Hoàn thiện công tác kiểm soát chi NSNN qua Kho bạc Nhà nước huyện Tri Tôn – t...
ĐỀ TÀI GIẢI PHÁP NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG DỊCH VỤ CÔNG TÁC XÃ HỘI TẠI CÁC BỆNH VIỆN TRÊN ĐỊA BÀN THÀNH PHỐ NHA TRANG, TỈNH KHÁNH HÒA
1. Y BAN NHÂN DÂN T NH KHÁNH HÒA
S LAO NG – THƯƠNG BINH VÀ XÃ H I
BÁO CÁO T NG H P
K T QU KHOA H C CÔNG NGH TÀI
GI I PHÁP NÂNG CAO CH T LƯ NG D CH V
CÔNG TÁC XÃ H I T I CÁC B NH VI N TRÊN A BÀN
THÀNH PH NHA TRANG, T NH KHÁNH HÒA
*******************************
Cơ quan ch trì tài: S Lao ng – Thương binh và Xã h i Khánh Hòa
Cơ quan th c hi n tài: S Lao ng – Thương binh và Xã h i Khánh Hòa
Ch nhi m tài: ThS. Võ Bình Tân.
Nha Trang, tháng 5 năm 2018
2. Y BAN NHÂN DÂN T NH KHÁNH HÒA
S LAO NG – THƯƠNG BINH VÀ XÃ H I
BÁO CÁO T NG H P
K T QU KHOA H C CÔNG NGH TÀI
GI I PHÁP NÂNG CAO CH T LƯ NG D CH V
CÔNG TÁC XÃ H I T I CÁC B NH VI N TRÊN A BÀN
THÀNH PH NHA TRANG, T NH KHÁNH HÒA
*******************************
Cơ quan th c hi n tài Cơ quan ch trì tài
S Lao ng Thương binh và Xã h i S Lao ng Thương binh và Xã h i
Khánh Hòa Khánh Hòa
Ch nhi m tài
ThS. Võ Bình Tân
Nha Trang, tháng 5 năm 2018
3. M C L C
M U .......................................................................................................................1
Chương I: T NG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN C U TRONG VÀ NGOÀI NƯ C.........3
1.1. Trên th gi i ..............................................................................................................3
1.2. Trong nư c ................................................................................................................4
1.2. Trong t nh ..................................................................................................................5
Chương II: M C TIÊU, N I DUNG, I TƯ NG, PH M VI VÀ PHƯƠNG
PHÁP NGHIÊN C U. .................................................................................7
2.1. M c tiêu tài...........................................................................................................7
2.2. N i dung nghiên c u .................................................................................................7
2.3. i tư ng nghiên c u................................................................................................7
2.4. Ph m vi nghiên c u...................................................................................................7
2.5. Phương pháp nghiên c u...........................................................................................8
2.6. H n ch c a tài......................................................................................................9
Chương III: K T QU Ã T Ư C......................................................................10
3.1. Cơ s lý lu n............................................................................................................10
3.2. Vai trò, ch c năng c a Phòng/B ph n CTXH trong b nh vi n và s c n
thi t ph i hình thành Phòng/B ph n cung c p d ch v CTXH trong các
b nh vi n trên a bàn thành ph Nha Trang.........................................................21
3.3. M t s kinh nghi m trên th gi i và c a m t s b nh vi n trong nư c v
cung c p d ch v CTXH trong b nh vi n; Nh ng nhi m v ã th c hi n
ư c và nh ng h n ch trong vi c cung c p d ch v CTXH hi n nay t i các
b nh vi n trên a bàn thành ph Nha Trang.........................................................27
3.4. K t qu i u tra, kh o sát ng u nhiên cán b y t và b nh nhân, ngư i nhà
b nh nhân t i các b nh vi n trên a bàn thành ph Nha Trang............................45
3.5. Th c tr ng cung c p d ch v CTXH t i các b nh vi n trên a bàn thành ph
Nha Trang và c i m cơ b n v cung c p d ch v CTXH t i các b nh vi n
trên a bàn thành ph Nha Trang .........................................................................52
3.6. M t s gi i pháp cơ b n nâng cao ch t lư ng cung c p d ch v CTXH t i
các b nh vi n trên a bàn thành ph Nha Trang ..................................................63
3.7. Nh ng v n t ra trong vi c nâng cao ch t lư ng cung c p d ch v CTXH
t i các b nh vi n trên a bàn thành ph Nha Trang .............................................66
K T LU N ....................................................................................................................70
TÀI LI U THAM KH O..............................................................................................72
PH L C ......................................................................................................................77
4. DANH M C CÁC CH VI T T T
CTXH Công tác xã h i
NASW Hi p h i Nhân viên CTXH Qu c gia M
(ASI) T ch c Qu c t v D ch v công nh n
ULSA Trư ng i h c Lao ng xã h i
ILO T ch c Lao ng Qu c t
UNDP Chương trình Phát tri n liên hi p qu c
5. DANH M C CÁC B NG
Tên b ng Trang
B ng 3.4.1. N i dung i u tra, kh o sát cán b y t v m t s ho t ng cung c p
d ch v t i các b nh vi n........................................................................ 41
B ng 3.4.2. M c hài lòng c a b nh nhân và ngư i nhà b nh nhân .................... 43
B ng 3.4.3. M c ti p c n, tham gia c a b nh nhân và ngư i nhà b nh nhân v
các d ch v xã h i ang ư c cung c p ................................................. 44
B ng 3.4.4. Mong i c a b nh nhân và ngư i nhà b nh nhân i v i vi c cung
c p các d ch v CTXH t i các b nh vi n............................................... 45
6. 1
M U
T i H i ngh Trung ương 6 (Khóa XII), T ng Bí thư Nguy n Phú Tr ng ã nêu
rõ: ng và Nhà nư c ta luôn xác nh s c kho là v n quý nh t c a m i ngư i dân và
c a toàn xã h i; chăm sóc, b o v và nâng cao s c kho nhân dân là công tác c bi t
quan tr ng liên quan n m i ngư i, m i nhà và ư c c xã h i quan tâm, có ý nghĩa
chính tr , xã h i và nhân văn sâu s c, th hi n b n ch t ưu vi t, t t p c a ch ta.
i ngũ th y thu c, cán b y t c nư c ã n l c ph n u, tri n khai th c hi n nhi u
chính sách, bi n pháp tăng cư ng b o v , chăm sóc, nâng cao s c kh e nhân dân, t
ư c nhi u k t qu quan tr ng. Nư c ta ư c T ch c Y t th gi i ánh giá là i m
sáng v th c hi n các m c tiêu thiên niên k trong lĩnh v c b o v , chăm sóc s c kho .
Tuy nhiên, trong i u ki n hi n nay, nh ng thách th c l n như: u tư cho y t tuy
có tăng nhưng chưa tương x ng v i nhu c u khám ch a b nh c a ngư i dân, năng l c y t
tuy n cơ s còn h n ch , cơ s h t ng và trang thi t b c a nhi u b nh vi n ã xu ng c p;
tình tr ng ô nhi m môi trư ng, nh ng v n xã h i nh hư ng x u n s c kh e nhân
dân và công tác chăm sóc s c kh e nhân dân; quy mô dân s ngày càng tăng, s già hóa
dân s , nhu c u chăm sóc s c kh e c a ngư i dân ngày càng cao và a d ng, ã t o ra s
quá t i i v i ngành y t , nh hư ng n kh năng ti p c n các d ch v chăm sóc s c
kh e c a ngư i dân.
Nhu c u khám ch a b nh có ch t lư ng cao ngày càng tăng; trong khi ó, các d ch
v y t chưa ư c liên k t, b nh nhân hi u bi t v b nh t t còn h n ch , các quy nh, ch
chính sách, cách giao ti p, ng x ôi khi chưa úng m c… ã gây nên nh ng b c
xúc, căng th ng trong m i quan h gi a b nh nhân, ngư i nhà b nh nhân v i nhân viên y
t , cơ s y t . ã có không ít v vi c ngư i nhà b nh nhân không ki m ch hành ng vì
cho r ng, các y, bác sĩ không tư v n, i u tr k p th i cho b nh nhân. Nhưng th c t , do h
th ng khám, ch a b nh, nh t là các b nh vi n tuy n trên thư ng trong tình tr ng quá t i
nên bác sĩ không còn s c tr l i cho b nh nhân v tình tr ng b nh c a h . Nhân viên y
t không có th i gian và kh năng gi i quy t nhi u nhu c u b c xúc c a b nh nhân
như: cung c p thông tin v giá c , ch t lư ng, a i m các lo i d ch v , tư v n v phác
i u tr , cách phòng ng a, tr n an tinh th n cho ngư i b nh.
Th c ti n t i các b nh vi n trên a bàn t nh Khánh Hòa nói chung và các b nh
vi n trên a bàn thành ph Nha Trang nói riêng ã có nhi u n l c trong công tác
7. 2
khám, ch a b nh cho nhân dân và ã cơ b n áp ng các nhu c u c a ngư i dân khi i
khám, ch a b nh. Tuy nhiên, ho t ng khám ch a b nh m i ch ư c th c hi n b i
các nhân viên có chuyên môn v y, còn các v n xã h i c a b nh nhân chưa ư c
quan tâm tr giúp.
Hi n nay, B nh vi n a khoa t nh Khánh Hòa ã thành l p Phòng CTXH và
B nh vi n ã t ch c cung c p m t s d ch v CTXH theo quy nh t i Thông tư s
43/2015/TT-BYT ngày 26/11/2015 c a B Y t v nhi m v và hình th c th c hi n
nhi m v CTXH c a B nh vi n. M t s b nh vi n trên a bàn thành ph Nha Trang
ã thành l p T CTXH nhưng các nhân viên làm CTXH chưa ư c ào t o, b i dư ng
nghi p v CTXH nên ch th c hi n m t s ho t ng cung c p d ch v xã h i; M t s
b nh vi n chưa t ch c th c hi n các nhi m v theo quy nh t i Thông tư s
43/2015/TT-BYT c a B Y t .
Vi c k t h p i u tr th ch t và tinh th n cho ngư i b nh là phương pháp tr
li u h t s c c n thi t trong quá trình i u tr cho ngư i b nh t i b nh vi n. Vì v y,
CTXH trong b nh vi n có vai trò r t quan tr ng trong vi c nâng cao ch t lư ng khám
ch a b nh trong Bbnh vi n.
Chính vì v y, th c hi n tài nâng cao ch t lư ng d ch v CTXH t i các b nh
vi n trên a bàn thành ph Nha Trang là nhi m v r t c n thi t trong giai o n hi n
nay và trong nh ng năm s p t i; s góp ph n nâng cao ch t lư ng khám, ch a b nh
cho nhân dân và góp ph n gia tăng s hài lòng c a ngư i dân khi n b nh vi n khám,
ch a b nh.
8. 3
Chương I
T NG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN C U TRONG VÀ NGOÀI NƯ C
1.1. Trên th gi i
Các v n xã h i trong m i th i i là h u qu tr c ti p c a quá trình phát tri n
kinh t , xã h i. Các v n xã h i n y sinh cũng gi ng như các căn b nh c a m t th c
th xã h i, các v n ó ch có th gi i quy t ư c b ng nh ng tri th c và phương
pháp khoa h c c a CTXH [1].
Theo Hi p h i nhân viên CTXH Qu c t 7/2000 t i Montreal, Canada (IFSW),
CTXH ư c nh nghĩa như sau: “CTXH thúc y s thay i xã h i, gi i quy t v n
trong m i quan h c a con ngư i, tăng năng l c và gi i phóng cho ngư i dân nh m
giúp cho cu c s ng c a h ngày càng tho i mái, d ch u. V n d ng các lý thuy t v
hành vi con ngư i và h th ng xã h i, CTXH tương tác vào nh ng i m gi a con
ngư i v i môi trư ng c a h . Nhân quy n và công b ng xã h i là các nguyên t c cơ
b n c a ngh ”.
CTXH th c hi n tr giúp i v i các nhóm i tư ng ư c thông qua 04 ch c
năng cơ b n: phòng ng a, ch a tr , ph c h i và phát tri n. Các lĩnh v c ho t ng c a
ngh CTXH g m có: CTXH v i tr em và gia ình, CTXH v i ngư i khuy t t t, CTXH
v i ngư i cao tu i, CTXH v i các t n n xã h i và t i ph m, CTXH trong trư ng h c,
CTXH trong chăm sóc s c kh e.
Trong lĩnh v c chăm sóc s c kh e, CTXH l n u tiên ư c tri n khai trong
các b nh vi n vào năm 1905 t i Boston, M . n nay, h u h t các b nh vi n M u
có phòng CTXH và ã tr thành m t trong nh ng i u ki n b t bu c các b nh vi n
ư c công nh n là h i viên c a H i các b nh vi n.
CTXH trong b nh vi n là vi c s d ng nguyên lý, phương pháp và k năng c a
CTXH vào vi c tr li u xã h i cho ngư i b nh nh m gia tăng s hài lòng c a h khi s
d ng d ch v y t , góp ph n nâng cao ch t lư ng chăm sóc s c kh e nhân dân. Nhân
viên CTXH có th làm vi c tr c ti p v i b nh nhân ho c gián ti p thông qua vi c l p
k ho ch, ti n hành nghiên c u, xây d ng chính sách ho c trong qu n lý. Làm vi c
tr c ti p v i b nh nhân có th bao g m các ho t ng như ánh giá nhu c u c a b nh
9. 4
nhân, l p k ho ch cho vi c chăm sóc sau khi i u tr , tư v n giúp các b nh
nhân/ngư i nhà gi i quy t v i các v n liên quan n tình tr ng b nh c a h . Ngoài
ra, nhân viên CTXH có th là thành viên c a nhóm i u tr , cung c p thông tin, tư v n
giúp nhóm i u tr hi u ư c các v n c a b nh nhân.
n nay, CTXH có m t t i hơn 80 nư c trên th gi i, ã và ang h tr cho
nh ng ngư i y u th , góp ph n nâng cao ch t lư ng cu c s ng, mang l i bình ng và
công b ng xã h i [2].
1.2. Trong nư c
Ngày 25/3/2010, Th tư ng Chính ph ã ban hành Quy t nh s
32/2010/Q -TTg v vi c phê duy t " án phát tri n ngh CTXH Vi t Nam, giai
o n 2010 – 2020”. ây là d u m c quan tr ng, là i m kh i u cho s phát tri n
ngh CTXH nư c ta.
Trong lĩnh v c chăm sóc s c kh e, CTXH có vai trò h tr nâng cao ch t lư ng
d ch v cũng như làm gia tăng s hài lòng c a ngư i dân khi s d ng d ch v y t .
