Nhận viết luận văn Đại học , thạc sĩ - Zalo: 0917.193.864 Tham khảo bảng giá dịch vụ viết bài tại: vietbaocaothuctap.net Download luận văn thạc sĩ ngành luật với đề tài: Pháp luật về phân cấp quản lý ngân sách nhà nước - từ thực tiễn huyện Nho Quan, tỉnh Ninh Bình, cho các bạn làm luận văn tham khảo

1. BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
BỘ NỘI VỤ
HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA
DƢƠNG THỊ LINH
PHÁP LUẬT VỀ PHÂN CẤP QUẢN LÝ
NGÂN SÁCH NHÀ NƢỚC - TỪ THỰC TIỄN
HUYỆN NHO QUAN, TỈNH NINH BÌNH
LUẬN VĂN THẠC SĨ LUẬT HIẾN PHÁP VÀ LUẬT HÀNH CHÍNH
MÃ SỐ: 60380102
NGƢỜI HƢỚNG DẪN KHOA HỌC: PGS.TS NGUYỄN THỊ THU HÀ
HÀ NỘI – 2017

2. LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan: Luận văn thạc sĩ với đề tài “Pháp luật về phân cấp
quản lý ngân sách nhà nước - từ thực tiễn huyện Nho Quan, tỉnh Ninh
Bình” là công trình nghiên cứu của cá nhân tôi, không sao chép của bất cứ ai.
Tôi xin chịu mọi trách nhiệm về công trình nghiên cứu của riêng mình !
Hà Nội, ngày … tháng … năm 2017
Tác giả luận văn
Dƣơng Thị Linh

3. LỜI CẢM ƠN
Luận văn thạc sĩ chuyên ngành Luật Hiến pháp và Luật Hành chính với
đề tài “Pháp luật về phân cấp quản lý ngân sách nhà nước - từ thực tiễn
huyện Nho Quan, tỉnh Ninh Bình” là kết quả của quá trình cố gắng không
ngừng của bản thân và đƣợc sự giúp đỡ, động viên khích lệ của các thầy cô,
bạn bè và ngƣời thân. Qua trang viết này tác giả xin gửi lời cảm ơn tới những
ngƣời đã giúp đỡ tôi trong thời gian vừa qua.
Tôi xin tỏ lòng kính trọng và biết ơn sâu sắc đối với cô giáo PGS.TS
Nguyễn Thị Thu Hà đã trực tiếp tận tình hƣớng dẫn cũng nhƣ cung cấp tài
liệu thông tin khoa học cần thiết cho luận văn này.
Xin chân thành cảm ơn quý thầy cô Học viện Hành chính Quốc gia, đã
tạo điều kiện thuận lợi cho tôi trong suốt quá trình học tập, nghiên cứu và viết
luận văn.
Trân trọng cảm ơn Ủy ban nhân dân huyện Nho Quan đã hỗ trợ, cung
cấp thông tin để tôi hoàn thành luận văn.
Tác giả luận văn
Dƣơng Thị Linh

4. MỤC LỤC
MỞ ĐẦU........................................................................................................... 1
Chƣơng 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN CỦA PHÁP LUẬT VỀ PHÂN CẤP QUẢN
LÝ NGÂN SÁCH NHÀ NƢỚC...................................................................... 7
1.1. Phân cấp quản lý ngân sách nhà nƣớc ....................................................... 7
1.1.1. Khái niệm phân cấp quản lý ngân sách nhà nƣớc................................... 7
1.1.2. Nội dung, nguyên tắc phân cấp quản lý ngân sách nhà nƣớc................. 8
1.2. Pháp luật về phân cấp quản lý ngân sách nhà nƣớc................................16
1.2.1. Khái niệm, đặc điểm pháp luật về phân cấp quản lý ngân sách nhà
nƣớc ................................................................................................................16
1.2.2. Nội dung, nguyên tắc pháp luật về phân cấp quản lý ngân sách nhà
nƣớc.................................................................................................................18
1.3. Các yếu tố ảnh hƣởng và điều kiện đảm bảo thực hiện pháp luật về phân
cấp quản lý ngân sách nhà nƣớc......................................................................24
1.3.1. Các yếu tố ảnh hƣởng đến pháp luật về phân cấp quản lý ngân sách nhà
nƣớc.................................................................................................................24
1.3.2. Các điều kiện bảo đảm thực hiện pháp luật về phân cấp quản lý ngân
sách nhà nƣớc..................................................................................................27
Tiểu kết chƣơng 1............................................................................................32
Chƣơng 2. THỰC TRẠNG PHÁP LUẬT VỀ PHÂN CẤP QUẢN LÝ NGÂN
SÁCH NHÀ NƢỚC VÀ THỰC TIỄN THỰC HIỆN TẠI HUYỆN NHO
QUAN, TỈNH NINH BÌNH............................................................................33
2.1. Thực trạng pháp luật về phân cấp ngân sách nhà nƣớc ...........................33
2.1.1. Các quy phạm pháp luật đối với cơ quan quản lý nhà nƣớc về hoạt động
phân cấp quản lý ngân sách nhà nƣớc.............................................................33
2.1.2 Các quy phạm pháp luật đối với hoạt động phân cấp quản lý ngân sách
nhà nƣớc..........................................................................................................36

5. 2.2. Thực tiễn thi hành pháp luật về phân cấp quản lý ngân sách nhà nƣớc trên
địa bàn huyện Nho Quan, tỉnh Ninh Bình.......................................................39
2.2.1. Tình hình thi hành pháp luật về phân cấp nguồn thu ngân sách nhà nƣớc
từ thực tiễn huyện Nho Quan..........................................................................39
2.2.2. Tình hình thi hành pháp luật về phân cấp nhiệm vụ chi ngân sách nhà
nƣớc từ thực tiễn huyện Nho Quan.................................................................47
2.3. Nhận xét pháp luật về phân cấp ngân sách nhà nƣớc ..............................49
2.3.1. Kết quả đạt đƣợc ...................................................................................49
2.3.2. Một số hạn chế ......................................................................................51
2.3.3. Nguyên nhân .........................................................................................60
Tiểu kết chƣơng 2............................................................................................64
Chƣơng 3. PHƢƠNG HƢỚNG, GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN PHÁP LUẬT
VỀ PHÂN CẤP QUẢN LÝ NGÂN SÁCH NHÀ NƢỚC – TỪ THỰC TIỄN
HUYỆN NHO QUAN, TỈNH NINH BÌNH...................................................65
3.1. Phƣơng hƣớng hoàn thiện pháp luật về phân cấp quản lý ngân sách nhà
nƣớc.................................................................................................................65
3.2. Một số giải pháp hoàn thiện pháp luật về phân cấp quản lý ngân sách nhà
nƣớc – từ thực tiễn huyện Nho Quan, tỉnh Ninh Bình....................................66
3.2.1. Hoàn thiện pháp luật đối với cơ quan quản lý nhà nƣớc thực hiện việc
phân cấp quản lý ngân sách nhà nƣớc.............................................................66
3.2.2. Hoàn thiện pháp luật về phân cấp nguồn thu, nhiệm vụ chi ngân sách 70
3.2.3. Các giải pháp khác ................................................................................73
Tiểu kết chƣơng 3............................................................................................81
KẾT LUẬN.....................................................................................................82
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO........................................................84
PHỤ LỤC........................................................................................................86

6. DANH MỤC CÁC KÝ HIỆU VIẾT TẮT
Ký hiệu Nguyên nghĩa
CQ Cơ quan
ĐP Địa phƣơng
GTGT Giá trị gia tăng
KBNN Kho bạc nhà nƣớc
KTTT Kinh tế thị trƣờng
NS Ngân sách
NSĐP Ngân sách địa phƣơng
NSNN Ngân sách nhà nƣớc
NSTW Ngân sách trung ƣơng
UBND Uỷ ban nhân dân
XDCB Xây dựng cơ bản
XHCN Xã hội chủ nghĩa

7. DANH MỤC CÁC BẢNG BIỂU
Bảng 1: Tỷ lệ % phân chia nguồn thu NSNN đối với việc sử dụng các loại đất
khác trên địa bàn huyện Nho Quan trng năm 2011 - 2016.............................43
Bảng 2: Tổng thu NSNN trên địa bàn huyện Nho Quan ................................44
Bảng 3: Tổng thu NSNN trên địa bàn huyện theo từng sắc thuế....................45
Bảng 4: Tổng chi NSNN trên địa bàn huyện Nho Quan.................................48

8. 1
MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài luận văn
Phân cấp quản lý là một trong những vẫn đề cơ bản của quản lý. Xu
hƣớng phân cấp quản lý đã và đang đƣợc thực hiện rộng khắp trên thế giới.
Về bản chất, đó là sự chia sẻ quyền hạn, trách nhiệm giữa các cơ quan, tổ
chức nhà nƣớc ở nhiều cấp độ theo các mục tiêu khác nhau tuỳ vào đặc điểm
chính trị, kinh tế ở mỗi quốc gia. Phân cấp quản lý ngân sách giữa trung ƣơng
và địa phƣơng, là việc giải quyết mối quan hệ giữa các cấp cơ quan nhà nƣớc
trong hoạt động quản lý ngân sách, đồng thời làm rõ quyền và trách nhiệm,
phát huy tính tích cực, chủ động, sáng tạo của mỗi cấp chính quyền nhà nƣớc,
ghóp phần cải cách hành chính, nâng cao hiệu quả quản lý và điều hành ngân
sách. Đây là nội dung cốt lõi trong phân cấp quản lý của nhà nƣớc. Ở Việt
Nam quá trình này đã đƣợc thực hiện từ nhiều năm trƣớc đây, đƣợc luật hoá
lần đầu trong Luật NSNN năm 1996, và đã đƣợc bổ sung hoàn thiện mới nhất
trong Luật NSNN năm 2015 (có hiệu lực vào năm NS 2017). Theo đó, nhiều
vấn đề tồn tại trong quá trình thực hiện pháp luật về phân cấp quản lý ngân
sách địa phƣơng đã đƣợc xử lý, khắc phục.
Vấn đề lớn tồn tại trong Luật NSNN hiện hành là tính lồng ghép trong hệ
thống ngân sách, ngân sách cấp dƣới là một bộ phận hợp thành của ngân sách
cấp trên; thẩm quyền giữa các cấp chồng chéo, quy trình ngân sách tƣơng đối
phức tạp. Quy định về phạm vi thu, chi ngân sách chƣa rõ ràng, việc quản lý
các khoản phí, lệ phí còn chƣa thống nhất. Chính quyền địa phƣơng đƣợc tăng
quyền về tổ chức thực thi ngân sách nhƣng thẩm quyền quyết định ngân sách
vẫn thuộc về trung ƣơng; việc giao nhiều quyền cho cấp tỉnh có những ƣu
điểm nhƣng cũng có phần làm hạn chế tính tự chủ của ngân sách cấp dƣới ở
mỗi địa phƣơng. Việc phân cấp nguồn thu, nhiệm vụ chi giữa các cấp NSĐP
còn chƣa phù hợp với thực tế. Trên địa bàn huyện Nho Quan, tỉnh Ninh Bình,
việc thực hiện pháp luật về phân cấp quản lý ngân sách, các cấp chính quyền

9. 2
từ tỉnh đến xã đã nâng cao trách nhiệm. Vai trò của pháp luật trong quá trình
thực hiện phân cấp quản lý ngân sách, và tăng tính chủ động tích cực, phát
huy cao độ tính tự chủ trong quản lý ngân sách cấp mình, bƣớc đầu quan tâm
khai thác, nuôi dƣỡng nguồn thu, hạn chế bớt tình trạng thụ động, trông chờ ỷ
lại vào ngân sách cấp trên. Tuy nhiên, vì nhiều nguyên nhân cả khách quan và
chủ quan mà việc thực hiện pháp luật về phân cấp quản lý NSNN trên địa bàn
huyện vẫn còn nhiều điểm hạn chế cả về hoạt động của NSNN và cơ chế quản
lý NSNN.
Để phát huy tính chủ động, sáng tạo, nâng cao trách nhiệm của các cấp
chính quyền địa phƣơng, đặc biệt là chính quyền cấp cơ sở trong việc quản lý
khai thác và nuôi dƣỡng nguồn thu đáp ứng yêu cầu chi thực hiện các nhiệm
vụ chính trị, phát triển kinh tế - xã hội của địa phƣơng, nâng cao hiệu quả sử
dụng NSNN, việc thực hiện pháp luật về phân cấp quản lý thu, chi ngân sách
giữa các cấp chính quyền địa phƣơng cho đúng quy định của pháp luật và phù
hợp với đặc điểm tình hình thực tiễn của huyện Nho Quan là rất cần thiết. Vì
thế tôi chọn đề tài của luận văn: “Pháp luật về phân cấp quản lý ngân sách
nhà nước - từ thực tiễn huyện Nho Quan, tỉnh Ninh Bình”.
2. Tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài luận văn
- Sách “ Phân cấp ngân sách cho chính quyền địa phƣơng. Thực trạng và
gải pháp”, PGS-TS Lê Chi Mai (2006), NXB Chính trị Quốc gia Hà Nội đã
đƣa ra các lý thuyết về phân cấp ngân sách nhà nƣớc và giải pháp nhằm đẩy
mạnh việc phân cấp quản lý NSNN cho chính quyền địa phƣơng ở Việt Nam,
trong đó có chính quyền cấp huyện.
- Luận văn thạc sỹ kinh tế: “Hoàn thiện công tác quản lý ngân sách tỉnh
Kiên Giang” , Vũ Tuấn Kiệt (2007), Trƣờng đại học kinh tế TP Hồ Chí Minh.
Luận văn đề cập đến những vấn đề lý luận về ngân sách nhà nƣớc và nội dung
hoạt động của nó, xem xét khái quát thực trạng về quản lý ngân sách nhà
nƣớc tại tỉnh Kiên Giang. Từ đó tìm ra những tồn tại, hạn chế của việc quản
lý ngân sách và trên cơ sở đó đề xuất các giải pháp nhằm hoàn thiện việc quản

