án Phát triển nông nghiệp và xây dựng nông thôn mới tỉnh Quảng Ngãi giai đoạn
2011-2015, định hướng đến năm 2020; UBND tỉnh ban hành Kế hoạch số
1167/KH-UBND về xây dựng nông thôn mới tỉnh Quảng Ngãi giai đoạn 2011-
2015 và ngày 23/01/2013, Kế hoạch số 322/KH-UBND về chỉ đạo điểm đối với 4
xã điểm của tỉnh về xây dựng nông thôn mới giai đoạn 2011-2015 với nội dung
chính là thực hiện chỉ đạo xây dựng nông thôn mới ở 4 xã điểm: Hành Minh,
Nghĩa Hòa, Đức Tân và Ba Chùa cho phù hợp với tình hình thực tế của tỉnh.
1.3.7. Về phổ biến, tuyên truyền Chính sách XDNTM
Để giúp cho các đối tượng của Chính sách XDNTM và mọi người tham gia
hiểu rõ mục đích, yêu cầu của Chính sách, về tính đúng đắn của Chính sách, ngay
từ khi triển khai thực hiện Chính sách, công tác tuyên truyền vận động để nâng cao
nhận thức cho cán bộ, người dân về Chương trình mục tiêu quốc gia XDNTM
luôn được tỉnh Quảng Ngãi quan tâm.
Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, cơ quan Thường trực Chương
trình đã tổ chức ký kết Chương trình phối hợp hành động về thực hiện Chương
trình mục tiêu quốc gia XDNTM với Ban Tuyên giáo Tỉnh ủy, Mặt trận Tổ quốc
Việt Nam và các hội đoàn thể của tỉnh để tuyên truyền vận động đến tất cả mọi
thành viên của các tổ chức này trong việc chung sức xây dựng nông thôn mới.
Các cơ quan thông tấn, báo chí, phát thanh truyền hình tỉnh cũng đã vào
cuộc tuyên truyền về mục đích, ý nghĩa, kế hoạch thực hiện Chương trình; tuyên
truyền các chủ trương chính sách của đảng và nhà nước, phản ánh tình hình triển
khai thực hiện tại các địa phương, tâm tư nguyện vọng của người dân, phản ánh
các mô hình điểm, các cá nhân, tập thể điển hình đồng thời cũng phê phán những
tư tưởng trông chờ, ỷ lại, thực hiện kém hiệu quả của các địa phương.
UBND tỉnh cũng chỉ đạo các cơ quan chuyên môn của tỉnh tham mưu phối
hợp với các doanh nghiệp thực hiện xã hội hóa tuyên truyền trực quan về xây
dựng nông thôn mới bằng các pa-nô tại khu trung tâm các xã, phường tại các

36. 29
tuyến đường chính nhằm làm phong phú hơn công tác tuyên truyền vân động
chung sức xây dựng nông thôn mới.
1.3.8. Về phân công các cơ quan, đơn vị thực hiện Chính sách XDNTM
Để đảm bảo việc triển khai thực hiện Chính sách XDNTM tại địa phương
có hiệu lực, hiệu quả; tỉnh Quảng Ngãi đã kịp thời ban hành các văn bản phân
công trách nhiệm triển khai, điều hành và quy định rõ thẩm quyền của các cá nhân,
tổ chức liên quan. Cụ thể: Quyết định số 1355/QĐ-UBND ngày 08/10/2010 về
việc thành lập Ban chỉ đạo Chương trình mục tiêu quốc gia XDNTM tỉnh Quảng
Ngãi giai đoạn 2010-2020; Quyết định số 586/QĐ-UBND ngày 17/4/2012 và
Quyết định số 1004/QĐ-UBND ngày 19/7/2013 về kiện toàn các thành viên Ban
chỉ đạo.
