Cursus literatuurgeschiedenis

1. 5 Het moderne
subject
Literatuur en moderniteit
Inleiding Literatuurgeschiedenis
Thomas Vaessens

2. Literatuur en moderniteit
p. 29:
‘De moderne (rationele, seculiere, verlichte,
van technische gemakken voorziene) mens
neemt het heft in handen’.

3. Anthony Giddens
• Moderniteit als post-traditionele orde
• Moderniteit institutionaliseert het principe van
radicale twijfel: alle kennis neemt de vorm aan van
een hypothese
• Onzekerheid, keuze en risico zijn centrale begrippen
in de moderniteit
– De eigen verantwoordelijkheid van het individu

4. Anthony Giddens
• Moderniteit als post-traditionele orde
• Moderniteit institutionaliseert het principe van
radicale twijfel: alle kennis neemt de vorm aan van
een hypothese
• Onzekerheid, keuze en risico zijn centrale begrippen
in de moderniteit
– De eigen verantwoordelijkheid van het individu
Wat zijn hiervan de wortels?

5. Vaessens, Geschiedenis van de moderne
Nederlandse literatuur
5
Francis Bacon
The Advancement of Learning (1605)
en Novum Organum (1620):
Spoort wetenschappers aan dogma’s te
verlaten en zich toe te leggen op
empirische bestudering van de fysieke
wereld

6. Vaessens, Geschiedenis van de moderne
Nederlandse literatuur
6
John Locke
An Essay Concerning Human
Understanding (1690):
Menselijke kennis vindt zijn oorsprong
in de ervaring van de zintuigen en in de
reflecties van de geest op zulke
ervaringen.

7. Vaessens, Geschiedenis van de moderne
Nederlandse literatuur
7
Blaise Pascal
Pensés (1662):
Wetenschap en filosofie maken de
condition humaine misschien niet beter,
maar ze helpen ons wel onszelf beter te
begrijpen: de mens als denkend wezen.

8. • De moderne mens stelt zintuiglijke waarneming boven
geloofsartikelen of dogma’s
• Kern van het moderne zelfbeeld is de autonomie van het
subject
Het moderne subject