Маркетингийн үндсүүд

1Экстейншиний сургалтын төв, www.extension.edu.mn
Маркетингийн үндсүүдМаркетингийн үндсүүд
Доктор Б.Эрдэнэболор, ХААИС-ийн Экстейншиний сургалтын төвДоктор Б.Эрдэнэболор, ХААИС-ийн Экстейншиний сургалтын төв

ГарчигГарчиг
1. Маркетингийн микс ба гол үйл ажиллагаанууд
2. Зах зээлийг сегментүүдийг үүсгэх
3. Шинэ бүтээгдэхүүн үүсгэх
4. Сурталчилгааны микс: Зар, Нийтлэл, Шууд
худалдаа ба Урамшуулал
5. Түгээлт ба үнийн стратеги

Маркетинг микс болонМаркетинг микс болон
Зах зээлийн ангилалЗах зээлийн ангилал

Маркетингийн үндсэн зарчимМаркетингийн үндсэн зарчим
Бизнесийн зорилго ньБизнесийн зорилго нь
зах зээлд шинэ орон зай бийзах зээлд шинэ орон зай бий
болгоход оршино.болгоход оршино.
Peter Drucker

Marketing MixMarketing Mix
ProductProduct PricePrice
PlacePlace PromotionPromotion
Target
Market

Маркетингийн миксМаркетингийн микс
БүтээгдэхүүнБүтээгдэхүүн ҮнэҮнэ
БайршилБайршил СурталчилгааСурталчилгаа
Зорьж
буй зах
зээл

ХэрэглэгчийнХэрэглэгчийн
судалгаасудалгаа
БүтээгдэхүүнБүтээгдэхүүн
төлөвлөхтөлөвлөх
Үнэ төлөвлөхҮнэ төлөвлөх
ХуваарилалтыгХуваарилалтыг
СурталчилгааСурталчилгаа
Маркетингийн үндсэн үйл ажиллагааМаркетингийн үндсэн үйл ажиллагаа

төлөвлөлттөлөвлөлт
Хэрэглэгчдийн төрөл, шинж чанарууд,
эрэлт, хэрэгцээ, худалдан авах төлөвийг
судалж, үнэлэх
Шинэ бүтээгдэхүүн буюу бүтээгдэхүүний
төрөл, брэнд, баглаа боодолны шинэ
загвар үүсгэх, зах зээл дэх байр суурийг нь
хадгалах, хуучирсан бүтээгдэхүүүнүүдийн
үйлдвэрлэлийг зогсоох
Үнэ төлөвлөлтҮнэ төлөвлөлт
Үнийн төвшин ба хэлбэлзлийг тогтоох,
үнэ тогтоох ба өөрчлөх зарчмыг
тодорхойлох, үнийг идэвхтэй буюу
идэвхгүй хүчин зүйл болгон ашиглах
судалгаасудалгаа

ХуваарилалтынХуваарилалтын
Түгээх сувгуудыг үүсгэх, бодит түгээлт,
нөөцлөх, нөөцийн менежмент, тээвэр,
хуваарилалт ба бөөний худалдаа г.м.
СурталчилгааныСурталчилгааны
Гүйлгээг нэмэгдүүлэхэд зар
сурталчилгаа, мэдээ, шууд худалдаа
болон худалдааны урамшууллыг ашиглан

Бүтээгдэхүүн ба зах зээлийн матрицБүтээгдэхүүн ба зах зээлийн матриц
ОдоогийнОдоогийн
бүтээгдэхүүнбүтээгдэхүүн
ШинэШинэ
бүтээгдэхүүнбүтээгдэхүүн
Одоогийн зах зээлОдоогийн зах зээл
Шинэ зах зээлШинэ зах зээл
Зах зээлд
нэвтрэх
Зах зээлд
нэвтрэх
Зах зээлийн
орон зай бий
болгох
орон зай бий
болгох
Бүтээгдэхүүн
үүсгэх
үүсгэх
ДиверсификацДиверсификац

Зах зээлд
нэвтрэх
Зах зээлд
нэвтрэх
Зах зээл
шинээр бий
болгох
Зах зээл
шинээр бий
болгох
• Тухайн ААН одоогийн зах зээлд эзлэх хувиа
нэмэгдүүлэхийн тулд одоо үйлдвэрлэж буй
бүтээгдэхүүнүүдийнхээ үйлдвэрлэлийг
нэмэгдүүлэхэд
• Зах зээл ханаагүй тохиолдолд үр дүнтэй.
• Хэрэв тухайн ААН одоо үйлдвэрлэж буй
бүтээгдэхүүнээ зах зээлийн шинэ сегментүүдэд
хүргэхийг зоривол.
• Орон нутгийн ААН-үүд зах зээлээ өргөтгөхийг
хүсэх, тухайн бүтээгдэхүүний зах зээлд шинэ
сегментүүд үүсэх, мөн тухайн бүтээгдэхүүний
шинэ хэрэглээ буюу ач тус илэрсэн
тохиолдолд үр дүнтэй.

үүсгэх
үүсгэх
ДиверсификацДиверсификац
• Тухайн ААН зах зээлд одоо хүрч чадсан
сегментүүддээ шинэ бүтээгдэхүүн хүргэхийг
зоривол
• Тухайн ААН брэнд бүтээгдэхүүнүүдтэй буюу
өөрөө брэнд болж чадсан бол үр дүнтэй.
• Тухайн ААН одоо үйлдвэрлэж буй
бүтээгдэхүүнээ зах зээлийн шинэ
сегментүүдэд хүргэхийг зоривол
• ААН-ийн ашиг нэг бүтээгдэхүүний
борлуулалтаас хэт хамааралтай болохоос
сэргийлнэ.

Хэрэглэгчдийг ангилахХэрэглэгчдийг ангилах
Хэрэглэгчдийн ижил шинж
чанараар нь ангилж үүсгэсэн
бүлгүүд
ЗахЗах
зээлийнзээлийн
сегментсегмент
Ямар байвал зохих вэ?:
• Хэмжиж болохоор
• Харилцаа ба түгээлтийн сувгуудаар хүрч болох
• Маркетинг-микст хандах хандлага нь харилцан
адилгүй
• Харьцангуй тогтвортой (хэт хурдан
өөрчлөгдөхгүй)
• Бодитой ач холбогдолтой

Зах зээлийг сегментүүдэд ангилахЗах зээлийг сегментүүдэд ангилах
Газар зүйнГазар зүйн
үзүүлэлтүүдээрүзүүлэлтүүдээр
НийгмийнНийгмийн
үзүүлэлтүүдээрүзүүлэлтүүдээр
Нутаг, цаг уур, хүн амын нягтшил, хүн
амын өсөлтийн хувь г.м.
Нас, хүйс, яс үндэс, боловсрол,
мэргэжил, орлогын түвшин, гэр бүлийн
байдал г.м.

