Герман-Монголын хамтарсан "Тогтвортой хөдөө аж ахуй" төслийн 2 дахь үе шатны гарааны хэлэлцүүлэгт (Kick-Off meeting) тавьсан илтгэл, 2016 он.

1. Газар тариалангийн хөгжлийн
зорилт, шийдвэрлэх асуудлууд
Зөвлөх Б.Эрдэнэболор
Герман-Монголын хамтарсан „Тогтвортой хөдөө аж ахуй” төсөл
Улаанбаатар хот, 2016 оны 6-р сарын 17

2. АГУУЛГА
 Газар тариалангийн үйлдвэрлэлийн өнөөгийн байдал
 Газар тариалангийн салбарын хөгжлийн зорилтууд
 Хөгжлийг хязгаарлагч хүчин зүйлс
 Шийдвэрлэх зарим асуудал, боломжит гарцууд
 Зах зээлийн нөхцөлд нийцсэн үр, сортын тогтолцоог
бүрдүүлэх
 Хөрс хамгааллыг сайжруулах
 Тариалангийн үйлдвэрлэлийн эрсдэлийн менежмент,
ургацын даатгал нэвтрүүлэх

3. ӨНӨӨГИЙН БАЙДАЛ
Тариалангийн үйлдвэрлэл 2015 онд
Таримлын төрөл Тариалсан
талбай, 1000 га
Ургац,
1000 тн
Хангамж,
%
Үр тариа 390.7 216.3
үүнээс буудай 361.2 203.8
Төмс 12.8 163.8 100
Хүнсний ногоо 7.7 72.7 44
Тэжээлийн ургамал 23.8 50.3
Рапс 83.0 22.4
Жимс, жимсгэнэ 5.9 2.0 0.67
Нийт тариалсан талбай 518.0
Уринш 335.8
Нийт эргэлтийн талбай 853.8
Усалгаатай тариалангийн талбай 54,122 га.
Химийн уринш 141.3 мянган га.

4. ӨНӨӨГИЙН БАЙДАЛ
Хүнсний зарим нэрийн бүтээгдэхүүний хэрэгцээ,
үйлдвэрлэл, хангамж 2015 онд
Хүнсний
төрөл
Монгол
улсын
жилийн
нийт
хэрэгцээ,
тн
Дотоодын
үйлдвэрлэл,
тн
Импорт,
тн
Экспорт,
тн
Нийт
нөөц,
тн
Нийт
хангамж,
%
Гурил 234,528 209,340 40,587 1,482.9 248,534 106
Төмс 124,966 135,617 21,988 - 157,604 126
Хүнсний
ногоо
178,524 72,724 80,079 790 152,014 85
Жимс
жимсгэнэ
160,671 2,041 37,140 1,295 37,887 24

5. ӨНӨӨГИЙН БАЙДАЛ
Үрийн хангамж 2015 онд
Үзүүлэлт Буудай Төмс Хүнсний
ногоо
Үр үржүүлэх аж ахуйн
нэгжийн тоо
5 300 21
Үрийн хангамж, хувь 100 100 46.8
Дотоодод үржүүлсэн үр, тонн 165 35.0 7.5
Импортын үр, тонн 14 - 7.0
ТЭДС, Улсын нөөцийн
газраас олгосон үр, тонн
7,800

6. ӨНӨӨГИЙН БАЙДАЛ
Борлуулалтын сувгууд ба өртгийн сүлжээ
Таримлын төрөл Борлуулалтын суваг
Улаан буудай  Өөрийн үйлдвэрлэлд
 ТЭДС-д
Төмс, хүнсний ногоо  Өөрсдөө зах зээлд борлуулах - 20%
 Ченжүүдэд борлуулах- 70%
 Боловсруулах үйлдвэрүүдэд- 5%
 Хадгалж борлуулах төвд-5%
Рапс  БНХАУ-д экспорт - 70%
 Дотоодын тосны үйлдвэр -30%
Тэжээлийн ургамал  Тариаланчид өөрсдөө шууд фермерүүдэд
-100 %

7. ӨНӨӨГИЙН БАЙДАЛ
Борлуулалтын сувгууд ба өртгийн сүлжээ
Эх сурвалж: Б.Пүрэв, Д.Бадарч, Т.Эрдэнэчулуун “Хөдөө аж ахуйн бүтээгдэхүүн, үнэ цэнийн сүлжээ,
санхүүжилт”, 2014.

