Nhận viết luận văn đại học, thạc sĩ trọn gói, chất lượng, LH ZALO=>0909232620 Tham khảo dịch vụ, bảng giá tại: https://vietbaitotnghiep.com/dich-vu-viet-thue-luan-van Download luận văn thạc sĩ ngành quản lí công với đề tài: Hiệu quả thanh tra hành chính – từ thực tiễn huyện Minh Hóa, tỉnh Quảng Bình, cho các bạn làm luận văn tham khảo

1. BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ NỘI VỤ
………/……… .…../……
HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA
ĐINH THỊ NHƢ THỦY
HIỆU QUẢ THANH TRA HÀNH CHÍNH -
TỪ THỰC TIỄN HUYỆN MINH HÓA,
TỈNH QUẢNG BÌNH
LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ CÔNG
THỪA THIÊN HUẾ - NĂM 2017

2. BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ NỘI VỤ
………/……… .…../……
HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA
ĐINH THỊ NHƢ THỦY
HIỆU QUẢ THANH TRA HÀNH CHÍNH -
TỪ THỰC TIỄN HUYỆN MINH HÓA,
TỈNH QUẢNG BÌNH
Chuyên ngành: Quản lý công
Mã số: 60 34 04 03
LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ CÔNG
NGƢỜI HƢỚNG DẪN KHOA HỌC:
TS. TRẦN ĐỨC LƢỢNG
THỪA THIÊN HUẾ - NĂM 2017

3. LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu độc lập của riêng tôi.
Nội dung và các số liệu trong công trình là hoàn toàn trung thực.
Kết quả của công trình này không trùng lắp với các công trình có liên
quan đã được công bố.
Thừa Thiên Huế, ngày tháng năm 2017
Học viên
Đinh Thị Nhƣ Thủy

4. Lời Câm Ơn
Với lòng kính trọng và sự tri ån såu sắc, trước tiên tôi xin gửi lời câm ơn chån
thành đến quý Thæy, Cô Học viện Hành chính Quốc gia đã trang bị cho tôi nhiều
kiến thức quý báu trong suốt thời gian qua.
Đặc biệt, tôi xin chån thành câm ơn Giâng viên TS Træn Đức Lượng -
người Thæy kính mến đã hết lòng giúp đỡ, hướng dẫn tận tình, thæy luôn động viên và
täo mọi điều kiện thuận lợi để giúp tôi hoàn thành luận văn này.
Tôi cũng xin câm ơn các bän bè, đồng nghiệp đã luôn quan tåm giúp đỡ, cung
cçp rçt nhiều số liệu, chia sẻ nhiều kinh nghiệm thực tế để giúp tôi có thể hoàn thành nghiên
cứu này.
Trån trọng!
Thừa Thiên Huế, tháng năm 2017
Học viên
Đinh Thị Như Thủy

5. MỤC LỤC
Trang phụ bìa
Lời cam đoan
Lời cảm ơn
Mục lục
Danh mục các bảng
MỞ ĐẦU .......................................................................................................... 1
Chương 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ PHÁP LUẬT VỀ HOẠT ĐỘNG
THANH TRA HÀNH CHÍNH..................................................................... 10
1.1. Khái quát lý luận về công tác thanh tra hành chính ...................................10
1.1.1. Khái niệm thanh tra...................................................................... 10
1.1.2. Mục đích, ý nghĩa hoạt động thanh tra hành chính..................... 16
1.1.3. Quan điểm của Chủ nghĩa Mác-Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh và
của Đảng, Nhà nước ta về công tác thanh tra ....................................... 18
1.1.4. Các nguyên tắc trong hoạt động thanh tra hành chính ............... 25
1.1.5. Phân biệt hoạt động thanh tra hành chính với các hoạt động kiểm
tra, điều tra và giám sát.......................................................................... 28
1.1.6. Những đặc điểm cơ bản của thanh tra hành chính...................... 33
1.2. Pháp luật về thanh tra, vị trí, vai trò của công tác thanh tra hành chính......37
1.2.1. Pháp luật về thanh tra .................................................................. 37
1.2.2. Vị trí, vai trò của công tác thanh tra hành chính......................... 38
1.3. Các nhân tố ảnh hưởng đến thanh tra hành chính......................................43
Kết luận Chương 1......................................................................................... 52
Chương 2: THỰC TRẠNG HIỆU QUẢ HOẠT ĐỘNG THANH TRA
HÀNH CHÍNH TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN MINH HÓA, TỈNH QUẢNG
BÌNH GIAI ĐOẠN 2011 - 2016..................................................................... 53
2.1. Khái quát chung về huyện Minh Hóa, tỉnh Quảng Bình ...........................53

6. 2.2. Kết quả hoạt động thanh tra hành chính trên địa bàn huyện Minh Hóa từ
khi thực hiện Luật Thanh tra năm 2010 đến năm 2016. ...................................54
2.2.1. Công tác quản lý nhà nước về hoạt động thanh tra hành chính . 54
2.2.2. Kết quả hoạt động thanh tra hành chính từ năm 2011 - 2016..... 61
2.3. Khái quát tình hình chấp hành pháp luật trên các lĩnh vực kinh tế - xã hội
của các tổ chức, cá nhân trên địa bàn huyện Minh Hóa thông qua hoạt động
thanh tra hành chính, thời gian từ năm 2011 - 2016..........................................67
2.3.1. Ưu điểm......................................................................................... 67
2.3.2. Khuyết điểm, hạn chế.................................................................... 70
2.4. Khuyết điểm, hạn chế và nguyên nhân của thanh tra hành chính .............77
2.4.1. Những khuyết điểm, hạn chế......................................................... 77
2.4.2. Nguyên nhân của khuyết điểm, hạn chế ....................................... 83
2.5. Những vấn đề đặt ra đối với hoạt động thanh tra hành chính trên địa bàn
huyện trong tình hình mới...................................................................................87
2.6. Một số kinh nghiệm góp phần nâng cao hiệu quả thanh tra hành chính ..89
Từ thực tiễn công tác thanh tra hành chính trên địa bàn huyện Minh Hóa 06
năm qua có thể rút ra một số kinh nghiệm sau: .................................................89
Kết luận Chương 2......................................................................................... 93
Chương 3: ĐỊNH HƢỚNG VÀ CÁC GIẢI PHÁP NÂNG CAO HIỆU
QUẢ CÔNG TÁC THANH TRA HÀNH CHÍNH TRÊN ĐỊA BÀN
HUYỆN MINH HÓA, TỈNH QUẢNG BÌNH TRONG GIAI ĐOẠN
HIỆN NAY..................................................................................................... 94
3.1. Một số định hướng chung về công tác thanh tra hành chính ở huyện Minh
Hóa trong giai đoạn tới........................................................................................94
3.2. Một số giải pháp nâng cao hiệu quả thanh tra hành chính cấp huyện.......96
3.2.1. Tăng cường lãnh đạo, chỉ đạo đối với thanh tra hành chính ...... 96

7. 3.2.2. Nâng cao năng lực chỉ đạo, điều hành của Trưởng đoàn thanh tra
hành chính............................................................................................. 104
3.2.3. Nâng cao hiệu quả các cuộc thanh tra hành chính.................... 108
3.2.4. Nâng cao hiệu quả xử lý sau thanh tra hành chính ................... 112
3.2.5. Tăng cường công tác cải cách hành chính, đẩy mạnh ứng dụng
công nghệ thông tin trong công tác thanh tra hành chính................... 115
3.2.6. Tăng cường sự phối hợp giữa các cơ quan Thanh tra, Điều tra,
Kiểm toán và Kiểm tra Đảng các cấp................................................... 118
Kết luận chương 3........................................................................................ 121
KẾT LUẬN.................................................................................................. 122
TÀI LIỆU THAM KHẢO .......................................................................... 124
PHỤ LỤC..................................................................................................... 128

8. DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT
XHCN Xã hội chủ nghĩa
TTCP Thanh tra chính phủ
HĐND Hội đồng nhân dân
UBND Ủy ban nhân dân
CBCC Cán bộ công chức
NSNN Ngân sách nhà nước
KT - XH Kinh tế - Xã hội
UBKT Ủy ban kiểm tra

9. DANH MỤC CÁC BẢNG
Bảng 2.1. Bảng so sánh số lượng, chất lượng cán bộ công chức, viên chức,
người lao động của cơ quan Thanh tra huyện Minh Hóa năm 2011 và 201659
Bảng 2.2. Kết quả kiến nghị thu hồi và kết quả thu hồi.................................62

10. 1
MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài
Từ thời phong kiến, khi khái niệm thanh tra chưa được sử dụng, nhưng
các triều đại Lý, Trần, Lê đã có cơ quan gọi là “Ngự sử đài” với chức năng gần
giống như cơ quan Thanh tra nhà nước hiện nay và có chức “Quan ngự sử”
đứng đầu Ngự sử đài. Ngự sử đài có nhiệm vụ giúp vua trong việc theo dõi,
xem xét các công việc hệ trọng trong triều đình. Quan Ngự sử đời nhà Trần có
quyền tiền trảm, hậu tấu và là chức quan duy nhất có quyền can gián vua. Thời
Lê có hàm “Gián nghị đại phu” phong tặng cho bất cứ bề tôi nào dám nói
thẳng, nói đúng sự thật, Gián nghị đại phu có quyền đề xuất ý kiến về những
việc nhà vua nên làm và can gián nhà vua những việc không nên làm.
Xuất phát từ nhận thức thanh tra với tư cách là một chức năng thiết yếu
của quản lý nhà nước, gắn liền với quản lý nhà nước, chính vì vậy, ngay sau
khi thành lập nước Việt Nam dân chủ cộng hoà, Chủ tịch Hồ Chí Minh có sự
quan tâm đặc biệt đến công tác thanh tra và đã ký Sắc lệnh số 64/SL ngày
23/11/1945 thành lập Ban Thanh tra đặc biệt, Điều 1 ghi: “Chính phủ sẽ lập
ngay một Ban Thanh tra đặc biệt, có uỷ nhiệm là đi giám sát tất cả các công
việc và nhân viên của các Uỷ ban nhân dân và các cơ quan của Chính phủ”.
Từ đó đến nay, công tác thanh tra luôn gắn liền với hoạt động quản lý và là
một nhiệm vụ quan trọng của cơ quan quản lý hành chính nhà nước. Trải qua
hơn 70 năm, với nhiều tên gọi khác nhau, chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn
của cơ quan thanh tra qua từng giai đoạn phát triển đất nước cũng khác nhau
theo yêu cầu của hoạt động quản lý, nhưng hoạt động thanh tra nói chung,
hoạt động thanh tra hành chính nói riêng luôn có vị trí, vai trò quan trọng
trong hoạt động của bộ máy nhà nước.

11. 2
Pháp lệnh Thanh tra năm 1990 xác định hoạt động thanh tra của các tổ
chức Thanh tra là một chức năng thiết yếu của cơ quan quản lý nhà nước, có
nhiệm vụ thanh tra việc thực hiện chính sách pháp luật, nhiệm vụ, kế hoạch
nhà nước của các cơ quan, tổ chức và cá nhân. Khái niệm thanh tra được định
nghĩa trong Luật Thanh tra năm 2004 dưới khái niệm thanh tra nhà nước.
Luật Thanh tra năm 2010 thay thế Luật Thanh tra năm 2004 cũng đưa ra định
nghĩa tương tự. Theo đó “Thanh tra nhà nước là hoạt động xem xét, đánh
giá, xử lý của cơ quan quản lý nhà nước đối với việc thực hiện chính sách,
pháp luật, nhiệm vụ của cơ quan, tổ chức, cá nhân chịu sự quản lý theo thẩm
quyền, trình tự, thủ tục được quy định trong Luật này và các quy định khác
của pháp luật”.
Hiện nay, chúng ta đang tiến hành xây dựng và hoàn thiện Nhà nước
pháp quyền xã hội chủ nghĩa, cải cách tổng thể nền hành chính nhà nước
nhằm xây dựng một nền hành chính phục vụ. Việc phân tích các nhân tố ảnh
hưởng đến hiệu quả hoạt động thanh tra là yêu cầu bức thiết, cần được quan
tâm nghiên cứu, đánh giá, tổng kết, coi đó là một trong những công việc quan
trọng, có tính quyết định đến kết quả của công tác cải cách hành chính ngành
Thanh tra trong giai đoạn hiện nay.
Trong thời gian qua, công tác thanh tra hành chính trên địa bàn huyện
Minh Hóa được các cấp ủy Đảng, chính quyền các cấp, các ngành quan tâm
lãnh đạo, chỉ đạo. Hoạt động thanh tra có nhiều đổi mới và đạt được những
kết quả quan trọng, góp phần nâng cao hiệu lực, hiệu quả công tác quản lý
của Thủ trưởng các cấp, các phòng, ban; tăng cường pháp chế; phòng ngừa,
phát hiện và xử lý hành vi vi phạm pháp luật; giúp cơ quan, tổ chức, cá nhân
thực hiện đúng quy định của pháp luật; bảo vệ lợi ích của Nhà nước, quyền
và lợi ích hợp pháp của cơ quan, tổ chức, cá nhân. Tuy nhiên, bên cạnh