ПсихографикиПсихографики
йн үзүүлэлтүүдйн үзүүлэлтүүд
Худалдан авахХудалдан авах
төлөвийнтөлөвийн
үзүүлэлтүүдүзүүлэлтүүд
Үнэт зүйлс, нийгмийг үзэх үзэл,
амьдралын хэв маяг
Хэрэглэх хэмжээ, үнийн өсөлтөд
эмзэглэх байдал, брэндэд үнэнч
байдал ба илүү ашиг харах байдал
Зах зээлийг сегментүүдэд ангилахЗах зээлийг сегментүүдэд ангилах

Зах зээлийг сегментлэх төлөвлөлтийн үе шатуудЗах зээлийг сегментлэх төлөвлөлтийн үе шатууд
Тухайн ААН-ийн
үйлдвэрлэж буй
бүтээгдэхүүний
хэрэгцээ, түүнд
хэрэглэгчдийн тавьж
буй шаардлагуудыг
тодорхойлох
Хэрэглэгчдийн
ижил төстэй
буюу ялгаатай
шинж
чанаруудыг
шинжлэх
Хэрэглэгчдийг
бүлгүүдэд
хувааж, бүлэг
тус бүрийг
тодорхойлох
Хэрэглэгчдийн
сегмент(үүд)
сонгох
өрсөлдөөн дэх
өөрийн ААН-
ийн байр
суурийг
тодорхойл
Маркетингийн
төлөвлөгөө
боловсруулах

Шинэ бүтээгдэхүүн үүсгэхШинэ бүтээгдэхүүн үүсгэх

БүтээгдэхүүнБүтээгдэхүүн:: Барааны төрлүүдБарааны төрлүүд
Барааны
төрлүүд
ӨргөнӨргөн
хэрэглээнийхэрэглээний
бараабараа
СонголтынСонголтын
ТусгайТусгай

Өргөн хэрэглээний барааӨргөн хэрэглээний бараа
• Энэ төрлийн бараа худалдан авахдаа
хэрэглэгч бодож эргэлзэх шаардлагагүй.
• Хэрэглэгч уг барааг байнга авдаг учраас
түүнд нэмэлт мэдээлэл шаарлагагүй.
• Тухайн бараа дэлгүүрт байхгүй
тохиолдолд хэрэглэгч өөр дэлгүүрт
хайхаасаа тухайн дэлгүүрээсээ орлох
бүтээгдэхүүн авахыг илүүд үзнэ.

• Байнгын хэрэглээний бараа: үнэ
багатай, байнга хэрэглэгддэг бараанууд
(талх, саван г.м.)
• Гэнэт борлогдох бараа: хэрэглэгчид
авахыг тусгайлан төлөвлөдөггүй
мөртлөө авдаг бараанууд (чихэр, сонин,
мөхөөлдөс г.м.)
• Яаралтай хэрэглээний бараа: үе үе
яаралтай шаардагддаг бараа (борооны
шүхэр, өвчин намдаах эм, машины
дугуй г.м.)
Өргөн хэрэглээний барааӨргөн хэрэглээний бараа

Сонголтын барааСонголтын бараа
• Хэрэглэгчид энэ төрлийн барааг
худалдан авахыг хүсдэг боловч
авахынхаа өмнө тухайн барааны
болон орлож болох бараануудын
талаар дэлгэрэнгүй мэдээлэл
авахыг хүсдэг.

Сонголтын барааСонголтын бараа
• Чанарт суурилсан сонголтын
бараанууд: хэрэглэгчид сонгож болох
бараануудын талаар урьдчилан
мэдээлэл авч, чанарын үзүүлэлтүүд,
баталгаа, үзэмж ба бусад шинж
чанаруудаар нь үнэлсний дараа хамгийн
сайн үзүүлэлтүүд бүхий барааг сонгодог.
Жишээ: Sony фирмийн цахилгаан бараа,
Calvin Klein жинс
• Үнэд суурилсан сонголтын бараа:
хэрэглэгчид тухайн бүтээгдэхүүний
сонголтууд үзэмж, чанарын хувьд
адилхан гэж үздэг учраас хамгийн
хямдыг нь сонгодог.

Тусгай барааТусгай бараа
Тусгай барааТусгай бараа
• Хэрэглэгчдийн тодорхой хүрээллийг
татаж чадсан брэнд бүтээгдэхүүнүүд.
• Хэрэглэгчид эдгээр бүтээгдэхүүний
талаар маш сайн мэдээлэлтэй.
• Тэд тухайн бүтээгдэхүүнээ худалдан
авахын тулд их цаг зарцуулах буюу
бусад сонголтоос илүү үнэ төлөхөд
бэлэн.
• Хэрэглэгчид тухайн брэндийг л
авахыг хүсдэг учраас орлох
бүтээгдэхүүнийг үл тоомсорлоно.

ҮйлчилгээҮйлчилгээ
Үйлчилгээн
ий төрлүүд
БарааБараа
түрээслүүлэтүрээслүүлэ
х үйлчилгээх үйлчилгээ
Owned-goodsOwned-goods
serviceservice
Non-goodsNon-goods

ҮйлчилгээҮйлчилгээ
БарааБараа
түрээслүүлэхтүрээслүүлэх
үйлчилгээүйлчилгээ
бараандбараанд
чиглэсэнчиглэсэн
БараагүйБараагүй
Аливаа барааг тодорхой хугацаагаар
түрээслүүлэх. Жишээ: автомашин, зочид
буудлын өрөө, орон сууц
Хэрэглэгчийн эзэмшлийн барааг засварлах
буюу өөрчлөх үйлчилгээ. Жишээ: цаг засвар,
машин угаах, үс засах, хувцас угаах
Ямар нэг бараатай холбогдолгүй үйлчилгээ.
Жишээ: ня-бо бүртгэл, хууль зүйн болон
бизнесийн зөвлөгөө өгөх үйлчилгээ

Үйлчилгээний шинж чанаруудҮйлчилгээний шинж чанарууд
• Ихэнхи үйлчилгээг хэмжиж болохгүй учраас
хэрэглэгчдийн хувьд үйлчилгээ сонгоход бүтээгдэхүүн
сонгохоос илүү ярвигтай.
• Үйлдвэрлэгч болон түүний үйлчилгээ хоорондоо нягт
уялдаатай
• Амархан мууддаг учраас хадгалалт даадаггүй
(хоцрогдох аюул)
• Үйлчилгээний чанар хэлбэлзэж болно

Бүтээгдэхүүний амьдралын мөчлөгБүтээгдэхүүний амьдралын мөчлөг
Зах зээлдЗах зээлд
нэвтрэхнэвтрэх
ӨсөхӨсөх БоловсрохБоловсрох
ГологдохГологдох

Үзүүлэлтүүд Зах зээлд нэвтрэх Өсөлт
зорилго
Шинэчлэгчид ба үлгэр
дууриал болох
хүмүүсийг татах
Түгээлтийн сувгууд ба
борлуулалтыг
нэмэгдүүлэх
Үйлдвэрийн
борлуулалт
Нэмэгдэнэ Огцом нэмэгдэнэ
Өрсөлдөөн Байхгүй буюу сул Бага зэрэг
Үйлдвэрийн ашиг Сөрөг Нэмэгдэнэ
Хэрэглэгчид Шинэчлэгчид Нийт хэрэглэгчид
Бүтээгдэхүүний нэр
төрөл
Нэгээс хоёр үндсэн
загвар
Олширно
Түгээлт Бүтээгдэхүүний
төрлөөс шалтгаална
Жижиглэн
худалдаалах цэгийн
тоо нэмэгдэнэ
Үнэ Бүтээгдэхүүнээс
шалтгаална
Төрөл бүрийн үнэ
санал болгоно