10. 3
lý ngân sách địa phƣơng.
- Đề tài: “Một số vấn đề về phân cấp quản lý ngân sách nhà nƣớc” do
Tiến sỹ Nguyễn Thị Lan Hƣơng, Khoa Luật - Đại học Quốc gia Hà Nội
nghiên cứu năm 2012. Tác gải đã chỉ ra các bất cập về phân cấp quản lý ngân
sách, đặc biệt là phân cấp nguồn thu và nhiệm vụ chi theo Luật NSNN. Từ đó,
tacs giả đề ra các giải pháp để tăng cƣờng tính chủ động cho chính quyền địa
phƣơng và hoàn thiện phân quản lý ngân sách nhà nƣớc.
- Luận văn thạc sỹ kinh tế: “Hoàn thiện công tác quản lý ngân sách nhà
nƣớc huyện Phù Cát”, Phạm Văn Thịnh (2011), Đại học Đà Nẵng đã đƣa ra
các lý luận về ngân sách nhà nƣớc và quản lý ngân sách huyện, từ đó đã chỉ ra
các kết quả đạt đƣợc và một số hạn chế mà huyện Phú Cát chƣa khắc phục
đƣợc. Thông qua đó, tác giả đã dƣa các giải pháp khắc phục để nâng cao hiệu
quả quản lý ngân sách huyện và ghóp phần hoàn thiện hệ thống quản lý ngân
sách trên toàn địa bàn tỉnh Bình Định nói riêng và cả nƣớc nói chung.
- Đề tài: “Thực hiện tốt sự phân cấp giữa chính quyền Trug ƣơng với
chính quyền địa phƣơng” do Viện quản lý kinh tế Trung ƣơng thực hiện năm
2005. Đề tài đã xem xét và phân tích xu thế phân cấp trong cải cách hành
chính nhà nƣớc ta hiện nay, trong đó lý giải các nguyên nhân khiến phân cấp
trở thành xu thế tất yếu của thời đại, đặc biệt trong bối cảnh cải cách hành
chính nhà nƣớc.
- Luận án tiến sỹ kinh tế “Phân cấp quản lý ngân sách nhà nƣớc ở Việt
Nam hiện nay”, Lê Toàn Thắng (2014), Học viện hành chính. Luận án đã làm
sáng tỏ các lý luận về quản lý ngân sách nhà nƣớc nói chung và phân cấp
quản lý ngân sách nhà nƣớc nói riêng, cùng với đó là chỉ ra các kết quả đạt
đƣợc và các hạn chế trong việc phân cấp quản lý ngân sách nhà nƣớc tại Việt
Nam. Từ đó, Luận văn đã đề xuất những biện pháp nhằm hoàn thiện hiệu quả
phân cấp quản lý ngân sách nhà nƣớc ở Việt Nam.
- Luận văn thạc sỹ kinh tế “Hoàn thiện cơ chế phân cấp ngân sách nhà
nƣớc cho các cấp chính quyền địa phƣơng” tác giả Đào Xuân Liên (2007) tại

11. 4
trƣờng Đại học kinh tế Thành phố Hồ Chí Minh. Luận văn về chuyên ngành
tài chính nên tác giả chƣa đề cập nhiều đến hoạt động quản lý nhà nƣớc của
các cơ quan Nhà nƣớc trong vấn đề thực hiện pháp luật về phân cấp quản lý
ngân sách nhà nƣớc.
- Đề tài: “Phân cấp quản lý ngân sách nhà nƣớc ở Việt Nam kết quả và
những vấn đề đặt ra”, do Thạc sỹ Phạm Ngọc Thắng, Phó Vụ trƣởng Vụ Kinh
tế Văn phòng Trung Ƣơng Đảng thực hiện năm 2010. Đề tài đã chỉ ra đƣợc
những hạn chế trong quá trình phân cấp quản lý ngân sách nƣớc ta sau sáu
năm thực hiện Luật NSNN 2002, từ đó đã đề ra các giải pháp để khắc phục
sự chồng chéo về thẩm quyền về phân cấp ngân sách nhà nƣớc và nâng cao
hiệu quả phân cấp ngân sách nhà nƣớc Việt Nam.
Phân cấp quản lý ngân sách nhà nƣớc đã đƣợc đề cập nhiều trong các tài
liệu nghiên cứu và các công trình khoa học. Còn riêng đối với đề tài pháp luật
về phân cấp quản lý ngân sách nhà nƣớc đến nay có ít công trình nghiên cứu
về vấn đề này. Đề tài của tôi sẽ góp phần nhỏ để làm rõ hơn thực trạng pháp
luật về phân cấp quản lý ngân sách - từ thực tiễn huyện Nho Quan và từ đó có
các giải pháp để hoàn thiện pháp luật, cũng nhƣ việc thực hiện pháp luật về
phân cấp quản lý ngân sách.
3. Mục đích và nhiệm vụ của luận văn
- Mục đích:
Thông qua việc phân tích cơ sở lý luận của phap luật về phân cấp quản lý
ngân sách nhà nƣớc, nghiên cứu thực tiễn trên địa bàn huyện Nho Quan, tỉnh
Ninh Bình trong khoảng thời gian 2011- 2016 để có thể đánh giá thực trạng
pháp luật về phân cấp ngân sách nhà nƣớc, từ đó đề ra các giải pháp nhằm
hoàn thiện pháp luật cũng nhƣ nâng cao hơn nữa hiệu quả về phân cấp quản lý
ngân sách nhà nƣớc.
- Nhiệm vụ
Để đạt đƣợc mục đích đã nêu trên, luận văn có nhiệm vụ sau:
- Nghiên cứu cơ sở lý luận của pháp luật về phân cấp quản lý NSNN trong

12. 5
điều kiện phát triển nền KTTT định hƣớng XHCN ở Việt Nam.
-Phân tích và đánh giá thực trạng pháp luật về phân cấp quản lý NSNN
huyện Nho Quan, tỉnh Ninh Bình trên các phƣơng diện, từ đó chỉ ra những kết
quả đạt đƣợc, những hạn chế và nguyên nhân.
- Đề xuất một số giải pháp hoàn thiện pháp luật về phân cấp quản lý ngân
sách nhà nƣớc.
3. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu của luận văn
- Đối tượng nghiên cứu:
Pháp luật về phân cấp quản lý ngân sách nhà nƣớc
- Phạm vi nghiên cứu:
Nghiên cứu pháp luật về phân cấp quản lý ngân sách nhà nƣớc từ thực
tiễn huyện Nho Quan trong giai đoạn 2011-2016 và định hƣớng đến năm
2020.
4. Phƣơng pháp luận và phƣơng pháp nghiên cứu của luận văn
- Phương pháp luận:
Luận văn nghiên cứu trên cơ sở phƣơng pháp luận của phép duy vật
biện chứng và duy vật lịch sử.
- Phương pháp nghiên cứu:
- Phương pháp phân tích, tổng hợp: Tác giả tổng hợp để có những đánh
giá,những giải pháp, những kết luận phù hợp với cơ sở lý luận và thực tiễn
của pháp luật về phân cấp quản lý ngân sách nhà nƣớc.
- Phương pháp so sánh: Tác giả sử dụng phƣơng pháp so sánh để có các
nhận xét, đánh giá và đƣa ra các giải pháp pháp luật về phân cấp quản lý ngân
sách nhà nƣớc.
5. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của luận văn
- Kết quả nghiên cứu của đề tài luận văn sẽ cung cấp luận cứ khoa học và
thông tin về những vấn đề liên quan đến lý luận pháp luật về phân cấp quản
lý ngân sách nhà nƣớc.
- Kết quả nghiên cứu của luận văn có tác động tích cực đến việc đẩy mạnh

13. 6
hơn nữa hoạt động phân cấp quản lý ngân sách nhà nƣớc giữa trung ƣơng và
địa phƣơng.
- Kết quả nghiên cứu đề tài luận văn có thể là tài liệu tham khảo cho cán
bộ nghiên cứu khoa học hành chính sinh viên, học viên cao học tại Học viện
Hành chính và các cán bộ công chức quan tâm.
6. Kết cấu của luận văn
Luận văn gồm các nội dung sau:
Chƣơng 1 : Cơ sở lý luận của pháp luật về phân cấp quản lý NSNN
Chƣơng 2 : Thực trạng pháp luật về phân cấp quản lý NSNN và thực tiễn
thực hiện tại huyện Nho Quan, tỉnh Ninh Bình
Chƣơng 3: Phƣơng hƣớng, giải pháp hoàn thiện pháp luật về phân cấp
quản lý ngân sách nhà nƣớc - từ thực tiễn huyện Nho Quan, tỉnh Ninh Bình

14. 7
Chƣơng 1
CƠ SỞ LÝ LUẬN CỦA PHÁP LUẬT VỀ PHÂN CẤP QUẢN LÝ
NGÂN SÁCH NHÀ NƢỚC
1.1. Phân cấp quản lý ngân sách nhà nƣớc
1.1.1. Khái niệm phân cấp quản lý ngân sách nhà nước
Hiện nay khái niệm về phân cấp quản lý NSNN đƣợc hiểu rất khác nhau,
là chủ đề đƣợc bàn luận rất nhiều. Nếu phân cấp quản lý ngân sách không
đƣợc quy định rõ ràng, không triệt để dễ dẫn đến tình trạng rối loạn trong
quản lý tài chính nhà nƣớc, không thúc đẩy đƣợc nền kinh tế phát triển.
Ngân sách nhà nƣớc là toàn bộ các khoản thu, chi của Nhà nƣớc đƣợc dự
toán và thực hiện trong một khoảng thời gian nhất định do cơ quan nhà nƣớc
có thẩm quyền quyết định để bảo đảm thực hiện các chức năng, nhiệm vụ của
Nhà nƣớc. [2, tr.10]
Phân cấp quản lý ngân sách là việc xác định phạm vi, trách nhiệm và
quyền hạn của chính quyền các cấp, các đơn vị dự toán ngân sách trong việc
quản lý ngân sách nhà nƣớc phù hợp với phân cấp quản lý kinh tế - xã hội.[5,
tr.7]
Vậy, phân cấp quản lý NSNN gắn với việc giải quyết mối quan hệ vật
chất giữa các cấp chính quyền nhà nƣớc. Đây là mối quan hệ lợi ích, rất phức
tạp. Giải quyết mối quan hệ này thực chất là phân định nhiệm vụ, quyền hạn
giữa các cấp chính quyền nhà nƣớc trong tổ chức, quản lý, điều hành ngân
sách. Mỗi cấp ngân sách đều có tính độc lập gắn với nhiệm vụ của cấp chính
quyền tƣơng ứng. Tuy nhiên, tính độc lập này chỉ là tƣơng đối, bởi lẽ hoạt
động của các cấp ngân sách nói riêng và toàn bộ ngân sách nhà nƣớc nói
chung đều nhằm tạo cơ sở vật chất cho Nhà nƣớc thực hiện các chức năng,
nhiệm vụ của nhà nƣớc. Quan hệ giữa ngân sách các cấp đƣợc thực hiện theo
nguyên tắc:

