የአመራር / Leader ship / ብቃት ወሳኝ መሆኑ አመራርንና የቴ/ሙ/ት/ስ አመራርን መገንዘብ ፣ የአመራር ተግባር ዓይነትና ክህሎት / Leadership function, Style and Skills /

1. ቴ/ሙ/ት/ፒ/ተቋማት አመፈፋች የ ተዘጋጀ ፒል ና
የ ፒል ና ቦታ በሽፋሜዳ ቴ/ሙ/ት/ፒ/ተቋም
በመጣኑም በትምህፊት አመፈፊ አሠፈፊና አደረጃጀት ማሻሻያ መፊሀ ግብፊ ጤሚፍ ው ፒል ና
* ፒል ና የ ሚፍ በት ፣ን - - ተህሳፒ 22 23/04/2008 ዓ.ም
በብፊጠኑ ታደፍ ታየ
የ ተዘጋጀ
መግቢያ
ይህ ሞጁል ቴ/ሙ/ት/ፒ/ተቋማት አቅም ግንባታ ፒል ና ፋግፈም ውፒ
ጤማፍል ኛ ከተዘጋጁት ሞጁጪች አንዱ ሲጣን ከጨጪች ሞጁጪች ጋፊ ተደጋጋ
በመጣን የ ፣ረበ ነ ው
ሞጁጥ የ ጠገ ሪቱን ቴ/ሙት/ፒ ጦሲና ፒትፈቴጂ ፋግፈምና በተጤይም በቅፊቡ
በፒፈ ጧይ የ ዋጤውን ቴ/ሙ/ት/ፒ ፈት ማረጋገ ኬጅን ይዘቶች በተቋማት
ደረጃ ተግባፈዊ ጤማድረግ የ ሚያግዝ የ አመፈፊ ብቃትን ጤማጎ ልበትና ይኖፈጥ
ተብጤው የ ታፍቡትን ክ ተቶችን ጤመሙጧት ተዘጋጅቶ ጤፒል ና ፣ፊቧል
የ ሞጁጥ ዓጧማ

2. የ 2007/8 ዓ.ም የ ነ በረውን የ ፒፈ አ ጻጸም ሩ ጎ ኑን በመውፍድ አ ናክፋ
ጤማፒ፣ ል በክ ጤ ከተማችን ፒፊ የ ሚገ ኙ የ ጉጤጨ እና ጤሽፋሜዳ ቴ/ሙ/ት/ፒ
ተቋማት አመፈፋች ጤዲ ፊትመንት ተ ሪዎች አፍል ኞች እና ፒል ና አመፈፊ
በአመፈፋች እና አፍል ኞች ትምህፊት አመፈፊ አሠፈፊና አደረጃጀት ማሻሻያ
መፊሀ ግብፊ የ ተዘጋጀ ፒል ና ይህንን ሞጁል ካ ና፣፤ በኃጧ የ አመፈፊ
ምንነ ት በተጤይም ቴ/ሙ/ት/ፒ/ አመፈፊን ይገ ነ ዘባጥ
በክ ጤከተማ ቴ/ሙ/ት/ፒ ጽ/ቤትደረጃና የ ፒፈን ው ታማ የ ሚያደፊጉ የ አመፈፊ
ክህጪቶችን ያዳብፈጥ
በተቋማትና በክ ጤከተማ ቴ/ሙ/ት/ፒ ጽ/ቤጽ ደረጃ የ አመፈፊ አቅምን
ጤማጎ ልበት ፒትፈቴጂ ይነ ድ ጥ ጤችግፋች የ መ ትሔ ጠሳብ ያመነ ጥ
በቴ/ሙ/ት/ፒ/ና በክ ጤከተማ ቴ/ሙ/ት/ፒ ጽ/ቤት የ ወ ውን ዕቅድ ጤመተግበፊ
የ አመፈፊ ክህጪታቸውን አዳብረው በፁፈ ይተረጉማጥ
ያልተማከጤ አመፈፊ መፊህን መሠረት ያደረገ የ አሠፈፊ የ አመፈፊና የ አደረጃጀት
ፁፊዓት እንዲዘረጋ ማድረግ
ግልጽና ተ ያቂነ ት ያጤው ወ ቆ ቢ# ዲሞክፈሲያዊና ው ታማ የ አሠፈፊ ፁፊዓት
ጤመዘፊጋት
ወደ ጎ ንዩሽ ከጧይ ወደታችና ከጨጪች ባጤድፊሻዎች ጋፊ የ ሚኖረው የ አሠፈፊ
ግንኙነ ት ፣ል ና ን የ ሚጣንበትን የ አሠፈፊ ፁፊዓት መዘፊጋት
የ ፁል ና ኘፋግፈም ያካሂዳጥ
የ ተጤያዩ ማፍል ኛ ዘዴዎች መ ፣ም ይችጧጥ
የ ፁል ና ግምገ ማ ያካሂዳጥ
የ ፁል ና ሪ ፊት ያዘጋጁጥ

3. ግብ
ትምህፊት አመፈፊ አሠፈፊና አደረጃጀት ማሻሻያ መፊሀ ግብፊ ፒል ና መፒ ት
ጤሚመጤከታቸው አመፈፋች ጤዲ ፊትመንት ተ ሪዎች የ አፍል ኞች እና ፒል ና አመፈፊ
በትምህፊት አመፈፊ አሠፈፊና አደረጃጀት ማሻሻያ መፊሀ ግብፊ ግንዛቤ በመ ፊ በምትኩ
ልማታዊ አፒተሳፍብ መ ፊ
የ ፒትፈቴጂ አቅ ዎች
ሀ. በትምህፊት ዘፊ መልካም አፒተዳደፊና ያልተማከጤ ፁፊዓት የ ሚዘረጋበት አደረጃጀት
ማረጋገ #
ጤ. በትምህፊት ዘፊ ግልጽነ ትና ተ ያቂነ ት ያጤበት ዲሞክፈሲያዊ አሠፈፊ ማፒ ን
ሐ. ፒልታዊ አመፈፊ መፒ ት የ ሚችጥ ፤ፊ ኛና ብቃት ያጧቸውን አመፈፋች በመ ፊ ወደ
ፁፈ ማፒገ ባት
የ ፁነ ዜጋና ፁነ ምግባፊ ትምህፊት መፊጠ ግብፊ
ዓጧማ
የ ዲሞክፈሲ እና የ መልካም አፒተዳደፊ አፒተሳፍብ በወ ቱ ትውልድ እንዲፍፊጽ ማድረግ
በመልካም የ ዜግነ ት እሴቶች የ ታነ ማሕበፈዊ ኢኮኖሚያዊና ጤቲካዊ ኃጧ ነ ትን በብቃት
መወ ት የ ሚችል ብ፤ ዜጋ ማ ፈት
በሳይንሳዊ ዕው፣ትና አፒተሳፍብ የ ተገ ነ ባ ዜጋ ማ ፈት
ፒትፈቴጅክ አቅ ዎች
ሀ. መምህፈንና የ ጨጪች አፒ ጻሚ አካጧትን
አቅም መገ ንባት
ጤ. አጋዥ ማቴሪያጪችን በ ፈት ማዘጋጀት
ሐ. የ ፁነ ዜጋና ፁነ ምግባፊ ትምህፊት የ አመፈፊ መዋቅፊን ማ ናከፊ

