anatomi: nota proses pencernaan lengkap

1. DISEDIAKAN OLEH:
AMRIL NURMAN LOQMAN
NURUL HUSNA AB. RAHMAN
MOHAMMAD SOLLIHIN AHMAD JAMALI
ANIS SYAFIQAH MOHAMED NOOR

2. Apa yang anda faham tentang gambar
di bawah.
Inilah proses sistem
percernaan.

3. APA ITU SISTEM PENCERNAAN?
Pencernaan dapat didefinisikan sebagai
pemecahan secara fizikal dan kimia
bahan kompleks kepada bentuk yang
lebih mudah, kecil yang mana ianya
boleh diserap dan digunakan oleh tubuh
badan.

4. PEMECAHAN SECARA FIZIKAL
Makanan akan dihuraikan kepada
partikel yang kecil secara fizikal dengan
mengunyah makanan tersebut dengan
menggunakan organ aksesori iaitu gigi.

5. PEMECAHAN SECARA KIMIA
Pemecahan makanan dari saiz besar dan
kompleks kepada saiz molekul teringkas
dengan bantuan enzim-enzim tertentu.

6. FUNGSI SISTEM PENCERNAAN
•
•
•
•
•
Lima fungsi asas sistem percernaan
manusia iaitu
pengingesan,
peristalsis,
pencernaan,
penyerapan dan
peninjaan.

7. 1. PENGINGESAN
• Pengambilan makanan ke dalam badan
• Berlaku penghuraian makanan daripada
bentuk kompleks kepada bentuk lebih
kecil.

8. 2. PERISTALSIS
• Proses ini bergerak di sepanjang salur
percernaan melalui pengecutan otot.
• Makanan yang dimakan dari mulut akan
disalurkan sehingga ke anus.

9. 3. PENCERNAAN
• Proses percernaan ini boleh dilihat dari
dua aspek iaitu secara fizikal dan secara
kimia.

10. 4. PENYERAPAN
• Menyerap makanan yang terlarut ke
dalam salur darah seperti karbohidrat
dan protein.
• Vitamin. Garam mineral dan air turut
diserap ke dalam tubuh badan.

11. 5.PENINJAAN
• Proses ini berlaku di anus yang mana
akan berlakunya penyingkiran makanan
yang tidak dicerna dari badan.

12. BAHAGIAN SISTEM PENCERNAAN

13. BAHAGIAN SISTEM PENCERNAAN
Antara organ yang
terlibat
adalah
seperti berikut:

14. BAHAGIAN SISTEM PERCERNAAN
Saluran
percernaan
Organ-organ
aksesori

15. 1. SALURAN PERCERNAAN
Salur percernaan merupakan saluran
yang bersambung yang mana dilalui
bahan
makanan
daripada
mulut
sehinggalah ke anus iaitu mulut,
esofagus, perut, usus kecil, usus besar,
rektum dan anus.

16. 1. SALURAN PERCERNAAN
•
•
•
•
•
•
Mulut
Tekak
Esofagus
Perut
Usus kecil
Usus Besar
MULUT DAN TEKAK

17. ESOFAGUS
PERUT

18. USUS KECIL
USUS BESAR

19. 2. ORGAN-ORGAN AKSESORI
Organ-organ
percernaan aksesori
merupakan pelengkap kepada salur
percernaan seperti gigi, lidah, perut,
hati dan pankreas.

20. 2. PERCERNAAN AKSESORI
•
•
•
•
•
Gigi
Kelenjar air liur
Pankreas
Hati
Pundi
hempedu
Gigi

21. KELENJAR AIR LIUR
PANKREAS

22. HATI
PUNDI HEMPEDU

23. PROSES SISTEM PERCERNAAN
BERLAKU

24. BAHAGIAN YANG TERLIBAT
•
•
•
•
•
•
MULUT
ESOFAGUS
PERUT
USUS KECIL
USUS BESAR
ANUS

25. MULUT
• Di dalam mulut terdapat gigi, lidah dan
kelenjar air liur.
a) Gigi
• Gigi manusia terbahagi kepada tiga jenis:
1
Gigi taring
(mengoyak makanan)
2
Gigi seri
(memotong makanan)
3
Gigi geraham
(mengunyah
makanan)

26. Gigi seri
Gigi taring
Gigi geraham
Gigi geraham
Gigi taring
Gigi seri

27. • Jumlah gigi
 2 hingga 3 tahun (20 batang gigi susu)
7 hingga 12 tahun (28 batang gigi kekal)
Dewasa (32 batang gigi kekal)
b) Lidah
 Terdapat tunas di lidah
 Ada 10 ribu tunas rasa. 1 tunas ada 60 sel deria
 Berfungsi merasa makanan dan membantu bercakap
atau menyanyi.

28. TUNAS

29. c) Kelenjar air liur
 Fungsi air liur untuk mudahkan makanan dicerna
dan dihantar ke saluran makanan.
Terdapat tiga jenis kelenjar air liur:
Parotid
Submandibular
Sublingualis

31. Fungsi kelenjar air liur adalah:
Mencernakan karbohidrat
Mengelakkan mulut menjadi kering
Musnahkan bakteria ringan
Singkirkan sel mati
Apabila makin banyak memikirkan tentang makanan
mengakibatkan refleks terlazim.
Kelenjar air liur ada enzim percernaan amilase.
Melibatkan proses kanji berlaku.
Kanji akan diuraikan kepada maltosa.
Merupakan percernaan secara kimia.

