คำถามแบบโสกราตีส (Socratic questioning)

1. MCI 203 การจัดการนวัตกรรมและเทคโนโลยีสารสนเทศ เสนอ ผศ.ดร.พรเทพ เมืองแมน
จัดทําโดย นางสาวดวงเด่น แสนดี รหัส 6053200012
คําถามแบบโสกราตีส (อังกฤษ: Socratic questioning) หมายถึงระเบียบวิธีการตังคําถามสําหรับใช้ในการ
ค้นหาความคิดในหลายๆ ทิศทางเพือวัตถุประสงค์ต่างๆ ซึงรวมถึงการค้นหาความคิดทีซับซ้อน เพือค้นหาความจริงใน
เรืองต่างๆ เพือเปิดประเด็นความคิดและปัญหา เพือเปิดเผยสมมุติฐาน เพือวิเคราะห์แนวคิด เพือแยกความแตกต่างในสิง
ทีเรารู้จากสิงทีเราไม่รู้ และเพือติดตามการประยุกต์ความคิดอย่างมีตรรกะ กุญแจสําคัญสําหรับบ่งความแตกต่างของ
คําถามแบบโสกราตีส โดยตรงก็คือ คําถามแบบโสกราตีสเป็นคําถามทีเป็นระบบ มีระเบียบวิธีทีชัดเจน มีความลึกและ
ปกติจะพุ่งจุดศูนย์รวมไปทีแนวคิดพืนฐาน หลักการ ทฤษฎี ประเด็นปัญหา หรือตัวปัญหา
อ้างอิง https://th.wikipedia.org/wiki/คําถามแบบโสกราตีส
วิธีการของโสคราตีส ( Socratic Method )
วิธีการของโสคราตีสคือศิลปะการสนทนาทีโสคราตีสใช้ในการสนทนาเพือให้การสนทนาดําเนินไปสู่
คําตอบของปัญหาทีกําลังอภิปรายกัน วิธีนีมีชือเรียกทัวไปว่า วิภาษวิธี ( Dialectic ) ซึงมีลักษณะ ๕ ประการคือ
1.สงสัย โสคราตีสเริมต้นการสนทนาด้วยการยกย่องคู่สนทนาว่าเป็นผู้เชียวชาญในเรืองทีท่านเองก็ใคร่
รู้อยู่พอดี เนืองจากท่านไม่มีความรู้เกียวกับเรืองนัน ท่านจึงขอให้เขาตอบคําถามของท่านเกียวกับเรืองนัน การ
ออกตัวทํานองนีถือกันว่าเป็นการถ่อมตัวของนักปรัชญา
2.สนทนา จากนันโสคราตีสก็เป็นฝ่ายตังปัญหาให้คู่สนทนาตอบ การสนทนาจึงมีลักษณะเช่นเดียวกับ
เทศน์ปุจฉา-วิสัชนา คู่สนทนาจะต้องหาคําจํากัดความของหัวข้อทีสนทนากัน โสคราตีสจะวิจารณ์ว่า คําจํากัด
ความนันมีข้อบกพร่องตรงไหนบ้าง อีกฝ่ายหนึงจะเสนอคําจํากัดความใหม่ทีดูรัดกุมกว่า โสคราตีสจะขัดเกลาคํา
จํากัดความนันอีก การสนทนาจะดําเนินไปอย่างนี จนกว่าทังสองฝ่ายจะได้คําจํากัดความทีน่าพอใจ
3.หาคําจํากัดความ จุดมุ่งหมายของการสนทนาจึงอยู่ทีการหาคําจํากัดความทีถูกต้อง โสคราตีสเชือว่า ถ้า
เราพบคําจํากัดความทีถูกต้องของสิงใด นันแสดงว่าเราพบความจริงแท้เกียวกับสิงนัน ซึงเป็นอันเดียวกับการ
ค้นพบมโนภาพของสิงนันนันเอง
4.อุปนัย การสร้างคําจํากัดความจะเริมจากสิงเฉพาะไปสู่สิงสากล เช่น เมือหาคําจํากัดความของคําว่า
สิทธิ โสคราตีสและคู่สนทนาจะพิจารณาตัวอย่างจากสิทธิต่างๆ ในสังคมแล้วดึงเอาลักษณะทีเป็นแก่นหรือที
เป็นสากลมาสร้างเป็นคํานิยาม
5.นิรนัย คําจํากัดความทีมีผู้เสนอมาจะถูกพิสูจน์โดยการนําไปเป็นมาตรการวัดสิงเฉพาะต่างๆ ว่ามี
ลักษณะร่วมกับลักษณะทีระบุไว้ในคําจํากัดความนันหรือไม่ เช่น ถ้าเราได้คําจํากัดความของ สิทธิ มาเราก็ต้อง
ตรวจสอบดูว่า กรรมสิทธิ ถือเป็นสิทธิตามคําจํากัดความทีเราตังไว้หรือไม่เพียงใด

