1. Bệnh sán lá ruột lợn
Người thực hiện:
Phạm Văn Lợi
Trần Văn Quang

2. Địa lí phân bố
• Sán lá ruột có tên khoa học là Fasciolopsiasis
gây bệnh cho người, gặp nhiều ở vùng Đông
Nam Á và châu Á (Thái Lan, Malaysia, Trung
Quốc, Ấn Độ... Ở Việt Nam, bệnh sán lá ruột
chủ yếu phát hiện ở lợn, người mắc bệnh hầu
hết thuộc những vùng có nhiều hồ ao, cây thủy
sinh làm thức ăn cho người và gia súc. Mùa
mưa lũ, diện tích đồng ruộng bị ngập lụt tăng và
các loại rau thủy sinh cũng tăng, nên nguy cơ
người dân bị mắc bệnh sán lá ruột càng cao.

3. NGUYÊN NHÂN
• Do lây truyền từ lợn nhiễm sán
Fasciolopsis buski sang lợn khoẻ mạnh
hoặc cũng có thể do lợn ăn phải thức ăn
bị nhiễm trứng sán

4. Hình thái cơ thể
• Loài sán Fasciolopsis buski hình như chiếc
lá,màu hồng dài từ 20 - 70mm, chiều ngang
từ 14 - 15mm, dày 0,5-3mm. Trên thân có
phủ những gai nhỏ. Sán có 2 giác là giác
miệng và giác bụng giúp bám vào thành ruột.
Manh tràng phân nhánh ngoằn ngoèo 2 bên
kéo dài tới cuối thân sán.Hai tinh hoàn phân
nhánh nhiều, xếp trên dưới nhau ở phần sau
chiếm gần nửa thân sán. Buồng trứng phân
nhánh phía trước tinh hoàn, hơi lệch bên trái
chia làm nhiều nhánh, ở eo túi sinh dục hình
ống thông với bên ngoài qua lỗ sinh dục ở
phía trước giác bụng. Tuyến noãn hoàng
phân nhánh hai bên thân sán.

5. Hình thái trứng
• Trứng sán màu vàng thẫm vàng xám hoặc
vàng thẫm,vỏ mỏng, phình rộng ở giữa,
thon dần ở phía hai đầu. kích thước trứng
0,13 x 0,08 x 0,085mm. Phôi bào phân bố
đều xếp kín vỏ trứng. Ranh giới giữa các
phôi bào không rõ ràng.

6. Chu trình phát triển
• Sán trưởng thành kí sinh ở ruột non lợn. Sau khi thụ tinh
sán đẻ trứng, mỗi ngày đẻ 15.000-48.000 trứng theo
phân ra ngoài ngoại cảnh , gặp môi trường nước trứng
phát triển thành trứng có ấu trùng. ở nhiệt độ thuận lợi
(270C-300C)pH6-7, ánh sáng và nước, sau 2-3 tuần ấu
trùng lông phát triển hoàn chỉnh trong trứng rồi phá vỏ
về phía nắp trở thành tự do để tìm đến ký sinh ở các loài
ốc. Nếu quá thời gian từ 6-52 giờ, ấu trùng lông không
tìm được vật chủ thích hợp sẽ bị chết. Sau khi vào ốc,
ấu trùng chuyển thành bào ấu trùng và khoảng 5 tuần có
hàng loạt ấu trùng đuôi. Ấu trùng đuôi rời ốc đến bám
vào một số cây thuỷ sinh (củ ấu, ngó sen, củ niễng,
bèo…)tồn tại trong môi trường tụ nhiên khoảng 1 tháng.

7. Chu trình phát triển của sán lá ruột lợn (sán lá ruột lớn)
Fasciolopsis buski

8. • Người và lợn ăn phải ấu trùng trên các
cây thuỷ sinh, đến tá tràng ấu trùng mất
vỏ và xuống ruột non phát triển thành sán
lá ruột trưởng thành. Thời gian từ khi
xâm nhập vào vật chủ đến trưởng thành
khoảng 90 ngày. Sán có thể sống kí sinh
ở lợn 2 năm, ở người 4 năm.

9. Dịch tễ học
• Động vật cảm nhiễm: lợn ở các lứa tuổi đều bị
nhiễm sán lá ruột lợn, lợn rừng và người cũng
có thể bị nhiễm sán. Nguồn phát tán mầm bệnh
chủ yếu là lợn mang sán.
• Đường truyền lây: chủ yếu qua đường tiêu hoá
do lợn ăn phải nang sán lẫn trong thức ăn và
nước uống.
• Môi trường sinh thái: nang sán tồn tại và phân
tán ở đồng ruộng ngập nước,trồng cây thức ăn
cho lợn.có nhiều ốc kí chủ trung gian,bón bằng
phân lợn tươi chưa ủ. Lợn ăn nhiều rau bèo
sống nên dễ bị nhiễm bệnh.

10. Dịch tễ học
• Ở nước ta bệnh sán lá ruột phân bố khắp
nơi:vùng đồng bằng tỉ lệ nhiễm sán 53,6%,vùng
trung du 38,1% còn vùng núi tỉ lệ nhiễm sán từ
24-35%.Trên 80% bệnh tập trung ở vùng Đông
Á và Trung Á. Đông Nam Á và châu Á (Thái Lan,
Malaysia, Trung Quốc, Ấn Độ...).
• Bệnh lây nhiễm quanh năm nhưng tập trung vào
các tháng nóng,ẩm ướt cuối mùa xuân,hè và
mùa thu.

11. Phương pháp chẩn đoán
• Kiểm tra phân để tìm trứng sán lá ruột
theo phương pháp lắng cặn.
• Phương pháp chẩn đoán miễn dịch: lấy
kháng nguyên tiêm nội bì, căn cứ vào
phản ứng ở nơi tiêm để phát hiện bệnh
(phương pháp này chưa được ứng dụng
rộng rãi).
• Đối với vật nuôi đã chết, dùng phương
pháp mổ khám để tìm sán trưởng thành
trong ruột lợn

12. Điều trị
• Tẩy sán cho lợn bằng các hoá dược như:
• Oxyclozanide(dertyl-B)liều dùng10mg/kg
thể trọng lợn.
• Albeldazole:liều dùng 10mh/kg thể trọng.

13. Phòng bệnh
• Định kì tẩy sán cho đàn lợn 3-4 tháng/lần.
• Thực hiện vệ sinh thú y, ủ phân diệt trứng,
tránh làm lây nhiễm mầm bệnh ra ngoài
môi trường.
• Diệt ốc kí chủ trung gian