Projek kolaborasi KEMAS dan KKM bagi memperkasakan rakyat Malaysia dalam Penjagaan Kesihatan Kendiri ("KOSPEN") bertujuan untuk membentuk komuniti sihat melalui pembudayaan amalan gaya hidup sihat dan mendekatkan program komuniti bagi membentuk komuniti bebas dari penyakit tidak berjangkit.

1. Oleh:Dr Fazilahton Rajulin
Pegawai Perubatan & Kesihatan
KK Bandar Tenggara

2. Kementerian Kesihatan Malaysia
Kementerian Kemajuan Luar
Bandar dan Wilayah
Ministry of Health
Malaysia
KOSPEN
Projek kolaborasi KEMAS dan
KKM bagi memperkasakan rakyat
Malaysia dalam Penjagaan
Kesihatan Kendiri

3. LATAR BELAKANG INISIATIF
KOSPEN
• Kerjasama Kementerian Kesihatan Malaysia dan
KEMAS bagi mencegah penyakit NCD
• Inisiatif yang dicetuskan oleh YB Menteri Kesihatan
Malaysia, Datuk Seri Dr S. Subramaniam pada
Julai 2013.
• Menggunapakai mekanisma kerajaan yang sedia
ada diperingkat akar umbi bagi meningkatkan
mutu kesihatan rakyat Malaysia.
• Telah mendapat sokongan dari YB Menteri
Kemajuan Luar Bandar dan Wilayah.
3

4. Konsep KOSPEN
MEMPERKASAKAN MASYARAKAT
 Masyarakat adalah bertanggungjawab untuk menjaga
kesihatan diri dan menentukan intervensi yang boleh
dijalankan untuk mengurangkan faktor risiko
 Melalui anggota KEMAS dan juga
sukarelawan(masyarakat) yang dikenal pasti dan
dilatih yang akan memainkan peranan sebagai agen
pengubah membentuk amalan sihat
TUBUH BADAN YANG SIHAT
DIPERLUKAN UNTUK MENJAMIN DAN
MENINGKATKAN TAHAP SOSIO-EKONOMI
INDIVIDU, KELUARGA DAN KOMUNITI SETEMPAT
4

5. MEMPERKASAKAN INDIVIDU DAN
KOMUNITI MENGENAI GAYA HIDUP
YANG SIHAT
Tiga
strateg
i
UTAMA
1. Meningkatkan kesedaran
2. Pengetahuan – teori 
tingkahlaku
3. Persekitaran yang menyokong
gaya hidup yang sihat
5

6. 6
Perubahan tingkah laku
kepada yang positif melalui
intervensi di peringkat
komuniti
ANGGOTA
KEMAS/KRT/KEJORA &
SUKARELAWAN SEBAGAI
AGEN PENGUBAH

7. Objektif utama KOSPEN
1. Membentuk komuniti sihat dan produktif
melalui
pembudayaan amalan gaya hidup sihat
2. Mendekatkan dan meluaskan capaian
program
komuniti bagi membentuk komuniti sihat
bebas
dari penyakit tidak berjangkit (NCD)
3. Dapat menambah-nilai program dan aktiviti-7

8. SKOP GAYA HIDUP SIHAT
8
• Pengesanan penyakit NCD pada
peringkat awal
• Tidak merokok
• Pengurusan berat badan
• Makan secara sihat
• Hidup yang aktif

9. 9
Perubahan tingkah laku kepada yang
positif melalui intervensi di peringkat
komuniti
Liputan yang
boleh dicapai
oleh KKM
Liputan yang boleh dicapai dengan kolaborasi
KEMAS dan KKM, dengan sokongan sukarelawan
Anggota KEMAS &
Sukarelawan sebagai agen
pengubah
• Saringan Awal
• Tidak
merokok
• Pengurusan
berat badan
• Makan secara
sihat
• Hidup yang
aktif

10. MEMPERKASAKAN MASYARAKAT
1. SARINGAN KESIHATAN
 Pengukuran Index Jisim Tubuh (berat badan kepada
tinggi) /BMI
 Pengukuran Tekanan Darah
 Pengukuran Gula Dalam Darah
 Pengukuran Tahap Ketagihan merokok
2. MEMBUAT TAFSIRAN MUDAH SARINGAN YANG
DILAKSANAKAN
3. MEREKODKAN DATA SARINGAN
4. MENJALANKAN INTERVENSI BAGI MENGURANGKAN
FAKTOR RISIKO
10