Chính vì vai trò quan tr ng c a CTXH trong ngành Y t , nên ngày 15/7/2011 B trư ng
B Y t ã ban hành Quy t nh s 2514/Q -BYT ban hành án “Phát tri n ngh
CTXH trong ngành Y t giai o n 2011 – 2020”; ngày 26/11/2015 ban hành Thông tư
s 43/2015/TT-BYT c a B Y t quy nh v nhi m v và hình th c t ch c th c hi n
nhi m v CTXH c a b nh vi n.
Tình tr ng quá t i t i các b nh vi n hi n nay, nh t là các b nh vi n tuy n trên,
nhân viên y t không có th i gian và kh năng gi i quy t nhi u nhu c u b c xúc
c a b nh nhân như hư ng d n gi i thích v qui trình khám ch a b nh, tư v n v phác
i u tr , cách phòng ng a b nh t t cho n h tr v tâm lý, tinh th n cho ngư i
b nh, khai thác thông tin v c i m nhân thân xã h i c a ngư i b nh, cung c p
thông tin v giá c , ch t lư ng, a i m c a các lo i d ch v ; th c tr ng này d n n
nh ng phi n hà cho ngư i b nh t i các b nh vi n như: s thi u h t thông tin khi ti p
c n và s d ng các d ch v khám ch a b nh, s không hài lòng c a b nh nhân i v i
các cơ s y t , s căng th ng trong m i quan h gi a ngư i b nh và th y thu c. Ho t
ng CTXH trong b nh vi n s giúp cho m i quan h gi a nhân viên y t và ngư i
b nh, thân nhân ngư i b nh t t hơn. ây là m t bư c phát tri n m i trong công tác
chăm sóc và ph c v ngư i b nh [3].
10. 5
Gi ng như các nư c ang phát tri n, vi c áp d ng mô hình CTXH t i các b nh
vi n Vi t Nam còn r t m i m . Trong nh ng năm g n ây, t i m t s b nh vi n
tuy n Trung ương và tuy n t nh cũng ã tri n khai m t s ho t ng CTXH v i s
tham gia c a i ngũ nhân viên y t kiêm nhi m và các tình nguy n viên, nh m h tr
nhân viên y t trong phân lo i b nh nhân, tư v n, gi i thi u d ch v chuy n ti p, h tr
chăm sóc ngư i b nh… Các ho t ng này ã góp ph n làm gi m b t khó khăn cho
các b nh nhân và gia ình b nh nhân trong quá trình ti p c n và s d ng d ch v khám
ch a b nh.
M t s mô hình t ch c c a ho t ng CTXH trong b nh vi n cũng ã ư c
hình thành trong th c ti n như: Phòng CTXH, Phòng Chăm sóc khách hàng, T t
thi n xã h i thu c b nh vi n.
1.3. Trong t nh
T i t nh Khánh Hòa, B nh vi n a khoa t nh Khánh Hòa ã thành l p Phòng
CTXH t 30/12/2013 và t năm 2014 cho n nay ã t ch c th c hi n cung c p d ch
v xã h i áp ng nhu c u c a m t s i tư ng y u th ang i u tr t i b nh vi n
như: tr giúp b a ăn t thi n cho b nh nhân nghèo, k t n i t thi n t ng quà cho m t
s b nh nhân nghèo; tr giúp và chuy n tuy n i v i tr em b b rơi, ngư i b nh
n ng chưa xác nh ư c nơi cư trú; t ch c th c hi n các h tr khác cho b nh nhân.
Các b nh vi n công l p khác trên a bàn thành ph Nha Trang ã thành l p T
CTXH nhưng do nhân viên y t kiêm nhi m và chưa ư c ào t o nghi p v CTXH
nên ho t ng còn r t nhi u h n ch .
Có th th y, ho t ng CTXH trong các b nh vi n c a nư c ta hi n nay m i ch
là bư c u. T t c các mô hình hi n ang tri n khai t i các b nh vi n v n chưa th c
hi n úng và y ch c năng CTXH trong b nh vi n. i ngũ cán b tham gia ho t
ng ch y u xu t phát t t m lòng t thi n và kinh nghi m c a b n thân, chưa ư c
ào t o b i dư ng v ki n th c, k năng CTXH nên thi u tính chuyên nghi p, hi u qu
ho t ng chưa cao. So v i các mô hình CTXH trong b nh vi n các nư c trên th
gi i thì nhân viên CTXH trong các b nh vi n Vi t Nam chưa th c hi n ư c y
các vai trò c a mình trong ho t ng c a b nh vi n.
Vì v y, y m nh vi c k t h p i u tr th ch t và tinh th n cho ngư i b nh,
nâng cao ch t lư ng cung c p d ch v CTXH, áp ng nhu c u c a ngư i b nh và
ngư i nhà b nh nhân, làm gia tăng s hài lòng c a ngư i s d ng các d ch v t i các
11. 6
b nh vi n là nhi m v h t s c c n thi t c a các b nh vi n trên a bàn thành ph Nha
Trang nói riêng và các b nh vi n trong toàn t nh Khánh Hòa nói chung trong giai o n
hi n nay và trong nh ng năm sau.
12. 7
Chương II
M C TIÊU, N I DUNG, I TƯ NG, PH M VI
VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN C U
2.1. M c tiêu tài
ánh giá th c tr ng và xu t các gi i pháp nâng cao ch t lư ng cung c p
d ch v CTXH t i các b nh vi n trên a bàn thành ph Nha Trang.
2.2. N i dung nghiên c u
- N i dung 1: Cơ s lý lu n (Khái quát v CTXH và cung c p d ch v xã h i).
- N i dung 2: Vai trò, ch c năng c a Phòng/B ph n CTXH trong b nh vi n và
s c n thi t ph i hình thành Phòng/B ph n cung c p d ch v CTXH t i các b nh vi n
trên a bàn thành ph Nha Trang.
- N i dung 3: M t s kinh nghi m trên th gi i và kinh nghi m c a m t s b nh
vi n trong nư c v cung c p d ch v CTXH trong b nh vi n. Nh ng k t qu ã th c
hi n ư c và nh ng h n ch trong vi c cung c p d ch v CTXH hi n nay t i các b nh
vi n trên a bàn thành ph Nha Trang.
- N i dung 4: K t qu i u tra, kh o sát, ph ng v n cán b y t , b nh nhân và
ngư i nhà b nh nhân t i các b nh vi n trên a bàn thành ph Nha Trang.
- N i dung 5: Th c tr ng và c i m cơ b n v cung c p d ch v CTXH t i các
b nh vi n trên a bàn thành ph Nha Trang.
- N i dung 6: M t s gi i pháp cơ b n nâng cao ch t lư ng cung c p d ch v
CTXH t i các b nh vi n trên a bàn thành ph Nha Trang.
- N i dung 7: Nh ng v n t ra trong vi c nâng cao ch t lư ng cung c p d ch
v CTXH t i các b nh vi n trên a bàn thành ph Nha Trang và nh ng ki n ngh th c
hi n tài.
2.3. i tư ng nghiên c u
Nhu c u c a b nh nhân và ngư i nhà b nh nhân trong vi c s d ng các d ch v
xã h i trong các b nh vi n.
2.4. Ph m vi nghiên c u
Các b nh vi n trên a bàn thành ph Nha Trang, g m:
- B nh vi n a khoa t nh Khánh Hòa.
13. 8
- B nh vi n Da li u Khánh Hòa.
- B nh vi n Lao và b nh ph i Khánh Hòa.
- B nh vi n Y h c c truy n và ph c h i ch c năng Khánh Hòa.
- B nh vi n 22 tháng 12.
- B nh vi n Quân y 87.
- B nh vi n Tâm Trí.
- B nh vi n Giao thông v n t i.
2.5. Phương pháp nghiên c u
2.5.1. Phương pháp nghiên c u tài li u, văn b n
Là phương pháp thu th p thông tin t các tài li u có s n c a các tác gi trong và
ngoài nư c. Phương pháp này phân tích các tài li u như:
- Các ch trương, chính sách c a ng v chăm sóc s c kh e c a nhân dân; các
văn b n c a Nhà nư c quy nh v cung c p d ch v CTXH trong các b nh vi n như:
Quy t nh s 32/2010/Q -TTg c a Th tư ng Chính ph v vi c phê duy t án
phát tri n ngh CTXH giai o n 2010 – 2020; Quy t nh s 2514/Q -BYT ngày
15/7/2011 B Y t v vi c phê duy t án “Phát tri n ngh CTXH trong Ngành y t
giai o n 2011 – 2020”; Thông tư s 43/2015/TT-BYT, ngày 26/11/2015 c a B Y t
quy nh v nhi m v và hình th c t ch c th c hi n nhi m v CTXH c a b nh vi n.
- Các báo cáo v CTXH trong lĩnh v c chăm sóc s c kh e trên th gi i và
Vi t Nam; các bài vi t v CTXH t i các b nh vi n trong nư c và nư c ngoài.
2.5.2. Phương pháp i u tra b ng h i
Là phương pháp i u tra xã h i h c nh m thu th p thông tin b ng cách l p b ng
h i dành cho nhân viên y t , b nh nhân và ngư i nhà b nh nhân.
Nhóm th c hi n tài ti n hành i u tra b ng b ng h i v i 40 cán b y t và
360 b nh nhân, ngư i nhà b nh nhân.
2.5.3. Phương pháp ph ng v n
Là nh ng cu c i tho i gi a nhóm th c hi n tài và cán b y t , b nh nhân,
ngư i nhà b nh nhân nh m tìm hi u th c tr ng vi c cung c p các d ch v trong các
14. 9
b nh vi n, nh ng nhu c u c a b nh nhân và ngư i nhà b nh nhân v các d ch v xã
h i trong b nh vi n.
Nhóm th c hi n tài ti n hành ph ng v n 08 cán b y t và 30 b nh nhân,
ngư i nhà b nh nhân.
2.5.4. Phương pháp quan sát
Là phương pháp mang tính l a ch n, có h th ng, có m c ích nhìn và l ng
nghe v m t tương tác hay m t hi n tư ng, là cách thu th p d li u.
Trong tài, phương pháp quan sát ư c s d ng ghi l i nh ng nhu c u,
nh ng nguy n v ng, mong mu n c a cán b y t , b nh nhân và ngư i nhà b nh nhân
ư c cung c p các d ch v xã h i t t nh t trong các b nh vi n.
2.5.5. Phương pháp th ng kê toán h c
S d ng phương pháp th ng kê toán h c phân tích các s li u i u tra, s
li u th ng kê.
2.6. H n ch c a tài
Ph m vi tài ư c th c hi n t i các b nh vi n trên a bàn thành ph Nha
Trang, s lư ng nhân viên y t kho ng trên 500 ngư i, s lư ng b nh nhân thư ng
xuyên khám, i u tr kho ng trên 6.000 ngư i, nhưng s lư ng ti p c n c a Nhóm
th c hi n tài ch dư i 500 trư ng h p là quá ít; Vì v y, lư ng thông tin thu th p
chưa th ánh giá y các nhu c u, mong mu n c a b nh nhân và ngư i nhà b nh
nhân v các d ch v xã h i trong các b nh vi n.
15. 10
Chương III
K T QU Ã T Ư C
3.1. Cơ s lý lu n
Trên th gi i, CTXH phát tri n như m t ngh nh m gi i quy t các v n xã
h i. Thông qua h tr và tác ng i v i cá nhân, gia ình, nhóm i tư ng, c ng
ng và h th ng xã h i, CTXH nh m gi i quy t v n xã h i, tăng cư ng phúc l i và
công b ng xã h i. CTXH ã ra i do nhu c u xã h i trong quá trình công nghi p hóa
và hi n i hóa; ã có quá trình phát tri n hơn 100 năm qua trên th gi i. CTXH
chuyên nghi p ã t n t i nhi u qu c gia trên th gi i [4].
3.1.1. Khái ni m CTXH
Trên th gi i có nhi u khái ni m khác nhau v CTXH và ngh CTXH. Dư i
ây là m t s Khái ni m v CTXH và ngh CTXH ư c ông o các nhà nghiên c u
và nh ng ngư i th c hành CTXH trên th gi i tham kh o, s d ng.
Theo nh nghĩa c a Hi p h i qu c gia nhân viên CTXH M (NASW -
1970): "CTXH là m t chuyên ngành giúp cá nhân, nhóm ho c c ng ng nh m
tăng cư ng hay khôi ph c vi c th c hi n các ch c năng xã h i c a h và t o nh ng
i u ki n thích h p nh m t ư c các m c tiêu ó”.
Lu t an sinh - xã h i Phillipines gi i thích: CTXH là m t ngh bao g m các ho t
ng cung c p các d ch v nh m thúc y hay i u ph i các m i quan h xã h i, i u
ch nh s hòa h p gi a cá nhân và môi trư ng có xã h i t t p.
Tháng 7 năm 2000, t i Montréal, Canada, Hi p h i Nhân viên CTXH Qu c t
(IFSW, 2000) ã thông qua khái ni m ngh CTXH. "Ngh CTXH thúc y bi n i xã
h i, gi i quy t v n n y sinh trong m i quan h gi a con ngư i v i con ngư i và
tăng cư ng năng l c, t do c a con ngư i nh m c i thi n i u ki n s ng nói chung.
B ng vi c v n d ng các lý thuy t hành vi c a con ngư i và h th ng xã h i, CTXH can
thi p vào nh ng th i i m con ngư i giao ti p v i môi trư ng c a mình. Các nguyên
t c v quy n con ngư i và công b ng xã h i là n n t ng cơ b n c a ngh CTXH”.
Ngoài ra, có m t nh nghĩa khác v CTXH như sau: "CTXH là ho t ng có t
ch c nh m giúp cho các cá nhân thích nghi v i môi trư ng xã h i c a h b ng cách
16. 11
s d ng các k thu t cho phép các cá nhân, các nhóm có th áp ng ư c các nhu
c u và gi i quy t các v n c a h trong m t xã h i luôn bi n ng”.
G n ây nh t, tháng 7/2014, i h i ng Hi p h i Nhân viên CTXH Qu c t
(IFSW General Meeting) và i h i ng Hi p h i qu c t các trư ng ào t o CTXH
(IASSW General Assembly) ã th ng nh t toàn c u v nh nghĩa ngh
CTXH: “CTXH là m t ngành khoa h c và là ngh th c hành thúc y nâng cao năng
l c, s t do, liên k t xã h i, thay i xã h và phát tri n. Nguyên t c ch o c a
CTXH là tôn tr ng s a d ng, trách nhi m t p th , quy n con ngư i và công b ng xã
h i. Trên n n t ng lý thuy t CTXH, khoa h c xã h i, ki n th c b n a và nhân văn,
CTXH k t n i nhân dân và t ch c bày t nh ng thách th c trong cu c s ng và
nâng cao ch t lư ng cu c s ng”.