12. 3
những kết quả đạt được, công tác thanh tra của huyện Minh Hóa trong thời
gian qua vẫn còn nhiều hạn chế, bất cập; hiệu quả công tác thanh tra chưa
cao, đặc biệt là việc xử lý sau thanh tra chưa triệt để. Có nhiều nguyên nhân
khách quan lẫn nguyên nhân chủ quan dẫn đến những bất cập, hạn chế nêu
trên, trong đó đáng chú ý là cơ chế, chính sách, pháp luật còn thiếu đồng bộ,
chồng chéo chưa theo kịp thực tiễn; việc chấp hành pháp luật của tổ chức, cá
nhân còn hạn chế, chưa nghiêm. Các tổ chức thanh tra, Đoàn thanh tra chưa
phát huy hết chức năng, nhiệm vụ được giao, việc góp phần bổ sung, hoàn
thiện cơ chế, chính sách qua thanh tra chưa thể hiện rõ nét. Việc đúc rút kinh
nghiệm, đề xuất cơ chế, giải pháp cũng như tăng cường nhận thức và tổ chức
thực hiện nhiệm vụ thanh tra còn nhiều hạn chế. Đội ngũ cán bộ thanh tra
đang còn thiếu về số lượng và yếu về chất lượng, biên chế chưa ổn định. Điều
kiện, phương tiện vật chất phục vụ cho hoạt động thanh tra còn thiếu, chưa
đảm bảo... Do đó, với chuyên ngành Quản lý hành chính công, Mã số: 60 34
04 03, việc nghiên cứu đề tài: “ Hiệu quả thanh tra hành chính – từ thực tiễn
huyện Minh Hóa, tỉnh Quảng Bình” là rất cần thiết, vừa có ý nghĩa lý luận,
vừa có ý nghĩa thực tiễn trong việc nâng cao hiệu quả công tác thanh tra hành
chính ở huyện Minh Hóa, tỉnh Quảng Bình.
2. Tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài luận văn
Đã có nhiều chuyên đề, bài tham luận, bài báo nghiên cứu tổng kết về
công tác thanh tra mà đặc biệt trong lĩnh vực thanh tra hành chính đăng trên
Tạp chí Thanh tra, Báo thanh tra. Cũng có nhiều đề tài khoa học cấp Nhà
nước, cấp Bộ đề cập đến các khía cạnh của công tác thanh tra như: Việc công
khai kết luận thanh tra; công tác khảo sát nắm tình hình để quyết định thanh
tra; những biện pháp bảo đảm hiệu lực thực hiện kết luận thanh tra; các

13. 4
nguyên tắc trong hoạt động thanh tra… của các tác giả là Thanh tra viên
chính, Thanh tra viên cao cấp ở Thanh tra Chính phủ, Viện Khoa học Thanh tra.
Ví dụ như:
- Đề tài cấp nhà nước: “Hoàn thiện cơ chế thanh tra, kiểm tra, giám sát
nhằm nâng cao hiệu lực quản lý nhà nước”. Chủ nhiệm: Trần Đức
Lượng/2002.
- Đề tài khoa học cấp Bộ nhà nước “Nghiên cứu cơ sở khoa học hoàn
thiện chế độ công vụ ở Việt Nam”. Chủ nhiệm: PGS.TS Nguyễn Trọng
Điều/2006.
- Đề tài khoa học cấp Bộ nhà nước “Cơ sở khoa học quy định hoạt động
giám sát hành chính cho cơ quan Thanh tra Chính phủ”
- Đề tài “Trách nhiệm kỷ luật và trách nhiệm bồi thường vật chất của
cán bộ, công chức ở nước ta hiện nay”, Học viện Hành chính Quốc gia. Chủ
nhiệm TS. Phạm Hồng Thái/2001.
- Đề tài trọng điểm cấp bộ: “Đổi mới hệ thống tổ chức và hoạt động
của Ngành Thanh tra trong cơ chế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa –
Luận cứ khoa học và hoàn thiện pháp luật về thanh tra”. Chủ nhiệm: Trần
Văn Truyền, Tổng Thanh tra Chính phủ/2009.
- Đề tài cấp bộ: “Trách nhiệm pháp lý của chủ tịch UBND các cấp
trong công tác thanh tra, giải quyết khiếu nại, tố cáo và phòng, chống tham
nhũng”. Chủ nhiệm: Nguyễn Tuấn Khanh/2010.
- Đề tài cấp bộ: “Đổi mới tổ chức và hoạt động của hệ thống Thanh tra
nhà nước theo hướng cải cách nền hành chính nhà nước”, Trần Đức
Lượng/1996.

14. 5
- Đề tài cấp bộ: “Cơ sở khoa học xác định mô hình và cơ cấu tổ chức
hệ thống Thanh tra nhà nước đáp ứng yêu cầu cải cách hành chính nhà nước”.
Chủ nhiệm: Trần Ngọc Liêm/1999.
- Đề tài cấp bộ: Thanh tra, kiểm tra trách nhiệm của cơ quan hành
chính nhà nước về giải quyết khiếu nại, tố cáo và phòng, chống tham nhũng”.
Chủ nhiệm: Phạm Văn Khanh/2004.
- Đề tài cấp bộ: “Thanh tra trách nhiệm thực hiện Luật Phòng chống
tham nhũng và các văn bản hướng dẫn thi hành”. Chủ nhiệm: Ngô Mạnh
Hùng/2009.
- Chuyên đề “Chế độ công vụ và quản lý cán bộ, công chức” thuộc tập
Tài liệu bồi dưỡng thi nâng ngạch lên chuyên viên chính khối Đảng, Đoàn
thể năm 2014.
- Đề tài cấp cơ sở: Một số vấn đề về kiểm tra tính chính xác, hợp pháp
của kết luận thanh tra, quyết định xử lý sau thanh tra”. Chủ nhiệm: ThS. Lê
Đức Trung/2014.
- Đề tài cấp bộ: “Cơ sở khoa học quy định hoạt động giám sát hành
chính cho cơ quan Thanh tra Chính phủ”. Chủ nhiệm: ThS. Trần Văn
Long/2015.
- Một số chuyên đề nghiên cứu về thanh tra công vụ đã được tổng hợp,
đăng tải trên trang điện tử hệ thống cơ sở dữ liệu khoa học hành chính – luật,
học viện Hành chính quốc gia. Ví dụ như “Vấn đề về thanh tra công vụ” của
Vũ Thanh Hương; chuyên đề “Thanh tra công vụ nâng cao hiệu lực, hiệu quả
quản lý nhà nước”…
Trong số các công trình nghiên cứu trên đây, một số đề tài đã làm rõ
những vấn đề cơ bản về thanh tra hành chính. Ví dụ, đề tài khoa học cấp Bộ
Nhà nước “Cơ sở khoa học quy định hoạt động giám sát hành chính cho cơ

15. 6
quan Thanh tra Chính phủ”, mục tiêu nghiên cứu đề tài là nhằm đề xuất
phương hướng, giải pháp, kiến nghị cụ thể hoàn thiện pháp luật và thực hiện
chức năng giám sát hành chính cho cơ quan Thanh tra Chính phủ. Việc
nghiên cứu đề tài đặt ra trong bối cảnh Hiến pháp năm 2013 đặt ra nhiệm vụ
cho ngành Thanh tra cần thực hiện có hiệu quả hơn các chức năng, nhiệm vụ
của mình, góp phần kiểm soát quyền lực nhà nước, bảo vệ quyền con người,
quyền công dân. Việc xây dựng Chiến lược phát triển ngành Thanh tra đến
năm 2020, tầm nhìn đến năm 2030 cũng đang đặt ra nhiệm vụ cần nghiên
cứu, đánh giá toàn diện vị trí, vai trò, chức năng của các cơ quan thanh tra
nhà nước và nghiên cứu, đổi mới phương thức hoạt động của các cơ quan
thanh tra, trong đó có định hướng cơ quan thanh tra theo cấp hành chính
chuyển sang thực hiện chức năng giám sát, đánh giá hành chính.
Các đề tài, chuyên đề, bài viết nghiên cứu trên đây mới chỉ đề cập bước
đầu đến vấn đề thanh tra hành chính. Một số đề tài, bài viết khác đề cập đến
vấn đề thanh tra, kiểm tra, giám sát hoạt động của các cơ quan nhà nước nói
chung. Nhìn chung, chưa có công trình nào nghiên cứu riêng về hiệu quả
thanh tra hành chính ở một huyện nhỏ lẻ như huyện Minh Hóa, tỉnh Quảng
Bình để từ đó đưa ra các giải pháp nâng cao hiệu quả thanh tra hành chính.
Ở huyện Minh Hóa, tỉnh Quảng Bình, trên báo Quảng Bình, bản tin tư
pháp Quảng Bình, Đài phát thanh truyền hình Quảng Bình có đăng một số
chuyên đề về công tác thanh tra, công tác tiếp dân và giải quyết khiếu nại, tố
cáo của công dân, phòng, chống tham nhũng, thực hành tiết kiệm...
Có thể nói các tài liệu viết về công tác thanh tra tương đối đa dạng,
phong phú, nhưng chưa có công trình nào đề cập toàn diện, sâu sắc đến công
tác thanh tra hành chính ở huyện Minh Hóa, tỉnh Quảng Bình.

16. 7
3. Mục tiêu và nhiệm vụ của luận văn:
3.1. Mục tiêu:
Mục tiêu nghiên cứu của đề tài nhằm góp phần làm rõ những vấn đề cơ
bản nhất về lý luận và thực tiễn hoạt động thanh tra hành chính trên địa bàn
huyện Minh Hóa, tỉnh Quảng Bình giai đoạn từ năm 2011 đến 2016, từ đó
đưa ra các giải pháp để nâng cao hiệu quả hoạt động thanh tra hành chính
trên địa bàn huyện Minh Hóa trong thời gian tới.
3.2. Nhiệm vụ:
Đề tài có nhiệm vụ sau:
- Đưa ra được khái niệm, quan điểm, mục đích, nguyên tắc hoạt động
thanh tra hành chính; vị trí, vai trò của hoạt động thanh tra hành chính, các
nhân tố ảnh hưởng đến hoạt động thanh tra hành chính.
- Đánh giá được thực trạng hoạt động thanh tra hành chính trên địa bàn
huyện Minh Hóa trong thời gian qua, những kết quả đạt được, những tồn tại,
hạn chế, nguyên nhân của những tồn tại, hạn chế đó.
- Đề xuất các giải pháp để nâng cao hiệu quả thanh tra hành chính trên
địa bàn huyện Minh Hóa, tỉnh Quảng Bình.
4. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu của luận văn:
4.1. Đối tượng nghiên cứu:
Các đoàn thanh tra của Thanh tra huyện Minh Hóa, các đoàn thanh tra
liên ngành của Ủy ban nhân dân huyện Minh Hóa
- Công tác thanh tra hành chính.
4.2. Phạm vi nghiên cứu
- Không gian nghiên cứu: Đề tài có phạm vi nghiên cứu rộng, liên quan
đến nhiều lĩnh vực, nhiều ngành, như: xây dựng cơ bản, đầu tư, thương mại, tài
chính, văn hóa, xã hội..; trách nhiệm của Thủ trưởng, giải quyết khiếu nại, tố

17. 8
cáo và phòng, chống tham nhũng. Vì vậy, Đề tài đi sâu nghiên cứu tổng kết
thực tiễn các yếu tố tác động đến công tác thanh tra hành chính trên địa bàn
huyện như: Về thể chế, tổ chức bộ máy, kết quả thanh tra của Thanh tra huyện
Minh Hóa, Đoàn thanh tra liên ngành - Ủy ban nhân dân huyện Minh Hóa.
- Thời kỳ nghiên cứu: Đề tài tập trung nghiên cứu từ khi thực hiện Luật
Thanh tra năm 2010 cho đến nay.
5. Phƣơng pháp nghiên cứu
Phương pháp luận nghiên cứu đề tài là phép duy vật biện chứng và duy
vật lịch sử.
Việc nghiên cứu những nội dung cụ thể của đề tài được sử dụng các
phương pháp nghiên cứu khoa học xã hội nói chung như phân tích, tổng hợp,
thống kê, so sánh, phương pháp hệ thống, phương pháp lịch sử cụ thể…
6. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của luận văn:
Việc hoàn thành đề tài nhằm khắc phục những tồn tại, hạn chế nhằm
nâng cao hiệu quả công tác thanh tra hành chính trên địa bàn huyện Minh
Hóa, tỉnh Quảng Bình; góp phần nâng cao hiệu lực, hiệu quả công tác
quản lý nhà nước trên các lĩnh vực; góp phần nâng cao ý thức chấp hành
chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước của
các đối tượng thanh tra; hạn chế tiêu cực, phòng, chống tham nhũng, lãng
phí. Đồng thời, đề tài góp phần nâng cao nhận thức, năng lực, trình độ cho
thanh tra viên, cán bộ làm công tác thanh tra và là cẩm nang cho các tổ
chức thanh tra trong và ngoài huyện áp dụng trong khi thực hiện nhiệm vụ
thanh tra hành chính.

