Σημειώσεις για το μάθημα της β' γυμνασίου

1. Βυζαντινή Γραμματεία
 Η θρησκευτική ποίηση αναπτύχθηκε ιδιαίτερα. Διακρίνεται
σε λειτουργική (που χρησιμοποιείται στις τελετές) και μη
λειτουργική
 Οι θρησκευτικές αιρέσεις και οι δογματικές διαμάχες είχαν
ως συνέπεια την ανάδειξη σημαντικών εκκλησιαστικών
συγγραφέων

2.  Λόγια κοσμική γραμματεία: Στους πρώτους αιώνες δεν
έχει να αναδείξει αξιόλογα έργα. Σημαντικό έργο της
εποχής των Μακεδόνων είναι το έπος Βασίλειος
Διγενής Ακρίτας, άγνωστου ποιητή του 11ου αι.
Σημαντική προσφορά των Βυζαντινών ήταν η διάσωση
των κλασικών γραμμάτων. (τον 9ο αι. Ξεκίνησε η χρήση
της μικρογράμματης γραφής). Εκπρόσωποι των
κλασικών γραμμάτων ήταν ο πατριάρχης Φώτιος
(Μυριόβιβλος) και ο αρχιεπίσκοπος Καισάρειας Αρέθας
 Οι Βυζαντινοί επιδόθηκαν στην ιστοριογραφία (έχοντας
ως πρώτυπο τους αρχαίους Έλληνες ιστοριογράφους)
και τη χρονογραφία (λαική ιστορική αφήγηση που δίνει
έμφαση σε ”θαύματα”, θρύλους ή φυσικές καταστροφές)
Βυζαντινή Γραμματεία

3.  Δημώδης λογοτεχνία: Το 10ο αι. εμφανίζονται τα πρώτα
ακριτικά τραγούδια που αναφέρονται στους αγώνες των
ακριτών εναντίον των Αράβων. Αυτά θεωρούνται τα
πρώτα Κείμενα Νεοελληνικής Λογοτρεχνίας
 Το 12ο αι. αναπτύσσεται μια ιδιαίτερη λογοτεχνία
γραμμένη σε λαική γλώσσα. Κυριότερος εκπρόσωπος ο
Θεόδωρος Πρόδρομος – Πτωχοπροδρομικά
 Την εποχή των Παλαιολόγων ευδοκιμεί το έμμετρο
ιπποτικό μυθιστόρημα
 Το χαρακτηριστικότερο παράδειγμα λογοτεχνικής
παραγωγής κατά τη Φραγκοκρατία είναι το Χρονικόν του
Μορέως
Βυζαντινή Γραμματεία

4. Επιστήμη και τεχνολογία
 Ο έντονος θρησκευτικός χαρακτήρας του
βυζαντινού πολιτισμού δεν ευνόησε ιδιαίτερα
την ανάπτυξη των φυσικών επιστημών
 Ωστόσο αναδείχθηκαν αξιόλογοι γιατροί,
αστρονόμοι και μαθηματικοί
 Ιδιαίτερο ενδιαφέρον έδειξαν οι Βυζαντινοί για
τη γεωγραφία

5.  Οι εφευρέσεις των Βυζαντινών αφορούν κυρίως
στρατιωτικούς σκοπούς. Πιο σημαντική ήταν το υγρόν
πυρ, ένα μίγμα από εύφλεκτα υλικά που εκτοξεύονταν
με ειδικούς σωλήνες εναντίον εχθρικών πλοίων
Επιστήμη και τεχνολογία

6. Χειροβομβίδες που γεμίζονταν με υγρό πυρ.
Φρούριο των Χανίων, 10ος και 12ος αι. Εθνικό Ιστορικό Μουσείο, Αθήνα

7. Χρησιμοποίηση ενός ”χειροσίφωνου” σε πολιορκία, μικρογραφία
από το ”Πολιορκητικόν”

8.  Μια άλλη σπουδαία επινόηση που αποδίδεται
στο Λέοντα το Φιλόσοφο ήταν ο οπτικός
τηλέγραφος, ένα σύστημα ταχείας
προειδοποίησης για τις αραβικές επιδρομές
Επιστήμη και τεχνολογία

9.  Οι Βυζαντινοί αξιοποίησαν τη μέχρι τότε
γνωστή ναυτική τεχνολογία, σε μερικές
περιπτώσεις τη βελτίωσαν και την
προσάρμοσαν στα νέα δεδομένα.
 Το γνωστότερο πολεμικό πλοίο ήταν ο δρόμων
με μια σειρά κουπιών (αργότερα με δύο).
 Το τυπικό βυζαντινό εμπορικό πλοίο είχε μήκος
21 μέτρα, πλάτος 7 και χωρητικότητα 50
τόνους.
Επιστήμη και τεχνολογία

10.  Οι Βυζαντινοί αξιοποίησαν τη μέχρι τότε
γνωστή ναυτική τεχνολογία, σε μερικές
περιπτώσεις τη βελτίωσαν και την
προσάρμοσαν στα νέα δεδομένα.
 Το γνωστότερο πολεμικό πλοίο ήταν ο δρόμων
με μια σειρά κουπιών (αργότερα με δύο).
 Το τυπικό βυζαντινό εμπορικό πλοίο είχε μήκος
21 μέτρα, πλάτος 7 και χωρητικότητα 50
τόνους.
Επιστήμη και τεχνολογία