Cursus literatuurgeschiedenis

1. 34 Cici n’est pas
Une texte
Literatuur en moderniteit
Inleiding Literatuurgeschiedenis
Thomas Vaessens

2. René Margritte, La trahison des images (Het verraad der voorstelling), 1928-9

6. Fiep Westendorp

7. ‘Actuele problematiek’

8. ‘Actuele problematiek’
• Woningnood
• Planologische maatregelen (bevolkingsgroei)
• Ecologische kwesties
• Dreiging uitsterven diersoorten
• (Legalisering van) softdrugs

9. ‘Actuele problematiek’
• Woningnood
• Planologische maatregelen (bevolkingsgroei)
• Ecologische kwesties
• Dreiging uitsterven diersoorten
• (Legalisering van) softdrugs
Maar:
Deze onderwerpen zijn op
verschillende momenten op
uiteenlopende wijzen actueel

10. ‘Actuele problematiek’
• Woningnood
• Planologische maatregelen (bevolkingsgroei)
• Ecologische kwesties
• Dreiging uitsterven diersoorten
• (Legalisering van) softdrugs
En:
Ze zijn voor lezers met verschillende
achtergronden en referentiekaders
op uiteenlopende manieren actueel
(of juist niet actueel)

11. 1971
Boek
Pluk van de Petteflet: waar hebben we het eigenlijk over?

12. 1971 2003
Boek Musical
Pluk van de Petteflet: waar hebben we het eigenlijk over?

13. 1971 2003
Boek Musical Game
2009
Pluk van de Petteflet: waar hebben we het eigenlijk over?

14. 1971 2003
Boek Musical Game
20042009
Film
Pluk van de Petteflet: waar hebben we het eigenlijk over?

15. 1971 2003
Boek Musical Game
20042009
Film
Pluk van de Petteflet: waar hebben we het eigenlijk over?
Plus: • Kindertheater (Jasper Verheugd)
• Hoorspel (VPRO)
• Bordspel (Jumbo)
• Merchandising
• ……

16. 1968 - 1970 1971 2003
Boek Musical Game
20042009
Film
Pluk van de Petteflet: waar hebben we het eigenlijk over?
Feuilleton

17. 1938
Eerste nummer

18. 1951

19. 1954

20. 1965

21. Margriet weet raad (1954)
“Uw man bedriegt U, mishandelt U, verwaarloost U en de
kinderen... kortom hij maakt Uw hele leven kapot. En dat zonder dat er
kans bestaat op een verandering... Ik zou nu eens en voorgoed
ophouden met hem verwijten te maken. Met dergelijke mensen draait
dat toch altijd uit op een onverkwikkelijke scène, die niets anders
uithaalt dan dat beide partijen nog meer overstuur en nog verder uit
elkaar raken. Ik weet het: zwijgen als je zo in je vrouwelijke
waardigheid wordt aangetast, dat moet heel moeilijk om te dragen zijn,
maar zo'n houding lijkt mij op de duur meer uit te werken dan die
herhaalde nachtelijke ruzies. Als ik U was, zou ik mij geheel
concentreren op het verzorgen van het huis en op het welzijn van
de kinderen.”

22. 1965

23. Wie lopen er rond in het verhaal?

24. Wie lopen er rond in het verhaal?

25. Wie lopen er rond in het verhaal?

26. Wie lopen er rond in het verhaal?

27. Wie lopen er rond in het verhaal?

28. Wie lopen er rond in het verhaal?

29. ‘Naar Egwijk aan Zee’

30. Wie lopen er rond in het verhaal?

31. Wie lopen er rond in het verhaal?

32. Wie lopen er rond in het verhaal?

33. • Avontuurlijk
• Handelend, leidend
• Mobiel
• Vinden oplossingen
• Creatief
• Zorgen voor eten
• Hebben functies
• Agent
• Werkman
• Winkelier
• Concierge
• Parkmeester
• Burgemeester