4. ፈት ያጤው የ ትምህፊት አገ ልግጪትና ግብዓት (Quality of Educational
Service and Inputs)
የ ግብዓት ፈት /Quality of Inputs/
የ ሂደት ፈት /Quality of Process/
የ ው ት ፈት /Quality of Outputs/
የ ግብ ፒኬት ፈት/Quality of Outcomes/
የ ግብዓት ፈት /Quality of Inputs/
የ TVET workshops, መማፊያ ክ ጪችና ልዩ ልዩ ሲጦቲዎች/
የ መምህፈን ብዛት
የ ተማሪ የ ተግባፊ መሳሪያ ና ሞጁልዎች ምፊታ machineries modules and
information sheets student ratio የ ተማሪ የ መፅ ሀ ት ፈትና
አቅፊቦት
የ ሂደት ፈት
/Quality of Process/
የ መማፊ ማፒተማፊ ሁኔ ታ /Methodology/
የ ትብብፊ ፒል ናን አፒመልክቶ /cooperative training/ የ መ ፈረሚያ ፍነ ድ
/memorandum of understanding/ መዘጋጀቱ
. የ ምዘና ፒፊዓት /Measurement & Evaluation/
. የ ፒፈ አመፈፊና ክትትል /Leadership &
Supervision/
. የ ህብረተፍብ ተሳት /Community Participation/
. የ ተማሪ ባህሪ /Students’ Behavior/
የ ው ት ፈት
/Quality of Outputs/
የ ተፍ ፋጀክት ተና ው ት ካሪኩጤም ሞጂል የ ብቃት አሀዱ ና occupational

5. standard መፍረት ያደረገ የ ፒል ና በአ ፊ ና መደበኛ ፒል ና ው ት
ምዘናን አፒመል Student COC result የ ብጡፈዊ ምዘናን/ ተና ው ት
የ መማፊ ው ት/National or Regional Learning Assessment
የ ግብ ፒኬት ፈት
/Quality of Outcomes
በትምህፊት የ ተገ ኘው ዕው፣ት ክህጪትና የ በህሪ ጤው በህብረተፍቡ ውፒ
. የ ኢኮነ ሚ
. የ ጤቲካ
. የ ማህበፈዊ
. የ መን ሳዊ /ባህጧዊ/ የ ሚያፒገ ኘው ጤው
የ አ ቃጧይ ትምህፊት ፈት ማረጋገ ኬጅ
ሀ. የ መምህፈን ልማት መረሀ ግብፊ
ጤ. የ ትምህፊት ቤት ማሻሻያ መፊሀ ግብፊ
ሐ. የ ፁነ ዜጋና ፁነ ምግባፊ ትምህፊት መፊሀ ግብፊ
መ. የ አ ቃጧይ ፁፊዓተ ትምህፊት ማሻሻያ መፊሀ ግብፊ
ሠ. ኢን ፊሜሽንና ኮሚዩኒኬሽን ቴክኖጪጂ አገ ልግጪት የ ማፒ ት መፊሀ ግብፊ
ረ. የ አ ቃጧይ ትምህፊት አመፈፊ አሠፈፊና አደረጃጀት ማሻሻያ መፊሀ ግብፊ ናቸው
የ አመፈፊ / Leader ship / ብቃት ወሳኝ መጣኑ
በሞጁጥ የ ሚፕ ኑ ዋና ዋና ፊዕፓች
ምዕፈ 1 - አመፈፊንና የ ቴ/ሙ/ት/ፒ አመፈፊን መገ ንዘብ
ምዕፈ 2 - የ አመፈፊ ተግባፊ ዓይነ ትና ክህጪት / Leadership function,
Style and Skills /
ምዕፈ 3 - የ ትምህፊት አመፈፊን በየ ደረጃው ጤማ ናከፊ የ ክ ጤከተማ ቴ/ሙ/ት/ፒ

6. ጽ/ቤት ኃጧ ነ ት
ምዕፈ 4 - ቴ/ሙ/ት/ፒ ጤው ን መምፈት
አመፈፊ / Leadership / አንድ ክ ል ሲጣን ያጤውም ፣ሜታ እየ ጎ ጧ መ ቷል
የ ተጤያዩ ፃ ሕ ት / Writers / እና ተመፈማሪዎች አመፈፊን በተጤያዩ መንገ ድ
ይተረጉሙታል የ አመፈፊ ትፊጉም እንደ ግንዛቤው ልዩነ ት የ ተጤያየ ትፊጉም ተፍ ቶታል
ጤአመፈፊ የ ተፍ ው የ ተጤያየ ትፊጉም የ አመፈፊን የ ተጤያየ ገ ፅ ታ ያሳያል አመፈፊን
የ በጤ ይተረጉመዋል ተብጪ የ ታመነ በት የ ሚከተጤው ጦጣን ይችጧል
አመፈፊ በሁጥም ድፊጅቶች ወይም ተቋማት ዓብይ ሚና ያጤው በመጣኑ ረጅም ጊዜን ያፒቆ ረ
ነ ው የ ዕድገ ት እንቅፒቃሴዎች የ ህዝብ አፒተዳደፊ መዋቅፊ በመንግፁት መፁሪያቤቶች
መንግፁታዊ ባልጣኑ ድፊጅቶች በግል ኢንተፊ ፈይዞች በሕብረተፍብ ተቋማት ወዘተ
ው ታማና ፣ ይነ ት እንዲኖፈቸው አመፈፊ ፣ሜታ አጤው በአገ ፊ አ፣ በክልል
በወረዳና የ ሚገ ኙ የ ህዝብ አመፈፊ ባጤሙያዎች ብቃት በሁጥም ደረጃዎች አፒ ጧጊ ነ ው
ተግባፊና ኃጧ ነ ቱን ተገ ንዝቦ ጦሲዎችን ፒትፈቴጂዎችንና ዕቅድን ጤመተግበፊ
ጠብትና በብቃት መ ፣ም ማፒቻል ነ ው
፣ድሞ ፒጤ አመፈፊ የ ነ በሩ አመጤካከቶች / Classical Thoughts / ጤአንድ
ድፊጅት ፁፈ መሳካት ፤ል ግብአት የ ሚባጥት ጤምሳጨ መፉት ካ ታል ጉልበት ወዘተ
መኖፊ ነ ው በማጤት እምነ ታቸውን ያፈምዱ ነ በፊ በመ፣ ል Contemporary ሲጣን
በአሁኑ ጊዜ ከብዙ ልምድ በኃጧ ከውሳ ዊና ው ዊ ሁኔ ታዎች በተ ማሪ ጤአንድ የ ህዝብ ገ ዥ
የ ግል ድፊጅት መሪ እንቅፒቃሴ መሳካት ወይም መውደቅ የ አመፈፊ ብቃት መኖፊና አጤመኖፊ
ትል፤ን ድፊሻ ይይዛል
Leadership is the art or process of influencing people
so that they will strive willing and enthusiastically
towards the achievement OF GROUP GOALS (Koontz et.al
1984:507)
አመፈፊ ፍዎች በ ቃደኝነ ት በተነ ሳሽነ ት የ ጋፈ ዓጧማን ግብ ማፒመታት እንዲችጥ የ ማግባባት
በብ ወይም ሂደት ነ ው
ከትፊጉሙ እንደሚታየ ው ዋናው ፤ል ነ ብ ማግባባት / influence / ቃደኝነ ት