15. 8
- Ngân sách trung ƣơng và ngân sách của đơn vị hành chính các cấp có
Hội đồng nhân dân và Uỷ ban nhân dân đƣợc phân đƣợc phân định nguồn thu
và nhiệm vụ chi cụ thể; Thực hiện phân chia theo tỷ lệ phần trăm đối với các
khoản thu phân chia giữa ngân sách các cấp và bổ sung từ ngân sách cấp trên
cho cấp dƣới để đảm bảo công bằng, phát triển cân đối giữa các địa nphƣơng.
Tỷ lệ phần trăm phân chia các khoản thu và số bổ sung cân đối từ ngân sách
cấp trên cho ngân sách cấp dƣới đƣợc ổn định từ 3 đến 5 năm. Số bổ sung từ
ngân sách cấp trên là khoản thu của ngân sách cấp dƣới (Điểm e Khoản 2
Điều 4 Luật NSNN).
-Trong trƣờng hợp cơ quan quản lý nhà nƣớc cấp trên uỷ quyền cho cơ
quan quản lý nhà nƣớc cấp dƣới thực hiện nhiệm vụ chi của mình thì phải
chuyển kinh phí từ ngân sách cấp trên cho cấp dƣới để thực hiện nhiệm vụ đó.
Ngoài việc bổ sung nguồn thu và uỷ quyền thực hiện nhiệm vụ nói trên,
không đƣợc dùng ngân sách cấp này để chi cho ngân sách cấp khác.
Để NSNN đƣợc sử dụng hiệu quả thì phân cấp quản lý ngân sách phải rõ
ràng, bảo đảm các nguồn vốn NSNN đƣợc chuyển dịch công khai, minh bạch,
kiểm soát đƣợc ở bất kỳ thời điểm nào.
1.1.2. Nội dung, nguyên tắc phân cấp quản lý ngân sách nhà nước
1.1.2.1. Nội dung phân cấp quản lý ngân sách nhà nước
Phân cấp quản lý ngân sách nhà nƣớc là việc xử lý các mối quan hệ giữa
các cấp chính quyền nhà nƣớc từ trung ƣơng đến địa phƣơng trong hoạt động
của ngân sách nhà nƣớc, từ đó cho phép hình thành một cơ chế phân chia ranh
giới quyền lực về quản lý ngân sách nhà nƣớc giữa các cấp chính quyền. Vì
vậy nội dung phân cấp quản lý ngân sách nhà nƣớc về cơ bản bao gồm 2 nội
dung chủ yếu sau:
Một là, về quyền lực: Phân cấp ban hành chế độ, chính sách, tiêu chuẩn,
định mức:
Trong quản lý ngân sách nhà nƣớc, chế độ, chính sách, tiêu chuẩn, định
mức có vai trò và vị trí hết sức quan trọng. Đó không chỉ là một trong những

16. 9
căn cứ quan trọng để xây dựng dự toán, phân bổ ngân sách và kiểm soát chi
tiêu, mà còn là một trong những tiêu chuẩn đánh giá chất lƣợng quản lý và
điều hành ngân sách của các cấp chính quyền.
Thông qua việc phân cấp nhằm làm rõ vấn đề cơ quan nhà nƣớc nào có
thẩm quyền ban hành ra các chế độ, chính sách, định mức, tiêu chuẩn, phạm
vi, mức độ của mỗi cấp chính quyền. Cơ sở pháp lý này đƣợc xây dựng dựa
trên hiến pháp hoặc các đạo luật tổ chức hành chính, từ đó định ra hành lang
pháp lý cho việc chuyển giao các thẩm quyền gắn với các trách nhiệm tƣơng
ứng với quyền lực đã đƣợc phân cấp, đảm bảo tính ổn định, tính pháp lý,
không gây sự rối loạn trong quản lý ngân sách nhà nƣớc.
Hội đồng nhân dân cấp thành phố quyết định một số chế độ thu phí gắn
với quản lý đất đai, tài nguyên thiên nhiên, gắn với chức năng quản lý hành
chính nhà nƣớc của chính quyền địa phƣơng và các khoản đóng góp của nhân
dân theo quy định của pháp luật; việc huy động vốn để đầu tƣ xây dựng kết
cấu hạ tầng thuộc phạm vi ngân sách cấp thành phố. Đƣợc quyết định chế độ
chi ngân sách phù hợp với đặc điểm thực tế ở địa phƣơng. Riêng chế độ chi
có tính chất tiền lƣơng, tiền công, phụ cấp, trƣớc khi quyết định phải có ý kiến
của các Bộ quản lý ngành, lĩnh vực.
Hai là, phân cấp về mặt vật chất, tức là phân cấp về nguồn thu và nhiệm
vụ chi:
Có thể nói đây luôn là vấn đề phức tạp nhất, khó khăn nhất, gây nhiều bất
đồng nhất trong quá trình xây dựng và triển khai các đề án phân cấp quản lý
ngân sách. Sự khó khăn này bắt nguồn từ sự phát triển không đồng đều giữa
các địa phƣơng, sự khác biệt về các điều kiện tự nhiên, kinh tế, xã hội giữa
các vùng miền trong cả nƣớc.
Ngân sách trung ƣơng hƣởng các khoản thu tập trung quan trọng không
gắn trực tiếp với công tác quản lý của địa phƣơng nhƣ: Thuế xuất khẩu, thuế
nhập khẩu, thu từ dầu thô…hoặc không đủ căn cứ chính xác để phân chia
nhƣ: thuế thu nhập doanh nghiệp của các đơn vị hạch toán toàn ngành, đồng

17. 10
thời đảm bảo nhiệm vụ chi cho các hoạt động có tính chất đảm bảo thực hiện
các nhiệm vụ chiến lƣợc, quan trọng của quốc gia nhƣ: Chi đầu tƣ cơ sở hạ
tầng kinh tế – xã hội, chi quốc phòng, an ninh, chi giáo dục, y tế, chi đảm bảo
xã hội do Trung ƣơng quản lý…và hỗ trợ các địa phƣơng chƣa cân đối đƣợc
thu, chi ngân sách
Ngân sách địa phƣơng đƣợc phân cấp nguồn thu để đảm bảo chủ động
thực hiện những nhiệm vụ đƣợc giao, gắn trực tiếp với công tác quản lý tại
địa phƣơng nhƣ: Thuế nhà đất, thuế môn bài, thuế chuyển quyền sử dụng đất,
thuế thu nhập đối với ngƣời có thu nhập cao…
Nhiệm vụ chi ngân sách địa phƣơng gắn liền với nhiệm vụ quản lý kinh tế
- xã hội, quốc phòng, an ninh do địa phƣơng trực tiếp quản lý. Việc đẩy mạnh
phân cấp quản lý ngân sách trong điều kiện tự nhiên, xã hội và trình độ quản
lý ở các vùng, miền khác nhau là động lực quan trọng để khơi dậy các khả
năng của địa phƣơng, xử lý kịp thời các nhiệm vụ của Nhà nƣớc trên phạm vi
từng địa phƣơng.
Ngân sách cấp trên thực hiện nhiệm vụ bổ sung ngân sách cho ngân sách
cấp dƣới dƣới hai hình thức: Bổ sung cân đối và bổ sung có mục tiêu.
1.1.2.2. Mục tiêu
- Giải quyết mối quan hệ quyền lực giữa các cấp chính quyền trong việc
ban hành các chính sách, chế độ, tiêu chuẩn định mức tài chính. Đây là nội
dung chủ yếu của phân cấp ngân sách.
- Giải quyết mối quan hệ vật chất trong quá trình phân giao nguồn thu,
nhiệm vụ chi và cân đối ngân sách. Đây là mối quan hệ lợi ích nên trong thực
tế giải quyết mối quan hệ này rất phức tạp, gay cấn. Do đó phải xác định rõ
nhiệm vụ kinh tế, chính trị của mỗi cấp chính quyền. Phân cấp này phải ổn
định và đảm bảo cho NSTW giữ vai trò chủ đạo, tập trung những nguồn thu
lớn để thực hiện những nhiệm vụ quan trọng trên phạm vi cả nƣớc, đồng thời
những nhiệm vụ nào ổn định mang tính thƣờng xuyên, có tính xã hội rộng
phân cấp cho chính quyền địa phƣơng.

18. 11
- Giải quyết mối quan hệ trong quá trình thực hiện chu trình ngân sách.
Đó là quá trình lập, chấp hành và quyết toán ngân sách.
1.1.2.3. Nguyên tắc phân cấp quản lý ngân sách nhà nước
Nhằm giải quyết các mối quan hệ trong quản lý, sử dụng NSNN, trong
quá trình thực hiện chu trình ngân sách, phân cấp quản lý NSNN cần phải
đƣợc thực hiện theo những nguyên tắc nhất định:
- Phân cấp quản lý NSNN phải phù hợp với phân cấp quản lý kinh tế - xã
hội, quốc phòng, an ninh và trình độ quản lý của mỗi cấp trên địa bàn.
Phân cấp quản lý kinh tế - xã hội là tiền đề, cơ sở cho việc phân cấp quản
lý NSNN. Mỗi cấp chính quyền, phụ thuộc vào phạm vi quản lý, nhiệm vụ,
quyền hạn nhất định là cơ sở để xác định phạm vi, mức độ thu chi của ngân
sách cấp đó.
Phân cấp quản lý ngân sách của các cấp chính quyền không tách rời phân
cấp quản lý kinh tế - xã hội. Mỗi đơn vị hành chính có chức năng và nhiệm vụ
quản lý kinh tế - xã hội theo phân cấp phù hợp với đặc điểm của mỗi cấp
chính quyền. Do đó cần phải xem xét về chức năng thực tế và quy mô nhiệm
vụ từng cấp hành chính để có quy định phân thành một cấp ngân sách hay chỉ
là một đơn vị dự toán. Phân cấp quản lý ngân sách phải gắn với mô hình tổ
chức bộ máy nhà nƣớc, phải phù hợp và tƣơng ứng với mô hình tổ chức các
cơ quan công quyền, gắn với thực trạng nền kinh tế và phải đƣợc đánh giá
trên các khía cạnh chủ yếu nhƣ cơ cấu kinh tế, cơ cấu ngành nghề, tốc độ tăng
trƣởng, năng suất, hiệu quả thu nhập và phân phối thu nhập…Thực trạng kinh
tế mỗi địa phƣơng sẽ quyết định đến nguồn lực tài chính ở địa phƣơng đó.
Phân cấp nguồn lực tài chính ở mỗi địa phƣơng phải quan hệ chặt chẽ với
phân cấp quản lý kinh tế - xã hội trên địa bàn. Vì vậy, phân cấp quản lý ngân
sách phải phù hợp, nhằm đảm bảo điều kiện vật chất để thực thi nhiệm vụ một
cách hiệu quả.
Khi phân cấp nguồn thu chú trọng khả năng đáp ứng nhu cầu chi tại chỗ,
khuyến khích khai thác thu và phải phù hợp với điều kiện, đặc điểm của từng

19. 12
vùng. Nguồn thu gắn liền với vai trò quản lý của cấp chính quyền nào thì
phân cấp cho ngân sách cấp chính quyền đó.
+ Phân cấp tối đa nguồn thu trên địa bàn để bảo đảm nhiệm vụ chi đƣợc
giao; hạn chế bổ sung từ ngân sách cấp trên.
+ Hạn chế phân cấp cho nhiều cấp ngân sách đối với các nguồn thu có quy
mô nhỏ.
+ Bảo đảm tỷ lệ phần trăm (%) phân chia các khoản thu cho ngân sách
cấp mình và ngân sách các cấp dƣới không đƣợc vƣợt quá tỷ lệ phần trăm (%)
phân chia quy định của cấp trên về từng khoản thu đƣợc phân chia.
Trên cơ sở nguồn thu ngân sách các cấp đƣợc hƣởng (các khoản thu đƣợc
hƣởng 100%; các khoản thu phân chia theo tỷ lệ phần trăm %) ngân sách các
cấp lập dự toán thu NSNN trên địa bàn, và dự toán chi ngân sách địa phƣơng.
Về nguyên tắc ngân sách địa phƣơng không đƣợc bội chi nên khi cân đối ngân
sách địa phƣơng, nguồn thu ngân sách địa phƣơng đƣợc hƣởng không đáp
ứng đƣợc yêu cầu chi của địa phƣơng thì sẽ áp dụng phƣơng pháp bổ sung
cân đối.
Phân cấp nhiệm vụ chi phải gắn với thực hiện nhiệm vụ phát triển kinh
tế - xã hội của mỗi cấp chính quyền địa phƣơng, đặc biệt là những vấn đề liên
quan mật thiết đến đời sống dân cƣ trên địa bàn.
- Nhiệm vụ chi của ngân sách cấp nào ngân sách cấp đó đảm bảo; việc
ban hành và thực hiện chính sách, chế độ làm tăng chi ngân sách phải có giải
pháp đảm bảo nguồn tài chính phù hợp với khả năng cân đối của ngân sách
từng cấp.
- Trƣờng hợp cơ quan quản lý nhà nƣớc cấp trên uỷ quyền cho cơ quan
quản lý nhà nƣớc cấp dƣới thực hiện nhiệm vụ chi của mình, thì phải chuyển
kinh phí từ ngân sách cấp trên cho ngân sách cấp dƣới để thực hiện nhiệm vụ.
- Việc phân cấp nguồn thu, nhiệm vụ chi giữa ngân sách các cấp chính
quyền địa phƣơng do Hội đồng nhân dân cấp thành phố quyết định, thời gian
thực hiện phân cấp này phải phù hợp với thời kỳ ổn định ngân sách ở địa