34. • Moederlijke zorg
• Lief
• Bekoorlijk
• Mooi
• Huishouden
• Avontuurlijk
• Handelend, leidend
• Mobiel
• Vinden oplossingen
• Creatief
• Zorgen voor eten
• Hebben functies
• Agent
• Werkman
• Winkelier
• Concierge
• Parkmeester
• Burgemeester

35. • Moederlijke zorg
• Lief
• Bekoorlijk
• Mooi
• Huishouden
• Avontuurlijk
• Handelend, leidend
• Mobiel
• Vinden oplossingen
• Creatief
• Zorgen voor eten
• Hebben functies
• Agent
• Werkman
• Winkelier
• Concierge
• Parkmeester
• Burgemeester

36. • Moederlijke zorg
• Lief
• Bekoorlijk
• Mooi
• Huishouden
• Avontuurlijk
• Handelend, leidend
• Mobiel
• Vinden oplossingen
• Creatief
• Zorgen voor eten
• Hebben functies
• Agent
• Werkman
• Winkelier
• Concierge
• Parkmeester
• Burgemeester

37. Simone de Beauvoir, Le Dexième Sexe (1949)

38. Simone de Beauvoir, Le Dexième Sexe (1948)
Nederlandse vertaling: 1965

39. F. (Frits) J.J. Buytendijk
1951

40. De wereld van de vrouw is de
wereld van het zorgen, die van de
man is de wereld van het
arbeiden. Door haar aanleg,
geestelijk en lichamelijk, is de
bestaanswijze van de vrouw, haar
wijze van uiten, haar werkwijze
anders dan die van de man.
1951

41. Simone de Beauvoir, De tweede sekse
Nederlandse vertaling: 1965
‘Je komt niet ter wereld als
vrouw, je wordt vrouw.’

42. Betty Friedan,
The Feminine Mystique (1963)

43. Betty Friedan
National Organisation of Women
(NOW)

44. 23 januari 1970: openbare bh-verbranding bij het standbeeld van Dolle Mina (Wilhelmina
Drucker) op de Churchilllaan
Tweede feministische golf

45. • Moederlijke zorg
• Lief
• Bekoorlijk
• Mooi
• Huishouden
• Avontuurlijk
• Handelend, leidend
• Mobiel
• Vinden oplossingen
• Creatief
• Zorgen voor eten
• Hebben functies
• Agent
• Werkman
• Winkelier
• Concierge
• Parkmeester
• Burgemeester

46. Vaak wist ik niet meer waar ik aan toe was. Wat
was nu in, wat uit? Wat kon wel, en wat kon net
niet? Veel gaat op de helling, en je gaat je
afvragen of het nou ouderwets is waar je mee
bezig bent…
Annie M.G. Schmidt in een interview met Elsevier

47. 2004

48. Poging tot 1 op 1-vertaling van boek (illustraties) naar film

49. Poging tot 1 op 1-vertaling van boek (illustraties) naar film
Maar….
De burgemeester is een vrouw
(Erika Terpstra)

50. 1968 - 1970 1971 2003
Boek Musical Game
20042009
Film
In verschillende tijden en verschillende contexten krijgt het boek
uiteenlopende betekenissen
Feuilleton

51. 1968 - 1970 1971 2003
Boek Musical Game
20042009
Film
In verschillende tijden en verschillende contexten krijgt het boek
uiteenlopende betekenissen
Feuilleton
• Krakersrellen ? Pluk gaat over woningnood !
• Discussie over drugsbeleid ? Pluk gaat over (de zegeningen van) softdrugs !
• Global warming ? Pluk gaat over hoe de mens de natuur verwoest !
• Nostalgie naar de jaren 1950 ? Pluk gaat over ‘toen Nederland nog Nederland was’ !
• ….

52. Cici n’est pas une texte
• Een ‘tekst’ is méér dan alleen het boek
• Het referentiekader van de lezers bepaalt mede ‘de
betekenis’ van de tekst
• Canonieke teksten hebben een geschiedenis: hun
betekenis verschuift