7. እና የ ጋፈን ዓጧማ ማሳካት / achievement of group goals / የ ሚጥ
ናቸው አንድ ፍው በድፊጅቱ ውፒ ያጤው ቦታ ወይም ክብፊ ወይም ተ፣ባይነ ት ወይም
ባጤው ሙያ ፍዎችን የ ማግባባት / influence / ዕድል ጦያጋ መው ይችጧል
ቃደኝነ ት / willingness / ሲባል የ ታጤመውን ግብ ጤመተግበፊ በሙጥ አቅም
ጤመፁፈት ያጤውን ዝግጅትና የ ፁፈ ጉጉትን የ ሚያመጤክት ነ ው
የ መሪው ድፊሻ ከቡድኑ ጋፊ አብፋ የ መፁፈትና አፊአያ በመጣን ፁፈን የ ሚያመቻች እና
የ ድፊጅቱን ዓጧማ እንዲሳካ በጐ ምኞት ያጤው መጣን አጤበት የ አመፈፊ ፅ ንፒ ጠሳብ
በውፒ የ ሚከተጥትን ያቅ ል እነ ዚህም መሪ ተከታይን ጤማ ፈትና ጤመምፈት የ ሚያበ፤
መንገ ዶችና የ አካባቢው ሁኔ ታ ናቸው
መሪው ከተከታዮቹ ጋፊ በምን ዓይነ ት ሁኔ ታና ባሕፊይ በመፁፈት የ ድፊጅቱን ዓጧማ ማሳካት
እንደሚቻል ነ ው አመፈፊን ልቆ ጤመረዳት በፁፈ አመፈፊ / Management / እና
በአመፈፊ / leadership / መካከል ያጤውን ልዩነ ትን አንድነ ት መረዳት አፒ ጧጊ
ነ ው መሪዎች ትኩረት የ ሚፍ ት በፍዎች መካከል ያጤን ግንኙነ ት እና የ ሚያተኩሩት
መጤወ / influence / ማትጋትና ፒሜትን ማነ ሳሳት ፤ል መሣሪያዎች ናቸው
ፁፈ አፒኪያጆች / Managers / ደግሞ ባጧቸው ፁል ን ተ ቅመው ፒፈን ጦያፒሩ
እንደሚችጥ ይገ ምታጥ ፁፈ አፒኪያጅ የ ድፊጅቱን ሕግ መመሪያና ቅደም ተከተጧዊ
አሠፈፋችን ው ት እንደሚያፒገ ኙ ትኩረት ሲፍ ቸው መሪዎች ግን የ ድፊጅቱን ዓጧማ ማሳካት
የ ሚጤውን ብቻ ያተኩሩበታል
መሪዎች የ ሚከተጥት ጤሠፈተኛው በሚደረገ ው የ ማትጊያና የ መጤወ ተግባፊ አማካኝነ ት ው ት
እንደሚመ ሲጣን ፁፈ አፒኪያጅ ግን የ ማትጋትና የ መቅ ት ሁኔ ታዎችን ልዩ ግምት በመፒ ት
ነ ው በሁጤቱም መካከል ያጤው አንድነ ት ግን የ ድጅቱን ዓጧማ ማሳካት ነ ው
ጤምሳጨ - በአጤማችንጧይ በተትረ ረ የ ተ ፋ ጠብት ጉልበት ካ ታል ገ ኛ
ሳይጣኑ የ ባጤ ጉትን ፓፒት አገ ፋች መ ፣ፒ ይቻጧል
ጃ ን በህዝብ ብዛት ከኢትዮጵያ ጋፊ ፒትነ ፃ ፊ በተ፣ፈረቡ ፒትጣን የ አገ ሪቷ አ፣ማመ
80% ተፈፈማ ነ ው በዚህም ጤእፊሻና ጤእንፒሳት ፊባታ የ ማትመችና የ ተትረ ረ
የ ተ ፋ ማዕድንም የ ጨጧት ነ ች ነ ገ ፊ ግን እፒከ ቅፊብ አመታት በተ ፋ አደጋ

8. ከመመታቷ በ ት የ ዓጧማችን ሁጤተኛ ፤ን የ ኢኮኖሚ መሪ የ ነ በረች አሁንም በኢኮኖሚ
፣ደምት ከሚባጥት አገ ፋች ተፊታ ያጤች ነ ች
በአገ ሪቷ ብቻ ምፊታቸውን በማቅረብ ያልተወፍኑት ግዙ ድፊጅቶች በአገ ፈቸው የ ተ ፋ
ጠብት ምፊታቸውን ጤማሳደግ ሳይወፍኑ መ ነ ፍ የ ጣነ ፉ እቃዎችን በማፒገ ባትና /
Importing raw materials / በአገ ፈቸው የ ተመረቱ ያጤ፣ጧቸው ፈት ያጧቸውን
በፊካታ ምፊቶች በመጧው ዓጤም በመፕ / Exporting manufactured
products / እፒከ አሁን ድረፒ ጤአጤማችን ከ ተኛ ድፊሻ አጧቸው
Japan Business Federation (日本経済団体連合会 Nippon Keizai-dantai
Rengōkai?
) is an economic organization founded in May 2002 by amalgamation of
Keidanren (Japan Federation of Economic Organizations, established 1946) and
Nikkeiren (Japan Federation of Employers' Associations, established 1948), with
Nikkeiren being absorbed into Keidanren.
The federation is commonly referred to as "Keidanren", its 1,601 members consist
of 1,281 companies, 129 industrial associations, and 47 regional economic
organizations (as of June 15, 2010).
For most of the post-war period, Keidanren has been the voice of big business in
Japan and is generally considered the most conservative of the country's three
major economic organizations. The other two organizations are the Japan
Chambers of Commerce and Industry and the Japan Committee for Economic
Development (経済同友会).
According to the organization's official website, the mission of the Keidanren is to:
accelerate growth of Japan's and world economy and to strengthen the corporations
to create additional value to transform Japanese economy into one that is