18. 9
7. Kết cấu của luận văn:
Ngoài phần mở đầu, kết luận và tài liệu tham khảo, luận văn gồm các
chương sau:
Chương 1: Cơ sở lý luận và pháp luật về công tác thanh tra hành
chính.
Chương 2: Thực trạng hiệu quả hoạt động thanh tra hành chính trên
địa bàn huyện Minh Hóa, tỉnh Quảng Bình giai đoạn 2011 – 2016.
Chương 3: Định hướng và các giải pháp nâng cao hiệu quả công tác
thanh tra hành chính trên địa bàn huyện Minh Hóa, tỉnh Quảng Bình trong
giai đoạn hiện nay.

19. 10
Chương 1:
CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ PHÁP LUẬT VỀ HOẠT ĐỘNG
THANH TRA HÀNH CHÍNH
1.1. Khái quát lý luận về công tác thanh tra hành chính
1.1.1. Khái niệm thanh tra
Thuật ngữ Thanh tra xuất phát từ nguồn gốc Latinh (Inspectare) có
nghĩa là "nhìn vào bên trong", chỉ một sự xem xét từ bên ngoài đối với hoạt
động của một số đối tượng nhất định. Theo nghĩa của danh từ “inspectorate”
trong Từ điển Anh - Việt "thanh tra" lại có nghĩa là một cơ quan, tổ chức, bộ
phận thanh tra, ví dụ như: Ban thanh tra, cơ quan thanh tra… Từ điển Luật
học (tiếng Đức) giải thích "thanh tra là sự tác động của chủ thể đến đối tượng
đã và đang thực hiện thẩm quyền được giao nhằm đạt được mục đích nhất
định - sự tác động có tính trực thuộc". Theo Từ điển Tiếng việt “Thanh tra là
kiểm soát, xem xét tại chỗ việc làm của địa phương, cơ quan, xí nghiệp”, [32,
trang 838].
Từ những nghĩa như vậy, thanh tra với nghĩa là danh từ chung được
hiểu là một thực thể pháp lý, một thiết chế nhà nước về thanh tra để chỉ cơ
quan, tổ chức thanh tra hoặc bộ phận, lĩnh vực thanh tra nhất định. Đồng thời,
thanh tra với nghĩa là một động từ còn để chỉ hoạt động kiểm tra, kiểm soát
của cơ quan, tổ chức, người được giao nhiệm vụ, quyền hạn nhằm: "xem xét
và phát hiện, ngăn chặn với những gì trái với quy định " [33] của các tổ chức,
cá nhân là đối tượng của thanh tra.
1.1.1.1. Thanh tra nhà nước:
Khái niệm thanh tra được định nghĩa trong Luật Thanh tra năm 2004
dưới khái niệm thanh tra nhà nước. Luật Thanh tra năm 2010 kế thừa định

20. 11
nghĩa này, nêu tại khoản 1, Điều 3, như sau: “Thanh tra nhà nước là hoạt
động xem xét, đánh giá, xử lý theo trình tự, thủ tục do pháp luật quy định
của cơ quan nhà nước có thẩm quyền đối với việc thực hiện chính sách, pháp
luật, nhiệm vụ, quyền hạn của cơ quan, tổ chức, cá nhân. Thanh tra nhà nước
bao gồm thanh tra hành chính và thanh tra chuyên ngành.”
Từ khái niệm nêu trên, có thể khái quát thanh tra nhà nước với hai
nghĩa như sau:
Một là, thanh tra nhà nước với tư cách là một thực thể pháp lý, một
thiết chế nhà nước về thanh tra, hay nói cách khác là các cơ quan, tổ chức
thực hiện chức năng thanh tra. Theo Luật Thanh tra năm 2010, thiết chế
thanh tra thuộc khối cơ quan hành pháp và bao gồm: Hệ thống các cơ quan
thanh tra nhà nước và cơ quan được giao thực hiện chức năng thanh tra
chuyên ngành, cụ thể :
- Cơ quan thanh tra nhà nước, bao gồm: Thanh tra Chính phủ; Thanh tra
bộ, cơ quan ngang bộ (gọi chung là Thanh tra bộ); Thanh tra tỉnh, thành phố trực
thuộc Trung ương (gọi chung là Thanh tra tỉnh); Thanh tra sở; Thanh tra huyện,
quận, thị xã, thành phố thuộc tỉnh (gọi chung là Thanh tra huyện);
- Cơ quan thực hiện chức năng thanh tra chuyên ngành được giao cho
các tổng cục, cục thuộc Bộ và Chi cục thuộc Sở do Chính phủ quy định.
Hai là, thanh tra nhà nước là khái niệm để chỉ hoạt động thanh tra của
các cơ quan thực hiện chức năng thanh tra, đó là một chức năng thiết yếu của
quản lý nhà nước. Xuất phát từ quan niệm coi thanh tra là chức năng thiết yếu
của Nhà nước, hoạt động này bao gồm: Hoạt động thanh tra hành chính
(hướng vào bản thân bộ máy quản lý) và hoạt động thanh tra chuyên ngành
(hướng vào xã hội, các đối tượng quản lý).
1.1.1.2. Thanh tra hành chính:

21. 12
Tại khoản 2, Điều 3, Luật Thanh tra năm 2010: "Thanh tra hành chính
là hoạt động thanh tra của cơ quan quản lý nhà nước có thẩm quyền đối với
cơ quan, tổ chúc, cá nhân trực thuộc trong việc thực hiện chính sách, pháp
luật, nhiệm vụ, quyền hạn được giao ". Theo khái niệm này, thanh tra hành
chính là hoạt động thanh tra của cơ quan quản lý nhà nước theo cấp hành
chính đối với việc thực hiện chính sách, pháp luật, nhiệm vụ của cơ quan, tổ
chức, cá nhân thuộc quyền quản lý trực tiếp.
Xuất phát từ khái niệm trên, thanh tra hành chính có đặc điểm là hoạt
động diễn ra trong nội bộ bộ máy nhà nước; đối tượng thanh tra hành chính
cũng là đối tượng quản lý; nội dung thanh tra hành chính phụ thuộc vào nội
dung quản lý của các cơ quan quản lý nhà nước, quản lý đến đâu thì hoạt
động thanh tra hành chính đến đó. Thanh tra hành chính mang tính giám sát
nội bộ của bộ máy nhà nước hay bộ máy các cơ quan hành chính nhà nước, là
thanh tra của chủ thể quản lý này với chủ thể quản lý khác.
Thanh tra hành chính bao gồm: Thanh tra theo chương trình, kế hoạch
được duyệt, thanh tra đột xuất và thanh tra trách nhiệm thủ trưởng trong việc
thực hiện các quy định của pháp luật về thanh tra, công tác tiếp dân, giải
quyết khiếu nại, tố cáo và phòng, chống tham nhũng.
1.1.1.3. Thanh tra chuyên ngành:
Trong nền kinh tế thị trường định hướng XHCN, theo quan điểm và
nhận thức mới, nhà nước thực hiện vai trò phục vụ xã hội với tính chất là một
tổ chức dịch vụ công. Nhà nước có quyền và có nhiệm vụ tạo ra một môi
trường pháp lý thuận lợi cho các doanh nghiệp, tổ chức và cá nhân tự do phát
triển đảm bảo kỷ cương, kỷ luật, công bằng. Việc thanh tra, kiểm tra các tổ
chức, đơn vị, cá nhân trong việc chấp hành pháp luật về từng lĩnh vực phải
được tiến hành chuyên sâu, do các cơ quan quản lý nhà nước theo ngành, lĩnh

22. 13
vực thực hiện. Đó là lý do của việc xuất hiện hoạt động thanh tra chuyên
ngành trong Luật thanh tra.
Tại khoản 3, Điều 3, Luật Thanh tra năm 2010: “Thanh tra chuyên ngành
là hoạt động thanh tra của cơ quan nhà nước có thẩm quyền theo ngành, lĩnh
vực đối với cơ quan, tổ chức, cá nhân trong việc chấp hành pháp luật chuyên
ngành, quy định về chuyên môn - kỹ thuật, quy tắc quản lý thuộc ngành, lĩnh vực
đó”. Theo khái niệm này, thanh tra chuyên ngành là hoạt động thanh tra hướng
ra ngoài bộ máy, hướng vào thực tiễn đời sống xã hội nhằm đảm bảo trật tự kỷ
cương, pháp luật phục vụ yêu cầu quản lý nhà nước theo ngành, lĩnh vực.
1.1.1.4. Phân biệt thanh tra hành chính và thanh tra chuyên ngành
Mục đích của quản lý nhà nước xét cho cùng là bảo đảm cho mọi hoạt
động trong xã hội tuân thủ theo các quy định của pháp luật, tạo điều kiện phát
huy mọi năng lực sản xuất của xã hội; bảo đảm an ninh, trật tự xã hội. Để đạt
được mục đích đó, Nhà nước phải thực hiện hai nhiệm vụ chính là tăng
cường các biện pháp nhằm không ngừng nâng cao hiệu quả, hiệu lực quản lý
mọi mặt đời sống kinh tế - xã hội và phải thường xuyên hoàn thiện, loại trừ
các khuyết tật trong quá trình vận hành bộ máy nhà nước.
Theo quy định của Luật Thanh tra năm 2010, giữa thanh tra hành chính và
thanh tra chuyên ngành có sự khác nhau cơ bản về chủ thể, đối tượng thanh tra,
trình tự, thủ tục tiến hành và hậu quả pháp lý sau thanh tra. Cụ thể:
Đối tượng của hoạt động thanh tra hành chính là các cơ quan nhà nước
và công chức, cán bộ nhà nước. Đối tượng thanh tra của thanh tra chuyên
ngành có phạm vi rộng hơn, chủ yếu là khu vực tư, ngành, lĩnh vực cụ thể,
chẳng hạn như thanh tra về vệ sinh an toàn thực phẩm, thanh tra chất lượng
mũ bảo hiểm xe máy, thanh tra việc khám, chữa bệnh hay hành nghề y dược
tư nhân, thanh tra xây dựng v.v...