20. 13
phƣơng; cấp xã đƣợc tăng cƣờng nguồn thu, phƣơng tiện và cán bộ quản lý tài
chính - ngân sách để quản lý tốt, có hiệu quả các nguồn lực tài chính trên địa
bàn đƣợc phân cấp.
Cần có sự thống nhất trong phân cấp quản lí ngân sách nhà nƣớc. Mặc dù
đƣợc phân định thành nhiều cấp nhƣng tựu trung thì các cấp vẫn cùng thuộc
một hệ thống duy nhất. Trong hệ thống này, mặc dù mỗi cấp đều có hoạt động
thu - chi riêng biệt của mình nhƣng chúng đều phải nhất quán, phải dựa trên
những chuẩn mực nhất định và tuân thủ một chính sách cùng chế độ thu - chi
ngân sách.
- Ngân sách Trung ương giữ vai trò chủ đạo, bảo đảm thực hiện các
nhiệm vụ chiến lược, quan trọng của quốc gia và hỗ trợ những địa phương
chưa cân đối được thu, chi ngân sách.
Ngân sách địa phƣơng đƣợc phân cấp nguồn thu bảo đảm chủ động trong
thực hiện nhiệm vụ đƣợc giao, tăng cƣờng nguồn lực cho ngân sách xã. Có
thể nói, đảm bảo vai trò chủ đạo của ngân sách trung ƣơng là một đòi hỏi tất
yếu, bắt nguồn từ vị trí, vai trò của chính quyền trung ƣơng trong việc thực
hiện những nhiệm vụ chính trị, kinh tế xã hội của quốc gia. NS trung ƣơng là
nơi tập trung đại bộ phận nguồn thu của cả nƣớc, thực hiện các khoản chi có
tính chất huyết mạch của quốc gia. Bên cạnh vai trò chủ đạo của NS trung
ƣơng, không nên coi nhẹ vai trò của ngân sách địa phƣơng. Mỗi NS địa
phƣơng giữa vị trí độc lập tƣơng đối của mình, đƣợc thể hiện chủ yếu trên các
khía cạnh: các cấp chính quyền lập, chấp hành, quyết toán NS cấp mình trên
cơ sở những quy định của nhà nƣớc; bên cạnh đó, phải chủ động, sáng tạo
trong việc động viên khai thác các thế mạnh của địa phƣơng để tăng thu, giảm
chi, thực hiện cân đối ngân sách. Tuy nhiên, trong quản lý NSNN, nếu quan
niệm các cấp ngân sách nhƣ các bộ phận độc lập thì sẽ phá vỡ tính thống nhất
của NSNN; Ngƣợc lại, nếu quan niệm NSNN là thống nhất tuyệt đối, không
thể phân chia thì sẽ không phát huy đƣợc tính chủ động, sáng tạo của các địa
phƣơng. Vì vậy, để NSNN thực sự là công cụ của Nhà nƣớc thực hiện chức

21. 14
năng, nhiệm vụ của mình, thì việc phân cấp quản lý ngân sách gắn liền với sự
phân định quyền hạn thu chi ngân sách trung ƣơng, địa phƣơng, phù hợp với
chức năng quản lý của mỗi cấp chính quyền.
Ngoài ra, phân cấp quản lý ngân sách cần đảm bảo nguồn thu ổn định
trong nhiều năm, phát huy quyền chủ động của chính quyền địa phƣơng.
Đồng thời việc phân cấp phải đảm bảo đƣợc khả năng chi phối, kiểm soát
toàn bộ hoạt động NSNN trong một năm. Một khi nguồn tài chính ngân sách
đã đƣợc phân bổ hợp lý, công khai, đồng thời có sự kiểm tra, giám sát thƣờng
xuyên thì việc sử dụng sẽ đạt hiệu quả cao hơn.
- Đảm bảo nguyên tắc công bằng trong phân cấp quản lý NSNN.
Đảm bảo tính cân đối giữa thu nhập quốc dân sản xuất và thu nhập quốc
dân sử dụng trên từng vùng, từng địa phƣơng. Để giảm bớt khoảng cách giàu,
nghèo giữa các vùng, các địa phƣơng, trong quá trình phân cấp cần đƣợc sử
dụng phƣơng pháp điều hoà ngân sách, tức là quá trình phân phối lại các
nguồn tài chính trong phạm vi hệ thống ngân sách, chuyển một phần số thu
của ngân sách cấp trên cho ngân sách cấp dƣới. Thông qua phƣơng pháp bổ
sung cân đối và bổ sung có mục tiêu, đây là hai phƣơng pháp tài trợ mà chính
quyền cấp trên thƣờng sử dụng đối với chính quyền cấp dƣới.
Bổ sung cân đối: Bổ sung cân đối thu, chi ngân sách nhằm bảo đảm cho
chính quyền cấp dƣới cân đối nguồn ngân sách để thực hiện nhiệm vụ kinh tế
- xã hội, quốc phòng, an ninh đƣợc giao. Số bổ sung cân đối từ ngân sách cấp
trên cho ngân sách cấp dƣới ở địa phƣơng đƣợc xác định theo nguyên tắc xác
định số chênh lệch giữa số chi và nguồn thu ngân sách cấp dƣới (các khoản
thu đƣợc hƣởng 100% và phần đƣợc hƣởng theo tỷ lệ phần trăm (%) từ các
khoản thu phân chia giữa các cấp ngân sách chính quyền địa phƣơng).
Bổ sung có mục tiêu: Bổ sung có mục tiêu nhằm hỗ trợ ngân sách cấp
dƣới thực hiện các nhiệm vụ:
+ Hỗ trợ thực hiện các chính sách, chế độ mới do cấp trên ban hành chƣa
đƣợc bố trí trong dự toán ngân sách của năm đầu thời kỳ ổn định ngân sách,

22. 15
mức hỗ trợ cụ thể đƣợc xác định trên cơ sở khả năng cân đối của ngân sách
các cấp có liên quan;
+ Hỗ trợ thực hiện các chƣơng trình, dự án quốc gia giao các cơ quan địa
phƣơng thực hiện, mức hỗ trợ cụ thể thực hiện theo dự toán chi đƣợc cấp có
thẩm quyền giao;
+ Hỗ trợ thực hiện các mục tiêu, công trình, dự án có ý nghĩa lớn đối với
yêu cầu phát triển kinh tế – xã hội của địa phƣơng, nằm trong quy hoạch và
đã đƣợc cấp có thẩm quyền phê duyệt theo đúng quy định của pháp luật về
quản lý đầu tƣ và xây dựng, ngân sách cấp dƣới đã bố trí chi nhƣng chƣa đủ
nguồn, mức hỗ trợ theo phƣơng án đƣợc cấp thẩm quyền phê duyệt.
+ Hỗ trợ một phần để xử lý khó khăn đột xuất: khắc phục thiên tai, hoả
hoạn, tai nạn trên diện rộng với mức độ nghiêm trọng, sau khi ngân sách cấp
dƣới đã sử dụng dự phòng, một phần quỹ dự trữ tài chính của địa phƣơng
nhƣng chƣa đáp ứng đƣợc nhu cầu.
+ Hỗ trợ thực hiện một số nhiệm vụ cần thiết, cấp bách khác, mức bổ sung
theo quyết định của cấp có thẩm quyền.
+ Số bổ sung theo mục tiêu từ ngân sách cấp trên cho ngân sách cấp dƣới
đƣợc xác định hàng năm. Mức bổ sung cụ thể đƣợc căn cứ khả năng cân đối
ngân sách cấp trên và yêu cầu về mục tiêu cụ thể của cấp dƣới. Việc sử dụng
vốn, kinh phí bổ sung theo mục tiêu phải theo đúng mục tiêu quy định.
Ngoài ra, việc thúc đẩy sự phát triển đồng đều giữa các vùng, miền qua
chi ngân sách cấp trên vào đầu tƣ cơ sở hạ tầng kinh tế – xã hội cũng đƣợc sử
dụng nhƣ biện pháp bổ trợ cho hai phƣơng thức trên.
Vấn đề phân cấp quản lí ngân sách nhà nƣớc là vấn đề không hề đơn giản
đối với các cấp ngân sách và có thể sẽ làm cho các cấp khó thực hiện đƣợc tốt
nhiệm của cấp mình nếu không tuân theo các nguyên tắc trên. Bởi các nguyên
tắc trên đã phân định rõ ràng hoạt động thu - chi của từng cấp ngân sách, giúp
các cấp ngân sách thực hiện tốt chức năng của cấp mình, phù hợp với tình

23. 16
hình địa phƣơng của cấp mình và bên cạnh đó có sự hỗ trợ từ cấp trung ƣơng
xuống địa phƣơng, và giữa các địa phƣơng với nhau.
Vì vậy, từ những phân tích trên ta thấy phân cấp NSNN là một tất yếu
khách quan, khởi nguồn từ phân cấp quản lý kinh tế - xã hội và phân chia hệ
thống tổ chức hành chính của Nhà nƣớc. Phân cấp quản lý ngân sách là việc
giải quyết mối quan hệ vật chất giữa các cấp chính quyền trong việc thực hiện
chu trình ngân sách, trong việc ban hành các chính sách, tiêu chuẩn, chế độ,
định mức liên quan tới ngân sách. Việc phân cấp phải đảm bảo những nguyên
tắc nhất định. Nếu bỏ qua các nguyên tắc đó sẽ làm cho NSNN mất cân đối,
gây ra những tác hại khôn lƣờng cho an ninh tài chính và không thực hiện
đƣợc cải cách thủ thục hành chính trong lĩnh vực tài chính.
1.2. Pháp luật về phân cấp quản lý ngân sách nhà nƣớc
1.2.1. Khái niệm, đặc điểm pháp luật về phân cấp quản lý ngân sách
nhà nước
1.2.1.1. Khái niệm pháp luật về phân cấp quản lý ngân sách nhà nước
Phân cấp quản lý ngân sách nhà nƣớc là việc phân định trách nhiệm quyền
hạn, nghĩa vụ của các cơ quan nhà nƣớc có thẩm quyền trong quản lý và điều
hành ngân sách nhà nƣớc.
Pháp luật về phân cấp quản lý ngân sách Nhà nƣớc đƣợc hiểu là tổng hợp
các quy phạm pháp luật do cơ quan Nhà nƣớc có thẩm quyền ban hành hoặc
thừa nhận nhằm điều chỉnh các quan hệ xã hội phát sinh trong quá trình thực
hiện trách nhiệm và quyền hạn của các cơ quan Nhà nƣớc có thẩm quyền
trong lĩnh vực ngân sách Nhà nƣớc cũng nhƣ các quan hệ xã hội phát sinh
trong quá trình phân giao nguồn thu và nhiệm vụ chi của ngân sách các cấp.
Các quy định pháp luật về phân cấp ngân sách nhà nƣớc chủ yếu đƣợc đề
cập trong các văn bản nhƣ: Luật Ngân sách nhà nƣớc, Nghị định của Chính
Phủ và Thông tƣ hƣớng dẫn của Bộ Tài chính. Nhằm mục đích phân định rõ
ràng hoạt động thu - chi của từng cấp ngân sách, giúp các cấp ngân sách thực
hiện tốt chức năng của cấp mình, phù hợp với tình hình địa phƣơng của cấp

24. 17
mình và bên cạnh đó có sự hỗ trợ từ cấp trung ƣơng xuống địa phƣơng, và
giữa các địa phƣơng với nhau.
1.2.1.2. Đặc điểm pháp luật về phân cấp quản lý ngân sách nhà nước
Pháp luật về phân cấp quản lý ngân sách nhà nƣớc trong hệ thống luật của
nƣớc ta nên có những đặc điểm giống hệ thống pháp luật chung của nƣớc ta.
Thứ nhất, các quy định về phân cấp quản lý ngân sách nhà mang tính quy
phạm phổ biến: Tính quy phạm là đặc trƣng vốn có của mọi pháp luật. Bởi
pháp luật là hệ thống các quy tắc mang tính chất mẫu mực, khuôn thƣớc cho
mọi ngƣời trong cách xử sự, chính thông qua những khuôn mẫu, những mô
hình xử sự chung đó mà ngƣời ta “đo” đƣợc hành vi của mình, ngƣời ta biết
đƣợc mình có thể và không cần phải làm gì, không đƣợc làm gì và phải làm
nhƣ thế nào trong quá trình phân cấp quản lý ngân sách nhà nƣớc.
Thứ hai, pháp luật về phân cấp quản lý NSNN mang tính bắt buộc chung:
Pháp luật là những quy tắc chuẩn mực về ứng xử của giai cấp thống trị, cho
nên pháp luật về phân cấp quản lý NSNN mang tính bắt buộc chung. Điều đó
thể hiện ở chỗ: việc thực hiện pháp luật không phụ thuộc vào ý kiến chủ quan
của mỗi ngƣời. Khi pháp luật đƣợc Nhà nƣớc đặt ra thì dù muốn hay không
muốn tất cả mọi ngƣời trong trƣờng hợp đó đều phải chấp hành một cách
nghiêm chỉnh và triệt để, không phân biệt giữa ngƣời này hay ngƣời khác.
Thứ ba, pháp luật về phân cấp quản lý ngân sách nhà nƣớc mang tính đƣợc
đảm bảo bằng Nhà nƣớc: Khác với các quy phạm xã hội khác, pháp luật do
Nhà nƣớc ban hành , thể hiện ý chí của Nhà nƣớc và vì vậy đƣợc Nhà nƣớc
đảm bảo thực hiện. Điều này có nghĩa là Nhà nƣớc đã trao cho các quy phạm
pháp luật tính quyền lực bắt buộc với mọi cơ quan, tổ chức và công dân. Có
nhƣ vậy pháp luật mới trở thành các quy tắc xử sự mang tính bắt buộc chung
và pháp luật mới thực sự là công cụ hữu hiệu có trong tay Nhà nƣớc để Nhà
nƣớc quản lý và điều hành mọi quan hệ, hoạt động của xã hội.
Thứ tư, pháp luật về phân cấp quản lý ngân sách nhà nƣớc mang tính ý chí
của nhà nƣớc, thể hiện ý chí của nhà nƣớc thông qua các quy định pháp luật,

