Cursus literatuurgeschiedenis

1. 14 Authenticiteit &
oorspronkelijkheid
Literatuur en moderniteit
Inleiding Literatuurgeschiedenis
Thomas Vaessens

2. Is dit kunst?

3. Is dit kunst?
‘Nee, dit is geen
kunst, want de
unieke, geniale
hand van de
kunstenaar is er
niet in te
herkennen; het is
niet authentiek en
oorspronkelijk’

4. Translatio, imitatio en aemulatio

5. Translatio, imitatio en aemulatio
Buchanan, Jephtes sive
votum (1554)
Euripides, Iphigeneia in
Aulis (cs 410 vC)

6. Translatio, imitatio en aemulatio
Creatieve wedijver
Navolging, bewerking
Buchanan, Jephtes sive
votum (1554)
Euripides, Iphigeneia in
Aulis (cs 410 vC)

7. Translatio, imitatio en aemulatio
Creatieve wedijver
Navolging, bewerking
Buchanan, Jephtes sive
votum (1554)
Euripides, Iphigeneia in
Aulis (cs 410 vC)

8. Modernisering
• Secularisatie
• Democratisering
• Rationalisering
• Ontstaan van een vrije markt
• Emancipatie
• ….

9. Modernisering
• Secularisatie
• Democratisering
• Rationalisering
• Ontstaan van een vrije markt
• Emancipatie
• ….
Bevordering en/of bescherming van
het individu

10. Modernisering: nieuwe vormen van individualisme
• Instrumenteel individualisme (economisch eigenbelang)
• Expressief individualisme (de eigen ‘authenticiteit’)
• Secularisatie
• Democratisering
• Rationalisering
• Ontstaan van een vrije markt
• Emancipatie
• ….

11. Modernisering: nieuwe vormen van individualisme
• Instrumenteel individualisme (economisch eigenbelang)
• Expressief individualisme (de eigen ‘authenticiteit’)
• Secularisatie
• Democratisering
• Rationalisering
• Ontstaan van een vrije markt
• Emancipatie
• ….
De historische romantiek

12. Positieve connotaties van ‘authenticiteit’

13. Authenticiteit
als moderne conventie

14. Authenticiteit
als moderne conventie
The Fab FourBeatles for Sale

15. HIP: Historically informed performance
Authentieke uitvoeringspraktijk

16. HIP: Historically informed performance
Authentieke uitvoeringspraktijk
Ook wie zegt tegen een romantisch fenomeen te zijn, doet een
beroep op de romantische norm van de authenticiteit

17. 2 november 2004
De schreeuw, Jeroen Henneman

18. ‘We leven in een door de televisie gedomineerde emo-
maatschappij, waarin emoties als authentiek worden beschouwd en
daaraan wordt een moreel gelijk ontleend’
2 november 2004

19. ‘We leven in een door de televisie gedomineerde emo-
maatschappij, waarin emoties als authentiek worden beschouwd en
daaraan wordt een moreel gelijk ontleend’
• Komt met de moord op een flapuit de ‘vrijheid van meningsuiting’ in gevaar?
• Hebben we niet te veel waardering voor het (vermeend) spontane, het
(vermeend) pure, het (vermeend) oorspronkelijke?
2 november 2004

20. ‘We leven in een door de televisie gedomineerde emo-
maatschappij, waarin emoties als authentiek worden beschouwd en
daaraan wordt een moreel gelijk ontleend’
• Komt met de moord op een flapuit de ‘vrijheid van meningsuiting’ in gevaar?
• Hebben we niet te veel waardering voor het (vermeend) spontane, het
(vermeend) pure, het (vermeend) oorspronkelijke?
2 november 2004
Al sinds de historische romantiek: (zelf)kritiek op verabsolutering van het
spontane en niet-rationele

21. 21
Reality TV: Big Brother en andere formats
Big Brother (John de Mol/Veronica, NL), 1999 An American Family (PBS, USA), 1973

22. 22
Reality TV: Big Brother en andere formats
Big Brother (John de Mol/Veronica, NL), 1999 An American Family (PBS, USA), 1973
Pop Idol, 2001 (ITV, GB)
Laagdrempelige talentenjachten

23. Authenticiteit en
oorspronkelijkheid
• Historische romantiek introduceerde de normen van
oorspronkelijkheid en authenticiteit
• Authenticiteit is een van de meest dominante conventies van
de moderne literatuur en cultuur: het is moeilijk buiten het
romantische frame te denken
• Authenticiteit is ‘gesunkenes Kulturgut’