Vi t Nam cũng có nhi u cách hi u khác nhau v CTXH. CTXH có th hi u
là m t ngh , m t ho t ng chuyên nghi p nh m tr giúp các cá nhân, gia ình và
c ng ng nâng cao năng l c áp ng nhu c u và tăng cư ng ch c năng xã h i, ng
th i thúc y môi trư ng xã h i v chính sách, ngu n l c và d ch v nh m giúp cá
nhân, gia ình và c ng ng gi i quy t và phòng ng a các v n xã h i góp ph n m
b o an sinh xã h i.
Theo Vi n Khoa h c Lao ng xã h i (2013), CTXH là m t chuyên ngành
giúp cá nhân, nhóm ho c c ng ng tăng cư ng hay khôi ph c vi c th c hi n các
ch c năng xã h i c a h và t o nh ng i u ki n thích h p nh m t ư c các m c tiêu
ó. Ngh CTXH thúc y s thay i xã h i, gi i quy t v n trong m i quan h c a
con ngư i, tăng năng l c và gi i phóng cho ngư i dân nh m giúp cho cu c s ng c a
h ngày càng tho i mái, d ch u. V n d ng các lý thuy t v hành vi con ngư i và h
th ng xã h i, CTXH tương tác vào nh ng i m gi a con ngư i v i môi trư ng c a h .
Nhân quy n và công b ng xã h i là các nguyên t c căn b n c a ngh CTXH.
Theo án phát tri n ngh CTXH Vi t Nam giai o n 2010 -2020, CTXH là
ho t ng mang tính chuyên môn, ư c th c hi n theo các nguyên t c và phương pháp
riêng nh m h tr các cá nhân, gia ình, nhóm xã h i và c ng ng dân cư trong vi c
gi i quy t các v n c a h . Qua ó, CTXH theo u i m c tiêu vì h nh phúc cho con
ngư i và ti n b xã h i.
T m t s nh nghĩa và quan i m trên, có th th y r ng: thông qua nhi u hình
th c d ch v khác nhau, CTXH h tr con ngư i phát huy nh ng ti m năng và giá tr
17. 12
c a các nhóm y u th trong xã h i; phòng ng a và làm lành m nh nh ng r i lo n ch c
năng xã h i. ng th i, ngh CTXH hư ng n gi i quy t các v n xã h i r ng l n
hơn như th t nghi p, nghèo ói, b t bình ng và b o l c gia ình. CTXH là m t h
th ng các giá tr , các lý thuy t và k năng th c hành chuyên nghi p, nh m gi i quy t
v n và làm thay i xã h i. Trong ph m vi này, các nhân viên CTXH s là nh ng
tác nhân tích c c c a s thay i, k c nh ng thay i c a xã h i và nh ng thay i
m i cá nhân, gia ình và c ng ng.
3.1.2. Th c hành CTXH
Theo Ban biên so n Khóa ào t o CTXH cho các nhà qu n lý c p cao (CSWA),
tác gi TS.Gina A.Yap (ASI) – Th.S Joel C.Cam (ASI) – TS. Bùi Th Xuân Mai
(ULSA) cho r ng: Th c hành CTXH bao g m vi c ng d ng chuyên nghi p các giá
tr , nguyên t c, k thu t CTXH vào th c hi n m t hay nhi u m c ích sau: giúp con
ngư i t ư c các d ch v ; cung c p tham v n và tâm lý li u pháp cho các cá nhân,
gia ình, nhóm; giúp các c ng ng hay nhóm, cung c p hay nâng cao các d ch v
xã h i và d ch v s c kh e và pháp lý.
3.1.3. CTXH trong b nh vi n
Trong bài “Th y gì t CTXH trong b nh vi n” tác gi Nam Khánh ã vi t:
CTXH có vai trò c bi t quan tr ng trong vi c t o d ng m i quan h hài hòa gi a
tinh th n và th ch t c a ngư i b nh, gi a ngư i b nh v i ngư i thân, gi a ngư i
b nh v i nh ng ngư i xung quanh và v i nhân viên y t ; làm gia tăng s hài lòng c a
ngư i dân khi i khám ch a b nh.
3.1.4. Th c hành CTXH trong b nh vi n
Theo Trung tâm truy n thông giáo d c s c kh e Trung ương – B Y t : CTXH
trong b nh vi n là vi c s d ng nh ng nguyên lý, phương pháp và k năng c a CTXH
vào vi c tr li u xã h i cho ngư i b nh nh m gia tăng s hài lòng c a h khi s d ng
d ch v y t , góp ph n nâng cao ch t lư ng chăm sóc s c kh e cho ngư i b nh.
3.1.5. Các giá tr c a CTXH [5]
CTXH d a trên cơ s m i ngư i u có giá tr và nhân ph m. M i cá nhân u
có giá tr b i vì h có kh năng phân tích và l a ch n và h là con ngư i v i nh ng
c i m, nhu c u c a m t cá th riêng bi t. Các giá tr CTXH t p trung vào ba lĩnh
18. 13
v c chung: các giá tr v con ngư i, các giá tr v CTXH trong m i quan h v i xã h i
và các giá tr v ng x chuyên môn, c th :
3.1.5.1. Các giá tr v con ngư i
Nh ng giá tr chung c a ngh nghi p ph n ánh các ý tư ng cơ b n c a các nhân
viên CTXH v b n ch t c a nhân lo i và b n ch t c a s thay i “Các giá tr c t lõi c a
d ch v , công b ng xã h i, ph m giá và giá tr c a con ngư i, t m quan tr ng c a các
m i quan h , tính nguyên v n và năng l c c a con ngư i”.
ánh giá ph m giá và giá tr c a t t c m i ngư i b t k giai o n nào trong cu c i,
di s n văn hóa, l i s ng và nh ng s tín ngư ng c a h là i u c n thi t khi th c hi n CTXH.
Các nhân viên CTXH ng h các quy n ti p c n các d ch v và tham gia ưa ra
quy t nh c a các thân ch . H k t h p nguyên t c t quy t nh, không phán xét, m
b o tính bí m t trong khi làm vi c v i thân ch .
3.1.5.2. Các giá tr CTXH trong m i quan h xã h i
Các nhân viên CTXH ho t ng vì công b ng xã h i, u tranh v i s không
công b ng và b t công xã h i. H cam k t th c hi n ngh nghi p làm cho cu c
s ng trong xã h i nhân o hơn, áp ng ư c nhi u hơn nhu c u c a con ngư i, nâng
cao các chương trình xã h i và c i ti n các chính sách xã h i.
3.1.5.3. Các giá tr ng x ngh nghi p
Các nhân viên CTXH ánh giá s c m nh và ti m năng c a thân ch phát tri n
s h p tác ưa ra các gi i pháp sáng t o và luôn ánh giá ch t lư ng s th c hi n
nghi p v c a b n thân, hi u qu ho t ng ngh nghi p c a mình. Thêm vào ó nhân
viên CTXH ch u trách nhi m v nh ng hành vi o c và luôn có ý th c phát tri n
chuyên môn cho mình.
Hành vi c a nhân viên CTXH luôn b nh hư ng b i các h th ng giá tr khác
nhau. Nh ng h th ng này bao g m các giá tr cá nhân, các giá tr c a các nhóm mà h
tham gia vào và giá tr ngh nghi p c a mình.
Ngh CTXH thúc y s thay i xã h i, gi i quy t v n trong m i quan h
c a con ngư i, tăng năng l c và gi i phóng cho ngư i dân nh m giúp cho cu c s ng
c a h ngày càng tho i mái, d ch u. V n d ng các lý thuy t v hành vi con ngư i và
h th ng xã h i, CTXH tương tác vào nh ng i m gi a con ngư i v i môi trư ng c a
h . Nhân quy n và công b ng xã h i là các nguyên t c căn b n c a ngh CTXH.
19. 14
3.1.6. M c ích và ch c năng c a CTXH [6]
3.1.6.1. M c ích c a CTXH
- Ho t ng ngh nghi p CTXH hư ng t i hai m c ích cơ b n sau:
+ M t là, nâng cao năng l c cho các nhóm i tư ng như cá nhân, gia ình và
c ng ng có hoàn c nh khó khăn.
+ Hai là, c i thi n môi trư ng xã h i h tr cá nhân, gia ình và c ng ng
th c hi n các ch c năng, vai trò c a h có hi u qu .
- CTXH các qu c gia trên th gi i u hư ng t i các can thi p xã h i nh m phát
tri n, b o v , ngăn ng a ho c ch a tr cho các nhóm i tư ng, c th như sau:
+ T o i u ki n thu n l i hòa nh p c ng ng cho nh ng nhóm ngư i b cách
ly kh i xã h i, b xã h i xua u i, b tư c o t tài s n, d b t n thương và ang trong
nguy hi m.
+ Xóa b rào c n, thách th c, không bình ng và không công b ng t n t i
trong xã h i.
+ H tr và huy ng các cá nhân, gia ình, nhóm và c ng ng nâng cao ch t
lư ng s ng và năng l c gi i quy t v n c a h .
+ Khuy n khích con ngư i tham gia vào các ho t ng liên quan t i các m i
quan tâm c a vùng, qu c gia, khu v c và th gi i.
+ H tr xây d ng và th c hi n các chính sách phù h p v i nguyên t c o lý
ngh nghi p.
+ H tr s thay i các i u ki n tr giúp cá nhân trong tình tr ng cách li
v i xã h i, không có tài s n và d b t n thương.
+ Làm vi c theo hư ng b o v nh ng ngư i có hoàn c nh không t b o v
ư c b n thân h . Ví d : tr em có nhu c u ư c chăm sóc; ngư i tâm th n…
3.1.6.2. Ch c năng c a CTXH
CTXH có các ch c năng: phòng ng a, can thi p, ph c h i và phát tri n.
* Ch c năng phòng ng a
V i quan i m phòng b nh hơn ch a b nh, CTXH không ch t i khi cá nhân hay
gia ình rơi vào hoàn c nh khó khăn r i m i giúp vì s làm hao t n công s c, th i
gian, ti n c a và không có l i cho i tư ng cũng như toàn xã h i.
20. 15
Vì v y, CTXH r t quan tâm n phòng ng a nh ng v n xã h i c a cá nhân, gia
ình hay c ng ng. Nh ng ho t ng giáo d c nâng cao nh n th c cho cá nhân, gia ình;
vi c cung c p các ki n th c v HIV/ADIDS, ma túy, v phòng ch ng lao, v phòng ch ng
tr m c m… u có ý nghĩa cho công tác phòng ng a.
Thông qua các d ch v tr giúp và phát tri n CTXH giúp các cá nhân, gia ình,
nhóm và c ng ng ngăn ng a nh ng tình hu ng có th gây ra t n thương cho h và
s b t n trong xã h i.
phòng ng a có hi u qu c n t o d ng môi trư ng xã h i hài hòa cho cá nhân
và gia ình thông qua các chính sách, chương trình kinh t - xã h i và cung c p các
d ch v cơ b n ( áp ng các nhu c u cơ b n như: sinh t n, an toàn, xã h i, tôn tr ng,
t kh ng nh mình).
Ho t ng tuyên truy n, giáo d c, tư v n c n ư c chú tr ng trong ho t ng
th c ti n c a CTXH. Vi c tăng cư ng các ho t ng này s giúp i tư ng ư c trang
b thêm nh ng ki n th c, hi u bi t t ó ngăn ng a nh ng v n có th x y ra. Ví d
như: Giáo d c nâng cao nh n th c, cung c p ki n th c gia ình bi t cách tăng thu
nh p, thoát kh i nghèo ói ho c tư v n i tư ng không m c vào t n n xã h i.
* Ch c năng can thi p (còn g i là ch c năng tr li u)
Nh m tr giúp cá nhân, gia ình hay c ng ng gi i quy t v n ang g p
ph i. Khi th c hi n ch c năng này nhân viên CTXH giúp i tư ng vư t qua khó
khăn, gi i quy t v n ang t n t i. Ví d : Ho t ng tr c p cho c ng ng b bão
lũ, thiên tai; ho t ng can thi p b o v quy n l i cho ph n b b o hành; ho t ng
tham v n can thi p kh ng ho ng khi m t bé gái b xâm h i tình d c. Trư c h t, CTXH
th c hi n ch n oán thông qua các phương pháp, ánh giá nhu c u, ti p c n t ng h p
nh m giúp cá nhân, gia ình, nhóm, c ng ng xác nh v n , khai thác ti m năng
gi i quy t v n c a mình. Phương châm ch o trong can thi p là “cho c n câu,
ch không cho xâu cá”. i u này có nghĩa là các nhân ư c tr giúp tăng năng l c t
gi i quy t v n , nhân viên CTXH không gi i quy t v n thay cho thân ch .
* Ch c năng ph c h i
ó là vi c CTXH giúp cá nhân, gia ình và c ng ng khôi ph c l i ch c năng
xã h i b suy gi m. Nó bao g m nh ng ho t ng tr giúp i tư ng tr l i m c ban
u và hòa nh p cu c s ng xã h i.
21. 16
Trong ho t ng can thi p CTXH s m, c n quan tâm n ph c h i ch c năng (tâm
lý, xã h i) cho i tư ng. Ho t ng ph c h i nh m giúp i tư ng tr l i cu c s ng bình
thư ng, hòa nh p c ng ng như: giúp nh ng ngư i nghèo vư t kh i nghèo; h tr cho
ngư i khuy t t t ph c h i ch c năng; giúp tr lang thang tr v v i gia ình; giúp ngư i
nghi n ma túy, m i dâm tr l i cu c s ng bình thư ng.
CTXH óng vai trò quan tr ng trong vi c giúp cá nhân, gia ình, nhóm ph c
h i kh năng, l y l i tr ng thái cân b ng trong cu c s ng. CTXH luôn òi h i các nhân
viên chăm lo n vi c ph c h i nh ng ch c năng tâm lý và xã h i c a các nhóm i tư ng.