23. 14
Một đặc điểm nữa là khi thực hiện nhiệm vụ, thanh tra hành chính phải
tổ chức đoàn thanh tra và phải có quyết định thanh tra; khi phát hiện có vi
phạm thì kiến nghị thủ trưởng cơ quan quản lý nhà nước áp dụng các biện
pháp kỷ luật hành chính. Trong khi thanh tra chuyên ngành có thể tổ chức
đoàn hoặc có thể được thực hiện bởi thanh tra viên độc lập trên cơ sở sự phân
công nhiệm vụ; nếu phát hiện có vi phạm thì xử phạt hành chính theo quy
định của pháp luật về xử lý vi phạm hành chính. Thanh tra chuyên ngành
thực chất là hoạt động kiểm tra thường xuyên của cơ quan quản lý, kết hợp
với xử lý vi phạm.
Chính vì sự khác biệt rõ ràng như vậy, nên Luật Thanh tra năm 2010
đã thiết kế những trình tự, thủ tục riêng phù hợp với từng loại hình thanh tra,
đặc biệt là thể hiện được tính đặc thù của hoạt động thanh tra chuyên ngành
là sự linh hoạt, kịp thời trong việc xử lý các hành vi vi phạm pháp luật.
1.1.1.5. Hiệu quả thanh tra hành chính.
- Khái niệm về hiệu quả: Có nhiều quan điểm để đưa ra khái niệm về hiệu
quả nhưng suy đến cùng hiệu quả là chỉ tiêu so sánh giữa hai yếu tố: Kết quả và
chi phí. Hiệu quả cao khi kết quả tối đa và chi phí chỉ ở mức tối thiểu và ngược lại.
Công tác thanh tra hành chính không chỉ hướng đến xem xét, đánh giá thực
hiện một quyết định quản lý cụ thể, mà phải hướng đến xem xét, kết luận, đánh giá
kết quả thực hiện các mục tiêu, chương trình, nhiệm vụ của chính cơ quan quản lý
nhà nước. Chỉ đánh giá kết quả mà không so sánh chi phí đã bỏ ra thì chưa tiếp cận
đến khái niệm hiệu quả. Chưa đánh giá được hiệu quả thì thanh tra hành chính
chưa đáp ứng được yêu cầu quản lý. Chính vì vậy, thanh tra hành chính cần hướng
đến xem xét việc tổ chức hoạt động cụ thể của cơ quan quản lý nhà nước, thông
qua các yếu tố: Cơ cấu tổ chức bộ máy, chức năng, nhiệm vụ, thẩm quyền, năng
lực, uy tín, phong cách của cán bộ; thời gian đầu tư giải quyết các tình huống quản

24. 15
lý; các chi phí, nhân lực và tài lực đã được sử dụng và kết quả đạt được; tinh thần
trách nhiệm, tính dân chủ và uy tín chính trị đối với xã hội... Tất cả các nội dung
đó là nhằm hướng tới mục tiêu nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước.
Nói đến hiệu quả nghĩa là cái thu về phải nhiều hơn cái bỏ ra. Thanh tra
hành chính là hoạt động xem xét, đánh giá việc thực hiện chính sách, pháp luật,
nhiệm vụ được giao của cơ quan, tổ chức, cá nhân nhằm đáp ứng mục đích chung
của hoạt động thanh tra và mục đích cụ thể của từng cuộc thanh tra. Hoạt động
xem xét, đánh giá của cơ quan thanh tra, Đoàn thanh tra, thanh tra viên, thành viên
Đoàn thanh tra phải tuân thủ những nguyên tắc chung trong hoạt động thanh tra và
những trình tự, thủ tục trong quá trình thanh tra được pháp luật quy định (vì đây là
hoạt động công vụ, nhân danh Nhà nước, thực thi quyền lực nhà nước). Hoạt động
này cũng phải sử dụng các nguồn lực (nhân lực, tài lực, thời gian, và các nguồn lực
khác), nghĩa là phải có người, phương tiện, kinh phí, thời gian hoạt động .v.v. Đây
là cái mà thanh tra hành chính phải bỏ ra. Cái thu về của thanh tra hành chính là
kết quả thực hiện những kết luận, kiến nghị, quyết định xử lý của cơ quan, tổ chức,
cá nhân có thẩm quyền dựa trên những kết luận, kiến nghị của thanh tra hành
chính. Kết quả thực hiện sẽ phụ thuộc rất nhiều vào chất lượng, tính khả thi, hợp
pháp, hợp lý của các kết luận, kiến nghị, quyết định xử lý trong quá trình thanh tra
và xử lý sau thanh tra. Và kết quả cuối cùng của thanh tra hành chính đó là góp
phần nâng cao hiệu lực, hiệu quả của quản lý nhà nước, phát huy dân chủ, thúc đẩy
phát triển kinh tế-xã hội, giữ vững an ninh chính trị, bảo đảm trật tự, an toàn xã
hội. Đây là những đại lượng khó cân, đong, đo, đếm nhưng không phải là không
đo, đếm, so sánh được. Vì những đại lượng nêu trên hoàn toàn có thể nội suy từ
những số liệu, chỉ tiêu, vụ việc được kiến nghị, đề xuất, những khó khăn, vướng
mắc được tháo gỡ từ hoạt động thanh tra hành chính mang lại (số cuộc thanh tra đã
tiến hành, số tiền, tài sản, đất đai phải thu hồi, số người có hành vi vi phạm phải xử

25. 16
lý, số đơn khiếu nại, tố cáo đã được xem xét, giải quyết, những quyết định quản lý
phải được xem xét sửa đổi, bổ sung, hoàn thiện trong một khoảng thời gian nhất
định v.v.). Từ đây có thể hiểu hiệu quả thanh tra hành chính là hiệu số giữa kết quả
thanh tra hành chính mang lại và những chi phí (các nguồn lực) đã đầu tư cho hoạt
động thanh tra hành chính ấy trong một khoảng thời gian nhất định; hiệu số này
càng cao thì hiệu quả càng lớn và ngược lại.
Tóm lại, hiệu quả thanh tra hành chính là kết quả cuối cùng, phản ảnh
cả quá trình thanh tra, thể hiện hiệu lực pháp chế xã hội chủ nghĩa. Hiệu quả
thanh tra hành chính góp phần hoàn thiện cơ chế quản lý, tăng cường pháp
chế xã hội chủ nghĩa, phục vụ cho công tác quản lý điều hành của nhà nước
ngày càng có hiệu quả, hiệu lực, phục vụ nhân dân ngày càng tốt hơn.
1.1.2. Mục đích, ý nghĩa hoạt động thanh tra hành chính
Mục đích, ý nghĩa của hoạt động thanh tra là nội dung quan trọng được
đề cập trong các chỉ thị, nghị quyết của Đảng, pháp luật của Nhà nước, các
bài giáo huấn của Bác Hồ khi nói về thanh tra. Chỉ thị số 38/CT-TƯ ngày
20/02/1984 của Ban Bí thư Trung ương Đảng (khóa V) nêu rõ: "Mục đích
của thanh tra là đánh giá chính xác những mặt làm đúng, làm sai trong việc
chấp hành các nghị quyết, chỉ thị của Đảng, pháp luật, kế hoạch nhà
nước…Trước mắt cũng như lâu dài, công tác thanh tra có tác dụng quan
trọng, trực tiếp giữ gìn pháp luật nhà nước, tăng cường trách nhiệm quản lý
kinh tế, quản lý xã hội của bộ máy nhà nước, phát huy quyền làm chủ của
nhân dân lao động".
Điều 2, Luật Thanh tra năm 2010 nêu: "Mục đích thanh tra nhằm phát
hiện những sơ hở trong cơ chế quản lý, chính sách, pháp luật để kiến nghị
với cơ quan nhà nước có thẩm quyền các biện pháp khắc phục; phòng ngừa,
phát hiện và xử lý các hành vi vi phạm pháp luật; giúp cơ quan, tổ chức, cá

26. 17
nhân thực hiện đúng quy định của pháp luật; phát huy nhân tố tích cực; góp
phần nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nước; bảo vệ lợi ích của nhà nước,
quyền và lợi ích hợp pháp của cơ quan, tổ chức, cá nhân".
Từ các nghị quyết, chỉ thị đến Luật Thanh tra năm 2004, Luật Thanh
tra năm 2010 đều khẳng định mục đích của công tác thanh tra nói chung và
thanh tra hành chính nói riêng trước hết là để phát hiện những sơ hở trong cơ
chế quản lý, chính sách, pháp luật để kiến nghị với cơ quan nhà nước có thẩm
quyền, sửa đổi, bổ sung cho phù hợp, góp phần hoàn thiện cơ chế quản lý,
tăng cường pháp chế xã hội chủ nghĩa, phục vụ cho công tác quản lý điều
hành của Nhà nước ngày càng có hiệu quả, hiệu lực, phục vụ nhân dân ngày
càng tốt hơn. Đây là mục tiêu đặt lên hàng đầu của công tác thanh tra. Chính
vì vậy, công tác thanh tra phải hướng vào việc đánh giá các cơ chế, chính
sách và việc thực hiện các cơ chế, chính sách đó trong thực tiễn cuộc sống.
Điều này càng trở nên cực kỳ quan trọng khi chúng ta đang trong quá
trình đổi mới toàn diện đất nước, trọng tâm là đổi mới cơ chế quản lý kinh tế,
sự đánh giá cơ chế, chính sách qua các kiến nghị của thanh tra là vô cùng cần
thiết. Chúng ta đang sống trong thời kỳ phát triển nền kinh tế thị trường với
sức tăng trưởng đáng kể do mọi tiềm năng được phát huy. Thêm vào đó là sự
hội nhập của Việt Nam vào nền kinh tế - chính trị của thế giới. Trong bối
cảnh đó, các tiêu chí đánh giá luôn có sự biến động. Hệ thống văn bản pháp
luật cũng được thay đổi thường xuyên nhưng nhiều khi vẫn không phản ánh
hết được thực tiễn cuộc sống, các quan hệ xã hội mới phát sinh. Chính vì vậy,
ngành Thanh tra và cụ thể là những người đi thanh tra phải có quan điểm
đúng và nhìn nhận các vấn đề với nhãn quan biện chứng, trong sự vận động
và phát triển của sự vật, hiện tượng để đánh giá chính xác các vấn đề mà
mình thanh tra. Từ đó, đưa ra các kiến nghị xác đáng để xử lý những vấn đề

27. 18
đó, đồng thời đưa ra các giải pháp hoặc dự kiến cho tương lai. Thanh tra lấy
pháp luật làm chuẩn mực nhưng hơn thế nữa phải thấy được mục đích tối
thượng trong quản lý nhà nước là hiệu quả quản lý, tính phục vụ nhân dân để
xem xét đánh giá đúng, sai, công và tội… Một việc làm nào đó mà chưa đúng
với quy định của pháp luật nhưng lại có lợi cho nước, cho dân thì chính quy
định đó cần phải được thanh tra kiến nghị sửa đổi. Như vậy, thanh tra ngoài
việc xem xét việc làm của đối tượng thanh tra còn phải xem xét chính chủ
trương, chính sách có đúng không có phù hợp với thực tiễn hay không.
Phòng ngừa, phát hiện và xử lý các hành vi vi phạm theo quy định của
pháp luật cũng là mục đích của hoạt động thanh tra hành chính nhằm bảo vệ lợi
ích của Nhà nước, các quyền, lợi ích hợp pháp của cơ quan, tổ chức và cá nhân,
góp phần ổn định tình hình trật tự xã hội, thúc đẩy phát triển kinh tế, xã hội.
Ngoài ra, thanh tra hành chính còn để giúp cơ quan, tổ chức thực hiện
đúng quy định của pháp luật, góp phần nâng cao ý thức tuân thủ pháp luật
của các đối tượng thanh tra. Phát huy nhân tố tích cực cũng là mục đích quan
trọng định hướng cho kết quả hoạt động thanh tra. Cuối cùng, từ những mục
tiêu cần đạt được nêu trên, hoạt động thanh tra hướng đến kết quả chung là
nâng cao hiệu lực, hiệu quả của quản lý nhà nước của các ngành, các cấp.
Chính vì vậy, qua từng thời kỳ phát triển đất nước việc nâng cao hiệu quả
công tác thanh tra nói chung và thanh tra hành chính nói riêng là vấn đề luôn
được Đảng và Nhà nước quan tâm.
1.1.3. Quan điểm của Chủ nghĩa Mác-Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh và của
Đảng, Nhà nước ta về công tác thanh tra
1.1.3.1. Quan điểm của Chủ nghĩa Mác- Lênin
Theo quan điểm của Chủ nghĩa Mác-Lênin, ở đâu có Nhà nước thì ở đó
có thanh tra, kiểm tra, giám sát. Lênin đã từng nói: “Quản lý đồng thời phải

28. 19
có thanh tra; quản lý và thanh tra là một chứ không phải là hai” [15, trang
25, 352]. Người đã nhiều lần khẳng định vai trò của công tác thanh tra, kiểm
tra và đề cập đến việc kiểm tra, thanh tra các mệnh lệnh, chỉ thị được thực
hiện trên thực tế đối với toàn bộ hoạt động của bộ máy nhà nước. Nội dung
cơ bản của quản lý nhà nước bao gồm 3 mặt thống nhất chặt chẽ với nhau là:
Ban hành quyết định quản lý; tổ chức, phân công, chỉ đạo việc thực hiện các
quyết định quản lý và kiểm tra việc thực hiện các quyết định quản lý. Như
vậy, thanh tra là một trong ba mặt thống nhất của quản lý (hiểu theo nghĩa
rộng), là một khâu không thể thiếu của hoạt động quản lý nhà nước.
1.1.3.2. Tư tưởng Chủ tịch Hồ Chí Minh
Sinh thời, Chủ tịch Hồ Chí Minh luôn dành sự quan tâm đặc biệt cho
công tác thanh tra. Những quan điểm, tư tưởng của Người về công tác thanh
tra luôn giữ được tính thời sự nóng hổi; vừa là những định hướng khái quát
chung, lại vừa cụ thể soi rọi vào từng công việc thường ngày của người làm
công tác thanh tra.
Hai tháng sau ngày Quốc khánh 2/9/1945, giữa bộn bề công việc của
chính quyền cách mạng non trẻ, Chủ tịch Hồ Chí Minh ký sắc lệnh số 64/SL
ngày 23/11/1945 thành lập Ban thanh tra đặc biệt. Vị trí, vai trò quan trọng
của công tác thanh tra được thể hiện trong nhiều bài viết, bài nói, chỉ thị của
Người ở nhiều lúc, nhiều nơi. Tại Hội nghị tổng kết ngành thanh tra toàn
miền Bắc tháng 4/1957, Người căn dặn “cán bộ thanh tra giúp trên hiểu biết
tình hình địa phương và cấp dưới, đồng thời cũng giúp cho các cấp địa
phương kịp thời sửa chữa, uốn nắn nếu làm sai, hoặc làm chậm. Cho nên
trách nhiệm của công tác thanh tra là quan trọng” [19]. Chủ tịch Hồ Chí
Minh cho rằng công tác lãnh đạo, chỉ đạo, điều hành, quản lý mà thiếu sự
kiểm tra, thanh tra thì sẽ dẫn đến bệnh quan liêu, tham ô, lãng phí và chỉ có