8. ӨНӨӨГИЙН БАЙДАЛ
Бусад тоон үзүүлэлтүүд
 2015 онд үр тарианы техникийн шинэчлэл 65%, төмсний
механикжилтийн төвшин 70%, хүнсний ногооны
механикжилтийн төвшин 45%-д тус тус хүрсэн.
 Төмс, хүнсний ногооны зоорины багтаамж 2015 онд 186
мянган тоннд хүрсэн. Нийт хэрэгцээ 350 мянган тонн бөгөөд
хангамж 53.1% байна.
 Эрдэс бордооны нийт хэрэгцээ 140 мянган тонн. 2015 онд
дотоодод 23,760 тонн бордоо үйлдвэрлэснээр хангамж 20%-д
хүрсэн.
 2015 онд био бордооны 6 үйлдвэр ажиллаж, био бордооны
хэрэгцээний 6 хувийг хангасан.
 ХАА-н биржээр 2013-14 онд рапс, 2015 онд анх удаа хүнсний
буудай 1576 тонныг борлуулсан.

9. ӨНӨӨГИЙН БАЙДАЛ
Газрын харилцааны ба газар тариалангийн холбогдолтой
хуулиуд
 Кадастрын зураглал ба газрын кадастрын тухай, 1999
 Газрын тухай, 2002 он
 Монгол улсын иргэнд газар өмчлүүлэх тухай, 2002 он
 Хүнсний тухай, 1999 он
 Таримал ургамлын үр, сортын тухай, 1999 он
 Үрийн тариалангийн даатгалын тухай, 1999 он
 Ургамал хамгааллын тухай, 2007 он
 Тариалангийн тухай, 2016 он

10. ӨНӨӨГИЙН БАЙДАЛ
Бодлогын бичиг баримтууд
 Мянганы хөгжлийн зорилтод суурилсан Үндэсний хөгжлийн
цогц бодлого, 2008 он
 Төрөөс хүнс, хөдөө аж ахуйн талаар баримтлах бодлого,
2015 он
 Засгийн газрын үйл ажиллагааны хөтөлбөр /4 жилээр/
 Монгол улсын эдийн засаг, нийгмийг хөгжүүлэх үндсэн чиглэл
/жил бүрээр/
 Улсын их хурал, Засгийн газрын тогтоол, шийдвэрүүд
 Хөтөлбөрүүд
 “Хүнсний аюулгүй байдал” хөтөлбөр (2009-2016)
 “Чацаргана” хөтөлбөр (2010-2016)
 “Хүнс, хөдөө аж ахуйн салбарыг хөгжүүлэх инновацийн хөтөлбөр” (2016--
2020)

11. ӨНӨӨГИЙН БАЙДАЛ
Институцийн орчин: Төрийн захиргаа
ХХААЯ
Аймгийн ХХААГ
Сумдын МЭҮТ
Газар тариалангийн
бодлогын хэрэгжилтийг
зохицуулах газар
Тариалан эрхлэлтийг дэмжих
сан
Хэлтсүүд

12. ӨНӨӨГИЙН БАЙДАЛ
Институцийн орчин: Хяналтын байгууллагууд
МХЕГ,
Татварын
ЕГ
Хил, хорио
цээрийн
хяналтын
газар
Хүнс, хөдөө
аж ахуйн
хяналтын
газар
ХАБҮЛЛаборатори
Хилийн
мэргэжлийн
хяналтын алба
Аймаг,
нийслэлин
мэргэжлийн
хяналтын газар
Аймаг,
нийслэлийн
татварын
хэлтэс

