Lao, còn được gọi là TB, do một loại vi trùng lan truyền trong không khí gây ra khi người bị nhiễm Lao thở ra. Bất cứ người nào ở gần đó đều dễ bị rủi ro hít vi trùng này trong không khí vào phổi họ. Lao thường ảnh hưởng đến phổi, nhưng cũng có thể ảnh hưởng các phần khác trong cơ thể, chẳng hạn như các tuyến, xương, khớp, thận, não, và bộ phận sinh dục. Người bị Lao có thể thiệt mạng nếu không được điều trị.

1. Vietnamese - Number 51
April 2012
Lao (TB)
Tuberculosis (TB)
Lao là gì?
Lao, còn được gọi là TB, do một loại vi trùng lan truyền trong
không khí gây ra khi người bị nhiễm Lao thở ra. Bất cứ người
nào ở gần đó đều dễ bị rủi ro hít vi trùng này trong không khí
vào phổi họ. Lao thường ảnh hưởng đến phổi, nhưng cũng có
thể ảnh hưởng các phần khác trong cơ thể, chẳng hạn như các
tuyến, xương, khớp, thận, não, và bộ phận sinh dục. Người bị
Lao có thể thiệt mạng nếu không được điều trị.
Lao lan tràn như thế nào?
Khi vi trùng Lao bị tống ra không khí thì có thể lẫn lộn vào
không khí trong nhiều giờ, tùy theo môi trường. Khi người
khác hít thở không khí có vi trùng Lao này thì vi trùng có thể
tấn công phổi và sinh sôi nẩy nở. Tình trạng này có thể làm hư
phổi và vi trùng này có thể lây sang người khác. Lao từ những
phần khác trong cơ thể không phải phổi thì khó có thể lây sang
người khác. Tuy nhiên, người có Lao ở những phần khác trong
cơ thể cũng có thể có Lao trong phổi, và do đó có thể lây vi
trùng này sang người khác.
Nhiễm Lao (TB) và bệnh Lao (TB) khác nhau
như thế nào?
Nhiễm Lao là khi quý vị hít vi trùng Lao vào phổi và hệ thống
tự vệ của cơ thể quý vị chặn đứng vi trùng không cho sinh sôi
nẩy nở. Người bị nhiễm Lao sẽ không cảm thấy bệnh, và không
thể lây Lao sang người khác. Trường hợp này cũng được gọi là
nhiễm Lao Tiềm Ẩn.
Bệnh Lao là khi quý vị hít vi trùng Lao vào phổi và vi trùng
này bắt đầu sinh sôi nẩy nở và hoạt động. Quý vị có thể cảm
thấy bệnh mà cũng có thể không, nhưng khi quý vị bị bệnh này
thì có thể lây vi trùng Lao sang người khác. Trường hợp cũng
được gọi là bệnh Lao Hoạt Động.
Tôi phải tiếp xúc Lao trong bao lâu trước khi
có thể bị nhiễm vi trùng này?
Thông thường thì cần phải tiếp xúc nhiều mới bị nhiễm Lao.
Tuy nhiên, trường hợp này còn tùy theo nhiều yếu tố như dễ
lây tới mức nào, tuổi và hệ thống miễn nhiễm của người tiếp
xúc với vi trùng, và chỗ tiếp xúc có thoáng khí hay không. Do
đó, nếu quý vị nghĩ rằng mình đã tiếp xúc với Lao, quý vị nên
nói chuyện với bác sĩ hoặc chuyên viên chăm sóc sức khỏe.
Nhiễm Lao có dễ trở thành bệnh Lao hay
không?
Nếu quý vị nhiễm Lao Tiềm Ẩn, quý vị có 5 đến 10 phần trăm
xác suất phát thành bệnh Lao Hoạt Động trong đời mình. Tuy
nhiên, nếu khả năng kháng bệnh của cơ thể quý vị bị suy yếu
thì quý vị cũng bị tăng rủi ro phát thành bệnh Lao Hoạt Động.
