1. ЛЕКЦ №4
Н.Ариунжаргал
Олон улсын зах зээлд
баримтлах стратеги

2. Агуулга
Төлөвлөлтийн тухай үндсэн асуудал
Стратеги төлөвлөлт түүний зорилго
Стратегийн хувилбарууд
Стратеги төлөвлөлтийн алхмууд
Тусгай стратеги

3. Төлөвлөлт нь:
Юуг?
Яаж ?
Хэзээ?
Хэн хийх вэ? гэдгийг урьдчилан тогтоох үйл
ажиллагаа
Ө.хэлбэл зорилго үйл ажиллагааны
шийдвэрүүдийг гаргах системтэй үйл
ажиллагаа

4. Төлөвлөлт бол
 Хувь хүн ба ажлын хэсгүүдийг ирээдүйн үйл
ажиллагаанд хөтлөн дагуулах тодорхой
зураглал болж байдаг.
 Төлөвлөлтийн нэг салшгүй хэсэг нь таамаглал
 Таамаглах гэдэг нь өнгөрсөн үеийн мэдээлэл
ба өөрийн бодит туршлага, зөн билэг дээр
үндэслэн ирээдүйн байдлыг урьдчилан тогтоох
арга юм.

5. Төлөвлөлт хийгдэх
шалтгаан:
Тодорхой бус байдлыг багасгах
Зорилтыг нарийн тодруулан гаргаж ирэх
Үйл ажиллагааг оновчтой зохион байгуулах

6. Төлөвлөлтийн түвшингүүд
Стратегийн төлөвлөлт: хугацааны хувьд 5-10
жилийг хамарсан
Тактикийн төлөвлөлт: хугацааны хувьд 3-5 жилийг
хамарсан
Үйл ажиллагааны төлөвлөлт: хугацааны хувьд 1-3
жилийг хамарсан

7. Стратеги төлөвлөлтийн зорилго нь
Байгууллагын эрхэм зорилго болон урт
хугацааны зорилгуудыг тодорхойлж,
тэдгээрт хүрэх төлөвлөгөөг боловсруулж
хэрэгжүүлэх
Компаниуд олон улсын зах зээл рүү
хүрээгээ тэлэх тусам стратеги удирдлагын
үүрэг, цар хүрээ нэмэгдэж байна.

8. Стратегийн хүрээнд:
Аливаа бизнесийн эцсийн зорилго бол ашиг
олох явдал байдаг.
Компаний ашгаа нэмэгдүүлэх 2 арга нь:
1.Бүтээгдэхүүнээ төрөлжүүлэх
2.Зардлаа бууруулах

9. Олон улсын зах зээл дээр
бизнесээ өргөжүүлж байгаа
компани нь:
Онцгой ур чадвараас ашиг олох
Байршлын үр ашгаа дээшлүүлэх
Туршлагын муруйн үр ашгаа нэмэгдүүлэх
хэрэгтэй.

10. Онцгой ур чадвараас ашиг
олох:
Өрсөлдөгч амархан дууриаж,
хуулж чадахгүй ур чадвар

11. Байршлын үр ашгаа
дээшлүүлэх:
Бүтээгдэхүүний үнийг бууруулах
буюу аль нэг салбарт төрөлжихийн
тулд аль үр ашигтай газрыг сонгон
байршуулсны жишээ юм.

12. Туршлагын муруй:
Бүтээгдэхүүний амьдралын мөчлөгийн туршид
үйлдвэрлэлийн зардал буурах
Сурах муруй - удирдлага ажилчдын дадал
Өргөжилтийн муруй – бүтээгдэхүүнийг их
хэмжээгээр үйлдвэрлэх тусам нэгжийн зардал
буурах

13. Стратеги боловсруулахад
баримтлах зарчмууд:
1. Эдийн засгийн хэмнэлтийн зарчим
2. Улс төрийн нөхцөл байдлыг
харгалзах
3. Чанарыг чухалчлах
4. Нөхцөл байдлыг харгалзах

14. Стратеги сонгох шаардлага:
1. Глобалчлах шаардлага
нэр төрөл чанарын хувьд дэлхийн аль ч өнцөг
буланд нэг байдлаар хэрэглэгддэг бүтээгдэхүүнийг
үйлдвэрлэх түгээх асуудал
2. Үндэсний онцлогийг харгалзах шаардлага
бүс нутаг болон орон нутгийн хэрэглэгчдийн
өвөрмөц хэрэглээг харгалзах, улс үндэстний төр
засаг, албан байгууллагуудын тогтоосон төрөл
бүрийн стандарт, шаардлагад зохицож ажиллах
тухай асуудал