* Ch c năng phát tri n
Ho t ng c a CTXH không ch quan tâm n vi c phòng ng a, gi i quy t v n
xã h i mà còn c bi t chú tr ng n vi c phát huy ti m năng cá nhân và xã h i, nâng cao
năng l c và t l c c a các thành viên. Ch c năng phát tri n c a CTXH th hi n qua các
ho t ng nh m tăng năng l c, tăng kh năng ng phó v i các tình hu ng có v n , nh ng
s vi c có nguy cơ cao d n n nh ng v n . Ví d như Chương trình gi i quy t vi c
làm; cung c p d ch v ào t o ngh cho ngư i th t nghi p; hư ng d n các gia ình nghèo
làm kinh t ; chương trình t p hu n k năng làm cha, m . ây ư c xem như nh ng d ch v
xã h i giúp cá nhân hay gia ình phát tri n kh năng cá nhân, nâng cao k năng s ng, k
năng làm cha, m , k năng giáo d c con cái. Thông qua ho t ng giáo d c, CTXH giúp cá
nhân, gia ình và c ng ng nâng cao nh n th c, rèn luy n k năng, phát huy tính ch ng.
m b o an sinh cho cá nhân và gia ình, CTXH chuyên nghi p có nhi m
v tr giúp các cá nhân, gia ình và c ng ng vư t qua khó khăn, trang b cho h
nh ng ki n th c, k năng nh m th c hi n t t các ch c năng xã h i. CTXH tri n khai
các ho t ng cung c p d ch v cho con ngư i, m t m t giúp nh ng ngư i g p khó
khăn, nâng cao năng l c ng phó và gi i quy t các v n . M t khác, CTXH giúp
nh ng ngư i có hoàn c nh khó khăn ti p c n các ngu n l c xã h i t h áp ng
các nhu c u, góp ph n gi m b t nh ng khác bi t v kinh t , xã h i gi a các thành viên.
3.1.7. Khái ni m v d ch v xã h i và cung c p d ch v xã h i
3.1.7.1. Khái ni m v d ch v xã h i
Theo T ch c Lao ng Qu c t (ILO), d ch v xã h i là các ho t ng cung c p
d ch v , áp ng nhu c u cho các cá nhân, nhóm ngư i nh t nh nh m b o m các giá tr
và chu n m c xã h i. Ngoài ra còn có m t s cách hi u khác v d ch v xã h i nhìn t vai
22. 17
trò c a ngư i cung c p d ch v và ngư i ti p nh n d ch v . Theo cách nhìn này, d ch v xã
h i là các ho t ng có ch ích c a con ngư i nh m phòng ng a h n ch và kh c ph c r i
ro, m b o áp ng ư c nhu c u cơ b n và thúc y kh năng hoà nh p c ng ng, xã h i
cho nhóm i tư ng y u th . D ch v xã h i là các sáng ki n can thi p nh m vào các nhu
c u và các v n c a các nhóm ngư i d b t n thương, bao g m c vi c phòng ng a b o
l c, tan v gia ình, xóa ói gi m nghèo và h tr ngư i khuy t t t, tr em và ngư i già.
Tác gi Tr n H u, oàn Minh Tu n (2012) cho r ng d ch v xã h i là nh ng d ch
v áp ng nhu c u c ng ng và cá nhân nh m phát tri n xã h i, có vai trò m b o h nh
phúc, phúc l i và công b ng xã h i, cao tính nhân văn và vì con ngư i. D ch v xã h i
là ho t ng mang b n ch t kinh t , xã h i do Nhà nư c, th trư ng ho c xã h i dân s cung
ng tùy theo tính ch t thu n công, không thu n công hay tư c a t ng lĩnh v c d ch v , bao
g m các lĩnh v c giáo d c, ào t o, y t , khoa h c, công ngh , văn hóa, thông tin, th d c
th thao và các tr giúp xã h i khác.
- D ch v xã h i có c i m sau:
+ Là lo i d ch v nh m m c tiêu phát tri n xã h i và có tính ch t xã h i. D ch
v xã h i t n t i nh m m b o giá tr chu n m c xã h i, h tr cho các thành viên
trong xã h i phòng ng a r i ro, h n ch r i ro.
+ Do cơ quan nhà nư c, th trư ng ho c xã h i th c hi n.
+ Luôn b i u ti t b i giá tr o c, giá tr văn hóa, nhân sinh, trách nhi m xã
h i c a Nhà nư c, doanh nghi p ho c tư nhân.
+ M i ngư i dân u có quy n hư ng d ch v không tính vi c óng thu bao nhiêu.
+ Là d ch v thi t y u v i ngư i dân.
+ Hi n nay, d a vào tính ch t d ch v và ch th cung c p d ch v ngư i ta ưa
ra nhi u cách phân lo i d ch v xã h i như: d ch v xã h i cơ b n và d ch v xã h i
nâng cao; d ch v xã h i công và d ch v xã h i tư; d ch v xã h i có thu ti n và d ch
v xã h i không thu ti n...
- D ch v xã h i cơ b n là các ho t ng d ch v cung c p nh ng nhu c u cho
các i tư ng nh m áp ng nh ng nhu c u t i thi u c a cu c s ng (UNDP). D ch v
xã h i cơ b n là h th ng cung c p d ch v nh m áp ng nh ng nhu c u cơ b n c a
con ngư i và ư c xã h i th a nh n. D ch v xã h i cơ b n g m 04 h p ph n chính
sau ây:
23. 18
+ D ch v áp ng nh ng nhu c u v t ch t cơ b n c a con ngư i như ăn, u ng,
m c, v sinh, nhà ... T t c m i ngư i, nh t là ngư i y u th (ngư i khuy t t t, ngư i
già, tr em, ngư i m t kh năng lao ng u c n ư c áp ng các nhu c u này
phát tri n v th l c.
+ D ch v y t là m t trong nh ng ho t ng c a d ch v xã h i cơ b n. Nó
cung c p các hình th c khám ch a b nh, i u dư ng ph c h i ch c năng v th ch t
cũng như tinh th n cho các i tư ng có nhu c u.
+ D ch v giáo d c là m t trong nh ng ho t ng d ch v xã h i cơ b n, t p
trung áp ng nhu c u h c t p nâng cao ki n th c, năng s ng và các hình th c giáo d c hoà
nh p và giáo d c chuyên bi t. T t c m i ngư i u có nhu c u v giáo d c và ào t o.
+ D ch v v gi i trí, tham gia và thông tin. ây là lo i hình d ch v xã h i cơ b n
r t quan tr ng i v i ngư i y u th , ho t ng d ch v v gi i trí bao g m văn ngh , th
d c, th thao, tham gia các ho t ng c ng ng nh m nâng cao s t tin và hoà nh p
c ng ng, nâng cao s hi u bi t ki n th c cho ngư i y u th .
Ngoài ra, các d ch v xã h i ư c cung c p b i các cơ quan nhà nư c, các cơ
quan, t ch c công c ng ư c g i là d ch v công c ng. D ch v công c ng gi m t
vai trò quan tr ng trong th c hi n chính sách xã h i và d ch v xã h i c a qu c gia.
D ch v công c ng bao g m : các d ch v hành chính ư c cung c p b i các cơ quan
Nhà nư c t trung ương t i a phương, các d ch v kinh t , lao ng - xã h i, y t ,
giáo d c, văn hóa, an ninh… do các b , ngành và các cơ quan chuyên môn c a Nhà
nư c cung c p; Các d ch v công ư c cung c p b i các doanh nghi p và các t ch c
công c ng (t ch c xã h i dân s ). Các doanh nghi p và các t ch c xã h i công g m
nhi u lo i hình khác nhau như doanh nghi p nhà nư c, doanh nghi p công ích, doanh
nghi p xã h i, doanh nghi p tư nhân, và các t ch c xã h i như h i ngư i mù, h i
ngư i khuy t t t, H i ngư i cao tu i, H i n n nhân ch t c màu da cam.
Như v y, d ch v công c ng là m t b ph n c a khu v c công c ng, liên quan
n các ho t ng mà m c ích là cung c p cho m i công dân các lo i d ch v phù
h p v i l i ích c a c ng ng, xã h i. Tuy nhiên, không h có s phân bi t i x nào
gi a các công dân ư c hư ng ho c có th hư ng nh ng d ch v ó. Nói cách khác,
d ch v công là t p h p nh ng d ch v cung c p nh m b o m cho ngư i s d ng d ch
v trong khung c nh phát tri n c a s oàn k t xã h i và mang tính ph thông. Chính vì
lý do này nên d ch v công c ng có th chuy n giao cho khu v c tư nhân m nh n.
24. 19
3.1.7.2. Cung c p d ch v xã h i
Cung c p d ch v là các ho t ng nh m áp ng nhu c u cơ b n c a con
ngư i như: nhu c u v t ch t (sinh lý) g m th c ăn, không khí, nư c u ng; nhu c u an
toàn (b o v ): nhà , vi c làm, s c kho ; nhu c u giao ti p xã h i: tình thương yêu,
ư c hoà nh p; nhu c u ư c tôn tr ng: ư c ch p nh n có m t v trí trong m t nhóm
ngư i; nhu c u t kh ng nh mình: nhu c u hoàn thi n, ư c th hi n kh năng và
ti m l c c a mình; bao g m c vi c ngăn ch n b o l c, nghèo ói, tan v gia ình, tàn
t t (tinh th n và th ch t) và tu i già.
Nh ng ví d c th v d ch v xã h i như: ph c h i ch c năng, d ch v tr
giúp, chăm sóc và nuôi dư ng, d ch v th c ăn, chăm sóc ban ngày và các hình th c
khác ư c th c hi n b i nh ng ngư i làm CTXH.
3.1.7.3. Ch c năng c a d ch v xã h i
D ch v xã h i cung c p và h tr thông qua các d ch v c thù giúp các công
dân trong xã h i có th xây d ng cu c s ng t t p hơn b ng s c l p v kinh t , s
kh ng nh quy n con ngư i ư c hòa nh p và tham gia vào th trư ng lao ng cũng
như các ho t ng c ng ng, xã h i.
3.1.7.4. Các d ch v xã h i ph bi n
- T o i u ki n cho nh ng ngư i thu c nhóm thu nh p th p có vi c làm và
tham gia vào các ho t ng s n xu t t o thu nh p có th áp ng ư c nhu c u t i
thi u và duy trì ư c s c l p v tài chính.
- Các d ch v xã h i giúp cho các i tư ng y u th tr nên bình ng và có th
óng góp và hoà nh p cao nh t i v i gia ình, c ng ng và xã h i.
- Thúc y tính trách nhi m và m i quan h g n k t gi a gia ình và các thành viên
và b o m gia ình thành ch d a an toàn nh t cho các i tư ng y u th .
- Tr em thu c nh ng gia ình không có kh năng chăm sóc có th nh n ư c
s giúp t c ng ng, xã h i.
- Cung c p các d ch v v nhà v i tiêu chu n áp ng ư c i u ki n t i thi u
v ch t lư ng cu c s ng.
- Giúp ngư i tàn t t có kh năng s ng c l p hơn và tham gia m t cách tích
c c trong các ho t ng kinh t cũng như ho t ng c ng ng.
- Thúc y vi c chăm sóc s c kho và g n k t các ch th v i các ngu n l c.
25. 20
- T o ra các d ch v tham v n và tr li u tâm lý cho các i tư ng.
- Giúp các i tư ng ti p c n v i các kênh thông tin và và t o cơ h i l a ch n t t hơn.
- Giúp các i tư ng ti p c n d dàng hơn v i các ho t ng hoà gi i, bi n h
các v n xã h i.
3.2. Vai trò, ch c năng và s c n thi t ph i hình thành Phòng/B ph n cung c p
d ch v CTXH t i các b nh vi n trên a bàn thành ph Nha Trang
3.2.1. Vai trò, ch c năng c a c a Phòng/B ph n CTXH trong b nh vi n
3.2.1.1. Vai trò c a Phòng/B ph n CTXH trong b nh vi n
CTXH trong b nh vi n có vai trò c bi t quan tr ng trong vi c t o d ng m i quan
h hài hòa gi a tinh th n và th ch t c a ngư i b nh, gi a ngư i b nh v i ngư i thân, gi a
ngư i b nh v i nh ng ngư i xung quanh và v i nhân viên y t [7].
CTXH trong b nh vi n là các ho t ng h tr ngư i b nh, ngư i nhà ngư i
b nh và các nhân viên y t trong b nh vi n nh m gi i quy t các v n xã h i và tâm
lý liên quan n b nh t t và quá trình khám ch a b nh. M c ích là h tr các nhóm
i tư ng kh c ph c nh ng khó khăn v xã h i t ư c hi u qu chăm sóc s c
kh e t t nh t. Nhân viên CTXH trong b nh vi n là c u n i gi i quy t các mâu
thu n gi a b nh nhân và nhân viên y t , gi a b nh nhân và b nh nhân, b nh nhân và
ngư i nhà b nh nhân.
CTXH trong b nh vi n có nhi m v b o v quy n ư c chăm sóc s c kh e c a
b nh nhân thông qua vi c tư v n các v n xã h i có liên quan cho b nh nhân và gia
ình c a h trong quá trình i u tr ; tìm ki m các d ch v h tr trên cơ s tìm hi u và
phân tích các y u t xã h i có nh hư ng n s c kh e c a b nh nhân; k t n i các d ch
v h tr cho t ng b nh nhân; nghiên c u cung c p b ng ch ng t th c t ho t ng
xu t chính sách; h tr gi i t a tâm lý cho b nh nhân, ngư i nhà và nhân viên y
t . Ngoài ra, CTXH trong b nh vi n còn có nhi m v giúp và tìm ngu n tài tr cho
các b nh nhân nghèo, công tác truy n thông và quan h công chúng trong b nh vi n,
tham gia công tác ào t o t i b nh vi n. Như v y, CTXH trong b nh vi n th c s có
vai trò r t quan tr ng trong vi c nâng cao ch t lư ng khám ch a b nh trong b nh vi n
và m t i u c n ư c xã h i hi u úng, ó là: “CTXH không ơn thu n ch là công tác
t thi n trong b nh vi n, như các b a ăn,n i cháo t thi n cho b nh nhân nghèo, t ng
quà cho các b nh nhân có hoàn c nh khó khăn…” [8].
26. 21
Do ó, trong lĩnh v c chăm sóc s c kh e, b nh vi n là nơi c n có ho t ng c a
CTXH nh t. T i các nư c phát tri n, h u h t các b nh vi n u có Phòng CTXH và
ây là m t trong nh ng i u ki n ư c công nh n là h i viên c a H i các b nh vi n.
S h tr c a nhân viên CTXH ã làm tăng thêm s hài lòng c a ngư i b nh và gia
ình ngư i b nh khi n i u tr t i b nh vi n.