Үзүүлэлтүүд Боловсролт Гологдох
зорилго
Ялгарах давуу
талуудыг аль болох
сурталчлах
(a) зах зээлээс татах
(b) сэргээх
(C) устгах
Үйлдвэрийн
борлуулалт
Тогтвортой Буурна
Өрсөлдөөн Ширүүн, гэвч
зайлшгүй хэрэгцээтэй
хязгаарлагдмал
Үйлдвэрийн ашиг Буурна Буурна
Хэрэглэгчид Нийт зах зээл Хоцрогсод
Бүтээгдэхүүний нэр
төрөл
Тухайн
бүтээгдэхүүний нэр
төрлийн бүрэн цогц
Зөвхөн хамгийн сайн
борлогддог
бүтээгдэхүүнүүд
Түгээлт Жижиглэн
худалдаалах цэг
хамгийн олон
Жижиглэн
худалдаалах цэгүүд
цөөрнө
Үнэ Төрөл бүр Сонгосон үнэ

Шинэ бүтээгдэхүүн төлөвлөхШинэ бүтээгдэхүүн төлөвлөх
БүтээгдэхүүБүтээгдэхүү
ний санааний санаа
үүсэхүүсэх
УрьдчилсанУрьдчилсан
шалгаруулалтшалгаруулалт
БүтээгдэхүүБүтээгдэхүү
нийний
концепцийгконцепцийг
шалгахшалгах
БизнесийнБизнесийн
шинжилгээшинжилгээ
үүсгэхүүсгэх
туршихтурших
нэвтрүүлэхнэвтрүүлэх

СанааСанаа
үүсэхүүсэх
• Бүтээгдэхүүний шинэ боломжуудыг
байнга, системтэйгээр хайх
• Шинэ санааг үүсгэх аргуудыг
боловсруулж болно.
УрьдчиланУрьдчилан
шалгаруулахшалгаруулах
• Аливаа ААН шинээр үйлдвэрлэж
болохуйц бүтээгдэхүүнүүдийг
илрүүлснийхээ дараа урьдчилан
шалгаруулна.
• Ихэнхи ААН-үүд бүтээгдэхүүн
шалгаруулалтыг дүгнэхдээ урьдчилан
бэлдсэн загвар хүснэгтүүд ашигладаг.

ЕРӨНХИЙ ҮЗҮҮЛЭЛТҮҮДЕРӨНХИЙ ҮЗҮҮЛЭЛТҮҮД
Ашиг олох боломж
Одоогийн өрсөлдөөн
Болзошгүй өрсөлдөөн
Зах зээлийн хэмжээ
Хөрөнгө оруулалтын хэмжээ
Патентжуулах боломж
Эрсдэл
МАРКЕТИНГИЙН ҮЗҮҮЛЭЛТҮҮДМАРКЕТИНГИЙН ҮЗҮҮЛЭЛТҮҮД
Маркетингийн чадавхиудад нийцсэн эсэх
Одоо үйлдвэрлэж буй бүтээгдэхүүнүүд буюу брэндүүдэд үзүүлэх
нөлөө
Хэрэглэгчдийг татах боломж
Бүтээгдэхүүний амьдралын мөчлөгийн хугацаа
Ялгарах давуу талууд
ААН-ийн имижэд үзүүлэх нөлөө
Улирлын хэлбэлзэл
ҮЙЛДВЭРЛЭЛИЙН ҮЗҮҮЛЭЛТҮҮДҮЙЛДВЭРЛЭЛИЙН ҮЗҮҮЛЭЛТҮҮД
Үйлдвэрлэлийн хүчин чадалд нийцэх эсэх
Зах зээлд нэвтрэх хугацаа
Үйлдвэрлэлийн хялбар байдал
Хөдөлмөрийн ба материаллаг нөөцийн хэрэгцээ, олдоц
Үйлдвэрлэлийн өртөг

КонцепциКонцепци
шалгахшалгах
БизнесийнБизнесийн
шинжилгээшинжилгээ
• Концепци шалгах нь хэрэглэгчдэд шинэ
бүтээгдэхүүнээ танилцуулж, тэдний
хандлага ба хариу үйлдлүүдийг
шинжилдэг.
• Концепци шалгах нь хэрэглэгчдийн
тааламжийг хэмжих шуурхай бөгөөд
хямд арга
• Бизнесийн шинжилгээ нь урьдчилсан
шалгаруулалтаас илүү нарийвчилсан
байдлаар хийгдэнэ.
• Дараагийн үе шат болох бүтээгдэхүүн
үүсгэлт нь өндөр өртөгтэй, цаг их
шаарддаг учраас бизнесийн шинжилгээг
маш няхуур, нарийвчлалтай хийх

Бизнесийн шинжилгээний үзүүлэлтүүдБизнесийн шинжилгээний үзүүлэлтүүд
Хүчин зүйлс Анхаарах үзүүлэлтүүд
Хэрэгцээ Үнэ/орлогын харьцаа; богино ба урт хугацааны
борлуулалтын потенциал; борлуулалтын өсөлтийн хурд
Зардал Нийт ба ширхгийн зардал; материал ба тоног
төхөөрөмжийн зардал; гарааны ба урсгал зардал;
яваандаа шаардагдах түүхий эдийн болон бусад зардал;
бүтээгдэхүүний ширхгийн зардлыг бууруулах боломжууд;
зардлаа нөхөх хугацаа
Өрсөлдөөн Тухайн ААН-ийн болон өрсөлдөгчдийн зах зээлд богино
ба урт хугацаанд эзлэх хувь; өрсөлдөгчдийн давуу ба сул
талууд; шинээр үүсч болзошгүй өрсөлдөгчид; тухайн
ААН-ээс үйлдвэрлэсэн шинэ бүтээгдэхүүний хувьд үүсч
болзошгүй өрсөлдөөн, өрсөлдөгчдийн хэрэглэж болох
стратегиуд
Шаардагдах хөрөнгө
оруулалт
Шинэ бүтээгдэхүүн төлөвлөх (инженерчлэл, патент хайлт,
бүтээгдэхүүн үүсгэх, шалгах); сурталчилгаа; үйлдвэрлэл;
түгээлт
Үр ашиг Гарааныхаа зардлыг нөхөх хугацаа; богино ба урт
хугацааны нийт ба ширхгийн цэвэр ашиг; үнийн хяналт;

үүсгэхүүсгэх
туршихтурших
• Бүтээгдэхүүн үүсгэх явцад шинэ
бүтээгдэхүүний санааг бодитоор хэрэгжүүлж,
маркетингийн үндсэн стратегиудыг
илрүүлнэ.
• Энэхүү үе шатанд бүтээгдэхүүнийг зохион
бүтээх, савлах, нэр өгөх, зах зээлд
байршуулах, мөн хандлагын ба хэрэглээний
шалгалтууд багтана.
• Зах зээлд туршихдаа тухайн бүтээгдэхүүнийг
урьдчилан сонгосон нэг буюу хэд хэдэн
газруудад худалдахаар байршуулж,
борлуулалтыг нь ажиглана.
• Ингэж бүтээгдэхүүнийг зах зээлд их
хэмжээгээр нэвтрүүлэхээсээ өмнө борлогдох
потенциал, маркетингийн төлөвлөлтийн
хэрэгжилтийг бодит нөхцөлд үнэлдэг.

