Θεατρικό παιχνίδι σε project για τα φύκη

1. ΠΑΙΧΝΙΔΙΑ ΣΤΟΝ ΒΥΘΟ
ΘΕΑΤΡΙΚΟ ΠΑΙΧΝΙΔΙ ΣΤΗΝ Α΄ΔΗΜΟΤΙΚΟΥ
Ψαλλιδάκη Θεοδώρα Θεατρολόγος ΠΕ 32
1ο Δημοτικό Σχολείο Γαζίου

2. Σκοπός και Στόχοι
 Να γνωρίσουν οι μαθητές τη θάλασσα και τους ήχους της
 Να μάθουν να εκφράζονται κινητικά
 Να μάθουν να δουλεύουν σε ζευγάρια
 Να μάθουν να εκφράζονται μέσω της παντομίμας
 Να γίνουν όλοι οι μαθητές μια ομάδα και να συνεργαστούν μεταξύ
τους
 Να παίξουν το παιχνίδι της μεταμόρφωσης
 Να μάθουν τα ζώα και τους οργανισμούς που ζουν στη θάλασσα
 Να καταφέρουν οι μαθητές να συνεργάζονται σε μικρές ομάδες
των 2 ατόμων και να συγχρονίσουν τις κινήσεις τους
 Να μάθουν να χρησιμοποιούν τα μουσικά όργανα και να τα
χτυπούν με τον ρυθμό της μουσικής που ακούνε

3. Εισαγωγή
 Θέατρο για τα παιδιά δεν είναι μόνο η παράσταση, είναι μια
διαδικασία πολύπλοκη, κοινωνική, βαθύτατα παιδευτική,
που αγγίζει αρχέτυπες ανάγκες του ανθρώπου για δράση
(παιχνίδι), παραλλαγή και θέαση του κόσμου.
 Η θεατρική παιδεία δεν εξαρτάται από την ποσότητα των
παραστάσεων και δεν προσφέρεται μόνο από την διεξαγωγή
παραστάσεων. Η θεατρική παιδεία πρέπει να φτάνει μέχρι το
σημείο που διαμορφώνει τον αυριανό ευαισθητοποιημένο
και ενεργοποιημένο θεατή. Με το θεατρικό παιχνίδι το παιδί
βιώνει μια δημιουργική περίοδο, απελευθερώνεται η
φαντασία του, επικοινωνεί και καλλιεργεί τις ανθρώπινες
σχέσεις.

4.  Θεατρική αγωγή στο νηπιαγωγείο και στο δημοτικό σχολείο, μπορεί να
γίνει μέσα από μηχανισμούς που είναι οικείοι για το παιδί, όπως είναι το
παιχνίδι. Με αυτόν τον τρόπο μπορούμε να βοηθήσουμε το παιδί να
προσεγγίσει τη θεατρική πράξη. Το «εργαλείο» λοιπόν που πρέπει να
χρησιμοποιεί ο παιδαγωγός για να δουλέψει με τα μικρά παιδιά δεν
είναι άλλο από το παιχνίδι, το οποίο αποτελεί πρωτογενές και ουσιαστικό
κίνητρο για μάθηση.
 Το παιχνίδι είναι μια φυσική ανάγκη για μικρούς και μεγάλους. Γυμνάζει
το μυαλό και το σώμα, δημιουργεί αίσθημα ευχαρίστησης, διασκεδάζει,
κάνει τους ανθρώπους να νιώθουν δημιουργικοί και αναπτύσσει την
κοινωνικότητα. Μέσα από αυτό τα παιδιά έχουν την δυνατότητα
διεξόδου, ενώ παράλληλα μπορούν πολύ εύκολα να προσεγγίσουν την
τέχνη σε όλες τις μορφές της.

5.  Σκοπός της Θεατρικής Αγωγής και του Θεατρικού
Παιχνιδιού δεν είναι να διδάξει τα παιδιά να
παίζουν θέατρο ή το πώς θα εμφανιστούν πάνω
στη σκηνή, αλλά να προετοιμάσει τον αυριανό
ευαισθητοποιημένο και ενεργοποιημένο θεατή.
 Με κύριο παράγοντα το παιχνίδι, την
αισθησιοκινητική δράση και την αυτοέκφραση τα
παιδιά καταλήγουν σε ένα δρώμενο που δεν είναι
υποχρεωτικό να το εκφράσουν μόνο με τον λόγο.