T i Vi t Nam, hình thành và phát tri n ngh CTXH có vai trò r t quan tr ng
trong t t c các lĩnh v c c a i s ng xã h i, do v y ngày 25/03/2010 Th tư ng
Chính ph ã ban hành Quy t nh s 32/2010/Q -TTg v vi c phê duy t án phát
tri n ngh CTXH giai o n 2010 – 2020; trong ó ã xác nh rõ m c tiêu, n i dung
ho t ng nh m phát tri n CTXH tr thành m t ngh Vi t Nam. ây là cơ s pháp lý quan
tr ng cho vi c hình thành và phát tri n ngh CTXH trong các lĩnh v c y t nư c ta.
Th c hi n Quy t nh s 32/2010/Q -TTg c a Th tư ng Chính ph , ngày
15/7/2011 B Y t ã ban hành Quy t nh s 2514/Q -BYT v vi c phê duy t án
“Phát tri n ngh CTXH trong Ngành y t giai o n 2011 – 2020”.
Nh ng năm g n ây, t i m t s b nh vi n tuy n Trung ương và m t s b nh
vi n tuy n t nh, trong ó có B nh vi n a khoa t nh Khánh Hòa ã tri n khai thành l p
Phòng CTXH. Phòng CTXH trong các b nh vi n ã và ang th c hi n các ho t ng
CTXH như: T ch c ón ti p và hư ng d n b nh nhân t i các phòng khám, tư v n các
d ch v khám ch a b nh c a b nh vi n, tr giúp b a ăn t thi n cho các b nh nhân
nghèo và ã tri n khai ho t ng xã h i giúp ngư i b nh gi i quy t m t s nhu c u.
Trong khi ó, t i h u h t các b nh vi n trong c nư c, nh t là các b nh vi n tuy n
trên thư ng xuyên trong tình tr ng quá t i. Nhân viên y t không có th i gian và kh
năng gi i quy t nhi u nhu c u b c xúc c a b nh nhân như hư ng d n gi i thích v qui
trình khám ch a b nh, tư v n v phác i u tr , cách phòng ng a b nh t t cho n h tr
v tâm lý, tinh th n cho ngư i b nh, khai thác thông tin v c i m nhân kh u xã h i c a
ngư i b nh, cung c p thông tin v giá c , ch t lư ng, a i m c a các lo i d ch v . Th c
tr ng này ang d n n không ít nh ng phi n hà cho ngư i b nh t i các b nh vi n như:
S thi u h t thông tin khi ti p c n và s d ng các d ch v khám ch a b nh, s không hài
lòng c a b nh nhân i v i các cơ s y t , s căng th ng trong m i quan h gi a ngư i
b nh và th y thu c. Ho t ng CTXH trong b nh vi n s giúp cho m i quan h gi a nhân
viên y t và ngư i b nh, thân nhân ngư i b nh t t hơn. ây là m t bư c phát tri n m i
trong công tác chăm sóc và ph c v ngư i b nh.
27. 22
Như v y, CTXH trong b nh vi n th c s có vai trò r t quan tr ng trong vi c
nâng cao ch t lư ng khám ch a b nh trong b nh vi n trong giai o n hi n nay và
trong nh ng năm sau.
3.2.1.2. Nhi m v c a Phòng/B ph n CTXH t i các b nh vi n
Ngày 26/11/2015, B Y t ã ban hành Thông tư s 43/2015/TT-BYT Quy nh
v nhi m v và hình th c t ch c th c hi n nhi m v CTXH c a b nh vi n. N i dung
c th như sau:
- H tr , tư v n gi i quy t các v n v CTXH cho ngư i b nh và ngư i nhà
ngư i b nh trong quá trình khám b nh, ch a b nh, bao g m:
+ ón ti p, ch d n, cung c p thông tin, gi i thi u v d ch v khám b nh, ch a
b nh c a b nh vi n cho ngư i b nh ngay t khi ngư i b nh vào khoa khám b nh ho c
phòng khám b nh.
+ T ch c thăm h i ngư i b nh và ngư i nhà ngư i b nh n m b t thông tin
v tình hình s c kh e, hoàn c nh gia ình khó khăn c a ngư i b nh, xác nh m c
và có phương án h tr v tâm lý xã h i và t ch c th c hi n.
+ H tr kh n c p các ho t ng CTXH cho ngư i b nh là n n nhân c a b o
hành, b o l c gia ình, b o l c gi i, tai n n, th m h a nh m b o m an toàn cho
ngư i b nh: h tr v tâm lý xã h i, tư v n v pháp lý, giám nh pháp y, pháp y tâm
th n và các d ch v phù h p khác.
+ H tr , tư v n cho ngư i b nh v quy n, l i ích h p pháp và nghĩa v ngư i
b nh, các chương trình, chính sách xã h i v b o hi m y t , tr c p xã h i trong khám
b nh và ch a b nh.
+ Cung c p thông tin, tư v n cho ngư i b nh có ch nh chuy n cơ s khám,
ch a b nh ho c xu t vi n: h tr th t c xu t vi n và gi i thi u ngư i b nh n các a
i m h tr t i c ng ng (n u có).
+ Ph i h p, hư ng d n các t ch c, tình nguy n viên có nhu c u th c hi n, h
tr v CTXH c a b nh vi n.
- Thông tin, truy n thông và ph bi n, giáo d c pháp lu t:
+ Th c hi n công tác phát ngôn và cung c p thông tin cho báo chí.
+ Xây d ng k ho ch truy n thông giáo d c s c kh e cho ngư i b nh và t
ch c th c hi n k ho ch sau khi ư c phê duy t.
28. 23
+ Xây d ng n i dung, tài li u gi i thi u, qu ng bá hình nh, các d ch v và
ho t ng c a b nh vi n n ngư i b nh và c ng ng thông qua t ch c các ho t
ng, chương trình, s ki n, h i ngh , h i th o.
+ C p nh t và t ch c ph bi n các chính sách, pháp lu t c a Nhà nư c có liên
quan n công tác khám b nh, ch a b nh, ho t ng c a b nh vi c cho nhân viên y t ,
ngư i b nh và ngư i nhà ngư i b nh.
+ T ch c th c hi n quy t c ng x , hòm thư góp ý c a b nh vi n.
+ T ch c các ho t ng văn hóa, văn ngh , th d c, th thao phù h p cho nhân
viên y t và ngư i b nh.
- V n ng ti p nh n tài tr :
Th c hi n ho t ng t thi n và v n ng, ti p nh n tài tr v kinh phí, v t ch t
h tr ngư i b nh có hoàn c nh khó khăn.
- H tr nhân viên y t :
+ Cung c p thông tin v ngư i b nh cho nhân viên y t trong trư ng h p c n
thi t h tr công tác i u tr .
+ ng viên, chia s v i nhân viên y t khi có vư ng m c v i ngư i b nh trong
quá trình i u tr .
- ào t o, b i dư ng:
+ Tham gia hư ng d n th c hành ngh CTXH cho h c sinh, sinh viên các cơ s
ào t o ngh CTXH.
+ B i dư ng, t p hu n ki n th c v CTXH cho nhân viên y t và nhân viên b nh vi n;
ph i h p ào t o, b i dư ng ki n th c cơ b n v y t cho ngư i làm vi c v CTXH.
- T ch c i ngũ c ng tác viên làm CTXH c a b nh vi n.
- T ch c các ho t ng t thi n, CTXH c a b nh vi n t i c ng ng.
3.2.1.3. S c n thi t ph i thành l p Phòng/B ph n CTXH t i các b nh vi n trên
a bàn thành ph Nha Trang
Ngày 26/5/2011 UBND t nh Khánh Hòa ã ban hành Quy t nh s 1367/Q -
UBND v vi c ban hành K ho ch tri n khai th c hi n Quy t nh s 32/2010/Q -TTg
ngày 25/3/2010 c a Th tư ng Chính ph v vi c phê duy t “ án phát tri n ngh
CTXH giai o n 2010 – 2020” trên a bàn t nh Khánh Hòa.
29. 24
ti p t c y m nh vi c t ch c th c hi n Quy t nh s 32/2010/Q -TTg c a
Th tư ng Chính ph , ngày 14/10/2015 UBND t nh Khánh Hòa ban hành văn b n
6868/UBND-VX v vi c y m nh phát tri n ngh CTXH và m ng lư i cung c p d ch
v CTXH trên a bàn t nh Khánh Hòa giai o n 2016-2020. Trong ó, UBND t nh ã
ch o S Y t : tham mưu UBND t nh tri n khai th c hi n “ án phát tri n ngh
CTXH trong ngành y t giai o n 2010 – 2020” theo Quy t nh s 2514/Q -BYT ngày
15/7/2011 c a B trư ng B Y t ; úc k t kinh nghi m hình thành và ho t ng c a
Phòng CTXH B nh vi n a khoa t nh ch o các b nh vi n, Trung tâm y t trên a
bàn t nh hình thành Phòng/B ph n CTXH trong các b nh vi n, Trung tâm y t ; ph i
h p v i S N i v , S Lao ng – Thương binh và Xã h i trong vi c s p x p b máy,
b trí và ào t o nhân viên CTXH trong các b nh vi n, Trung tâm Y t trên a bàn t nh.
Hi n nay trên a bàn thành ph Nha Trang có 09 b nh vi n l n có quy mô trên
100 giư ng b nh, trong ó có 04 b nh vi n công l p do S Y t qu n lý, 02 b nh vi n
do quân i và ngành ư ng s t qu n lý, 03 b nh vi n tư nhân.
B nh vi n a khoa t nh Khánh Hòa ã thành l p Phòng CTXH, B nh vi n Y
h c c truy n và ph c h i ch c năng t nh Khánh Hòa, B nh vi n Lao và b nh ph i
t nh Khánh Hòa, B nh vi n Da li u t nh Khánh Hòa ã thành l p B ph n CTXH, các
b nh vi n còn l i u chưa thành l p Phòng/B ph n CTXH th c hi n nhi m v
CTXH trong b nh vi n theo quy nh c a B y t .
Ho t ng c a Phòng/B ph n CTXH trong các b nh vi n bư c u ã làm
tăng s hài lòng c a ngư i dân khi i khám ch a b nh như: T ch c ón ti p, hư ng
d n ngư i i khám ch a b nh t i các phòng khám; có b ng ch d n i tư ng ư c ưu
tiên khám trư c; m t s b nh vi n ã t ch c tư v n v các d ch v khám ch a b nh
t i b nh vi n; t ch c b p ăn t thi n tr giúp cho b nh nhân nghèo, b nh nhân có
hoàn c nh khó khăn; tr giúp cho nh ng b nh nhân không có ngư i thân chăm sóc
nuôi dư ng; thái ph c v c a nhân viên các b nh vi n có nhi u chuy n bi n tích c c...
Các b nh vi n còn l i, tuy chưa thành l p Phòng/B ph n CTXH nhưng cũng
ã t ch c m t s ho t ng cung c p các d ch v CTXH cho ngư i dân khi i khám
ch a b nh. Vi c thành l p Phòng/B ph n CTXH trong các b nh vi n th c hi n
phương pháp tr li u hi u qu nh t hi n nay là k t h p gi a tr li u v th ch t và tr
li u v tinh th n cho ngư i b nh, nâng cao ch t lư ng khám ch a b nh; ng th i ây
là cơ s phân công i ngũ nhân viên làm CTXH và ào t o b i dư ng nghi p v
30. 25
CTXH, nâng cao năng l c cho i ngũ làm CTXH là nhi m v h t s c c n thi t.
Vì v y, vi c thành l p Phòng/B ph n CTXH trong các b nh vi n trên a bàn
thành ph Nha Trang theo Quy nh c a Thông tư s 43/2015/TT-BYT ngày
26/11/2015 c a B Y t và Công văn s 6868/UBND-VX ngày 14/10/2015 c a UBND
t nh Khánh Hòa là nhi m v tr ng tâm các b nh vi n ph i t ch c th c hi n. ng
th i, thành l p Phòng/B ph n công tác xã h i trong các b nh vi n s góp ph n nâng
cao ch t lư ng khám ch a b nh trong các b nh vi n, gia tăng s hài lòng c a ngư i
dân khi i khám ch a b nh là nhi m v h t s c c n thi t trong giai o n hi n nay và
trong nh ng năm sau.
3.3. M t s kinh nghi m trên th gi i và c a m t s b nh vi n trong nư c v cung
c p d ch v CTXH trong b nh vi n; Nh ng nhi m v ã th c hi n ư c và
nh ng h n ch trong vi c cung c p d ch v CTXH hi n nay t i các b nh vi n trên
a bàn thành ph Nha Trang
3.3.1. M t s kinh nghi m trên th gi i v cung c p d ch v CTXH trong các b nh vi n
3.3.1.1. Vai trò quan tr ng c a CTXH trong các b nh vi n
CTXH trong b nh vi n có m t l ch s phát tri n lâu i trên th gi i, t năm
1880 Anh có m t nhóm tình nguy n viên làm vi c t i m t nhà thương iên c a Anh
ã có nh ng cu c thăm vi ng thân thi n nh m tìm hi u và giúp b nh nhân sau khi
xu t viên, tr l i tr ng thái cân b ng trong i u ki n s ng t i gia ình c a h . Sau ó,
CTXH trong b nh viên ư c hình thành M vào u th k XX, năm 1900 khi nh ng
ngư i y tá ã n thăm b nh nhân sau khi xu t vi n và h ã cho th y ư c t m quan
tr ng c a vi c hi u rõ các v n xã h i c a b nh nhân. T nh ng ngày u tiên c a l ch
s ra i ngành CTXH trong b nh viên n nay ã trãi qua hơn m t th k , CTXH trong
b nh vi n ã càng ngày càng ch ng t là m t ngh không th thi u ư c trong b nh
vi n các nư c phát tri n, Châu Âu, Châu M , Châu Úc. Nhân viên CTXH tham gia
vào các ho t ng trong b nh vi n như là m t l c lư ng, m t i ngũ không th thi u
ư c, bên c nh i ngũ y bác sĩ và i u dư ng c a b nh vi n. Th m chí, theo k t qu
c a m t cu c kh o sát qu c gia v ch ng ch hành ngh c a nhân viên xã h i t i M thì
b nh vi n là môi trư ng làm vi c thông d ng nh t c a ngư i làm ngh CTXH. Nghiên
c u cũng cho th y các b nh vi n trên th gi i hi n nay u ph i gi i quy t nh ng v n
nghiêm tr ng c a b nh nhân, kh i lư ng công vi c c a b nh vi n gia tăng, nh ng công
31. 26
vi c liên quan n nh ng th t c gi y t , danh sách b nh nhân ch i ư c cung c p
d ch v ngày càng gia tăng.