9. sustainable and driven by the private sector, by encouraging the idea of individuals
and local communities.
The current chairman is Sadayuki Sakakibara of Toray Industries. He has been
chairman of The Japan Business Federation since May 2014.
The Japanese post-war economic miracle is the name given to the historical
phenomenon of Japan's record period of economic growth between post-World
War II era to the end of Cold War. During the economic boom, Japan was
catapulted into the world's second largest economy (after the United States) by the
1960s. However, it suffered its longest economic stagnation since World War II
during the Lost Decade in the 1990s.
Japan Times Keidanren-Nikkeiren tieup scheduled for May 2002 start December
21 2000 Retrieved on July 22, 2012
Nippon Keidanren website About Nippon Keidanren Retrieved on January 16th
2011
ሁጤተኛዋ ሲውዘፊጧንድ ፒትጣን በዓጧማችን ጧይ የ ቆዳ ፒ ቷ አነ ፒተኛ ነ ው ጤዓጤም
የ ሚበቃ የ ተትረ ረ የ ግብፊና ምፊትም ይሁን ጤእንፒሳት ፊባታ በቂ የ ጣነ መፉት የ ጨጧት
በመጣኗ የ ካካዋ ምፊት የ ጨጧት በቸኮጨት ምፊት የ አጤማችን ፤ን በብዛትና በ ፈት
አምፊቶ ጤዓጤም በማቅረብ ተ ቃሽነ ት ሀገ ሪቱ በዓጤማችን የ ቆዳ ፒ ት አነ ፒተኛ ከሚባጥት
አገ ፈት የ ምትመደብ ፒትጣን ይህም ፈት ያጤው የ ወተት ምፊት ጤዓጤም በብዛት ልታ፣ፊብ
የ ሚያፒችጧት አይደጤችም ይህንን ችግፊ ጤመቅረ የ ቻጧቸው ምፊቶችን ከው በማፒገ ባት
ቸኮጨት ጤማምረት የ ሚጣኑ የ ወተት ተወጽኦችን ከው በማፒገ ባት ጤምፊቾ ፈት ጣኗል

10. ይህች የ ዓጤማችን ትንሽ አገ ፊ የ ህዝቦቿ የ አኗኗፊ ዘይቤ ሲታይ ያጤፒጋት የ ሚኖሩ
የ ዓጧማችን ተምሳጨት አገ ፊ ፒትጣን በጸ ታ በፒፈ የ ዓጤማችን ንካፈና ፍጧማዊ ኑፋ
በመኖፊ ማህበፈዊ ኢኮኖሚያዊ ጤቲካዊ መፁተጋብፊ የ ሠ ነ በት ታጧቅ ሀገ ፊ ነ ች
ፒጤካናዳ ማብፈሪያ አያፒ ልገ ውም ምክንያቱም በፊካታ ፒደተኞችን ተ፣ብጧ እንደ አገ ሯ
በመኖፊ ከጨጪች አገ ፋች አብጧ ውን ፒጤምትይዝ ነ ው እደ አገ ፊ ከተመፍረተችም ከ160
አመት ብዙም የ ማይበል ት ናት
ሀገ ፈችንም እፒከምናው፣ው ድረፒ በከብት ፊባታ ከአ ሪካ አንደኛ ከአጤም 10ኛ መጣኖ
ይታወቃል
1.መቼይጣን እግፊኮፒተ ዋቾቻችን እደአትጨቶቻችን የ አገ ፈቸው ህዝብመዘሙፊ ሲዘመፊ
ከ አድፊገ ው ድምጻቸውን የ ሚዘምሩት?
2. እፒከ መቼ ነ ው ፉ ዕቃ / ቆዳ ፕ ን / ምፊቶችን የ ምን፣በጤው?
3. ኢትዮጵያ መቼ ይጣን የ ቆዳ ምፊታችንን በ ፈት / Process / ተደፊገ ው በምፊት
ከተመረቱ በኃጧ ጤዓጤም በማቅረብ የ ምንታወቅበት?
4. እፒከመቼ ነ ው በዘይት መልክ ጤምግብነ ት የ ሚውጤው ፈት ያጤው / Organic /
የ ኑግ ምፊት የ ፍጦ ምፊታችንን በ ፉ ዕቃ ነ ት ወደ ው ተሽ ው በጨጧ መልኩ የ ሚረጋና
ጤ ና ሩ ያልጣነ ዘይት የ ምናፒገ ባው?
በሁጤተኛው ማጤትም Contemporary ተብጪ የ ተገ ጤ ው ብልጣችና አመጤካከታቸው
የ ተዋ ጧቸው መሪዎች የ ተሻጤ ፒፈ መፒፈት እንደሚችጥ የ ሚያመጧክት ሲጣን የ አመፈፊ ብቃት
መኖሩ መንግፁታዊም ጣነ መንግፒታዊ ጧልጣኑ ድፊጅቶች ወሳኝ ሚና ይ ወታጥ
በመጀመሪያ የ ተ ፣ፍው / Classical thoughts / ጤአንድ ድፊጅት ፒኬት ዋና
ናቸው የ ሚባጥት የ ተ ፋ ጠብት መፉት የ ፍው ጉልበት እና ካ ታል ምንም ፣ሜታ
ያጧፒገ ኝባቸው ጠገ ፈት ጤምሳጨ ብን ቅፒ

11. 1. ከ አ ሪካ ጦቢያና
2. ደቡብ ፎዳን
3. ከኤሽያ ፓፊያን መ ፣ፒ ይቻጧል
በተፈ ፤ ፊ አንድና ፓፒት ጧይ የ ሚታየ ው የ መሪዎች ኢዲሞክፈሲያዊነ ት ፒል ንን የ ሙ ኝ
ማጤት ጤህዝባቸው የ ማይወግኑ ኃጧ ነ ትን አሳል ያጤ መፒ ት ኃይል በመ ፣ም ፒል ንን
የ ሙ ኝ ማጤት ሲጣን በሁጤተኛ ጧይ የ ተ ፣ፍችው ፎዳን የ ተ ፋ ጠብት የ ግ ት መንፒኤ
መጣን መከባበፊ ማ ት ህዝባቸውን ጤ ፊነ ት ጤፒደትና ጤሞት መንፒኤ ናቸው መገ ነ ል
ው ቱ ችግፊውፒ የ ከተታት ሀገ ፊዐፒመፒጪታል በፊግ አመፈፊ ዋናውን ድፊሻ ይየ ዛል
የ ተባጤበት ምክንያት ደቡብኮፊያንና ፍሜንኮፊያን ፒንመጤከት ደቡብ ኮፊያ የ ተሻ ጤችሀገ ፊ
አድፊገ ዋታል ደቡብ ኮፊያ ምፊታማ የ ጣኑ ኩበንያዎቾ ምፊትቸውን በ ፈትም በተ ጧጊነ ትም
የ በቃች አድፊጎ ታል የ መዋጤንዋይ ፍትን በቃ የ ምትጎ ዝ እና የ በጤጸገ ችሐገ ፊ እድትጣን
አድፊገ ዋታል
ከጧይ በተዘረዘሩት በሁጤት ጓፈ ያደጉ አገ ፋችና ያጧደጉ አገ ፈት ልዩነ ታቸው በዋናነ ት
በፍጤ ነ ው / በተማረው / የ ፍው ኃይጧቸው ጧይ ያጧቸው ልዩነ ት ምንድን ነ ው?
ያደጉት አገ ፈት ካጧደጉት ተምረዋል የ ሚባጥት ሲወዳደሩ ልዩነ ታቸው ብዙ የ ተጋነ ነ አይደጤም
ተመሳሳይነ ት አጤው ልዩነ ታቸው ከዚህ ፣ ጪ የ ሚ፣ፊቡትን የ መተግበፊና ያጤመተግበፊ ጧይ
ያጧቸው ልዩነ ት ነ ው
እነ ፎም -
1. ፒነ ምግባፊ / የ ግብረ - ገ ብነ ት ህጎ ች / መፍረታዊ መመሪያቸው ማድረጋቸው
2. ጠ፣ኝነ ትና የ አንድነ ት መፊህ ማክበፈቸው
3. ከ ተኛ ኃጧ ነ ትን መፕከም ሚችጥ