29. 20
tăng cường kiểm tra, kiểm soát thì mới chống được các tệ nạn này. Người
nói: “muốn chống bệnh quan liêu, bệnh bàn giấy; muốn biết các nghị quyết
có được thi hành không, thi hành có đúng không; muốn biết ai ra sức làm, ai
làm cho qua chuyện, chỉ có một cách là khéo kiểm soát” [13, trang 287]. Đây
chính là tư tưởng coi thanh tra là công tác quan trọng và có tính chất thường
xuyên của những người đứng đầu cơ quan lãnh đạo của Đảng và Nhà nước
các cấp của Chủ tịch Hồ Chí Minh.
Với tư tưởng đề cao vai trò của thanh tra trong quản lý nhà nước, Chủ
tịch Hồ Chí Minh lại nhấn mạnh “Thanh tra là tai mắt của trên, là người bạn
của dưới”. Đây là quan điểm có ý nghĩa chỉ đạo thực tiễn rất sâu sắc. Khi ví
“thanh tra là tai mắt của trên, là người bạn của dưới” Chủ tịch Hồ Chí Minh
chỉ ra một cách sâu sắc rằng, thanh tra không chỉ có vai trò giúp cho người
lãnh đạo, quản lý xem xét đường lối chủ trương, chính sách và pháp luật của
Đảng và Nhà nước đề ra có được thực hiện hay không, thực hiện như thế nào
và đến đâu; mà còn có vai trò giúp xem xét lại chính chủ trương, chính sách
và pháp luật của mình đề ra đúng hay không đúng. Như vậy, đối với người
lãnh đạo và quản lý thì thanh tra đúng là phương tiện nhằm nhận thức và phát
triển tư duy, kiểm tra lại chính mình, để chủ động điều chỉnh lại chủ trương,
chính sách và pháp luật cho phù hợp với quá trình quản lý nhà nước. Làm
được điều đó, thanh tra chính là “tai mắt của trên”.
Cùng với vai trò là “tai mắt của trên”, thanh tra còn là “bạn của
dưới”. Điều đó có nghĩa là đối với những người là lãnh đạo quản lý cấp dưới
thì thanh tra chính là người bạn giúp cấp dưới nhìn thấy, biết được, phát hiện
và chỉ cho cấp dưới thấy được những việc làm đúng, làm tốt để tiếp tục phát
huy, những việc làm sai, làm không đầy đủ, làm thiếu trách nhiệm để khắc

30. 21
phục sửa chữa, nâng cao năng lực và trách nhiệm. Như vậy, thanh tra chính là
người bạn, người giúp đỡ cấp dưới trong quá trình thực thi nhiệm vụ quản lý.
Tóm lại, theo quan điểm của Chủ tịch Hồ Chí Minh thì thanh tra luôn
là hiện thân của kỷ cương pháp luật; là công tác có tính chất thường xuyên
phục vụ thiết thực cho sự lãnh đạo của Đảng và sự quản lý của Nhà nước đối
với đời sống xã hội. Thanh tra dù được thực hiện dưới bất cứ hình thức nào,
cũng luôn có tác dụng hạn chế, răn đe những hành vi vi phạm pháp luật của
các đối tượng quản lý. Đồng thời, không chỉ đưa ra các giải pháp hướng vào
việc xử lý các hành vi vi phạm pháp luật, mà còn có tác dụng khắc phục các
kẽ hở của chính sách, pháp luật, ngăn ngừa tận gốc mầm mống phát sinh những
vi phạm pháp luật.
1.1.3.3. Quan điểm của Đảng và Nhà nước ta
Trong sự nghiệp cách mạng, Đảng và Nhà nước ta luôn coi trọng và
đặt thanh tra vào vị trí quan trọng. Tùy theo từng giai đoạn phát triển đất
nước, Đảng và Nhà nước ta có những nghị quyết, chỉ thị xác định đúng vị trí,
vai trò của công tác thanh tra để tăng cường công tác lãnh đạo, chỉ đạo. Đáng
chú ý là Chỉ thị số 50-CT-TW ngày 04/7/1962 của Ban Bí thư TW (khóa III)
về tăng cường công tác kiểm tra việc chấp hành các nghị quyết, chỉ thị của
Đảng và Chính phủ. Chỉ thị đã xác định “Tổ chức thanh tra chuyên nghiệp là
tai mắt của cơ quan lãnh đạo các cấp, nó có trách nhiệm giữ gìn dân chủ, kỷ
luật nhà nước, bảo đảm chấp hành nghiêm chỉnh các chủ trương chính sách
của Đảng và Chính phủ…. Các bộ, các ngành, các cấp nhất định phải có cơ
quan thanh tra của mình để theo dõi ngay từ đầu, để kịp thời uốn nắn, sửa
chữa sai lầm, thiếu sót có thể xảy ra…Các cán bộ lãnh đạo (Bộ trưởng, Thứ
trưởng…) nhất định phải trực tiếp chỉ đạo cơ quan thanh tra của mình”.

31. 22
Tiếp đến, ngày 18/4/1970, Ban Bí thư TW Đảng (khóa III) có Chỉ thị
176-CT/TW về việc tăng cường công tác kiểm tra, kiểm sát, thanh tra và giải
quyết các vụ khiếu nại, tố cáo. Tại Chỉ thị này, Ban Bí thư xác định: “trong
điều kiện Đảng lãnh đạo chính quyền, càng phải tăng cường công tác kiểm tra
của Đảng, công tác kiểm sát thanh tra của Nhà nước để kịp thời phát hiện
những ưu điểm, khuyết điểm của các cấp, các ngành, ngăn chặn, sửa chữa các
khuyết điểm của cán bộ đảng viên…. Bảo đảm cho đường lối, chính sách, chủ
trương của Đảng và pháp luật của Nhà nước được chấp hành nghiêm chỉnh”.
Cùng với các chỉ thị của TW Đảng, Hội đồng Chính phủ ban hành
Nghị quyết số 164/CP ngày 31/8/1970 về tăng cường công tác thanh tra và
chấn chỉnh hệ thống cơ quan thanh tra nhà nước, đã xác định: “Thanh tra là
một khâu công tác quan trọng trong toàn bộ công tác quản lý của bộ máy
nhà nước. Nó có mục đích giúp cơ quan lãnh đạo, vừa kiểm tra sự đúng đắn
của bản thân sự lãnh đạo của mình, vừa kiểm tra việc chấp hành của các cơ
quan thuộc quyền hạn nhằm tìm ra biện pháp chỉ đạo và quản lý tốt nhất
bảo đảm cho những chủ trương, chính sách của Đảng và pháp luật của Nhà
nước được chấp hành một cách đầy đủ và có hiệu lực”.
Năm 1975, miền Nam hoàn toàn giải phóng, đất nước thống nhất, cả
nước đi lên Chủ nghĩa xã hội. Để đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ đặt ra cho thời
kỳ phát triển mới, đòi hỏi phải có sự đổi mới về hoạt động thanh tra, kiểm tra.
Ngày 20/2/1984, Ban Bí thư TW Đảng có Chỉ thị số 38 CT/TW về việc tăng
cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác thanh tra. Chỉ thị của Ban Bí
thư xác định: “Trước mắt, cũng như lâu dài, công tác thanh tra có tác dụng
quan trọng trực tiếp đối với việc thực hiện đường lối, chính sách của Đảng,
giữ gìn pháp luật của Nhà nước và cần tăng cường cho các tổ chức thanh tra

32. 23
có đủ số lượng cán bộ thanh tra có phẩm chất, đạo đức tốt và có kiến thức,
kinh nghiệm hoạt động thực tiễn”.
Cùng với Chỉ thị số 38/CP của Ban Bí thư TW, Hội đồng Bộ trưởng
(nay là Chính phủ) ban hành Nghị quyết số 26-HĐBT ngày 15/2/1984 về việc
tăng cường tổ chức thanh tra và nâng cao hiệu lực thanh tra. Nghị quyết số
26-HĐBT đã xác định: “ Thanh tra là một khâu không thể thiếu trong công
tác lãnh đạo. Đường lối chủ trương của Đảng được Nhà nước cụ thể hóa
bằng các chủ trương, chính sách và bằng việc tổ chức thực hiện, đồng thời
phải thường xuyên thanh tra, kiểm tra việc tiến hành các chủ trương, chính
sách đã đề ra. Mặt khác, đứng về Nhà nước và xã hội phải tăng cường xây
dựng tổ chức ngành thanh tra và tổ chức thanh tra phải là một tổ chức có
hiệu lực của Nhà nước chuyên chính vô sản, đồng thời phải là một hình thức
tổ chức của quần chúng để thực hiện quyền làm chủ của mình trong kiểm tra,
giám sát hoạt động của cơ quan nhà nước”.
Thực hiện đường lối đổi mới toàn diện đất nước do Đại hội VI của
Đảng đề ra, ngày 01/4/1990, Hội đồng Nhà nước đã ban hành Pháp lệnh
Thanh tra. Đây là văn bản pháp lý cao nhất từ trước đến khi Pháp lệnh ra đời.
Pháp lệnh thanh tra có phạm vi điều chỉnh tổng quát nhất, đề cập nhiều vấn
đề liên quan đến hoạt động thanh tra. Pháp lệnh Thanh tra ra đời có ý nghĩa
quan trọng về thực tiễn và lý luận, là sự cụ thể ở mức cao quan điểm của
Đảng và Nhà nước đối với công tác thanh tra: Thanh tra là một chức năng
thiết yếu của cơ quan quản lý nhà nước; là phương thức bảo đảm pháp chế,
tăng cường kỷ luật trong quản lý nhà nước, thực hiện quyền dân chủ xã hội
chủ nghĩa.
Trong giai đoạn này, nhiều văn kiện của Đảng và Nhà nước đã thể hiện
những định hướng lớn về hoạt động thanh tra, kiểm tra trong tình hình mới,

33. 24
đặc biệt Hội nghị Trung ương 7 (khóa VIII), Nghị quyết Đại hội Đảng lần thứ
IX, X, XI. Quan điểm nhất quán của Đảng và Nhà nước là phải tăng cường tổ
chức thanh tra phù hợp với chức năng quản lý nhà nước trong điều kiện mới.
Luật Thanh tra năm 2004 ra đời thay thế Pháp lệnh Thanh tra năm 1990 và
tiếp đến Luật Thanh tra năm 2010 được ban hành, kèm theo các nghị định,
thông tư hướng dẫn thi hành nhằm tạo hành lang pháp lý cho hoạt động thanh
tra và kiện toàn tổ chức bộ máy cho ngành Thanh tra một cách thống nhất từ
trung ương đến địa phương.
Nghiên cứu quan điểm của Đảng và Nhà nước về công tác thanh tra
cho thấy, cùng với sự lớn mạnh và phát triển của đất nước, công tác thanh tra
luôn luôn được Đảng và Nhà nước coi trọng và nhất quán phương châm tăng
cường củng cố và phát triển để đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ qua mỗi thời kỳ
cách mạng của đất nước. Các nghị quyết, chỉ thị của Đảng, các văn bản pháp
luật của Nhà nước về công tác thanh tra hơn 70 năm qua tiếp tục khẳng định
tư tưởng Hồ Chí Minh về công tác thanh tra: “…là một công tác quan trọng,
Đảng và Chính phủ có tin cậy mới giao cho làm nhiệm vụ ấy. Có thể nói cán
bộ thanh tra là tai, mắt của Đảng và Chính phủ, tai mắt có sáng suốt thì
người mới sáng suốt” [19, trang 11-15]. Và người cán bộ thanh tra phải là
một điển hình về năng lực và đạo đức cách mạng, phải “như cái gương cho
người ta soi mặt”. Để làm được điều đó cán bộ thanh tra phải thực sự có
năng lực, kinh nghiệm và uy tín. Không chỉ tinh thông về chuyên môn,
nghiệp vụ, mà còn hiểu biết khá sâu sắc về các vấn đề thuộc lĩnh vực kinh tế,
xã hội, giỏi về các mối quan hệ hành chính, am hiểu luật pháp, giải quyết các
mối quan hệ xã hội một cách minh bạch, công tâm và không trái với đạo lý
truyền thống của dân tộc, mới xứng đáng là “tai mắt của trên, là người bạn
của dưới”