Theo TS. Nguy n Vi t Cương, Vi n trư ng Vi n Chi n lư c và Chính sách Y t ,
B Y t : “B nh vi n là nơi c n có s xu t hi n c a CTXH nh t”. Theo ông, CTXH ư c
ưa vào b nh vi n năm 1905 t i Boston (Hoa Kỳ). Trong th i gian t năm 1905 n 1915
ã có nhân viên CTXH làm vi c t i hơn 100 b nh vi n. n năm 1918 ã có Hi p h i
nhân viên CTXH. Vai trò c a CTXH y khoa ngày càng ư c c ng c , s b nh vi n có
nhân viên CTXH tăng lên và n năm 1940 Hi p h i các b nh vi n c a M ã so n ra
tiêu chu n ch t lư ng òi h i b nh vi n ph i có nhân viên CTXH. i u này có nghĩa là
ư c ch ng nh n ch t lư ng, b nh vi n b t bu c ph i có d ch v CTXH chuyên nghi p.
Theo bà Ida Cannon, m t Nhà CTXH ngư i M : “Nhân viên CTXH không xem
ngư i b nh như m t cá nhân ơn c, kém may m n, n m trên giư ng b nh mà là
thành viên c a m t gia ình hay c ng ng, cu c s ng b xáo tr n do b nh t t”; “Nhân
viên CTXH tìm cách xóa b nh ng rào c n v t ch t cũng như tinh th n i v i tr li u,
t ó gi i phóng ngư i b nh h có th óng góp tích c c vào quá trình ph c h i”.
Theo bà Ida Cannon, là nhân viên CTXH không nh ng ch gi i phóng b nh nhân mà
còn gi i phóng t t c các nhân viên khác trong b nh vi n, k c bác sĩ m i ngư i có
th t p trung th i gian và ki n th c, k năng vào công vi c chuyên môn c a b n thân.
Trong s nghi p dài 40 năm c a bà Ida Cannon (1905 – 1945) ã xây d ng cách ti p
c n tâm sinh lý i v i b nh t t, nghĩa là mô hình tr li u t ng h p, bao g m li u pháp
y khoa, tâm lý, v t lý và xã h i. Nhi m v c a nhân viên CTXH y khoa là “Ph c h i,
duy trì và làm thăng ti n năng l c b ng cách huy ng n i l c c a ngư i b nh, nâng
cao kh năng ng phó, gi m b t các cách ng x /hành ng tiêu c c, k t n i h v i tài
nguyên, làm gi m căng th ng môi trư ng, giáo d c v tâm lý xã h i tăng ch t lư ng
cu c s ng c a b n thân”.
Sau bà Ida Cannon, Harriett m t nhà tiên phong khác trong CTXH Y khoa ã
ra khái ni m “Con ngư i trong môi trư ng” áp d ng chung cho t t c các ngh ,
trong ó có Y khoa, không còn m i quan h ơn gi n gi a bác sĩ – b nh nhân mà là
m i quan h a phương: bác sĩ, y tá, b nh nhân, gia ình và nhân viên CTXH. Mô
hình tr li u không còn ch t p trung vào b nh t t mà vào toàn b con ngư i b nh nhân
trong môi trư ng s ng c a h và tr li u hi u qu nh t là tr li u phù h p v i văn hóa
c a ngư i b nh. M t Khái ni m truy n th ng khác c a CTXH cũng có nh hư ng l n
32. 27
n Y khoa, c bi t chuyên khoa ung thư, ó là khái ni m “tăng trư ng”, có nghĩa là
mô hình tr li u nh m n kéo dài và nâng cao ch t lư ng cu c s ng tinh th n l n v t
ch t c a ngư i b nh.
các nư c, ã nhìn nh n khi b nh nhân nh p vi n, trong hành trang c a h ,
ngoài b nh t t còn có nh ng lo l ng g n li n v i tình tr ng nh p vi n, liên quan n
m i v n c a cu c s ng như: ti n b c, công ăn vi c làm, v ch ng, con cái. Nh ng
v n này n u không ư c gi i quy t th a áng, có th gây khó khăn cho bác sĩ trong
vi c ch a tr cho b nh nhân.
Y u t tâm lý có th gây tác ng r t l n n tinh th n l n th ch t c a con ngư i.
Chính vì v y, t r t s m y h c ã nh n ra vai trò quan tr ng c a CTXH trong b nh vi n.
CTXH trong b nh vi n là vi c s d ng nguyên lý, phương pháp và k năng c a
CTXH vào vi c tr li u xã h i cho ngư i b nh nh m gia tăng s hài lòng c a h khi s d ng
d ch v y t , góp ph n nâng cao ch t lư ng chăm sóc s c kh e nhân dân. CTXH trong b nh
vi n có vai trò c bi t quan tr ng trong vi c t o d ng m i quan h hài hòa gi a tinh th n
và th ch t c a ngư i b nh, gi a ngư i b nh v i ngư i thân, gi a ngư i b nh v i nh ng
ngư i xung quanh và v i nhân viên y t .
T i b nh vi n, nhân viên CTXH là m t thành ph n trong ê kíp tr li u. Nhân viên
CTXH có nhi m v tìm hi u nguyên nhân gây b nh, phương pháp ch a tr thích h p trên
cơ s thu th p thông tin v i u ki n s ng, thói quen, cá tính, c i m tâm lý c a b nh
nhân. Nhân viên CTXH còn th c hi n các tr giúp v tâm lý i v i ngư i b nh như: tr n
an, gi m áp l c, tránh x u h , tư v n v i u tr . Nhân viên CTXH cũng có th tham mưu
v k ho ch xu t vi n c a b nh nhân và theo dõi b nh nhân sau khi ra vi n. Chăm sóc s c
kh e t i gia ình và c ng ng cũng r t c n có s tham gia c a nhân viên CTXH. H có th
tham d vào các ho t ng chăm sóc s c kh e ban u t i c ng ng như: truy n thông,
giáo d c s c kh e, giúp các nhóm c thù ph c h i, phát tri n th ch t và tinh th n. S xu t
hi n c a nhân viên CTXH trong chăm sóc s c kh e t i c ng ng là phương th c m
r ng m ng lư i chăm sóc s c kh e n v i ngư i dân m i nơi, m i lúc, nh m khuy n
khích h tích c c tham gia gi i quy t nh ng v n s c kh e b ng chính kh năng c a mình
và v i các phương pháp thích h p. ng th i, CTXH còn c n thi t ph i ư c ng d ng
c p ho ch nh chính sách v chăm sóc s c kh e.
33. 28
T i nhi u nư c, các d ch v xã h i ã tr nên chuyên nghi p hóa nh có s tham
gia ông o c a i ngũ cán b xã h i ư c ào t o các trình c nhân, th c sĩ và
ti n sĩ. Ch t lư ng c a các chính sách, chương trình hay d ch v an sinh xã h i ư c
ph n ánh b i tính phòng ng a cao i v i các v n xã h i.
Trong lĩnh v c chăm sóc s c kh e, b nh vi n là nơi c n có ho t ng c a
CTXH nh t. T i các nư c phát tri n, h u h t các b nh vi n u có Phòng CTXH. S
h tr c a nhân viên CTXH ã và ang h tr cho nh ng ngư i y u th , góp ph n
nâng cao ch t lư ng cu c s ng, mang l i bình ng và công b ng xã h i, ã làm tăng
thêm s hài lòng c a ngư i b nh và gia ình ngư i b nh khi n i u tr t i b nh vi n.
L ch s phát tri n g n bó lâu dài gi a CTXH và y khoa ã d n n s hình thành
CTXH riêng cho nhi u chuyên ngành khác nhau c a y khoa, ví d như Hi p h i nhân viên
CTXH chuyên ngành ung thư ư c thành l p t i M năm 1983.
3.3.1.2. Hi u qu cao c a vi c i u tr a ngành so v i phương pháp i u tr y
khoa t i m t s b nh vi n trên th gi i
Th c t ã ch ng minh hi u qu r t cao c a vi c i u tr a ngành so v i
phương pháp i u tr y khoa t i m t s b nh vi n, c th như:
* K t qu kh o c u c a Phòng CTXH Y khoa, B nh vi n Mayo, Rochester,
Bang Minnesota: Trong th i gian t 02/10/2000 n 28/10/2002 B nh vi n Mayo ã
th c hi n m t kh o c u v hi u qu c a mô hình i u tr a ngành i v i ch t lư ng
cu c s ng c a b nh ung thư. Kh o c u theo dõi hai nhóm, t ng c ng 115 b nh nhân
m i v a phát hi n ung thư giai o n tr :
- M t nhóm i u tr a ngành (y khoa, tâm lý, v t lý tr li u, CTXH, tôn giáo).
- M t nhóm ch i u tr y khoa (gi i ph u, hóa tr và x tr ).
K t qu : Nhóm b nh nhân ư c i u tr a ngành gia tăng áng k QOL so v i
nhóm ch i u tr y khoa. Gia tăng QOL này óng góp vào k t qu lâm sàng c a các
li u pháp y khoa.
Trư c ây ã có nhi u kh o c u ghi nh n gánh n ng v tài chính và nh ng thay
i v tâm lý, xã h i c a b nh nhân i kèm v i ch n oán ung thư. Tuy nhiên nh ng
kh o c u này không xem xét vai trò c a CTXH, trong vi c h tr /giáo d c b nh nhân
34. 29
v tài chính, xã h i, gia ình, tâm lý, pháp lý và nh hư ng c a d ch v này i v i
ch t lư ng cu c s ng c a b nh nhân.
* K t qu kh o c u c a Khoa th n kinh tâm trí, Trư ng Y Hofstra Noth
Shore-LI, New York: Vì lý do a s b nh nhân tâm th n phân li t có tri u ch ng hoang
tư ng ho c o giác nh hư ng tr m tr ng n kh năng di n t tư tư ng m t cách m ch
l c, cho nên tâm lý tr li u không hi u qu i v i h . Thay th cho tâm lý tr li u là mô
hình qu n lý trư ng h p hình thành rõ nét t gi a th p niên 70 v i Khái ni m “ D ch v an
xen ” do B trư ng Y t , giáo d c và an sinh xã h i M Elliot Richardson ra. Khái ni m
này d n n áp d ng r ng rãi mô hình qu n lý trư ng h p trong CTXH, nghĩa là mô hình
h tr tr li u y khoa b ng cách cung c p các d ch v xã h i b o m cho ngư i b nh có
ư c an sinh t i thi u ( ch , thu c men, th c ph m, an toàn, không b ngư c ãi ho c b
l m d ng).
Kh o c u c a Khoa th n kinh tâm trí, Trư ng Y Hofstra Noth Shore-LI, New
York b t u t năm 2011 do chính quy n Liên bang tài tr . Trong th i gian 2 năm,
nhóm kh o c u dư i s hư ng d n c a giáo sư bác sĩ John Kane, Trư ng khoa th n
kinh tâm trí ã theo dõi 404 b nh nhân l a tu i trung bình 23 tu i, m i có ch n oán
tâm th n phân li t và tham gia i u tr (u ng thu c ch ng tâm th n phân li t) ư c 6
tháng tr l i. ây là l a tu i trung bình c a i a s b nh nhân vào th i i m h b t
u có ch n oán tâm th n phân li t. S 404 b nh nhân này ư c ch n ng u nhiên t
34 y vi n t i 24 bang, g m hai nhóm:
- M t nhóm 223 b nh nhân tham gia chương trình NAVIGATE là mô hình i u
tr a ngành, chú tr ng tâm lý tr li u nh m giúp b nh nhân ph n nào ph c h i k năng
s ng, làm vi c và h c t p phù h p v i b nh, gia tăng kh năng qu n lý các tri u ch ng tâm
th n (ví d k năng t ng l ho c i tho i h u hi u v i ti ng nói…) và h tr c a gia ình.
- Nhóm còn l i g m 181 b nh nhân tham gia mô hình tr li u c ng ng ph
bi n hi n nay, chú tr ng vào các lo i thu c ch ng lo n th n.
K t qu nghiên c u cho th y m c dù gi m li u lư ng thu c ch ng lo n th n t
20% - 50%, 223 b nh nhân tham gia mô hình i u tr a ngành gia tăng rõ r t ch s
ch t lư ng cu c s ng (QOL), bao g m: kh năng làm vi c, h c t p, gi i trí, xây d ng
và duy trì các m i quan h xã h i… so v i nhóm tham gia i u tr c ng ng d a vào
thu c ch ng lo n th n.
35. 30
Bên c nh ó, nhóm b nh nhân dùng thu c ch ng lo n th n nhi u luôn kèm theo
tác d ng ph như: run, c ng hàm, ch y nư c dãi, béo phì, li t dương, làm cho 3/4 b nh
nhân t ý b thu c trong vòng m t năm rư i k t khi b t u tham gia i u tr .
M c dù Khái ni m v i u tr a ngành trong tr li u b nh tâm th n ã ư c áp
d ng t hàng ch c năm qua t i Úc, các nư c vùng Scadinavia và m t s nư c khác,
ây là kh o c u l n nh t v vai trò c a tâm lý li u pháp i v i b nh tâm th n phân
li t trong l ch s y khoa tâm th n c a th gi i. Cu c kh o c u này ang nhanh chóng
làm thay i mô hình i u tr b nh tâm th n phân li t t i M , nơi có kho ng trên 02
tri u ngư i m c ph i b nh này.
Kh o c u c a Trư ng i h c Y Hofstra ã ư c trích d n trong các d lu t c i
cách y t tâm th n M . Vào năm 2014, Thư ng vi n M ã c p 25 tri u USD cho
các chương trình phòng ng a c a y khoa tâm th n và ã có 32 bang dùng ngân sách tài
tr này th c hi n thí nghi m các d ch v i u tr a ngành. n năm 2015, Trung
tâm d ch v Medicare & Medicaid có nh hư ng r t l n n các d ch v y t ã xu t
b n tài li u hư ng d n mô hình i u tr a ngành, có nghĩa mô hình này s ư c cơ
quan b o hi m y t liên bang và các ti u bang nhìn nh n và tr ti n cho ngư i cung c p.
Kh o c u trên c a Trư ng i h c Y Hofstra ã kh ng nh và c ng c thêm
vai trò v n ã v ng ch c c a CTXH trong y t tâm th n.
Hơn n a t i M nhân viên CTXH có ch ng ch hành ngh CTXH lâm sàng, là
i ngũ nh ng nhà chuyên môn ư c phép cung c p d ch v tham v n tâm lý ông o nh t.