• Зах зээлд туршиж үзсэний дараа тухайн
ААН шинэ бүтээгдэхүүнээ зах зээлд
бүрэн хэмжээгээр нэвтрүүлэхэд бэлэн
болно. Зах зээлд нэвтрүүлэх энэхүү үе
шат нь бүтээгдэхүүний амьдралын
мөчлөгийн эхний үе шат юм.
• Зах зээлд нэвтрүүлэхэд маркетингийн
бүрэн хэмжээний төлөвлөгөө
шаардагдахаас гадна үйлдвэрлэл
бүрэн хүчин чадлаараа ажиллах
шаардлагатай.

СурталчилгааСурталчилгаа::
ЗарЗар,, МэдээМэдээ,, Шууд худалдаа баШууд худалдаа ба
УрамшуулалУрамшуулал

РекламРеклам МэдээМэдээ
ШуудШууд
худалдаахудалдаа
ХудалдааныХудалдааны
сурталчилгаасурталчилгаа
Зах зээл

Хүчин зүйл Зар сурталчилгааЗар сурталчилгаа МэдээМэдээ Шууд худалдааШууд худалдаа ХудалдааныХудалдааны
сурталчилгаасурталчилгаа
Audience Олон нийт Олон нийт Жижиг (хоёр хүний
хооронд)
Янз бүр
Мессеж Ижил Ижил Төрөлжсөн Янз бүр
Зардал Нэг уншигч буюу
үзэгчид оногдох
зардал бага
Зардалгүй буюу бага
зардалтай
Нэг үйлчлүүлэгчид
оногдох зардал
өндөр
Нэг үйлчлүүлэгчид
оногдох зардал дунд
зэрэг
Санхүүжүүлэгч ААН өөрөө Албан ёсны
санхүүжүүлэгч
байхгүй
ААН өөрөө ААН өөрөө
Уян хатан чанар Бага Бага Өндөр Дунд зэрэг
Агуулга ба
байршлын хяналт
Өндөр Байхгүй Өндөр Өндөр
Хариуцлагатай
байдал
Дунд зэрэг Өндөр Дунд зэрэг Дунд зэрэг
Гол зорилго Боломжийн зардлаар
олон нийттэй
харьцаж, тэдэнд
сонирхол буюу эерэг
хандлага төрүүлэх
Тодорхой мессежийг
шууд сурталчилгааны
бус хэлбэрээр олон
нийтэд хүргэх
Худалдаа хийх
явцдаа хэрэглэгч нэг
бүртэй харьцаж,
тэднийг хүссэн
мэдээллээр нь хангах
Богино хугацаанд
борлуулалтыг
идэвхжүүлэх, цочроо
бүхий барааг
борлуулах
Жишээ Шинэ савангийн
телевизийн
сурталчилгаа
Сонин дээр шинэ
савангийн эрүүл
мэндийн ач
холбогдлын тухай
мэдээлэх
Retail sales personnel
explaining how a
Kodak video camera
works
Дэлгүүрт шинэ
савангийн
танилцуулга бүхий
самбар байрлуулах

Сурталчилгааны дөрвөн алхамСурталчилгааны дөрвөн алхам
Мессежийн агуулгыгМессежийн агуулгыг
ба зарлалыгба зарлалыг
томъёолохтомъёолох
байршлыгбайршлыг
тодорхойлохтодорхойлох
Сурталчилгааны цагийнСурталчилгааны цагийн
хуваарь гаргаххуваарь гаргах
мессежийнмессежийн
хувилбаруудыгхувилбаруудыг
боловсруулж, сонгохболовсруулж, сонгох

Сурталчлахад анхаарах зүйлсСурталчлахад анхаарах зүйлс
АлдагдалАлдагдал
БодитоорБодитоор
хамрах хүрээхамрах хүрээ
Сурталчилгаа хэдийгээр олон
нийтэд хүрэх боловч тэдний дунд
тухайн бүтээгдэхүүн буюу
үйлчилгээнд хамааралгүй хүмүүс
багтаж буй учир сурталчилгаа нь
эдийн засгийн утгаараа алдагдалтай.
Сурталчилгааны бодитоор хамрах
хүрээ гэж уг сурталчилгааны
мессежийг үнэхээр уншсан буюу
сонссон хүмүүсийн тоог хэлнэ.

ДавтамжДавтамж
МессежийнМессежийн
үлдэцүлдэц
Хэрэглэгчид тухайн сурталчилгааны
хэрэгслийг хэр олон дахин хэрэглэхийг
илэрхийлнэ. Радио, телевиз болон
сонингууд өндөр давтамжтай, эдгээр
хэрэгслүүдэд зар сурталчилгааг өдөр бүр
байршуулж, шаардлагатай үед өөрчлөх
боломжтой.
Мессежийн үлдэц нь тухайн сурталчилгаа
хэдэн хэдэн хувь тархаж, хэрэглэгчдэд хэр
удаан үлдэхийг илэрхийлнэ.

УхуулгынУхуулгын
нөлөөнөлөө
БөөгнөрөлБөөгнөрөл
Ухуулгын нөлөө нь аливаа
сурталчилгааны хэрэгслийн хэрэглэгчдийг
өдөөх чадварыг илэрхийлнэ. Телевиз
өөртөө радио, хөдөлгөөнт дүрслэл, өнгө
гэх мэт өдөөх хэрэгслүүдийг агуулсан
байдал ухуулгын нөлөө хамгийн өндөртэй.
Сурталчилгааны ямарваа хэрэгслийн нэг
удаагийн дугаар буюу нэг ширхэгт
агуулагдаж буй зарын тоо.