2. MCI 203 การจัดการนวัตกรรมและเทคโนโลยีสารสนเทศ เสนอ ผศ.ดร.พรเทพ เมืองแมน
จัดทําโดย นางสาวดวงเด่น แสนดี รหัส 6053200012
จะเห็นได้ว่าวิธีการของโสคราตีสนันมีสิงทีสําคัญคือการถาม-ตอบ ซึงการถาม-ตอบเพือทีจะบรรลุ
จุดมุ่งหมายคือการพัฒนาความรู้ได้นันก็ต้องอาศัยวิธีการตังคําถามทีมีประสิทธิภาพ ไม่ถามอย่างไร้เหตุผล
ดังนันคําถามจึงเป็นส่วนทีสําคัญมากในวิธีการของโสคราตีส
คําถามแบบโสคราตีส ( Socratic Questioning )
คําถามแบบโสคราตีส คือ ระเบียบวิธีการตังคําถามสําหรับใช้ในการค้นหาความคิดในหลายๆ ทิศทาง
เพือวัตถุประสงค์ต่างๆ เช่น เพือค้นหาความจริงสากล เพือค้นหาความคิดทีซับซ้อน เพือเปิดประเด็นปัญหา เพือ
เปิดเผยสมมุติฐาน เพือวิเคราะห์แนวคิด เพือจําแนกสิงต่างๆ หรือเพือประยุกต์ความคิดอย่างมีตรรกะ ลักษณะ
ของคําถามแบบโสคราตีสคือ เป็นคําถามทีเป็นระบบ มีระเบียบวิธีทีชัดเจน มีความลึกและปกติจะพุ่งจุดศูนย์รวม
ไปทีแนวคิดพืนฐาน หลักการ ทฤษฎี ประเด็นปัญหา หรือตัวปัญหา
คําถามแบบโสคราตีสมีวัตถุประสงค์เพือศึกษาและพัฒนาความคิด ดังนันจึงมีประโยชน์ในการเรียนการ
สอน ซึงในการเรียนการสอนนันสามารถใช้คําถามแบบโสคราตีสเพือวัตถุประสงค์อย่างน้อย ๒ ประการคือ
1.เพือเจาะลึกเข้าไปในความคิดของนิสิตนักศึกษา เพือช่วยให้นิสิตนักศึกษาสามารถแยกแยะสิงทีตนรู้
หรือเข้าใจออกจากสิงทีตนไม่รู้หรือไม่เข้าใจ
2.เพือเสริมสร้างขีดความสามารถในการใช้คําถามแบบโสคราตีสให้แก่นิสิตนักศึกษา ให้นํามาใช้เป็น
เครืองมือหลักในการถกเถียงแบบโสคราตีส ( Socratic dialogue ) ได้ ทังนีเพือให้นิสิตนักศึกษาใช้เครืองมือนี
ได้ในชีวิตประจําวัน ( สําหรับการถามตนเองและถามผู้อืน )
อ้างอิง http://www.learners.in.th/blogs/posts/258713
วิธีการตังคําถามแบบโซเครดิต(Socratic Method)
 เป็นวิธีสอนของนักปราชญ์ชาวกรีก ชือโซเครติส วิธีสอนแบบนีใช้การตังคําถามให้นักเรียนคิดหาคําตอบหรือ
ตอบปัญหาด้วยตนเอง โดยครูจะกระตุ้นให้นักเรียนนึกถึงเรืองต่างๆ ทีเคยเรียนแล้ว
 คําถามของครูจะเป็นแนวทางให้นักเรียนคิดค้นหาความรู้ นักเรียนจะเรียนด้วยการพิจารณาอย่างรอบคอบเพือ
หาคําตอบทีถูกต้อง และเป็นการเสริมสร้างสติปัญญาให้ทุกคนรู้จักแสดงความคิดเห็น อภิปรายแล้วสรุปความ
คิดเห็นลงในแนวเดียวกัน วิธีสอนแบบนีเหมาะสําหรับนักเรียนทีชอบใช้ความคิดค้นคว้าหาความรู้ในสิงต่างๆ
Socratic questioning มี 6 แบบ
1. Tell me more: ขอความกระจ่าง
2. Probe assumption: ขอข้อสรุป
3. Reason ขอเหตุผล
4. View point & Perspectives ถามมุมมองแง่อืนและแนวคิด
5. Implication & Consequence การนําไปใช้และคาดการณ์สิงทีจะเกิดขึน
6. คําถามเกียวกับคําถาม เป็นคําถามขันสูง --- รู้ไหมทําไมถามแบบนี

3. MCI 203 การจัดการนวัตกรรมและเทคโนโลยีสารสนเทศ เสนอ ผศ.ดร.พรเทพ เมืองแมน
จัดทําโดย นางสาวดวงเด่น แสนดี รหัส 6053200012
วิธีการตังคําถามแบบโซเครติค
การตังคําถามระดับสูงจะทําให้ผู้เรียนเกิดทักษะการคิดระดับสูง และเป็นคนมีเหตุผล ผู้เรียนไม่เพียงแต่จดจํา
ความรู้ ข้อเท็จจริงได้อย่างเดียวแต่สามารถนําความรู้ไปใช้ในการแก้ปัญหา วิเคราะห์ และประเมินสิงทีถาม
ได้ นอกจากนียังช่วยให้ผู้เรียนเข้าใจสาระสําคัญของเรืองราวทีเรียนได้อย่างถูกต้องและกระตุ้นให้ผู้เรียนค้นหาข้อมูล
มาตอบคําถามด้วยตนเอง
การตอบคําถามระดับสูง ผู้สอนต้องให้เวลาผู้เรียนในการคิดหาคําตอบเป็นเวลามากกว่าการตอบคําถาม
ระดับพืนฐาน เพราะผู้เรียนต้องใช้เวลาในการคิดวิเคราะห์อย่างลึกซึงและมีวิจารณญาณในการตอบคําถาม ความ
ผิดพลาดอย่างหนึงของการตังคําถามคือ การถามแล้วต้องการคําตอบในทันทีโดยไม่ให้เวลาผู้เรียนในการคิดหาคําตอบ
อ้างอิง http://www.ns.mahidol.ac.th/english/th/departments/MN/th/km_clinical.html