sistem ekonomi Islam

1. AL-BAI
USTAZ WAN MOHD ZUL BIN WAN
YUSUF

2. Pengertian
• Bahasa : Penukaran sesuatu dengan sesuatu sama ada
keduanya harta atau bukan harta.
• Dalam bahasa arab Syira ialah membeli manakala al-bai
adalah menjual.
• Jual beli adalah kalimah berlawanan namun kadang-
kadang digunakan untuk sebaliknya.
• Contoh : ‫بخس‬ ‫بثمن‬ ‫وشروه‬
• Maksudnya : Mereka jual dengan harga.
• Dalam hadis :
• ‫أخيه‬ ‫بيع‬ ‫على‬ ‫يبع‬ ‫ال‬
Makudnya : Jangan beli atas belian saudara kamu.

3. Syarak
• Akad yang membawa kepada pertukaran harta
dengan harta sebagai suatu pemilikan
selamanya.

4. Pensyariatan
• 1. Al-baqarah 275
• 2.Al-Nisa’ 29
• 3.

5. Hikmah
• Manusia memerlukan pelbagai barang, tidak
mungkin akan mengeluarkan sendiri barang
keperluannya.

6. Rukun
• Jual beli adalah suatu akad yang memeprlukan
kepada rukun untuk pengesahannya.
• Terdapat 3 rukun
• 1. Penjual dan pembeli.
• 2.Lafaz.
• 3. Barang jualan

7. Huraian Rukun 1
• Syarat ( Penjual& Pembeli)
• 1. Rasyid – Akil , baligh mampu mengurus harta.
• 2. Pilihan sendiri- Tak sah jual beli yang dipaksa.
• Pengecualian :
• Dalam keadaan tertentu sah .
• Contoh : seseoramg yang mempunyai hutang,
tidak mahu membayar sedangkan mempunyai
barang. Hakim boleh memaksa menjual barang
tersebut untuk melunaskan hutang.

8. • 3.Adanya dua pihak – Iaitu penjual dan
pembeli dua pihak yang berlainan.
• Setiap pihak menginginkan yang terbaik.
• Pembeli mahu harga murah manakala penjual
harga mahal.
• Si Ali dilantik jadi wakil(usman) untuk jual
tanah, maka Ali tidak boleh menjadi pembeli.
• 4. Melihat.

9. Huraian Rukun 2
• Sighah
• Iaitu lafaz yang keluar dari dua pihak yang
menggambarkan keinginan untuk
berurusniaga.
• Redha syarat sah jual beli dan ia adalah
perkara yang tersembunyi oleh itu hendaklah
ada sesuatru yang mengambil kedudukan
redha iaitu lafaz ijab dan qabul.

10. Isu Berkaiatan Sighah
• Bai ‫المعاطاة‬
• Pembeli mengambil barang dan menyerahkan wang
kepada penjual tanpa ada apa-apa lafaz dari keduanya
atau hanya ada lafaz dari salah satu pihak.
• Pandangan Mazhab :
• 1. Pandangan Mashyur : Tak Sah.
• 2. Sebahagian Fuqaha Mazhab : Sah untuk barang-
barang yang murah seperti sebungkus roti.
• 3. Mutaakhirin Shafie spt Imam Nawawi sah bila ia
menjadi suatu kebiasaan yang mana memudahkan
urusan manusia serta untuk mengelakkan dari urusan
jual beli tak sah.

11. Syarat Sighah
• 1.Tidak diselangi masa yang lama antara ijab
dan qabul.
• 2.Lafaz qabul sesuai dengan ijab dari semua
aspek.
• 3.Tiada ta’lik

12. Huraian Rukun 3
• Perkara yang diakadkan
• 1.Perkara diakadkan ada semasa majlis akad .
• 2. Barang dagangan ada nilai pada syarak.
• Tak sah barang najis, barang haram spt babi,
berhala, bangkai.
• 3.Bermanfaat dari segi syarak dan uruf.
• Tak sah serangga , alat muzik.
• Sekiranya ada manfaat dan tiada larangan khusus
sah spt lebah, kelulut

13. • 4. Boleh diserahkan.
• Sekiranya tak boleh tak sah. Ikan dalam kolam,
lembu dalam ladang sawit.
• Begitu juga tak sah menjual sebahagian
daripada seseuatu yang tak boleh dipisahkan.

14. • 5. Milik penjual atau wakil bagi pihak penjual.
• Seorang wali sah menjual sesuatu yang dibawah milik orang
dibawah jagaan untuk maslahah.
• Seorang anak menjual tanah milik bapa dengan sangkaan
bapanya masih hidup ternyata sudah meninggal sah.
• Jual beli yang bukan dibawah kekuasan seseorang
dinamakan bai al-fudhuli.
• 6. Diketahui oleh keduanya. Sekiranya tidak jelas ia
dinamakan bai al-gharar.
• Tak sah jika tidak diketahui jenis barang atau matawang
kerana menyebabkan perbalahan dan pertikaian.
• Tak sah barang yang tak diketahui mana satu.

15. Beberapa Isu
• 1. Barang jualan yang berada di hadapan
pembeli sah walaupun tidak diterangkan oleh
penjual.
• 2.Sekiranya barang yang asal tiada, yang ada
contoh sah jika tiada apa-apa perubahan
sebagaimana contoh.

16. Penerimaan Barang
• Sekiranya akad jual beli telah sempurna namun
barang jualan masih berada ditangan penjual, dia
bertanggungjawab ke atas barang tersebut.
• Penerimaan barang bergantung kepada jenis
barang sama ada boleh dipindahkan atau tidak.
• Yang boleh dipindahkan serah ditangan, yang tak
boleh dengan kosongkan pemilik lama seperti
rumah.