11. TINGKAH LAKU YANG INGIN DICAPAI MELALUI
INTERVENSI
SKOP TINGKAHLAKU YANG INGIN DICAPAI
Ketahui status
kesihatan anda
1. Pemeriksaan BMI, tekanan darah dan kandungan
Makan secara sihat 1. Budaya mengasingkan gula dan susu dari
minuman panas.
2. Budaya menggalakkan pemakanan buah-buahan
Tidak merokok 1. Penguatkuasaan atau pelaksanaan tempat bebas
Hidup yang aktif 1. Mengenalpasti trek 10,000 langkah dalam
komuniti atau kampung.
Pengurusan berat
badan
1. Pemeriksaan BMI kendiri secara tetap dan
berkala.
11

13. GAYA HIDUP
yang kita hilang

14. Intermediate
Risk Factors
FAKTOR RISIKO PENYAKIT TIDAK BERJANGKIT
Non-modifiable risk factors:
•Age
•Sex
•Ethnicity
•Genes
Modifiable risk factors:
•Diet - unhealthy
•Physical inactivity
•Tobacco use
•Alcohol
•Stress
Socioeconomic, cultural &
environmental determinants:
•Globalization
•Urbanization
Diabetes
Cancers
Lung Disease
DEPRESSION
ED (Erectile Dysfunction)
stroke
Heart Disease
Obesity/Overweight
Raised blood pressure
Raised blood glucose
Abnormal blood lipids
END POINT

15. Prevalen Obesiti di Negara-Negara
ASEAN (2010)
15
0.0
2.0
4.0
6.0
8.0
10.0
12.0
14.0
16.0
18.0
Prevalence%
Male
Female

16. PREVALEN OBESITI DI JOHOR BERBANDING
MALAYSIA
NHMS 4
Malaysia
NHMS 4
Johor
OVERWEIGHT 27.2% 28.6%
OBESITI 15.1% 15.9%
UNDIAGNOSED

17. PREVALEN HYPERCHOL DI JOHOR
BERBANDING MALAYSIA
NHMS 4
Malaysia
NHMS 4
Johor
HYPERCHOLESTEROL 35.1% 37.7%
UNDIAGNOSED 26.6% 27.6%

18. PREVALEN MEROKOK DEWASA
NHMS 4
Malaysia
NHMS 3
Johor
MEROKOK 25% *25%

21. Syed Al Junid (2005)
YEARLY COLLECTION %
2006 2.45
2007 2.56 4.49
2008 3.02 17.97
2009 3.30 9.27
Royal Customs Malaysia
Kutipan Cukai Rokok
2006-2009
( RM billion)
Bandingkan dengan …

22. Asap
Aliran Sisi
(70%)
Asap Aliran utama
dihembus keluar
(80%)
Asap Rokok
Pasif/basi
Asap
Aliran
Utama
(30%)
Masuk
paru-paru
(20%)
Asap rokok basi mengganggu keselesaan
& mengancam kesihatan serta nyawa
golongan bukan perokok

23. Rambut Manusia
Partikel 2.5µm
Partikel Asap Rokok

24. >7000 bahan
kimia
 300 bahan toksik-
logam & gas toksik
 70 karsinogen
 4 dadah adiktif
 Nicotin

Nornicotine

Anabasine

Acetaldehyde

25. KESAN ASAP ROKOK KEPADA PEROKOK PASIF
• Asap aliran sisi yang keluar dari
puntung rokok mengandungi:
2x > nikotin
3x >tar
5x >karbon monoksida
50x > mengandungi bahan kimia yang
menyebabkan barah

26. Kimia Shisha Rokok Perbandingan
Tar 802mg 22.3mg 36x
Nikotin 2.96mg 1.74mg 1.7x
Karbon
monoksida
145mg 17.3mg 84x

27. $ 1.25NEW YORK, THURSDAY, NOVEMBER 22, 2007COPYRIGHT 2007
At a Cigar Show, an Air-Quality Scientist Under Deep, Smoky Cover
‘He crossed the border and.. crashed the giant cigar
party and trade show sponsored by the publisher of
Cigar Aficionado magazine at the Marriott Marquis in
Times Square.’
‘…The average level of particulate matter in the hotel
the day before the event was 8 micrograms per cubic
meter, 40 micrograms where he was waiting to get in
line for the event and 1,193 micrograms inside the
ballroom.’

28. KUALITI UDARAN DALAMAN DI 32 NEGARA
DI DUNIA
182
23
0
20
40
60
80
100
120
140
160
180
200
Smoking Smoke-free
PM2.5inmicrogramspercubicmeter
Levels of indoor air pollution in 2,531 locations in 32
countries.
Global Air Monitoring Study
TSI SidePak AM510 Personal Aerosol
Monitor was used to measure PM2.5
Secara purata, undang-undang asap rokok bebas
menghasilkan penurunan sebanyak 8-kali ganda paras
pencemaran udara dalaman.