34. 25
1.1.4. Các nguyên tắc trong hoạt động thanh tra hành chính
Thanh tra hành chính là một bộ phận của thanh tra nhà nước, vì vậy
các nguyên tắc trong hoạt động thanh tra hành chính được chi phối bởi các
nguyên tắc trong hoạt động thanh tra. Theo quy định tại Điều 7, Luật Thanh
tra năm 2010, các nguyên tắc trong hoạt động thanh tra được nêu: “Tuân theo
pháp luật; bảo đảm chính xác, khách quan, trung thực, công khai, dân chủ,
kịp thời; không trùng lặp về phạm vi, đối tượng, nội dung, thời gian thanh tra
giữa các cơ quan thực hiện chức năng thanh tra; không làm cản trở hoạt
động bình thường của cơ quan, tổ chức, cá nhân là đối tượng thanh tra”. Đó
là những tư tưởng, định hướng chủ đạo, đúng đắn, khách quan và khoa học,
được xây dựng trên cơ sở các nguyên tắc chung về tổ chức và hoạt động của
bộ máy nhà nước, nhất là của cơ quan quản lý hành chính nhà nước. Thể hiện
như sau:
1.1.4.1. Nguyên tắc tuân theo pháp luật; bảo đảm chính xác, khách quan,
trung thực, công khai, dân chủ, kịp thời.
- Nguyên tắc tuân theo pháp luật là nguyên tắc chung được thể hiện ở
trong tất cả các giai đoạn của hoạt động thanh tra. Mục đích của nguyên tắc
này là nhằm đảm bảo tính pháp chế xuyên suốt trong hoạt động thanh tra từ
khi xây dựng kế hoạch, khảo sát, ra quyết định thanh tra, tiến hành thanh tra
và kết thúc thanh tra. Tất cả các giai đoạn này, các chủ thể tiến hành hoạt
động thanh tra đều phải tuân thủ các quy định của pháp luật về thanh tra và
các quy định pháp luật khác có liên quan, từ việc thực hiện các quy định về
nội dung lẫn các quy định về trình tự, thủ tục tiến hành; về thời hạn thanh tra
đến việc tuân thủ việc sử dụng đúng quyền trong hoạt động thanh tra.
- Về nguyên tắc đảm bảo chính xác: Nguyên tắc này được thực hiện
trong toàn bộ quá trình thanh tra. Trong giai đoạn tiến hành thanh tra, nguyên

35. 26
tắc chính xác được thể hiện rõ nét nhất là trong việc áp dụng các văn bản
pháp luật vào việc nhận định, đánh giá thông tin, tài liệu thu thập được.
Trong giai đoạn kết thúc thanh tra nguyên tắc này thể hiện ở việc đánh giá
tính chính xác các tài liệu, chứng cứ; kết quả giám định, thẩm định, kiểm tra
hiện trạng; các biện pháp xử lý, tính chính xác khi áp dụng các văn bản pháp
luật để đối chiếu so sánh. Bảo đảm tính chính xác trong việc đánh giá việc
thực hiện chính sách, pháp luật, nhiệm vụ của đối tượng thanh tra để xác định
rõ tính chất, mức độ vi phạm, nguyên nhân, trách nhiệm của cơ quan, tổ chức,
cá nhân có hành vi vi phạm; các biện pháp xử lý theo thẩm quyền đã áp dụng;
kiến nghị các biện pháp xử lý khi xây dựng Báo cáo, Kết luận thanh tra.
- Về nguyên tắc khách quan, trung thực: Đây cũng là vấn đề có tính
nguyên tắc cao, nó đảm bảo phản ánh đúng sự thật, không thiên lệch và bóp
méo sự thật. Nếu như tính chính xác nhấn mạnh đến khả năng, năng lực
chuyên môn của hoạt động thanh tra thì tính khách quan, trung thực đòi hỏi
người làm công tác thanh tra phải có quan điểm và thái độ đúng đắn, đánh giá
tình hình hết sức công tâm, rõ ràng về những vấn đề được thanh tra. Nguyên
tắc khách quan trung thực còn được thể hiện ở việc báo cáo đầy đủ những tài
liệu, chứng cứ, những thông tin, những vấn đề phát hiện trong quá trình tiến
hành thanh tra.
- Về nguyên tắc công khai: Khi tiến hành thanh tra, Đoàn thanh tra
phải thông báo đầy đủ nội dung thanh tra cho đối tượng thanh tra; công khai
với đối tượng thanh tra, công khai cơ quan, tổ chức, cá nhân có liên quan đến
nội dung thanh tra trong việc thu thập hồ sơ, tài liệu; công khai khi tiếp xúc
với đối tượng thanh tra và những người có liên quan ở nơi thanh tra. Nguyên
tắc công khai còn được thể hiện ở việc Đoàn thanh tra thông báo kết thúc

36. 27
việc thanh tra tại nơi được thanh tra với đối tượng thanh tra; công khai về
những đánh giá, kết luận của đoàn sau khi kết thúc thanh tra để đối tượng
thanh tra có cơ hội giải trình, bổ sung thông tin, tài liệu, chứng cứ và công
khai Kết luận thanh tra theo quy định của Luật thanh tra.
- Về nguyên tắc dân chủ: Nguyên tắc dân chủ được thể hiện trong mối
quan hệ giữa các thành viên Đoàn thanh tra với nhau và giữa Đoàn thanh tra
với đối tượng thanh tra, giữa Đoàn thanh tra với các cơ quan, tổ chức, cá nhân
có liên quan. Đó là việc các thành viên Đoàn thanh tra thảo luận, đưa ra ý kiến
của mình về từng vấn đề cụ thể khi xây dựng kế hoạch thanh tra, báo cáo kết
quả thanh tra, dự thảo kết luận thanh tra. Đối tượng thanh tra, các cơ quan, tổ
chức, cá nhân có liên quan có quyền đưa ra quan điểm của mình về những đánh
giá, kết luận của Đoàn thanh tra, kết luận của người ra quyết định thanh tra. Và
những ý kiến của đối tượng thanh tra, của cơ quan, tổ chức, cá nhân có liên
quan phải được thảo luận, xem xét một cách khách quan, dân chủ.
1.1.4.2. Nguyên tắc không trùng lặp về phạm vi, đối tượng, nội dung, thời
gian thanh tra giữa các cơ quan thực hiện chức năng thanh tra; không làm
cản trở hoạt động bình thường của cơ quan, tổ chức, cá nhân là đối tượng
thanh tra.
- Nguyên tắc không trùng lặp về phạm vi, đối tượng, nội dung, thời
gian thanh tra giữa các cơ quan thực hiện chức năng thanh tra thể hiện chủ
yếu ở giai đoạn xây dựng kế hoạch thanh tra, thực hiện khảo sát. Nội dung
của nguyên tắc này chỉ liên quan đến người ra quyết định thanh tra bởi việc
xác định phạm vi, đối tượng, nội dung, thời gian, thời hạn thanh tra thuộc
thẩm quyền của người ra quyết định thanh tra và là cơ sở để tiến hành hoạt
động thanh tra. Nhằm tránh sự chồng chéo, trùng lặp, gây lãng phí về các
nguồn lực và hiệu quả công tác thanh tra.

37. 28
- Nguyên tắc không làm cản trở hoạt động bình thường của cơ quan, tổ
chức, cá nhân là đối tượng thanh tra. Đây là nguyên tắc mới được bổ sung
trong Luật Thanh tra 2010, thể hiện quan điểm mới về hoạt động thanh tra,
bảo đảm không được gây phiền hà, sách nhiễu, cản trở đến hoạt động bình
thường của đối tượng thanh tra.
Nguyên tắc không làm cản trở hoạt động bình thường của cơ quan, tổ
chức, cá nhân là đối tượng thanh tra thể hiện chủ yếu ở giai đoạn làm việc với
đối tượng thanh tra tại cơ quan, trụ sở của đối tượng thanh tra. Thực hiện tốt
nguyên tắc này không chỉ giúp cho hoạt động thanh tra được thực hiện một
cách nghiêm túc, công khai, minh bạch mà còn giúp cho các cơ quan, tổ chức,
cá nhân là đối tượng thanh tra không bị ảnh hưởng mà hoạt động bình thường.
Tóm lại, các nguyên tắc trong hoạt động thanh tra là tập hợp các quy
tắc chỉ đạo, những tiêu chuẩn hành động mà các cơ quan quản lý nhà nước,
các tổ chức thanh tra phải tuân theo trong quá trình hoạt động thanh tra. Vai
trò của từng nguyên tắc trong các giai đoạn thực hiện hoạt động thanh tra là
khác nhau. Có nguyên tắc xuyên suốt quá trình thực hiện hoạt động thanh tra,
có nguyên tắc chỉ chi phối một giai đoạn nào đó của hoạt động thanh tra. Tuy
nhiên, dù ở giai đoạn nào của quá trình hoạt động thanh tra việc thực hiện
đúng, phù hợp các nguyên tắc nhằm đạt mục đích kết quả chung là nâng cao
hiệu quả của hoạt động thanh tra.
1.1.5. Phân biệt hoạt động thanh tra hành chính với các hoạt động kiểm
tra, điều tra và giám sát
1.1.5.1. Phân biệt giữa thanh tra hành chính và kiểm tra
Giữa hoạt động thanh tra hành chính và kiểm tra có mối quan hệ chặt
chẽ, gần gũi và có nhiều điểm giao thoa nhau, đều là những công cụ quan
trọng, một chức năng chung của quản lý nhà nước, là hoạt động mang tính

38. 29
chất phản hồi của “chu trình quản lý”. Tuy nhiên, giữa thanh tra hành chính
với kiểm tra có nhiều điểm khác biệt thể hiện qua các nội dung sau:
Một là, về chủ thể tiến hành: Giữa kiểm tra và thanh tra hành chính có
điểm chung về chủ thể, đó là Nhà nước. Tuy nhiên, chủ thể của kiểm tra rộng
hơn của thanh tra rất nhiều. Trong khi chủ thể tiến hành thanh tra phải là Nhà
nước, thì chủ thể tiến hành kiểm tra có thể là Nhà nước hoặc có thể là chủ thể
phi Nhà nước, chẳng hạn như hoạt động kiểm tra của một tổ chức chính trị, tổ
chức chính trị- xã hội (Đảng, Công đoàn, Mặt trận, Đoàn thanh niên...), hay
như hoạt động kiểm tra trong nội bộ một doanh nghiệp.
Hai là, về mục đích thực hiện và phương pháp tiến hành: Mục đích của
thanh tra hành chính không chỉ là xem xét, đánh giá một cách bình thường
nữa mà phải toàn diện, sâu sắc, và bao giờ cũng rộng hơn, sâu hơn đối với
các mục đích hoạt động kiểm tra. Chính vì vậy, với mục đích rõ ràng hơn,
rộng hơn, khi tiến hành thanh tra hành chính, Đoàn thanh tra cũng áp dụng
những biện pháp nghiệp vụ sâu hơn, đi vào thực chất đến tận cùng của vấn đề
như: xác minh, thu thập chứng cứ, đối thoại, chất vấn, giám định. Và hoạt
động thanh tra hành chính đòi hỏi thanh tra viên phải có nghiệp vụ giỏi, am
hiểu về kinh tế - xã hội, có khả năng chuyên sâu vào lĩnh vực thanh tra.
Trong khi đó, hoạt động kiểm tra ít phức tạp hơn, có tính quần chúng phổ
biến nên nói chung, trình độ nghiệp vụ kiểm tra không nhất thiết đòi hỏi như
nghiệp vụ thanh tra.
Ba là, về phạm vi và thời gian hoạt động: Phạm vi hoạt động kiểm tra
thường theo bề rộng, diễn ra liên tục, ở khắp nơi với nhiều hình thức phong
phú, mang tính quần chúng. Phạm vi hoạt động thanh tra thường hẹp, nhưng
sâu hơn, đối chiếu công phu, giải quyết nhiều mối quan hệ. Chính vì vậy,
hoạt động thanh tra hành chính sử dụng thời gian nhiều hơn so với kiểm tra.