25. 18
đặc biệt là các quy định về phân cấp quản lý ngân sách để làm rõ nhiệm vụ,
quyền hạn của các cấp trong việc phân cấp ngân sách.
Thứ năm, pháp luật về phân cấp quản lý ngân sách nhà nƣớc ở nƣớc ta
không chỉ đƣợc quy định trong Luật Ngân sách nhà nƣớc mà còn đƣợc quy
định trong nhiều văn bản pháp luật của nhà nƣớc. Pháp luật về phân cấp quản
lý ngân sách nhà nƣớc đƣợc quy định cụ thể trong Luật NSNN dựa trên quy
định của Hiến pháp, Luật và Pháp lệnh. Và chịu ảnh hƣởng của nhiều văn bản
Luật nhƣ: Luật Tổ chức chính quyền địa phƣơng, Luật Thuế thu nhập doanh
nghiệp, Luật thuế thu nhập cá nhân, Luật phí và lệ phí…. Trong những văn
bản này đều có quy định liên quan đến phân cấp quản lý ngân sách nhà nƣớc.
Vì vậy, pháp luật về phân cấp quản lý NSNN đồng bộ với các quy định của
Hiến pháp, Luật Tổ chức chính quyền địa phƣơng, Luật thuế thu nhập các
nhân, Luật phí và lệ phí…
Thứ sáu, các quy định pháp luật phải có nội dung phù hợp với quan
điểm, đƣờng lối, chính sách của Đảng về phân cấp quản lý ngân sách nhà
nƣớc. Tiếp đến là phù hợp với các điều kiện chính trị, kinh tế, xã hội của từng
địa phƣơn, tính phù hợp của pháp luật về phân cấp quản lý ngân sách nhà
nƣớc thể hiện sự tƣơng quan giữa trình độ của pháp luật về phân cấp quản lý
NSNN với sự phát triển của nền kinh tế, chính trị, văn hoá, xã hội ở mỗi thời
kỳ phát triển cũng nhƣ hệ thống pháp luật nói chung.Và cuối cùng là phù hợp
với những nguyên tắc, yêu cầu xây dựng Nhà nƣớc pháp quyền XHCN Việt
Nam, thể hiện ở những tiêu chí nhƣ tính công khai, minh bạch, dân chủ và xã
hội hoá...
1.2.2. Nội dung, nguyên tắc pháp luật về phân cấp quản lý ngân sách
nhà nước
1.2.2.1. Nội dung pháp luật về phân cấp quản lý ngân sách nhà nước
Nội dung pháp luật về phân cấp quản lý ngân sách nhà nƣớc là các quy
phạm điều chỉnh các quan hệ xã hội phát sinh trong quan hệ pháp luật về phân
cáp quản lý NSNN.

26. 19
- Các quy định đối với cơ quan quản lý nhà nƣớc: Các cơ quan quản lý
nhà nƣớc là chủ thể ban hành các quy định của pháp luật về phân cấp quản lý
ngân sách nhà nƣớc và cũng là chủ thể thực thi các quy định này trên thực tế.
Các quy định của pháp luật về phân cấp quản lý ngân sách nhà nƣớc đã chỉ rõ
nhiệm vụ, quyền hạn của các cơ quan nhà nƣớc quản lý hoạt động phân cấp
quản lý ngân sách nhà nƣớc từ Trung ƣơng đến địa phƣơng, trong đó, nhiệm
vụ, quyền hạn của Hội đồng nhân dân các cấp và Ủy ban nhân dân các cấp
đƣợc quy định rõ ràng trong việc phân cấp quản lý ngân sách địa phƣơng.
Theo Luật NSNN quy định, Hội đồng nhân dân các cấp có quyền quyết
định dự toán và phân bổ ngân sách địa phƣơng; phê chuẩn quyết toán ngân
sách địa phƣơng; quyết định các chủ trƣơng, biện pháp để triển khai thực hiện
ngân sách địa phƣơng; quyết định điều chỉnh dự toán ngân sách địa phƣơng
trong trƣờng hợp cần thiết; giám sát việc thực hiện ngân sách đã đƣợc Hội
đồng nhân dân quyết định.
Ủy ban nhân dân các cấp có quyền lập dự toán và phƣơng án phân bổ
ngân sách địa phƣơng, dự toán điều chỉnh ngân sách địa phƣơng trong trƣờng
hợp cần thiết trình Hội đồng nhân dân cùng cấp quyết định và báo cáo cơ
quan hành chính Nhà nƣớc, cơ quan tài chính cấp trên trực tiếp.
Tại điểm b và điểm c, khoản 3, điều 19 của Luật Tổ chức chính quyền địa
phƣơng năm quy định: Hội đồng nhân dân cấp tỉnh có quyền quyết định dự
toán thu ngân sách nhà nƣớc trên địa bàn; dự toán thu, chi ngân sách địa
phƣơng và phân bổ dự toán ngân sách cấp mình; điều chỉnh dự toán ngân sách
địa phƣơng trong trƣờng hợp cần thiết; phê chuẩn quyết toán ngân sách địa
phƣơng.Và quyết định chủ trƣơng đầu tƣ, chƣơng trình dự án của tỉnh theo
quy định của pháp luật. Quyết định các nội dung liên quan đến phí, lệ phí theo
quy định của pháp luật; các khoản đóng góp của Nhân dân; quyết định việc
vay các nguồn vốn trong nƣớc thông qua phát hành trái phiếu địa phƣơng, trái
phiếu đô thị, trái phiếu công trình và các hình thức huy động vốn khác theo
quy định của pháp luật.

27. 20
Đối với Hội đồng nhân dân cấp huyện có quyền quyết định dự toán thu
ngân sách nhà nƣớc trên địa bàn; dự toán thu, chi ngân sách địa phƣơng và
phân bổ dự toán ngân sách huyện; điều chỉnh dự toán ngân sách địa phƣơng
trong trƣờng hợp cần thiết; phê chuẩn quyết toán ngân sách địa phƣơng.
Quyết định chủ trƣơng đầu tƣ chƣơng trình, dự án của huyện theo quy định
của pháp luật. (Tại điểm b, khoản 2, điều 26, Luật Tổ chức chính quyền địa
phƣơng).
- Các quy định về phân cấp nguồn thu, nhiệm vụ chi ở địa phƣơng gồm:
+ Các quy định về phân cấp nguồn thu ngân sách địa phƣơng, ví dụ:
Nguồn thu ngân sách địa phƣơng đƣợc hƣởng 100% (Thuế nhà, đất; Thuế tài
nguyên không kể thuế tài nguyên thu đƣợc từ hoạt động dầu khí; Thuế môn
bài; thuế chuyển quyền sử dụng đất; tiền cho thuê đất, thuê mặt nƣớc không
kể tiền thuê mặt nƣớc thu từ hoạt động dầu khí; tiền đền bù thiệt hại đất; Tiền
thuê bán nhà ở thuộc sở hữu nhà nƣớc; lệ phí trƣớc bạ; thu từ hoạt động sổ số
kiến thiết; thu nhập từ vốn góp của ngân sách địa phƣơng; tiền thu hồi vốn
của ngân sách địa phƣơng tại các cơ sở kinh tế, thu từ quỹ dự trữ tài chính của
cấp tỉnh…).
+ Đối với nguồn thu ngân sách địa phƣơng hƣởng theo tỷ lệ %.
Do điều kiện kinh tế - xã hội, tự nhiên của các địa phƣơng khác nhau,
trình độ phát triển không đều, do đó, số thu và yêu cầu chi của các địa phƣơng
không giống nhau. Vì vậy, ngoài các khoản thu từng cấp đƣợc hƣởng 100%
nêu trên. Luật ngân sách năm 2002 ở nƣớc ta cũng quy định có một số khoản
thu phân chia theo tỷ lệ % giữa ngân sách các cấp trung ƣơng và địa phƣơng
(tỉnh, thành phố). Các khoản đó là: thuế giá trị gia tăng (không kể thuế giá trị
gia tăng hàng hoá nhập khẩu) và thuế giá trị gia tăng thu từ hoạt động xổ số
kiến thiết; Thuế thu nhạp doanh nghiệp (không kể thuế thu nhạp doanh nghiệp
của các đơn vị hạch toán toàn ngành (theo quy định của Bộ Tài chính) và thuế
thu nhập từ hoạt động xổ số kiến thiết. Thuế thu nhập với ngƣời có thu nhập
cao (không kể các khoản thuế và thu khác từ hoạt động thăm dò, khai thác

28. 21
dầu khí, tiền thuê mặt đất, mặt nƣớc); Thuế tiêu thụ đặc biệt thu từ hàng hoá,
dịch vụ trong nƣớc (không kể thuế tiêu thụ đặc biệt thu từ hoạt động xổ số
kiến thiết; phí xăng, dầu.
Tỷ lệ phần trăm các khoản thu phân chia các khoản thu chính là cái "van"
điều chỉnh nguồn thu giữa các địa phƣơng, bảo đảm sự phát triển hài hoà giữa
các địa phƣơng. Địa phƣơng nào có điều kiện phát triển kinh tế thuận lợi, có
nguồn thu lớn thì tỷ lệ (%) này thấp; ngƣợc lại, địa phƣơng nào kinh tế chậm
phát triển, nguồn thu nhỏ thì tỷ lệ này tăng lên. Tỷ lệ phân chia này do chính
phủ quyết định cho tất cả các khoản thu phân chia, đƣợc xác định riêng cho
từng tỉnh (thành phố).
Tỷ lệ phần trăm (%) phân chia các khoản thu (và số bổ xung cân đối từ
ngân sách cấp trên cho ngân sách cấp dƣới) đƣợc ổn định từ 35 năm (gọi là
thời kỳ ổn định ngân sách). Trong thời kỳ ổn định ngân sách, các địa phƣơng
đƣợc sử dụng nguồn tăng thu ngân sách hàng năm (phần ngân sách địa
phƣơng đƣợc hƣởng) để chi cho các nhiệm vụ phát triển kinh tế xã hội trên
địa bàn; sau mỗi thời kỳ ổn định ngân sách, phải tăng khả năng tự cân đối,
phát triển ngân sách địa phƣơng, thực hiện giảm dân số bổ sung từ ngân sách
cấp trên hoặc tăng tỷ lệ phần trăm (%) điều tiết thu nộp về ngân sách cấp trên
(Đối với các địa phƣơng có điều tiết ngân sách về cấp trên).
Các khoản thu phân chia giữa ngân sách tỉnh (thành phố) với ngân sách
huyện (thị xã, thành phố trực thuộc tỉnh) gồm: thuế chuyển quyền sử dụng
đất; thuế nhà đất; thuế môn bài thu từ cá nhân, hộ kinh doanh; thuế sử dụng
đất nông nghiệp thu từ hộ gia đình; lệ phí trƣớc bạ nhà đất.
Hội đồng nhân dân cấp tỉnh quyết định nguồn thu cho các cấp chính
quyền huyện, xã theo nguyên tắc (phù hợp với phân cấp quản lý kinh tế; phân
định nguồn thu và nhiệm vụ chi cụ thể; phân định nguồn thu và nhiệm vụ chi
ổn định theo thời gian của thời kỳ ổn định ngân sách. Kết thúc mỗi thời kỳ ổn
định ngân sách sẽ có sự điều chỉnh tỷ lệ phần trăm (%).