17. Al-Khiyaar Dalam Jual Beli
• Prinsip asal dalam jual beli apabila telah
sempurna proses jual beli maka tiada lagi
ruang untuk membatalkan jual beli tersebut.
• Namun syarak melihat adanya maslahah
dalam pemberian khiyaar kepada kedua-dua
pihak dalam urusan ini sama ada meneruskan
jual beli atau membatalkannya.

18. Pembahagian Khiyaar
• 1.Khiyaar Majlis.
• 2. Khiyaar Syarat
• 3. Khiyaar Aib

19. Khiyaar Majlis
• Kedua pihak mempunyai hak selepas sempurna
akad untuk membatalkan jualan beli selama
tempoh berada dalam majlis akad.
• Apabila telah berpisah dari majlis akad maka akad
jual beli dikira telah sempurna.
• Keluar Majlis akad mengikut keadaan tempat jika
tempat yang luas memadai keluar dari sudut
tersebut kesudut yang lain telah dianggap keluar
majlis.
• Jika dipasar atau tempat terbuka dengan
berpaling sudah dianggap keluar majlis akad.

20. Dalil Khiyaar Majlis
•‫يتفرقا‬ ‫لم‬ ‫ما‬ ‫بالخيار‬ ‫البيعان‬,‫اال‬ ‫أحدهما‬ ‫يخير‬ ‫أو‬ ‫وكانا‬‫خر‬.

21. Khiyaar Syarat
• Iaitu dengan membuat syarat salah seorang
atau keduanya untuk peluang khiyaar.
• Syarat tersebut boleh dibuat semasa akad
atau selepasnya dengan syarat sebelum
beredar dari majlis akad.

22. Syarat Dalam Khiyaar Syarat
• 1. Dalam tempoh yang diketahui.
• 2.Tidak melebehi 3 hari.
• 3. Tempoh berterusan dan bersambung
dengan majlis akad.

23. Orang Asing Dalam Khiyaar
• Kedua-dua yang berakad sah melantik orang
yang tiada hubungan dalam akad sebagai
penentu proses jual beli.
• Seumpama orang yang tiada pengalaman
membeli kenderaan mensyaratkan penerusan
apabila kawannya bersetuju,
• Dalam kes ini hak khiyaar adalah hak orang
yang dilantik bukan yang berakad.

24. Bila Gugurnya Khiyaar
• Apabila salah seorang yang mensyaratkan
khiyaar berhasrat membatalkan jualaan maka
berakhirlah khiyaar.

25. Gugur Khiyaar Syarat
• 1. Habis tempoh.
• 2. Meneruskan juaalan dalam tempoh.
• 3.Orang yang mensyaratkan khiyaar
melakukan tindakan yang dianggap sebagai
pemiliknya.( seoleh-oleh meneruskan jualaan)

26. STATUS BARANG DALAM TEMPOH
KHIYAAR
• 1. Sekiranya kedua-dua mensyaratkan khiyaar,
barang tersebut ditangguhkan pemiliknya
sehingga jelas siapa yang akan menfasakhkan
atau meneruskan jual beli.
• 2. Apabila jual beli difasakhkan nyata barang tidak
berpindah milik dari penjual.
• 3. Apabila diteruskan jelas ia milik pembeli dari
tarikh akad dan bayaran adalah milik penjual.
• 4.Berdasarkan situasi tersebut hasil tambahan
yang diperoleh adalah milik salah seorang dari
keduanya dari tarikh akad.

27. Isu
• Sekiranya khiyaar hanya untuk seorang sahaja
maka pemilinya adalah yang mensyaratkan
khiyaar. Segala hasil aadalah miliknya.

28. Rosak Barang Dalam Tempoh Khiyaar
• 1. Sekiranya barang belum diserahkan jual beli
terbatal dan gugur khiyaar.
• Sekiranya barang berada di tangan pembeli
jual beli tidak terbatal begitu juga hak fasakah.
• Dalam keadaan ini jualaan boleh diteruskan
atau dibatalkan.
• Jika dibatalkan pembeli hendaklah
memulangkan barang yang seumpamanya dan
penjual mengembalikan wang.

29. Khiyaar Aib
• Prinsip asal muamalah Islam ialah menasihati dan tiada
tipu daya.
• Rasulullah memberi amaran kepada penipu dalam
urusan muamalah.
• Antara jenis penipuan ialah tidak menyatakan
kecacatan yang ada pada barang yang dijual.
• Apabila telah berlaku akad, sedangkan penjual tidak
menyatakan kecacatan akad masih dikira sah.
• Namun pembeli mempunayai hak sama ada
membatalkan pembelian dengan mengembalikan
barang dan mengambil wang atau meneruskannya.

30. Syarat Mengembalikan Barang Yang
Rosak
• 1. Kerosakan telah lama berlaku.
• 2.Kerosakan mengurangkan nilai barang pad a
pandnagan penjual.
• 3.Pada kebiasaanya tiada kerosakan pada barang yang
dibeli.
• Sekiranya pada kebiasaan ada rosak maka tidak boleh
khiyaar .
• Contoh : Kereta baru bila beli ada kerosakan pembeli
ada hak khiyaar.
• Beli kereta second hand tiada hak pulangkan kerana
pada kebiasaan kereta jenis tersebut ada kerosakan.

31. Bila Hak Pemulangan
• Hendakalah dilakukan dengan seberapa
segera apabila telah mengetahui kecacatan.