3.3.1.3. Vai trò quan tr ng c a nhân viên CTXH trong b nh vi n t i các nư c [9]
Trong h th ng y t , ho t ng CTXH trong ngành Y t bao g m CTXH trong b nh
vi n và ngoài c ng ng. Khi mô hình b nh t t M chuy n t các b nh lây nhi m sang
các b nh không lây nhi m, mô hình chăm sóc s c kh e d a vào c ng ng là mô hình y t
phù h p trong chăm sóc s c kh e nhân dân. Trong mô hình này, b nh vi n ch là m t khâu
trong chăm sóc s c kh e, CTXH s tham gia vào toàn b quá trình i u tr c a b nh nhân t
u n cu i. Vì th , vai trò c a CTXH là vô cùng quan tr ng trong qu n lí và i u tr b nh
nhân c trong B nh vi n và ngoài c ng ng. Vai trò c a nhân viên CTXH ã ư c m
r ng khi h tham gia nhi u hơn vào các ho t ng chuyên môn y t và cung c p các d ch v
có ch t lư ng cao.
36. 31
Các b nh vi n nư c ngoài r t c n nhân viên CTXH vì: Ngoài lý do chuyên
môn v CTXH, b nh vi n còn c n nhân viên CTXH vì lý do tài chính. T i Vi t nam
cũng như t i t t c các nư c, ào t o bác sĩ r t t n kém, vì v y bác sĩ ch nên t p trung
vào công vi c chuyên ngành y khoa. T i M , s ti n trung bình các cơ quan b o hi m
chi tr cho bác sĩ khá cao, ví d như trong ngành th n kinh tâm trí, s ti n ph i chi tr
70 USD/15 phút. Vì v y, n u không có nhân viên CTXH thì ph i s d ng i ngũ bác
sĩ, y tá, nhân viên hành chính, qu n tr vào công vi c CTXH là r t lãng phí và t n kém.
Nhân viên CTXH có th làm vi c tr c ti p v i b nh nhân ho c gián ti p thông qua
vi c l p k ho ch, ti n hành nghiên c u, xây d ng chính sách ho c trong qu n lý. Làm vi c
tr c ti p v i b nh nhân có th bao g m các ho t ng như ánh giá nhu c u c a b nh nhân,
l p k ho ch cho vi c chăm sóc sau khi i u tr , tư v n giúp các b nh nhân/ngư i nhà
gi i quy t v i các v n liên quan n tình tr ng b nh c a h ... T i b nh vi n, nhân viên
CTXH là m t thành ph n trong ê kip tr li u và nhân viên CTXH có nhi m v tìm hi u
nguyên nhân gây b nh, phương pháp ch a tr thích h p trên cơ s thu th p thông tin v i u
ki n s ng, thói quen, cá tính, c i m tâm lý c a b nh nhân. Nhân viên CTXH còn th c
hi n các tr giúp v tâm lý i v i ngư i b nh như: tr n an, gi m áp l c, tránh x u h , tư
v n v i u tr … nhi u nư c, c bi t là các nư c ang phát tri n, chăm sóc s c kho
ư c xác nh là m t trong nh ng lĩnh v c c a an ninh xã h i. Do ó, khi ho ch nh nh ng
chính sách v chăm sóc s c kh e c n ph i ng d ng nh ng tri th c c a CTXH sao cho m i
ngư i dân u có cơ h i ư c hư ng l i.
T i b nh vi n, nhân viên CTXH óng vai trò là nhân viên tâm sinh h c trong vi c
khuy n khích, ng viên, trao quy n… cho b nh nhân và h t quy t nh các v n
v s c kho t ó làm tăng s hài lòng c a b nh nhân và nâng cao hi u qu i u tr ; rút
ng n th i gian i u tr (t ó giúp gi m chi phí i u tr ) và giúp b nh vi n cung c p nh ng
d ch v có ch t lư ng, áp ng nhu c u ngư i b nh. Nhân viên CTXH còn h tr tâm lí
cho ngư i nhà b nh nhân, cung c p thông tin, hư ng d n chăm sóc b nh nhân trong quá
trình i u tr cũng như h tr ngư i nhà b nh nhân gi i quy t các v n tâm lý sau khi
b nh nhân ra vi n.
Vai trò c a nhân viên CTXH c bi t quan tr ng trong h tr i u tr b nh nhân
m c b nh hi m nghèo như b nh ung thư ho c nhóm y u th (tr em, v thành niên, ph
n , ngư i già, ngư i khuy t t t) và h tr sau i u tr cho b nh nhân.
37. 32
Ch c năng c a nhân viên CTXH t i B nh vi n là giúp các b nh nhân và gia ình
hi u căn b nh c th , ch n oán và khuyên nh v các quy t nh c n thi t. Nhân viên
CTXH cũng là thành viên quan tr ng c a nhóm i u tr , làm vi c cùng bác sĩ, i u dư ng
và các nhân viên y t khác. Nhân viên CTXH giúp nh ng nhà cung c p d ch v y t hi u
hơn v các khía c nh xã h i và tình c m c a ngư i b nh.
3.3.1.4. Mô hình t ch c Phòng/B ph n CTXH trong b nh vi n các nư c [10]
T i các b nh vi n M , Khoa D ch v xã h i là nơi tri n khai các ho t ng CTXH,
Khoa có i ngũ nhân viên CTXH ư c ào t o bài b n v CTXH chuyên ngành y t
v i trình c nhân, th c sĩ.
Canada, các b nh vi n cũng có Khoa D ch v xã h i, tương t như các khoa
chuyên môn khác trong b nh vi n, Khoa D ch v xã h i ph i làm vi c 24/24 cung
c p d ch v cho b nh nhân m t cách t t nh t. Ngoài ra Khoa còn cung c p d ch v h
tr qua i n tho i cho b nh nhân.
T i các b nh vi n Singapore, h th ng nhân viên CTXH ã và ang d n ư c
hình thành và phát tri n. Bư c u, các b nh vi n s d ng i ngũ th c t p sinh trong
các trư ng y t công c ng ào t o k năng v CTXH. i ngũ nhân viên CTXH
bán chuyên nghi p này cũng ã có nh ng óng góp không nh cho vi c hư ng d n
cho nh ng b nh nhân nghèo, các b nh nhân nư c ngoài ti p c n v i các d ch v xã h i
t i Singapore.
3.3.1.5. Nhân l c làm CTXH trong b nh vi n các nư c [11]
H i CTXH Úc hi n có kho ng 6.000 thành viên và s nhân viên CTXH trong
c nư c ư c tính kho ng 19.300 ngư i (80% nhân viên CTXH trong các cán s y t là
n và ph n l n làm vi c bán th i gian). Riêng M , hi n có kho ng 500.000 nhân
viên CTXH, trong ó 54,4% tu i t 45 tr lên và n chi m 90,2%. H u h t, nhân
viên CTXH u ư c ào t o bài b n v CTXH v i 79,8% có trình i h c, 27% có
trình th c sĩ v CTXH.
T i Úc, nhân viên CTXH ư c ào t o 04 năm i h c, ph i áp ng ư c các
tiêu chu n c a H i CTXH Úc và ít nh t 980 gi th c hành trư c khi ư c ra làm vi c
chính th c t i các cơ s y t .
38. 33
Theo H i CTXH M , nhân viên CTXH M ư c trang b ki n th c t t làm
vi c trong b nh vi n, b i h hi u ư c nh ng y u t v th ch t, tinh th n và y u t
môi trư ng quy t nh s kho m nh c a cá nhân và c ng ng.
T i c, mu n tr thành nhân viên CTXH trong b nh vi n, các ng viên ph i ư c
rèn luy n qua r t nhi u khóa t p hu n chuyên môn, trong ó có c nh ng k năng v y t cơ
b n như băng bó, tiêm và nh ng ki n th c nh t nh v chăm sóc s c kh e. Bên c nh ó,
các ng viên còn ph i ư c trang b nh ng ki n th c v h th ng chăm sóc s c kh e qu c
gia, lu t chăm sóc s c kh e, có th tham v n cho ngư i b nh – nh ng thân ch c a h
ti p c n các d ch v xã h i m b o t i a quy n l i c a h trong vi c ti p c n các ngu n
l c chăm sóc s c kh e.
T i b nh vi n i h c Chulalongkorn c a Thái Lan, nhân viên CTXH ư c ào
t o t chính b môn CTXH c a trư ng. Các nhân viên CTXH ư c chia v các Khoa
i u tr nh m tăng cư ng s h tr v tâm lý cho các b nh nhân n ng và ch u nhi u r i
ro trong cu c s ng.
3.3.1.6. Nh ng khó khăn ban u c a ho t ng CTXH trong b nh vi n các nư c [12]
Khi m i hình thành CTXH trong b nh vi n, vai trò c a nhân viên CTXH chưa
ư c nhìn nh n úng, i u này không nh ng ã nh hư ng x u t i vi c hoàn thành
nhi m v , làm gi m sút v tinh th n, gây hoang mang trong i ngũ nhân viên CTXH
mà còn làm gi m s nh hư ng c a h trong công vi c, gây khó khăn trong giao ti p,
làm vi c v i các ng nghi p và nh hư ng n ni m tin c a b nh nhân dành cho
Nhân viên CTXH...
M i liên h qua l i gi a nhân viên CTXH và cá nhân các b nh nhân b nh
hư ng b i k năng, ki n th c, kh năng l ng nghe, th u hi u và không phán xét/ ánh
giá c a nhân viên CTXH.
Do ó, nhân viên CTXH c n ph i ư c cung c p ki n th c, k năng trong giao
ti p, c m thông, không ánh giá/phán xét ngư i b nh hoàn thành t t vai trò c a mình.
n nay, CTXH có m t t i hơn 80 nư c trên th gi i, ã và ang h tr cho
nh ng ngư i y u th , góp ph n nâng cao ch t lư ng cu c s ng, mang l i bình ng và
công b ng xã h i.
39. 34
3.3.2. M t s kinh nghi m v cung c p d ch v CTXH t i các b nh vi n Vi t Nam [13]
V n ang n y sinh t i các b nh vi n hi n nay là tình tr ng quá t i và mâu
thu n ti m n gi a b nh vi n (bác s , i u dư ng) và b nh nhân. Quá t i b nh nhân
x y ra h u h t các b nh vi n nh t là tuy n trung ương. Theo th ng kê c a B Y t ,
công su t s d ng giư ng b nh t i các cơ s y t năm 2011 là m c 111% trên c
nư c, c bi t m t s b nh vi n m c quá t i tr m tr ng: B nh vi n K – 172%, B nh
vi n B ch Mai - 168%, B nh vi n Ch R y – 139%, B nh vi n Nhi Trung ương –
119%... Bên c nh ó, cũng t n t i m t s các v n xã h i khác trong b nh vi n như
hi n tư ng “cò b nh vi n” b i b nh nhân thi u các thông tin khi ti p c n và s d ng
d ch v khám ch a b nh ho c b i tình tr ng căng th ng trong m i quan h nhân viên y
t và b nh nhân.
Tuy nhiên, cũng gi ng như các nư c ang phát tri n, vi c áp d ng mô hình
CTXH t i các b nh vi n Vi t Nam còn r t m i m . Trong nh ng năm g n ây, t i
m t s b nh vi n tuy n trung ương và tuy n t nh cũng ã tri n khai m t s ho t ng
CTXH v i s tham gia c a i ngũ nhân viên y t kiêm nhi m và các tình nguy n
viên, nh m h tr nhân viên y t trong phân lo i b nh nhân, tư v n, gi i thi u d ch v
chuy n ti p, h tr chăm sóc ngư i b nh. Các ho t ng này ã góp ph n làm gi m
b t khó khăn cho các b nh nhân và gia ình b nh nhân trong quá trình ti p c n và s
d ng d ch v khám ch a b nh.
M t s mô hình t ch c c a ho t ng CTXH trong b nh vi n cũng ã ư c
hình thành trong th c ti n như: Phòng CTXH, Phòng Chăm sóc khách hàng, T t
thi n xã h i thu c b nh vi n.
B nh vi n Nhi Trung ương là b nh vi n ã thành l p ư c Phòng CTXH t tháng
5/2011. ã t ch c các ho t ng như sau: Hàng ngày, nhân viên CTXH n thăm h i,
chia s , phát phi u cơm, cháo mi n phí cho các b nh nhi có hoàn c nh khó khăn; Tr giúp
các y, bác s gi i thích cho ngư i b nh hi u và thông c m v i hoàn c nh hi n t i, h
tr trong i u tr và các chính sách xã h i khác; V n ng c ng ng giúp các su t
cơm, cháo và kinh phí i u tr cho nh ng b nh nhân có hoàn c nh khó khăn m c b nh
hi m nghèo. Tri n khai và duy trì th c hi n các d án l n h tr cho các b nh nhi; V n
ng & ón nh n các ph n quà, trang thi t b y t c a c ng ng h tr B nh vi n; T
ch c ph i h p cùng các nhóm tình nguy n ho t ng v tranh, c truy n t ch c vui
chơi t i b nh phòng cho các b nh nhi; Ph i h p v i các ơn v tài tr u n t ch c các
Tải bản FULL (78 trang): bit.ly/3ljkd1o
Dự phòng: fb.com/TaiHo123doc.net
40. 35
chương trình bi u di n ngh thu t vào các d p l , l t như: chương trình Trung thu h ng,
Giáng sinh h ng... dành cho các b nh nhi và gia ình b nh nhi; Ph i h p v i báo chí
qu ng bá hình nh và các ho t ng c a B nh vi n; ào t o, hu n luy n v ho t ng
CTXH cho các ơn v quan tâm n ngành ngh CTXH và các sinh viên t các trư ng i
h c. Tuy nhiên, các ho t ng c a Phòng CTXH t i B nh vi n Nhi trung ương m i ch
thiên v nhi m v huy ng các ngu n l c xã h i giúp ngư i b nh. Vi c cung c p,
h tr thông tin cho ngư i b nh v quy trình khám ch a b nh, k t n i các d ch v trong và
ngoài B nh vi n cũng như h tr nâng tinh th n cho b nh nhân v n chưa làm ư c y .
Ho t ng c a Phòng CTXH B nh vi n Nhi ng 1 và B nh vi n Nhi ng 2
cũng ã t ch c v n ng, k t n i các ngu n t thi n tr giúp vi n phí, b a ăn t
thi n cho nhũng b nh nhân có hoàn c nh c bi t khó khăn.