Bên cạnh đó, nhằm tổ chức thực hiện Chính sách XDNTM hiệu quả; ngày
25/11/2011, Ủy ban nhân dân tỉnh đã ban hành Quyết định số 238/QĐ-UBND về
việc phê duyệt đề án phát triển nông nghiệp và xây dựng nông thôn mới tỉnh
Quảng Ngãi giai đoạn 2011-2015, định hướng đến năm 2020. Theo đó, UBND
tỉnh đã phân công nhiệm vụ, trách nhiệm cụ thể cho các cơ quan, sở, ngành của
tỉnh; cụ thể:
Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn là cơ quan Thường trực của Ban
chỉ đạo Chương trình; chủ trì và phối hợp với các sở, ban, ngành liên quan xây
dựng kế hoạch 5 năm và hàng năm về mục tiêu, nhiệm vụ, các giải pháp và nhu
cầu kinh phí thực hiện chương trình; đôn đốc, kiểm tra, giám sát tính hình thực
hiện Chương trình của các sở, ngành, địa phương; kịp thời báo cáo Ủy ban nhân
dân tỉnh, Ban Chỉ đạo tỉnh xem xét giải quyết; trực tiếp tham mưu, chỉ đạo thực
hiện các nội dung liên quan đến nông nghiệp, nông thôn và XDNTM.
Sở Giao thông vận tải có nhiệm vụ: hướng dẫn xây dựng mới và nâng cấp,
mở rộng và hoàn thiện hệ thống giao thông trên địa bàn xã theo tiêu chí xây dựng
nông thôn mới.
Sở Xây dựng: hướng dẫn, hỗ trợ địa phương hoàn thành quy hoạch xây
dựng nông thôn mới theo Thông tư số 09/2010/TT-BXD ngày 04/8/2010 của Bộ

37. 30
Xây dựng về việc quy định lập nhiệm vụ, đồ án quy hoạch và quản lý quy hoạch
nông thôn mới.
Sở Công Thương: Phối hợp với Ngành điện hoàn thiện hệ thống các công
trình lưới điện để cung cấp điện phục vụ cuộc sống và sản xuất cho người dân trên
địa xã; hướng dẫn các địa phương xây dựng hệ thống chợ nông thôn đúng quy
hoạch, tiêu chuẩn.
Sở Văn hoá, Thể thao và Du lịch: Hướng dẫn, chỉ đạo các địa phương đánh
giá lại, sửa chữa, nâng cấp và hoàn thiện hệ thống các công trình phục vụ nhu cầu
hoạt động văn hóa, thể thao, học tập trên địa bàn xã theo tiêu chí XDNTM; tiếp tục
triển khai thực hiện hiệu quả Chương trình mục tiêu quốc gia về văn hóa.
Sở Y tế: Hướng dẫn, chỉ đạo các địa phương, đơn vị đánh giá, sửa chữa,
nâng cấp và hoàn thiện hệ thống các công trình phục vụ chuẩn hóa về y tế trên địa
bàn các xã theo tiêu chí XDNTM; đẩy mạnh thực hiện Chương trình mục tiêu
quốc gia về y tế trên địa bàn các xã.
Sở Giáo dục và Đào tạo: Triển khai thực hiện hiệu quả Chương trình mục
tiêu quốc gia về giáo dục và đào tạo; hướng dẫn các địa phương thực hiện, đảm
bảo đạt các yêu cầu Bộ tiêu chí Quốc gia XDNTM.
Sở Tài nguyên và Môi trường: Hướng dẫn các địa phương lập, xây dựng
quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất cấp xã, đảm bảo thống nhất, đồng bộ và thực
hiện các tiêu chí về môi trường nông thôn.
Sở Nội vụ: Tổ chức hướng dẫn đánh giá, sửa chữa, nâng cấp trụ sở UBND
xã và các công trình phụ trợ theo đúng tiêu chí XDNTM; đào tạo, bồi dưỡng cán
bộ, công chức cấp xã đạt chuẩn.