Мэдээгээр сурталчлахМэдээгээр сурталчлах зөв ба буруу хэлбэрүүдзөв ба буруу хэлбэрүүд
Нөхцөл байдалНөхцөл байдал БурууБуруу ЗөвЗөв
Үйлдвэрт гал
түймэр гарав
Хэвлэл мэдээллийн хэрэгслүүд
мэдээлэл авах хүсэлт гаргасан
боловч ААН-ийн зүгээс үл
тооморлов
Тухайн ААН-ийн төлөөлөгчийн зүгээс гал
гарсан шалтгаан ба дахин гарахаас
сэргийлэх арга хэмжээнүүдийн талаар
ярьж, сэтгүүлчдийн асуултад хариулав.
Шинэ
бүтээгдэхүүн
нэвтрүүлэх
Зар сурталчилгааг мэдээтэй
холбохгүй байх
Нэвтрүүлэхээс өмнө хэвлэлээр мэдээлэх,
үүнд бүтээгдэхүүний дээж болон чанарын
албан ёсны баталгаажуулалтыг ашиглах
Бүтээгдэхүүний
согогийн
талаархи мэдээ
Сэтгүүлчдийн мэдээлэл авах
хүсэлтийг үл тоомсорлох, үнэн
байдлыг нуун дарагдуулах,
сэтгүүлчдийг болон тэдний
нийтэлсэн мэдээг эсэргүүцэх
ААН-ийн төлөөлөгч, тухайн бүтээгдэхүүний
дахин шалгалт явагдаж буй тухай
мэдээлэх, тухайн согогийг залруулах
ажлын явцыг танилцуулж, сэтгүүлчдийн
асуултад хариулах
Өрсөлдөгчийн
зүгээс шинэ
бүтээгдэхүүн
нэвтрүүлэх
Сурталчилгаагаа нэмэгдүүлэх Өөрийн бүтээгдэхүүний давуу талуудын
талаар хэвлэл, мэдээллийн хэрэгслүүдэд
мэдээ өгч, статистик мэдээлэл түгээх,
ярилцлага өгөх
Өндөр үр
ашгийн талаар
мэдээ цацагдах
Өндөр ашиг олж буйгаа зөвтгөн,
энэ нь нийт улс оронд хэрэгтэй
талаар мэдээлэх
Ашиг олж буй талаар тайлбарлах, гүйлгээ
ба ашгийн хэлбэлзлийн талаар бодит
мэдээлэл өгөх, ашгаа юунд зарцуулж буй
талаар мэдээлэх, тухайлбал судалгаа,
тухайн орон нутгийн хөгжилд зарцуулж буй
тухай
Мэдээний
ерөнхий байдал
Мэдээнд хааяа анхаарал
хандуулах, хэрэв сөрөг мэдээ
Мэдээнд байнга анхаарч, ямар мэдээ өгөх
талаар тусгайлан төлөвлөх, гарч

Мэдээний төлөвлөгөө боловсруулахМэдээний төлөвлөгөө боловсруулах
ЗорилгуудааЗорилгуудаа
МэдээнийМэдээний
төрлүүдийгтөрлүүдийг
МэдээллийнМэдээллийн
хэрэгслүүдхэрэгслүүд
сонгохсонгох
МэдээнийМэдээний
мессежүүдиймессежүүдий
г томъёолохг томъёолох
Мэдээний цагМэдээний цаг
хугацаагхугацааг

Мэдээний төрлүүдМэдээний төрлүүд
Мэдээний төрлүүд Жишээ
Өдөр тутмын үйл
явдлын мэдээ
ХААН банк Ховд аймагт шинэ салбар нээсэн тухайгаа
мэдээлэх
Бизнесийн тухай
нийтлэл
МИАТ компани 5 жилийн стратеги төлөвлөгөөгөө танилцуулах
Үйлчилгээний тухай
нийтлэл
“Номин” хүнсний дэлгүүрээс бага зардлаар амттай хоол
бэлтгэх жоруудыг нийтлүүлэх
Санхүүгийн мэдээ “Эрдэнэт” үйлдвэрээс 2008 оны эхний хагас жилийн санхүүгийн
мэдээллээ олон нийтэд түгээх
Бүтээгдэхүүний мэдээ Nissan компани суудлын автомашины шинэ загвар зах зээлд
гаргасан тухайгаа зарлах
Зурган мэдээлэл Nissan компаниас шинэ загварын автомашинынхаа зургийг
хэвлэл мэдээллийн хэрэгслээр түгээх
Редакцийн мэдээ “Өнөөдөр” сонин эрхлэгчийнхээ намтар болон уг сонины
редакцид хийж бүтээсэн ажлуудын талаар нийтлэх
Гамшгийн мэдээ Улаан загалмайн нийгэмлэгээс зуданд өртсөн Сүхбаатар
аймгийн малчдад тусламж үзүүлэхийг олон нийтэд уриалах

Шууд худалдааны зорилгуудШууд худалдааны зорилгууд
Зорилгын төрлүүд Жишээ
Хэрэгцээнд
чиглэсэн мэдээлэл
Бараа, үйлчилгээнийхээ бүх шинж чанаруудыг дэлгэрэнгүй
танилцуулах
Бүх асуултад хариулах
Өөр асуулт байж болох эсэхийг лавлах
Ухуулах Өөрийн бараа, үйлчилгээнүүдийн давуу талуудыг өрсөлдөгчдийнхөө
бараа, үйлчилгээнүүдтэй харьцуулан, маш тодорхой ялгаж таниулах
Танилцуулга болгонд хийгдэж буй борлуулалтын тоог нэмэгдүүлэх
Эргэлзэж буй хэрэглэгчдийг өөрийн худалдан авагч болгох
Дагалдах бүтээгдэхүүнийг хамтад нь борлуулах
Худалдан авах шийдвэртээ эргэлзсээр буй хэрэглэгчдийг тайвшруулж,
тэдний санаа зовж буй асуудлуудыг эерэг талаас нь тайлбарлах
Эргэх холбоо Нийлүүлэлт, суурилуулалт, засварын үйлчилгээгээр хангах
Бараа буюу үйлчилгээ худалдан авсан хэрэглэгчидтэй холбоотой байх
Бараа буюу үйлчилгээ худалдан авсан хэрэглэгчдэд шинэ бараа,
үйлчилгээний талаар мэдээлэх
Дахин бараа, үйлчилгээ худалдан авсан хэрэглэгчдэд тусгайлан
талархал илэрхийлэх
Имижэд чиглэсэн
үйлдвэрлэлийн
салбар буюу ААН
Хэрэглэгчидтэй харьцдаг ажилтнуудын гадаад үзэмж ба харьцааны
чадавхид анхаарах
Борлуулалтыг хэрэглэгчдийн сэтгэлд нийцсэн байдлаар явуулах

Шууд худалдааШууд худалдаа
ТөлөвлөлтТөлөвлөлт АргачлалАргачлал
ХэрэглэгчдХэрэглэгчд
ийн хүсэлийн хүсэл
ХудалдааныХудалдааны
танилцуулгатанилцуулга
АсуултадАсуултад
хариулаххариулах
((асуулт буюуасуулт буюу
эсэргүүцэлэсэргүүцэл))
ХудалдаагХудалдааг
хааххаах
Эргэх холбооЭргэх холбоо
((сэтгэл ханамжсэтгэл ханамж,,
аман сурталчилгаааман сурталчилгаа,,
дахин худалдандахин худалдан
авалтавалт))