12. 4. ህግ እና መመሪያዎችን ማክበፊና ማፒከበፊ
5. የ ዜጋቸውን መብት ማክበፊና ማፒከበፊ
6. የ ፒፈ አ ቃሪነ ታቸው
7. ጠብትን መቆ ብ በአግባቡ መ ፣ምና የ መዋጤንዋይ ፍትን መ በቅ
8. ፒፈን በአግባቡ ጤመተግበፊ የ ሚ ፊ ካልፍፈም እፈፒን ጤመ፣የ ፊ ቃደኛ የ ጣነ መጣን
9. ሁጨ ጤፒፈው ትኩረት የ ሚፍ ጤዚህም ያጤው ባህሪ ተ፣ያያሪ ያልጣነ የ ፒፈ ፍአትን
የ ማክበፊ /punctuality/ ጤፍአት ትልቅ ክብፊ የ ሚፍ
ጤማ ቃጤል ያክል ከጧይ የ ተዘረዘሩት በአደጉ አገ ፈትና በባጤ ጎ ች አገ ፈት የ መተግበፊና
ያጤመተግበፊ ያጤ ልዩነ ት በመጣኑም በጧደጉ አገ ፈት ቂቶቹ ብቻ የ ሚያከብሩ ሲጣን በአደጉ
አገ ፈት ግን ብዙዎቹ ኃጧ ነ ትን የ ተፕከሙት የ ሚተገ ብሩት ፒጤጣነ ነ ው መበጧጤ
የ ተ ረው በመጣኑም ሀገ ፊ ንካፈነ ች የ ምትባጤው ከግጤፍብ ጀምፋ እፍከድፊጅት እዲሁም
የ ነ ፎፒብፒብ የ አገ ፊንም ንካፉ ናድክመት የ ሚወፒኑናቸው ፒጤጣነ ም የ ድፊጅታችሁ አመፈፊ
ንካፉ ጤአገ ፊ ትልቅ ድፊሻ አጤው
1997 Michaelj. Bonnell www.mdcebonnell.com
የ ቴ/ሙ/ ትምህፊት አመፈፊ ምንድን ነ ው
የ ቴ/ሙ/ትምህፊትና ፒል ና አመፈፊ በማናቸውም የ ፒፈ ዘፊ ች የ ሚከናወኑ መፍረታዊ
የ አመፈፊ ተግባፋች የ ሚ ጸሙበት መፒክነ ው

13. በሁጥም ፒፈዎች አመፈፊ የ ፍውኃይልን ጠብትን ጊዜን ቴክኖጪጂና ጨጪች ግብዓቶችን
በማፒባፍብ በማደፈጀት በተወፍነ ዓጧማና ግብ ጧይ አተኩፋ ወደተግባፊ በመ፣የ ፊ ው ት
ማፒገ ኘትነ ው ከዚህ አ ቃጧይ ጽነ ፍጠሳብ አኳያ የ ቴ/ሙ/ትምህፊትና ፒል ና አመፈፊ
ከጨጪች አመፈፋች ጋፊ ተመሳሳይነ ት አጤው ጣኖም የ ትምህፊት ፒፈ የ ፈፎ የ ጣነ ልዩ ባህፈይ
ያጤው በመጣኑ በአመፈፊ ተግባፋቹ ትኩረቶቹ ዘይቤዎቹ ያጥትነ ው ፍውማ ፈት ፒፈጧይ
የ ተፍማፈ ፒጤጣነ ው ት አጤካጥ ከጨጪች የ ልማት ዘፊ ች ጋፊ ካጤው ፤ፊ ኝነ ት አንጻፊ
ልዩነ ት ያሳያል
የ ትምህፊትፒፈ ከጅምሩ እፒከ ጸሜው ዕው፣ት ከህጪት ተግባፊ ልምድ አመጤካከት
የ ባህሪይጤው አዕምፋአዊ አካጧዊና ማህበፈዊ ዕድገ ት በመ ረሻም ው ታማና ኃጧ ነ ት
የ ሚፍማቸው ፍውተኮፊ በመጣኑ በግብፊና በ ብሪካ በንግድ ወዘተ.. ዘፊ ፒፈዎች ካጥ
ትምፊትና አገ ልግጪት ተኮፊ ተግባፋች ከሚ ይ፤ት የ አመፈፊ ብቃቶች በተ ማሪ የ ተጤዩ
ዘዴዎችንና ክህጪቶችን ይ ልጋል
የ ትምፊት አመፈፊ ከተማሪዎች አመፈፊ ከተማሪዎች ከመምህፈንናጨጪችባጤሙያዎች ፍሪተኞች
ከወጧጆች ከአካባቢው ህበረተፍብ ከልዩልዩ ትምህፊት ተቋማትና ኮጨጆች ወዘተ .. ጋፊ
ከ ተኛ መፒተጋበፊ ማድረግ ይ ልጋል ከዚህምየ ተነ ሳየ ትምህፊት አመፈፊ ባህሪዩም
በይዘቱ በትኩረቱ በሂደቱና ው ቱ እንዲሁም በው ቱ አጤካክ ከጨጪቹ የ አመፈፊ ዘፊ ች
የ ተጤዩ ሁኔ ታዎች ይታዩበታል
የ ቴ/ሙ/ትምህፊትና ፒል ና ፍፈ ከምፊት ንግድና አገ ልግጪት ዘፊ ች በተጤየ መልኩ
ወ ቶች ጎ ልማፓችና ጤአዛውነ ት የ ገ ቢማፒገ ኛ በማፒተማፊ በመ ረሻ ብቃትያጧቸው ኃጧ ነ ት
የ ሚፍማቸው ው ታማ በፈሳቸው የ ሚተማመኑ ዜጐች አድረጎ ማው ትን የ ሚ ይቅ ነ ው
ይህንን ማድረግ ደግሞ በተወፍኑ የ አመፈፊ ዘዴዎችና ቴክኒካዊ ክህጪቶች ብቻ መወ ት
የ ምንችጤው ባጤመጣኑ የ ቴ/ሙ/ትምህፊትና ፒል ና አመፈፊ ፍ ና በፊካታ ልምድና ዕው፣ትን
ጠገ ፈዊና አካባቢያዊ ሁኔ ታዎችን በመገ ንዘብ ከዚህም አል በጠገ ፊውፒ የ ሚፍ ው
የ ቴ/ሙ/ትምህፊትና ፒል ና ከ፣ረው አጤም ጋፊ አቻነ ት ያጤውና ተወዳዳሪ መጣን ፍጤሚገ ባው
ይህንን ምፋ መረዳትን ይ ይቃል