6.  Ο Θεόδωρος Γραμματάς (2001) αναφέρει τα
οφέλη που μπορεί να προσφέρει το θέατρο ως
δραστηρίοτητα απόλυτα ενταγμένη και
ολοκληρωμένη μέσα στο πλαίσιο του Σχολείου και
του εκπαιδευτικού συστήματος τόσο με τη μορφή
του ειδικού διδασκόμενου μαθήματος, όσο και της
αυτόνομης καλλιτεχνικής δημιουργίας.
 Με αυτόν τον τρόπο διαμορφώνεται ένας
σχολικός κόσμος που ευνοεί την ολοκληρωμένη
ανάπτυξη της προσωπικότητας των μαθητών .

7. Παρουσίαση δράσεων

8. 1η δράση: Ο βυθός
Αρχικά διαμόρφωσα τη σχολική αίθουσα ώστε να μοιάζει με
βυθό. Στο πάτωμα τοποθέτησα μπλε πανιά και αντικείμενα του
βυθού. Όμως το μάθημα ξεκίνησε από την αυλή του σχολείου.
Λίγο πριν χτυπήσει το κουδούνι, κι ενώ τα παιδιά βρίσκονταν
στο προαύλιο, τους μοίρασα από ένα κομμάτι μπλε σελοφάν
και τους ζήτησα να το φέρουν μπροστά στο πρόσωπό τους, να
κοιτάξουν μέσα από αυτό και να παρατηρήσουν πώς αλλάζουν
οι χρωματισμοί της αυλής.
Στη συνέχεια άνοιξα την πόρτα της αίθουσας και, ένα ένα, τα
παιδιά μπήκαν στην τάξη – βυθό. Καθένα διάλεξε ένα σημείο,
όπου κι έμεινε ακίνητο.

9. Όταν όλα τα παιδιά μπήκαν μέσα στην αίθουσα, τους έδωσα λίγο χρόνο για
να παρατηρήσουν τον χώρο με την υπόκρουση ήρεμης, χαλαρής μουσικής.
Έπειτα τα καθοδήγησα να αρχίσουν να κινούν μόνο τα χέρια τους σαν να
κολυμπούν. Υποδύθηκαν τα ψάρια, τα χταπόδια, τους αστερίες, τις
γοργόνες, τα αλογάκια της θάλασσας, όποιο ζωντανό οργανισμό τη
θάλασσας ήθελε καθένα, ενώ στη συνέχεια άρχισαν να ανακαλύπτουν τα
αντικείμενα που υπήρχαν τοποθετημένα στον βυθό. Τα ακούμπησαν, τα
μύρισαν και τα έφεραν στη μέση της αίθουσας. Γύρω τους σχημάτισαν έναν
κύκλο και ακολούθησε συζήτηση για τα αντικείμενα αυτά.
Τέλος υποκίνησα τα παιδιά να φτιάξουν το δικό τους παραμύθι, το οποίο
και στη συνέχεια το δραματοποιήσαμε όλοι μαζί.