29. * Melaksanakan undang-undang
menyeluruh

30. • Data Survei Kesihatan & Morbiditi Kebangsaan 2011:
juta rakyat Malaysia dewasa dengan diabetes
juta rakyat Malaysia dewasa dengan hipertensi
juta rakyat Malaysia dewasa dengan kolesterol yang
tinggi
juta rakyat Malaysia dewasa adalah obes (BMI ≥30
kg/m2)
30

34. Prevalen Diabetes di Negara-
Negara ASEAN (2010)
34

35. NATIONAL HEALTH MORBIDITI SURVEY 4
Disease 1996
NHMS 2
2006
NHMS 3
2011
NHMS4
HPT 29.9% 42.0% 32.7 (36.4%)
DM 8.3% 14.1% 15.2 (13.4%)
Cholestrol
* (data Johor)
11.5% 20.6% 35.1% (37.7%)

36. PREVALEN DIABETES DI JOHOR BERBANDING
MALAYSIA
NHMS 4
Malaysia
NHMS 4
Johor
Diabetes 15.2% 13.4%
IFG 4.9% 3.5%
Undiagnosed 8.0% 5.9%

37. PREVALEN HT DI JOHOR BERBANDING
MALAYSIA
NHMS 4
Malaysia
NHMS 4
Johor
HYPERTENSION 32.7% 36.4%
UNDIAGNOSED 19.8% 22.4%

38. SEBAB KEMATIAN DI HOSPITAL HOSPITAL
KERAJAAN NEGERI JOHOR 2005-2012
2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012
1 Certain infections
and parasitic
diseases
Certain infections
and parasitic
diseases
Disease of
the
circulatory
system
Disease of
the
circulatory
system
Disease of the
circulatory
system
Disease of the
circulatory
system
Disease of the
circulatory
system
Disease of the
circulatory
system
1331 1397 1468 1638 1655 1674 1721 1300
25.4% 25.0% 24.2% 25.5% 25.3% 26.0% 25.9% 24.5%
2 Disease of the
circulatory system
Disease of the
circulatory system
Certain
infections and
parasitic
diseases
Certain
infections and
parasitic
diseases
Certain
infections and
parasitic
diseases
Certain
infections and
parasitic
diseases
Certain
infections and
parasitic
diseases
Certain
infections and
parasitic
diseases
1213 1245 1327 1208 1419 1324 1332 1098
23.2% 22.3% 21.9% 18.8% 21.7% 20.5% 20.0% 20.5%
3 Disease of the
respiratory disease
Disease of the
respiratory
disease
Disease of
the
respiratory
disease
Disease of
the
respiratory
disease
Disease of the
respiratory
disease
Disease of the
respiratory
disease
Disease of the
respiratory
disease
Disease of the
respiratory
disease
694 698 809 1009 1012 1060 1226 922
13.3% 12.5% 13.3% 15.7% 15.5% 16.5% 18.4% 17.2%
4 Neoplasms Neoplasms Neoplasms Neoplasms Neoplasms Neoplasms Neoplasms Neoplasms
551 648 682 675 777 828 810 641
10.5% 11.6% 11.2% 10.5% 11.9% 12.9% 12.2% 11.4%
5 Injury,poisoning
and certain other
consequence of
external cause
Injury,poisoning
and certain other
consequence of
external cause
Injury,poisoni
ng and
certain other
consequence
of external
cause
Injury,poisoni
ng and
certain other
consequence
of external
cause
Injury,poisonin
g and certain
other
consequence
of external
cause
Injury,poisonin
g and certain
other
consequence
of external
cause
Injury,poisonin
g and certain
other
consequence
of external
cause
Injury,poisonin
g and certain
other
consequence
of external
cause

39. KOSPEN KEJORA

40. • Tugas mengenalpasti: KEJORA & Ketua
kampung
• Tugas melatih:KKM(PKD Kota Tinggi/KK
berada dalam kawasan operasi)
• Sekurang-kurangnya 5 orang sukarelawan
Peringkat permulaan

41. PENGERUSI
Ketua Kampung (JKKK)
PENASIHAT
Pemaju Masyarakat
(KEMAS)
PENASIHAT TEKNIKAL
Peg Perubatan
Paramedik
Peg Pendidikan
Kesihatan
Peg Sains Pemakanan
JAWATANKUASA
SUKARELAWAN KESIHATAN
Komuniti
CADANGAN WUJUDKAN JAWATANKUASA
PERINGKAT KOMUNITI

42. PENGERUSI
Ketua Kampung (JKKK)
PENASIHAT
Puan Hasnah Hassan
(KEMAS)
PENASIHAT TEKNIKAL
Dr.Rahayu Binti M.Yusof
En.Faizal Jaafar
Pn.Mariam
Pn.Maziah
JAWATANKUASA
SUKARELAWAN KESIHATAN
1.Roszita Rosali 6.
2.Roslina Rajab 7.
3.Noor Fadzlina Zaharudin 8.
4.Tantiyana Husin 9.
5. 10.
CONTOH:
JAWATANKUASA KOSPEN Kg Batu 4