29. 22
- Đối với các quy định về nhiệm cụ chi ngân sách địa phƣơng nhƣ: chi đầu
tƣ xây dựng cơ bản (ví dụ: ch đầu tƣ xây dựng các kết cấu hạ tầng,đầu tƣ hỗ
trợ các doanh nghiệp, tổ chức…), chi thƣờng xuyên đối với các hoạt động
giáo dục, văn hóa, y tế…, chi các hoạt động sự nghiệp kinh tế do địa phƣơng
quản lý…. Các quy định về phân cấp nguồn thu, nhiệm vụ chi đƣợc quy định
rõ ràng trong Luật NSNN năm 2002 để hoạt động phân cấp quản lý ngân
sách đƣợc thực hiện đúng, đủ và phù hợp với từng địa phƣơng.
1.2.2.2. Nguyên tắc pháp luật về phân cấp quản lý ngân sách nhà nước
- Phải thể chế hóa pháp luật, chính sách, tiêu chuẩn, định mức về thu - chi
ngân sách.
Các quy định này sẽ làm cơ sở pháp lí cho mọi cấp ngân sách, nhƣ vậy sẽ
đảm bảo cho mọi cấp có cơ chế thu - chi rõ ràng , thực hiện nhiệm vụ, chức
năng của mình phù hợp với hoàn cảnh kinh tế - xã hội, chính trị của cấp mà
mình quản lí. Phải có sự nhất quán đồng bộ trên phạm vi toàn quốc trong hệ
thống ngân sách. Ví dụ nhƣ : có 1 chuẩn mức kế toán, phƣơng thức báo cáo,
trình tự lập, phê chuẩn…… nhất quán từ trung ƣơng xuống địa phƣơng. Có cơ
sớ pháp lí cho việc thiết lấp mối quan hệ giữa ngân sách cấp trên và ngân sách
cấp dƣới. Chẳng hạn nhƣ : việc điều chuyển nguồn vốn giữa các cấp ngân sách.
Do các cấp ngân sách là các bộ phận cấu thành nên 1 hệ thống ngân sách thống
nhất và duy nhất cho nên tiền trên tài khoản của các cấp cũng chính là của ngân
sách nhà nƣớc. Nếu không có sự điều chuyển vốn giữa các cấp sẽ gây ra tình
trạng ứ đọng tiền bởi vì không phải các cấp ngân sách cũng thu đầy đủ và chi
đúng bằng mức thu, thực tiễn thì luôn dƣ ngân sách ở cấp này nhƣng lại thiếu
hụt ở ngân sách cấp khác, do vậy sẽ làm cản trở hoạt động thu - chi trôi chảy
giữa các cấp ngân sách trong toàn bộ hệ thống ngân sách nhà nƣớc .
- Tôn trọng tính tối cao, tuân thủ các quy định của Hiến pháp và các
đạo luật khác.
Hiến pháp là luật cơ bản nhà nƣớc, có hiệu lực pháp lý cao nhất, mọi văn
bản pháp luật khác phải phù hợp với Hiến pháp, nhũng đạo luật thấp hơn Hiến

30. 23
pháp nhƣng cao hơn những văn bản dƣới luật. Pháp luật về phân cấp quản lý
ngân sách nhà nƣớc phải tôn trọng và tuân thủ các quy định Hiến pháp và các
luật khác. Đồng thời, luật về phân cấp quản lý ngân sách nhà nƣớc phải tuân
thủ các quy định của Luật Ngân sách nhà nƣớc, Luật Tổ chức chính quyền địa
phƣơng và các thông tƣ, nghị định hƣớng dẫn trong việc quy định nhiệm vụ,
quyền hạn của các cấp chính quyền địa phƣơng, để quyền và nhiệm vụ của
csc cấp chính quyền thóng nhất, xuyên suốt từ Hiến pháp tới luật Tổ chức
chnhs quyền địa phƣơng và các quy định trong luật ngân sách nhà nƣớc.Và
tuân thủ các quy định pháp luật đểcác cấp chính quyền địa phƣơng có trách
nhiệm cao hƣn trong việc giải trình và chịu trách nhiệm của mình.
- Đảm bảo nguyên tắc phù hợp trong phân cấp quản lý NSNN giữa các
địa phương.
Sự phù hợp ở đây chỉ mang tính chất tƣơng đối, có nghĩa là việc giao
nhiệm vụ thu chi cho địa phƣơng cần căn cứ vào thực trạng, nhu cầu thu chi
của từng địa phƣơng, từ đó ban hành các văn bản quy phạm pháp luật về
phân cấp phù hợp với địa phƣơng đó, phù hợp với thời kỳ ổn định ngân sách
ở địa phƣơng, để nâng cao hiệu quả quản lý ngân sách và hiệu quả các nguồn
lực tài chính trên địa bàn đƣợc phân cấp ngân sách, và hạn chế tới mức thấp
nhất sự chênh lệch về kinh tế, văn hoá, xã hội do hậu quả của phân cấp nảy
sinh. Để thực hiện đƣợc nguyên tắc trên, việc xác định những nhiệm vụ kinh
tế, chính trị, xã hội của từng cấp chính quyền địa phƣơng, phù hợp với năng
lực, trình độ và sự cần thiết phát triển địa phƣơng về các mặt nhất định là vô
cùng quan trọng, quyết định tới hiệu quả sử dụng NSNN.
- Phân cấp NSNN phải đảm bảo tính hiệu quả.
Nguyên tắc này yêu cầu phân cấp NSNN không dẫn đến sự chia cắt
nguồn thu ngân sách, làm suy yếu và phân tán nguồn tài chính quốc gia. Phân
cấp NSNN phải đảm bảo sự phối hợp đồng bộ giữa các cấp trong hệ thống
ngân sách để hƣớng vào phục vụ lợi ích chung của quốc gia. Bên cạnh đó,

31. 24
phân cấp NSNN phải mang tính ổn định để tạo điều kiện cho các cấp ngân
sách chủ động khai thác và bồi dƣỡng nguồn thu, tiến đến cân đối ngân sách.
1.3. Các yếu tố ảnh hƣởng và điều kiện đảm bảo thực hiện pháp luật
về phân cấp quản lý ngân sách nhà nƣớc
1.3.1. Các yếu tố ảnh hưởng đến pháp luật về phân cấp quản lý ngân
sách nhà nước
Pháp luật về phân cấp quản lý ngân sách nhà nƣớc chịu ảnh hƣởng của rất
nhiều những tác động khác nhau, trong đó đƣờng lối chính sách của Đảng, ý
thức pháp luật và trình độcủa chủ thể có thẩm quyền tham gia phân cấp quản
lý NSNN, sự hoàn thiện các văn bản pháp luật khác và những diều kiện vật
chất kỹ thuật là những yếu tố ảnh hƣởng lớn nhất tới pháp luật về phân cấp
quản lý NSNN.
Thứ nhất, đƣờng lối chính sách của Đảng.
Đƣờng lối chính sách của Đảng định ra mục tiêu và phƣơng hƣớng phát
triển kinh tế - xã hội của đất nƣớc trong một giai đoạn nhất định, định ra
những phƣơng pháp cách thức cơ bản để có thể thực hiện những mục tiêu và
phƣơng hƣớng đó. Những mục tiêu, phƣơng hƣớng, phƣơng pháp và cách
thức đó sẽ đƣợc nhà nƣớc thể chế hóa thành pháp luật và tổ chức thực hiện
trong thực tế. Vì thế đƣờng lối chính sách của Đảng là một trong những yếu
tố có sức ảnh hƣởng lớn nhất đến nội dung của pháp luật, đặc biệt là pháp luật
về phân cấp quản lý ngân sách nhà nƣớc. Nội dung các quy định trong tất cả
các văn bản quy phạm pháp luật, từ hiến pháp, luật cho đến các văn bản dƣới
luật đều phải phù hợp, không đƣợc trái với đƣờng lối, chính sách của Đảng.
Thứ hai, ý thức pháp luật của các chủ thể có thẩm quyền xây dựng và tổ
chức thi hành pháp luật về phân cấp quản lý ngân sách nhà nƣớc.
Ý thức pháp luật là tổng thể những học thuyết, tƣ tƣởng, quan điểm, quan
niệm thịnh hành trong xã hội, thể hiện mối quan hệ của con ngƣời đối với
pháp luật hiện hành, pháp luật đã qua và pháp luật cần phải có, thể hiện sự
đánh giá về tính hợp pháp hay không hợp pháp trong hành vi xử sự của con

32. 25
ngƣời, cũng nhƣ trong tổ chức và hoạt động của các cơ quan nhà nƣớc và các
tổ chức xã hội. Sự thể hiện tập trung của ý thức pháp luật là hệ tƣ tƣởng pháp
luật, có nghĩa là hệ thống các quan điểm pháp luật dựa trên những lập trƣờng
khoa học và xã hội nhất định. Ý thức pháp luật có 3 nội dung sau: i) Sự hiểu
biết về pháp luật; ii)Thái độ đối với pháp luật; iii) Khả năng thực hiện và áp
dụng pháp luật. Thông qua ý thức pháp luật của mình, các chủ thể có thẩm
quyền áp đặt hay tác động đến quá trình xây dựng, hoàn thiện pháp luật về
phân cấp quản lý NSNN hay nói cách khác, cho ra đời những quy định về
phân cấp quản lý NSNN thể hiện đƣợc những tƣ tƣởng, quan điểm của họ.
Nếu các chủ thể đó đại diện cho giai cấp tiến bộ thì sẽ có những quy định về
phân cấp quản lý NSNN nhằm bảo đảm lợi ích chung cho xã hội, mà trƣớc
hết là lợi ích của nhà nƣớc, quyền và lợi ích hợp pháp của tổ chức, cá nhân
trong xã hội. Ngƣợc lại, nếu các chủ thể đó có tƣ tƣởng lạc hậu, cá nhân chủ
nghĩa, cộng với thói tham lam, ích kỷ, thì sự tác động của họ vào các quy định
của pháp luật về phân cấp quản lý NSNN sẽ có xu hƣớng thiên lệch để bảo vệ
những lợi ích riêng của họ, khi đó, pháp luật về phân cấp quản lý NSNN khó
có thể đạt hiệu quả và nhằm xây dựng một nền tài chính nhà nƣớc ổn định,
vững chắc, có tiềm lực mạnh, có kỷ cƣơng, kỷ luật, phục vụ ngày càng tốt
hơn nhiệm vụ phát triển kinh tế-xã hội, đảm bảo quốc phòng an ninh.
Thứ ba, sự hoàn thiện các văn bản pháp luật về phân cấp quản lý ngân
sách nhà nƣớc.
Bởi tính hiệu quả của hoạt động thực hiện các quy định pháp luật về
phân cấp quản lý NSNN phụ thuộc rất nhiều vào chất lƣợng, sự tác động của
các văn bản pháp luật có liên quan đến phân cấp NSNN. Do vậy các văn bản
pháp luật về phân cấp quản lý ngân sách nhà nƣớc phải đƣợc ban hành phù
hợp với một số yêu cầu sau : văn bản áp dụng pháp luật phải hợp pháp, nghĩa
là nó đƣợc ban hành đúng thẩm quyền hoặc nhà chức trách chỉ đƣợc ban hành
một số văn bản áp dụng pháp luật nhất định theo quy định của pháp luật, văn
bản áp dụng pháp luật phải đƣợc ban hành có cơ sở thực tế, nghĩa là nó đƣợc

33. 26
ban hành căn cứ vào những sự kiện, những đòi hỏi thực tế đầy đủ, chính xác
và đáng tin cậy .
Thứ tư, những điều kiện vật chất - kỹ thuật.
Việc thi hành pháp luật về phân cấp quản lý NSNN còn chịu ảnh hƣởng
của những điều kiện đảm bảo cần thiết về vật chất - kỹ thuật. Nhiều văn bản
pháp luật, nhiều quy định của pháp luật muốn thực hiện đƣợc trong thực tế
đòi hỏi phải có một chi phí rất lớn về sức ngƣời và trang bị vật chất - kỹ thuật
(Ví dụ nhƣ kinh phí để thực hiện các quy định của pháp luật). Pháp luật phải
luôn tuân theo nguyên tắc pháp chế xã hội chủ nghĩa trong tất cả các công
đoạn, đấu tranh không khoan nhƣợng với những biểu hiện vi phạm pháp luật,
những hành vi áp dụng pháp luật không đúng, không phù hợp.
Thứ năm, công tác tổ chức và trình độ của cán bộ, công chức của các cơ
quan có thẩm quyền thực hiện pháp luật về phân cấp quản lý NSNN
Các cơ quan nhà nƣớc có thẩm quyền cần đƣợc tổ chức thực hiện pháp
luật về phân cấp quản lý NSNN một cách khoa học, có sự phân công rõ ràng
về chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn, thẩm quyền của mỗi cơ quan, mỗi bộ
phận để tránh hiện tƣợng chồng chéo, mâu thuẫn cản trở nhau trong công việc
của các cơ quan này. Sự không thống nhất, không phân định rõ ràng phạm vi,
lĩnh vực hoạt động hoặc thẩm quyền của các cơ quan dẫn đến có những vụ
việc thì nhiều cơ quan tranh nhau giải quyết nhƣng lại có những vụ việc thì
đùm đẩy không cơ quan nào nhận trách nhiệm giải quyết. Trong tổ chức và
hoạt động của các cơ quan phải đảm bảo tính năng động, chủ động, sáng tạo,
sự độc lập của mỗi cơ quan hoặc mỗi bộ phận đồng thời đảm bảo sự phối hợp
đồng bộ, nhịp nhàng giữa các cơ quan, giữa các bộ phận cùng tham gia thi
hành pháp luật cũng nhƣ sự phối hợp, hợp tác giữa các cơ quan thi hành pháp
luật với các cơ quan khác của Nhà nƣớc hoặc với các tổ chức xã hội. Và để
đạt hiệu quả cao trong việc thi hành pháp luật về phân cấp quản lý ngân sách
nhà nƣớc thì cần phụ thuộc vào trình độ của đội ngũ cán bộ, công chức tổ chức
thực hiện các quy định pháp luật một cách chi tiết, rõ ràng, cụ thể và hợp pháp.