15. ОУЗЗ-д үйл ажиллагаа явуулж
байгаа компаниудын стратегийн
хувилбарууд:
1. Глобал
2. Олон улсын
3. Үндэсний онцлогийг харгалзах
4. Транснациональ

16. ОУЗЗ-д стратегийн хувилбарууд:
Их
Бага
Бага Их
Үндэсний онцлогийн харгалзах шаардлага
Глобальчлах
шаардлага
1 3
Глобал стратеги Транснациональ
стратеги
2 4
Олон улсын Үндэсний онцлогийг
стратеги харгалзах стратеги

17. Стратеги Давуу тал Сул тал
Глобал - Туршлагын муруйн үр
ашгийг амсана
- Зөв байршлын үр
өгөөжийг хүртэнэ
- Үндэсний онцлогийг
харгалздаггүй.
Олон улсын - Онцлог ур чадвараа
гадаадын зах зээлд
түгээнэ.
- Үндэсний онцлогийг
харгалздаггүй.
- Байршлын үр өгөөжийг
хүртдэггүй.
Үндэсний
онцлогийг
харгалзах
- Бараа үйлчилгээгээ орон
нутгийн нөхцөлд
тааруулан шинэчилж
өөрчилнө
- Байршлын үр өгөөжийг
хүртдэггүй.
- Туршлагын муруйн үр ашгийг
хүртэхгүй.
- Онцлог ур чадвараа гадаадын
зах зээлд төдийлөн түгээхгүй.
Транснациона
ль
- Туршлагын муруйн үр
ашгийг амсана.
- Зөв байршлын үр
өгөөжийг хүртэнэ.
- Бараа үйлчилгээгээ орон
нутгийн нөхцөлд
тааруулан шинэчилж
өөрчилдөг.
- Хэрэгжүүлэхэд төвөгтэй.

18. Стратегийг томъёолж хэрэгжүүлэх алхмууд
1. Гадаад, дотоод орчны судалгаа,
2. Зорилгыг тодорхойлох,
3. Хэрэгжүүлэх гэсэн 3-н хэсгээс бүрдэнэ.

19. 1.а ҮДК-н гадаад
орч1.а ҮДК-н гадаад
орчны таатай
боломж, дарамт,
шахалтыг судлах
1.б ҮДК-н дотоод
орчны давуу ба
сул талыг судлах
2. Зорилгыг
тодорхойлох
3. Хэрэгжүүлэлт

20. 1.а Гадаад орчны судалгаа
 Эдийн засаг
 Өрсөлдөөн
 Улс төрийн тогтвортой байдал
 Технологи
 Хүн ам, хэрэглэгчийн тухай мэдээллүүд
1.б Дотоод орчны судалгаа
Компаний одоогийн удирдлага, техник
технологи, материал түүхий эд, санхүүгийн
давуу ба сул талыг тодорхойлно.

21. 2. Стратегийн зорилгыг тодорхойлох
Ашигт чанар
- Ашгийн хувь
- Хөрөнгө, хөрөнгө оруулалт, борлуулалтын өгөөж
- Ашгийн жил тутмын өсөлт
- Хувьцааны үний өсөлтийн хувь
Маркетинг
- Нийт борлуулалтын хэмжээ
- Зах зээлд /дэлхийн бүс нутгийн, өөрийн орны/ эзлэх хувь
- Борлуулалтын өсөлт
- Зах зээлд эзэлж буй хувийн өсөлт
- Маркетингийн үйл ажиллагааны үр дүн, үр ашиг
Үйлдвэрлэл, үйл ажиллагаа
- Гадаад ба дотоод үйлдвэрлэлийн хувь хэмжээний харьцаа
- Олон улсын зах зээлд нэгдэж, өргөжилтийн үр ашгаа нэмэгдүүлэх
- Чанар, зардлын хяналт
- Зардал бага зарцуулдаг үйлдвэрлэлийн арга нэвтрүүлэх
Санхүү
- Гадаад түншүүд болон орон нутгийн зээл олгогчдоос зээлийн эх үүсвэр олох, хуримтлуулсан
ашгаа зөв зарцуулах
- Татвараа бууруулах арга зам хайх
- Хөрөнгийн оновчтой бүтцийг бий болгох
- Гадаад валютын ханшны өөрчлөлтийг зөв удирдах буюу ханшны өөрчлөлтийг хэрхэн хохирол
багатай давах
Хүний нөөц
- Ажилд авах, сонгох үйл явцыг зөв зохион байгуулах
- Удирдах ажилтнуудын глобал орчинд ажиллах чадварыг хөгжүүлэх
- Шагнал урамшуулал, хангамжийг анхаарах

22. 3. Стратегийн хэрэгжүүлэлт:
Төлөвлөсний дагуу бүтээгдэхүүн ба
үйлчилгээг үйлдвэрлэж нийлүүлэхэд
шаардлагатай нөөцүүдийг хангаж өгөх
асуудал юм.