14. ይህም ማጤት የ ቴ/ሙ/ትምህፊትና ፒል ና አመፈፊ ፒ ቱም ል፣ቱም የ በዛና ፍ
ማህበፈዊ አኮኖሚጠያዊ ጤረካዊ ወዘተ……መፍረት የ ሚ ልግ ነ ው
የ ቴ/ሙ/ትምህፊትና ፒል ና አመፈፊ ው ታማ ጤመጣን በጠገ ፊ ያጥ የ ተምህፊት ጦሲዎች
ፒትፈቴጂዎችና መፊጠግብፋች በየ ወቅቱ የ ሚወ የ ቴ/ሙ/ትምህፊትና ፒል ና አቅ ዎችና
ትኩረቶች በደንብ መረዳትን ይ ልጋል በተ ማሪም እንደዚሁ ደግሞ በክልል ክ ጤከተማ
በተቋማት ደረጃ ው ት ባጤው መልክ የ ሚተገ በሩትን ፒልቶች በማወቅ ጤው ት መብቃትን
ይ ይቃል
የ ቴ/ሙ/ትምህፊትና ፒል ና አመፈፊ እንደጨጪች የ አመፈፊ ተግባፋች ማ፣ድን መበጀትን
የ ፒፈ ፋግፈም ማው ትን የ ፍውጠይል ማዘጋጀትን ፁፈን ማደፈጀት ማፒተባበፊንና
ተግባፈዊነ ቱን መከታተል ው ት መገ ምገ ም ያ ቃልጧል ጣኖም በጨጪች የ ልማት ዘፊ ች
እንደምናየ ው ግብዓቶቹ ሁጥ በፒፈ አመፈሩ ፤ ፊ ፒፊ ባጤመጣናቸው ሂደቱም ጣነ ው ቱ
የ ተጤየ ነ ው ጤምሳጨ በአንድ የ ምፊት ወይም አገ ልግጪት ፍ ተቋም ውፒ ግብዓት
ሂደትና ው ት ሙጥበሙጥ በፒፈኃጧ ዎችና ባጤሙያዎች ፤ ፊ ፒፊ በመጣናቸው የ ውፍኔ
አፍ በጊዜና ጠብት አ ቃ፣ም በ፤ ፊ በ ፈት በው ት ወዘተ… የ ቴ/ሙ/ፒ
በግብአት አወሳፍድ ተመሳሳይነ ት ቢኖፈቸውም ፍል ኝን በማ ፈት ግን የ ተጤዩ ባህሪያትን
ይዘው የ ሚያድጉ የ የ ፈሳቸው ፒብዕና ያጧቸው ፒጤጣኑ እንደተ ጤጉ የ ሚመሩ አይደጤም
ከዚህ በተ ማሪ የ ማፒተማፊ ተግባፊ በመምህፈን የ ፈፒተነ ሳሽነ ትና ትጋት ካጤጣነ በፒተ፣ፊ
በተጽዕኖ ው ት የ ሚያፒገ ኝ ባጤመጣኑ ብልጠት ያጤው አመፈፊ ይ ልጋል
ከዚህ ከጧይ የ ተ ፣ፎት ነ ቦች የ ቴ/ሙ/ትምህፊትና ፒል ና አመፈፊ ምንእንደጣነ ና በጨጪች
የ ፒፈመፒኮች አመፈፊ ጋፊ ያጤውን ተመሳሳይነ ትና ልዩነ ት ጤመረዳት የ ሚያግዝ ነ ው
በቴ/ሙ/ት/ፒ ፒፈአመፈፊተግባፈት /Leadership function in TVET/

15. አመፈፊ የ ጋፈ ዓጧማን ጤማሳካት እንዲቻል በጋፈተነ ሳሽነ ት ው ታማና ተግባፈዊ ፒፈ መፒፈት
ማፒቻልነ ው
የ ሩመሪተግባፈት የ ቡድኑን እንቅፒቃሴ አ፣ናጅቶ የ ታ፣ደ የ ፒፈአጧማ ማፒ ጸም መቻልነ ው
የ አመፈፊ ተግባፈት ዕ ደሚፍፈው የ ፒፈባሐሪና ኣይነ ት ጦጤያይ ይችጧል ዋና ዋናዎቹን
ብንመጤከት ማ፣ድ ውሳኔ መፒ ት ማፒተባበፊ ክትትልማድረግ ግኑኙነ ት መ ፊ ማትጋት
ግ ትን መ ታት ሙያዊ ድጋ መፒ ት ወዘተ…ናቸው
ከጧይከ፣ረቡታ ዋናዋና ተግባፈት ውፒ በቴ/ሙ/ት/ፒ ፁፊዓት ጧይ ያጥ መሪዎች ጦከተጥት
የ ሚገ ባቸው ተግባፈት ከዚበታች ተዘፊዘረዎል