34. 27
1.3.2. Các điều kiện bảo đảm thực hiện pháp luật về phân cấp quản lý
ngân sách nhà nước
Việc bảo đảm thực hiện pháp luật về phân cấp quản lý ngân sách nhà
nƣớc phụ thuộc vào nhiều điều kiện khác nhau, bao gồm những điều kiện
khách quan và chủ quan có liên quan đến quy phạm pháp luật trực tiếp điều
chỉnh vào môi trƣờng tác động của nó. Để pháp luật về phân cấp quản lý
NSNN trở thành công cụ điều chỉnh có hiệu quả, thì những điều đảm bảo gồm:
- Các văn bản quy phạm pháp luật phải rõ ràng, đảm bảo tính hệ thống
Để đảm bảo tính khả thi của một văn bản quy phạm pháp luật, quy trình
và kỹ thuật soạn thảo văn bản quy phạm pháp luật phải bảo đảm những yêu
cầu nhất định.
Trƣớc hết, việc xây dựng các văn bản quy phạm pháp luật về phân cấp
quản lý NSNN phải đƣợc tiến hành trên cơ sở xác định rõ các vấn đề của cấp
địa phƣơng và các mục tiêu chính sách rõ ràng cần phải đạt đến. Xác định các
mục tiêu của chính sách cũng chính là thiết lập các tiêu chí để đánh giá hiệu
quả của việc tổ chức thực hiện pháp luật về sau. Qua đó, những hành vi của
các chủ thể cần điều chỉnh sẽ đƣợc xác định với những định hƣớng cụ thể.
Mục đích của pháp luật về phân cấp quản lý ngân sách nhà nƣớc là đƣợc
ban hành để điều các quan hệ xã hội phát sinh trong quá trình thực hiện trách
nhiệm và quyền hạn của các cơ quan Nhà nƣớc có thẩm quyền trong lĩnh vực
ngân sách Nhà nƣớc cũng nhƣ các quan hệ xã hội phát sinh trong quá trình
phân giao nguồn thu và nhiệm vụ chi của ngân sách các cấp. Mong muốn của
các nhà lập pháp là các khuôn mẫu hành vi đó sẽ đƣợc các đối tƣợng tuân thủ.
Chính vì vậy, để tránh tình trạng thiết kế những quy phạm không phù hợp,
khó tổ chức thực hiện trên thực tế, khi thiết kế các quy phạm, các yếu tố tác
động đến hoạt động phân cấp rất cần đƣợc chú trọng. Pháp luật quy định
không rõ ràng, hoặc chồng chéo có thể là nguyên nhân của việc làm thế nào
cũng đƣợc hoặc không biết phải làm thế nào. Nhƣ vậy, có nhiều hoạt động
phân cấp phát sinh các vấn đề xã hội do chính các quy định của hệ thống pháp

35. 28
luật hiện hành gây ra. Vậy nên, xây dựng pháp luật rõ ràng và đầy đủ còn bao
hàm cả việc xây dựng các quy định pháp luật đƣợc thực hiện với chi phí hợp
lý nhất. Một vấn đề tồn tại có thể đƣợc giải quyết bởi nhiều giải pháp khác
nhau. Nhiệm vụ của nhà lập pháp là phải đánh giá để lựa chọn đƣợc giải pháp
với chi phí ít nhất cho xã hội. Để thực hiện đƣợc điều này, phƣơng pháp đánh
giá tác động của dự thảo văn bản rất có ý nghĩa. Việc thu thập số liệu, dự kiến
và so sánh các tác động về chi phí và lợi ích của từng giải pháp sẽ giúp cho
các nhà lập pháp tìm đƣợc giải pháp có chi phí hợp lý nhất
- Hiệu quả hoạt động của cơ quan tổ chức thực hiện phải được bảo đảm
Trong một quy phạm pháp luật hoàn chỉnh, ngoài việc quy định về các
yếu tố hành vi của chủ thể cần tác động (ai, làm gì, làm trong hoàn cảnh nào),
còn có một loạt các yếu tố khác có liên quan mà trong đó thƣờng bao gồm
một cơ quan chịu trách nhiệm bảo đảm thực thi. Vai trò của cơ quan tổ chức
thực hiện pháp luật, hay chính xác hơn là cơ quan chịu trách nhiệm bảo đảm
thực hiện văn bản, là rất quan trọng, đặc biệt là trong hoàn cảnh ý thức tuân
thủ pháp luật của các đối tƣợng có trách nhiệm thực hiện pháp luật chƣa cao.
Tuy nhiên, vấn đề đặt ra là làm sao để phát huy đƣợc vai trò của các cơ quan
chịu trách nhiệm đảm bảo thực thi pháp luật về phân cấp quản lý ngân sách
nhà nƣớc. Vấn đề cơ bản nhất cần lƣu ý chính là yếu tố hành vi của các công
chức, viên chức trực tiếp chịu trách nhiệm thực hiện nhiệm vụ trong những cơ
quan này.
Các quy định pháp luật thƣờng chỉ đề cập đến cơ quan chịu trách nhiệm
thực hiện hoạt động phân cấp ngân sách với tƣ cách là một tập thể hay nói
cách khác, các cơ quan đó đƣợc đề cập đến nhƣ một chủ thể có lý trí riêng lẻ.
Về cơ bản, vận hành của các cơ quan quản lý nhà nƣớc vẫn là do các thành
viên đơn lẻ có ý thức và tƣ duy độc lập thực hiện. Hành vi chung của các cơ
quan nhà nƣớc chỉ có thể đƣợc định hƣớng trong khuôn khổ các quy định
chung về hành vi đƣợc đặt ra đối với các thành viên đơn lẻ của tổ chức. Do
đó, việc xem xét các trở ngại trong việc tổ chức thực hiện pháp luật thƣờng

36. 29
tập trung vào hai vấn đề chính là: (1) Các cán bộ, công chức của cơ quan quản
lý nà nƣớc chịu trách nhiệm tổ chức thực hiện hoạt động phân cấp quản lý
ngân sách nhà nƣớc có tác động nhƣ thế nào đối với việc thực hiện pháp luật -
theo hƣớng cản trở hay ngăn cản? (2) Tại sao các cán bộ, công chức đó ứng
xử theo hƣớng có vấn đề? Và những yếu tố quan trọng hàng đầu đối với các
cán bộ, công chức chính là: Quy trình, Năng lực và Lợi ích. Việc xác định
một quy trình làm việc không rõ ràng đƣơng nhiên sẽ dẫn đến tình trạng việc
tổ chức thực hiện hoạt động phân cấp ngân sách kém hiệu quả. Các cán bộ,
công chức trong chuỗi quy trình ra quyết định của tổ chức nếu không rõ mình
phải làm gì, trong giai đoạn nào, phân cấp nguồn thu, nhiệm vụ chi nhƣ thế
nào cho hợp lý thì rõ ràng hiệu quả công việc sẽ không đảm bảo hoặc thậm
chí, quy trình công việc không thể vận hành.
Nội dung của hoạt động phân cấp quản lý NSNN luôn đòi hỏi những
ngƣời tổ chức thực hiện có năng lực tƣơng ứng. Chính vì vậy, năng lực của
các cán bộ, công chức chịu trách nhiệm thực thi cũng là một yếu tố hết sức
quan trọng. Nếu năng lực của các cán bộ, công chức có trách nhiệm không
đáp ứng theo đúng yêu cầu thì việc tổ chức thực hiện pháp luật rõ ràng bị ảnh
hƣởng.Vì thế, ngay từ trong quá trình soạn thảo văn bản quy phạm pháp luật
về phân cấp quản lý NSNN, các nhà lập pháp phải làm rõ các yêu cầu đối với
năng lực của đội ngũ công chức, viên chức có trách nhiệm thực hiện pháp luật
với các câu hỏi nhƣ: các công việc đòi hỏi mức độ chuyên môn nhƣ thế nào?
Các cán bộ, công chức hiện tại có chuyên môn đó hay không? Nếu chƣa thì
cần đƣợc hỗ trợ ở mức độ nào?
Một vấn đề khác liên quan rất lớn đến động lực tổ chức thực hiện công
việc của các cán bộ, công chức chính là lợi ích của các cán bộ, công chức
trong quá trình tổ chức thực hiện. Các vấn đề nhƣ: thực hiện tốt phân cấp
ngan sách thì các cán bộ, công chức có đƣợc đền bù xứng đáng hay không?
Các cán bộ, công chức có những động cơ riêng nào trong quá trình tổ chức
thực hiện pháp luật về phân cấp ngân sách hay không? Có bằng chứng cho

37. 30
thấy có sự xung đột về lợi ích nào không của cán bộ, công chức trong quá
trình tổ chức thực hiện pháp luật đem lại?... đều có thể ảnh hƣởng đến hiệu
quả của việc tổ chức thực hiện pháp luật.
- Có cơ chế giám sát việc tổ chức thực hiện pháp luật một cách chặt chẽ
Tổ chức giám sát và đánh giá việc tổ chức thực hiện pháp luật cũng là
một giải pháp lập pháp hoàn chỉnh. Giám sát và đánh giá chính là cơ chế hữu
hiệu để điều chỉnh và xử lý những sai sót có thể có trong hoạt động phân cấp
quản lý NSNN nhằm đảm bảo đạt đƣợc các mục tiêu đề ra.
Giám sát và đánh giá có rất nhiều ý nghĩa đối với việc nâng cao hiệu quả
của việc tổ chức thực hiện pháp luật về phân cấp quản lý ngân sách. Đó là
công cụ để kiểm soát việc thực hiện pháp luật và đặc biệt là để hạn chế sự lạm
quyền của các cán bộ, công chức trong quá trình tổ chức thực thi các văn bản
quy phạm pháp luật về phân cấp ngân sách. Giám sát và đánh giá cũng tạo ra
áp lực để các cá nhân, tổ chức có trách nhiệm tổ chức thực hiện pháp luật phải
thực hiện theo đúng bổn phận của mình, tránh trƣờng hợp trễ nải trong việc
thực hiện nhiệm vụ. Và giám sát, đánh giá cũng là công cụ để thu thập phản
hồi nhằm điều chỉnh bản thân các quy định của văn bản quy phạm pháp luật.
Cơ chế giám sát việc tổ chức thực hiện pháp luật gắn liền với việc cơ chế
kiểm soát lẫn nhau giữa các nhánh của quyền lực nhà nƣớc. Kiểm soát quyền
lực nhà nƣớc trong Nhà nƣớc pháp quyền đƣợc hiểu là một hệ thống những
cơ chế đƣợc thực hiện bởi Nhà nƣớc và xã hội nhằm giữ cho việc thực thi
quyền lực nhà nƣớc đúng mục đích, hiệu quả. Kiểm soát quyền lực nhà nƣớc
bao gồm kiểm soát phạm vi hoạt động của cơ quan nhà nƣớc; kiểm soát quá
trình thông qua và sửa đổi Hiến pháp; kiểm soát tổ chức và hoạt động của bộ
máy nhà nƣớc; kiểm soát những ngƣời thực thi quyền lực và có thể kiểm soát
từ bên ngoài và bên trong nhà nƣớc. Kiểm soát từ bên ngoài nhà nƣớc là kiểm
soát từ nhân dân và xã hội, kiểm soát từ bên trong là kiểm soát do chính Nhà
nƣớc thực hiện. Trong hệ thống đó, trách nhiệm tổ chức thực hiện pháp luật ở
tầm vĩ mô của các cơ quan nhà nƣớc sẽ đƣợc xác định rõ ràng. Và đây cũng

38. 31
chính là động lực chính trị cơ bản nhất để vận hành có hiệu quả hệ thống cơ
quan có trách nhiệm tổ chức thực hiện pháp luật về phân cấp quản lý ngân
sách nhà nƣớc.
- Đảm bảo sự độc lập của cơ quan tư pháp
Sự độc lập của cơ quan tƣ pháp là điều kiện cần thiết để các chủ thể
trong xã hội có thể tiếp cận đƣợc với công lý, đảm bảo sự nghiêm minh của
pháp luật. Các hành vi lạm quyền hoặc vi phạm các quyền trong quá trình
thực hiện phân cấp quản lý NSNN có thể bị khởi kiện và đƣợc xem xét theo
những thủ tục độc lập, rõ ràng và công minh sẽ là cơ sở cho việc làm tăng
niềm tin của ngƣời dân vào hệ thống pháp luật nói chung và việc thực hiện
pháp luật về phân cấp ngân sách nói riêng. Đây có thể nói là một trong những
yếu tố cơ bản nhất làm tăng ý thức tuân thủ pháp luật của các chủ thể trong xã
hội, là cơ sở cho việc thực hiện pháp luật về phân cấp ngân sách có hiệu quả.
- Đảm bảo tính công khai và minh bạch
Công khai, minh bạch vừa là yêu cầu vừa là điều kiện để tổ chức thực hiện
pháp luật có hiệu quả. Đảm bảo công khai, minh bạch trong việc tổ chức thực
hiện pháp luật về phân cấp quản lý NSNN trƣớc hết đƣợc thể hiện ở việc công
khai các quy định về mặt nội dung, quy trình tổ chức thực hiện làm cơ sở để
tăng cƣờng sự hiểu biết của ngƣời dân đối với việc tổ chức thực hiện pháp
luật về phân cấp ngân sách. Sự hiểu biết pháp luật của những chủ thể tham gia
vào quá trình thực hiện pháp luật là điều kiện cơ bản nhất để tổ chức thực
hiện pháp luật có hiệu quả. Thực tế cho thấy, đã có nhiều trƣờng hợp việc
thiếu thông tin, thiếu hiểu biết về các nội dung của quy phạm pháp luật và
cách thức tổ chức thực hiện pháp luật đã tạo ra những cản trở đối với quá
trình thực hiện pháp luật.
Đảm bảo công khai, minh bạch trong việc tổ chức thực hiện pháp luật
còn bao hàm nghĩa tạo cơ hội cho các chủ thể trong xã hội đƣợc tham gia
phản biện về nội dung của các quy định pháp luật cũng nhƣ cách thức tổ chức
thực hiện các quy định pháp luật đó. Tạo cơ hội để thu nhận các phản biện sẽ