23. Стратеги төлөвлөгөө
хэрэгжүүлэх чиглэл
А. Байршлын асуудал буюу хаана үйл
ажиллагаа явуулахаа шийдэх
› төр засгийн зүгээс бизнест тавьдаг хяналт
зохицуулалтын хэмжээ
› улс төрийн байдал тогтвортой эсэх буюу
дотоодын үймээн самуун
› тухайн улс орны эрх зүйн орчин
› тухайн улс орны гадаадын хөрөнгө оруулалтын
бодлого зохицуулалт
› тухайн орон дахь таатай нөхцөл боломжууд
› нийгэм соёлын орчны шинж байдал

24. Стратеги төлөвлөгөө
хэрэгжүүлэх чиглэл
Б. Гадаад зах зээлд нэвтрэх арга ба өмчлөлийн
хэлбэрээ сонгох
бүрэн эзэмшлийн салбар байгуулах
шууд хөрөнгө оруулалт хийх
хамтын үйлдвэр байгуулах
бүтээгдэхүүнээ экспортлох
лицензээ зарах
франчайзингийн гэрээ хийх зэрэг

25. Стратеги төлөвлөгөө
хэрэгжүүлэх чиглэл
В. Функциональ стратегиудыг хэрэглэх
Маркетинг
Үйлдвэрлэл
Санхүүгийн чиглэлээр

26. Тусгай стратегиуд:
Өнөөгийн өөрчлөгдөн байгаа орчинд шинэ
стратеги, арга барил шаардах нөхцөл
Хөгжиж буй орнуудад зориулсан стратегиуд

27. Хөгжиж буй орнууд бусад орнуудын
сонирхлыг татаж буй шалтгаанууд:
Эдийн засгийн түргэн хөгжил
Зах зээлийн багтаамж
Хөрөнгө оруулалт, бизнесийн хамтын
ажиллагааны өсөлт
Зах зээлийн либералчлал, өмч хувьчлал
эрчимтэй явагдаж байгаа
Нөөц боломж их

28. Хөгжиж буй орнуудад
Тусгай стратеги хэрэглэх шаардлага:
Улс төр, ЭЗ-н байдал тогтворгүй
Институцуудын хөгжил сул дорой
Эрсдэл ихтэй

29. Тусгай стратегиуд:
Зах зээлд анхдагч болох стратеги:
Давуу тал эзэмшинэ
Үр ашгийг түрүүлж хүртэх
Дотоодын сайн түнштэй
Зах зээлд эзлэх байр суурь өндөр
Өрсөлдөөн бага

30. Пирамид суурьт чиглэсэн стратеги:
2003 онд хэсэг судлаач, эрдэмтэд “Base of the Pyramid” –г томъёолсон.
Дэлхийн хүн ам ба орлогын пирамид
>$ 20 000 100 - 200
Худалдан
авах
чадвар $
$ 2 000 - $ 20 000
<$ 2 000
500 - 750
4000 - 5000
Хүн ам
/сая/
1 - р хэсэг
2 - 3 –р хэсэг
4 – р хэсэг

31. Олон улсын түвшинд овсгоо самбаатай
ажиллах стратеги:
Компанидаа шинэ давуу тал олж авахаар хил
хязгаар дамнуулан хийж буй шинэчлэл бүхий,
давшингуй, эрсдэл үүрэхээс буцахгүй бизнесийн
зан үйл юм.
Холбоо харилцаа, интернэт, тээврийн
технологийн дэвшлийг ашиглах явдал.

32. “Төрөлхийн глобал”
стратеги:
Өөр хоорондоо харилцан адилгүй олон зах зээл
дээр тохирох стратегиудыг олж хэрэгжүүлэх
мэдлэг чадвар мөн шинэлэг соёл.
Жнь: Amazon.com

33. Анхаарал хандуулсанд
баярлалаа