የ ድፊጅቱን ፈዕይ ማሳወቅ (የ ቴ/ሙ/ት ኤጀንሲ በ ደፈል ደረጃ የ ቴ/ሙ/ት ኤጀንሲ
በክልል ደረጃ ቴ/ሙ/ት/ፒ ጽ/ቤት በክ ጤከተማ ደረጃና በተቋምደረጃ
 ተልእኮመወ ት (የ ቴ/ሙ/ት ኤጀንሲ በ ደፈል ደረጃ የ ቴ/ሙ/ት ኤጀንሲ በክልል
ደረጃ ቴ/ሙ/ት/ፒ ጽ/ቤት በክ ጤከተማ ደረጃና በተቋምደረጃ
 የ ጋፈ የ ጣኑ የ ት/ፒ ዓጧማና ግብ መ ል
 ዕቅድና ፒትፈቲጂዎችን መንደ
 ሀብትን መጤየ ት ማጐልበትና መድቦ እደ ፣ሜታው ቅደምተከተል መፒ ት
 የ ሀብትን አ ቃ፣ም ዕቅድና ፒትፈቴጂ ማው ት
 የ ተመደበው ሀብት ከወ ው ዕቅድና ፒትፈቴጂ ማወ ት
 የ ተመደበው ሀብት ከወ ው ዕቅድና ፒትፈቴጂ አንፃ ፊ መጣኑን ማረጋገ
 የ ተመደበው የ ገ ንዘብና ጨጪች ሀብቶች አ ቃ፣ማቸው በወ ጧቸው ዕቅድና ተግባፊ
መጣኑን ማረጋገ
 ፍዎችን በትክክጤኛው ቦታቸው / ፁፈቸው ጧይ መመደባቸውን መጤየ ት ማ፣ድና የ ፍው
ኃይልን ማልማት / ጤአመፈፊ ባጤሙያ መምህፊ ወዘተ ---/
ሕብረተፍቡን በማን፣ሳ፣ፒ የ ቴ/ሙ/ትን ፁፈ እንዲደግ ና በቂ ተሳት እንዲያደፊጉ
መ ፊ
 የ ቴ/ሙ/ት መፒ ትና ዕድገ ት ጧጎ ት ያጧቸው የ ተጤያዩ ድፊጅቶችና ባጤጉዳዮች ጋፊ
በጋፈ አብፋ መፁፈት

16.  የ ፁፈ ባልደረቦችን በማትጋት በወረዳም ጣነ በትምህፊት ቤት የ ትምህፊት ፁፈ
ተ ናክፋ እንዲፍ ማድረግ
 የ ፁፈ ባልደረባን የ ፁፈ አ ፃ ም መገ ምገ ም
 የ ቴ/ሙ/ት ችግፋችን ጤመ ታት በንቃት መን፣ሳ፣ፒ
 የ ፁፈ ባልደረባን ተሳት ማጎ ልበት
 ክትትልና ሙያዊ ድጋ በመፒ ት የ ቴ/ሙ/ት ጦሲዎች
 ፒትፈቴጂዎችና መፊሐ ግብፋች በወ ጧቸው ፒታንዳፊድ መሠረት በ ፈት መከናወናቸውን
ማረጋገ
 የ ተ ናከረ ግንኙነ ትና የ ቴ/ሙ/ት መረጃ ጧጎ ት ፁፊዓት መዘፊጋት
 አፒ ጧጊውን መረጃዎች እየ ተፍባፍቡ እየ ተ ና፣ሩ በትክክል እየ ተዳረፎና
ጤውሳኔ አፍ ም አገ ልግጪት ጧይ መዋጧቸውን ማረጋገ
 የ ክትትል ግምገ ማና ሪ ፊት የ መጤዋወ ፁፊዓት እየ ተካሔደና እያደገ መም ቱን
መከታተል
 በአ ቃጧይ የ ቴ/ሙ/ት በሁጥም ቦታዎች መፍረተዊ ተመሳሳይነ ት ቢኖረውም የ ቴ/ሙ/ት
ኤጀንሲ በ ደፈል ደረጃ የ ቴ/ሙ/ት ኤጀንሲ በክልል ደረጃ
 ቴ/ሙ/ት/ፒ ጽ/ቤት በክ ጤከተማ ደረጃና በተቋም ደረጃ ልዩነ ት ጦኖፊ ይችጧል
ይህንን ወደ ት እናየ ዋጤን
የ አመፈፊ ዓይነ ቶች / Leadership Style /
የ አመፈፊ ዓይነ ት ፒንል አንድ መሪ ተግባሩን ጤማከናወን እንዲችል ተከታዮቹን ወይም
ሠፈተኛውን / Subordinates / በምን ዓይነ ት መንገ ድ ጤመምፈት እንደሚችል
የ ሚወፒንበት ነ ው የ አመፈፊ ዓይነ ቶች በተጤያዩ ሁኔ ታዎች ይከ ጧጥ የ አመፈፊ ዓይነ ት
ጤአንድ ፁፈ መሳካትና ው ታማነ ት የ ጎ ጧ ድፊሻ አጤው ጤምሳጨ - መሪው ፁል ኑን
እንዴት እንደሚ ፣ምበት ከበታች ሠፈተኛው ጋፊ ያጤውን ግንኙነ ት በማየ ትና የ ሚከተጥትን
አመፈፊ መሠረት በማድረግ የ አመፈፊ ዓይነ ቱን መናገ ፊ ይቻጧል
የ አመፈፊ ዓይነ ቶች በተጤያዩ መንገ ዶች ከ ጪ ማየ ት ቢቻልም በዚህ ምዕፈ የ ተወፍኑትን
ብቻ ጤማየ ት እንሞክፈጤን በአ ቃጧይም አፈት ዓይነ ት አመፈፋችን ዘፊዘፊ አድፊገ ን

17. እናያጤን እነ ዚህም አምባገ ነ ን አመፈፊ / Authoritarian / አማክፋ የ ማሚፍፈ
/ Consultative / ልቅ የ ጣነ አመፈፊ / Liaises faire / እና
አሳታ አመፈፊ / Participatory / ናቸው የ እያንዳንዳቸው መግጤ ፣ ጪ
ተዘፊዝሯል
አምባገ ነ ን አመፈፊ / Authoritarian Leader ship /
አምባገ ነ ን የ አመፈፊ ዘዴ ተ ጧጊነ ቱ እየ ፣ነ ፍ የ መ ቢጣንም አሁንም በብዙ ቦታዎች
ይታያል የ ሚገ ጤጸውም በተጤያየ መንገ ዶች ናቸው
የ አምባገ ነ ን አመፈፊ ባሕሪ የ ሚከተጥትን ያ፣ ነ ው -
ውሳኔ አሠ ንና ፁል ንን የ ያዘ ነ ው
የ ፁፈ ቅደም ተከተል ተ ብ፣ው እንዲጡዱ ይ ልጋል
የ በታች ሠፈተኞቹ ምን መፒፈት እንዳጤባቸው በፈፎ ይወፒናል
የ ሙጥ ፁል ንን ይወፒዳል ኃጧ ነ ትንም የ ፈፎ ብቻ አድፊጎ ያያል
ጤማነ ቃቂያነ ት ከሽልማት ይልቅ ቅ ት ጧይ ያተኩፈል
አማክፋ የ ሚሠፈ / Consultative /
ከዚህ በታች የ ተ ፣ፎትን የ ሚከተል መሪ አማክፋ የ ሚሠፈ በሚል ጦ ረጅ ይችጧል