Sở Lao động - Thương binh và Xã hội: Tiếp tục đẩy mạnh công tác đào tạo,
dạy nghề nghề, chuyển đổi nghề nghiệp cho lao động nông thôn; chú trọng giải
quyết việc làm, chuyển dịch nhanh cơ cấu lao động nông thôn và xuất khẩu lao
động nông thôn; tổ chức triển khai hiệu quả Chương trình mục tiêu quốc gia về
giảm nghèo; đẩy mạnh các chương trình, kế hoạch về an sinh xã hội, trợ giúp xã
hội.

38. 31
Sở Thông tin và Truyền thông: Tổ chức triển khai hiệu quả Chương trình
mục tiêu quốc gia đưa thông tin về cơ sở, miền núi, vùng sâu, vùng xa, biên giới
và hải đảo; thông tin về XDNTM để các cơ quan thông tin, tuyền thông, báo chí
đưa tin tuyên truyền, phổ biến.
Sở Công an: Tổ chức hướng dẫn các địa phương trong việc ban hành nội
quy, quy định, quy ước làng, xóm về trật tự, an ninh, phòng chống các tệ nạn xã
hội và hủ tục lạc hậu ở các vùng đồng bào dân tộc thiểu số.
Sở Kế hoạch và Đầu tư: Chủ trì, phối hợp với các Sở: Tài chính, Nông
nghiệp và Phát triển nông thôn và các sở, ngành có liên quan, Ủy ban nhân dân các
huyện tổng hợp nhu cầu vốn đầu tư và cân đối, bố trí ngân sách thực hiện Chương
trình XDNTM; chủ động phối hợp với các sở, ban, ngành liên quan xây dựng các
cơ chế, chính sách thực hiện và quản lý chương trình XDNTM.
Sở Tài chính: Chủ trì, phối hợp với các Sở: Kế hoạch và Đầu tư, Nông
nghiệp và Phát triển nông thôn, các sở, ban, ngành liên quan và UBND các huyện
xác định nguồn vốn ngân sách đối với từng nhiệm vụ cụ thể trong XDNTM; xây
dựng và hướng dẫn cơ chế tài chính thực hiện chương trình XDNTM để các địa
phương triển khai; tổ chức thanh tra, kiểm tra, kiểm soát, giám sát việc chi tiêu, sử
dụng các nguồn vốn đầu tư cho chương trình XDNTM và theo dõi, tổng hợp quyết
toán kinh phí thực hiện Chương trình XDNTM.
Sở Tư pháp: Chủ trì, hướng dẫn, giúp đỡ UBND các xã trong việc hoàn
thành và nâng cao chất lượng tủ sách pháp luật cấp xã; đẩy mạnh công tác tuyên
truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật bằng nhiều hình thức phù hợp; tổ chức tư vấn
pháp luật miễn phí và thực hiện hiệu quả chính sách trợ giúp pháp lý cho người
nghèo, nông dân thuộc đối tượng được trợ giúp.
Các Hội đoàn thể tỉnh: Xây dựng chương trình và kế hoạch hành động cụ thể
gắn với phát triển nông nghiệp, nông dân và nông thôn để tổ chức vận động hội viên
tích cực tham gia thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia XDNTM.
Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam tỉnh: Chủ trì, phối hợp với các sở, ban,
ngành có liên quan xây dựng cơ chế phối hợp giữa các cơ quan thuộc Ủy ban nhân

39. 32
dân tỉnh với các ban đảng của Tỉnh ủy và các hội đoàn thể tỉnh nhằm huy động cả
hệ thống chính trị thực hiện nhiệm vụ xây dựng nông thôn mới; triển khai thực
hiện đề án "Nâng cao chất lượng cuộc vận động toàn dân đoàn kết, xây dựng đời
sống văn hóa ở khu dân cư gắn với xây dựng nông thôn mới".