39. 30
1.1.5.2. Phân biệt giữa thanh tra hành chính với điều tra
Điều tra hiểu theo nghĩa rộng nhất bao gồm: điều tra xã hội học, điều
tra dân số, điều tra về kinh tế...Tuy nhiên, với mục đích tránh hình sự hoá
công tác thanh tra, đề tài này chỉ so sánh thanh tra với điều tra hình sự. Với ý
nghĩa này, điều tra là hoạt động của các cơ quan có thẩm quyền nhằm thu
thập chứng cứ chứng minh tội phạm. Như vậy, có thể nói giữa thanh tra và
điều tra hình sự có sự khác nhau về chủ thể, mục đích, đối tượng và phương
pháp tiến hành như sau:
Một là, về chủ thể tiến hành: Theo quy định của Luật Thanh tra, chủ
thể tiến hành thanh tra là các tổ chức thanh tra và chủ yếu là Đoàn thanh tra
hoặc Thanh tra viên. Trong khi điều tra hình sự được tiến hành do các cơ
quan điều tra.
Hai là, về mục đích tiến hành: Mục đích của điều tra hình sự là chứng
minh tội phạm, còn mục đích của thanh tra là phòng ngừa, phát hiện và xử lý
các hành vi vi phạm pháp luật; phát hiện những sơ hở trong cơ chế quản lý,
chính sách, pháp luật để kiến nghị với cơ quan nhà nước có thẩm quyền các
biện pháp khắc phục; phát huy nhân tố tích cực, góp phần nâng cao hiệu lực,
hiệu quả của hoạt động quản lý nhà nước, bảo vệ lợi ích của nhà nước, quyền
và lợi ích hợp pháp của cơ quan, tổ chức, cá nhân.
Ba là, về phương pháp tiến hành: Quá trình điều tra, cơ quan điều tra
áp dụng tổng hợp các biện pháp do Bộ luật Tố tụng hình sự quy định như:
khám nghiệm hiện trường, khám nghiệm tử thi, bắt, khám xét, thu giữ, tạm
giữ vật chứng, lấy lời khai người làm chứng, người bị hại, hỏi cung bị can,
trưng cầu giám định, nhận dạng, đối chất, thực nghiệm điều tra... Trong khi
đó các phương pháp tiến hành thanh tra như đối thoại, đối chiếu, tạm đình chỉ
hoặc kiến nghị người có thẩm quyền tạm đình chỉ việc làm khi xét thấy việc

40. 31
làm đó gây thiệt hại nghiêm trọng đến lợi ích của Nhà nước, quyền và lợi ích
hợp pháp của cơ quan, tổ chức, cá nhân...
1.1.5.3. Phân biệt giữa thanh tra hành chính và giám sát
Với ý nghĩa chung nhất, giám sát và thanh tra đều được tiến hành trên
cơ sở các quyền và nghĩa vụ của chủ thể được thanh tra, giám sát và đối
tượng chịu sự thanh tra, giám sát. Tuy nhiên, chúng vẫn có điểm khác nhau
cơ bản là: Trong khi thanh tra hành chính luôn luôn gắn liền với quản lý nhà
nước, mang tính quyền lực nhà nước thì giám sát có thể mang tính quyền lực
nhà nước hoặc không mang tính quyền lực nhà nước.
- Giám sát mang tính quyền lực nhà nước được tiến hành bởi chủ thể là
các cơ quan nhà nước có thẩm quyền đối với một hay một số hệ thống cơ
quan nhà nước khác, chẳng hạn như: Hoạt động giám sát của Quốc hội đối
với Chính phủ, Toà án nhân dân tối cao và Viện kiểm sát nhân dân tối cao;
hoạt động giám sát của Hội đồng nhân dân đối với các cơ quan nhà nước ở
địa phương.
- Giám sát không mang tính quyền lực nhà nước: Là loại hình giám sát
được tiến hành bởi các chủ thể phi Nhà nước như hoạt động giám sát của Mặt
trận Tổ quốc Việt Nam và các tổ chức thành viên của Mặt trận đối với bộ
máy nhà nước và đội ngũ cán bộ, công chức nhà nước; hay đơn giản chỉ là
giám sát thi công một công trình.
1.1.5.4. Mối quan hệ giữa hoạt động thanh tra hành chính với hoạt động
kiểm tra, điều tra, giám sát
Mặc dù có những sự khác biệt nêu trên, nhưng với tư cách là một bộ
phận của hệ thống chính trị và bộ máy nhà nước, hoạt động theo một thể pháp
luật thống nhất, giữa các chủ thể tiến hành thanh tra hành chính, kiểm tra,

41. 32
điều tra, giám sát có những mối quan hệ ràng buộc, tương hỗ, phối hợp với
nhau khi thực thi chức năng, nhiệm vụ của mình, cụ thể:
Một là, thanh tra hành chính cùng với các phương thức kiểm tra, điều
tra, giám sát luôn là hiện thân của kỷ cương pháp luật. Sự hiện diện của các
cơ quan thanh tra, kiểm tra, điều tra, giám sát đã là một sự nhắc nhở thường
xuyên đối với tất cả các đối tượng chịu sự thanh tra, kiểm tra, giám sát rằng:
Pháp luật phải được tuân thủ, sự thanh tra, kiểm tra, giám sát định kỳ thường
xuyên hay đột xuất luôn tạo ra một “sức ép” thường trực lên các đối tượng và
nhờ đó, nó sẽ có tác dụng hạn chế, răn đe những hành vi vi phạm pháp luật
của các đối tượng quản lý.
Thanh tra không chỉ có chức năng bảo đảm pháp chế mà còn có chức
năng tìm hiểu, giúp đỡ, định hướng cho các đối tượng thực hiện đúng các quy
định của pháp luật. Điều này sẽ càng trở nên quan trọng nếu chúng ta quan
niệm về một Nhà nước làm dịch vụ công. Khi đó các cơ quan có chức năng
thanh tra, kiểm tra, điều tra, giám sát sẽ thực sự trở thành một trong những
địa chỉ mà các cơ quan, đơn vị, doanh nghiệp, công dân.... trông cậy để có thể
nhận được những khuyến nghị, những chỉ dẫn bảo đảm cho hoạt động của
mình đúng pháp luật.
Hai là, thanh tra hành chính, kiểm tra, điều tra, giám sát luôn
luôn là cách thức, phân tích, mổ xẻ một cách sâu sắc, đầy đủ, nhất là các
nguyên nhân, động cơ, mục đích, tính chất, mức độ của một hành vi vi
phạm. Do vậy các giải pháp được đưa ra từ hoạt động thanh tra hành
chính, kiểm tra, điều tra, giám sát không chỉ hướng vào việc xử lý hành
vi vi phạm pháp luật mà nó phát hiện được mà nó còn có tác dụng khắc
phục các kẽ hở của chính sách, pháp luật, ngăn ngừa tận gốc mầm mống

42. 33
phát sinh những vi phạm pháp luật tương tự xảy ra ở một nơi khác hoặc
vào một thời điểm khác.
Ba là, thanh tra hành chính, kiểm tra, điều tra, giám sát dù là loại
hình nào cũng luôn luôn có tính định hướng và tính xây dựng. Vai trò
phòng ngừa của thanh tra, kiểm tra, mang tính chủ động. Trong rất nhiều
trường hợp, qua thanh tra, kiểm tra, điều tra, giám sát mà có thể dự báo
được một hành vi vi phạm pháp luật sẽ xảy ra trong tương lai nếu không
có sự chấn chỉnh, không có sự định hướng lại cho các đối tượng một
cách kịp thời.
Từ sự phân định này có thể thấy, hoạt động thanh tra hành chính hỗ
trợ đắc lực cho hoạt động kiểm tra, điều tra, giám sát. Chính vì vậy, có thể
khẳng định trong mối quan hệ giữa thanh tra hành chính, kiểm tra, điều tra,
giám sát thì các cơ quan Thanh tra nhà nước giữ vị trí trung tâm và có vai trò
là cầu nối trong cơ chế thanh tra, kiểm tra, điều tra, giám sát.
1.1.6. Những đặc điểm cơ bản của thanh tra hành chính
Xuất phát từ quan điểm thanh tra là một khâu trong chu trình quản
lý nhà nước, chúng ta nhận thấy mối quan hệ giữa thanh tra hành chính
với quản lý nhà nước như sau:
1.1.6.1. Thanh tra hành chính gắn liền với quản lý nhà nước
Thanh tra là một phạm trù lịch sử, gắn liền với quá trình lao động xã
hội. Quản lý nhà nước là một bộ phận quản lý xã hội và ở đâu có quản lý nhà
nước thì ở đó có thanh tra.
Quản lý nhà nước và thanh tra hành chính có cái chung là nhân danh
quyền lực nhà nước thực hiện sự tác động lên các đối tượng bị quản lý. Trong

43. 34
mối quan hệ giữa quản lý và thanh tra hành chính thì quản lý nhà nước giữ
vai trò chủ đạo, chi phối hoạt động của thanh tra hành chính. Xét theo cơ cấu,
chức năng của quản lý thì thanh tra hành chính chỉ là những công cụ, phương
tiện để quản lý nhà nước. Là một khâu trong chu trình quản lý, thanh tra hành
chính bị ràng buộc, chế ước bởi quản lý, nhưng đồng thời tác động trở lại,
góp phần điều chỉnh các cách thức, phương pháp quản lý của chủ thế quản lý
nhà nước. Trong chu trình đó, thanh tra hành chính phản ánh và bảo vệ mục
đích của quản lý. Một thể chế hành chính và cơ chế quản lý nhà nước sẽ
không đầy đủ nếu thiếu thanh tra hành chính. Kết quả thanh tra hành chính
không chỉ có vai trò đối với đối tượng quản lý nhà nước mà còn có vai trò đối
với chủ thể quản lý nhà nước. Thông qua hoạt động thanh tra hành chính giúp
cho các chủ thể quản lý nhà nước hoàn thiện các phương tiện quản lý nhà
nước như pháp luật, cơ chế, chính sách,… Bên cạnh đó, hoạt động thanh tra
hành chính giúp cho các chủ thể quản lý ra các quyết định áp dụng chính xác,
đúng đắn, khách quan và phù hợp hơn.
1.1.6.2. Thanh tra hành chính mang tính quyền lực nhà nước
Một trong những nguyên tắc cơ bản của hệ thống chính trị và bộ máy
nhà nước ta là nguyên tắc pháp chế xã hội chủ nghĩa. Nội dung của nguyên
tắc pháp chế là sự bảo đảm cho pháp luật được tuân thủ một cách tuyệt đối,
đồng thời, hệ thống pháp luật cũng phải hoàn chỉnh để đảm bảo pháp luật
được thực hiện.
Là một chức năng của quản lý nhà nước, thanh tra hành chính phải thể
hiện như một tác động tích cực nhằm thực hiện quyền lực của chủ thể quản lý
đối với đối tượng quản lý. Không thể không có quyền lực mà không gắn với
một tổ chức. Nói về quyền lực nhà nước, quá trình thanh tra hành chính cũng
có nghĩa là xác định về mặt pháp lý tính chất nhà nước của tổ chức Thanh tra.