18. ፁል ንን የ ሚያካ ል
ጤአባጧት መረጃ የ ሚፍ
በሠፈተኛው ጧይ እምነ ት ያጤው
ሠፈተኞች የ መ ትሔ ጠሳብ እንዲፍ የ ሚያበረታታ
ውሳኔ ዎች ጤው እንዲደረግባቸው የ ሚያ፣ፊብ / Present decision for
change/
ውሳኔ ጤመፒ ት ጠሳብ የ ሚያፍባፒብ
ችግፋችን የ ሚጤይ ወይም ሁኔ ታዎች መገ ምገ ም የ ሚችል
ከቅ ት ይልቅ ሽልማትን ጤማትጊያነ ት የ ሚ ፣ም
ልቅ የ ጣነ አመፈፊ / Liaisez faire /
በዚህ ዓይነ ት የ ሚ ረጅ መሪ የ ሚከተጥት ባሕሪያት ይኖሩታል -
ውሳኔ ጤመፒ ት ፈፎን የ ሚያገ ል

19. የ ግልፍቦችንም ጣነ የ ቡድኖችን ፁፈ ሁኔ ታ ጤመከታተል ግዴጤሽ የ ጣነ
ጤተ ያቂነ ት ምንም ደንታ የ ጨጤው
የ መመሪያዎችን ተግባፈዊነ ት ክትትል የ ማያደፊግ
ነ ገ ፋች በፈሳቸው እንዲሔዱ የ ሚተው / የ ጣነ ው ይሁን ዓይነ ት /
አሳታ አመፈፊ / Participative / Shared
Leadership /
የ ሚከተጥትን ባሕሪያት የ ያዘ ነ ው -
የ ሀሳብና የ ልምድ ልዉው እንዲደረግ ያመቻቻል
ሠፈተኞች ውሳኔ በመፒ ት እንዲሳተ ያበረታታል
የ ተመደበጤትን ሀብት ያከ ጧል
ሠፈተኛው ችግፊን ጤይቶ እንዲያወ ና ቅደም ተከተል እንዲፍ ቸው ድጋ ያደፊጋል
የ እፊፒ በፊፒ ትፒፒፊ እንዲ ፊ ሁኔ ታዎችን ጤማመቻቸት ይ ፈል

20. ሠፈተኛው ፁል ንን እንዲጤማመድ ያደፊጋል
ዲሞክፈሲያዊ አመፈፊ ከብዙ የ አመፈፊ ዓይነ ቶች ውፒ አንዱ ነ ው ይሁን እንጂ
ዲሞክፈሲያዊ አመፈፊ አሳታ እና አማክፋ የ ሚሠፈ በሚባጥ የ አመፈፊ ዓይነ ቶች ተ ቅሷል
በጨጪች የ ልማት መፁሪያ ቤቶች እንደሚደረገ ው ሁጥ ከጧይ የ ተገ ጤ የ አመፈፊ ዓይነ ቶች
በትምህፊት ዘፊ ም የ ሚታዩ ናቸው በክ ጤከተማና በተቆማት ደረጃ እንደነ ዚህ ዓይነ ት
ባሕሪያትን የ ሚያሳዩ መሪዎችን እናገ ኛጤን
ከጧይ የ ተ ፤ፎት የ ተጤያዩ አመፈፊ ዓይነ ቶች የ የ ፈሳቸው ንካፈና ደካማ ጎ ኖች
ቢኖሩዋቸውም ው ትን ጤማም ት ሲባል እንደፁፈው ባህፊይና እንደሁኔ ታው እየ ታየ የ አመፈፊ
ዓይነ ቶቹን በማ፣ናጀትና በመ፣ያየ ፊ አመፈፊ መፒ ት ይቻጧል
መ ትሔዎች
የ ሩ መሪ ባሕሪያትን መጧበፒ ነ ው / Qualities of effective
leadership/
በፒ ትና በፊ፣ት የ ሚያፒብ / Strategic Thinker / ድፊጅቱ ጤወደ ቱ የ ተሳካ
እንዲጣን የ ሚ ፊ
ፈፎ ጤጨጪች የ ፒፈ ባልደረቦቹ ምሳጨ መጣን የ ሚችል / Role model /
ውሳኔ ፍ / Decision – Maker / ንና የ በፍጤ ውሳኔ የ ሚፍ
ከፈፎ ቅም ማፁከበፊ በ ት
የ ብዙሀኑን ቅም ማፁከበፊ እንዲያድጉ የ ሚያግዝ / creating synergistic
effect/
ፕምጋይ/ mediators/ ግ ቶች በጊዜዉ እንድ ቱ የ ሚያግዝ

21. በፒምምነ ት የ ጋፈ ዉሳኔ የ ሚ ፊ /consensus seeker /builder/ በጋፈ
መፒፈትን ግምትየ ሚፍ
ፈፎን በ ሞና የ ሚ ትሽ /self evaluator/
የ ቡድን ፒሚትን የ ሚ ፊ /team spirit creator and promoter/ ጤአንድ
ተግባፊ ፍዎችን በአድነ ት እዲፍባፍብ የ ሚያደፊግ
ሚዛናዊ የ ጣነ /fair and balanced/ ሁጥንም ፍው በኩል የ ሚያይና ዳኝነ ት
የ ሚፍ
ጠሳብን በ፣ጧጥና በግልåማፒተጧጤ የ ሚችል / good communicator/
በማሳመንና ተምሳጨ ትበመጣን የ ሚመፈ / lead through influence and
example setting/ /በሚፍ ሀሳብናውሳኔ ና የ ማያደፊግ
አፒተያየ ት የ ሚፍ ናየ ሚ፣በል /taker and giver of feedback/
ገ ንቢትችቶችን ይፍ ል ይ፣በጧል
በ ሞና የ ሚያደም /emphatic listener/ ከጧይ የ ተዘረዘሩት የ ሩ መሪ
ባህሪያትና ክህጪት ጤአንድ የ መግፒትም ይሁን የ ግል ድፊጅቶች መሪዎች ያገ ጤግጧጥ እዲሁም
ከተ ፣ሙባቸው በእጅጉ ቃሚ ናቸው አመፈፊነ ት የ ሚጀምረው አድንድ ድፊጅት ብጪ ፒጤጣነ
የ አገ ፊም ንካፉ የ ሚጤካው የ ነ ዚሁ ድፊጅቶች ፒብፒብ ነ ው ጤድፊጅታ ቸው መውደቅምና
ማደግ ወሳኙ አመፈሩ ነ ው በመጣኑም አድመሪ በምን አይነ ት ሁኒታእና ቦታ ምን ዓይነ ት
ክህጪትን መ ፣ም እዳጤበት ጤይቶ ማወቅ አጤበት የ ወቅቱን ተ ባ ሁኔ ታ በማ ን የ አመፈፊ
ፒልቱን ማመቻቸት ይኖፊበታል
አመፍግናጤሁ
For more information you can find
https://www.facebook.com/berhanu.tadesse.90
www.facebook.hashtag‪#‪G‪.S institute apprise and quality
audit
http://www.bertat.bright.light.com
የ ፒል ናውይዘት

22. የ ፍል ኝ የ እፊካታ መጤኪያ
በፒል ናጧይ የ ተገ ኙ ብዛት--------------------
የ ፍል ኝ የ ረካ-------------
የ ፍል ኝ ያልረካ------------