Урамшууллын төрлүүдУрамшууллын төрлүүд
ТөрөлТөрөл Шинж чанаруудШинж чанарууд ЖишээЖишээ
Купон
(эрхийн
бичиг)
Үйлдвэрлэгчид буюу
борлуулагчдын зүгээс тараасан
эрхийн бичгийг эзэмшиж буй
хэрэглэгчид үнийн хөнгөлөлт
эдэлнэ.
Тодорхой дэлгүүрүүд буюу
үйлчилгээний газруудад
хөнгөлөлтийн карт шиг ашиглаж
болно.
Мөнгө,
урамшууллы
н нэгж олгох,
эсвэл
хөнгөлөлт
эдлүүлэх
Хэрэглэгч тухайн дэлгүүрээс буюу
ААН-ээс бараа худалдан авсан
баримтдаа үндэслэн бэлэн мөнгө
буюу хөнгөлөлтийн картын нэгж
авах
“Номин” их дэлгүүрийн
хөнгөлөлтийн карт.
“Хөх хулганы орон” тоглоомын
төвд 10 цаг тоглосон хүүхэд
тасалбаруудаа үзүүлээд 2 цаг
үнэгүй тоглох эрхтэй.
Үнэгүй дээж Шинэ бүтээгдэхүүний дээжийг
хэрэглэгчдэд үнэгүй өгөх
АПУ ХХК “Болор” архийг шинэ
савлагаатайгаар зах зээлд
гаргахдаа томоохон бааруудад
хүн бүрт нэг хундагыг үнэгүй өгч
байв.
Хонжворт
тэмцээн
буюу
Хэрэглэгчид шагнал авахын төлөө
асуулт, хариултын тэмцээнд
оролцох, эсвэл сугалаанд
“Зиндаа” сониноос автомашин
болон бусад үнэ бүхий
хонжвортой сугалаа жил бүр

ТөрөлТөрөл Шинж чанаруудШинж чанарууд ЖишээЖишээ
Бонус буюу
тоо
ширхгийн
хөнгөлөлт
Хэрэглэгчид барааг олноор
худалдан авахдаа хөнгөлөлт
эдэлнэ.
Захын наймаачдаас барааг
олноор авахад ихэвчлэн
хөнгөлөлт эдэлдэг.
Худалдаан
ы цэгт
байршуула
н
урамшуула
лт
сурталчилг
аа
Дэлгүүр дотор байрлуулсан
сурталчилгааны тек,
бүтээгдэхүүний дээж буюу
сурталчилгааны самбарууд
хэрэглэгчдийн төлөвлөөгүй
бараагаа худалдаж авах
сонирхлыг өдөөнө.
Супермарктетуудад
бүтээгдэхүүний үнэгүй дээж өгдөх
сурталчилгааны тек байршуулсан
байх нь түгээмэл тохиолддог.
Арга
хэмжээ
зохион
байгуулах
Үйлдвэрлэгчид буюу
борлуулагчид урлагийн
тоглолт, спортын тэмцээн
буюу бусад арга хэмжээ
зохиох, нэр хүндтэй хүмүүсийг
урьж оролцуулах.
УБ-т баригдаж буй Hilton зочид
буудал нээлтийн томоохон арга
хэмжээ зохион байгуулж, үүндээ
барууны хэвлэлийн баатар
болсон Paris Hilton-ийг урихаар
төлөвлөж байна.
Бэлэг Худалдан авагчдад буюу
үйлчлүүлэгчдэд бэлэг өгөх.
Баруун орнуудын ихэнхи банкиуд
шинэ үйлчлүүлэгчиддээ бэлэг
өгдөг.
Урамшууллын төрлүүдУрамшууллын төрлүүд

Урамшууллын давуу талуудУрамшууллын давуу талууд
• Хэрэглэгчдийг татаж, байнгын хэрэглэгчтэй болоход
нэмэртэй
• Үр дүн нь түргэн хугацаанд гарна
• Урамшууллын зарим хэлбэрүүд (хуанли, футболка, үзэг
гэх мэт) нь хэрэглэгчдэд хэрэгцээтэйгээс гадна тэдний
эзэмшилд удаан хугацаанд үлддэг.
• Дэлгүүр доторхи сурталчилгаа нь хэрэглэгчдийг
төлөвлөөгүй бараагаа худалдан авахад хүргэдэг.

Урамшууллын сөрөг талуудУрамшууллын сөрөг талууд
• Үргэлж урамшуулалт худалдаа явуулах нь ААН-ийн нэр
хүндэд сөргөөр нөлөөлнө. Учир нь хэрэглэгчид, тус ААН-ийн
бараа, үйлчилгээний чанар муу учраас зөвхөн
урамшуулалтайгаар л борлуулж чадах юм гэсэн ойлголт
авдаг.
• Байнга хөнгөлөлт буюу урамшуулалт худалдаа явуулахаар
яваандаа хэрэглэгчид үүнд дасч, ямар нэг хөнгөлөлтгүйгээр
бараа, үйлчилгээ худалдан авахаа болидог.

• Урамшуулал нь заримдаа хэрэглэгчдийн анхаарлыг
борлуулж буй бүтээгдэхүүнээс холдуулах аюултай.
Хэрэглэгчид тухайн бүтээгдэхүүнийг сонирхохоосоо илүү
бэлгэнд өгч буй зүйлс буюу сугалааны хонжворт анхаарч,
харин уг бүтээгдэхүүний чанар, үзэмжийг үл хайхарна.
Тухайн үедээ энэ нь хэрэглэгчдийн сэтгэлийг татаж буй мэт
боловч удаан хугацааны турш энэ байдал үргэлжилбэл
брэндийн имиж бүрдэхэд саад болно. Учир нь хэрэглэгчид
тухайн бүтээгдэхүүний харьцангуй давуу талуудыг таньж
амжаагүй байна.
Урамшууллын сөрөг талуудУрамшууллын сөрөг талууд

Түгээлт ба үнийн бодлогоТүгээлт ба үнийн бодлого

Түгээлтийн төлөвлөгөөТүгээлтийн төлөвлөгөө
• Бүтээгдэхүүнийг үйлдвэрлэгчээс хэрэглэгчид хүргэх,
ийнхүү хэрэглэгчийн эзэмшилд шилжүүлэх
ажиллагааны төлөвлөлт.
• Төлөвлөлтөд тээвэр, хадгалалт болон төлбөрийн
гүйлгээг хамруулна.
• Түгээлтэд ямар нэг хэлбэрээр оролцож буй бүх хүмүүс,
байгууллагууд нийтдээ түгээлтийн сувгийг үүсгэнэ.
Иймээс тэднийг сувгийн гишүүд буюу зуучлагчид
гэж нэрлэнэ.