Ủy ban nhân dân các huyện: Tổ chức triển khai, phân công trách nhiệm của
từng cấp, ngành ở huyện trong việc thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia
XDNTM, Đề án Phát triển nông nghiệp và xây dựng nông thôn mới tỉnh Quảng
Ngãi giai đoạn 2011-2015, định hướng đến năm 2020; xây dựng kế hoạch 5 năm và
hàng năm giai đoạn 2011-2015 về XDNTM, trình Ban Thường vụ huyện ủy và
HĐND huyện thông qua và tổ chức thực hiện hiệu quả.
1.3.9. Về duy trì chính sách xây dựng nông thôn mới
Để duy trì và triển khai đồng bộ, thống nhất các nhiệm vụ, giải pháp, mục
tiêu về XDNTM từ Trung ương đến cơ sở; tỉnh Quảng Ngãi thường xuyên xây
dựng, kiện toàn bộ máy quản lý và đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức thực hiện
công tác XDNTM. Đến nay, tỉnh có Ban Chỉ đạo Chương trình XDNTM với 27
thành viên là thủ trưởng các sở, ban, ngành tỉnh và Hội đoàn thể tỉnh; thành lập và
kiện Văn phòng Điều phối XDNTM cấp tỉnh. Đồng thời, Ủy ban nhân dân tỉnh
cũng đã chỉ đạo, giao cho UBND các huyện, thành phố thành lập Ban Chỉ đạo
Chương trình mục tiêu quốc gia XDNTM cấp huyện, thành phố; đến nay, toàn tỉnh
có 14/14 huyện, thành phố đã thành lập Ban Chỉ đạo và Văn phòng điều phối
XDNTM; có 164/164 xã của 14 huyện, thành phố tham gia thực hiện Chương
trình XDNTM và 100% số xã đã thành lập Ban chỉ đạo Chương trình mục tiêu
quốc gia XDNTM và Ban quản lý Chương trình mục tiêu quốc gia XDNTM.
1.3.10. Về điều chỉnh Chính sách xây dựng nông thôn mới
Trong quá trình triển khai thực hiện, để chính sách đi vào thực tiễn, phù hợp
với điều kiện và tình hình thực tế Thủ tướng Chính phủ và Ủy ban nhân dân tỉnh
Quảng Ngãi cũng có những điều chỉnh, bổ sung chính sách, cơ chế thực hiện. Đó
là: Quyết định số 695/QĐ-TTg ngày 08 tháng 6 năm 2012 của Thủ tướng Chính
phủ về sửa đổi nguyên tắc cơ chế hỗ trợ vốn thực hiện Chương trình mục tiêu
quốc gia xây dựng nông thôn mới giai đoạn 2010-2020 và Quyết định số 342/QĐ-

40. 33
TTg ngày 20/02/2013 của Thủ tướng Chính phủ sửa đổi một số tiêu chí của Bộ
tiêu chí quốc gia về nông thôn mới, UBND tỉnh tiếp tục ban hành Kế hoạch số
322/KH-UBND ngày 23/01/2013 về chỉ đạo điểm đối với 4 xã điểm của tỉnh về
xây dựng nông thôn mới giai đoạn 2011-2015. Theo đó, tỉnh đã điều chỉnh mục
tiêu thành: "Đến năm 2015, 04 xã điểm của tỉnh gồm: Hành Minh (Nghĩa Hành),
Nghĩa Hòa (Tư Nghĩa), Đức Tân (Mộ Đức) và Ba Chùa (Ba Tơ) đạt chuẩn nông
thôn mới, với kết cấu hạ tầng kinh tế - xã hội đồng bộ, từng bước hiện đại; cơ
cấu kinh tế và các hình thức tổ chức sản xuất hợp lý, văn hóa-xã hội tiến bộ, dân
chủ được phát huy, môi trường sinh thái được bảo vệ, đời sống vật chất và tinh
thần của nhân dân được nâng cao; quốc phòng, an ninh, trật tự an toàn xã hội
được đảm bảo; hệ thống chính trị được cũng cố vững chắc".