Quý vị có thể giảm bớt rủi ro bị phát thành bệnh Lao Hoạt
Động sau khi nhiễm Lao Tiềm Ẩn bằng cách điều trị phòng
ngừa trong 9 tháng. Hãy nói chuyện với bác sĩ hoặc chuyên
viên chăm sóc sức khỏe về việc điều trị phòng ngừa.
Bệnh Lao (TB) có các triệu chứng gì?
Các triệu chứng có thể gồm ho lâu hơn 3 tuần, biếng ăn, sụt
cân, mệt mỏi, sốt hoặc đổ mồ hôi ban đêm. Nếu quý vị bị bệnh
này trong phổi thì cũng có thể thấy đau ngực và hụt hơi.
Nếu Lao đã ảnh hưởng đến những phần khác trong cơ thể quý
vị, các triệu chứng này có thể khác.
Tôi có thể thử nghiệm tìm Lao như thế nào?
Cách thử trên da bằng chất tuberculin là để biết có bị nhiễm
Lao Tiềm Ẩn hay không. Cách không được sử dụng thường lệ
để thử bệnh Lao Hoạt Động. Cách thử này gồm hai phần. Một
mũi kim nhỏ tiêm vào dưới lớp da ngoài trên cánh tay của quý
vị một chất thử nghiệm vô hại. Tuy có rất ít rủi ro, quý vị vẫn
sẽ được yêu cầu lưu lại phòng thử 15 phút sau khi thử da để
xem quý vị có bị bất cứ phản ứng gì vì dị ứng hay không.
Quý vị có thể bị phản ứng là chỗ kim tiêm nổi phồng lên. Nếu
chỗ đó ngứa ngày, đừng gãi mà chỉ đắp đá lạnh.
Hai hoặc 3 ngày sau đó, quý vị phải trở lại để đo phản ứng của
mũi tiêm đó. Tùy theo phản ứng, quý vị có thể cần được thử
nghiệm thêm, chẳng hạn như chụp quang tuyến x ngực hoặc
lấy mẫu đàm để thử.
Bệnh Lao Hoạt Động thường được thử bằng cách khám nghiệm
chất đàm của quý vị khi ho. Đàm được gửi đến phòng thí
nghiệm, và thử nghiệm để xem có vi trùng Lao hay không.
Tôi có thể thử nghiệm ở đâu?
Quý vị có thể đến thử nghiệm tại trạm y tế địa phương, bác sĩ,
hoặc một trong những phòng thử sau đây:
655 West 12th Avenue
Vancouver, B.C.
Điện Thoại: 604-707-2692

2. #100 – 237 Columbia Street East
New Westminster, B.C.
Điện Thoại: 604-707-2698
1952 Bay Street
Victoria, B.C.
Điện Thoại: 250-519-1510
Kết quả có nghĩa gì?
Khi đo lần thử da của quý vị, kết quả thử sẽ là âm tính hoặc
dương tính.
Nếu kết quả thử da của quý vị là âm tính, quý vị có lẽ không có
vi trùng Lao trong cơ thể quý vị. Quý vị có thể được yêu cầu
thử lại sau 2 tháng nếu quý vị đã tiếp xúc với người bị nhiễm
Lao.
Kết quả thử da dương tính là quý vị đã bị nhiễm vi trùng Lao
hoặc quý vị đã chủng ngừa Lao, được gọi là chủng BCG.
Những người đã chủng BCG vẫn có thể bị nhiễm vi trùng Lao.
Quý vị sẽ cần thử thêm để xác định lý do nào đưa đến kết quả
dương tính.
Quý vị sẽ được chụp quang tuyến x ngực để xem phổi có bị
ảnh hưởng hay không. Nếu kết quả chụp quang tuyến x là bất
thường, hoặc quý vị đang cảm thấy bệnh, quý vị sẽ được yêu
cầu cung cấp mẫu đàm để thử nghiệm tìm vi trùng Lao.