Сувгийн идэвхиСувгийн идэвхи
Шинж чанаруудШинж чанарууд ХязгаарлагдмалХязгаарлагдмал
ТүгээлтТүгээлт
СонгомолСонгомол
ИдэвхтэйИдэвхтэй
ЗорилгуудЗорилгууд Нэр хүнд, имиж,
сувгийн хяналт ба
үнэнч байдал, үнийн
тогтвортой байдал
ба өндөр үр ашиг
Зах зээлд дунд
зэргийн хувь эзлэх,
дунд зэргийн имиж,
зохих хэмжээнд
сувгийн хяналт
болон үнэнч байдал,
сайн гүйлгээ ба үр
ашиг
Зах зээлийн аль
болох их хувийг
хамрах, сувгийг
хүлээн
зөвшөөрүүлэх,
гүйлгээ ба үр ашиг
Сувгийн гишүүдСувгийн гишүүд Цөөн тооны, үйл
ажиллагаа нь
тогтворжсон, нэр
хүндтэй дэлгүүрүүд
Цөөн тооны, үйл
ажиллагаа нь
тогтворжсон
дэлгүүрүүд
Төрөл бүрийн
хэмжээ, хэлбэр
бүхий жижиглэн
худалдааны олон
цэгүүд
ХэрэглэгчидХэрэглэгчид Брэндэд үнэнч,
бусдад үлгэр
дууриал болохуйц
цөөн тооны
хэрэглэгчид
Брэндэд дуртай
боловч үнэнч эсэх
нь эргэлзээтэй цөөн
тооны хэрэглэгчид
Брэндийг биш,
тухайн
бүтээгдэхүүний
чанарыг
харгалзаж

Шинж чанаруудШинж чанарууд ХязгаарлагдмалХязгаарлагдмал
СонгомолСонгомол
ИдэвхтэйИдэвхтэй
МаркетингэдМаркетингэд
анхаарах зүйлсанхаарах зүйлс
Тохилог орчинд
хийх шууд худалда,
дээд зэргийн
үйлчилгээ
Төрөл бүрийн
хэлбэрийн
сурталчилгаа,
худалдааны
тохилог орчин,
сайн үйлчилгээ
Олон нийтэд
хандсан
сурталчилгаа,
хэрэглэгчдэд
ойр худалдаа,
нөөц хангамж
сайтай байх
Гол дутагдалтайГол дутагдалтай
талуудталууд
Борлуулалтын
хэмжээ
тодорхой хэсэгт
хүрэхэд төвөгтэй
байж болно
Сувгийн хяналт
ЖишээЖишээ Автомашин,
брэндийн
хувцсууд, үнэтэй
хүнсний
бүтээгдэхүүнүүд
Тавилга, хувцас,
цаг
Хүнсний ба гэр
ахуйн
бараанууд,
сэтгүүлүүд
Сувгийн идэвхиСувгийн идэвхи

Сувгийн хамтын ажиллагааСувгийн хамтын ажиллагаа
Хүчин зүйл Үйлдвэрлэгчийн зүгээс авах
арга хэмжээ
Сувгийн гишүүний авах
арга хэмжээ
ШинэШинэ
бүтээгдэхүүбүтээгдэхүү
нн
Шалгаж турших, сурталчлах Дэлгүүрт зөв байршуулах,
зах зээлд туршихад
туслах
НийлүүлэлтНийлүүлэлт Захиалгын дагуу түргэн шуурхай
нийлүүлэх, төлөвлөсөн хугацаагаа
ягштал баримтлах
Нийлүүлэлтийн хугацааг
бодитойгоор тогтоох,
ирсэн нийлүүлэлтийн
бүрэн бүтэн байдлыг
шуурхай шалгаж, хүлээн
авсан тухай мэдэгдлийг
даруй үйлдэх
СурталчилгСурталчилг
аааа
Борлуулалтын менежерүүдийг
сургалтад хамруулах, урамшуулал
олгох, улсын хэмжээнд
сурталчилгааны кампанит ажил
зохион байгуулах, хамтын
ажиллагааны хөтөлбөрүүдэд
оролцох буюу ийм хөтөлбөрүүд
санаачлах
Дэлгүүрийн дотоод зохион
байгуулалтыг сайжруулах,
худалдагчдийн ур
чадварыг дээшлүүлэх,
хамтын ажиллагааны
хөтөлбөрүүдэд оролцох
буюу ийм хөтөлбөрүүд
санаачлах

Түлхэх ба татах стратегиудТүлхэх ба татах стратегиуд
ҮйлдвэрлэгчҮйлдвэрлэгч
Сувгийн
гишүүд
Сувгийн
гишүүд
ХэрэглэгчидХэрэглэгчид
ҮйлдвэрлэгчҮйлдвэрлэгч
Сувгийн
гишүүд
Сувгийн
гишүүд
Түлхэх стратегиТүлхэх стратеги Татах стратегиТатах стратеги

Үнэ төлөвлөхҮнэ төлөвлөх
ҮнэҮнэҮнэҮнэ
Аливаа бараа буюуАливаа бараа буюу
үйлчилгээний өртгийгүйлчилгээний өртгийг
худалдагч ба худалданхудалдагч ба худалдан
авагч талуудадавагч талуудад
илэрхийлсэн хэмжээилэрхийлсэн хэмжээ
Аливаа бараа буюуАливаа бараа буюу
үйлчилгээний өртгийгүйлчилгээний өртгийг
худалдагч ба худалданхудалдагч ба худалдан
авагч талуудадавагч талуудад
илэрхийлсэн хэмжээилэрхийлсэн хэмжээ
ҮнэҮнэ
ҮнэҮнэ
Аливаа ААН-ээс бараа,Аливаа ААН-ээс бараа,
үйлчилгээнийхээ үнийнүйлчилгээнийхээ үнийн
бодлогын талаар шийдвэрбодлогын талаар шийдвэр
гаргах үйл ажиллагаагаргах үйл ажиллагаа
Аливаа ААН-ээс бараа,Аливаа ААН-ээс бараа,
үйлчилгээнийхээ үнийнүйлчилгээнийхээ үнийн
бодлогын талаар шийдвэрбодлогын талаар шийдвэр
гаргах үйл ажиллагаагаргах үйл ажиллагаа

Үнэд нөлөөлөх хүчин зүйлсҮнэд нөлөөлөх хүчин зүйлс
ХэрэглэгчидХэрэглэгчид ӨрсөлдөгчидӨрсөлдөгчид
СувгийнСувгийн
гишүүдгишүүд ТөрТөр
ЗардалЗардал
Үнэ тогтоохҮнэ тогтоох
шийдвэртшийдвэрт
үйлчлэхүйлчлэх
нөлөөлөлнөлөөлөл

Хэрэглэгчид ба үнэХэрэглэгчид ба үнэ
• Үнэ ба хэрэглэгчдийн худалдан авах
төлөвийн хоорондох харьцаа нь эдийн
засгийн дараахь хоёр үндсэн зарчмаар
тайлбарлагдана: Эрэлтийн хууль,
Үнээс шалтгаалах эрэлтийн мэдрэмж
• Эрэлтийн хуулийн дагуу хэрэглэгчид
бага үнэтэй бүтээгдэхүүнээс ахиу авах
хандлагатай байдаг.
• Үнээс шалтгаалах эрэлтийн мэдрэмж
нь үнийн өөрчлөлт хэрэглэгчдийн
худалдан авах хэмжээнд хэрхэн
нөлөөлөхийг илэрхийлнэ.