Phòng CTXH B nh vi n Ch R y thành l p tháng 9/2015, ã t ch c hư ng
d n quy trình khám ch a b nh; v ch c năng, nhi m v c a các phòng khám áp
ng các nhu c u ang c n thi t cho b nh nhân; hư ng d n l i i cho ngư i b nh
th c hi n các c n lâm sàng như xét nghi m, X - quang, siêu âm; cung c p các thông
tin v quy nh, n i quy, khuy n cáo c nh giác n ngư i b nh trên các màn hình LCD
và b ng i n t . Ph i h p cùng oàn Thanh niên xây d ng thêm h th ng b ng bi u,
sơ phòng khám, quy trình khám b nh, nh m giúp ngư i b nh thu n ti n hơn khi
n khám t i B nh vi n. Ph i h p i m i, a d ng hóa phương th c tuyên truy n
hư ng d n ngư i b nh và thân nhân; K t h p cùng Trung tâm CTXH thanh niên thành
ph tri n khai Chương trình “Ti p s c ngư i b nh” nh m hư ng d n, giúp ngư i
b nh thu n ti n hơn khi n khám và ch a b nh t i B nh vi n; Ph i h p th c hi n
chương trình ph u thu t tim mi n phí cho tr dư i 16 tu i b b nh tim b m sinh có
hoàn c nh khó khăn. K t n i các nhà h o tâm và c ng ng, nh m kêu g i tinh th n
thi n nguy n chia s nh ng khó khăn cùng ngư i b nh, Phòng ã thành l p Fanpage
“Phòng CTXH B nh vi n Ch R y”.
B nh vi n Nhân Dân 115 (thành ph H Chí Minh) cũng có b ph n CTXH
nhưng b ph n này tr c thu c Phòng i u dư ng và có tên g i là ơn v Chăm sóc
khách hàng. Xu t phát t nh n th c nâng cao ch t lư ng ph c v cho ngư i b nh, thay
i t quan i m “ph c v ” sang “d ch v ” áp ng các nhu c u c a ngư i b nh ph i
ư c áp ng ngay t u vào. Trong ó, vai trò c a nhân viên CTXH là r t c n thi t,
góp ph n tích c c trong vi c giúp toàn di n ngư i b nh. T i B nh vi n Nhân Dân
41. 36
115, ngư i b nh ã ư c hư ng d n ngay t các c ng vào, ư c gi i áp các th c m c,
ư c l ng nghe và chia s . B nh vi n luôn xem “Ngư i b nh là trung tâm”, v i s
ph i h p c a nhóm i u tr chuyên môn là các bác sĩ, i u dư ng v i nhóm CTXH.
ó, ngư i b nh không ch ư c ch a b nh mà còn ư c l ng nghe, chia s các n i au
và ư c h tr , giúp . B ph n CTXH là m t b ph n riêng, ch ph i h p ch không
l ng ghép chung v i b ph n khác nên các nhân viên CTXH có nhi u th i gian dành
cho ngư i b nh hơn. M i khoa phòng c n có m t nhân viên CTXH, hi n t i b ph n
CTXH ang t p trung ho t ng t i m t s Khoa tr ng i m, ây cũng là l c lư ng
liên k t gi a các Khoa phòng v i nhau, là u m i tr l i, liên k t r t ch t ch gi a các
ơn v . i tư ng c a b ph n CTXH là ngư i b nh và c các nhân viên trong B nh
vi n. Các th c m c, góp ý n i b ư c gi i quy t nhanh hơn, khi x y ra s c s ư c
kh c ph c ngay và có bi n pháp phòng ng a tránh tái di n. D a vào các góp ý, th c
m c c a ngư i b nh, B nh vi n s i u ch nh l i nh ng i m không phù h p, ví d : s
lư t ngư i b nh c n hư ng d n v trí khoa phòng cao thì B nh vi n trang b thêm các
b ng bi u, ch d n. Nhưng ho t ng CTXH t i B nh vi n m i d ng cung c p thông
tin v quy trình khám ch a b nh, tư v n b nh cho ngư i b nh.
Phòng CTXH B nh vi n B ch Mai ư c thành l p tháng 5/2015. Nh ng thành
tích n i b t: Tham gia ón ti p, gi i thi u, ch d n cho ngư i b nh t i Khoa khám
b nh; Ph i h p v i Vi n S c kh e tâm th n, Ban Chăm sóc gi m nh và các ơn v
chuyên môn trong B nh vi n, t ch c t p hu n cho các cán b màng lư i CTXH và
nhân viên y t trong B nh vi n th c hi n các li u pháp tâm lý, k thu t h tr chăm
sóc gi m nh (palliative care) nh m c i thi n ch t lư ng cu c s ng, ngăn ng a các
hành vi tiêu c c cho nh ng B nh nhân m c các b nh mãn tính, hi m nghèo. K t n i
v i các cá nhân, các t ch c thi n nguy n, kêu g i h tr cho nh ng trư ng h p b nh
nhân m c b nh n ng, hi m nghèo, hoàn c nh khó khăn. Th c hi n các chương trình:
phát su t ăn, cháo mi n phí, phát nư c mi n phí cho b nh nhân và ngư i nhà b nh
nhân. C p nh t thông tin m i lên website B nh vi n. Xây d ng truy n thông giáo d c
s c kh e trên h th ng LCD c a Khoa nhi. K t n i ưa các trư ng h p lang thang cơ
nh , cư trú b t h p pháp trong B nh vi n vào Trung tâm B o tr xã h i, các trư ng
h p b nh nhân không có ngư i thân.
Phòng công tác B nh vi n H u ngh Vi t c thành l p tháng 4/2016 ã t
ch c th c hi n các ho t ng như: h tr ngư i b nh v quy trình khám ch a b nh
42. 37
giúp gi m th i gian ch i; ph i h p v i các Khoa, Phòng k p th i n m b t các
trư ng h p b nh nhân có hoàn c nh khó khăn k t n i v i các cá nhân, t ch c h o
tâm và liên h báo chí kêu g i s h tr .
Phòng CTXH B nh vi n Ch n thương ch nh hình thành ph H Chí Minh thành
l p tháng 7/2016 g m: T h tr b nh nhân; T tư v n, tham v n; T truy n thông; T
ti p nh n phân ph i. Phòng CTXH ã t ch c các ho t ng như: H tr , hư ng d n
quy trình, th t c khám ch a b nh cho ngư i b nh; Gi i thi u, cung c p thông tin, tư
v n v các d ch v khám ch a b nh và các d ch v khác cho ngư i b nh và ngư i nhà
ngư i b nh; Ph i h p nhân viên y t các Khoa, Phòng thăm h i, n m b t tình hình
b nh t t, tâm lý, hoàn c nh gia ình k p th i ng viên, h tr tinh th n cho ngư i
b nh; H tr kh n c p các ho t ng CTXH cho ngư i b nh là n n nhân c a b o hành,
b o l c gia ình, tai n n nghiêm tr ng, th m h a, thiên tai nh m m b o an toàn cho
ngư i b nh; Hư ng d n cho ngư i b nh v quy n và nghĩa v khám ch a b nh, các
chương trình chính sách b o hi m y t , tr c p xã h i trong khám ch a b nh; Ph i h p
các Khoa lâm sàng h tr ngư i b nh khi có ch nh chuy n vi n ho c h tr th t c
xu t; Hư ng d n các t ch c, tình nguy n viên có nhu c u th c hi n v CTXH c a
B nh vi n; Ph i h p v i các phòng ban ch c năng tri n khai t ch c th c hi n quy t c
ng x , hòm thư góp ý c a B nh vi n; T ch c các ho t ng gây qu h tr ngư i
b nh và B nh vi n: Làm c u n i tìm ki m, v n ng ti p nh n tài tr v kinh phí, v t
ch t t các cá nhân, t ch c, nhà h o tâm h tr ngư i b nh có hoàn c nh khó khăn;
V n ng các t ch c, cá nhân và c ng ng tài tr v trang thi t b , kinh phí cho ho t
ng; H tr ngư i b nh, nh t là b nh nhân nghèo ti p c n các d ch v , chương trình,
d án ưu ãi xã h i và các chính sách an ninh xã h i.
B nh vi n a khoa Trung ương Hu cũng có i ngũ nhân viên CTXH g m 20
ngư i làm nhi m v ch d n, hư ng d n quy trình khám ch a b nh cho b nh nhân, v n
chuy n b nh nhân n các khoa c n lâm sàng và khoa i u tr . B ph n này do Phòng
i u dư ng qu n lý.
T i B nh vi n t nh Ngh An cũng có nh ng ho t ng v CTXH v i s tham
gia c a i ngũ nhân viên CTXH tình nguy n h tr các nhóm b nh nhân m c b nh
hi m nghèo.
T i m t s b nh vi n khác, ho t ng v CTXH cũng ã b t u ư c tri n khai
nh m gi m b t áp l c công vi c cho nhân viên y t và tăng cư ng các tr giúp xã h i
43. 38
cho b nh nhân trong quá trình khám ch a b nh. Tuy nhiên, mô hình t ch c c a b
ph n ho t ng CTXH r t khác nhau - có th là m t b ph n thu c Phòng Hành chính
ho c g n v i ho t ng c a các t Công oàn thu c t t c các khoa/phòng.
Có th th y, ho t ng CTXH trong các b nh vi n c a nư c ta hi n nay m i ch
là bư c u. T t c các mô hình hi n ang tri n khai t i các b nh vi n v n chưa th c
hi n úng và y ch c năng CTXH trong b nh vi n. i ngũ cán b tham gia ho t
ng ch y u xu t phát t t m lòng t thi n và kinh nghi m c a b n thân, chưa ư c
ào t o b i dư ng v ki n th c, k năng CTXH nên thi u tính chuyên nghi p, hi u qu
ho t ng chưa cao. So v i các mô hình CTXH trong b nh vi n các nư c trên th
gi i thì nhân viên CTXH trong các b nh vi n Vi t Nam chưa th c hi n ư c y
các vai trò c a mình trong ho t ng c a b nh vi n.
3.3.3. Nh ng v n ã th c hi n và nh ng h n ch trong vi c cung c p d ch v
CTXH hi n nay t i các b nh vi n trên a bàn thành ph Nha Trang
Hi n nay trên a bàn thành ph Nha Trang có 08 b nh vi n l n có quy mô trên
100 giư ng b nh. Qua ti p c n, ph ng v n b nh nhân và ngư i nhà b nh nhân, tìm
hi u thông tin, th y r ng các b nh vi n trên a bàn thành ph Nha Trang ã có nhi u
n l c trong vi c cung c p các d ch v xã h i cho b nh nhân và ã t ư c nh ng k t
qu r t kh quan, áp ng m t s nhu c u c a b nh nhân. Tuy nhiên, cũng còn nh ng
h n ch nh t nh trong vi c cung c p các d ch v cho b nh nhân và ngư i nhà b nh nhân.
3.3.3.1. Nh ng ho t ng CTXH các b nh vi n ã th c hi n ư c
T i các b nh vi n trên a bàn thành ph Nha Trang, dù ã thành l p hay chưa
thành l p Phòng/B ph n CTXH nhưng ã t ch c th c hi n cung c p d ch v CTXH
trong b nh vi n như:
- T i các phòng khám c a các b nh vi n ã quan tâm b trí nhân viên ón ti p,
hư ng d n ngư i dân i khám ch a b nh.
- M t s b nh vi n ã cung c p thông tin v m t s d ch v trên các màn hình
LCD và b ng i n t t i phòng khám c a b nh vi n. M t s b nh vi n ã t ch c cung
c p thông tin v các d ch v t i b nh vi n cho b nh nhân t i các khoa i u tr b nh nhân.
- M t s b nh vi n ã k p th i c p c u, i u tr mi n phí cho m t s trư ng h p
có hoàn c nh c bi t khó khăn ho c chưa xác nh ư c nơi cư trú c a ngư i b b nh
Tải bản FULL (78 trang): bit.ly/3ljkd1o
Dự phòng: fb.com/TaiHo123doc.net
44. 39
n ng; t ch c chăm sóc, nuôi dư ng m t s b nh nhân n ng không có ngư i thân
chăm sóc nuôi dư ng.
- M t s b nh vi n ã t ch c tư v n cho nh ng b nh nhân b b nh mãn tính,
b nh hi m nghèo, áp ng m t s nhu c u cơ b n c a b nh nhân.
- M t s b nh vi n ã t ch c b p ăn t thi n, t t thi n xã h i và ã h tr các
b a ăn cho ngư i nghèo, ngư i có hoàn c nh khó khăn trong th i gian i u tr t i b nh
vi n; v n ng các nhóm tình nguy n viên tr giúp nh ng b nh nhân n ng không có
ngư i thân chăm sóc nuôi dư ng; b nh nhân b nhi m HIV/AIDS, b nh nhân b ung
thư, tr em b b rơi.
- M t s b nh vi n ã v n ng các t ch c, cá nhân làm công tác t thi n t
ch c thăm h i, t ng quà cho b nh nhân nhân các ngày l , t t.
- Thái ph c v c a nhân viên y t có nhi u ti n b hơn so v i nh ng năm
trư c ây và ã t ng bư c làm tăng s hài lòng c a ngư i b nh trong quá trình ngư i
b nh i u tr t i các b nh vi n.
- M t s b nh vi n ã t ch c các ho t ng t thi n t i c ng ng như: Tr
giúp kinh phí m tim cho ngư i nghèo, tr em; khám ch a b nh mi n phí cho ngư i
nghèo, ngư i cao tu i; Tr giúp cho nh ng h gia ình có hoàn c nh khó khăn, n n
nhân b thiên tai, bão, lũ…
3.3.3.2. Nh ng h n ch c a CTXH t i các b nh vi n
- M t s b nh vi n ã thành l p Phòng/B ph n CTXH nhưng vi c b trí nhân
viên th c hi n nhi m v CTXH còn quá ít nên không s c th c hi n các nhi m
v CTXH trong b nh vi n. M c khác, tr B nh vi n a khoa t nh Khánh Hòa, nhân
viên các b nh vi n còn l i chưa ư c ào t o, b i dư ng v nghi p v chuyên ngành
v CTXH t i b nh vi n nên r t h n ch v chuyên môn nghi p v , các k năng CTXH,
khi th c thi nhi m v .
- a s các b nh vi n chưa cung c p thông tin v giá c các d ch v cho ngư i
dân khi i khám ch a b nh.
- a s các b nh vi n, chưa h tr , tư v n gi i quy t các v n v xã h i cho
ngư i b nh và ngư i nhà ngư i b nh trong quá trình khám, ch a b nh.
- Chưa t ch c thăm h i ngư i b nh và ngư i nhà ngư i b nh n m b t thông
6527896