11. 2η δράση, θεατρικό παιχνίδι: Παίζω με τη
θάλασσα και το μαγικό μπλε πανί
Στη μέση της αίθουσας βρίσκονταν απλωμένες τέσσερις μεγάλες μπλε
ζελατίνες, ενώ από το cd player ακουγόταν ένα απαλό κομμάτι κλασσικής
μουσικής. Ζήτησα από τα παιδιά να κινηθούν με αργό ρυθμό στον χώρο
γύρω από τις ζελατίνες και, κάθε φορά που η μουσική σταματούσε, να
ακουμπήσουν τις ζελατίνες με διάφορους τρόπους: με τις παλάμες, με το
κεφάλι, με τα πόδια κ.ο.κ.
Χαμηλώνοντας την ένταση της μουσικής, ζήτησα από τα παιδιά να καθίσουν
γύρω από τις ζελατίνες. Αφού κάθισαν όλα εμφάνισα ένα κουτί και τους
είπα πως το βρήκα έξω από το σπίτι μου, το πρωί, τυλιγμένο με ένα μπλε
χαρτί γεμάτο ζωγραφισμένα ψάρια. Ανοίγοντας το κουτί είδα μέσα αυτές τις
ζελατίνες που έχουμε μπροστά μας και ένα γράμμα, το οποίο έγραφε: «Αυτά
τα τέσσερα κομμάτια είναι από ένα μαγικό χαλί. Μπορούν να σε ταξιδέψουν
στα βάθη της θάλασσας». Ρώτησα λοιπόν τα παιδιά αν είναι έτοιμα να
ταξιδέψουμε και να γνωρίσουμε τα μυστικά του βυθού της θάλασσας.

12. Αφού εξασφάλισα τη συγκατάθεσή τους, έβαλα στο cd player ήχους της
θάλασσας. Στη συνέχεια βάλαμε όλοι μαζί τα χέρια μας πάνω από το μαγικό
χαλί και, με κινήσεις παντομίμας κάναμε πως κολυμπούσαμε. Σιγά σιγά το
σώμα μας γλίστρησε πάνω στο χαλί, μεταμορφωθήκαμε σε μικρά και σε
μεγάλα ψάρια, γίναμε καβουράκια, δελφίνια, χταπόδια ή ό,τι άλλο
σκέφτηκε καθένας. Όταν συναντούσαμε κάποιο άλλο ζωό της θάλασσας το
χαιρετούσαμε με ένα σημείο του σώματός μας (πτερύγιο, ουρά κ.α.) και
συνεχίζαμε το ταξίδι μας. Κάθε ζώο της θάλασσας έχει τον δικό του ήχο,
προσπαθήσαμε να βρούμε τον ήχο μας και τον βγάλουμε να το ακούσουν
και οι άλλοι.
Μετά από τόσα παιχνίδια τα ψάρια πείνασαν και άρχισαν να ψάχνουν για
το φαγητό αλλά και τη φωλιά τους για να κοιμηθούν μιας και ήταν πια πολύ
κουρασμένα. Τα παιδιά ξάπλωσαν πάνω στις ζελατίνες.

13. Η μουσική σταμάτησε, τώρα το μαγικό χαλί μεταμορφώθηκε σε
ένα τεράστιο καράβι, που μας ταξίδεψε (μεταμορφωθήκαμε σε
καπετάνιους, ναύτες, επιβάτες κ.ά.). Από το cd player
ακούστηκε ο ήχος του αέρα. Φυσούσε πολύ δυνατά. Τα παιδιά
όρθια σήκωσαν το μαγικό χαλί και κινήθηκαν στην αίθουσα σαν
να τα φυσούσε ο δυνατός άνεμος.

14. «Πρέπει να προσέξουμε για να μην βουλιάξει το καράβι μας, όμως μη
φοβάστε! Ξέρω ένα μαγικό κόλπο που θα μας σώσει. Βάλτε όλοι το μαγικό
χαλί κοντά στα μάτια σας.
Όταν καταφέρουμε όλοι να δούμε μέσα από αυτό, τότε ο αέρας θα
σταματήσει.». Τα παιδιά, αφού έφεραν μπροστά τους τις ζελατίνες, είδαν τα
πάντα μπλε. Και τότε σιγά σιγά ο ήχος του αέρα σταμάτησε. Έβαλα να
ακούγεται ένα κομμάτι κλασσικής μουσικής και παρότρυνα τα παιδιά να
ξαπλώσουν με αργές κινήσεις στο πάτωμα. Όση ώρα τα παιδιά χαλάρωναν,
μάζεψα τις ζελατίνες και τις έκοψα σε μικρά κομμάτια. Άφησα ένα κομμάτι
δίπλα σε κάθε παιδί. Στη συνέχεια τους ζήτησα να πάρουν τη ζελατίνα στα
χέρια τους και, με αργές κινήσεις, να τη φέρουν μπροστά στα μάτια τους και
μετά να την απομακρύνουν. Στο τέλος τους είπα πως αυτό που κρατάνε
στα χέρια τους είναι ένα μικρό ενθύμιο από το ταξίδι που κάναμε όλοι
μαζί στη θάλασσα, ενώ τους πρότεινα να το κρατήσουν για να ενθύμιο.