Cách điều trị như thế nào?
Nếu quý vị phát bệnh Lao Hoạt Động, quý vị phải được điều trị
để chữa lành bệnh cho quý vị và ngừa để quý vị không lây Lao
sang người người khác.
Điều trị gồm uống nhiều loại thuốc viên đều đặn trong ít nhất
từ 6 đến 9 tháng. Trong thời gian này, quý vị sẽ được chụp
quang tuyến x ngực và thử mẫu đàm nhiều lần để xem xét mức
tiến triển của quý vị.
Một số người không uống hết thuốc được kê toa cho họ vì họ
bắt đầu cảm thấy đỡ hơn. Dù quý vị có thể bắt đầu cảm thấy đỡ
hơn chỉ vài tuần hoặc vài tháng sau khi uống thuốc, vi trùng
vẫn hoạt động trong cơ thể quý vị. Điều thật quan trọng là phải
uống tất cả thuốc được kê toa cho quý vị, theo đúng chỉ dẫn,
cho đến khi dùng hết thuốc.
Nếu quý vị không dùng tất cả số thuốc khi mà bác sĩ hoặc y tá
còn dặn phải uống thì vi trùng trong cơ thể quý vị có thể sẽ trở
nên lờn thuốc.
Nếu như vậy thì quý vị có thể cảm thấy bệnh nặng hơn cả
trước, và quý vị có thể cần phải được điều trị nhiều hơn và lâu
hơn.
Quý vị sẽ vẫn dễ truyền nhiễm sang người khác trong ít nhất là
2 đến 3 tuần sau khi bắt đầu điều trị. Nếu quý vị có vi trùng
Lao trong hệ thống hô hấp, quý vị sẽ được dặn phải đeo mặt nạ
và tránh xa người khác. Làm như vậy là để giảm bớt rủi ro lây
vi trùng Lao sang người khác.
Làm thế nào để tôi không lây vi trùng Lao
sang người khác?
Quý vị sẽ được hỏi đã tiếp xúc với ai và ở đâu. Tất cả chi tiết
do quý vị cung cấp sẽ được giữ kín.
Bất cứ người nào quý vị có thể đã tiếp xúc với họ sẽ được thử
nghiệm xem họ cũng bị nhiễm hay không. Nếu họ bị nhiễm vi
trùng này, họ sẽ được đề nghị điều trị phòng ngừa để chắc chắn
là không bị phát thành bệnh Lao.
Muốn giảm bớt rủi ro truyền nhiễm Lao sang người khác, hãy
áp dụng những biện pháp đề phòng sau đây cho đến khi quý vị
được cho biết là không còn truyền nhiễm nữa:
Ở nhà và tránh xa người khác;
Đeo mặt nạ loại dùng trong phòng giải phẫu khi đến tất cả
các buổi hẹn y khoa và phòng thí nghiệm;
Che mũi và miệng khi ho, nhảy mũi hoặc cười;
Dùng khăn giấy khi ho và vất khăn giấy vào thùng rác hoặc
bồn cầu;
Tránh những chỗ hoặc phòng không thoáng khí;
Dùng hết thuốc theo đúng chỉ thị; và
Tránh đến gần trẻ nhỏ.
Muốn biết thêm các đề tài của BC HealthFile vào
www.HealthLinkBC.ca/healthfiles
hoặc đến phòng y tế công cộng tại địa phương
quý vị.
Bấm vào www.healthlinkbc.ca hoặc gọi số 8-1-1
để biết chi tiết và các dịch vụ sức khỏe không
cấp thiết tại B.C.
Muốn tìm trợ giúp cho người điếc và khiếm
thính, gọi số 7-1-1 tại B.C.
Có dịch vụ dịch thuật với hơn 130 ngôn ngữ khi
có yêu cầu của quý vị.