13. ӨНӨӨГИЙН БАЙДАЛ
Институцийн орчин: Бусад байгууллагууд
 Хөдөө аж ахуйн их сургууль
 Агроэкологийн сургууль
 УГТСЭШХ
 УХЭШХ
 Инноваци, бизнес хөгжлийн төв
 Мэргэжлийн сургалт үйлдвэрлэлийн төвүүд
 Тариаланчдын холбоод
 Монголын тариаланчдын холбоо
 Монголын үр тариа эрхлэгчдийн Газар тариалан холбоо
 Тариаланч, гурил үйлдвэрлэгчдийн холбоо
 Монголын хөдөөг шинэчлэхийн төлөө фермерүүдийн холбоо
 Санхүүгийн үйлчилгээ үзүүлэгчид
 Орц материал, тоног төхөөрөмж нийлүүлэгчид
 Боловсруулах үйлдвэрүүд
 Борлуулагчид

14. ХӨГЖЛИЙН ЗОРИЛТУУД
Үндэсний хөгжлийн цогц бодлого: 5.2.1.4 Хөдөө аж ахуй,
хүнсний үйлдвэрлэлийн хөгжлийн бодлого
 Газар ашиглалтыг сайжруулж, усалгаатай тариаланг
хөгжүүлэн, биотехнологи нэвтрүүлэн газар тариалангийн
бүтээгдэхүүний үйлдвэрлэлийг нэмэгдүүлнэ.
 Газар тариалангийн болон бэлчээрийн усан хангамжийг
сайжруулж, .... усны нөөцийг нэмэгдүүлнэ.
 Хөрсийг эвдрэлээс хамгаалах, үржил шимийг хадгалах,
чийгийн ууршилтыг багасгахад чиглэсэн дэвшилтэт
технологийг газар тариаланд нэвтрүүлнэ.
 Уур амьсгалын өөрчлөлт, цөлжилтөд дасан зохицож, сөрөг үр
дагаврыг бууруулах чадавхийг бүрдүүлж хэрэгжүүлнэ.

15. ХӨГЖЛИЙН ЗОРИЛТУУД
Төрөөс хүнс, хөдөө аж ахуйн талаар баримтлах бодлого: Уур
амьсгалын өөрчлөлтөд дасан зохицсон, дэвшилтэт технологид
суурилсан тариалангийн үйлдвэрлэлийг нэмэгдүүлж, тогтвортой
хөгжүүлэх:
 Тариалангийн газрыг эдийн засгийн эргэлтэд бүрэн оруулж, үр ашигтай
ашиглах, бүртгэл, хяналтыг сайжруулах, тариалангийн үйлдвэрлэлийг
эрчимжсэн мал аж ахуйтай хослон хөгжүүлж, тэдгээрийг эрхлэх бүс нутгийг
тогтоох;
 Төвийн бүсэд тариалангийн газрын боломжит орон зайн ашиглалтыг
сайжруулах, баруун, зүүн бүсэд атаршсан газрыг эргэлтэд оруулах;
 Хөрс боловсруулах тэг элдэншүүлгийн технологийг үйлдвэрлэлд үе
шаттайгаар бүрэн нэвтрүүлэх болон тариалангийн газрын хөрсийг салхи,
усны элэгдэл, эвдрэлээс хамгаалах нөхцөлийг бүрдүүлэх;
 Таримлын сэлгээний ээлжийн тоог нэмэгдүүлж, цулгуй уриншийн хэмжээг
бууруулах, эрчимжсэн мал аж ахуй, хүнсний үйлдвэрлэлийн түүхий эдийн
хангамж, гадаад зах зээлийн хэрэгцээнд тулгуурлан таримлын зохистой
сэлгээг мөрдөж, сэлгээнд тариалсан ашигт таримлыг зах зээлд
нийлүүлэхийг дэмжих;

