1. BỆNH LAO (TUBERCULOSIS)
Lê Thị Thanh Thủy
Đinh Thị Thu Hằng

2. NGUYÊN NHÂN
 Bệnh do vi khuẩn Mycobacterium tuberculosis bovis.
Vi khuẩn gây bệnh chủ yếu trên trâu bò nhưng cũng có
thể gây bệnh cho người (nhất là trẻ em), dê, heo cừu,
mèo và các loài động vật hữu nhũ khác.
 Trực khuẩn Gram +, không hình thành nha bào và giáp
mô nhưng có tính kháng toan, kháng cồn.

3. PHƯƠNG THỨC TRUYỀN LÂY
 Các loài động vật máu nóng, máu lạnh, gia súc, thú rừng,
người đều mắc bệnh. Có thể xếp thứ tự cảm nhiễm như
sau: người, bò, gà, heo, chó, mèo, trâu. xâm nhập vào cơ
thể theo các con đường sau:
Đường hô hấp: phổ biến nhất là ở bò và người, mầm bệnh
từ cơ thể bệnh bài xuất ra ngoài qua đường hô hấp hay qua
phân, mầm bệnh có trong không khí, gia súc khỏe hít vào
mắc bệnh.
Đường tiêu hóa: thông thường qua bú sữa, thức ăn, nước
uống có mầm bệnh.
Ngoài ra có khi lây lan qua núm nhau, đường sinh dục,
đường phối giống

4. TRIỆU CHỨNG
 Nhóm lao phổi: ho khan, sau to hơn có âm ran, về sau ho
ướt ho có đờm, vật ốm, đờm lúc đầu loãng sau đặc dần có
thể có mủ máu. Thời gian sau là rối loạn hô hấp, thở hắt
nhiều, niêm mạc mũi có thể xuất huyết, phổi có âm ran ướt.
 Nhóm lao hạch: hạch sưng cứng, bề mặt hạch không trơn,
hạch cứng lồi lõm, không di động được, các hạch dưới
hàm, vai, hạch vú, hạch trước vai đều bị sưng.

5.  Nhóm lao vú: chủ yếu ở bò sữa năng suất cao, vú
sưng, núm vú bị biến dạng, hạch vú sưng to ghồ ghề,
sản lượng sữa giảm
 Nhóm lao đường tiêu hóa: ít gặp, thường gặp các ổ lao
ở ruột có thể ở gan, gia súc tiêu chảy, gầy dần, rối loạn
tiêu hóa, niêm mạc đường tiêu hóa bị phá hủy, hạch
màng treo ruột bị thoái hóa dạng bã đậu.

6. BỆNH TÍCH
 Có thể nghi ngờ bệnh khi có bệnh tích casein hóa hoặc
calci hóa.
 Các hạt lao chủ yếu có ở phổi, màng treo ruột và hạch
lamba, xương hay khớp.
 Các bệnh tích lúc đầu gồm các hạt nhỏ có casein hoặc calci
hóa trong hạch lamba vùng hầu, ngực và đôi khi ở hạch
màng treo ruột về sau chúng gồm rất nhiều hạt to, cứng,
màu trắng xám ở khu vực màng phổi và màng bụng (hạt có
màu xám), kích thước hạt thay đổi từ đầu đinh ghim tới hạt
phỉ. Trong thể lao hạt kê, các hạt lao có rất nhiều ở phổi,
gan lách và các cơ quan khác, chúng thường có màu xám
vàng.

7. H1: HẠT LAO TRÊN MÀNG PHỔI
H2: HẠT LAO MÀU VÀNG TRẮNG
TRÊN GAN

8. H3: CÁC HẠCH PHỔI TO LÊN
MÀU TRẮNG
H4: U HẠCH PHỔI

9. CHẨN ĐOÁN
 Chẩn đoán bằng phản ứng quá mẫn muộn (phản ứng dị
ứng bằng Tuberculin).
 Phương pháp chẩn đoán lấy mẫu bệnh phẩm xác định vi
khuẩn gây bệnh.
 Chẩn đoán bằng phương pháp mổ khám kiểm tra hạch,
phổi tìm ra những triệu chứng điển hình bệnh lao.
 Phương pháp chẩn đoán bằng phản ứng quá mẫn muộn.
 Phản ứng lao với Tuberculin là cơ sở để chẩn đoán bệnh
lao ở thú sống. Ở trâu bò, có thể chỉ dùng tuberculin của bò
và của gia cầm cùng 1 lúc ở 2 vị trí khác nhau thì cho biết
được phản ứng đặc hiệu và không đặc hiệu.

10.  Ở trâu bò, PPD chứa 2000 đơn vị, được dùng tiêm trong
da với liều 0,1 ml hoặc 0,2 ml vào khoảng 1/3 giữa cổ.
Chổ tiêm phải được cắt lông trước và không có dấu hiệu
gì lạ. Khoảng cách giữa 2 chổ tiêm là 10-15 cm. Độ dày
da được đo bằng thướt kẹp trước và sau khi tiêm 72-77
giờ.
 Kết quả: Dương tính nếu độ dày da có tăng lên 3mm
hoặc nếu chỉ có một vùng phù thũng phân tán dưới da
không kể bề mặt da.

11. PHÒNG BỆNH
 Phòng bệnh bằng vaccin B.C.G (Bacterium Calmetla
Guerin), tiêm vào lúc 15 ngày tuổi. Tuy nhiên hiện nay
người ta ít dùng vì làm trở ngại cho việc chẩn đoán bệnh
lao. Biện pháp chủ yếu là phòng bệnh bằng vệ sinh chăm
sóc.
 Thực hiện phản ứng dò lao Tuberculin test để phát hiện gia
súc bệnh, nếu gia súc bị lao thì phải loại thải để tránh lây
nhiễm cho gia súc khỏe trong đàn.

12.  Định kỳ tổng vệ sinh chuồng trại bằng các loại thuốc sát trùng
như: Vime-Protex, Vime-iodin hoặc Vimekon 15 ngày/lần.
 Tăng cường nuôi dưỡng và chăm sóc tốt gia súc để nâng cao
thể trạng và sức đề kháng đối với bệnh.
 Đàn thú bệnh thì phải cách ly và phải được giết chậm nhất
trong vòng 1 tháng sau đó. Sau khi giết phải tiến hành tiêu độc,
sát trùng chuồng trại bằng 1 trong các sản phẩm NOVACIDE
hoặc NOVASEPT hoặc NOVADINE hoặc NOVA-MC.A30.