1.3.11. Về theo dõi, kiểm tra, đôn đốc việc thực hiện Chính sách XDNTM
Để công tác XDNTM đạt kết quả theo kế hoạch; thời gian qua, Thường trực
Tỉnh ủy, HĐND tỉnh, UBND tỉnh, Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn thường
xuyên tổ chức kiểm tra, giám sát, đôn đốc việc thực hiện Chính sách XDNTM trên
địa bàn tỉnh; qua đó, kịp thời tháo gỡ khó khăn, vướng mắc cho địa phương; tăng
cường theo dõi, rà soát, giám sát và tổng hợp các xã còn yếu, thiếu hoặc chỉ đạt từ
10 tiêu chí về NTM trở xuống trên địa bàn tỉnh để có điều chỉnh, bổ sung hoặc
thay đổi cho phù hợp; phân công rõ, cụ thể trách nhiệm chỉ đạo, theo dõi, thực
hiện, phối hợp thực hiện đối với các đồng chí Tỉnh ủy viên, lãnh đạo các sở, ban,
ngành phụ trách lĩnh vực từng tiêu chí trong 19 tiêu chí XDNTM (ví dụ Giám đốc
Sở Tư pháp phụ trách tiêu chí về xã đạt chuẩn tiếp cận pháp luật).
1.3.12. Kết quả thực hiện chính sách XDNTM ở tỉnh Quảng Ngãi
Theo Báo cáo số 61/BC-UBND ngày 05/4/2019 của UBND tỉnh Quảng
Ngãi, thì tính đến hết năm 2018, toàn tỉnh có 59 xã được công nhận xã NTM (đạt
19 tiêu chí), tăng 48 xã so với năm 2015, đạt 98,33% so với kế hoạch (nhóm 1);
Có 15 xã đạt từ 15 -18 tiêu chí về NTM (nhóm 2); 47 xã đạt từ 10 – 14 tiêu chí về
NTM (nhóm 3); 43 xã đạt từ 5 - 9 tiêu chí về NTM (nhóm 4); không có xã nào đạt
dưới 05 tiêu chí về NTM (nhóm 5). Tỉnh có 01 huyện về đích NTM, đó là huyện
Nghĩa Hành.

41. 34
Số xã đạt tiêu chí 2 (giao thông): 19 xã; đạt tiêu chí 3 (thủy lợi): 39 xã; đạt
tiêu chí 4 (điện): 119 xã; đạt tiêu chí 6 (cơ sở vật chất văn hóa): 26 xã; đạt tiêu chí
8 (bưu điện): 124 xã; đạt tiêu chí 9 (nhà ở dân cư): 94 xã; đạt tiêu chí 10 (thu
nhập): 48 xã; đạt têu chí 11 (hộ nghèo): 36 xã; đạt tiêu chí 13 (hình thức tổ chức
sản xuất): 84 xã; đạt tiêu chí 15 (y tế): 104 xã; đạt tiêu chí 16 (văn hóa): 100 xã;
đạt tiêu chí 17 (môi trường): 46 xã; đạt têu chí 18 (hệ thống chính trị): 83 xã; Số
xã đạt tiêu chí 19 (an ninh trật tự xã hội): 155 xã; Số tiêu chí bình quân/xã: 9,05
tăng hơn 5 tiêu chí so với năm 2011.
Kết quả nêu trên đã thể hiện sự nỗ lực, chung tay của hệ thống chính trị từ
tỉnh đến huyện, xã, thôn. Kết cấu hạ tầng kinh tế - xã hội ở nông thôn đã được đầu
tư từng bước hoàn chỉnh theo quy hoạch, đáp ứng ngày càng cao nhu cầu sản xuất
và dân sinh, nhất là các loại hạ tầng thiết yếu (giao thông, thủy lợi, điện, trường
học, cơ sở vật chất văn hóa, trạm y tế). Công tác phát triển sản xuất nâng cao thu
nhập, cải thiện đời sống, giảm tỷ lệ hộ nghèo ở nông thôn được quan tâm đầu tư.