44. 35
Vì vậy, thanh tra hành chính phải được Nhà nước sử dụng như một công cụ
có hiệu quả trong quá trình quản lý. Khi nhấn mạnh tính quyền lực của các tổ
chức Thanh tra, Lênin nói: “Thanh tra thiếu quyền lực là thanh tra suông”.
Tính quyền lực nhà nước của hoạt động thanh tra hành chính có mối liên hệ
chặt chẽ với tính quyền uy - phục tùng của quản lý nhà nước. Các cơ quan
thanh tra nhà nước đều có quyền ra các quyết định bắt buộc thi hành đối với
các đối tượng bị thanh tra trong việc sửa chữa những thiếu sót đã bị thanh tra
phát hiện. Yêu cầu cơ quan có thẩm quyền giải quyết đề nghị của Thanh tra,
yêu cầu truy cứu trách nhiệm đối với những người có lỗi gây ra những vi
phạm được phát hiện, kể cả việc chuyển hồ sơ sang cơ quan điều tra để truy
tố trước pháp luật. Trong một số trường hợp, trực tiếp áp dụng các biện pháp
cưỡng chế nhà nước.
Tính quyền lực nhà nước trong quá trình thanh tra hành chính phải
được cụ thể hoá trong chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn của hệ thống thanh
tra; phương thức tiến hành, xử lý kết quả thanh tra hành chính; quan hệ giữa
cơ quan thanh tra hành chính với đối tượng bị thanh tra; sự phối hợp giữa các
tổ chức thanh tra và giữa tổ chức thanh tra với các cơ quan chức năng trong
việc phát hiện và xử lý những hành vi vi phạm pháp luật và việc kiến nghị
sửa đổi, bổ sung các quy định pháp luật chưa hoàn thiện để tạo cơ sở xây
dựng hệ thống pháp luật hoàn chỉnh.
1.1.6.3. Thanh tra hành chính mang tính độc lập tương đối
Đây là đặc điểm vốn có, xuất phát từ bản chất của thanh tra hành
chính. Đặc điểm này phân biệt thanh tra hành chính với các loại hình cơ quan
chức năng khác của bộ máy quản lý nhà nước. Ngoài những nhiệm vụ như
những cơ quan quản lý nhà nước khác, tổ chức và hoạt động thanh tra hành
chính có nhiệm vụ chủ yếu là xem xét, đánh giá một cách khách quan, đúng

45. 36
pháp luật. Tính độc lập trong quá trình thanh tra hành chính được thể hiện
trên các điểm sau: Phải tuân theo pháp luật, tự mình tổ chức các cuộc thanh
tra hành chính trong các lĩnh vực kinh tế - xã hội theo thẩm quyền đã được
pháp luật quy định, ra các kết luận, kiến nghị, quyết định xử lý theo các quy
định của pháp luật về kết quả của hoạt động thanh tra, chịu trách nhiệm về
quyết định thanh tra của mình.
Tính độc lập của hoạt động thanh tra hành chính chỉ là tương đối bởi
vì, trong hoạt động thanh tra hành chính, các cơ quan Thanh tra phải căn cứ
vào pháp luật và chính sách hiện hành, đồng thời phải xuất phát từ thực tế
cuộc sống, đặt sự vật, hiện tượng, việc đang làm trong sự phát triển biện
chứng với quan điểm khoa học, lịch sử cụ thể. Nghĩa là thanh tra xem xét
mọi việc không chỉ căn cứ vào tính hợp pháp mà cả tính hợp lý. Trong hoạt
động thanh tra hành chính, về nguyên tắc, người có trách nhiệm, người
quyết định cuối cùng trong việc xử lý kết quả thanh tra vẫn là thủ trưởng cơ
quan quản lý hành chính nhà nước. Nếu thủ trưởng không sử dụng kết quả
thanh tra không đồng ý với kết luận thanh tra thì cơ quan thanh tra có quyền
bảo lưu ý kiến.
Tóm lại, hoạt động thanh tra hành chính là một bộ phận không thể tách
rời hoạt động quản lý. Hoạt động thanh tra hành chính mang tính quyền lực
nhà nước và có tính độc lập tương đối, nhưng luôn được coi như “cái bóng”
của quản lý, là một công cụ phục vụ công tác quản lý. Chính vì vậy, hoạt
động thanh tra hành chính luôn coi trọng tính hiệu quả, hiệu lực; đề cao tính
nhanh nhạy, kịp thời của yêu cầu quản lý; tôn trọng và thực hiện đầy đủ các
trình tự, thủ tục luật định, tính bắt buộc thi hành đối với các quyết định xử lý.

46. 37
1.2. Pháp luật về thanh tra, vị trí, vai trò của công tác thanh tra hành chính
1.2.1. Pháp luật về thanh tra
Kể từ khi Luật Thanh tra năm 2010 ra đời với một số nội dung được
điều chỉnh, bổ sung như: Nguyên tắc hoạt động; tổ chức cơ quan thanh tra
nhà nước; cơ quan được giao thực hiện chức năng thanh tra chuyên ngành;
thanh tra viên, cộng tác viên thanh tra, người được giao nhiệm vụ thanh tra
chuyên ngành; nhiệm vụ, quyền hạn của các cơ quan thanh tra nhà nước và
người đứng đầu cơ quan thanh tra nhà nước; hoạt động thanh tra; công khai
kết luận thanh tra; nhiệm vụ quyền hạn của Trưởng đoàn thanh tra hành
chính, đoàn thanh tra chuyên ngành; báo cáo kết quả thanh tra hành chính…,
do đó, để Luật Thanh tra năm 2010 nhanh chóng đi vào cuộc sống, ngày
22/09/2011, Chính phủ đã ban hành Nghị định số 86/2011/NĐ-CP quy định
chi tiết và hướng dẫn thi hành một số điều của Luật Thanh tra; Thông tư số
01/2013/TT-TTCP quy định về hoạt động theo dõi, đôn đốc, kiểm tra việc
thực hiện kết luận, kiến nghị, quyết định xử lý về thanh tra.
Bên cạnh đó, một số quy định trong hoạt động thanh tra, tiếp dân, giải
quyết khiếu nại, tố cáo, phòng chống tham nhũng không còn phù hợp với quy
định của Luật Thanh tra 2010, Luật Khiếu nại 2011, Luật Tố cáo 2011,
Thanh tra Chính phủ đã xây dựng trình Chính phủ ban hành các nghị định và
ra thông tư hướng dẫn thi hành. Trong giai đoạn này đáng chú ý là Nghị định
số 75/NĐ-CP hướng dẫn thi hành một số điều của Luật Khiếu nại; Nghị định
số 76/NĐ-CP hướng dẫn thi hành một số điều của Luật Tố cáo; Nghị định
59/2013/NĐ-CP quy định chi tiết một số điều của Luật Phòng, chống tham
nhũng; Thông tư số 07/2013/TT-TTCP về hướng dẫn quy trình giải quyết
khiếu nại hành chính; Thông tư số 06/2013/TT-TTCP về hướng dẫn quy trình
giải quyết tố cáo; Thông tư số 04/2013/TT-TTCP quy định thẩm quyền, nội

47. 38
dung thanh tra trách nhiệm thực hiện pháp luật về khiếu nại; Thông tư số
05/2013/TT-TTCP quy định thẩm quyền, nội dung thanh tra trách nhiệm thực
hiện pháp luật về tố cáo; Thông tư số 02/2012/TT-TTCP quy định chi tiết và
hướng dẫn thẩm quyền, nội dung thanh tra trách nhiệm thực hiện các quy
định của pháp luật về phòng, chống tham nhũng… Mặt khác, hoạt động
thanh tra chuyên ngành và cơ quan được giao thực hiện chức năng thanh tra
chuyên ngành; thanh tra viên, cộng tác viên thanh tra, người được giao nhiệm
vụ thanh tra chuyên ngành là một trong những điểm mới được quy định tại
Luật Thanh tra năm 2010, do đó, ngành Thanh tra đã tham mưu cho Chính
phủ ban hành Nghị định số 97/2011/NĐ-CP ngày 21/10/2011 quy định về
thanh tra viên, người được giao thực hiện nhiệm vụ thanh tra chuyên ngành
và cộng tác viên thanh tra; Nghị định số 07/2012/NĐ-CP ngày 09/02/2012
quy định về cơ quan được giao thực hiện chức năng thanh tra chuyên ngành
và hoạt động thanh tra chuyên ngành. Trên cơ sở đó, các Bộ, ngành chỉnh lý
các văn bản quy định về tổ chức và hoạt động của cơ quan thanh tra Bộ,
ngành mình cho phù hợp.
Ngày 08/9/2014, Thông tư liên tịch số 03/2014/TTLT-TTCP-BNV
được ban hành hướng dẫn chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn và cơ cấu tổ chức
của thanh tra tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương, thanh tra huyện, thị xã,
thành phố trực thuộc tỉnh. Đây là văn bản mới nhất, là cơ sở pháp lý cho
thanh tra huyện Minh Hóa, tỉnh Quảng Bình kiện toàn tổ chức bộ máy để
thực hiện tốt nhiệm vụ chính trị được giao
1.2.2. Vị trí, vai trò của công tác thanh tra hành chính
Vai trò, vị trí của công tác thanh tra hành chính trước hết thể hiện qua
vị trí, chức năng, nhiệm vụ và quyền hạn của các cơ quan thanh tra: Cơ quan
thanh tra là cơ quan thuộc hệ thống cơ quan hành chính nhà nước; là cơ quan

48. 39
nhà nước có thẩm quyền riêng thực hiện nhiệm vụ tham mưu cho thủ trưởng
cơ quan cùng cấp quản lý nhà nước về công tác thanh tra, giải quyết khiếu
nại, tố cáo và phòng, chống tham nhũng và trực tiếp thực hiện công tác thanh
tra, giải quyết khiếu nại, tố cáo và phòng, chống tham nhũng. Vai trò, vị trí
đó thể hiện như sau:
1.2.2.1. Là phương thức và nội dung quan trọng để nâng cao hiệu lực, hiệu
quả quản lý nhà nước.
Thực tiễn chỉ ra rằng: Hiệu lực quản lý của Nhà nước phần lớn tùy thuộc
vào nội dung, chất lượng và biện pháp tổ chức thực hiện các quyết định tổ chức
Nhà nước. Hiệu lực quản lý nhà nước bị ảnh hưởng nếu quyết định quản lý nhà
nước không đảm bảo tính giai cấp, tính Đảng, tính pháp luật; không dựa trên
những luận cứ khoa học, không phù hợp nguyện vọng của quần chúng và không
đáp ứng được yêu cầu của xã hội. Để các quyết định quản lý nhà nước được các cơ
quan, tổ chức và cá nhân tuân thủ và chấp hành một cách chính xác, đầy đủ, thì cơ
quan, cá nhân đã ban hành quyết định phải đề ra quy trình thực hiện quyết định.
Trong quy trình đó không thể thiếu được hoạt động thanh tra, kiểm tra. Thanh tra,
kiểm tra là để đánh giá, nhận xét tình hình và kết quả thực hiện quyết định quản lý;
để kiểm nghiệm lại chính nội dung và chất lượng quản lý; khi cần thiết phải bổ
sung, sửa đổi, thậm chí phải hủy bỏ một phần hay toàn bộ quyết định quản lý.
Thanh tra đảm bảo cung cấp thông tin phản hồi liên quan đến việc thực
hiện chính sách, pháp luật và kiến nghị việc sửa đổi, bổ sung hoàn thiện
chính sách, pháp luật phù hợp với thực tiễn nhằm sử dụng quyền lực nhà
nước có hiệu lực, hiệu quả: Đây là một vai trò quan trọng của cơ quan thanh
tra nhà nước góp phần kiểm soát quyền lực nhà nước, góp phần đảm bảo
quyền lực nhà nước được sử dụng một cách đúng mục đích, có hiệu lực, hiệu
quả. Cơ quan thanh tra không chỉ giúp các cơ quan, tổ chức, cá nhân nhận

49. 40
thức đúng pháp luật, sửa chữa những sai sót trong quá trình thực hiện nhiệm
vụ, công cụ mà cũng thông qua công tác thanh tra cung cấp thông tin phản
hồi về những thuận lợi, khó khăn của các cơ quan, tổ chức trong việc triển
khai thực hiện chính sách, pháp luật, nêu lên những kiến nghị, phản ánh tới
người có trách nhiệm để có biện pháp tháo gỡ khó khăn, sửa đổi cơ chế,
chính sách góp phần nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước.
1.2.2.2. Phát hiện những sơ hở, bất cập trong việc thực hiện các chủ trương,
chính sách, chế độ để kiến nghị, đề xuất, sửa đổi, bổ sung cho phù hợp, góp
phần hoàn thiện cơ chế quản lý, tăng cường pháp chế xã hội chủ nghĩa
Thông qua công tác thanh tra, kiểm tra mới biết chủ trương, nghị quyết
của Đảng, cơ chế, chính sách của Nhà nước đi vào cuộc sống ra sao? Có được
thực hiện đầy đủ hay không? Cũng qua việc thường xuyên thanh tra, kiểm tra
mà các nhà lãnh đạo, quản lý có được những thông tin phản hồi từ thực tế
cuộc sống, đó là những dữ liệu quan trọng để đề ra những chủ trương, chính
sách sát hợp với đòi hỏi của thực tiễn.
Một trong những nguyên tắc cơ bản về tổ chức và hoạt động của bộ
máy nhà nước ta là nguyên tắc pháp quyền xã hội chủ nghĩa. Thể hiện ở việc
chấp hành pháp luật cả từ phía các cơ quan nhà nước và từ phía các cá nhân,
tổ chức là đối tượng chịu sự quản lý của nhà nước. Ngay trong hoạt động ban
hành các quyết định, các văn bản quản lý, nguyên tắc pháp chế xã hội chủ
nghĩa cũng được thể hiện ở việc văn bản của các cơ quan cấp dưới phải phù
hợp với các quy định trong các văn bản của cơ quan cấp trên và mọi văn bản
pháp luật phải phù hợp với Hiến pháp - đạo luật gốc, có hiệu lực pháp lý cao
nhất. Qua thanh tra phát hiện cơ chế, chính sách hoặc văn bản quy phạm
không còn phù hợp với thực tiễn hoặc mâu thuẫn, chồng chéo thì kiến nghị,