43. • Makluman kepada penduduk kampung
– Apa itu KOSPEN
– Mengapa perlu KOSPEN?
– Kebaikan jika kampung terpilih untuk
KOSPEN
– Dimana?Masjid,Balairaya
– Boleh panggil kakitangan kesihatan jika perlu
bantuan

44. • Tanggungjawab pihak kesihatan
– Penyediaan papan tanda Kg KOSPEN
– Penyediaan papan tanda Pusat Komuniti
KOSPEN
– 5 bunting Gaya Hidup Sihat
– Papan tanda trek 10,000 langkah(lokasi
ditentukan pihak JKKK )
– Papan tanda larangan merokok
– Papan tanda menyokong inisiatif bebas assap
rokok
– Plak untuk rumah & kedai bebas asap rokok

45. Peralatan yang dibekalkan
• Glukometer beserta strip,alkohol
swab,jarum
• BP set
• Penimbang –masih belum diterima(jika
ada aktiviti dalam masa terdekat –
kerjasama dengan pihak kesihatan untuk
menggunakan penimbang)

46. • Bilangan penduduk kampung
• Bilangan penduduk kampung berusia >18
tahun
• Bilangan penduduk kampung>18 tahun
yang berpenyakit Diabetes dan Hipertensi
• Bilangan penduduk kampung yang
merokok
• ?Keperluan bancian

48. PEMILIHAN BILIK PEMERIKSAAN
KOSPEN
• Ditentukan oleh ketua kampung
• Memastikan lokasi dipilih sesuai
• Peralatan yang diterima dapat dijaga dengan baik-
tidak mudah hilang
• Mengadakan jadual pemeriksaan kesihatan
• Hiasan bilik mengikut tema KOSPEN & bahan
pendidikan yang diberikan oleh pihak KKM
• Warna tema –Ungu
• Aktiviti saringan juga boleh dilakukan di mana-
mana kawasan kampung dan apa juga aktiviti

49. SASARAN DITETAPKAN
• 70% penduduk kampung berusia > 18
tahun dan tiada penyakit kronik dapat
disaring.
• Gaya Hidup Sihat menjadi budaya di
dalam kampung KOSPEN terpilih

50. SKOP TINGKAHLAKU YANG INGIN DICAPAI
Ketahui status
kesihatan anda
1. Satu “diari” 1 peserta
2. Balairaya ada alat ukur BMI, BP set eletronic, glukometer,
lancet,swab
3. Analisa: Profile Kampung dan Status Kesihatan Penduduk
4. Poster Gaya Hidup Sihat
Makan secara sihat 1. Asingkan gula dan susu dari minuman panas.
2. Hidangkan buah-buahan terlebih dahulu
3. Hidangan ulaman dan sayuran
4. Calori count hidangan
5. Sediakan minum air kosong.
6. Hebahan oleh MC hidang sihat semasa majlis
7. Warong pamer minuman kurang gula harga murah
8. Ada panduan kalori makan di warung makan dan kantin sekolah
9. Sekolah : Kantin Sekolah Sihat
Tidak merokok 1. Papan Tanda Larangan Merokok telah tersedia dipasang di
Masjid dan sekolah
2. Pengumuman Majlis Bebas Asap Rokok
3. Penggantungan banner makluman Majlis Bebas Rokok
Hidup yang aktif 1. Tersedia trek 10,000 langkah dalam komuniti atau kampung.
Pengurusan berat
badan
1. Tersedia alat penimbang berat dan ukur tinggi di kawasan awam
50

51. PERUNTUKAN KEWANGAN
• RM 3000/kampung
• Perlu ada perancangan aktiviti
• Setiap aktiviti dirancang perlu kelulusan
pihak KEJORA & PEJABAT
KESIHATAN/KK
• Peruntukan mobile;kampung yang aktif
akan dapat lebih banyak peruntukan

52. PEMANTAUAN PROGRAM
• Seminggu sekali-reten perlu dihantar
kepada pihak JKNJ
– Aktiviti saringan dilakukan
– Rujukan penduduk kampung merokok ke
klinik berhenti merokok kk berhampiran
– Aktiviti GYS
• Aktiviti fizikal dilakukan
• Pemakanan Sihat

54. Ramuan Kejayaan
• Sokongan ketua kampung
• Kerja berpasukan:
– JKKK
– Agensi(KEJORA)
– Klinik Kesihatan terdekat
• Pemantauan berjadual