16. ХӨГЖЛИЙН ЗОРИЛТУУД
Төрөөс хүнс, хөдөө аж ахуйн талаар баримтлах бодлого: Уур
амьсгалын өөрчлөлтөд дасан зохицсон, дэвшилтэт технологид
суурилсан тариалангийн үйлдвэрлэлийг нэмэгдүүлж, тогтвортой
хөгжүүлэх:
 Эдийн засгийн үр ашигтай, хөрсний үржил шимд ээлтэй таримал, сортыг
нутагшуулах, бүс нутгийн хөрс, цаг уурын онцлогт тохирсон ирээдүйтэй,
баталгаажсан таримлын үрийн хэрэгцээг дотоодын үйлдвэрлэлийн үрээр
хангах, үр, сортын тариалан, үрийн аж ахуйн тогтолцоог сэргээн
хөгжүүлэх;
 Хөрсний бүтэц, үржил шимд сөрөг нөлөөгүй дэвшилтэт технологид
суурилсан машин, тракторыг сонгож парк бүрдүүлэх, газар тариалан, мал
аж ахуйн үйлдвэрлэлд нэвтрүүлэх, техникийн засвар үйлчилгээний
тогтвортой сүлжээ байгуулах, зарим машин, багаж, эд ангийг дотооддоо
үйлдвэрлэх, угсрах үйл ажиллагааг дэмжих;
 Усны хайгуул, судалгаанд тулгуурлан гадаргын болон бороо, цасны усыг
хуримтлуулах, услалтын системийн ашиглалтыг сайжруулах, усалгаатай
тариалангийн талбайн хэмжээг нэмэгдүүлэх;
 Төмс, хүнсний ногоо, жимс, жимсгэний тариалалтад ус, эрчим хүчний
зарцуулалт багатай, байгаль орчинд халгүй дуслын болон хөрсөн доороос
нэвчүүлэх усалгааны дэвшилтэт технологийг нэвтрүүлэх;

17. ХӨГЖЛИЙН ЗОРИЛТУУД
Төрөөс хүнс, хөдөө аж ахуйн талаар баримтлах бодлого: Уур
амьсгалын өөрчлөлтөд дасан зохицсон, дэвшилтэт технологид
суурилсан тариалангийн үйлдвэрлэлийг нэмэгдүүлж, тогтвортой
хөгжүүлэх:
 Ургамлын өвчин, хортон шавж, хог ургамал, мэрэгч амьтны тархалт, хор
хөнөөлийн судалгаанд тулгуурлан химийн гаралтай бордоо, ургамал
хамгааллын бэлдмэлийн цогц арга хэмжээг хэрэгжүүлэх, түүнд тавих
хяналтыг төлөвшүүлэх;
 Жимс, жимсгэний тариалалт, нэр төрлийг нэмэгдүүлэх;
 Үр тариа, буурцагт болон бусад таримлын төрөл, сортыг нэмэгдүүлэх,
буудай, төмс, хүнсний ногоо, тосны ургамлын үйлдвэрлэлээр дотоодын
хэрэгцээг бүрэн хангах, улмаар экспортын чиг баримжаатайгаар
хөгжүүлэх;
 Эрчимжсэн мал аж ахуйг бүх төрлийн тэжээлээр хангах, уургийн өндөр
агууламжтай таримлыг нутагшуулах, сортын үрийн нөөц бүрдүүлэх;
 Өвөл, зуны хүлэмжийн болон зоорийн аж ахуйг хөгжүүлэн хүнсний
ногооны тариалалтыг нэмэгдүүлж, хот, суурингийн хүн амыг жилийн турш
шинэ ургацын ногоогоор тогтвортой хангах.

18. ХЯЗГААРЛАГЧ ХҮЧИН ЗҮЙЛС
 Тариалангийн технологи хоцрогдсон: цомхотгосон ба тэг элдэншүүлэг хийж
хэвшээгүй, зориулалтын техник дутагдалтай, хар уринш-буудай гэсэн 2
талбайт сэлгээ ашигладаг
 Тариаланчдын санхүүгийн чадавхи сул, зээлийн барьцаа хөрөнгө
хангалтгүй, тариалангийн газрыг барьцаанд тавих боломжгүй
 Бүтээгдэхүүний нийлүүлэлтийн, үнэ цэнийн сүлжээ, ложистикийн тогтолцоо
бүрдээгүй.
 Зах зээлийн нөхцөлд нийцсэн үр, сортын тогтолцоо, сортын
зохиогчийн эрхийг хамгаалах зохицуулт дутагдалтайн, үүний улмаас
селекцийн ажилд хувийн хэвшлээс хөрөнгө оруулах сонирхолгүй
 Цаг уурын эрсдэлээс сэргийлэх, хохирол барагдуулах даатгалын
тогтолцоо дутагдалтай
 Тариалангийн тухай хуулийн хөрс хамгаалах, сайжруулах, хөрсний
төлөв байдал, чанарт хяналт тавихтай холбоотой заалтуудыг
хэрэгжүүлэх институцийн ба хүний нөөцийн хүчин чадал орон нутагт
хангалтгүй.
 Салбарын асуудлыг хариуцсан агентлаг байхгүй.