17. 3η δράση, θεατρικό παιχνίδι: Το
καράβι
Έχω πει στα παιδιά να είναι σε μια πλευρά της αίθουσας και για να
καθίσουν στον κύκλο πρέπει να πουν μια λέξη που τους έρχεται στο μυαλό
όταν ακούν την λέξη «καλοκαίρι». Αφού είπαν όλα τα παιδιά μια λέξη, από
το cd player ακούστηκε χαρούμενη μουσική (τύπου circus). Με τον ρυθμό
της κινηθήκαμε στην αίθουσα. Με τις λέξεις που είχαν πει τα παιδιά
έφτιαξα μια ιστορία, τους την αφηγήθηκα και την κάναμε με κινήσεις π.χ.
«Ένα καλοκαιρινό πρωινό ξύπνησα ενώ είχε πάρα πολλή ζέστη. Έκανα ένα
δροσερό ντουζ και ετοιμάστηκα να πάω για παγωτό. Καθώς έτρωγα το
παγωτό μου, συνάντησα έναν φίλο μου και μου είπε να πάμε για μπάνιο.
Έτρεξα σπίτι, έβαλα το μαγιό μου, πήρα την πετσέτα μου και τα παιχνίδια
για τη θάλασσα. Φυσικά δεν ξέχασα την ομπρέλα! Στον δρόμο συνάντησα
και άλλους φίλους και όλοι μαζί φτάσαμε στη θάλασσα. Αφού ανοίξαμε την
ομπρέλα και στρώσαμε τις πετσέτας μας, αρχίσαμε να παίζουμε με την
άμμο. Φτάξαμε το πιο όμορφο κάστρο! Ήρθε η ώρα για τη βουτιά μας,
μπήκαμε στη θάλασσα, κολυμπήσαμε, παίξαμε και όταν πια είχε περάσει
αρκετή ώρα, βγήκαμε, ντυθήκαμε και γυρίσαμε σπίτι όπου φάγαμε το πιο
ωραίο καρπούζι του καλοκαιριού!»

18. Αφού τελειώσαμε με την ιστορία μας, έβαλα στο cd player ήχους της
θάλασσας και ζήτησα από τα παιδιά να κινηθούν ανάλογα με τον ήχο που
ακούγανε. Μπορούσαν να είναι όρθια, καθιστά ή ξαπλωμένα. Στην επόμενη
φάση έβαλα ήχους από αέρα και επαναλάβαμε τη διαδικασία, όπως την
περιέγραψα πιο πάνω.
Όταν η μουσική σταμάτησε και τα παιδιά χωρίστηκαν σε ζευγάρια, από το
cd player ακούστηκε ο ήχος από τα κύματα. Το ένα παιδί έγινε το κύμα και το
άλλο ο αέρας. Το «κύμα» πρέπει να κινηθεί σύμφωνα με το φύσημα του
«αέρα» (απαλά – άγρια – δυνατά). Σε κάθε ομάδα έκαναν και τα δύο παιδιά
τόσο τον ρόλο του κύματος όσο και του αέρα.