Các nội dung về văn hóa, xã hội, giáo dục, môi trường bước đầu được quan tâm.
Đời sống tinh thần của người dân nông thôn phát triển theo hướng lành mạnh hơn,
văn minh hơn. Hệ thống chính trị tiếp tục được tăng cường và củng cố, an ninh trật
tự, an toàn xã hội nông thôn tiếp tục được giữ vững.
Tiểu kết Chương 1
Trong Chương 1 tác giả đi sâu nghiên cứu, phân tích cơ sở lý luận và thực
tiễn về chính sách xây dựng nông thôn mới. Qua đó làm rõ những vấn đề, khái
niệm về nông thôn, nông thôn mới, xây dựng nông thôn mới, chính sách xây dựng
nông thôn mới; quá trình hình thành, phát triển Chính sách xây dựng nông thôn
mới ở Việt Nam (nội dung, tiêu chí); việc triển khai chính sách xây dựng nông
thôn mới trên địa bàn tỉnh Quảng Ngãi,... làm cơ sở để tác giả triển khai, đánh giá
đúng các nội dung, thực trạng thực hiện chính sách xây dựng nông thôn mới trên
địa bàn huyện Sơn Tây, tỉnh Quảng Ngãi từ đó đề ra các biện pháp, giải pháp hữu
hiệu, phù hợp nhằm phát triển, nâng cao hiệu quả việc thực hiện chính sách xây
dựng nông thôn mới trên địa bàn huyện Sơn Tây trong thời gian đến.

42. 35
CHƯƠNG 2
THỰC TRẠNG THỰC HIỆN CHÍNH SÁCH XÂY DỰNG
NÔNG THÔN MỚI TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN SƠN TÂY,
TỈNH QUẢNG NGÃI
2.1. Đặc điểm tự nhiên, kinh tế - xã hội huyện Sơn Tây
2.1.1. Đặc điểm tự nhiên
Sơn Tây là một huyện miền núi của tỉnh Quảng Ngãi, được tái lập theo
Nghị định số 83/NĐ-CP ngày 06/8/1994 của Chính phủ (về việc phân chia huyện
Sơn Hà thành hai huyện Sơn Hà và Sơn Tây), là huyện đặc biệt khó khăn nhất
nằm về phía Tây của tỉnh Quảng Ngãi, cách trung tâm tỉnh lỵ trên 80 km; phía Tây
và Tây Nam giáp huyện Komplong (Kon Tum), phía Đông và Đông Nam giáp
huyện Sơn Hà, phía Bắc giáp huyện Trà My (Quảng Nam) và huyện Tây Trà. Sơn
Tây có địa hình phức tạp, đồi núi cao, độ dốc lớn, giao thông đi lại khó khăn, chia
cắt bởi nhiều sông suối. Về khí khậu, Sơn Tây nằm trong vùng nhiệt đới gió mùa,
chịu ảnh hưởng của khí hậu vùng Tây Nguyên và vùng Duyên hải Nam Trung bộ,
có 2 mùa rõ rệt là mùa mưa và mùa khô... Điều kiện tự nhiên này gây khó khăn
cho sản xuất nông, lâm nghiệp.