19. ХӨГЖЛИЙН ГАРЦ: Үр, сортын
тогтолцоог шинэчлэх
 Таримал ургамлын үр, сортын тухай хуулинд нэмэлт өөрчлөлт оруулж дараахь
зохицуулалтуудыг бий болгох
 Сортын зохиогчийн эрхийг баталгаажуулах, хамгаалах
 Үрийг сертификатжуулах
 Сортын зохиогч үр үржүүлэгчдээс лицензийн төлбөр авах
 Үр үржүүлэгт урамшуулал олгох
 Үр, сортын тогтолцоон дахь төр, хувийн хэвшлийн оролцоо, үүргийг тодорхойлох
 Олон улсын жишигт нийцсэн норм, стандарт, журмууд нэвтрүүлэх
 Импортлогдсон үрийн хяналтын журам, арга зүйг шинэчлэх
 Үр, сортын бодлогын хэрэгжилтийг хариуцсан агентлаг байгуулах
 Үрийн нөөцийн зохицуулалтыг ХХААЯ-наас хариуцах
 ХААЭШ хүрээлэнгүүдийг ХХААЯ-ны харъяанд шилжүүлэх
 Орон нутгийн ЭШ хүрээлэн, станцуудыг бие даасан статус, төсөвтэй болгох
 Сорт сорилтын комиссын үйл ажиллагааг байнгын болгох
 Үрийн удам зүйн үнэлгээний лаборатори байгуулах
 Үр, сортын асуудал хариуцсан олон улсын холбоо, нийгэмлэгүүдэд элсэх, гадаад
хамтын ажиллагааг өргөжүүлэх

20. ХӨГЖЛИЙН ГАРЦ: Үр, сортын
тогтолцоог шинэчлэх
 Эрдэм шинжилгээний байгууллагуудад 10 жил тутамд хөрөнгө оруулалт хийх, сортын
судалгааны төслүүдийн санхүүжилтийг 15-20 жилээр олгох
 ХААИС-д ургамлын селекци, үрийн аж ахуйн магистрын хөтөлбөр нэвтрүүлэх
 Селекци, сорт сорилт, үр үржүүлэг, үр сертификатжуулах чиглэлээр боловсон хүчин
бэлтгэх, давтан сургах
 Үр үржүүлгийн ААН-үүдэд селекци, үрийн аж ахуйн мэргэшсэн агрономтой байх
шаардлага тавих
 Таримал ургамлын төрөл, зүйлийн жагсаалт, сортын каталог жил бүр бэлтгэж хэвлүүлэх
 Супер элит үрийг зөвхөн ЭШ байгууллагууд үйлдвэрлэх
 Элит үрийг ЭШБ-ууд болон үр үйлдвэрлэл, үржүүлгийн төрөлжсөн ААН-үүд үйлдвэрлэх
 Элит P1 үрийн 30-40%-ийг улсын захиалгаар нийлүүлж, үлдэх хэсгийг нь зах зээлд
борлуулах
 Сортын үрийг үр үржүүлгийн ААН-үүд үйлдвэрлэх