Уян хатанУян хатан
эрэлтэрэлт
Уян хатанУян хатан
• Үнийн багахан өөрчлөлтөөс болж хэмжээ нь эрс
өөрчлөгдөх эрэлтийг уян хатан эрэлт гэнэ
• Коэффицентээр илэрхийлбэл үнийн мэдрэмж нь
1-ээс дээш
• Уян хатан эрэлтийн хувьд үнэ буурахад гүйлгээний
орлого нэмэгдэж, үнэ нэмэгдэхэд буурна
• Үнийн өөрчлөлтөөс харьцангуй бага хамааралтай
эрэлтийг хөшүүн эрэлт гэнэ.
• Энэ тохиолдолд үнийн мэдрэмж нь 1-ээс бага
• Хөшүүн мэдрэмжийн хувьд үнэ нэмэгдэхэд
гүйлгээний орлого нэмэгдэж, үнэ буурахад буурна.
ХөшүүнХөшүүн
ХөшүүнХөшүүн

ТэнцвэртэйТэнцвэртэй
ТэнцвэртэйТэнцвэртэй
• Үнийн аливаа өөрчлөлт нь эрэлтэнд
нөлөөлөх боловч гүйлгээний орлогын хэмжээ
нь тогтмол үлддэг эрэлтийг тэнцвэртэй
эрэлт гэнэ.
• Үнийн мэдрэмж нь 1-тэй тэнцүү

Өрсөлдөөн ба үнэӨрсөлдөөн ба үнэ
ӨрсөлдөгчидӨрсөлдөгчид
• Үнийн төлөвлөлт ба хяналтад
нөлөөлөх ба нэг хүчин зүйл бол зах
зээл дэх өрсөлдөөн юм.

Зах зээлээс
хамаарах
үнийн орчин
Зах зээлээс
хамаарах
• Зах зээлд тухайн бараа буюу
үйлчилгээний сонголт их, өрсөлдөөн
ширүүн учраас үнийг аль нэг нийлүүлэгч
хянах боломж бага
• Өрсөлдөөн бага учраас нийлүүлэгч бүр
үнийг хянах боломж сайтай
Нийлүүлэгчэ
эс хамаарах
Нийлүүлэгчэ
эс хамаарах

Төрийн
хяналттай
Төрийн
хяналттай
• Төрөөс үнэ тогтоодог. Жишээ нь
автобуснаар зорчих үнэ, улсын их, дээд
сургуулиудын төлбөр гэх мэт.

Сувгийн гишүүд ба үнэСувгийн гишүүд ба үнэ
гишүүдгишүүд
• Бөөний буюу жижиглэн худалдаа эрхлэгч үнийг
хяналтандаа байлгахын тулд нийлүүлэгчидтэй
нарийвчилсан тохиролцоонууд хийх, ашиггүй
бүтээгдэхүүн хүлээн авахаас татгалзах, өрсөлдөх
чадвар сайтай бараа нөөцлөх, өөрийн худалдааны
брэндийг үүсгэж бэхжүүлэх замаар хэрэглэгчдийн
анхаарлыг өөр лүүгээ илүүтэй татах гэх мэт арга
хэмжээнүүдийг авч болно.
• Заримдаа жижиглэн худалдаалагчид брэндийн эсрэг
худалдаа хийдэг. Энэ нь аль нэг нийлүүлэгчдийн
брэндийн бүтээгдэхүүнийг их хэмжээгээр нөөцлөөд,
өндөр үнээр худалдахын хажуугаар өөр
брэндүүдийг хямд үнээр зэрэгцүүлэн худалдахыг
хэлнэ. Худалдаалагч ихэвлчэн өөрийн брэндийг
дэмжихийн тулд энэ аргыг хэрэглэдэг.

Сувгийн гишүүд ба үнэСувгийн гишүүд ба үнэ
гишүүдгишүүд
• Үнийн бодлогын талаар сувгийн гишүүдтэй
тохиролцохын тулд нийлүүлэгч буюу
үйлдвэрлэгч дараахь 4 хүчин зүйлсийг
анхаарвал зохино: сувгийн гишүүдийн олох
ашиг, үнийн баталгаа, худалдааны тусгай
нөхцлүүд, үнийн өсөлтийн нөлөөлөл

Төрийн бодлого ба үнэТөрийн бодлого ба үнэ
ТөрТөр
Үнэ тэнцвэржүүлэх
зохицуулалтууд
Үнэ тэнцвэржүүлэх
зохицуулалтууд
Сувгийн гишүүд
нийлүүлэгчдийг үнийн
өөрчлөлтөөр
дарамтлахаас сэргийлэх
Сувгийн гишүүд
нийлүүлэгчдийг үнийн
өөрчлөлтөөр
дарамтлахаас сэргийлэх
Шударга бус өрсөлдөөн
(үнийн дайн)-ийг
зохицуулах:
Шударга бус өрсөлдөөн
(үнийн дайн)-ийг
зохицуулах:

Зардал ба үнэЗардал ба үнэ
ЗардалЗардал
Түүхий эдийн өртөг
ба нийлүүлэлтийн
зардал
Түүхий эдийн өртөг
ба нийлүүлэлтийн
зардал
Хөдөлмөрийн
зардал
Хөдөлмөрийн
зардал
Сурталчилгааны
зардал
Сурталчилгааны
зардал
Түгээлтийн зардалТүгээлтийн зардал
ҮнэҮнэ
тогтоохтогтоох

Үнийн стратегиҮнийн стратеги
ЗардалдЗардалд
суурилсансуурилсан
үнийн стратегиүнийн стратеги
ЭрэлтэндЭрэлтэнд
ӨрсөлдөөндӨрсөлдөөнд
ҮнийнҮнийн
стратегистратеги

Зардалд суурилсан үнийн стратегийн
дагуу бүтээгдэхүүний үнэ нь
үйлдвэрлэлийн зардал, худалдаа,
дагалдах үйлчилгээний зардал, ААН-
ийн ерөнхий зардлыг тооцож,
тэдгээрийн нийлбэр дээр тооцооны
ашгаа нэмсэнтэй тэнцүү.
Хэрэглэгчдийн хүсэл сонирхлыг
судалж, тухайн зах зээлд
зөвшөөрөгдөх үнийн дээд, доод
хязгааруудыг тодруулсны дараа үнийг
тогтооно.
ЗардалдЗардалд
ЭрэлтэндЭрэлтэнд

ӨрсөлдөөндӨрсөлдөөнд
• Үнэ тогтоохдоо өрсөлдөгчдийнхөө
тогтоосон төвшинг голлон
харгалзана
• Тогтоосон үнэ зах зээлийн
төвшинд ойролцоо, эсвэл түүнээс
доогуур буюу дээгүүр байх эсэх нь
хэрэглэгчдийн үнэнч байдал,
үйлчилгээний төрлүүд, имиж,
брэндүүдийн буюу үйлдвэрүүдийн
хоорондох бодит буюу
хэрэглэгчийн тусгаж авсан ялгаа,
мөн өрсөлдөөний орчноос
шалтгаална.

Анхаарал тависанд баярлалааАнхаарал тависанд баярлалаа!!

Маркетингийн үндсүүд

Recommended

Recommended

More Related Content

What's hot

What's hot (20)

Similar to Маркетингийн үндсүүд

Similar to Маркетингийн үндсүүд (20)

More from Erdenebolor Baast

More from Erdenebolor Baast (20)

Маркетингийн үндсүүд