19. Όταν η μουσική σταμάτησε, ακούστηκε η «θάλασσα» του Σπανουδάκη.
Τώρα κάθε παιδί έπρεπε να βρει το ακρογιάλι του και να μείνει εκεί,
ακίνητο, σε όποια στάση ήθελε (όρθιο, καθιστό, ξαπλωμένο). Κλείσαμε τα
μάτια και ονειρευτήκαμε ένα καράβι. Όση ώρα τα παιδιά είχαν κλειστά τα
μάτια, άφησα δίπλα σε καθένα από ένα χάρτινο καραβάκι. Αφού άνοιξαν τα
μάτια τους κάθισαν σε κύκλο κρατώντας τα καράβια τους. Ακούσαμε το
τραγούδι του Βασίλη Παπακωνσταντίνου «ένα καράβι, παλιό σαπιοκάραβο»
αρκετές φορές, κάνοντας κάθε φορά τα εξής με τη σειρά:
 χτυπήσαμε παλαμάκια με τον ρυθμό της μουσικής
 χτυπήσαμε τον ρυθμό στα γόνατά μας
 με τα μουσικά οργανάκια (μαράκες, ντέφια, ξυλάκια, τύμπανα,
κουδουνάκια) χτυπήσαμε στον ρυθμό της μουσικής
 τραγουδήσαμε ψιθυριστά
 τραγουδήσαμε δυνατά
 τραγουδήσαμε και χορέψαμε κρατώντας τα καραβάκια μας

22. 4η δράση, θεατρικό παιχνίδι:
Παίζουμε με τον Φύκιο Ποσειδώνιο
Τα παιδιά κάθονται σε κύκλο. Με τη μουσική που ακούγεται σηκώνονται και
χορεύουν. Μόλις η μουσική σταματήσει, μένουν ακίνητα. Στο σημείο που
βρίσκεται το κάθε παιδί ξαπλώνει και «κοιμάται».
Όταν ακουστεί μουσική σιγά σιγά τα παιδιά ξυπνάνε, τρίβουν τα μάτια τους,
τεντώνονται. Ανοίγουν το παράθυρο και ο ήλιος τα «τυφλώνει». Ο καιρός,
επιτέλους, είναι υπέροχος! Πάνε στο μπάνιο και πλένουν τα δόντια τους, το
πρόσωπό τους, χτενίζονται κι επιστρέφουν γρήγορα στο δωμάτιό τους.
Βάζουν το μαγιό τους, τα ρούχα, τα παπούτσια και ετοιμάζουν την τσάντα με
τα πράγματα που θα χρειαστούν στη θάλασσα (βατραχοπέδιλα,
μπρατσάκια, πετσέτα, μάσκα, φαγητό, νερό). Τρώνε το πρωινό τους και
φεύγουν από το σπίτι.
Στον δρόμο συναντούν τους φίλους τους, τους χαιρετούν και πάνε όλοι μαζί
στην παραλία. Μόλις φτάνουν, βλέπουν τη δασκάλα τους από μακριά να
έρχεται προς το μέρος τους. Τη χαιρετούν και τη φωνάζουν να κάτσει κοντά
τους. Εκείνη προτρέπει τους μαθητές της να βουτήξουν όλοι μαζί στη
θάλασσα, για να συναντήσουν έναν φίλο τους.

23. Το νερό είναι όμως λίγο κρύο κι έτσι αρχίζουν να πιτσιλούν ο ένας τον άλλο.
Όταν πλέον νοιώθουν έτοιμοι, βουτάνε στη θάλασσα. Η δασκάλα παρακινεί
τα παιδιά να πάνε πιο βαθιά! «Μα να τος! Είναι ο φίλος μας, ο Φύκιος!».
Κάθονται όλοι γύρω του σε έναν κύκλο και τον χαιρετάνε, τον ρωτάνε ποιο
είναι το αγαπημένο του παιχνίδι και, όλοι μαζί παίζουν. Παίζουν όμως μαζί
του και τα δικά τους αγαπημένα παιχνίδια, όπως κρυφτό και κυνηγητό. Στο
τέλος εκείνος τους ζητάει να κάτσουν γύρω του και να παίξουν το
παιχνίδι με τα φύκη (μπερδεύουν τα χέρια τους μαζί με τα φύλλα του).
Η ώρα όμως περνά γρήγορα και τα παιδιά πρέπει να γυρίσουν σπίτι τους.
«Γεια σου Φύκιε, θα ξαναέρθουμε!», αποχαιρετούν τον φίλο τους και
βγαίνουν από τη θάλασσα. Σκουπίζονται, ντύνονται, αποχαιρετιούνται
μεταξύ τους και επιστρέφουν σπίτια τους.

24. ΕΥΧΑΡΙΣΤΩ ΠΟΛΥ