21. ХӨГЖЛИЙН ГАРЦ: Үр, сортын
тогтолцоог шинэчлэх
Сайн туршлага: ХБНГУ-ын Холбооны Сортын Албаны чиг үүргүүд
Эрх зүйн үндэслэл:
Үр ашиглах тухай хууль (Европын Холбооны үр, сортын
зохицуулалтуудад үндэслэсэн)
„Хөдөө аж ахуйн таримал ургамлын зөвхөн баталгаажсан
сортын үрийг ашиглаж болно.“

22. ХӨГЖЛИЙН ГАРЦ: Үр, сортын
тогтолцоог шинэчлэх
Сайн туршлага: ХБНГУ-ын Холбооны Сортын Албаны чиг үүргүүд

23. ХӨГЖЛИЙН ГАРЦ: Ургацын
даатгал нэвтрүүлэх
 Эрх зүйн орчин бүрдүүлэх: Үрийн тариалангийн даатгалын хуулийг
шинэчлэх, Тариалангийн даатгалын тухай хууль боловсруулж
батлуулах
 Цаг уурын гэнэтийн үзэгдлийн улмаас тариаланд учирсан хохирол,
тодорхой шалтгаануудыг багтаасан мэдээллийн бааз бүс нутаг
бүрээр бүрдүүлэх
 Хохирол бүртгэх агентууд ба цахим систем бэлтгэж ажиллуулах
 Даатгалын үнэлгээ хийх шинжээчдийг бэлтгэх
 Хохирол тодорхойлох, үнэлэх арга зүйг стандартчилж нэвтрүүлэх
 ...

24. ХӨГЖЛИЙН ГАРЦ: Ургацын
даатгал
Сайн туршлага: ХБНГУ-ын VEREINIGTE HAGEL даатгалын
холбооны Олон эрсдэлийн (Эрсдэлийн нэгдсэн) даатгалын
бүтээгдэхүүн “Secufarm“

25. 25
Getreide
5. Secufarm® даатгалын нөхцлүүд
Даатгуулсан эрсдэл
(Үр тариа)
Мөндөр Мөндөр, шуурга, аадар Мөндөр, шуурга, аадар,
цочир хүйтрэлт
Даатгалын хамрах хүрээ
Даатгах эд зүйл
Даатгал эхлэх хугацаа
Даатгал дуусах хугацаа
Нөхөн олговрын хязгаар
Нөхөн олговрын багц
Ургацын алдагдал Ургацын алдагдалУргацын алдагдал
ҮрҮр Үр
Тариалалт Тариалалт Тариалалт
Хураалт Хураалт
Аадар: Бутлалт дуустал
(BBCH29) буюу VI.15 хүртэл
Хаврын хүйтрэлт:
Өвөлжих буудай
(BBCH 32)
Зусах буудай
буудай: V.1
Өвлийн хүйтрэлт:
Хураалтын өмнөх
жилийн XII.1
Хураалт
IX.30
Хураалт
(BBCH32)
IV.30 хүртэл
Хадгалалтын үед шуурганаас
үүдэх эрсдэл
15% BBCH59 – BBCH69 хүртэл
10% BBCH71 – BBCH77 хүртэл
Байхгүй Байхгүй
Байхгүй
Байхгүй
Дахин тариалалтын багц
/ 25 %

26. Суурь хураамжийн хэмжээг тогтоох зарчим
Хураа
мжийн
Тариф
Эрсдэлийн зэрэг Урьдчилсан төлбөрийн
хувь хэмжээ
Даатгалын
дүнгийн 100
евро тутамд
11,20 евро
=
Байршил
Хөрс + Гадаргын Wetter
(мөндөр, шуурга, аадар, цочир
хүйтрэл = Secufarm®4 )
„X“ тосгон
Таримал ургамал
Эмзэг байдал
(мөндөр, шуурга, аадар,
цочир хүйтрэл = Secufarm®4
)
Зусах рапс (G19)
Фермер
Хохирлын түүх:
Хохиролгүй байдлын M05
зэрэглэл
(мөндөр, шуурга, аадар,
цочир хүйтрэл = Secufarm®4 )
x x
128
Суурь
хураамж
= x 7,00 x 125%
Нэмэлт төлбөр, олон жилийн гэрээний хөнгөлөлт ба Francise-ийг тооцоонд
оруулаагүй.
=
5. Secufarm® даатгалын нөхцлүүд