Toàn huyện có tổng diện tích tự nhiên là 38.149,23 ha, chiếm 7,4% diện
tích đất toàn tỉnh; trong đó, đất nông nghiệp 35.452,74 ha, chiếm 92,93%, đất phi
nông nghiệp 1.840,02 ha, chiếm 4,82%, đất chưa sử dụng 856,48 ha, chiếm
2,25%. Đất nông nghiệp ở huyện Sơn Tây chủ yếu là đất đồi núi (diện tích đất lâm
nghiệp của huyện là 28.476,03 ha), cộng với địa hình miền núi nên việc mở rộng
diên tích canh tác là rất phức tạp, do vậy việc phát triển sản xuất quy mô lớn như
kinh tế trang trại gặp nhiều khó khăn, chưa phát triển trên địa bàn huyện, đồng
thời giá trị sản xuất do nông nghiệp mang lại vẫn còn rất thấp, do đó, yêu cầu đặt
ra là phải có những phương hướng sản xuất mới nhằm khai thác hiệu quả quỹ đất
của huyện.

43. 36
2.1.2. Điều kiện kinh tế - xã hội
a) Về kinh tế: Sơn Tây là một huyện miền núi, nền kinh tế chủ yếu dựa vào
nông – lâm –ngư nghiệp. Năm 2018, tổng giá trị sản xuất trên địa bàn đạt hơn
402,2 tỷ đồng. Tốc độ tăng trưởng giá trị sản xuất bình quân: 41,5%/năm vượt chỉ
tiêu (14,5%). Cơ cấu ngành kinh tế chuyển dịch theo hướng tích cực. Theo đó, tỷ
trọng nông - lâm nghiệp - thủy sản: 23,28%; tỷ trọng công nghiệp - xây dựng:
68,61%; tỷ trọng ngành thương mại - dịch vụ: 8,11%. Giá trị sản xuất bình quân
đầu người/năm (theo giá so sánh năm 1994) là 21,490 triệu đồng, tăng 13,99 triệu
đồng/người/năm so với Nghị quyết (7,5 triệu). Các xã, trong huyện đang tập trung
phát triển nông nghiệp theo hướng sản xuất hàng hóa, tạo vùng nguyên liệu tập
trung, chuyên canh, giao rừng, cho thuê rừng, khoán quản lý bảo vệ rừng,… bước
đầu thực hiện các mô hình dịch vụ sản xuất nông nghiệp; sản xuất công nghiệp và
tiểu thủ công nghiệp có bước phát triển, góp phần chuyển dịch cơ cấu kinh tế của
huyện miền núi. Tuy nhiên, kinh tế phát triển nhưng chưa mạnh, chưa có yếu tố
mới mang tính đột phá; cơ cấu kinh tế chuyển dịch chậm; tỷ lệ hộ nghèo và cận
nghèo còn cao, đời sống của bộ phận nhân dân còn nhiều khó khăn.
b) Cơ sở hạ tầng: Huyện Sơn Tây đã có đường ô tô vào đến trung tâm các
xã. Hiện trên địa bàn huyện gồm 9 xã (chưa có thị trấn) có đồng bào dân tộc sinh
sống đều được cứng hóa đến trung tâm xã, xây dựng hệ thống trường học tương
đối đảm bảo cho việc dạy và học, có trung tâm cấp huyện và y tế tại xã đảm bảo
chuẩn về y tế, các xã đều có điện lưới quốc gia, có điện thoại, có điểm bưu điện
văn hoá xã, có sóng phát thanh và truyền hình ở tất cả các xã, hệ thống thủy lợi,
nước sinh hoạt được đầu tư phục vụ cho sản xuất và sinh hoạt... bước đầu tác động
tích cực và thay đổi đến đời sống mọi mặt của đồng bào dân tộc thiểu số của
huyện. Tuy nhiên, đại bộ phận các thôn, xóm cơ sở hạ tầng còn chưa phát triển,
đặc biệt là đường giao thông liên thôn, xóm phần lớn là đường đất chưa được bê
tông hóa và đi lại rất khó khăn vào mùa mưa.
c) Dân số và lao động: Tính đến cuối năm 2018, Sơn Tây có 09 xã (gồm 42
thôn, 135 khu dân cư) với dân số là 21.258 khẩu, 5.482 hộ; đồng bào dân tộc thiểu