32. • Makanan yang telah dikunyah dikenali sebagai
bolus.
• Dengan bantuan lidah bolus bergerak menuju
farinks.
Makanan
Lidah
Bolus

33. ANAK TEKAK
• Fungsi menghalang makanan masuk saluran
yang menyambungkan mulut dan kerongkong
ke hidung.
• Bantu penghasilan bunyi serta pertuturan

34. TRAKEA
• Salur pengaliran udara
• Kalau ada bendalir masuk mengakibatkan
terbatuk.
• Terbuka bila membenarkan udara masuk ke
paru-paru.

35. EPIGLOTIS
• Menghalang bendasing memasuki saluran
trakea.

36. ESOFAGUS
• Satu organ yang berbentuk seperti tabung
lurus, berotot lurik, dan berdinding tebal.
• Otot kerongkong mengecut sehingga satu
gerakan yang mendorong bolus ke dalam
perut.
• Gerakan otot esofagus ini disebut gerakan
peristalsis

39. PERUT
• Perut mempunyai dinding yang tebal, organ
yang berbentuk sosej, yang terletak dibawah
diafragma.
• Perut manusia mempunyai isi padu 1.5 liter
• Dinding perut sangat kenyal dan ianya
membolehkan isi padunya bertambah 3 kali
ganda.

41. PERUT
• Kelenjar gaster pada dinding perut
merembeskan jus gaster
• Jus gaster mengandungi asid hidroklorik cair,
enzim pepsin, dan enzim renin
• Dalam perut , tindakan pristalsis berlaku untuk
mengisarkan dan mencampurkan makanan
dengan jus gaster

42. PERUT
• Fungsi asid hidroklorik adalah untuk
a) Menyediakan medium berasid untuk
tindakan enzim renin dan pepsin secara
optimum
b) Memusnahkan bakteria dalam makanan
c) Menghentikan tindakan enzim amilase liur

43. PERUT
• Pencernaan kimia bagi protein bermula di
perut
• Enzim pepsin menghidrolisiskan protein
kepada polipeptida besar
Protein + air
pepsin
Polipeptida besar

44. PERUT
• Enzim renin mengentalkan susu, iaitu
kaseinogen (protein susu larut) ditukarkan
kepada kasein (protein susu tidak larut).
Kasein seterusnya dicernakan oleh enzim
pepsin
renin
Kaseinogen
Kasein

45. PERUT
• Makanan biasanya berada dalam perut selama
3-4 jam
• Selepas pencernaan di perut, makanan separa
cecair atau kim dilepaskan ke dalam
duodenum sikit demi sedikit melalui proses
paristalsis

46. BAHAGIAN USUS KECIL
Jejunum
Deodenum
Ileum

47. BAHAGIAN USUS KECIL

48. FUNGSI BAHAGIAN USUS KECIL
DEODENUM
JEJUNUM
ILEUM
• Menguraikan makanan
• Pencernaan terakhir makanan
sebelum zat makanan diserap
• Penyerapan zat makanan

49. PROSES YANG BERLAKU DI USUS KECIL
• Proses penguraian dan penyerapan makanan
• Proses penguraian makanan (karbohaidrat,
protein dan lemak)
• Proses penyerapan yang berlaku adalah
melibatkan penyerapan air,hasil produk akhir
pencernaan makanan (karbohaidrat,protein
dan lemak), vitamin dan garam mineral

50. PROSES YANG BERLAKU DI USUS KECIL
• Proses penyerapan dapat berlaku dengan
adanya lapisan yang berlipat-lipat di dinding
usus kecil
• Lapisan ini mempunyai berjuta mikrovili yang
berbentuk jejari yang memperluas permukaan
usus

51. USUS KECIL

52. PROSES PENGURAIAN
KARBOHAIDRAT
PROTEIN
LEMAK
GALAKTOSA, GLUKOSA &
FRUKTOSA
AMINO ASID
ASID LEMAK + GLISEROL

53. PROSES PENGURAIAN KARBOHAIDRAT
• Berlaku di dua bahagian tubuh badan iaitu di
mulut dan usus kecil
• Kelenjar parotid yang terdapat di dalam
rongga mulut akan merembeskan enzim
amilase untuk bertindak balas dengan
makanan berkarbohidrat yang telah dimakan
• Karbohidrat ditukarkan menjadi laktosa,
maltose dan sukrosa

54. PROSES PENGURAIAN KARBOHAIDRAT
• Laktosa, maltose dan sukosa ini masih bersaiz
besar
• Enzim maltase, sukrase dan lactase
menghidrolisiskan molekul ini menjadi lebih kecil
supaya boleh diserap oleh badan
• Proses penguraian ini berlaku dengan:
 Enzim maltase menghidrolisikan maltose kepada
glukosa.
 Enzim sukrase menghidrolisikan sukrosa kepada
glukosa dan fruktosa
 Enzim laktase pula menghidrolisikan laktosa
menjadi galaktosa dan glukosa.