27. Системд нэвтрэх нэр, ПИН
кодыг даатгуулагчид
илгээнэ.
Даатгуулагч тариалангийн
мэдээгээ өөрөө буюу агентаар
дамжуулан WEB AV®
сүлжээнд оруулна.
Мэдээллийг шөнө бүр
@gronomis® системд
дамжуулна.
Төлбөрийн тооцоо бэлтгэж
даатгуулагчид илгээнэ.
Хяналтаар буруу буюу
эргэлзээтэй нь тогтоодсон
мэдээллийг дахин хянана.
@gronomis® систем
мэдээллийн үнэн зөв
байдлыг хянана.
EUR
VISIO CORPORATION
Тариалангийн мэдээ дамжуулах WEB AV® сүлжээ
5. Secufarm® даатгалын нөхцлүүд

28. EUR
EUR
Хохирол учрах
үзэгдэл
Даатгуулагч
дүүргийнхээ
даатгалын
салбарт хохирлоо
мэдүүлнэ.
Мэдүүлгийг
@gronomis
системд
бүртгэж,
хохирлын акт
бэлтгэнэ.
Шинжээчдийн комисс
бүрдүүлж,
хохирлын үнэлгээг
тогтооно.
Нөхөн олговрыг
даатгуулагчид
төлнө.
Даатгалын дүнд
үндэслэн
нөхөн олговрыг
хэмжээг тогтооно.
10.000 EUR
Хохирлын
актыг төв
оффист илгээх
ба Төв оффис
дахин хянана.
1. Хохирлын актыг
дүүргийн даатгалын
салбарт хянана.
5. Secufarm® даатгалын нөхцлүүд

29. Хохирол тодорхойлох аргууд
(Дрон / WEB Schaden - MODIS )
5. Secufarm® даатгалын нөхцлүүд

30. ХӨГЖЛИЙН ГАРЦ: Хөрс
хамгааллыг сайжруулах
 Тариалангийн талбайн үржил шимийг хөрсний төрөл үндсэн төлөв байдалд нь
зохицуулан бордох систем тогтолцоог иж бүрэн авч үзэж шийдвэрлэх. Бордооны төрөл,
хэрэглэгдэх машины системийг оновчтой тогтоох.
 Эрдэс болон шим бордооны үйлдвэр байгуулах үйл ажиллагааг төрөөс бодлогоор
дэмжих. Тариалангийн талбайд шим болон эрдэс бордоог тогтмол хэрэглэх. Ингэснээр
агрохимийн олон жилийн судалгааны дүнгээс харахад ялзмагын агууламж 6.3-13%-иар
нэмэгдсэн дүнтэй байна.
 Хөрсний үржил шимийг хамгаалах зорилгоор буурцагт ургамал голлосон ээлжлэн
тариалалтын системийг бий болгох. Одоогоор тариаланд ашиглаж байгаа хөрсний
ялзмагийн дундаж агууламж нь 1.3-1.8% байгаа бөгөөд царгас тариалсны дараа 2.2-2.4
%, өлөнгө тариалсны дараа 2.1-2.5% болж өссөн байна.
 Таримлын ээлжлэн тариалах системийг боловсронгуй болгох (3-4 талбайт сэлгээ,
буурцагт ургамал,малын тэжээл)
 Хөрс хамгаалах, хөрсөнд үзүүлэх даралтыг нэн бага байлгах машин тракторын угсраа
бүхий систем бүхий тариалангийн механикжсан технологийг нэвтрүүлэх.
 Тариалангийн талбайд хучлага үүсгэх технологийг нэвтрүүлэх. Судалгаанаас харахад
хучлагатай талбайн чийгийн агууламж нь хучлагагүй талбайгаас 6% илүү, ашигтай
бактерийн тоо 1.3-2.2 дахин илүү байна.
 Цулгуй уриншийн эзлэх хувийг багасгаж ногоон бордоот уриншид шилжих.
 Үр тарианы талбайг зурваслан тариалалтад шилжүүлэх