Cursus literatuurgeschiedenis

1. 20 Avantgardistische
literaire denkstijl
Literatuur en moderniteit
Inleiding Literatuurgeschiedenis
Thomas Vaessens

3. Duitse stoottroepen vuren op Russische stellingen nabij Leningrad, 1941

4. Duitse stoottroepen vuren op Russische stellingen nabij Leningrad, 1941
• Onbekend terrein binnendringen

5. Duitse stoottroepen vuren op Russische stellingen nabij Leningrad, 1941
• Onbekend terrein binnendringen
• Gebruik van geweld / agressie

6. Duitse stoottroepen vuren op Russische stellingen nabij Leningrad, 1941
• Onbekend terrein binnendringen
• Gebruik van geweld / agressie
• Bestaande verhoudingen verstoren

7. Duitse stoottroepen vuren op Russische stellingen nabij Leningrad, 1941
• Onbekend terrein binnendringen
• Gebruik van geweld / agressie
• Bestaande verhoudingen verstoren
• Een nieuwe orde opdringen

8. Met ‘stoottroepen’ in
gedachten kijken naar
Marcel Duchamp
(1978-1968)

9. • Onbekend terrein binnendringen
• Gebruik van geweld / agressie
• Bestaande verhoudingen verstoren
• Een nieuwe orde opdringen
Stoottroepen-connotaties:

10. • Onbekend terrein binnendringen
• Gebruik van geweld / agressie
• Bestaande verhoudingen verstoren
• Een nieuwe orde opdringen
Stoottroepen-connotaties:

11. • Onbekend terrein binnendringen
• Gebruik van geweld / agressie
• Bestaande verhoudingen verstoren
• Een nieuwe orde opdringen
Stoottroepen-connotaties:

12. • Onbekend terrein binnendringen
• Gebruik van geweld / agressie
• Bestaande verhoudingen verstoren
• Een nieuwe orde opdringen
Stoottroepen-connotaties:

13. • Onbekend terrein binnendringen
• Gebruik van geweld / agressie
• Bestaande verhoudingen verstoren
• Een nieuwe orde opdringen
Stoottroepen-connotaties:
“Marcel Duchamp zou als geen
ander kunstenaar het volledige
concept van kunst omvergooien”
Wikipedia

14. • Onbekend terrein binnendringen
• Gebruik van geweld / agressie
• Bestaande verhoudingen verstoren
• Een nieuwe orde opdringen
Stoottroepen-connotaties:

15. Marinetti over literatuur
Filippo Tomasso Marinetti
(1876 – 1944)

16. Marinetti over literatuur
Men schreeuwt ons toe: ‘Jullie literatuur zal nooit mooi
zijn! We zullen geen verbale symfonie meer hebben met
harmonieus wiegende klanken en geruststellende
cadenzen!’ Dat klopt! Gelukkig maar! Wij gebruiken
daarentegen alle rauwe klanken, elke schreeuw die
uitdrukking geeft aan het gewelddadige leven dat ons
omringt. Laten wij dus niet bang zijn het ‘lelijke’ in de
literatuur te introduceren, en laten we het plechtige
overal uitroeien… (1912)

17. Marinetti over literatuur
Men schreeuwt ons toe: ‘Jullie literatuur zal nooit mooi
zijn! We zullen geen verbale symfonie meer hebben met
harmonieus wiegende klanken en geruststellende
cadenzen!’ Dat klopt! Gelukkig maar! Wij gebruiken
daarentegen alle rauwe klanken, elke schreeuw die
uitdrukking geeft aan het gewelddadige leven dat ons
omringt. Laten wij dus niet bang zijn het ‘lelijke’ in de
literatuur te introduceren, en laten we het plechtige
overal uitroeien… (1912)

18. Marinetti over literatuur
Men schreeuwt ons toe: ‘Jullie literatuur zal nooit mooi
zijn! We zullen geen verbale symfonie meer hebben met
harmonieus wiegende klanken en geruststellende
cadenzen!’ Dat klopt! Gelukkig maar! Wij gebruiken
daarentegen alle rauwe klanken, elke schreeuw die
uitdrukking geeft aan het gewelddadige leven dat ons
omringt. Laten wij dus niet bang zijn het ‘lelijke’ in de
literatuur te introduceren, en laten we het plechtige
overal uitroeien… (1912)

19. Marinetti over literatuur
Niet mooi
Niet geruststellend
Niet harmonieus
….

20. Marinetti over literatuur
Maar:
• Rauw
• Schreeuw
• Gewelddadig
• Lelijk
• Uitroeien
Niet mooi
Niet geruststellend
Niet harmonieus
….

21. Marinetti over literatuur
De schrijver produceert een
tekst die inbreuk doet op de
lezer; die de lezer
confronteert met iets dat
hem/haar de-automatiseert
en ontregelt
Maar:
• Rauw
• Schreeuw
• Gewelddadig
• Lelijk
• Uitroeien
Niet mooi
Niet geruststellend
Niet harmonieus
….

22. Avant-gardistische literaire
denkstijl
• Binnen de avant-gardistische literaire denkstijl wordt de tekst
opgevat als interventie
• Binnen de avant-gardistische literaire denkstijl wordt het lezen
opgevat als een confrontatie
• Binnen de avant-gardististische literaire denkstijl is ontregeling
de voornaamste norm