55. RINGKASAN PROSES PENGURAIAN
KARBOHAIDRAT

56. PROSES PENGURAIAN PROTEIN
• Pencernaan protein berlaku di dua tempat iaitu di
perut dan usus kecil.
• Perut: Jus gastrik akan dirembeskan oleh dinding
perut yang mana jus ini mengandungi gabungan
asid hidroklorik dan beberapa enzim pencernaan
protein (renin dan pepsin)
• Protein dengan tindak balas pepsin akan
menguraikan protein kepada molekul polipeptida
besar.
• Enzim renin ini akan menukarkan protein susu
(kaseinogen) kepada kasein

57. PROSES PENGURAIAN PROTEIN
• Usus
kecil:
enzim
pancreatic
amylase
dirembeskan oleh organ pankreas
• Enzim pancreatic amylase iaitu tripsin bertindak
balas
ke atas polipeptida besar dan
menukarkannya kepada polipeptida kecil dan
peptide kecil.
• Dengan tindak balas brush border enzymes
seperti aminopeptidase, carboxypeptidase dan
dipeptidase ke atas polipeptida kecil dan peptide
kecil akan menghasilkan produk akhir pencernaan
protein iaitu amino asid

58. RINGKASAN PROSES PENCERNAAN PROTEIN

59. PROSES PENGURAIAN LEMAK
• Usus kecil
• Molekul lemak yang berbentuk bulat
bertindak balas dengan lecithin dan bile acid
• Menyaluti molekul lemak
• Menukarkan kepada titisan-titisan lemak
• Kimus bercampur dengan pancreatic lipase
• Lipase bertindak menguraikan tryglycerides
menjadi monoglyceride (asid lemak) dan dua
asid lemak bebas (asid lemak)

60. RINGKASAN PROSES PENGURAIAN LEMAK

61. PROSES PENYERAPAN HASIL
PENCERNAAN AKHIR
• Bahan-bahan
hasil
pencernaan
akhir
karbohaidrat dan protein diserap ke kapilari
darah dalam struktur villi dan akan dihantar ke
hati melalui vena portal
• Lemak akan diserap di lakteal
seterusnya disalurkan ke
sistem limpa yang
kemudiannyadisalurkan
ke sistem peredaran darah

63. PENYERAPAN VITAMIN
• Vitamin dapat dibahagikan kepada dua iaitu
vitamin larut lemak dan vitamin larut air
• Vitamin larut lemak terdiri daripada vitamin A,
D, E dan K
• Vitamin larut air pula terdiri daripada vitamin
B-complex dan vitamin C
• Vitamin larut lemak dan larut air ini keduaduanya diserap ke dalam badan manusia
melalui usus kecil iaitu di bahagian ileum

64. PENYERAPAN GARAM MINERAL
• Garam mineral ini akan diserap di sepanjang
dinding usus kecil
• Ion kalium diserap di bahagian ileum di usus
kecil melalui resapan mudah
• Zat besi dan kalsium juga diserap oleh tubuh
badan manusia di bahagian usus kecil
• Zat besi ini akan diserap di bahagian sel
penyerap melalui proses pengangkutan aktif

65. PENYERAPAN AIR
• Trek pencernaan manusia menerima jumlah
air yang banyak setiap hari iaitu kira-kira 9 liter
• Makanan 1.6 liter , minuman 1.6 liter dan
rembesan gastrointestinal makanan adalah
sebanyak 6.7 liter
• Proses penyerapan air berlaku usus kecil 8 liter
dan usus besar 0.8 liter
• Sebanyak 0.2 liter air pula dikeluarkan
bersama-sama dengan tinja.

66. BAHAGIAN USUS BESAR
• Sekum (kantung berisi sisa buangan)
• Kolon (menyerap air daripada makanan
tercerna)
• Rektum (tinja disimpan)

67. BAHAGIAN USUS BESAR
Kolon mendatar
Kolon
menaik
Kolon
menurun
Apendiks
Rektum

68. PROSES YANG BERLAKU DI USUS
BESAR
• Makanan tidak hadam akan masuk ke usus
besar melalui injap ileosekum
• Penyerapan air berlaku di usus besar (1/4 dari
sisa)
• Air diserap dan makanan dan serat tidak
hadam akan disingkirkan
• Sisa makanan mengeras dan menjadi tinja
• Tinja akan disalurkan ke rektum dan
seterusnya keluar dari dubur

69. PROSES YANG BERLAKU DI USUS
BESAR
• Tinja ini mengandungi sisa
makanan yang tidak
dicernakan, mukus, berjuta-juta
bakteria dan air yang cukup
untuk membenarkan tinja
dikeluarkan dari rektum
• Reseptor regang dari sistem
saraf di dinding rektum
merangsang keinginan
membuang air besar

70. ANDA SUDAH FAHAM?
• JOM SAMA-SAMA KITA UJI KEFAHAMAN ANDA
SEMUA...

71. SEKIAN TERIMA KASIH