39. 32
giúp cho những cơ quan chịu trách nhiệm tổ chức thực hiện pháp luật phát
hiện đƣợc những điểm bất cập trong quá trình thực hiện phân cấp quản lý
NSNN. Đó là những cơ sở quan trọng đề điều chỉnh, hoàn thiện và nâng cao
hiệu quả của việc tổ chức thực hiện pháp luật về phân cấp quản lý NSNN.
Tiểu kết chƣơng 1
Chƣơng 1 đã lý giải cơ sở lý luận của pháp luật về phân cấp quản lý
ngân sách nhà nƣớc thông qua việc phân tích các nội dung pháp luật về phân
cấp quản lý ngân sách nhà nƣớc, các yếu tố ảnh hƣởng và các điều kiện đảm
bảo thực hiện pháp luật về phân cấp quản lý ngân sách nhà nƣớc. Tác giả đã
làm rõ khái niệm pháp luật về phân cấp quản lý ngân sách là tổng hợp các quy
phạm pháp luật do cơ quan Nhà nƣớc có thẩm quyền ban hành hoặc thừa nhận
nhằm điều chỉnh các quan hệ xã hội phát sinh trong quá trình thực hiện trách
nhiệm và quyền hạn của các cơ quan Nhà nƣớc có thẩm quyền trong lĩnh vực
ngân sách Nhà nƣớc cũng nhƣ các quan hệ xã hội phát sinh trong quá trình
phân giao nguồn thu và nhiệm vụ chi của ngân sách các cấp. Pháp luật về
phân cấp quản lý nhà nƣớc ở đã đƣợc phân tích sâu về 2 nội dung chính, đó
là: Trách nhiệm, quyền hạn của các cơ quan nhà nƣớc ở địa phƣơng trong
việc quản lý ngân sách nhà nƣớc và phân cấp nguồn thu - nhiệm vụ chi. Phân
tích 2 nội dung trên làm cơ sở để đƣa ra các tiêu chí đánh giá sự hoàn thiện
pháp luật về phân cấp quản lý ngân sách nhà nƣớc. Qua đó, tác gải dựa trên
các cơ sở lý luận để phân tích, đánh giá thực trạng thực tiễn thi hành pháp luật
về phân cấp quản lý ngân sách nhà nƣớc tại huyện Nho Quan (trong chƣơng
2) và việc đề xuất các giải pháp hoàn thiện pháp luật về phân cấp quản lý
ngân sách nhà nƣớc tại địa phƣơng (trong chƣơng 3).

40. 33
Chƣơng 2
THỰC TRẠNG PHÁP LUẬT VỀ PHÂN CẤP QUẢN LÝ NGÂN SÁCH
NHÀ NƢỚC VÀ THỰC TIỄN THỰC HIỆN TẠI HUYỆN NHO QUAN,
TỈNH NINH BÌNH
2.1. Thực trạng pháp luật về phân cấp ngân sách nhà nƣớc
2.1.1. Các quy phạm pháp luật đối với cơ quan quản lý nhà nước về
hoạt động phân cấp quản lý ngân sách nhà nước
Năm 2002, nhằm tiếp tục hoàn thiện thể chế quản lý NSNN theo hƣớng
đổi mới, tại kỳ họp thứ 2 Quốc hội khoá XI đã thông qua Luật NSNN (sửa
đổi) và có hiệu lực thi hành từ năm ngân sách 2004. Luật NSNN năm 2002 đã
quy định nguyên tắc phân cấp: NSTW và ngân sách mỗi cấp chính quyền địa
phƣơng đƣợc phân cấp nguồn thu và nhiệm vụ chi cụ thể. NSTW giữ vai trò
chủ đạo, bảo đảm thực hiện các nhiệm vụ chiến lƣợc, quan trọng của quốc gia
và hỗ trợ những địa phƣơng chƣa cân đối đƣợc thu, chi ngân sách. Ngân sách
địa phƣơng (NSĐP) đƣợc phân cấp nguồn thu bảo đảm chủ động trong thực
hiện những nhiệm vụ đƣợc giao; tăng cƣờng nguồn lực cho ngân sách xã. Việc
điều tiết nguồn thu sẽ đƣợc đảm bảo trong thời kỳ ổn định (từ 3 đến 5 năm).
Luật NSNN cũng đã quy định cụ thể vai trò, quyền hạn của Quốc hội và
Hội đồng nhân dân, Ủy ban nhân dân các cấp trong việc lập, quyết định dự
toán, phân bổ, phê chuẩn quyết toán NSNN và đồng thời cũng bảo đảm sự chỉ
đạo điều hành thống nhất NSNN trong phạm vi cả nƣớc của Chính phủ. Quy
định thẩm quyền của cơ quan quản lý nhà nƣớc về phân cấp quản lý ngân
sách nhƣ sau:
* Nhiệm vụ, quyền hạn của Hội đồng nhân dân các cấp:
+ Căn cứ vào nhiệm vụ thu, chi ngân sách đƣợc cấp trên giao và tình hình
thực tế tại địa phƣơng, quyết định:
- Dự toán thu ngân sách nhà nƣớc trên địa bàn, bao gồm thu nội địa, thu từ
hoạt động xuất khẩu và nhập khẩu, thu viện trợ không hoàn lại.

41. 34
- Dự toán thu ngân sách địa phƣơng, bao gồm các khoản thu ngân sách địa
phƣơng hƣởng 100%, phần ngân sách địa phƣơng đƣợc hƣởng từ các khoản
thu phân chia theo tỷ lệ phần trăm (%), thu bổ sung từ ngân sách cấp trên.
- Dự toán chi ngân sách địa phƣơng, bao gồm chi ngân sách cấp mình và
chi ngân sách địa phƣơng cấp dƣới, chi tiết theo các lĩnh vực chi đầu tƣ phát
triển, chi thƣờng xuyên, chi trả nợ, chi bổ sung quỹ dự trữ tài chính, dự phòng
ngân sách. Trong chi đầu tƣ phát triển và chi thƣờng xuyên có mức chi cụ thể
cho các lĩnh vực giáo dục và đào tạo, khoa học và công nghệ.
+ Quyết định phân bổ dự toán ngân sách cấp mình: Tổng số và mức chi
từng lĩnh vực; Dự toán chi ngân sách của từng cơ quan, đơn vị thuộc cấp
mình theo từng lĩnh vực; Mức bổ sung cho ngân sách từng địa phƣơng cấp
dƣới, gồm bổ sung cân đối, bổ sung có mục tiêu.
+ Phê chuẩn quyết toán ngân sách địa phƣơng;
+ Quyết định các chủ trƣơng, biện pháp để triển khai thực hiện ngân sách
địa phƣơng;
+ Quyết định điều chỉnh dự toán ngân sách địa phƣơng trong trƣờng hợp
cần thiết;
+ Giám sát việc thực hiện ngân sách đã đƣợc Hội đồng nhân dân quyết định;
+ Bãi bỏ những văn bản quy phạm pháp luật về tài chính - ngân sách của
Uỷ ban nhân dân cùng cấp và Hội đồng nhân dân cấp dƣới trực tiếp trái với
Hiến pháp, luật, nghị quyết của Quốc hội, pháp lệnh, nghị quyết của Uỷ ban
Thƣờng vụ Quốc hội và các văn bản của các cơ quan nhà nƣớc cấp trên;
+ Đối với Hội đồng nhân dân cấp tỉnh, ngoài nhiệm vụ, quyền hạn quy
định tại các khoản 1, 2, 3. 4, 5, 6. và Điều 25 Luật NSNN 2002, còn có nhiệm
vụ, quyền hạn:
- Quyết định việc phân cấp nguồn thu, nhiệm vụ chi cho từng cấp ngân
sách ở địa phƣơng theo quy định tại điểm c khoản 2 Điều 4 của Luật này;
- Quyết định tỷ lệ phần trăm (%) phân chia giữa ngân sách các cấp chính
quyền địa phƣơng đôi với phần ngân sách địa phƣơng đƣợc hƣởng từ các

42. 35
khoản thu quy định tại khoản 2 Điều 80 của Luật NSNN 2002 và các khoản
thu phân chia giữa các cấp ngân sách ở địa phƣơng;
- Quyết định thu phí, lệ phí và các khoản đóng góp của nhân dân theo quy
định của pháp luật;
- Quyết định cụ thể một số định mức phân bổ ngân sách, chế độ, tiêu
chuẩn, định mức chi theo quy định của Chính phủ;
- Quyết định mức huy động vốn theo quy định tại khoản 3 Điều 8 của
Luật NSNN 2002.
* Nhiệm vụ, quyền hạn của Uỷ ban nhân dân các cấp:
+ Lập dự toán ngân sách địa phƣơng, phƣơng án phân bổ ngân sách cấp
mình theo các chỉ tiêu quy định tại khoản 1 và khoản 2 Điều 25 của Luật này;
dự toán điều chỉnh ngân sách địa phƣơng trong trƣờng hợp cần thiết, trình Hội
đồng nhân dân cùng cấp quyết định và báo cáo cơ quan hành chính nhà nƣớc,
cơ quan tài chính cấp trên trực tiếp.
+ Lập quyết toán ngân sách địa phƣơng trình Hội đồng nhân dân cùng cấp
phê chuẩn và báo cáo cơ quan hành chính nhà nƣớc, cơ quan tài chính cấp
trên trực tiếp.
+ Kiểm tra nghị quyết của Hội đồng nhân dân cấp dƣới về tài chính - ngân
sách.
+ Căn cứ vào nghị quyết của Hội đồng nhân dân cùng cấp, quyết định
giao nhiệm vụ thu, chi ngân sách cho từng cơ quan, đơn vị trực thuộc; nhiệm
vụ thu, chi, mức bổ sung cho ngân sách cấp dƣới và tỷ lệ phần trăm (%) phân
chia giữa các cấp ngân sách ở địa phƣơng đối với các khoản thu phân chia;
quy định nguyên tắc bố trí và chỉ đạo thực hiện dự toán ngân sách đối với một
số lĩnh vực chi đƣợc Hội đồng nhân dân quyết định theo quy định tại điểm c
khoản 1 Điều 25 của Luật NSNN 2002.
+ Tổ chức thực hiện và kiểm tra việc thực hiện ngân sách đia phƣơng;
+ Phối hợp với các cơ quan nhà nƣớc cấp trên trong việc quản lý ngân
sách nhà nƣớc trên địa bàn.

43. 36
+ Báo cáo về ngân sách nhà nƣớc theo quy định của pháp luật.
+ Đối với Uỷ ban nhân dân cấp tỉnh, ngoài các nhiệm vụ, quyền hạn quy
định tại các khoản 1, 2, 3, 4, 5, 6 và 7 Điều 26 Luật NSNN 2002, còn có
nhiệm vụ lập và trình Hội đồng nhân dân cùng cấp quyết định các vấn đề
đƣợc quy định tại khoản 8 Điều 25 của Luật NSNN 2002.
+ Chỉ đạo cơ quan tài chính địa phƣơng chủ trì phối hợp với các cơ quan
liên quan giúp Uỷ ban nhân dân thực hiện nhiệm vụ theo quy định tại các
khoản 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7 và 8 Điều 26 Luật NSNN 2002.
2.1.2. Các quy phạm pháp luật đối với hoạt động phân cấp quản lý ngân
sách nhà nước
* Nguồn thu của ngân sách địa phương
Nguồn thu của ngân sách địa phƣơng đƣợc quy định cụ thể nhƣ sau:
+ Các khoản thu ngân sách địa phƣơng hƣởng 100%: Thuế nhà, đất; Thuế
tài nguyên; không kể thuế tài nguyên thu từ hoạt động dầu, khí; Thuế môn
bài; Thuế chuyển quyền sử dụng đất; Thuế sử dụng đất nông nghiệp; Tiền sử
dụng đất; Tiền cho thuê đất, thuê mặt nƣớc không kể tiền thuê mặt nƣớc thu
từ hoạt động dầu khí; Tiền đền bù thiệt hại đất; Tiền cho thuê và bán nhà ở
thuộc sở hữu nhà nƣớc; Lệ phí trƣớc bạ; Thu từ hoạt động xổ số kiến thiết;
Thu nhập từ vốn góp của ngân sách địa phƣơng, tiền thu hồi vốn của ngân
sách địa phƣơng tại các cơ sở kinh tế, thu từ Quỹ dự trữ tài chính của cấp tỉnh
theo quy định tại Điều 58 của Nghị định 60/2003/NĐCP ngày 6/6/2003; Viện
trợ không hoàn lại của các tổ chức, cá nhân ở nƣớc ngoài trực tiếp cho địa
phƣơng theo quy định của pháp luật; Phần nộp ngân sách theo quy định của
pháp luật từ các khoản phí, lệ phí do các cơ quan, đơn vị thuộc địa phƣơng tổ
chức thu, không kể phí xăng, dầu và lệ phí trƣớc bạ; Thu từ quỹ đất công ích
và thu hoa lợi công sản khác; Phần nộp ngân sách theo quy định của pháp luật
từ các khoản thu sự nghiệp của các đơn vị do địa phƣơng quản lý; Huy động
từ các tổ chức, cá nhân theo quy định của pháp luật; Đóng góp tự nguyện của
các tổ chức, cá nhân ở trong và ngoài nƣớc; Thu từ huy động đầu tƣ xây dựng